Kápitułá 1.
    ¶ 1. Aſwerus ſpráwiwſzy gody vkázuie wielką możnoſć y zácność ſwoię. 9. Wáſty Krolowá ná roſkázánie iego nie chce przyidź kniemu. 13. Ktorą on przeto opuſzcżá zá rádą Mędrcow. 21. Wyrok krolewſki o zwierzchnoſći mężow nád żonámi.

  1. Stháło ſię zá cżáſow Aſweruſá / ktory Pánowáł od Indyey áż do Etyopiey nád ſtem dwiemádźieſty y ſiedmią źiemic.
  2. Zá tegoż cżáſu gdy Krol Aſwerus ſiedźiáł ná ſtholicy Kroleſtwá ſwego / ktorá byłá w Suſán mieſćie głownem.
  3. Roku trzećiego zá Kroleſtwá ſwego / zgotowáł wielkie gody prze wſzytki Kſiążętá ſwe y ſłużebniki ſwoie / kędy przy nim byli co náprzednieyſzy Perſowie / Medowie / ſtároſtowie / y Kſiążętá z onych kráin.
  4. A on im vkázowáł bogáctwá y chwáłę Kroleſtwá ſwego / y zácnoſć wielmożnoſći ſwoiey / á to przez niemáły cżás / to ieſt przez ſto y ośḿdźieſiąt dni.
  5. A gdy ſię dni ony dokońcżyły / tedy krol roſkázáł nágotowáć prze wſzytek lud poſpolity / ktory iedno był w Suſán mieſćie głownym / thák prze máłego iáko y wielkiego gody przez ſiedḿ dni ná ſáli przed ogrody páłácu Krolewſkiego.
  6. Kędy tám były opony biáłe Kármázynowe y Hiácyntowe záwieſzone ná ſznurzech ze lnu ſubtylnego y iedwábiu cżerwonego ná śrebrnych kolcách / ktore było przybito ná ſłupiech mármurowych: Były też łożá złote y śrebrne ná páwimenćie ktory był położon z kámieniá mármurowego / y z Alábáſtru bárw rozmáitych.
  7. Pili też y z nácżyniá złotego / á odmieniáno ie iedny po drugich / á krolewſkich win hoynie nálewáno ná roſkázánie iego.
  8. Byłá też vſtáwá około pićiá áby żádnego nie przymuſzono / ábowiem ták to był roſkázáł Krol wſzythkim ſpráwcom domu ſwego / áby káżdemu cżynili ná wolą.
  9. Wáſty też Krolowá ſpráwiłá gody prze wſzytki niewiáſty w domu Krolewſkim / ktory był Krolá Aſweruſá.
  10. A dniá ſiodmego gdy Krol podpiwſzy ſobie był dobrey myſli / rzekł do Máumáná / Bázátá / Hárboná / Bágáthá / Abgáthá / Zethárá / y Chárcháſá / ſiedmi komornikow / ktorzy ſłużyli przed Krolem Aſweruſem.
  11. Aby Wáſty Krolową przywiedli przed Krolá w koronie Krolewſkiey / chcąc okázáć ludowi poſpolitemu y Kſiążętom cudność iey / ábowiem bárzo nádobná byłá.
  12. Ale Krolowá Wáſty nie chćiáłá prźiydź ná roſkázánie krolewſkie / iáko był roſkázáł przez komorniki / ſkąd ſię Krol bárzo rozgniewáł / á zápálił ſię w popędliwoſći ſwoiey.
  13. Tedy rzekł Krol mędrcom ktorzy pámiętáli ſtárodáwne dźieie (ábowiem then zwycżáy był Krolewſki rádźić ſię wſzytkich ktorzy byli vmieiętni w práwiech y około ſądow.
  14. A ná ten cżás bliſko niego byli / Chárſená / Sethár / Admátá / Tárſys / Máres / Márſáná / Mámuchán ſiedmioro kſiążąt Perſyey y z Medyey / ktorzy záwżdy bywáli przy Krolu / á trzymáli pierwſze mieyſcá w Kroleſtwie).
  15. Podług Práwá co by cżynić z Wáſty Krolową / iż niechćiáłá doſyć vcżynić roſkázániu Krolá Aſweruſá kthore wſkázáł przez komorniki:
  16. Tedy Mámuchán odpowiedźiáł przed Krolem y przed Kſiążęthy / Krolowá Wáſty nie tylkoć przećiwko Krolowi wyſthąpiłá / ále y przećiwko wſzytkim Kſiążętom / y przećiwko wſzytkiemu ludowi kthory ieſt po wſzech źiemiách Krolá Aſweruſá.
  17. Abowiem doydźie then vcżynek Krolowey do wſzytkich niewiáſt / á ták wzgárdzą męże ſwe y będą mowić / Krol Aſwerus roſkázáł przywieſć Krolową Wáſty przed ſię / ále oná nie przyſzłá.
  18. A oto y dźiś żony Kſiążąt Perſkich y Medſkich kthore ſłyſzáły vcżynek Krolowey / będą toż przypomináć Kſiążętom wſzytkim Krolewſkim / á będźie doſyć wzgárdy y wáśni.
  19. A przetoż ieſlić ſię to widźi Krolu / niecháyżeć wynidźie dekret od ćiebie / á niecháy będźie nápiſán miedzy Práwá Perſkie y Medſkie ktorych ſię przeſtępowáć nie godźi: Aby Wáſty nie przychodźiłá przed oblicżnoſć Krolewſką / á ktemu żeby iey doſtoieńſtwo Krolewſkie kthore miáłá / oddáł Krol thowárzyſzce iey lepſzey niż oná ieſt.
  20. A gdy ten wyrok Krolewſki vſłyſzą ktory wydáſz po wſzem Kroleſtwie ſwoim (ktore ieſt wielkie) tedy wſzytki niewiáſty będą mieć w powádze męże ſwe / ták zácnieyſze iáko y ty co ſą niżſzego ſtánu.
  21. Y podobáły ſię ty ſłowá ták Krolowi iáko y Kſiążęthom / á vcżynił Krol według powieśći Mámuchánowey.
  22. Y rozeſłáł liſty po wſzech źiemiách Krolewſkich / y do káżdey kráiny tym piſmem iákiego vżywáli / á do wſzytkich národow ięzykiem ich / áby káżdy mąż roſkázowáł w domu ſwoim: A ták dáł to obwołáć ięzykiem káżdego národu.

    Kápitułá 2.
    ¶ 1. Eſther nádobną dźiewecżkę co byłá w opiece v Márdocheuſzá / chowáią w domu Krolewſkim z inemi pánienkámi. 15. Ktorá iż ſię miedzy inemi vpodobáłá Krolowi / zoſtháłá Krolową. 21. Bágátháná y Tháreſá dáno obieſić.

  1. Po tych tedy ſpráwách / gdy ſię vśmierzył gniew krolá Aſweruſá / pocżął przypomináć Wáſty y to cżego ſię dopuſćiłá / y dekret ktory był wydán przećiwko niey.
  2. Mowili tedy ſłużebnicy Krolewſcy ktorzy przy nim byli / Niecháyby Krolowi ſzukáno pánienek nádobnych.
  3. A Krol niecháy poſtánowi doglądácże po wſzytkich kráinách Kroleſtwá ſwego / ktorzy by zebráli pánienki co cudnieyſze do Suſán zámku Krolewſkiego miedzy fráucymer / ktory ieſt pod porucżeńſtwem Hege Ochmiſtrzá Krolewſkiego / ſtrożá biáłych głow / áby im dáł ochędoſtwá ich.
  4. A ktorá by ſię pánienká vpodobáłá Krolowi / áby byłá Krolową ná mieyſce Wáſty: Y podobáłá ſię thá rzecż Krolowi / y vcżynił ták.
  5. Ná ten cżás był niekthory Żyd w Suſán w zámku Krolewſkim / ktorego zwáno Márdocheuſz ſyn Iáirow / ſyná Semeiá / ſyná Cyſá z národu Iemini.
  6. A ten był záwiedźion z Ieruzálem * z onemi ktorzy byli záwiedźieni z Iechoniáſzem Krolem Iudſkim / ktore był záwiodł do wieźieniá Nábuchodonozor Krol Bábilońſki.
      * 2.Krol.24.v.15.

  7. Ten przy ſobie chowáł Hádáſzę / ktorą też zwáno Eſter / corkę ſtryiá ſwego / gdyż áni oycá áni mátki nie miáłá / á byłá pánienká nádobná y kſztáłthowná / y piękná ná weyrzeniu / kthorą był Márdocheuſz wźiął zá ſwą włáſną corkę po śmierći oycá y mátki iey.
  8. A przetoż gdy roſkázánie y dekret krolewſki obwołáno / á zebráno wiele pánienek do Suſán zámku Krolewſkiego pod porucżeńſtwo Hege / wźiętá theż ieſt y Eſther do domu Krolewſkiego y oddáná Hegi Ochmiſtrzowi biáłych głow.
  9. Y podobáłá ſię iemu pánienká oná / á źiednáłá ſobie łáſkę v niego / ták iż wnet dáł iey ochędoſtwá iey y obroki iey / kthemu y ſiedḿ pánienek godnych z domu Krolewſkiego / y A dáł iey lepſze mieſzkánie z iey pánienkámi miedzy inem fráucymerem.
      A Abo przyſtroił ią inácżey niż iny fráucymer.

  10. Ale Eſther nie oznáymiłá ludu ſwego y národu ſwego / ábowiem iey był zákázáł Márdocheuſz áby tego nie oznáymowáłá.
  11. A kożdy dźień Márdocheuſz przychádzáł przed ſień kędy fráucymer był / chcąc ſię dowiedźieć iákoby ſię miáłá Eſther y co by ſię z nią dźiáło.
  12. Gdy tedy przychodźił cżás káżdey pánienki áby ſzłá do Krolá Aſweruſá / to ieſt po dwunáſćie Mieſięcy / ták iáko był zwycżáy biáłych głow / (ábowiem ſię w onych dnioch ochędożáły / pomázuiąc ſię przez ſzeſć mieſięcy oleykiem z mirry / á przez drugie ſześć mieſięcy rzecżámi wonnemi / y inym ochędoſtwem biáłych głow).
  13. Pánienká przychádzáłá do Krolá / á ocżkolwiek oná żądáłá to było iey dáno / áby z tym przyſzłá z fráucymeru do páłácu krolewſkiego.
  14. Y wchádzáłá w wiecżor / á ráno záś wrácáłá ſię do inego fráucymeru / pod ſtráż Sáſágázy Ochmiſtrzá Krolewſkiego kthory ſtrzegł záłożnic: A iuż dáley nie wchádzáłá do Krolá / chybá żeby iey Krol chćiáł á żeby ią przyzwáno miánowićie.
  15. Gdy tedy przychodźił cżás Eſter corce Abiháilowey ſtryiá Márdocheuſzowego / ktory ią był ſobie wźiął zá włáſną corkę / iż miáłá idź do Krolá / tedy oná nic nie żądáłá chybá co by rzekł Hegá Ochmiſtrz Krolewſki ſtroż biáłych głow / á podobáłá ſię Eſther wſzytkim kthorzy ią iedno widźieli.
  16. A ták wźiętá ieſt Eſther do Krolá Aſweruſá ná iego páłác Krolewſki / Mieſiącá dźieſiątego kthory ieſt B Thebet / roku ſiodmego zá Kroleſtwá iego.
      B Then Mieſiąc ieſt Grudźień.

  17. Y vmiłowáł Krol Eſther nád ine wſzytki niewiáſthy / á byłá mu wdźięcżnieyſzá y milſzá nád wſzytki ine pánienki: Ktemu włożył koronę Krolewſką ná głowę iey / á vcżynił ią Krolową ná mieyſce Wáſty.
  18. Y ſpráwił Krol gody wielkie prze wſzytki Kſiążętá y ſłużebniki ſwoie to ieſt gody Eſther / á odpuſćił podátek źiemiám / á rozdáł dáry zácne z ſzcżodrobliwoſći Krolewſkiey.
  19. Gdy záſię znowu były zebráne pánienki / tedy Márdocheuſz ſiádáł v drzwi Krolewſkich.
  20. A Eſther przedſię nie oznáymiłá národu ſwego áni ludu ſwego / ták iáko iey był roſkázáł Márdocheuſz / owſzem cżyniłá doſyć roſkázániu iego / iáko ná on cżás gdy byłá w opiece v niego.
  21. Ná tenże cżás gdy Márdocheuſz ſiedźiáł v drzwi Krolewſkich / zwáſniwſzy ſię Bágátán y Táres dwá komornicy Krolewſcy z odźwiernych / ſtáráli ſię iákoby ſię thárgnąć mieli ná Krolá Aſweruſá.
  22. Ktorą rzecż zrozumiáwſzy Márdocheuſz oznáymił ią Krolowey Eſther / á oná to záſię imieniem Márdocheuſzowym opowiedźiáłá Krolowi.
  23. Y gdy ſię o tym pilniey pytáno / nálázło ſię ták / y ſą obieſzeni obádwá ná ſzubienicy: A tá rzecż byłá nápiſáná w kſięgi ſpráw Krolewſkich.

    Kápitułá 3.
    ¶ 1. Amánowi zácnie od Krolá wywyżſzonemu ſám tylko Márdocheuſz nie chce ſię kłániáć. 6. Zá co on otrzymáł v Krolá liſty ná wytrácenie Zydow wſzytkich.

  1. Po tych ſpráwách vcżynił zácnym Aſwerus Krol Amáná ſyná Amádáty Agágeycżyká / y wywyżſzył go / á dáł mu przednieyſze mieyſce nád ine wſzytki Kſiążętá ktore miáł około ſiebie.
  2. A wſzyſcy ſłudzy Krolewſcy ktorzy bywáli v drzwi iego / kłániáli ſię mu y vpádáli przed nim / ábowiem ták im Krol roſkázáł / Ale Márdocheuſz nie kłániáł ſię áni vpádáł przed nim.
  3. A ták ſłudzy Krolewſcy ktorzy v drzwi bywáli rzekli ku Márdocheuſzowi / Przecżże ty przeſtępuieſz roſkázánie Krolewſkie:
  4. Y gdy ták ná káżdy dźień mowili do niego / á on ich nie ſłucháł / oznáymili to Amánowi chcąc widźieć iákoby ſię Márdocheuſz oſtháł w ſwey rzecży / ábowiem im był A powiedźiáł że był Żydem.
      A Tym opowiedzeniem okázáł że ſię tego Żydom cżynić nie godźiło / wyrządzáć tákową cżeść ſtworzeniu / á zwłáſzcżá ták hárdemu ábo nádętemu iákiem był Amán / ktorá cżeść tylko ſámemu Bogu náleżáłá.

  5. Co widząc Amán iż Márdocheuſz nie kłániáł ſię áni vpádáł przed nim / nápełnion ieſt popędliwoſći.
  6. Y miáł to ſobie zá rzecż lekką tárgnąć ſię ná ſámego Márdocheuſzá / lecż iż mu było opowiedźiáno lud iego / przetoż ſię ſtáráł Amán iákoby wygubił wſzytki Żydy kthorzy byli w Kroleſtwie Aſweruſowem / z ludu Márdocheuſzowego.
  7. Tedy Mieſiącá pierwſzego ktory ieſt Niſán / roku dwunáſthego zá krolá Aſweruſá rzucono B los przed Amánem / á to ná C káżdy dźień y ná káżdy Mieſiąc áż do dwunáſthego Mieſiącá ktory ieſt Adár.
      B W Zydowſkim ſtoi Pur / ktore ſłowo ieſt Perſkie / á wykłádá ſię po Zydowſku Gorál / á po polſku los.
      C To cżyniono ták cżęſto dlá tego / áby wiedźiáł ktorego dniá y mieſiącá mogłby doſyć vcżynić ſwemu przedſięwźięćiu nád Zydy: A w tych ſłowiech okázuie fráſowite iego ſtáránie iákoby ie miáł wytráćić.

  8. Rzekł tedy Amán ku Krolowi Aſweruſowi / Ieſt tu lud niektory tu y owdźie miedzy ludźmi roſproſzony po wſzytkich kráinách Kroleſtwá twego / ktorego práwá rożne ſą od práw wſzech národow / á ktory nie cżyni doſyć dekretom Krolewſkim / á nie godźi ſię Krolowi áby ich thák zániecháć miáł.
  9. A D ieſliżeć ſię ták zdá Krolu / tedy wydáy dekret nápiſány / áby ći byli wygłádzeni / á iá odwáżę dźieſięć tálenthow śrebrá do rąk ſpráwcom tym áby ie odnieſli do ſkárbu Krolewſkiego.
      D Thákći záwżdy cżynią ſprzećiwnicy wiernych Bożych / kthorzy pieniądzmi pſuią krole y wielkie pány / áby dopuſzcżáli tráćić ludźi niewinne.

  10. A ták Krol źiął pierſćień ſwoy z ręki ſwey / y dáł gi Amánowi ſynowi Amádáthy Agágeycżykowi nieprzyiáćielowi Zydowſkiemu.
  11. Ktemu rzekł krol do Amáná / Oto ćię dáruię y tym ſrebrem y ludem tym cżyńże z nim coć ſię zdá.
  12. A ták wezwáno piſárze Krolewſkie Mieſiącá pierwſzego dniá trzynáſtego tegoż Mieſiącá / y nápiſáno práwie iáko Amán roſkázáł do wſzytkich ſtároſt Krolewſkich / do Hetmánow kthorzy byli przełożeni nád káżdą źiemicą / y do Kſiążąt káżdego národu / y do káżdey kráiny iey piſmem / tákże y do káżdego národu ięzykiem iego / y nápiſáno imieniem Krolá Aſweruſá / á zápiecżętowáno ſygnetem iego.
  13. Y rozeſłáno liſthy przez poſły do wſzythkich źieḿ Krolewſkich / áby wygłádzono / pomordowáno / y wytrácono wſzytki Żydy / ták młodego iáko y ſtárego / ták dźiátecżki iáko y niewiáſty / á to iednegoż dniá / tho ieſt dniá trzynáſtego w Mieſiącu dwunáſtym ktory ieſt Adár / á máiętnoſći ich áby pobráli ſobie.
  14. A thoć ſię zámykáło w onych liśćiech / áby po wſzythkich kráinách był obwołány ten wyrok / y opowiedźiány wſzytkim národom żeby byli gotowi ná on dźień.
  15. Rozeſzli ſię tedy poſłowie z roſkázániá Krolewſkiego / á przybit ieſt dekret w Suſán mieſćie głownem Krolewſkim: A ná ten cżás Krol y Amán ſiedźieli piiąc á E miáſto Suſán było zátrfożone.
      E To ieſt Zydowie ktorzy byli w Suſán byli zátrfożeni.

    Kápitułá 4.
    ¶ 1. Márdocheuſz oznáymuie Eſter rádę Amánowę / á nápominá ią áby ſzłá do Krolá á vproſiłá łáſkę Zydom. 16. Eſter gdy miáłá idź do Krolá / roſkázuie áby ſię zá nią Zydowie Bogu modlili.

  1. Gdy tedy zrozumiáł Márdocheuſz tho co ſię było ſtháło / rozdárł ſzáty ſwe / á oblokł ſię w wor poſypáwſzy ſię popiołem / y wyſzedł w pośrzod miáſtá z wielkim á gorzkiem wołániem.
  2. Y przyſzedł áż przede drzwi Krolewſkie / ábowiem nie śmiáł wnidź w ony drzwi iż ſię był oblokł w wor.
  3. Ktemu po wſzytkich kráinách y ná wſzelkim mieyſcu gdźie roſkázánie y dekret Krolewſki przyſzedł / byłá wielká żáłoſć miedzy Żydy / poſt / płácż y nárzekánie / á wiele ich oblokſzy ſię w wory leżeli w popiele.
  4. Tedy wſzedſzy pánienki Eſther y komornicy iey / oznáymili iey tho / y záfráſowáłá ſię bárzo Krolowá / á poſłáłá ſzáthy áby ſię w nie oblokł Márdocheuſz zwlokſzy z ſiebie wor / Ale ich on nie wźiął.
  5. Y záwołáłá Eſter Atáchá iednego z komornikow Krolewſkich / ktoremu był porucżył áby iey ſłużył / y roſkázáłá mu do Márdocheuſzá / áby ſię dowiedźiáł co to ieſt zá ſpráwá á przecżby ták cżynił.
  6. Wyſzedł tedy Athách do Márdocheuſzá ná vlicę mieſcką ktorá byłá przed Bráną Krolewſką.
  7. Y oznáymił Márdocheuſz co mu ſię przydáło / przytym iáko Amán obiecáł śrebro odwáżyć do ſkárbu Krolewſkiego zá Żydy áby byli wytráceni.
  8. Nád to mu dáł y przepis dekretu Krolewſkiego / ktory był przybił w Suſán ná wytrácenie ich / áby gi vkázáł Eſter y oznáymił to iey: A przythym roſkázáł áby ſzłá do Krolá á proſiłá go / y przycżyniłá ſię zá ludem ſwoim.
  9. A ták przyſzedſzy Athách oznáymił Eſter ſłowá Márdocheuſzowe.
  10. Ná co odpowiedźiáł Eſter Atáchowi roſkázuiąc mu ták do Márdocheuſzá.
  11. Wſzyſcy ſłużebnicy Krolewſcy / y wſzythek lud w źiemiách Krolewſkich wiedzą o tym / iż kto by kolwiek choćiá mąż choćiá niewiáſtá wſzedł do Krolá do ſieni we wnętrzney / á niebyłby wezwán / iż o nim ieſt dekret áby zárázem był zábit / á tylko ten má żyw oſtáć ná ktorego Krol śćiągnie ſwe ſceptrum złote: A iám iuż w tych trzechdźieſiąt dni nie ieſt wezwáná ábych ſzłá do Krolá.
  12. Ty ſłowá Eſter oznáymione ſą Márdocheuſzowi.
  13. Ale on rzekł áby ták powiedźiáno Eſther / Nie mniemáy ábyś thy zdrowie ſwoie miáłá záchowáć w domu Krolewſkim imo wſzythki Żydy.
  14. Bo záiſte ieſli ty ná ten cżás milcżeć będźieſz przyidźie Żydom ſkądinąd vlżenie y wybáwienie / ále thy y z domem oycá twoiego poginiećie: A ktoż to wie ieſliś nie dlá tey potrzeby doſtąpiłá Kroleſtwá:
  15. Tedy rzekłá Eſter áby ták oznáymiono Márdocheuſzowi.
  16. Idź á zbierz wſzytki Żydy ktorzy ſą w Suſán / pośććież ſię zá mię / á nie iedźćie áni nie piyćie przez trzy dni / y przez trzy nocy / iá też tákże będę ſię poſćić z ſłużebnicámi ſwemi: A potym wnidę do Krolá choćiáżći tego zwycżáiu niemáſz A by mi też ná oſtátek y zginąć.
      A Drudzy wykłádáią á mámli zginąć niecháyże zginę.

  17. A odſzedſzy Márdocheuſz vcżynił wſzytko iáko mu Eſther roſkázáłá.

    Kápitułá 5.
    ¶ 1. Eſther má przyſtęp do Krolá. 4.8. Wyzwá go ná cżeść y z Amánem. 10. Amán pyſzny kázáł zbudowáć ſzubienicę ná Márdocheuſzá.

  1. Potym trzećiego dniá oblokłá ſię Eſter w vbior Krolewſki / y ſtánęłá w ſieni we wnętrzney páłácu Krolewſkiego przećiw gmáchowi krolewſkiemu / á krol ſiedźiáł ná ſtolicy Kroleſtwá ſwego w páłácu przećiw drzwiom domu ſwe°.
  2. Gdy tedy Krol vyzráł Eſter krolową ſthoiącą w ſieni / ruſzony łáſką przećiwko niey / śćiągnął ſceptrum złote ku niey ktore trzymáł w ręku / A Eſter przyſtąpiwſzy dotknęłá ſię końcá ſceptrum onego.
  3. Tedy Krol rzekł do niey / Cżegoć potrzebá Krolowá Eſter / á ocż proſiſz / Byś też chćiáłá puł Kroleſtwá tedyć będźie dáno.
  4. A Eſther odpowiedźiáłá / Ieſlić ſię Krolu podobá / prźiydźże dźiś y z Amánem ná vcżtę kthorąm prze ćię ſpráwiłá.
  5. Záthym rzekł Krol / Przyzowćie rychley Amáná / áby doſyć vcżynił ſłowu Eſter: Przyſzedł tedy krol y Amán ná onę vcżtę ktorą Eſther ſpráwiłá.
  6. Y rzekł Krol do Eſter przy oney bieſiedźie / Cżegoż wżdy żądáſz á otrzymáſz: á ocż proſiſz byś też proſiłá y o puł kroleſtwá tedyć będźie dáno.
  7. Ná to Eſther odpowiedźiáłá / Żądánie moie y prośbá má tá ieſt.
  8. Ieſliżem nálázłá łáſkę przed oblicżnoſćią Krolewſką / á ieſlić ſię tho podobá Krolu ábyś przyzwolił ná prośbę moię / á vcżynił ocż proſzę: Niecháyże prźiydźie Krol y Amán ná vcżtę ktorą im zgotuię / á iutro A vcżynię według ſłowá Krolewſkiego.
      A Tho ieſt iutro oznáymię prośbę ſwą według roſkázániá Krolewſkiego.

  9. Wyſzedł tedy Amán dniá onego z dobrą myſlą y z weſołem ſercem / á gdy vyzráł Márdocheuſzá v drzwi Krolewſkich / iż áni wſtáł áni ſię B ruſzył z mieyſcá / nápełniony był popędliwoſći przećiw Márdocheuſzowi.
      B Drudzy wykłádáią / áni mu vſtąpił / áni ſię przed nim vlęknął.

  10. A wſzákoż Amán iákoby tego nic nie bácżył / á przyſzedſzy do domu ſwego / obeſłáł y wezwáł przyiáćioł ſwoich / y Záres żony ſwoiey.
  11. Y chłubił ſię przed nimi Amán z ſłáwnych bogáctw ſwych y z mnoſtwá ſynow ſwych / y ze wſzytkie° w cżym go iedno Krol wywyżſzył / ktemu iż go Krol zácnieyſzym vcżynił nád ine Kſiążętá y nád ſłużebniki ſwoie.
  12. Nád to ieſzcże rzekł Amán / Y Eſter też Krolowá żádnego inego nie wźięłá z Krolem ná vcżtę ktorą nágotowáłá iedno mnie / á ieſzcże y ná iutro ieſtem od niey proſzon ſpołu y z Krolem.
  13. A wſzákoż mi to wſzytko nic nie ieſt kmyſli / pokąd widzę Márdocheuſzá Żydá ſiedzącego v drzwi Krolewſkich.
  14. Y rzekłá kniemu Záres y wſzyſcy przyiáćiele iego / Niecháć poſtáwią ſzubienicę ktorá by byłá wzwyſz ná pięćidźieſiąt łokieth / á iutro ráno moẃ z Krolem áby był ná niey obieſzon Márdocheuſz / á pothym poydźieſz ná vcżtę z Krolem weſoły: A ták ſię tá rzecż podobáłá Amánowi / y kázáł poſtáwić onę ſzubienice.

    Kápitułá 6.
    ¶ 1. Krol cżytháiąc Kroniki / nálázł wierność Márdocheuſzowę. 6.10. Roſkázuie Amánowi áby mu zá to pocżćiwość vcżynił. 11. Co on vcżynić muſiáł zá ſwą zelżywoſćią.

  1. Oney nocy krol nie mogł ſpáć / y kázáł przynieſć kſięgi w ktorych piſáno rzecży pámięći godne y Kroniki / pierwſzych cżáſow á A cżytáno ie przed nim.
      A Aby ták w onym cżytániu thym rychley mu cżás nocny zſzedł.

  2. * Y náleźiono że tám było nápiſáno / iáko Márdocheuſz oznáymił o Bágátánie y o Tháreſie dwu komornikách Krolewſkich co byli odźwiernemi / że ſię ći byli zmowili tárgnąć ná Krolá Aſweruſá.
      * Wyżſzey.2.v.21.

  3. Tedy rzekł Krol / Co zá nágrodá á co zá vcżćiwoſć ſtáłá ſię zá tę rzecż Márdocheuſzowi: Ná co mu odpowiedźieli ſłudzy kthorzy przy nim ná ten cżás byli / Ze go zá to nic nie potkáło.
  4. Y rzekł Krol / A kto ieſt w ſieni: bo Amán iuż był przyſzedł do ſieni zewnętrzney páłácu Krolewſkiego / chcąc mowić z Krolem áby był obieſzon Márdocheuſz / ná ſzubienicy ktorą mu był nágotowáł.
  5. Tedy rzekli ſłużebnicy Krolewſcy / Oto ſtoi Amán w ſieni: A Krol rzekł / Niecháy tu wnidźie.
  6. A thák gdy wſzedł Amán rzekł Krol ku niemu / Co by vcżynić temu cżłowiekowi kthoremu Krol chce vcżćiwoſć wyrządźić: A Amán myſlił w ſercu ſwym: Y komuż Krol chce vcżćiwość wyrządźić / iedno mnie.
  7. Przetoż Amán odpowiedźiáł ták Krolowi / Cżłowiekowi ktoremu Krol thákową vcżćiwość wyrządźić chce.
  8. Niecháy przynioſą ſzáty w ktore krolá vbieráią / y przywiodą koniá ná ktorym krol zwykł ieźdźić / á niecháy włożą koronę Krolewſką ná głowę ie°.
  9. Przytem niecháy dádzą ſzátę onę y koniá w ręce ktoremu z Kſiążąth cżelnieyſzych Krolewſkich / y niecháy obloką cżłowieká onego / Ktemu chce Krol pocżćiwość vcżynić á niecháy mu káżą ieźdźić po vlicách mieyſckich wołáiąc przed nim / Tákći ſię ſtánie temu ktorego Krol chce mieć w vcżćiwoſći.
  10. Tedy Krol rzekł do Amáná / Weźmiſz náthychmiáſt ſzátę y koniá / á iákoś ſám powiedźiáł thák vcżyń Márdocheuſzowi Żydowi ktory ſiedźi v drzwi Krolewſkich / á nie opuſzcżáy námnieyſzego ſłowecżká ze wſzytkich ktoreś ſám powiedźiáł.
  11. A ták wźiął Amán ſzátę y koniá / y vbráł Márdocheuſzá / á wodźił go y z koniem po vlicách mieſckich wołáiąc przed nim / Tákći ſię ſtánie temu ktorego Krol chce mieć w vcżćiwoſći.
  12. Wroćił ſię pothym Márdocheuſz do drzwi Krolewſkich / á Amán bieżáł do domu ſwego z żáłoſćią / á zákrywſzy głowę ſwą.
  13. Y opowiedźiáł Amán Záres żenie ſwey y wſzythkim przyiáćiołom ſwym to co ſię mu przydáło / á rzekli do niego mędrcy iego y Záres żoná iego / Ieſliżeć ieſt Márdocheuſz z národu Zydowſkiego / przed ktorem ſię vpádek twoy pocżął / tedy go nie możeſz przemoc / á pewnie muſiſz vpáść przed nim.
  14. Tám gdy ieſzcże z nim o tym rozmáwiáli / nádeſzli komornicy Krolewſcy / á roſkázáli co rychley idź Amánowi ná vcżtę ktorą Eſter ſpráwiłá.

    Kápitułá 7.
    ¶ 3. Eſther oznáymuie Krolowi okrutną rádę Amánowę przećiw národowi ſwemu. 9. Zá co go Krol roſkázáł ſámego obieſić.

  1. A ták przyſzedł Krol y Amán áby pili z Krolową Eſther.
  2. Thámże Krol drugie° dniá przy oney bieſiedźie rzekł do Eſter / Ocżże proſiſz Krolowá Eſter á będźie tobie dáno: cżegoż żądáſz: byś też chćiáłá y puł Kroleſtwá / będźieſz mieć.
  3. Ná co Eſther Krolowá odpowiedźiáłá / Ieſliżem nálázłá łáſkę przed oblicżnoſćią twą o Krolu / á ieſlić ſię tho ták podobá / dáruyże mię zdrowiem mem ná prośbę moię / y ludem moim ná żądánie moie.
  4. Abowiem ieſtechmy záprzedáni iá y z ludem moim / ábychmy byli wykorzenieni / wymordowáni y wytráceni / Abychmy ſnádź byli przedáni zá niewolniki y niewolnice / tedy bych byłá milcżáłá / ále A nieprzyiáćiel nie mogłby nigdy nágrodźić ſzkody Krolewſkiey.
      A Iákoby ták rzekłá / żáden by tego nie mogł nágrodźić pieniądzmi iáká by ſię ſzkodá ſtáłá / ieſliby lud Zydowſki był wytrácon / á tho mowi o pieniądzách ktore był Amán obiecáł dáć Krolowi / Bo gdyby Zydowie byli wythráceni tedyby iuż zginął był on wielki podátek ktory bráł od nich.

  5. Tedy Krol Aſwerus odpowiedźiáł ná to thymi ſłowy Krolowey Eſther / Ktoż ieſt tákowy á gdźie ieſt then ktoryby to práwie w ſercu ſwem vmyſlił vcżynić:
  6. A Eſter rzekłá / Then ſprzećiwnik y nieprzyiáćiel ieſtći ten zły Amán: Y zlękł ſię Amán przed Krolem y Krolową.
  7. Y wnet wſtáł Krol od oney bieſiády z gniewem / á ſzedł do ogrodá v páłácu: Ale Amán zoſtháł proſząc Eſther o zdrowie ſwoie / ábowiem iuż bácżył że Krol vmyſlił źle vcżynić iemu.
  8. A gdy ſię wroćił Krol z ogrodá co był v páłácu ná ono mieyſce gdźie bieſiádę mieli á Amán był B vpádł ná łożu ná ktorym ſiedźiáłá Eſter: Tedy rzekł krol / Izáli chce y Krolową zgwáłćić w domu tuż przy mnie: A gdy ty ſłowá wyſzły z vſt Krolewſkich / C zákryli oblicże Amánowo.
      B Tho ieſt obycżáiem thych kthorzy proſzą vpádł v nog Eſther ktorá ſiedźiáłá ná łożu.
      C Tho ieſt ſłudzy Krolewſcy zákryli twárz iego / áby więcey Krol náń nie páthrzył / á ku gniewu ſię nie wzruſzáł / Abowiem Perſowie zwykli byli / ná kogo ſię Krol rozgniewáł zákrywáć twárz iego.

  9. A ták rzekł Hárboná ieden z komornikow przed krolem / Ono y ſzubienicá kthorą roſkázáł poſtáwić Amán dlá Márdocheuſzá / D ktory ſię ſtáráł o zdrowie Krolewſkie / ſtoi w domu Amánowym wzwyſz ná piąćidźieſiąt łokći: Thedy Krol rzekł / Obieśćie go ná niey.
      D W Zydowſkim ſtoi kthory mowił dobrze o Krolu / to ieſt kthory przeſtrzegł Krolá áby zábit nie był od komornikow ſwoich.

  10. Y obieſzono Amáná ná ſzubienicy ktorą był zgotowáł Márdocheuſzowi: Y vſpokoił ſię gniew Krolewſki.

    Kápitułá 8.
    ¶ 1. Eſter oddáno dom Amánow / á Márdocheuſzá przełożono nád nim. 5. Eſter vproſiłá ine liſty przećiwko onym ktore były wydáne ná wytrácenie Zydow. 16. Zydowie ſię weſelą po wſzythkich kráinách y mieśćiech vſłyſzáwſzy dekret Krolewſki.

  1. Onegoż tedy dniá dáł Aſwerus Krol Eſther Krolowey dom Amáná nieprzyiáćielá Zydowſkiego / á Márdocheuſz przyſzedł przed krolá / ábowiem mu byłá oznáymiłá Eſther iż iey był powinowátym.
  2. Tedy Krol pierśćień kthory był wźiął od Amáná oddáł Márdocheuſzowi / á Eſther poſtánowiłá go nád domem Amánowem.
  3. Nád to Eſter mowiłá ku Krolowi vpádſzy v nog iego á z płácżem go proſząc / áby odmienił on zły poſtępek Amáná Agágeycżyká / y on wymyſł iego ktory był nálázł przećiw Żydom.
  4. Tedy Krol śćiągnął Sceptrum złote do Eſter / á oná wſtáwſzy ſtánęłá przed Krolem.
  5. Zátymże rzekłá / Ieſliżći ſię podobá Krolu / á ieſlim nálázłá łáſkę przed oblicżnoſćią twą / á zdáć ſię tá rzecż ſłuſzná / y ieſliż ſię we mnie kocháſz / niecháyże nápiſzą áby były odwołáne ony liſty ktore wymyſlił Amán ſyn Amádáthy Agágeycżyk / ktore był roſpiſáł áby wythrácono Żydy kthorzy ſą po wſzech źiemiách Krolewſkich.
  6. Abowiem iákoż będę mogłá pátrzyć ná vćiśnienie kthore ogárnie lud moy: ábo iáko będę mogłá widźieć zginienie národu mego:
  7. Rzekł tedy Krol Aſwerus ku krolowey Eſther / y ku Márdocheuſzowi Żydowi / Otom dáł Eſter dom Amánow ktorego obieſzono / przeto iż ſię śmiáł tárgnąć ná Żydy.
  8. A ták wy nápiśćie liſty do Żydow iáko ſię wám nálepiey podobá Krolewſkiem imieniem / y zápiecżętuyćie ie ſygnetem Krolewſkim: Abowiem te° co nápiſzą imieniem krolewſkiem á zápiecżętuią ſygnetem Krolewſkim / iuż ſię ná zád wroćić nie godźi.
  9. Támże wnet onego cżáſu zwołáno piſárzow Krolewſkich / Mieſiącá trzećiego ktory ieſt Sywán / dwudźieſtego y trzećiego dniá tegoż tho Mieſiącá / á piſáno wſzytko iáko roſkázáł Márdocheuſz / do Żydow / do Kſiążąth / y do Hetmánow á przełożonych nád źiemicámi / ktore ſą od Iudyey áż do Ethyopiey / ſto dwádźieſćiá y ſiedḿ źieḿ / do káżdey źiemie piſmem iey / á do káżdego národu ięzykiem iego / tákże do Żydow piſmem y ięzykiem ich.
  10. Y nápiſáł imieniem Krolá Aſweruſá / y zápiecżętowáł ſygnethem Krolewſkim / á poſłáł w ſkok liſthy przez poſły / ktorzy iecháli ná koniech rychłych y ná młodych mulech.
  11. Oznáymuiąc iż Krol dáł wolnoſć Żydom ktorzy byli we wſzytkich mieſćiech / áby ſię zgromádźili á záſtáwiáli o ſwe zdrowie / á iżby potráćili / pomordowáli / y wygubili wſzytkę moc ludu onego y źiemie gdźie im gwáłt cżynić chćiáno / dźiátecżkám ich y niewiáſtám ich / á iżby ſobie pobráli łupy ich.
  12. A to áby było iednego dniá po wſzytkich źiemiách Krolá Aſweruſá / tho ieſt dniá trzynáſtego Mieſiącá dwunáſtego ktory ieſt Adár.
  13. A zámykáło ſię to w onych liſćiech áby był obwołán dekret po wſzytkich źiemiách á oznáymion wſzytkim národom / áby byli Żydowie gothowi mśćić ſię nád nieprzyiáćioły ſwemi.
  14. A ták oni poſłowie ſkokiem iecháli ná prętkich konioch / ná mulech z roſkázániá Krolewſkiego: A on dekret przybito w Suſán mieśćie głownem Krolewſkim.
  15. Potym Márdocheuſz wyſzedł od Krolá vbrány w odźienie Krolewſkie w Hiácynthowe y biáłe w wielkiey koronie złotey / y w płáſzcżu z ćienkiego lnu y ſzárłátu: A miáſto Suſán weſeliło ſię y rádowáło.
  16. Wſzcżęłá ſię tedy Żydom świátłoſć / weſele / rádość / y vcżćiwoſć.
  17. Tákże po wſzech źiemiách y w káżdem mieſćie / á ná wſzelkim mieyſcu gdźie iedno przyſzło Krolewſkie roſkázánie / weſelili ſię y rádowáli Żydowie / ſpráwuiąc bieſiády y máiąc dni weſołe / á wiele ludźi z národow oney źiemie cżynili ſię Żydmi / ábowiem ſtrách od Żydow przypádł był ná nie.

    Kápitułá 9.
    ¶ 1. Zydowie morduią nieprzyiáćioły ſwoie. 14. Dźieſięć ſynow Amánowych obieſzono. 17. Dźień święty poſtánowion ná pámiątkę ták ſłáwnego wybáwieniá.

  1. A ták dwunáſtego Mieſiącá ktory ieſt Adár / dniá trzynáſtego tegoż Mieſiącá gdy iuż przychodźił cżás roſkázániu krolewſkiemu / y dekretowi iego / onego dniá ktorego ſię nieprzyiáćiele Zydowſcy nádźiewáli mieć zwierzchnoſć nád nimi / przyſzłá rzecż przećiwná / iż Żydowie mieli zwierzchność nád nieprzyiáćioły ſwemi.
  2. Tedy ſię zebráli Żydowie w mieśćiech ſwoich / y we wſzythkich źiemiách Krolá Aſweruſá / áby ſię tárgnęli ná ony ktorzy im źle myſlili / á nikth ſię przed nimi oprzeć nie mogł / ábowiem ſię ich byli vlękli wſzytcy národowie.
  3. Tákże y Kſiążętá źieḿ / ſtároſtowie / y Hetmáni / y ſpráwcy Krolewſcy mieli w vcżćiwoſći Żydy / przeto iż ná nie przypádł ſtrách Márdocheuſzow.
  4. Abowiem Márdocheuſz był wielkim cżłowiekiem w domu Krolewſkim á ſłáwá iego ſzłá po wſzytkich źiemiách / gdyż mu im dáley tym więcey możnoſći przybywáło.
  5. A ták Żydowie pobili wſzytki nieprzyiáćioły ſwoie miecżem ie morduiąc y wytrącáiąc / á cżyniąc z nieprzyiáćioły ſwoimi co ſię im iedno podobáło.
  6. Ktemu w Suſán głownym mieſćie krolewſkim pomordowáli á wytráćili Żydowie pięć ſet mężow.
  7. Nád to Fárſándátá / Delfoná / y Esfáthá,
  8. Foráthá / Adáliáſzá / y Arydátá.
  9. Fermeſtá / Aryſáiego / Arydáiego y Wáiezáthá.
  10. Przytym dźieſięć ſynow Amánowych ſyná Amádáthy nieprzyiáćielá Zydowſkiego zábili: A wſzákoż ſię ná łupy ich nie tárgnęli.
  11. Onegoż dniá przynieſiono licżbę pobitych w mieſćie głownym Krolewſkim Suſán przed Krolá.
  12. Y rzekł Krol ku Eſther Krolowey / W ſámym iedno Suſán mieſćie głownym Krolewſkim pomordowáli Żydowie / y wytráćili pięć ſet mężow y dźieſięć ſynow Amánowych / á coż rozumieſz co vcżynili w inych źiemiách Krolewſkich: Cżegoż ieſzcże proſiſz á będźieć dáno: ábo cżego ieſzcże dáley żądáſz á otrzymáſz:
  13. Odpowiedźiáłá Eſther / Ieſliżeć ſię ták podobá Krolu / dopuśćże też iutro Żydom ktorzy ſą w Suſán / áby vcżynili według dekretu dźiſieyſzego / á powieſzáli dźieſięć ſynow Amánowych ná drzewie.
  14. Y roſkázáł Krol áby thák było: A ták wywołán dekret w Suſán / á obieſzono dźieſięć Synow Amánowych.
  15. Nád to zebráli ſię też Żydowie ktorzy byli w Suſán dniá cżternáſtego Mieſiącá Adár / y zámordowáli w Suſán trzyſtá mężow: A wſzákoż ſię ná łupy ich nie tárgnęli.
  16. A ini Żydowie ktorzy byli w źiemiách Krolewſkich zebráwſzy ſię / záſtáwowáli ſię o ſwe zdrowie / á chcąc mieć pokoy z nieprzyiáćioły ſwemi / zámordowáli z nich ſiedḿdźieſiąt y pięć tyſięcy / á wſzákoż ſię ná łupy ich nie tárgnęli.
  17. Y pocżęli dniá trzynáſtego Mieſiącá Adár / á przeſtáli cżternáſtego dniá tegoż Mieſiącá / á tegoż dniá ſpráwowáli kolácyie y weſelili ſię.
  18. Ale Żydowie ktorzy byli w Suſán / zebráli ſię dniá trzynáſthego y cżternáſtego tegoż Mieſiącá / á przeſtáli dniá piętnáſtego / ſpráwuiąc kolácyie y weſeląc ſię dniá onego.
  19. A przethoż Żydowie mieſzkáiący po wſiách y po miáſtecżkách nie murowánych obchodzą dźień cżternáſty Mieſiącá Adár z weſelem y z kolácyámi / máiąc weń święto / á ſląc vpominki ieden drugiemu.
  20. Thedy ſpiſáł Márdocheuſz ony ſpráwy / y rozeſłáł liſty do wſzytkich Żydow kthorzy byli po wſzech źiemiách Krolá Aſweruſá / ták do bliżſzych iáko y dálſzych.
  21. Aby miedzy ſobą vcżynili poſtánowienie obchodźić dźień cżternáſty Mieſiącá Adár / y dźień piętnáſty tegoż Mieſiącá ná káżdy rok.
  22. To ieſt ony dni w kthorych ſobie Żydowie wytchnęli od nieprzyiáćioł ſwoich / y Mieſiąc on ktory ſię im był obroćił z ſmętku w weſele / á z płácżu w dźień rádoſny / áby ony dni obchodźili z bieſiádámi y z weſelem / ſląc ieden drugiemu vpominki / y dáruiąc vboſtwo.
  23. Y przyięli to obchodźić Żydowie co iuż byli cżynić pocżęli / á co do nich nápiſáł Márdocheuſz.
  24. A iáko Amán ſyn Amádáthy Agágeycżyk nieprzyiáćiel Zydowſki vmyſlił był wytráćić Żydy / y iáko tenże miotáł A los ná wytrácenie y ná wygubienie ich.
      A Opuſćiliſmy ſłowo Perſkie Pur. O ktorym pátrz wyżſzey Káp.3.v.7.

  25. Nád tho iáko Eſther weſzłá do Krolá / á iáko mowiłá áby przez liſthy byłá pohámowáná oná iego myſl złá kthorą był vmyſlił przećiw Żydom / á iżby ſię to obroćiło ná głowę iego / y áby go obieſzono y ſyny iego ná ſzubienicy.
  26. A z teyże przycżyny przezwáli Żydowie ony dni Purym od przezwiſká loſu / á wedle wſzytkich ſłow onego liſtu / y cokolwiek bácżyli przy tey ſpráwie / y cokolwiek ſłyſzeli.
  27. Przetoż to poſtánowili Żydowie y przyięli ná ſię y ná pothomſtwo ſwoie / y ná wſzytki ktorzy ſię do nich łącżyli / áby tego żáden nie omieſzkáwáł / owſzem áby ty dwá dni święćili iáko ſą opiſáne y pewnego cżáſu poſtánowione ná káżdy rok.
  28. Abowiem ſą dni godne pámięći / y chwálebne miedzy wſzem potomſtwem y národem / po wſzytkich źiemiách y miáſtách: Tyć ſą dni Purym ktorych ſię opuſzcżáć nie godźi miedzy Żydy / á pámiątká ich niemá ginąć y v potomſtwá ich.
  29. Nád to nápiſáłá Eſter Krolowá corká Abiháilowá / y Márdocheuſz Żyd ze wſzeláką pilnoſćią áby ſię mocnie trzymáli tego wtorego liſtu około Purym.
  30. A poſłáłá liſty do wſzytkich Żydow do ſthá dwudźieſtu y ſiedmi źiem KKrolá Aſweruſá / opowiedáiąc im B pokoy y beſpiecżeńſtwo.
      B W Żydowſkim ſtoi / ſłowá pokoiá y práwdy.

  31. A iżby mocnie záchowywáli ony dni Purym cżáſow ſwoich / iáko im ie poſtánowił Márdocheuſz Żyd y Eſter Krolowá / y iáko obowiązáli duſze ſwe y potomſtwo ſwe ku poſtom y C ku wołániu.
      C Ku wołániu do Bogá ná modlithwách zwycżáynych onego świętá.

  32. Dekret też Eſther potwierdźiłá vſtáwy tych dni Purym / y zápiſáno to ieſt w kſięgi.

    Kápitułá 10.
    ¶ 1. Słáwá y możność Márdocheuſzowá v Krolá.

  1. Y włożył Krol Aſwerus podátek ná źiemię ſwą y ná wyſpy morſkie.
  2. A wſzytki zácne y możne ſpráwy iego / Przytym iáko zácnie wywyżſzył Márdocheuſzá / to ieſt wypiſáno w Kronikách krolow Medſkich y Perſkich.
  3. Abowiem Márdocheuſz Żyd był wtorym po Krolu Aſweruſie / y zácnym miedzy Żydy / á wdźięcżnym v wſzytkiey bráćiey ſwey ſtáráiąc ſię o dobre ludu ſwego / á życżąc pokoiu wſzytkiemu národowi ſwemu.
Spis Kapituł, Indeks Kſiąg