Kápitułá 1.
    ¶ 3. Ofiárá Sálomonowá w Gábáon. 8. Modlitwá Sálomonowá / przez kthorą proſi Páná o mądroſć. 11. Ktorą mu dáwá y ieſzcże więcey ktemu. 14. Licżbá wozow y koni iego. 15. Bogáctwá iego.

  1. Y * zmocnił ſię Sálomon Syn Dáwidow w Kroleſtwie ſwem á Pán Bog iego był przy nim / y wywyżſzył go známienićie.
      * 1.Krol.2.v.46.

  2. A Tedy roſkázáł wſzytkiemu Izráelowi / rotmiſtrzom / ſetnikom / y ſędźiom / tákże wſzytkim co przednieyſzym nád Izráelem / y cżelnieyſzym z domow.
      A To ieſt áby ſię zeſzli ná zácną ofiárę.

  3. A tákże Sálomon y ze wſzytkim zgromádzeniem co było z niem / ſzli do káplice ktorá byłá ná gorze w Gábáon / ábowiem tám ſtáł Przybytek zgromádzeniá Bożego / kthory był Moiżeſz ſługá Páńſki ſpráwił ná puſzcży.
  4. A Dáwid był przenioſł Skrzynię Páńſką z Káryáthyárym / ná mieyſce ktore iey był zgotowáł / ábowiem iey był ſpráwił námiot w Ieruzálem.
  5. † Ołtárz też miedźiány kthory był vrobił Beſeleel ſyn Vry ſyná Hurowego / był tám przed námiotem Páńſkim / B z kąd bráli rádę Sálomon y wſzytko ono zgromádzenie.
      B Abo do kthorego chodźili pytáć.

      † 2.Mo.38.v.1.

  6. Y támże ná onym miedźiánym Ołtárzu kthory ſtáł w Przybytku zgromádzeniá / ofiárowáł Sálomon przed Pánem / tyſiąc ofiár pálonych.
  7. Oneyże nocy vkázáł ſię Pán Sálomonowi y ták mowił kniemu / Żądáy ode mnie coćbych miáł dáć:
  8. A Sálomon rzekł Bogu / Okázáłeś wielkie miłoſierdźie nád Dáwidem oycem moiem / y poſtánowiłeś mię Krolem ná mieyſcu iego.
  9. A thák teráz Pánie Boże ſłowu twemu ktoremeś przyrzekł Dáwidowi oycu moiemu / niech ſię doſyć ſtánie / ¤ ábowiemeś mię vcżynił krolem nád ludem twoim / ktorego ieſt ták wiele iáko piáſku morſkiego.
      ¤ 1.Krol.3.v.8. W 1.Kron.28.v.5.

  10. Dáyże mi teráz mądroſć y vmieiętność / C ábych lud then porządnie ſpráwowáć mogł / ábowiem kthoż ieſt co by mogł ſądźić ten ták wielki lud twoy:
      C W żydowſkim ſthoi / ábych przed tym ludem wychádzáł y przychádzáł.

  11. Tedy Bog odpowiedźiáł Sálomonowi / Dlá tego iżeś to miáł w ſercu ſwem / á nie proſiłeś o bogáctwá / áni o máiętnoſći / áni o chwáłę / áni o D duſze tych co ćię nie náwidzą / ániś też proſił o długie żyćie / áleś proſił mądroſći y vmieiętnoſći / iżbyś vmiáł ſądźić lud moy nád ktoremem ćię poſtánowił Krolem.
      D Nie proſiłeś pomſthy nád nieprzyiáćiołmi twemi.

  12. Mądroſć y vmiejętnoſć dám tobie / á ku temuć dám bogáctwá y máiętnoſći / y chwáłę / ták iż żáden Krol niebył podobnem tobie / áni żáden po tobie tákowy będźie.
  13. A ták ſię wroćił Sálomon od oney káplice ná mieyſcu wyſokiem ktore było w Gábáon do Ieruzálem od Przybytku zgromádzeniá / y krolowáł nád Izráelem.
  14. ♀ Y zebráł Sálomon wozy y iezdne / A miáł tyſiąc y cżtery ſtá wozow / y dwánáſćie tyſięcy iezdnych / ktorych iednę cżęſć miáł w miáſtách kędy wozy chowáno / á drugą cżęść zoſtáwił przy ſobie w Ieruzálem.
      ♀ 1.Krol.10.v.26.

  15. * A Krol w Ieruzálem rozdáwáł złoto y śrebro iáko kámienie / á Cedry iáko Sykomory / kthorych mnoſtwo roſćie po polách.
      * 1.Krol.10.v.27.

  16. Y wodzono mu konie z Egiptu / á kupcy Krolewſcy ſkupowáli konie zá pewną ſumę.
  17. Ktemu z Egiptu przywodzono tákie woźniki ktore ſzácowáno zá ſzeſć ſet ſrebrnikow / to ieſt káżdy koń po ſtu y po piąćidźieſiąt / A ták że ich też wſzyſcy Krolowie Heteyſcy y Syriyſcy doſtáwáli z ich rąk.

    Kápitułá 2.
    ¶ 2.17. Licżbá robotnikow Sálomonowych ku budowániu Koſćiołá. 3. Poſyłá do Hirámá o drwá y o robotniki. 11. Kthory mu dáie wſzego doſtátek cżego od niego żądá.

  1. Vmyſlił thedy Sálomon budowáć dom imieniowi Páńſkiemu / y páłác Krolewſki.
  2. A oblicżył ſiedḿdźieſiąt tyſięcy tych co noſili / á ośḿdźieſiąt tyſięcy tych co kámień ćioſáli w gorze / á do nich przyſtáwow trzy tyſiące y ſześć ſet.
  3. * Wypráwił też do Hirámá Krolá Tyrſkiego z tym poſelſtwem / Thák iákoś ſię záchowáł z Dáwidem oycem moim poſyłáiąc mu drzewá Cedrowe ku budowániu Domu w ktorym mieſzkáł.
      * 1.Krol.5.v.2.

  4. Otoż iá też budowáć mám Dom imieniowi Páná Bogá mego ábych mu gi poświęćił / á iżbych przed nim kádźił rzecżámi wonnemi y dlá vſtáwicżnego pokłádániá chlebá / y dlá ofiár pálonych poránnieyſzych y od wiecżornych ták w Sábáty iáko ná Nowie Mieſiącow y w świętá vrocżyſte Páná Bogá náſze° co v Izráelitow trwáć będźie áż ná wieki.
  5. A Dom kthory budowáć mám / wielki będźie / ábowiem Bog náſz więcſzy ieſt nád wſzytki bogi.
  6. Y ktoż tedy ieſt ták możny ktory by iemu Dom zbudowáć mogł: Ieſliż Go niebo y ſzerokoſći niebieſkie ogárnąć nie mogą / á cożem iá zácż ieſt iżbych mu Dom budowáć miáł: A Alećiem to tylko dlá tego vcżynił ábych tám przed nim kádźił.
      A Tháć ieſt ſámá przycżyná pod ktorą ſię ine wſzythki rzecży zámykáią / ktore bywáły wedle zákonu w koſćiele ſpráwowáne / ná ktore ſie Sálomon oglądáiąc ták mowi o nich / nie iżby miáł zámknąć Páná w koſćiele onym.

  7. Poſliż mi teráz cżłowieká zmyſlnego coby vmiáł robić ná złoćie y ná ſrebrze / ná miedźi / ná żeleźie y ná ſzárłáćie / iedwábiem y Hiácyntem / á co by vmiáł ryſowáć y ryć ſpołu z drugiemi ktorzy theż v mnie ſą vmieiąc to w Iudźie y w Ieruzálē / ktore ku temu nágotowáł Dáwid oćiec moj.
  8. Poſli mi też drzewá Cedrowe y Iodłowe y B Algumim z Libánu / Bo iá wiem iż ſłudzy twoi vmieią dobrze drzewo ćioſáć z Libánu / á ſłudzy moi będą z ſługámi twemi.
      B O tym pátrz wyżſzey. 1.Kſię. Krol. Káp.10.v.11.

  9. Aby mi co náwięcey drzewá wygotowáli / Bo dom kthory budowáć mám będźie bárzo wielki y dźiwny.
  10. A iá dám tym twoim robothnikom ktorzy drzewo y kámienie ćioſáć będą dwádźieſćiá tyſięcy korce pſzenice mełthey / y dwádźieſćiá tyſięcy korcy ięcżmieniá / y dwádźieſćiá tyſięcy bátow winá / przytym y dwádźieſćiá tyſięcy bátow oliwy.
  11. Tedy Hirám Krol Tyrſki dáł odpowiedź przez liſt kthory poſłáł do Sálomoná / Iż Pán lud ſwoy vmiłowáł przetoż ćię poſtáwił Krolem nád nim.
  12. Ktemu ieſzcże przydáł Hirám / Niecháyże Pán będźie błogoſłáwion ktory ſtworzył niebo y źiemię / á ktory dáł Krolowi Dáwidowi ſyná mądrego / obdárzonego rozumem y roſtropnoſćią / áby budowáł koſćioł Pánu y ſobie páłác Krolewſki.
  13. A thák teráz poſłáłemći mężá mądrego y roſtropnego / kthory ſłużył Hirámowi oycu moiemu.
  14. Syná iedney niewiáſthy z corek Dán / kthorego oćiec był Tyryicżyk cżłowiek vmieiętny w roboćie złotem / ſrebrem / miedźią / żelázem / drzewem y kámieniem / ſzárłátem / Hiácyntem / lnem ſubtelnym y iedwábiē ktory vmie zrobić wſzelkie ryćie / y zmyſlić káżdą foremną robothę ktorą mu podádzą z thwemi mędrcy y z mędrcy Dáwidá oycá twego páná mego.
  15. A ták teráz pán moy niech do ſłużebnikow ſwych poſzle zboże y ięcżmień / oliwę y wino co obiecáł.
  16. A my też drzewá ćioſáne z Libánu ile ich potrzebá będźie odprowádźiem ná tráwthách do Morzá do Ioppy / á ty ie káżeſz wieść do Ieruzálem.
  17. Oblicżył tedy Sálomon wſzytki ludźie goſćinne ktorzy byli w źiemi Izráelſkiey / po onym iáko ie był oblicżył Dáwid oćiec iego / y nálázło ſię ich ſto y pięćdźieſiąt tyſięcy y ſześć ſeth.
  18. A z nich poſtánowił ſiedḿdźieſiąt tyſięcy tych co noſili / á ośḿdźieſiąt tyſięcy tych co ćioſáli ná gorách / nád nimi záſię trzy tyſiące y ſześć ſet przyſtáwow ktorzy by ludu pilnowáli przy roboćie.

    Kápitułá 3.
    ¶ 1. Budowánie Koſćiołá y tego co do niego náleżáło.

  1. * Pocżął tedy Sálomon budowáć koſćioł Páńſki w Ieruzálem ná gorze Moryá / kthorá byłá vkázáná Dáwidowi oycu iego ná mieyſcu ktore Dáwid zgotowáł † ná grunćie Ornáná Iebuzeycżyká.
      * 1.Krol.6.v.1.
      † 2.Sámu.24.v.18. 1.Kroni.21.v.18.

  2. A pocżął gi budowáć wtorego dniá Mieſiącá wtorego roku cżwártego zá ſwego pánowániá.
  3. Y záłożył Sálomon grunty tákowe pocżynáiąc budowáć koſćioł Páńſki / ták iż pierwſzego rozmierzeniá było wzdłuż ná ſzeſćidźieſiąt łokiet / á ſzerzá ná dwádźieſćiá łokiet.
  4. Sień też ktorá byłá przed oną dłużą y przed ſzerzą / byłá ná dwudźieſtu łokiet / á ná wzwyſz ſto y dwádźieſćiá łokiet / ktorą we wnątrz opráwił ſzcżyrym złotem.
  5. A pokłád Domu wielkiego położył drzewem iodłowem / ktory theż opráwił ſzcżyrem złothem / dáwſzy ná nim wyryć pálmy y łáńcuſzki.
  6. Przykrył też Dom kámieniem drogiem ná ſchwáł / á złoto było z Párwáim.
  7. Nád to opráwił Dom / trámy / podwoie / ſćiány / y drzwi iego złotem / dáwſzy wyryć Cherubiny ná śćiánách.
  8. Spráwił theż Dom mieyſcá náświętſzego / ktory był ná dłużą thák iáko y on Dom ná dwádźieſćiá łokiet á w ſzerzą ná dwádźieſćiá / y opráwił gi ſzeſćią ſet tálentow złotá náwybornieyſzego.
  9. Goźdźie theż wáżyły pięćdźieſiąt ſyklow złotá / á gmáchy też opráwił złotem.
  10. Kthemu w Domu mieyſcá náſwiętſzego ſpráwił dwá Cherubiny ná kſztáłt dźiátek / ktore też opráwił złotem.
  11. Tych Cherubinow ſkrzydłá były wzdłuż ná dwudźieſtu łokiet / ſkrzydło iedno ná piąći łokiet / doſięgáiąc ſćiány domu / Drugie tákże ſkrzydło ná piąći łokiet / doſięgáiąc ſkrzydłá Cherubiná drugiego.
  12. Tákże ſkrzydło Cherubiná drugiego ná piąći łokći doſięgáło ſćiány domu / á ſkrzydło drugie ná piąći łokći doſięgáło ſkrzydłá Cherubiná drugiego.
  13. A ták onych Cherubinow rozſzerzone ſkrzydłá były ná dwádźieſćiá łokiet: A oni ſtáli ná nogách ſwych / ktorych twárzy były w Dom obrocone.
  14. ¤ Spráwił też y Záſłonę z Hiácyntu / z ſzárłátu / z iedwábiu / y z ſubtylnego lnu y dáł wyháftowáć ná niey Cherubiny.
      ¤ Máteu.27.v.51.

  15. ♀ Przed domem też ſpráwił dwá Słupy ná trzydźieſći y ná piąći łokći wzdłuż / á Gáłká ktorá byłá ná wierzchu káżdey byłá ná piąći łokiet.
      ♀ Ieremi.52.v.21.

  16. Spráwił też Láńcuſzki tákie iáko y ná mieyſcu Swięthym / á przypráwił ie ná wierzch onych Słupow: Spráwił też y ſto Iábłek gránátowych / kthore wpráwił miedzy ony łáńcuſzki.
  17. Y dáł poſtáwić ony Słupy przed Koſćiołem / ieden po práwey á drugi po lewey ſtronie / y przezwáł práwy Iáchin / á lewy názwáł Booz.

    Kápitułá 4.
    ¶ 1. Ołtárz ofiár. 2. Koćieł wielki. 6. Wánny. 7. Lichtárze. 8. Stoły / y ine nácżyniá Koſćielne.

  1. Vcżynił też y Ołthárz wzdłuż ná dwudźieſtu łokiet / y wſzerz ná dwudźieſtu / á wzwyſz ná dźieſiąći.
  2. * Spráwił też y Koćieł wielki ná dźieſiąći łokieth / od iednego brzegu iego áż do drugiego ze wſząd okrągły / ktory był ná wzwyſz ná piąći łokiet / á miáł wokoło trzydźieſći łokiet miáry nićią.
      * 1.Krol.7.v.23.

  3. A pod thym Kotłem były podobieńſtwá Wołow / w okrąg ze wſząd dźieſięć ná łokćiu káżdym wſzędy wokoło pod kotłem dwiemá rzędy / á ty Woły były lithe ſpołu z inem odlániem.
  4. Y ſtháł ná dwunáſćie Wołow / z ktorych trzey byli obroceni ku Pułnocy / á trzey ku Záchodowi / á trzey ku Południu / á trzey ku Wſchodowi ſłońcá / ná kthorych Koćieł był poſtáwion: Ale poſládki ich wſzytki były pod ſpodkiem.
  5. Był też wzmięſz iákoby ná dłoń / á krániec iego był iáko krániec v kubká liliowemi kwiátámi ochędożony: A bráł w ſię trzy tyſiące bátow.
  6. Spráwił ktemu y dźieſięć Wánien y poſtáwił ich pięć po práwey / á pięć po lewey ſtronie / iżby tám vmywáno y chędożono to co ku ofiárám pálonem przyſłuſzáło: Ale Koćieł był dlá tego iżby ſię w nim Kápłáni vmywáli.
  7. Ktemu ſpráwił dźieſięć Lichtárzow złotych tym kſztáłtem iáko być miáły / kthore poſtáwił w Koſćiele pięć po práwey á pięć po lewey ſtronie.
  8. Spráwił też y dźieſięć Stołow / ktore poſtháwił w Koſćiele / pięć po práwey á pięć po lewey ſtronie / á ku temu vcżynił y ſto Cżáſzek złotych.
  9. Ktemu Sień kápłáńſką ſpráwił / y Sień wielką / y drzwi v oney Sieni / y opráwił drzwi ich miedźią.
  10. Potym Koćieł poſtáwił po práwey ſtronie od Wſchodu ſłońcá ku Południowi.
  11. Spráwił mu też Hirám y ine kotły / Miotły / y Miednice / á dokońcżył wſzytkiey roboty Sálomonowi Krolowi w domu Páńſkim.
  12. To ieſt dwá Słupy z Gáłkámi y z Wierzchy ktore były ná onych dwu Słupiech y dwie Siátce kthore okrywáły Gáłki co były ná wierzchu Słupow.
  13. Ktemu cżtery ſtá Iábłek gránátowych miedzy onymi dwiemá Siátkámi / ktore to Iábłká gránáthowe były dwiemá rzędy / okrywáiąc ony dwie Gáłce okrągłe kthore były ná wierzchu Słupow.
  14. Poſpráwowáł też Podſtháwki / ná ktorych poſtáwił Wánny.
  15. Koćieł ieden wielki / á pod nim dwánáſćie Wołow.
  16. Kthemu Kotły / Miotły / y Widły / z inem wſzytkim nácżyniem co był porobił Hirám Abif / á ono wſzytko nácżynie porobił z miedźi wypłáwioney Krolowi Sálomonowi do Domu Páńſkiego.
  17. A roſkázáł ie był Krol odlewáć w polu nád Iordánem w źiemi iłowátey / miedzy Sochoth y Sáredáthá.
  18. Y náſpráwowáno Krolowi Sálomonowi nácżyniá onego bárzo wiele / thák iż miedźi wági nie było.
  19. A ták Sálomon ſpráwił wſzytko nácżynie kthore miáło być w domu Páńſkim / y Ołtárz złoty / Stoły też ná ktorych były pokłádne chleby.
  20. Tákże lichtárze z ich Lámpámi z ſzcżyrego złotá / ku ſwieceniu przed mieyſcem modlitwy iáko był zwycżáy.
  21. Ktemu Kwiáty / Lámpy / y Możycżki złote / co wſzytko było ze złotá ſzcżyrego.
  22. Inſtrumenty też do Muzyki / y Miednice / Lyſzki / Kádźielnice z ſzcżyrego złotá / weſzćie też w Koſćioł / y brány v Mieyſcá náświętſzego / brány też Domu Koſćielnego były złote.

    Kápitułá 5.
    ¶ 1. Rzecży poświęcone od Dáwidá ſchowáno do Koſćiołá. 2. Skrzyniá z pocżćiwoſćią przynieſioná ná mieyſce ſwoie. 10. Y z tym co w niey było. 6. Ofiáry ſpráwuią. 12. Y chwálą Páná ſpiewáiąc.

  1. A * ták dokońcżyłá ſię robothá kthorą był Sálomon zácżął w Domu Páńſkim / y wnioſł tám rzecży poświęcone od Dáwidá Oycá ſwego / tákże śrebro y złoto / y wſzytki nácżyniá włożył do ſkárbu domu Bożego.
      * 1.Krol.7.v.51.

  2. † Zebráł potym Sálomon wſzytki ſtárſze z Izráelá / y wſzytki Kſiążętá przednieyſze z pokoleniá / z domow ſynow Izráelſkich do Ieruzálem / áby przeprowádźili Skrzynię przymierzá Páńſkiego z miáſtá Dáwidowego ktore ieſt Syon.
      † 1.Krol.8.v.1.

  3. Tedy ſię zebráli ku Krolowi wſzyſcy mężowie Izráelſcy w ſwięto vrocżyſte / kthore bywá Mieſiącá A ſiodmego.
      A Ten mieſiąc był Wrzeſień ktory po wyſćiu z Egiptu był ſiodmy / gdyż przed thym bywáł pierwſzym Mieſiącem w roku.

  4. Zeſzli ſię też wſzyſcy ſtárſzy z Izráelá / á Lewitowie nieſli Skrzynię.
  5. Y przyprowádźili ią tám ſpołu z Przybytkiem zgromádzeniá / ktemu wſzytki nácżyniá poświęcone ktore były w námiećie przenieſli Kápłáni y Lewitowie.
  6. Zátym Krol Sálomon y ze wſzytkim zgromádzeniem co ſię byli zeſzli do niego / ofiárowáli przed Skrzynią owce y woły / ktorym y licżby nie było przed wielkoſćią.
  7. A Kápłáni wnieſli Skrzynię przymierzá Páńſkiego ná iey mieyſce / á ná Mieyſce Modlitwy w Domu / ná Mieyſce náświętſze pod ſkrzydłá Cherubinow.
  8. A Cherubinowie roſćiągnęli byli ſkrzydłá ſwe nád mieyſcem kędy byłá Skrzyniá / y okrywáli Cherubini z wierzchu thák Skrzynię iáko y drążki iey.
  9. Y poćiągniono drążkow / thák iż było widáć końce ich od Skrzynie ná Mieyſcu Modlitwy / á ná dwor ich widáć nie było / y zoſtáły tám áż y do dniá tego.
  10. W Skrzyni też nic więcey nie było B iedno dwie táblicy ktore był Moiżeſz ſchowáł w Horeb / gdy Pán cżynił przymierze z ſyny Izráelſkimi kiedy wyſzli z Egiptu.
      B Abowiem przed tym láſká Aáronowá y Mánná o ktorych Páweł przypominá do Zydow Kápi.9.v.4. były przed tym wźięte z támtąd gdy przenoſzono Skrzynię.

  11. Y przydáło ſię gdy wyſzli Kápłáni z Mieyſcá Swiętego / bo wſzyſcy kápłáni ile ich było poświęćili ſię byli ieſzcże ná ten cżás miedzy ſobą rzędow nie záchowywáiąc.
  12. Lewitowie też kthorzy ſpiewáli wſzyſcy byli pod porucżeńſtwem Aſáfá / Hemáná / y Iedythuná / y ſynowie y bráćiá ich oblecżeni byli w odźieniá lniáne / máiąc z ſobą cymbáły / gęſli / y hárfy / á ſtáli ku Wſchodu ſłońcá v Ołtárzá / ſpołu ze ſtem y ze dwiemádźieſty Kápłánow ktorzy trąbili w trąby.
  13. A gdy ták poſpołu trąbili y głoſem ſpiewáli / ták iż práwie iednáki głos wydáwáli / chwáląc y ſłáwiąc Páná / y gdy ták podnoſili głos trąbiąc / brzmiąc cymbáły / y gráiąc ná inſtrumenćiech muzyki chwálili Páná mowiąc / Iż on ieſt dobry / á iż ná wieki ieſt miłoſierdźie iego / Thedy Dom Páńſki nápełnion ieſt obłokiem gęſtem.
  14. Ták iż Kápłáni oſtáć ſię nie mogli ná ſłużbie / ábowiem C ták wielká iáſność Páńſká nápełniłá byłá Dom Boży.
      C To ieſt obłok / Abowiem thu ieſt imię rzecży znácżoney miáſtho imieniá znáku / Ale piſmo tákowe ſłowá ábo imioná cżęſto kroć złącżá dlá onego mocnego złącżeniá kthore ieſt miedzy rzecżámi známięnuiącemi / y miedzy znáki ſámemi / á zwłáſzcżá kiedy co roſpráwuie o Swiątoſćiách / Abowiē obłok był znákiem oblicżnoſći y bytnoſći Páńſkiey ku poſtráchu złośnikom / Iáko ſię y ná on cżás przydáło gdy Zákon podán był ludowi.

    Kápitułá 6.
    ¶ 3. Sálomon błogoſłáwi ludowi. 4. Chwáli Páná. 14. Cżyniąc do niego modlitwę zá onymi ktorzyby ſię nápotym modlili w koſćiele onym.

  1. * Pothym ták rzekł Sálomon / Pán powiedźiáł iż mieſzkáć miáł w obłoku.
      * 1.Krol.8.v.12.

  2. A iám mu zbudowáł Dom ku mieſzkániu / y mieyſce gdźieby miáł mieſzkáć ná wieki.
  3. A obroćiwſzy Sálomon oblicże ſwe błogoſłáwił wſzytkiemu zgromádzeniu Izráelſkiemu / ábowiem ſtáło wſzytko ono zebránie.
  4. Záthym rzekł / Błogoſłáwiony Pán Bog Izráelſki / ktory to co powiedźiáł vſthy ſwemi Dáwidowi oycu memu wypełnił A ſkutkiem / A ták mowił.
      A W Zydowſkim ſtoi wypełnił rękámi ſwemi.

  5. Od onego cżáſu iákom wywiodł lud moy z źiemie Egiptſkiey / nie obráłem ſobie miáſtá żádnego miedzy wſzytkiem pokoleniem Izráelſkim ku budowániu Domu gdźieby miáło być imię moie / ánim obráł mężá inego kthoryby miáł być ſpráwcą ludu mego Izráelſkiego.
  6. Alem obráł Ieruzálem áby thám było imię moie / obráłem też y Dáwidá áby był przełożonym nád ludem moim Izráelſkim.
  7. Y vmyſlił był Dáwid oćiec moy áby zbudowáł Dom imieniowi Páná Bogá Izráelſkiego.
  8. Ale Pán rzekł Dáwidowi oycu moiemu / Iżeś to vmyſlił ábyś budowáł Koſćioł imieniowi moiemu dobrześ vcżynił iżeś tho vmyſlił w ſercu ſwem.
  9. A wſzákoż ty nie będźieſz budowáł Domu tego iedno ſyn twoy ktory wynidźie z biodr twoich onći zbuduie Dom imieniowi memu.
  10. Y vcżynił Pán doſyć ſłowu ſwemu ktore był powiedźiáł / y powſtáłem ná mieyſce oycá mego / á oſiádłem ſtolicę Izráelſką iáko był powiedźiáł Pán / y zbudowáłem Dom imieniowi Páná Bogá Izráelſkiego.
  11. Támżem też poſtáwił Skrzynię onę w kthorey ieſt przymierze Páńſkie kthore vcżynił z ſyny Izráelſkiemi.
  12. Y ſthánął v ołtárzá Páńſkiego przed wſzytkim zgromádzeniem roſćiągnąwſzy ręce ſwe.
  13. Abowiem był Sálomon ſpráwił ſtolec miedźiány / ktory poſtáwił w poſrod Sieni / á ten był wzdłuż ná piąći łokiet wſzerz też ná piąći łokiet á ná wzwyż ná trzech łokiet / y ſtánął ná nim á poklęknął ná koláná ſwe przed wſzytkim zgromádzeniem Izráelſkim roſćiągnąwſzy ręce ſwe ku niebu.
  14. Y mowił / Pánie Boże Izráelſki tobie żáden bog rowny nie ieſt áni ná niebie áni ná źiemi / ktory ſtrzeżeſz przymierzá y miłoſierdźiá ſłużebnikom twoim ktorzy przed tobą chodzą z zupełnym ſercem.
  15. Ktoryś zdźierżáł Dáwidowi ſłudze twemu oycu moiemu tho coś mu był obiecáł / powiedźiáwſzy vſty ſwemi wypełniłeś mocą twą iáko ſię to dźiś okázáło.
  16. A przetoż teráz o Pánie Boże Izráelſki zdźierż to Dáwidowi oycu moiemu coś mu był obiecáł ták mowiąc / Iż nigdy nie będźie odięt potomek z národu twego od oblicżnoſći moiey ktory by niemiáł oſieść ſtolice Izráelſkiey / by iedno ſtrzegli ſynowie twoi drog ſwych chodząc w zákonie moim iákoś y ty chodźił przede mną.
  17. Teráz tedy Pánie Boże Izráelſki niech ſię ſtánie doſyć ſłowu twemu ktoreś powiedźiáł Dáwidowi ſłudze twemu.
  18. Y podobnáſz to rzecż áby miáł mieſzkáć Bog z ludźmi ná źiemi / gdyż niebo y ſzerokoſći niebieſkie ćiebie ogárnąć nie mogą / tedyć dáleko mniey ten dom ktorym iá zbudowáł.
  19. Weyrzyż teráz ná modlitwę ſługi twego y ná prośbę iego o Pánie Boże moy / wyſłucháyże wołániá y modlitwy kthorą ſię thobie modli ſługá twoy.
  20. Niecháyże ocży twe nád domem tym otwárte będą we dnie y w nocy á nád mieyſcem kędyś ty obiecáł poſtánowić imię twoie / ábyś wyſłucháł modlitwy ktorą modlić ći ſię będźie ſługá twoy ná mieyſcu tym.
  21. Wyſłucháyże tedy prośby ſługi twego y ludu twego Izráelſkiego / kthorąć ſię modlić będą ná mieyſcu tym wyſłucháyże z mieyſcá mieſzkániá twego / to ieſt z niebá / wyſłucháyże á odpuść.
  22. Ieſliby kto zgrzeſzył przećiw bliźniemu ſwemu á przywiodłby go ná przyſięgę ták iżby muſiáł przyſiąc / á przyſzłáby przyſięgá oná przed ołtárz twoy w Domu tym.
  23. Wyſłucháyże ty z niebá / á vcżyń y rozſądź ſługi twe płácąc złoſnikowi / á poſtępek iego obrácáiąc ná głowę ie° á vſpráwiedliwiáiąc ſpráwiedliwego / y nágrádzáiąc mu wedle ſpráwiedliwoſći iego.
  24. Gdyby też był poráżon lud twoy Izráelſki od nieprzyiáćielá ſwego prze grzech ktorym by zgrzeſzyli tobie á náwroćiwſzy ſię ku tobie wyználiby imię twoie y modlili ſię á proſili ćiebie w Domu tym.
  25. Tedy ty wyſłucháy z niebá / á odpuść grzech ludowi twemu Izráelſkiemu / y przyprowádź ie do źiemie ktorąś dáł im y oycom ich.
  26. Gdyby też niebo zámknione było / á nie byłoby dżdżá przeto iż zgrzeſzyli thobie / A oni modliliby ſię ná mieyſcu tym wyznáwáiąc imię twoie / poniecháwſzy grzechu ſwego gdybyś iego trápił.
  27. Tedy ty wyſłucháy z niebá / á odpuść grzech ſłużebnikom twoim y ludowi twemu Izráelſkiemu / á náucż ie dobrey drogi po ktorey by chodźili / dáyże deſzcż ná źiemię twą ktorąś podáł w dźiedźictwo ludowi temu.
  28. ¤ Ieſliby też głod był ná źiemi / ábo powietrze / ábo ſuſzá / ábo rdzá / ábo ſzáráńcże ábo chrząſzcże / ieſliby też nieprzyiáćiel ich obległ ie w źiemi ich / ábo obległ miáſtá ich / ábo też iákie ine káránie / ábo chorobá.
      ¤ Niżey.20.v.9.

  29. Tedy tę ich / prośbę / y modlithwę ktorą by vcżynił cżłowiek ktorykolwiek / ábo y wſzytek lud twoy Izráelſki / poznáwſzy káránie ſwoie y chorobę ſwoię gdyby podnioſł ręce ſwe ku Domowi temu.
  30. Wyſłucháy z niebá z mieyſcá mieſzkániá twego / á odpuſć y nágrodź káżdemu wedle wſzythkich drog iego / gdyż ty znáſz ſerce iego / ábowiem ty ſám znáſz ſercá ſynow ludzkich.
  31. Aby ſię báli ćiebie / á iżby chodźili drogámi twemi po wſzytki dni / iáko długo żyć będą ná źiemi kthorąś dáł oycom ich.
  32. Tákże y cudzoźiemcá kthory nie ieſt z ludu twego Izráelſkiego ktory by przyſzedł z źiemie dálekiey dlá wielkiego imieniá twego / y dlá możney ręki twey / á dlá wyćiągnionego rámieniá twego / gdyby przyſzedſzy modlił ſię w Domu tym.
  33. Tedy go ty wyſłucháy z niebá twego / á z mieyſcá mieſzkániá twego / y vcżyń to wſzythko o co ćię wzywáć będźie on cudzoźiemiec / áby poználi wſzyſcy národowie źiemie imię twoie / á iżby ſię báli ćiebie iáko y lud twoy Izráelſki / y żeby też wiedźieli iż wzywáno ieſt imię thwe nád Domem tym ktorym zbudowáł.
  34. Ieſliby theż lud twoy ćiągnął ná woynę przećiw nieprzyiáćiołom ſwym drogą tą ktorą byś ty ie poſłáł / y modliliby ſię ná drodze ku Miáſtu temu ktoreś ty obráł / y ku Domowi ktorym iá zbudowáł imieniowi twoiemu.
  35. Tedy ty wyſłucháy z niebá modlitwy y prośby ich / á B vcżyń ſąd ich.
      B Tho ieſt dáy im zwyćięſthwo nád nieprzyiáćioły.

  36. ♀ Ieſlić by theż zgrzeſzyli (iákoż nie máſz cżłowieká co by zgrzeſzyć nie miáł) á rozgniewáłbyś ſię ná nie / á podáłbyś ie nieprzyiáćiołom żeby ie záwiedli w niewolą do źiemie dálekiey ábo bliżſzey.
      ♀ 1.Krol.8.v.46. Ekle.7.v.21. W 1.Ián.1.v.8.

  37. A vpámiętháliby ſię w źiemi do ktorey ſą záwiedźieni w niewolą y náwroćiwſzy ſię proſili ćiebie w źiemi niewolſtwá ſwego ták mowiąc / Zgrzeſzylichmy á przewrotnie y niepobożniechmy ſię ſpráwowáli.
  38. Gdyby ſię tedy náwroćili ku tobie ze wſzytkiego ſercá / y ze wſzythkiey ſwey duſze w źiemi niewolſthwá ſwego kędy ſą w więźieniu / á modliliby ſię ku ſtronie źiemie ſwey ktorąś dáł oycom ich / y przećiw Miáſtu ktoreś ty obráł y przećiw Domowi ktorym zbudowáł imieniowi twemu.
  39. Wyſłucháyże z niebá z mieyſcá mieſzkániá twego modlitwy y prośby ich / á vcżyń im ſąd / y odpuſć ludowi twemu ktory tobie zgrzeſzył.
  40. A ták teráz o Boże moy proſzę niecháy będą otwárte ocży twe / á vſzy twe nákłonione ku modlitwám ná mieyſcu tym.
  41. Powſtháńże teráz o Pánie Boże ku odpocżynieniu twoiemu / thy y Skrzyniá C mocy twoiey: Kápłáni też twoi o Pánie Boże niecháy będą D oblecżeni zbáwieniem / á ſwięći twoi niecháy ſię w dobrách rozráduią.
      C To ieſt / przez ktorąś okázowáł zácną moc twoię.
      D To ieſt / broń záwżdy kápłánow twoich.

  42. O Pánie Boże nie odwrácáyże oblicżá od pomázáńcá twego / roſpomni ná E miłoſierdźie Dáwidá ſługi twego.
      E To ieſt / ná obietnice ktoreś z miłoſierdźiá twego vcżynił Dáwidowi ſłudze twemu.

    Kápitułá 7.
    ¶ 1. Ogień z niebá popálił ofiáry Sálomonowe. 2. Chwáłá Páńſká nápełniłá Koſćioł. 12. Pán wyſłucháwá modlitwę Sálomonowę. 17. Obiecuie wywyżſzyć ſtolicę iego ieſli mu będźie poſłuſzen.

  1. A gdy dokońcżył Sálomon modlitwy / tedy ogień zſtąpił z niebá y pożárł ofiáry pálone y ine ofiáry / á chwáłá Páńſká nápełniłá Koſćioł.
  2. Y nie mogli Kápłáni wnidź do domu Páńſkiego / bo chwáłá Páńſká nápełniłá dom iego.
  3. Y widźieli wſzyſcy ſynowie Izráelſcy gdy zſtępowáł ogień y chwáłá Páńſká ná Dom / y vpádli ná oblicżá ſwe ná źiemię ná páwimenth / á kłániáiąc ſię chwálili Páná / iż ieſt dobry / á iż ná wieki miłoſierdźie ie°.
  4. † Ale Krol y ze wſzythkim ludem ſpráwowáli ofiáry przed Pánem.
      † 1.Krol.8.v.63.

  5. Thedy Krol Sálomon ſpráwowáł ofiárę dwádźieſćiá y dwá tyſiącá wołow / á ſto y dwádźieſćiá tyſięcy owiec: A tákże Krol ze wſzytkiem ludem poświęćili Dom Boży.
  6. A Kápłáni byli pilni vrzędow ſwoich / Lewitowie tákże z inſtrumenty Muzyki Páńſkiey / ktore był ſpráwił Dáwid Krol ku chwáleniu Páná / iż ná wieki miłoſierdźie ie° / gdy Dáwid przez nie chwáłę dáwáł: Kápłáni też trąbili przed nimi przy cżym ſtáli wſzyſcy Izráelcżycy.
  7. Nád to Sálomon poświęćił poſrzodek Sieni oney ktorá byłá przed Domem Páńſkim: Abowiem thám ſpráwowáł pálone ofiáry / y tłuſtoſći pálił ſpokoynych ofiár / Abowiem Ołtárz miedźiány ktory był ſpráwił Sálomon / nie mogł zdźierżeć ná ſobie ofiár pálonych / y ſniednych y tłuſtoſći.
  8. Y obchodźił Sálomon onego cżáſu ſwiętho przez ſiedḿ dni / á z nim wſzythek Izráel w bárzo wielkim zgromádzeniu / pocżąwſzy od Emáth áż do potoká Egiptſkiego.
  9. Potym dniá oſmego vcżynił zbor ábowiem poſwięcenie Ołtárzá ſpráwowáli przez ſiedḿ dni / y obchod ſwięthá też przez ſiedḿ dni.
  10. A dniá dwudźieſtego y trzećiego Mieſiącá ſiodmego / roſpuſćił ludźi do námiotow ſwoich / weſołe y rádoſnego ſercá z onego dobrodźieyſtwá kthore Pán vcżynił Dáwidowi / Sálomonowi / y ludowi ſwemu Izráelſkiemu.
  11. ¤ A ták Sálomon dokońcżył domu Páńſkiego y domu Krolewſkiego / y wſzytkiego co iedno vmyſlił w ſercu ſwoim / áby to vcżynił w domu Páńſkim y w domu ſwym / w cżym ſię mu ſzcżęſćiło.
      ¤ 1.Krol.9.v.1.

  12. Vkázáł ſię potym Pán Sálomonowi w nocy / y rzekł do niego / Wyſłucháłem modlitwę twoię / ♀ y obráłem mieſce to ſobie zá Dom ku ofiárám.
      ♀ W.5.Mo.12.v.5.

  13. Ieſli zámknę niebo żeby dżdżá nie było / á ieſli roſkáżę ſzáráńcy áby pożárłá źiemię / ieſli też przepuſzcżę powietrze ná lud moy.
  14. A ieſli ſię vpokorzy lud moy / ktory ſię imieniem moim ozywá / y będą proſić y ſzukáć oblicżá mego / náwroćiwſzy ſię od drog ſwych złoſćiwych / tedy iá ie wyſłuchám z niebá / y odpuſzcżę grzechy ich / á vzdrowię źiemię ich.
  15. Ocży theż moie otworzone będą / á vſzy moie przykłonione ku modlitwie mieyſcá tego.
  16. A A przethoż teráz obráłem y poświęćiłem Dom ten / áby tám imię moie było áż ná wieki / y będą tám ocży y ſerce moie po wſzytki cżáſy.
      A Obácżyć mámy iż cokolwiek tho o tym domu powiedźiáno że ſię to ſtoſuie ná Kryſtuſá.

  17. Ty też ieſli będźieſz chodźił przede mną iáko chodźił Dáwid oćiec twoy / á będźieſz cżynił wſzytko com roſkázáł tobie / y będźieſz ſtrzegł vſtáw y ſądow moich.
  18. Tedy vmocnię ſtolicę Kroleſtwá twego / iákom vcżynił przymierze z Dáwidem oycem twem mowiąc / Nie będźie z ćiebie odięt mąż pánuiący nád Izráelem.
  19. Ale ieſli wy ſię odwroćićie á opuſćićie vſtáwy moie / y roſkázániá me ktorem iá podáł / á odſzedſzy będźiećie ſłużyć bogom cudzym kłániáiąc ſię im.
  20. Tedy wás wykorzenię z źiemie moiey ktorąm wám dáł / á Dom ten ktorym poświęćił imieniowi memu / podám w przypowieſć y w báśń v wſzytkich národow.
  21. Owá ten Dom ktory miáł być ſłáwnem v wſzytkich przechodzących przezeń / będźie w podźiw / á rzeką / Y przecżże ták vcżynił Pán źiemi tey y Domowi temu:
  22. Tedy odpowiedzą / Przeto iż opuſćili Páná Bogá oycow ſwoich ktory ie wywiodł z źiemię Egiptſkiey á chwyćili ſię bogow cudzych á chwálili ie y ſłużyli im / á dlá tego przywiodł ná nie wſzytko to nieſzcżęſćie.

    Kápitułá 8.
    ¶ 2. Miáſthá pobudowáne od Sálomoná. 7. Hołdownicy Sálomonowi. 12. Ofiáry iego. 17. Szle do Ofir po złoto.

  1. * Stáło ſię potym po dwudźieſtu lećiech przez ktore budowáł Sálomon Dom Páńſki y dom ſwoy.
      * 1.Krol.9.v.10.

  2. Iż ty miáſtá ktore był dáł A Hirám Sálomonowi pobudowáł ie Sálomon / á dáł thám mieſzkánie ſynom Izráelſkim.
      A W pierwſzych Kſięgách Krole. Káp.9.v.11. nápiſáno ieſt / iż Sálomon dáł był Hirámowi Krolowi Tyrſkiemu dwádźieſćiá miáſt ktore ſię mu niepodobáły / ſkąd ie názwáł Chábul á z tego mieſcá rozumiemy iż thy záſie były wrocone Sálomonowi ktory ie opráwił / ábowiem były ná gránicách Kroleſtwá iego.

  3. Ciągnął potym Sálomon do Emáth Sobá / y wźiął ie.
  4. Pobudowáł też Tádmor ná puſzcży / y wſzytki miáſtá B obronne ktore pobudowáł w Emáth.
      B Abo miáſtá kędy chowáno ſpiże y przypráwy woienne.

  5. Nád to zbudowáł Bethoron wyżſze y Bethoron dolne miáſtá murowáne / z bránámi y z záworámi.
  6. Bálááth też y wſzytki miáſtá mocne ktore iego były / y wſzytki miáſtá kędy były wozy / y miáſthá gdźie też byli iezdni / y wſzythko co ſię podobáło Sálomonowi / tho pobudowáł w Ieruzálem y w Libánie / y we wſzythkiey źiemi páńſtwá ſwego.
  7. Wſzytek też lud ktory był pozoſtáł z Heteycżykow / Amoreycżykow / Ferezeycżykow / Heweycżykow / y Iebuzeycżykow ktorzy nie byli z Izráelá.
  8. Z ſynow ich ktorzy zoſtáli po nich w źiemi / co ich byli nie wygubili ſynowie Izráelſcy / pocżynił Sálomon hołdowniki áż y do dniá tego.
  9. Ale z ſynow Izráelſkich nie poſtánowił Sálomon żádnego ſługi w robotách ſwych: Abowiem oni byli mężowie wálecżni / y przednieyſzy Hetmáni iego / y przełożeni nád wozy iego / y nád iezdnemi iego.
  10. A ćić ſą przednieyſzy z przełożonych ktorzy byli Krolá Sálomoná / dwieſćie y pięćdźieſiąt kthorzy rządźili nád ludem.
  11. Zátym Sálomon roſkázáł ſię wyprowádźić corce Fáráonowey z miáſtá Dáwidowego do domu ktory iey zbudowáł / Abowiem thák mowił / Nie będźie mieſzkáłá żoná moiá w domu Dáwidá Krolá Izráelſkiego / ábowiem ieſt ſwięty / przeto iż weſzłá byłá do niego Skrzyniá Páńſká.
  12. Ofiárowáł tedy Sálomon ofiáry pálone Pánu ná Ołtárzu Páńſkim ktory był zbudowáł przed ſienią.
  13. Aby też ták ná káżdy dźień ofiárowáno wedle roſkázániá Moiżeſzowego w Sábáty / w pierwſze dni Mieſiącá / y w Swiętá vrocżyſte / trzy kroć do roku / to ieſt w ſwiętho Przáſnikow / w ſwięto Tegodniow y w ſwięto Kucżek.
  14. Y poſthánowił wedle porządku Dáwidá oycá ſwego rozdźiáł Kápłánow w poſługowániu ich / y Lewity w vrzędźiech ich / áby chwáły cżynili y ſłużyli przed Kápłány wedle zwycżáiu káżdego dniá / Odźwierne też w vrzędźiech ſwych przy káżdey bránie / Abowiem thák było roſkázánie Dáwidá mężá Bożego.
  15. Y nie vchylili ſię od roſkázániá Krolewſkiego około Kápłánow y Lewitow / we wſzytkich rzecżách y ſtrzeżeniu ſkárbow.
  16. A miáł Sálomon wſzytko gotowo od one° dniá iáko záłożono fundámenthy Domu Páńſkiego áż do wykonániá iego / y tákże ſię dokońcżył Dom Páńſki.
  17. Tedy Sálomon iecháł do Aſyon Gáber / y do Eloth kthore ieſt nád brzegiem Morzá w źiemi Edom.
  18. Wypráwił pothym Hirám przez ſłużebniki ſwe okręthy / y żeglárze świádome ná Morzu / ktorzy iecháli z ſługámi Sálomonowemi do Ofir / y wźięli z támtąd pułpiętá ſtá thálentow złotá / á przynieſli ie do Krolá Sálomoná.

    Kápitułá 9.
    ¶ 1.y.9. Krolowá Sábá náwiedzá Sálomoná Krolá z vpominki. 13. Dochody iego. 22. Y doſtoieńſtwo. 30. Cżás iego Krolowániá. 31. Y ſmierć iego.

  1. * Tedy Krolowá Sábá ſłyſząc ſłáwę Sálomonowę / przyiecháłá do Ieruzálem áby doſwiádcżáłá Sálomoná w gádkách bárzo z wielkim pocżthem / y z wielbłądy nioſącemi rzecży wonne / złotá wiele / y kámieni drogich: A przyſzłá do Sálomoná / y mowiłá z nim to co byłá vmyſliłá ná ſercu ſwoim.
      * 1.Krole.10.v.1. Máth.12.v.42. Luk.11.v.31.

  2. A Sálomon oznáymił iey wſzytki rzecży / ták iż nic przed nim ſkryto nie było cżego by iey nie oznáymił.
  3. Y widźiáłá Krolowá Sábá mądroſć Sálomonowę / y Dom ktory był zbudowáł.
  4. Tákże potráwy ſtołu iego / y iáko ſiádáli ſłużebnicy ie° / przytym ſtán vrzędnikow iego y ſzáty ich / podcżáſze iego y ſzáty ich / ofiáry pálone kthore ſpráwowáł w domu Páńſkim / ták iż ſię bárzo A zumiáłá.
      A W żydowſkim ſtoi nie zſtháło w niey duſze.

  5. Y rzekłá ku Krolowi / Práwdźiweć ſą ſłowá ktorem ſłyſzáłá w źiemi ſwey o ſpráwách twych y o mądroſći twey.
  6. A nie wierzyłám ſłowom ich / áżem ſámá przyſzłá / y oglądáły ocży moie / á oto y połowicę wielkiey mądroſći thwey nieoznáymiono mi / gdyżeś więcey ieſzcże przydáł ku ſłáwie twey niźlim ſłyſzáłá.
  7. Błogoſłáwiony ieſt lud twoy / y ći ſłużebnicy twoi ktorzy záwżdy ſtoią przed thobą / á ſłucháią mądrośći twey.
  8. Niecháyże będźie Pán Bog twoy błogoſłáwiony / ktory ſię roſkocháł w tobie / ták iż ćię poſádźił ná ſtolicy ſwey Krolem ná mieyſcu Páná Bogá twego / dlá thego iż vmiłowáł Bog twoy Izráelcżyki áby ie vmocnił ná wieki / y poſtánowił ćię Krolem nád nimi / ábyś cżynił ſąd y ſpráwiedliwość.
  9. Y oddáłá Krolowi ſto y dwádźieſćiá tálentow złothá / y bárzo wiele rzecży wonnych / y kámieniá drogiego / á nie były potym tákowe rzecży wonne iákie Krolowá Sábá dáłá Krolowi Sálomonowi.
  10. Słudzy theż Hirámowi y ſłudzy Sálomonowi ktorzy mu byli przynieſli złotá z Ofir / przynieſli y drzewá B Algumim / y kámienie drogie.
      B Abo Almugim / O tym páthrz w.1.Krol.10.v.11.

  11. Thedy Krol z drzewá Algumim ſpráwił ſchody w domu Páńſkim y w páłácu Krolewſkim / przythym árfy y gęſle śpiewákom / iákich przed tym nie widáno w źiemi Iudſkiey.
  12. A Krol też Sálomon dáł Krolowey Sábie wſzytko cże° iedno żądáłá / oprocż tego co iey był z chući ſwey dáł: A potym ſię wroćiłá y odeſzłá do źiemie ſwey z ſłużebniki ſwemi.
  13. Y byłá wágá złotá ktore przychodźiło Sálomonowi ná káżdy rok ſześć ſet ſzeſćdźieſiąt y ſzeſć tálentow złotá.
  14. Oprocż tego co przynoſili kupcy y hándlownicy / wſzyſcy też krolowie Arábſcy / y wſzyſcy Kſiążęthá onych źiem przynoſili złoto y śrebro do Sálomoná.
  15. Spráwił thedy Krol Sálomon dwieſćie Tárcży ze złotá ćiągnionego / á ná káżdą thárcżą wychodźiło ſzeſć ſet pieniędzy złotá ćiągnionego.
  16. Spráwił też trzy ſtá Puklerzow ze złotá ćiągnionego / ták iż ná ieden puklerz wychodźiło trzy ſtá pieniędzy złotych / kthore Krol ſchowáł w domu ktory był w leſie Libánowym.
  17. Potym Krol ſpráwił Stolicę wielką z koſći ſłoniowey / y opráwił ią ſzcżyrym złotem.
  18. A było ſzeſć ſtopniow v ſtolice / y podnożek złoty do nie° przybity / poręcżá też y po tey y po owey ſtronie kędy ſiádáno / á dwá lwi ſtáli v poręcżá.
  19. Stháło też dwánáſćie lwow ná ſzeſći ſtopniách po tey y po owey ſtronie / ták iż tákowey Stolice nie było w żádnym Kroleſtwie.
  20. Nád to wſzytki nácżyniá z kthorych piiáł Krol Sálomon były złote / y wſzytek ſprzęt domu w leſie Libánowem ze złothá ſzcżerego / bo zá cżáſu Sálomonowego śrebro ni zácż ſię ſtáło.
  21. Abowiem okręty Krolewſkie ktore chodźiły do Tárſys z ſługámi Hirámowemi ráz we trzy látá / tyż okręty przychodźiły z Thárſys przynoſząc złoto y śrebro / koſći ſłoniowe kocżkodány y páwy.
  22. Y był zácnym Krol Sálomon nád wſzytki Krole źiemſkie w bogáctwách y w mądroſći.
  23. A wſzyſcy Krolowie źiemſcy prágnęli widźieć Sálomoná / áby ſłucháli mądroſći iego kthorą był dáł Bog w ſerce iego.
  24. Y przynoſili mu káżdy vpominki ſwoie / klenoty śrebrne / y klenothy złote / ſzáty / zbroie / y rzecży wonne / konie y muły ná káżdy rok.
  25. † A ták miáł Sálomon cżtery tyſiące ſtáien koni y wozow / á dwánáſćie tyſięcy iezdnych / kthore położył w mieſćiech kędy chowáno wozy / y przy ſobie w Ieruzálem.
      † 1.Krol.4.v.26.

  26. Y pánowáł nád wſzytkimi Krolmi od C rzeki áż do źiemie Filiſthyńſkiey / y áż do gránicę Egiptſkiey.
      C To ieſt Eufrátes.

  27. Tedy rozdáwáł Krol śrebro iáko kámienie / á cedry iáko płone figi / ktorych bárzo wiele roſćie po polách.
  28. Przywodzono też konie do Sálomoná z Egiptu y ze wſzytkich źiem.
  29. Ale oſthátek ſpráw Sálomonowych ták pierwſzych iáko y poſlednich / ſą ſpiſáne w Kſięgách Nátháná Proroká / y w proroctwie Ahiáſzá Sylonitſkiego / y w widzeniu Iáddo Widzącego ktory Prorokowáł przećiw Ieroboámowi ſynowi Nábáthowemu.
  30. Y Krolowáł Sálomon w Ieruzálem nád wſzytkim Izráelem cżterdźieſći lát.
  31. ¤ Záſnął potym Sálomon z oycy ſwemi / á pogrzebion ieſt w mieśćie Dáwidá oycá ſwego / y Krolowáł po nim Roboám ſyn iego.
      ¤ 1.Krole.11.v.41.

    Kápitułá 10.
    ¶ 4.y.14. Roboám bárzo ſię ſrogo ſtáwi przećiwko ludowi Izráelſkiemu. 16. Odſtháli od niego dźieſięćioro pokolenie.

  1. * Tedy Roboám iecháł do Sychem / ábowiem ſię tám zebráł był wſzythek Izráel áby go poſtánowili Krolem.
      * 1.Krole.2.v.1.

  2. Tho gdy vſłyſzáł Ieroboám ſyn Nábáthow / ktory był w Egiptćie / kędy był vćiekł przed Krolem Sálomonem / tedy ſię wroćił z támtąd.
  3. A ták poſłáli y wezwáli go / y przyſzedł Ieroboám ze wſzytkim ludem Izráelſkim / á mowili do Roboámá tymi ſłowy.
  4. Oćiec twoy kłádł ná nás iárzmo ćięſzkie / á przetoż ty teráz vlży nám tey niewoley ćięſzkiey oycá twego / y ták ćięſzkiego iárzmá ktore ná nás kłádł / á będźiem ſłużyć tobie.
  5. Do ktorych on rzekł / Po trzećiem dniu wroćićie ſię do mnie / A thákże lud odſzedł.
  6. Y wſzedł Krol Roboám w rádę z ſtárſzemi ktorzy ſtáwáli przed Sálomonem oycem iego poki ieſzcże był żyw thák do nich mowiąc / Coż wy rádźićie iákimi ſłowy mám odpowiedźieć ludowi temu:
  7. A oni mu odpowiedźieli / Ieſli ſię poſtáwiſz łáſkáwie ludowi themu / á ſpodobáſz ſię im / y dáſz im łáſkáwą odpowiedź / tedyć będą ſłużebniki twemi po wſzytki cżáſy.
  8. Ale on opuſćiwſzy rádę ſtárſzych ktorą mu rádźili / wſzedł w rádę z młodźieńcy kthorzy z nim weſpołek roſli / á ktorzy mu ſłużyli.
  9. Y rzekł do nich / A wy co mi rádźićie / iáką odpowiedź mám dáć ludowi temu ktory do mnie mowił / Vlży iárzmá tego ktore ná nás włożył oćiec twoy:
  10. Ná to mu ták odpowiedźieli młodźieńcy ktorzy z nim roſli / Ludowi ktory mowił do ćiebie thymi ſłowy / Oćiec twoy oćiążáł nás iárzmem ále go ty nám vlży / Tákową dáſz odpowiedź / To co ieſt námnieyſzego we mnie / miężſze ieſt niż biodrá oycá mego.
  11. Oćiec moy kłádł ná wás iárzmo ćięſzkie / ále iá wám ieſzcże przydám ćiężſze: Oćiec moy káráł wás bicżmi / á iá wás będę káráł A głogiem.
      A Abo bicżmi ſpilcżáſtemi / po żydowſku ſtoi / Niedźwiátkámi.

  12. A thák Ieroboám y wſzytek lud przyſzli do Roboámá dniá trzećiego iáko im był roſkázáł Krol mowiąc / Wroććie ſię ku mnie po thrzećiem dniu.
  13. Y dáł im Krol odpowiedź ſrogą opuſćiwſzy rádę ſtárſzych.
  14. A mowił ták do nich wedle rády młodźieńcow / Oćiec moy oćiążáł wás iárzmem / ále iá wám przydám tym więcey / Oćiec moy káráł wás bicżmi / á iá wás będę káráł głogiem.
  15. Y nie chćiáł Krol zezwolić ludowi gdyż ſię to dźiáło z przycżyny Bożey áby Pán doſyć vcżynił ſłowu ſwemu ktore powiedźiáł przez Ahiáſzá Sylonithę do Ieroboámá ſyná Nábáthowego.
  16. A widząc wſzytek lud Izráelſki iż ich Krol nie vſłucháł / odpowiedźieli Krolowi tymi ſłowy / Coż zá dźiáł mámy w Dáwidźie: Abo co zá dźiedźictwo w ſynu Iſáiego: Káżdy tedy Izráelcżyku idź do námiotu ſwego / á ty też o Dáwidźie opátrz dom ſwoy: A ták wſzytcy Izráelcżycy rozeſzli ſię do námiotow ſwoich.
  17. A thák Roboám Krolowáł nád Izráelcżyki ktorzy mieſzkáli w miáſtách Iudſkich.
  18. Zátym Krol Roboám poſłáł Adorámá ktory był nád pobory / y vkámionowáli go ſynowie Izráelſcy y tákże vmárł: A Krol Roboám poſpieſzywſzy ſię wſiádł ná woz / y vćiekł do Ieruzálem.
  19. Y odſthąpili Izráelcżycy domu Dáwidowego áż y do tego cżáſu.

    Kápitułá 11.
    ¶ 1. Roboám chcąc wálcżyć z Izráelcżyki. 4. Záwſćiągnion ieſt od Páná. 5. Miáſtá od niego zbudowáne. 14. Báłwochwálſtwo Ieroboámowe. 17. Kroleſtwo / żony / y dźieći Roboámowe.

  1. Przyiecháł tedy Roboám do Ieruzálem y zebráł wſzytek lud z Iudá y z Beniámin / ſto y ośḿdźieſiąt tyſięcy ludu przebránego ku boiowi / áby wálcżył z Izráelcżyki / á przywroćił Kroleſtwo do ſiebie.
  2. * Y rzekł Pán do Semeiáſzá mężá Bożego tymi ſłowy.
      * 1.Krol.12.v.22.

  3. Powiedz Roboámowi ſynowi Sálomonowemu Krolowi Iudſkiemu / y wſzem Izráelcżykom z Iudy y z Beniáminá tymi ſłowy.
  4. Ták mowi Pán / Nie ćiągnićie áni wálcżćie przećiw bráćiey wáſzey / ále ſię wroć káżdy do domu ſwego / ábowiem thá rzecż ode mnie ſię ſtáłá / y byli poſłuſzni ſłowu Páńſkiemu / y wroćili ſię á nie ćiągnęli przećiw Ieroboámowi.
  5. A przethoż mieſzkáł Roboám w Ieruzálem / á pobudowáł miáſthá obronne w Iudźie.
  6. Bethlehem / Ethám y Thekue.
  7. Bethſur / Socho / y Odollę.
  8. Ktemu Geth / Máreſá / y Zyf.
  9. Adurám też / Láchis / y Azeká.
  10. Nád to Sáráá / Aiálon y Hebron ktore były w Iudźie y w Beniáminie miáſtá obronne.
  11. A gdy ie obmurowáł / poſtáwił w nich ſtároſty y ſzpiklerze ná zbożá oliwy y winá.
  12. A we wſzytkich mieſćiech tárcże y drzewá / á opátrzył ie bárzo mocnie / á opánowáł Iudę y Beniáminá.
  13. Kápłáni też y Lewitowie ktorzy byli we wſzem Izráelu zebráli ſię kniemu ze wſzytkich gránic ſwych.
  14. A opuſćiwſzy Lewithowie przedmieſćiá y oſiádłoſći ſwoie / ſzli do Iudy y do Ieruzálem / Abowiem ie był wyrzućił Ieroboám y ſynowie iego áby nie ſłużyli Pánu.
  15. † Y poſtánowił ſobie Kápłány po gorách A dyábelſthwom / y ćielcom ktore był ſpráwił.
      A W Zydowſkim ſtoi / Koſmátym / tho ieſt / dyábłom ktorzy ſię okázowáli w poſtáwie ludźi koſmátych.

      † 1.Krol.12.v.31.

  16. A zá nimi też ze wſzytkiego pokoleniá Izráelſkiego / ktorzy vdáli ſercá ſwe ku ſzukániu Páná Bogá Izráelſkiego / przyſzli do Ieruzálem ſpráwowáć ofiár Pánu Bogu oycow ſwoich.
  17. A ták vmocnili Kroleſtwo Iudſkie / y vtwierdźili Roboámá Syná Sálomonowego przez trzy látá / ábowiem w onych trzech lećiech chodźili drogámi Dáwidowemi y Sálomonowemi.
  18. Y poiął ſobie Roboám zá żonę Máháláth corkę Ierymothá ſyná Dáwidowego / y Abiháil corkę Eliábá ſyná Iſáiego.
  19. Ktorá mu porodźiłá ſyny / Ieuſá / Somoryáſzá / y Zoomá.
  20. Po niey záſię wźiął ſobie Mááchę corkę Abſálomowę / ktorá mu porodźiłá Abię / Etháiá / Zyzę / y Sálomithá.
  21. Y miłowáł Roboám Mááchę corkę Abſálomowę więcey niż wſzytki żony y záłożnice ſwoie / ábowiem był poiął ośḿnáſćie żon / á záłożnic ſzeſćdźieſiąth / y miáł z nimi ośḿ á dwádźieſćiá ſynow / á ſzeſćdźieſiąt corek.
  22. Y poſtánowił Abie ſyná Mááchy hetmánem y Kſiążęćiem miedzy bráćią iego / ábowiem go chćiáł poſtánowić Krolem.
  23. A dáł go vcżyć rozeſłáwſzy wſzytki ine ſyny ſwe do wſzech źieḿ Iudſkich y Beniáminowych / y do wſzytkich miáſt obronnych opátrzywſzy ie doſtátecżną żywnoſćią / á ſtáráł ſię oto áby miáł wiele żon.

    Kápitułá 12.
    ¶ 1. Roboám iż opuſćił Páná vthrápion ieſt od Sefáká. 5. Sztrofuie go o to Semeiáſz / á on ſię vpokárzá. 7. Pán pokorą iego ieſt vbłágán. 9. Seſák zábráł ſkárby iego. 13. Cżás Krolowániá y śmierć iego. 16. Abiá po nim zoſtáł Krolem.

  1. A gdy było vtwierdzone y vmocnione kroleſtwo Roboámowe / opuſćił Zákon Páńſki / y wſzytek lud Izráelſki z nim.
  2. A ták roku piątego zá Krolá Roboámá / przyćiągnął Seſák Krol Egipthſki przećiw Ieruzálem / ábowiem byli zgrzeſzyli przećiw Pánu.
  3. Y miáł z ſobą tyſiąc y dwieſćie wozow / y ſzeſćdźieſiąt tyſiąc iezdnych / á nie było licżby ludźi ktorzy przyćiągnęli z nim z Egiptu / to ieſt Libiycżykow Troglodythow / y Ethyopcżykow.
  4. A pobráł miáſtá obronne w Iudźie / y przyćiągnął áż ku Ieruzálem.
  5. Przyſzedł tedy Semeiáſz do Roboámá y do wſzythkich Kſiążąt Iudſkich kthorzy ſię zebráli byli w Ieruzálem przed Syſákiem / y rzekł do nich / Thák mowi Pán / Iżeſćie wy mnie opuſćili y iá też wás opuſzcżę w ręku Seſákowych.
  6. Ale Kſiążętá Izráelſkie y Krol vpokorzyli ſię y mowili / Spráwiedliwy ieſt Pán.
  7. A gdy obácżył Pán iż ſię vpokorzyli / rzekł do Semeiáſzá tymi ſłowy / Iż ſię vpokorzyli nie wytrácę ich / ále im dám w krotce wybáwienie / á popędliwoſć moiá nie prźiydźie ná Ieruzálem przez ręce Seſákowe.
  8. A wſzákoż będą ſługámi iego / áby doświádcżyli niewolſtwá mego / á niewolſtwá Krolow źiemſkich.
  9. Przetoż Seſák Krol Egiptſki ćiągnąwſzy ku Ieruzálem zábráł ſkárby z domu Páńſkiego / y ſkárby z domu Krolewſkiego / y wſzytko ine / y tárcże złote ktorych był Sálomon náſpráwowáł.
  10. Ná ktorych mieyſce Krol Roboám ſpráwił miedźiáne tárcże / y porucżył ie w ręce Rotmiſtrzom nád ſłużebnemi ktorzy ſtrzegli ſieni páłácu Krolewſkiego.
  11. A gdy iedno ſzedł Krol do domu Páńſkiego / tedy oni ſłużebni przychodźili y noſili ie / á potym ie odnoſili do ſwego ſchowániá.
  12. Potym gdy ſię vpokorzył / odwroćił ſię od niego gniew Páńſki / iż go do końcá nie wytráćił / á w Iudźie też dobrze ſię dźiáło.
  13. * A ták Krol Roboám vmocnion ieſt w Ieruzálem / y Krolowáł tám / A ná then cżás gdy Krolowáć pocżął było mu cżterdźieſći lát y rok / á ſiedḿnáſćie lát Krolowáł w Ieruzálem mieſćie / kthore obráł Pán ze wſzytkich miáſt pokoleniá Izráelſkiego áby tám poſtáwił imię ſwoie: A imię mátki iego było Náámá Ammonitká.
      * 1.Krol.14.v.21.

  14. A táć byłá złoſć ktorey ſię on dopuſćił / iż nie zgotowáł ſercá ſwego áby ſzukáł Páná.
  15. Ale wſzytki tedy ſpráwy Roboámowe ták pierwſze iáko y poſlednieyſze wypiſáne ſą w Kſięgách Semeiáſzá Proroká / y Addo widzącego / gdźie wypiſuią porządek rodzáiow / á były vſtáwicżne wálki miedzy Roboámem á miedzy Ieroboámem.
  16. A ták záſnął Roboám z oycy ſwemi / y pogrzebion ieſt w mieſćie Dáwidowym / á po nim Krolowáł Abiá ſyn iego.

    Kápitułá 13.
    ¶ 2. Abiá wálcży przećiw Ieroboámowi. 4. Niewinnoſć ſwą z zákonu okázuie. 12. A dufáiąc Pánu poráźił Ieroboámá. 21. Zony y dźieći Abiego.

  1. Roku oſmynáſtego zá Ieroboámá Krolá / Krolowáł Abiá nád Iudą.
  2. A krolowáł w Ieruzálem przez trzy látá / á imię mátki iego było Micháiá corká Vryelowá z Gábáá: * Y byłá wálká miedzy Abią y Ieroboámem.
      * 1.Krol.15.v.7.

  3. A ták Abiá zſzykowáł woyſko ku bitwie / máiąc z ſobą cżtery kroć ſto tyſięcy wálecżnych mężow ná wybor: Ieroboám tákże z ſzykowáł woyſko ſwe / máiąc z ſobą ośḿ kroć ſto tyſięcy mężow ná wybor ludźi mężnych.
  4. Tedy Abiá ruſzył ſię ná gorę Semeron / kthorá byłá miedzy gorámi Efráim / y rzekł / Poſłucháy mię Ieroboám y wſzytcy Izráelitowie.
  5. Izáli nie wám náleżáło wiedźieć iż Pán Bog Izráelſki podáł Kroleſtwo Dáwidowi nád Izráelem áż ná wieki / ták iemu iáko y ſynom iego z przymierzem A mocnem.
      A W Zydowſkim ſthoi / Z przymierzem ſoli / dlá tego iż ſol nie dopuſzcżá żádnego nákáżeniá / ábo iż theż do ofiár záwżdy ią prźidáwáno / ták w inych Cerymoniách iáko y przy ſpráwowániu przymierzá. Bo v Zydow ten był zwycżáy / iż nigdy żádnych ofiár áni przymierzá nie ſpráwowáno przez ſoli. O cżym pátrz w kſięgách. 4.Mo.18.v.19.

  6. † Ale Ieroboám ſyn Nábáthow ſługá Sálomoná ſyná Dáwidowego powſtáł / á był odpornym przećiw pánu ſwemu.
      † 1.Krol.11.v.26.

  7. Y zebráli ſię do niego mężowie nikcżemni á ludźie niepobożni / y zmocnili ſię przećiw Roboámowi ſynowi Sálomonowemu: A Roboám był práwie dźiećię y lękliwego ſercá / y niemogł ſię im oprzeć.
  8. A przetoż wy teráz vmyſliliſćie ſię zmocnić przećiw kroleſtwu Páńſkiemu / ktore ieſt w ręku ſynow Dáwidowych / y ieſt wás bárzo wielká licżbá / á máćie z ſobą ćielce złote kthore wám ſpráwił Ieroboám zá bogi.
  9. ¤ Izáżeśćie nie wyrzućili ſynow Aáronowych Kápłánow Páńſkich y Lewitow / á pocżyniliſćie ſobie kápłány iáko ini národowie źiemſcy: Ktokolwiek przydźie z ćielcem áby poświęćił rękę ſwą á z ſiedmią ſkopow / też zoſtánie Kápłánem tych ktorzy nie ſą bogowie.
      ¤ 1.Krol.12.v.31.

  10. Ale my ieſteſmy Páná Bogá náſzego / y nie opuſćilichmy go / A Kápłáni ſynowie Aáronowi ſłużą Pánu / y Lewitowie pilnuią vrzędu ſwe°.
  11. Y ſpráwuią Pánu ofiáry pálone ná káżdy záránek y ná káżdy wiecżor / kádząc rzecżámi wonnemi / y máiąc pokłádne chleby ná ſtole cżyſtym / ku temu Lichtárz złoty y z lámpámi iego / áby gorzáły ná káżdy wiecżor / Abowiem my ſtrzeżemy roſkázániá Páná Bogá náſzego kthoregośćie wy opuſćili.
  12. A záiſteć Bog ſám z námi ieſt Hetmánem náſzem / á Kápłáni iego y trąby głośne będą brzmiáły przećiwko wám / á ták ſynowie Izráelſcy nie wálcżćie z Pánem Bogiem oycow wáſzych / boć ſię wám to nie poſzcżęśći.
  13. Ale Ieroboám roſkázáł hufcom áby im záćiągnęli ćicho z tyłu / y obtocżyli Iudę ták wprzod iáko y w tył.
  14. A vyzráwſzy ſynowie Iudſcy że byłá wálká ná nie z przodku y z tyłu / do Páná wołáli / á Kápłáni trąbili w trąby.
  15. Gdy tedy okrzyk vcżynili mężowie Iudſcy / w onym ich okrzyku poráźił Bog Ieroboámá y wſzythki Izráelcżyki przed Abią y Iudą.
  16. A thák ſynowie Izráelſcy vćiekli przed Iudą / á podáł ie Bog w ręce ich.
  17. Y pobił ie Abiá z ludem ſwem poráżką wielką / ták iż poległo ránnych z Izráelá / pięć kroć ſto thyſięcy mężow ná wybor.
  18. A przetoż vſkromieni ſą ſynowie Izráelſcy ná ten cżás / á zmocnili ſię ſynowie Iudſcy / gdyż vfáli Pánu Bogu oycow ſwoich.
  19. Y gonił Abiá Ieroboámá / á odiął mu kilká miáſt / Bethel / Ieſáná / Efron / y ze wſiámi ich.
  20. A niemogł przyſć potym ku możnoſći Ieroboám zá cżáſu Abie / bo go Pán záráźił / á tákże vmárł.
  21. Y vmocnion ieſt Abiá / á poiął ſobie żon cżternáſćie / z ktorych ſię mu národźili dwádźieſćiá y dwá ſynowie y ſzeſnáſćie corek.
  22. Ale oſtátek ſpráw Abie / obycżáie y poſtępki iego / wypiſáne ſą w Kſięgách Proroká Addoná.

    Kápitułá 14.
    ¶ 1. Azá náſtáł po Abiem y wyrzućił báłwochwálſtwo. 4. Y roſkázuie Páná Bogá ſzukáć. 6. Będąc w pokoiu buduie miáſtá. 8. Pocżet woyſká iego. 11. Wzywáiąc Páná otrzymáwá zwyćieſtwo nád Zárą Krolem Ethyopſkim.

  1. * Záſnął thedy Abiá z oycy ſwemi / y pogrzebiono go w mieſćie Dáwidowym / á krolowáł po nim Azá ſyn iego / zá kthorego cżáſow byłá źiemiá w pokoiu przez dźieſięć lát.
      * 1.Krol.15.v.8.

  2. Y záchowáł ſię Azá pobożnie y ſpráwiedliwie przed Pánem Bogiem ſwoim.
  3. Bo ołtárze obcych bogow poborzył y káplice po gorách pokruſzył / y báłwány / y porąbáł gáie ſwięcone.
  4. Y roſkázáł Iudźie áby ſzukáli Páná Bogá oycow ſwoich / á cżynili doſyć zákonowi y roſkázániu iego.
  5. Wyrzućił też ze wſzytkich miáſt Iudſkich káplice y báłwány / á było Kroleſtwo w pokoiu zá niego.
  6. Nád to pobudowáł miáſtá obronne w Iudźie / przeto iż był pokoy w źiemi / á iż w onych lećiech nie miáł żádney woyny przećiw ſobie: Bo mu Pán dáł był pokoy.
  7. Tedy mowił do Iudy / Pobuduymy ty miáſtá y obtocżmy ie murem / wieżámi / bránámi / y záworámi / gdy mámy wolną źiemię bowiemechmy ſzukáli Páná Bogá náſzego / á iżechmy go ſzukáli ſpráwił nám pokoy zewſząd: A przetoż budowáli á ſzcżęſćiło ſię im.
  8. Y miáł Azá woyſko z Iudy / noſzących tárcż y drzewo trzy kroć ſto tyſięcy / á z Beniáminá noſzących tárcż y ćiągnących łuk dwieſćie y ośḿdźieſiąt tyſięcy: A wſzytko ludźi mężnych.
  9. Tedy wyćiągnął przećiwko nim Zárá Ethyopcżyk máiąc woyſká tyſiąc tyſięcy / á wozow trzy ſtá y przyćiągnął áż do A Máreſy.
      A Tho miáſto było w Iudźie ſkąd był Micheáſz Prorok.

  10. Wyćiągnął też y Azá przećiw niemu / á zſzykowáł woyſko ku potykániu w dolinie Sefáthá v Máreſy.
  11. Tedy Azá záwołáł ku Pánu Bogu ſwemu temi ſłowy / O Pánie † niemáſzći v Ciebie roznoſći gdy ty chceſz rátowáć / ták miedzy możnym iáko y tym ktory nie má z to mocy / Rátuyże nás o Pánie Boże náſz gdyż w tobie vfámy / á w imię twoie wyſlichmy przećiwko wielkoſći tey / O Pánie tyś ieſt Bog náſz / niecháyże cżłowiek nie má mocy przećiw tobie.
      † 1.Sámu.14.v.6.

  12. A ták Pán poráźił Ethyopcżyki przed Azą y przed Iudą / y vćiekli.
  13. Ktore gonił Azá y lud kthory z nim był áż do Geráry / y polegli Etyopcżycy áż do iednego / á pothárći ſą przed Pánem y przed woyſkiem iego / ktore nábráło bárzo wiele łupow.
  14. Nád to poborzyli wſzytki miáſtá kthore były około Geráry / ábowiem ſtrách Páńſki przyſzedł był ná nie / y wybráli ony wſzytki miáſtá gdźie było bárzo wiele łupow.
  15. Ktemu poborzyli obozy trzod / y zágnáli bárzo wiele owiec y wielbłądow / á wroćili ſię do Ieruzálem.

    Kápitułá 15.
    ¶ 1. Z nápominániá Azáryáſzowego. 8. Azá ieſt poćieſzon y ocżyſćiá źiemię ſwą od báłwochwálſtwá. 11. Ofiáruie z ludem Pánu. 14. Przyſięgáią ſpołu ſtáć przy Pánie. 16. Aſá zrzućił Mátkę z páńſtwá prze iey báłwochwálſtwo.

  1. Y był nád Azáryáſzem ſynem Obedá Duch Boży.
  2. Ktory wyſzedſzy przećiw Aźie rzekł ku niemu / Słucháy mię Azá y ty wſzytko Iudá y Beniámin / Pán z wámi będźie ieſliże wy z nim będźiećie / á ieſli go ſzukáć będźiećie náydźiećie go / ieſliż go też opuſćićie y on też wás opuſći.
  3. Wyſzedł cżás nie máły że Izráel był przez práwdźiwego Bogá / przez kápłáná náucżyćielá / y przez zákonu.
  4. Ale w trápieniu ſwym náwroćili ſię ku Pánu Bogu Izráelſkiemu / y ſzukáli go / á náleźion ieſt od nich.
  5. Zá onych że cżáſow nie było pokoiu wchodzącemu y wychodzącemu / ále był rozruch miedzy wſzythkimi mieſzkáiącemi ná źiemi.
  6. Y wálcżył národ przećiwko národowi / miáſto przećiwko miáſtu / ábowiem Bog zátrwożył ie ze wſząd vćiśnieniem.
  7. A przetoż wy vmocnićie ſię / á niecháy nie mdleią ręce wáſze / ábowiem będźie zápłátá ſpráwám wáſzym.
  8. Gdy tedy vſłyſzáł Azá ſłowá ty / y prorocthwo Obedá Proroká / vmocnion ieſt / y wyrzućił z pośrzod wſzythkiey źiemie Iudſkiey y z Beniámińſkiey obrzydłoſći / y z miáſt ktore był pobráł ná gorze Efráim / á opráwił Ołtárz Páńſki kthory był przed Sienią Páńſką.
  9. Zebráł potym wſzytek lud z Iudy y z Beniáminá / y przychodnie ktorzy byli z Efráim / z Mánáſse / y z Symeon: Abowiem ich było bárzo wiele z Izráelá vćiekło do niego / widząc iż z nim był Pán Bog iego.
  10. Tedy ſię zebráli do Ieruzálem mieſiącá trzećiego roku piętnáſthego zá Krolowániá Azy.
  11. Y ſpráwowáli Pánu ofiáry dniá onego z łupow ktore byli przygnáli / wołow ſiedḿſet / á owiec ſiedḿ tyſięcy.
  12. Y weſzli w przymierze tákowe / iż mieli ſzukáć Páná Bogá oycow ſwoich ze wſzythkiego ſercá / y ze wſzytkiey duſze ſwoiey.
  13. A ktory by kolwiek nie ſzukáł Páná Bogá Izráelſkiego áby był zábit / od námnieyſzego áż do náwięcżſzego / od mężá áż do niewiáſty.
  14. Y przyſięgli Pánu głoſem wielkim / z krzykiem / z trąbámi / y z kornety.
  15. A weſelił ſię wſzytek lud Iudſki z oney przyſięgi / ábowiem ze wſzytkim ſercem ſwem przyſięgáli / á ze wſzytką wolą ſwą ſzukáli go y náleźli / y dáł im Pán odpocżynienie ze wſząd.
  16. * Nád to Krol Azá Mááchę mátkę ſwą złożył z páńſtwá / ábowiem byłá vcżyniłá báłwáná w gáiu / y pokruſzył Azá onego iey báłwáná / y ſpálił v potoká Cedron.
      * 1.Krole.15.v.13.

  17. Ale Káplic nie popſowáno w Izráelu / á wſzákoż ſerce Azy było doſkonáłe po wſzytki dni iego.
  18. Wnioſł potym do Domu Páńſkiego rzecży poſlubione od oycá ſwego y rzecży kthore też on ſám poſlubił / śrebro / złoto / y nácżyniá.
  19. A nie byłá wálká áż do trzydźieſtego y piąte° roku zá krolowániá Azy.

    Kápitułá 16.
    ¶ 2. Azá iż ſobie przyzwáł ná pomoc Krolá Syriyſkiego. 7. Winuie go o tho Prorok. 12. Rozniemogſzy ſię nádźieię ſwą pokłádá w lekárzách. 13. Smierć iego.

  1. Roku trzydźieſtego y ſzoſte° krolowániá Azy ćiągnął Báázá Krol Izráelſki przećiwko Iudźie / y zbudowáł Ráme / thák iż żádnemu nie dopuſćił wnidź áni wynidź do Azy Krolá Iudſkiego.
  2. Tedy Azá wźiął śrebro y złotho z ſkárbu Domu Páńſkiego / y z domu Krolewſkiego / á poſłáł ie do Benádádá Krolá Syriyſkiego ktory mieſzkáł w Dámáſzku opowiedáć mu.
  3. Ieſt przymierze miedzy mną y miedzy tobą / miedzy oycem mym y miedzy oycem twoim / otoć ſzlę śrebro y złoto / idźże á złáḿ przymierze twe z Báázą Krolem Izráelſkim áby odćiągnął ode mnie.
  4. Y vſłucháł Benádád Krolá Azy / á poſłáł hetmány ſwe ktore miáł do miáſt Izráelſkich / y poborzył Ahion Dán / Abelmáim / y wſzytki miáſtá obronne w Neftáli.
  5. To gdy vſłyſzáł Báázá przeſtháł budowáć Rámy y oney ſwey zácżętey roboty.
  6. Tedy Krol Azá wźiąwſzy z ſobą wſzytek lud Iudſki / pobráł kámienie w Rámie / y drzewo ktorym budowáł Báázá / á pobudowáł z niego Gábáá y Másfá.
  7. Támże onego cżáſu przyſzedł Hánáni Widzący do Krolá Iudſkiego á powiedźiáł mu / Iżeś vfáł Krolowi Syriyſkiemu / á nie vfáłeś Pánu Bogu twemu / á dlá tegoż woyſko Krolá Syriyſkiego nie prźiydźie w ręce twoie.
  8. * Izáż Etyopcżykow y Libiycżykow nie było więcey / kthorzy z ſobą mieli bárzo wiele wozow y iezdnych á wżdy kiedyś Pánu vfáł podáł ći ie w ręce twoie.
      * Wyżſzey.14.v.9.

  9. Abowiem ocży Páńſkie przepátruią wſzytkę źiemię / áby ſię okázáł być możnym v tych ¤ ktorzy przy nim z práwem ſercem zoſtháwáią: Głupieś w tym ſobie pocżął / á przethoż potym prźiydą ná ćię wálki.
      ¤ Ián.7.v.38.

  10. Tedy Azá rozgniewáł ſię ná widzącego / y dáł go do więźieniá / bo ſię był przećiw niemu obruſzył o thę rzecż: Tegoż cżáſu Azá vćiſkáł niektore z ludu.
  11. Ale ſpráwy pierwſze y poślednieyſze Azy / nápiſáne ſą w Kſięgách krolow Iudſkich y Izráelſkich.
  12. Potym roku trzydźieſtego dźiewiątego Krolowániá ſwego rozniemogł ſię Azá ná nogi ſwoie / á niemoc iego byłá bárzo ćięſzká / A wſzákoż w oney chorobie ſwey nie ſzukáł Páná ále lekárzow.
  13. A ták záſnął Azá z oycy ſwemi / á vmárł roku cżterdźieſtego y pierwſzego pánowániá ſwego.
  14. Y pogrzebion ieſt w iednym z grobow ſwych kthore ſobie pokopáł w mieſćie Dáwidowym: Y położono go ná łożu iego / ktore było nápełniono rzecżámi wonnemi / y rozmáitemi máſćiámi ſpráwionemi Aptekárſką robotą / y ſpálili go bárzo wielkim ogniem.

    Kápitułá 17.
    ¶ 1. Iozáfáth dufáiąc Pánu. 5. Rozmnożon ieſt w bogáctwách y w ſłáwie / y w zácnoſći. 6. Wyrzucá báłwochwálſtwo. 7. Stárá ſię iákoby lud był náucżon zákonu. 11. Bierze hołd od cudzoźiemcow. 13. Miáſtá iego obronne y rycerſtwo.

  1. Po nim thedy Krolowáł Iozáfát ſyn ie° / á zmocnił ſię przećiw Izráelowi.
  2. Y oſádźił ſłużebne po wſzytkich miáſtách obronnych Iudſkich / oſádźił też y źiemię Iudſką ſłużebnemi / tákże y miáſtá Efráimſkie ktore pobráł oćiec iego.
  3. A był Pán z Iozáfáthem / przeto iż chodźił drogámi A pierwſzemi Dáwidá oycá ſwego / á B nie ſzukáł Báálow.
      A Tho ieſt poki ſię ieſzcże nie dopuſćił cudzołoſtwá. B Tho ieſt nie ſzukáł wſpomożeniá v báłwánow.

  4. Ale ſzukáł Páná Bogá oycow ſwoich chodząc w roſkázániu iego / á nie wedle ſpráw Izráelſkich.
  5. Y vtwierdźił Pán Kroleſtwo w ręku iego / á wſzyſcy z Iudy dáwáli dáry Iozáfáthowi / ták iż był ſłáwnym w bogáctwách y w zácnoſći.
  6. Nád tho ſerce iego vtwierdzone ieſt w drogách Páńſkich / y poborzył Káplice y gáie święcone w Iudźie.
  7. Potym roku trzećiego zá Krolowániá ſwego poſłáł Kſiążętá ſwoie / Bencháilá / Obádyáſzá / Zácháryáſzá / Náthánáelá / y Micheáſzá / áby vcżyli w mieśćiech Iudſkich.
  8. A przy nich Lewity / Semeiáſzá / Náthániáſzá / Zábádyáſzá / ktemu Aſáelá / Semirámothá / Ionátháná / Adoniáſzá / Thobiáſzá / y Thobádoniáſzá / á przy nich theż Eliſámá y Iorámá Kápłány.
  9. A ták vcżyli w Iudźie máiąc z ſobą kſięgi zákonu Páńſkie° / obchodząc wſzytki miáſtá Iudſkie vcżyli lud.
  10. Y dlá thego był ſtrách Páńſki ná wſzytki Kroleſtwá źiemie ktore były około Iudy ták iż żáden nie ſmiáł wálcżyć przećiw Iozáfáthowi.
  11. A przynoſili Filiſthyni Iozáfátowi vpominki y dáń śrebrá / Arábcżycy też dáwáli mu bydłá ſkopow ſiedḿ thyſięcy y ſiedḿ ſet / á kozłow ſiedḿ tyſięcy y ſiedḿ ſet.
  12. A ták Iozáfát tym ſię więcey wzbiiáł ku gorze / á pobudowáł w Iudźie páłáce y miáſtá obronne.
  13. A wiele prácey podiął około miáſt Iudſkich / máiąc w Ieruzálem wielki pocżet ludu rycerſkiego.
  14. A tháć ieſt licżbá ich wedle domow oycow ich: W Iudźie Hethmáni woyſká / Adná Kſiążę kthory miewáł w ſwym porucżeńſtwie trzy kroć ſto tyſięcy ludu rycerſkiego.
  15. Po nim Iohánán Hetmán / z ktorym bywáło dwieſćie y ośḿdźieſiąt tyſięcy.
  16. Po nim Amázyáſz ſyn Zechry / ktory ſię był dobrowolnie ofiárowáł Pánu / á then miewáł dwá kroć ſto tyſięcy ludu rycerſkiego.
  17. Przytym z ſynow Beniáminowych cżłowiek wálecżny Eliádá / w ktorego porucżeńſtwie było dwá kroć ſto tyſięcy ludu zbroynego z łuki y z thárcżámi.
  18. Po nim Iozábád / z ktorym bywáło ſto y ośḿdźieſiąt tyſięcy ludu gotowego ku boiowi.
  19. A ćić ſłużyli Krolowi oprocż tych ktore był Krol oſádźił po wſzytkich mieſćiech obronnych Iudſkich.

    Kápitułá 18.
    ¶ 1. Iozáfát ſpowinowáćił ſię z Achábem. 3. Rádá ich o ćiągnieniu przećiw Rámot Gáláádſkiemu. 5. Cżtery ſtá Prorokow fáłſzywych rádzą áby tám ćiągnęli. 16. Micheáſz ſám iedno zbrániá tego y opowiedá ich nieſzcżęſćie. 23. Wźiął zá to policżek od Sedekiáſzá / y wrzucon ieſt do ćiemnice. 29. Proroctwo ſię iego ſpełniło.

  1. Y miáł Iozáfát doſyć bogáctwá y wielką ſłáwę / á ſpowinowáćił ſię z Achábem.
  2. * Tedy po kilku lát iecháł ku Achábowi do Sámáryey / á Acháb nábił bárzo wiele owiec y wołow dlá niego / y dlá ludu kthory z nim był / y námáwiáł go áby z nim ćiągnął do Rámoth Gáláádſkiego.
      * 1.Krol.22.v.2.

  3. Y rzekł Acháb Krol Izráelſki do Iozáfáthá Krolá Iudſkiego / A nie poćiągnieżże ze mną do Rámot Gáláádſkiego: A on mu odpowiedźiáł / Wſzákechmy obádwá iáko ieden / á lud thwoy iáko y lud moy z tobą poydźiem ná woynę.
  4. Ktemu ieſzcże rzekł Iozáfáth Krolowi Izráelſkiemu / Proſzę rádźże ſię dźiś ſłowá Páńſkiego.
  5. A ták Krol Izráelſki zebráł cżteryſthá mężow prorokow / y mowił do nich / Y mámyż ćiągnąć do Rámot Gáláádſkiego wálcżyć cżyli niecháć: A oni odpowiedźieli / ćiągni / Abowiem podá ie Bog w ręce krolewſkie.
  6. Rzekł pothym Iozáfát / Ieſtli tu ieſzcże ktory Prorok Páńſki ábychmy go też ſpytáli:
  7. Tedy rzekł Krol Izráelſki do Iozáfáthá / Ieſtći tu mąż ieden przez ktorego możemy Páná pytáć / lecż go iá mám w nienáwiſći / bo mi nic dobrego nie prorokuie iedno záwżdy wſzytko złe: A tenći ieſt Micheáſz ſyn Iemle: Ná to rzekł Iozáfáth / Nie mowże ták Krolu.
  8. A ták Krol Izráelſki przyzwáł iednego z komornikow y rzekł mu / Káż rychło przydź Micheáſzowi ſynowi Iemle.
  9. A Krol Izráelſki y Iozáfát Krol Iudſki ſiedźieli obádwá ná ſtholicách ſwych oblecżeni w ſzáty: A ſiedźieli ná niekthorym plácu v brány Sámáryey / kędy wſzyſcy Prorocy prorokowáli przed nimi.
  10. Y vcżynił był ſobie Sedekiáſz ſyn Chánááná rogi żelázne / á mowił / Ták powiedá Pán / Tymi będźieſz tłukł Syryány áż ie wytráćiſz.
  11. Toż y ini wſzyſcy prorocy prorokowáli mowiąc / Ciągni do Rámoth Gáláádzkie° á poſzcżęſćić ſię / ábowiē ie podá Pán w ręce Krolewſkie.
  12. Ale poſeł ktory był ſzedł áby przyzwáł Micheáſzá mowił do niego tymi ſłowy / Oto wſzyſcy prorocy zgádzáią ſię ná iedno ſłowo / iednoſtáynemi vſty winſzuiąc ſzcżęſćiá Krolowi / A przethoż ćię proſzę ábyś ſię z nimi zgodźił ná iedno ſłowo opowiedáiąc mu co dobrego.
  13. Thedy rzekł Micheáſz / Swiádkiem mi ieſt Pán / że cokolwiek mi roſkáże Bog moy to mowić będę.
  14. A przetoż gdy przyſzedł do Krolá / rzekł Krol kniemu / Micheáſzu mámyli ćiągnąć ná wálkę do Rámoth Gáláádſkiego cżyli niecháć: A on odpowiedźiáł / Ciągnićie á poſzcżęśći ſię wám / y będą wám podáni w ręce wáſze.
  15. Ale Krol rzekł ku niemu / Azáż iá pierwſzy kroć ćiebie poprzyſięgám ábyś mi nie powiedáł iedno práwdę w imię Páńſkie.
  16. Tedy on odpowiedźiáł / Widźiáłem wſzytki Izráelithy roſproſzone po gorách iáko owce ktore niemáią páſterzá: Y rzekł Pán / Niemáią ći pánow / niecháyże ſię káżdy wroći w pokoiu do domu ſwego.
  17. Y rzekł Krol Izráelſki do Iozáfáthá / Izáżemći nie powiedźiáł że mi nic dobrego prorokowáć nie miáł / iedno wſzytko złe:
  18. Ale on rzekł powtore / Przethoż ſłucháyćie ſłowá Páńſkiego / Widźiáłem Páná ſiedzącego ná ſtolicy iego / y wſzytek záſtęp niebieſki ſtoiący po práwey y po lewey ſtronie iego.
  19. Y rzekł Pán / Kto zwiedźie Achábá Krolá Izráelſkie° áby ćiągnął ná ſwoy vpádek do Rámoth Gáláádſkiego / Tedy ieden mowił ták á drugi inák.
  20. Wyſzedł potym duch niekthory y ſtánął przed Pánem y rzekł / Iá go zwiodę / A Pán rzekł ku niemu / W cżymże:
  21. A on odpowiedźiáł / Poydę y będę kłámliwem duchem w vſćiech wſzytkich prorokow iego: A thák Pán rzekł / Zwiedźieſz y wygráſz / Idźże á vcżyń ták.
  22. A przeto oto teráz podáł Pán duchá kłámliwego w vſtá tych prorokow twoich / á powiedźiáł Pán nieſzcżęſćie twoie.
  23. Zátym Sedekiáſz ſyn Chánááná przyſtąpiwſzy dáł Micheáſzowi policżek mowiąc / A kthorąż drogą odſzedł Duch Páńſki ode mnie áby mowił z tobą:
  24. Ktoremu odpowiedźiáł Micheáſz / Oto ty oglądáſz ná on cżás gdy będźieſz kryiąc ſię vćiekáł z komory do komory.
  25. A ták Krol Izráelſki rzekł / Weźmićie Micheáſzá á odwiedźćie go do Amoná ſtároſty mieſckiego / y do Ioáſá ſyná Krolewſkiego.
  26. Y powiedzćie / Ták roſkázáł Krol ábyſćie tego wſádźili do ćiemnice / á kármili go trochą chlebá y throchą wody áż ſię Krol wroći w pokoiu.
  27. Thedy rzekł Micheáſz / Ieſliże ſię wroćiſz w pokoiu thedyć Pán nie mowił przez mię: A nád tho rzekł / Słucháyćież tego wſzyſcy ludźie.
  28. Ciągnął tedy Krol Izráelſki y Iozáfát Krol Iudſki do Rámoth Gáláádſkiego.
  29. Y rzekł Krol Izráelſki ku Iozáfáthowi / Odmienię ſię iá y poydę ku bitwie / ále ſię ty vbierz w ſzáty ſwe: Tákże ſię odmienił Krol Izráelſki y potym zwiedli bitwę.
  30. A Krol Syriyſki roſkázáł był hetmánom ſwym kthorzy byli nád iezdą ták mowiąc / Nie potykáyćie ſię áni z máłym áni wielkim / iedno tylko z Krolem Izráelſkim.
  31. Y vyzráwſzy oni Hetmáni iezdnych Iozáfátá rzekli / Tenći ieſt krol Izráelſki: Y obroćili ſię przećiwko niemu áby ſię z nim potykáli / Ale Iozáfáth záwołáł / á Pán go rátowáł / y odegnáł ie Bog od niego.
  32. A obácżywſzy hetmáni iż nie tho był Krol Izráelſki / wroćili ſię od niego.
  33. A niektory cżłowiek wyćiągnąwſzy łuk ſwoy / z trefunku ránił Krolá Izráelſkiego miedzy nity y páncerz: A on rzekł woźnicy ſwemu / Náwroć á wywieź mię z woyſká boćiem ieſt ránion.
  34. Y byłá ſrogá bitwá dniá onego / á Krol Izráelſki ſtáł proſto ná woźie przećiwko Syryicżykom áż do wiecżorá / á w ten cżás gdy ſłońce záchodźiło vmárł.

    Kápitułá 19.
    ¶ 1. Iozáfáth sfukán od Proroká iż ſię ſpowinowáćił z Achábem. 4. Przywodźi lud do Páná. 5. Vſtáwuie Sędźie. 8. Y Lewity. 9. Náucżá y nápominá ie ku boiáźni Páńſkiey.

  1. Tedy Iozáfáth Krol Iudſki wroćił ſię w pokoiu ku domowi ſwemu do Ieruzálem.
  2. Przećiwko ktoremu wyſzedł Iehu ſyn Hánánie° widzący y rzekł ku niemu / Izáliś miáł ſłuſznie pomágáć niepobożnemu / á miłowáć thy ktorzy nienáwidzą Páná: á dlá tegoż nád tobą ieſt gniew Páńſki.
  3. Ale ſpráwy dobre náleźione ſą w tobie przeto iżeś porąbáł gáie ſwięcone co były w źiemi / á zgothowáłeś ſerce ſwe ábyś ſzukáł Bogá.
  4. A ták Iozáfáth mieſzkáł w Ieruzálem / á wroćiwſzy ſię ſzedł w drogę miedzy lud od Berſebá áż do gory Efráim / áby ie záſię przywiodł do Páná Bogá oycow ſwoich.
  5. Y poſthánowił ſędźie w źiemi po wſzytkich miáſtách Iudſkich obronnych y po inych miáſtecżkách.
  6. Rzekł potym do ſędźiow / Bácżćież co máćie cżynić / ábowiem nie záſiádáćie ná ſądźie ludzkim / ále ná Páńſkim / ktory będźie z wámi przy ſpráwách ſądu.
  7. A przetoż teráz niecháy będźie miedzy wámi boiáźń Páńſká / ſtrzeżćież tego y ták ſię ſpráwuyćie / ábowiem niemáſz złoſći w Pánu Bogu náſzym * áni brákuie oſobámi / áni bierze dárow.
      * W.5.Mo.10.v.17. Iob.34.v.19. Eklezy.35.v.15. Dźiei.10.v.34. Rzym.2.v.11. Gálá.2.v.6. Efes.6.v.9. Kolos.3.v.26. 1.Piotr.1.v.17.

  8. Tákże y w Ieruzálem poſtánowił Iozáfát z Lewitow y z kápłánow / y z przednieyſzych domow Izráelſkich dlá ſądow Páńſkich / y dlá ſpráw iego: A ták ſię wroćili do Ieruzálem.
  9. Tedy im roſkázáł mowiąc / Tákże ſię ſpráwuyćie z boiáźnią Páńſką w wierze y w doſkonáłym ſercu.
  10. A wſzytki ſpráwy ktore przed wás przychodźić będą od bráćiey wáſzey / kthorzy mieſzkáią w mieſćiech ſwoich / A ták około morderſtwá iáko około zákonu y przykázániá / y około vſtáw y ſądow / A będźiećie ie nápomináć áby nie wyſtępowáli przećiwko Pánu / áby nie przyſzedł gniew ná wás y ná bráćią wáſzę: Ták tedy cżynić będźiećie á nie zgrzeſzyćie.
      A W Zydowſkim ſtoi miedzy krwią y krwią / to ieſt ieſliby ſię morderſtwo ſtáło vmyſlnie ábo z trefunku.

  11. A oto y Amáryáſz náwyżſzy Kápłán będźie miedzy wámi we wſzytkich ſpráwách Páńſkich / y Zábádyáſz ſyn Izmáelow / Kſiążę domu Iudſkiego we wſzech ſpráwách krolewſkich / A Lewithowie też będą przełożonemi miedzy wámi: Bądźćie tedy ſercá dobrego á ták ſię ſpráwuyćie / á Pán będźie z tym ktory dobrze cżynić będźie.

    Kápitułá 20.
    ¶ 3. Iozáfát boiąc ſię Ammonitow modli ſię Pánu. 14. Poćieſzon ieſt od proroká. 20. Iozáfát vpomináiąc lud ku boiáźni Bożey. 22. Otrzymáwá zwyćięſtwo nád Ammonity y Moábitámi kthorzy ſię ſámi pobili. 30. Cżás przez ktory Krolowáł y ſpráwy ie°.

  1. Potym Moábitowie y Ammonitowie / á z nimi też niekthorzy ozywáiący ſię Ammonitámi ćiągnęli przećiw Iozáfátowi ná woynę.
  2. Y przyſzto á opowiedźiáno Iozáfáthowi w ty ſłowá / Bárdzo wielkie woyſko przyſzło przećiw tobie z zá morzá y z Syryey / á oto ſię położyli w Házázonthámár / kthore ieſt w Engáddy.
  3. A Vlękł ſię tedy Iozáfát / á vdáł ſię áby ſzukáł Páná / y zápowiedźiáł poſt po wſzytkim Iudźie.
      A Z tąd ſię okázuie iáki ſtrách przychodźi ná wierne / Abowiem ieſt im iáko pobudká kthorym ſię pobudzáią á ocucáią ku wzywániu wſpomożeniá Bożego / á vdáwáią ſię ſámi wſzyſcy z mocnym vfániem do niego / á záſię tákowy ſtrách niewierniki przypądzá iż ſzukáią rátunku w ſwey mądroſći y dowćipie / ábo wpádáią ná oſtátek w roſpácż.

  4. Y zebráli ſię mężowie Iudſcy áby ſzukáli Páná / y ze wſzythkich miáſt Iudſkich zeſzli ſię wzywáć Páná.
  5. Tedy ſtánął Iozáfáth w zgromádzeniu Iudy y Ieruzálem / w domu Páńſkim przed nową ſienią.
  6. Y mowił / O Pánie Boże oycow náſzych / izáli nie ty ieſteś ſám Bog ná niebie / á pánuieſz nád wſzemi kroleſtwy národow / y w ręku twoich ieſt moc y możnoſć / á nie ieſt ten coby ſię mogł tobie ſprzećiwić:
  7. Izáli nie ty Pánie Boże náſz wypędźiłeś obywátele tey źiemie przed ludem thwym Izráelſkim / y podáłeś ią potomſtwu Abráhámá przyiáćielá twego ná wieki:
  8. A dlátegoż mieſzkáli w niey / y zbudowáli tobie w niey Mieſce ſwięte y imieniowi twemu ták mowiąc.
  9. * Ieſliby ná nás przyſzło nieſzcżęſćie miecż pomſty / ábo powietrze / ábo głod / á ſtániemy przed Domem tym y przed tobą / gdyż thu ieſt w nim imię twoie / á záwołámy do ćiebie w vtrápieniu náſzym / tedy nás wyſłucháſz y wybáwiſz.
      * Wyżſzey.6.v.28.

  10. Otoż teráz Ammonitowie y Moábitowie y gorá Seir † / przez ktoreś ty nie dopuſćił przeydź Izráelithom gdy ſzli z źiemie Egiptſkiey / ále ie minęli á nie wytráćili ich.
      † W 5.Mo.2.v.9.

  11. Otoż nám to theráz oddáwáią / gdyż przyſzli áby nás wyrzućili z dźiedźictwá twego ktoreś nám dáł práwem dźiedźicżnem.
  12. Boże náſz / izáż ich niebędźieſz ſądźił / ábowiem w nás niemáſz żádney mocy przećiw tákowey wielkoſći ktorá przyſzłá przećiwko nám / áni wiemy co cżynić mámy / iednoż ocży náſze wznoſiemy do ćiebie.
  13. A wſzytek lud z Iudy ſtáł przed Pánem / dźiátecżki ich żony ich / y ſynowie ich.
  14. Thedy Iáháźyel ſyn Zácháryáſzow ſyná Bánáie / ſyná Iáhielá / ſyná Máthánie / Lewithá z ſynow Azáfátowych / ná ktore° przyſzedł Duch Páńſki w pośrod zgromádzeniá.
  15. Rzekł / Słucháyćie teráz wſzytcy ludźie Iudſcy y mieſzcżánie z Ieruzálem y ty Krolu Iozáfáćie: Ták wám powiedá Pán / Nieboyćież ſię wy áni ſię lękáyćie przed ták wielkiemi woyſki bo to nie wáſzá wálká ále Bożá.
  16. Iutroż ſię ruſzćie przećiwko nim / boć ſię będą ſpuſzcżáć z gory Sys / y náydźiećie ie ná końcu potoká przećiw puſzcży Ieruel.
  17. A nie wy tám będźiećie wálcżyć / ále ſię záſtánowćie y ſtoyćie á vyrzyćie wybáwienie Páńſkie nád wámi / O Iudá y Ieruzálem nie boy ſię áni ſię lękáy / iutroż wyćiągnićie przećiwko nim / á Pán będźie z wámi.
  18. Tedy ſię kłániáł Iozáfáth áż do ſámey źiemie / á wſzytek lud Iudſki y mieſzcżánie z Ieruzálem pádáli przed Pánem chwáląc go.
  19. A wſtáwſzy Lewitowie z ſynow Kááthowych / y z ſynow Korego chwálili Páná Bogá Izráelſkiego głoſem wielkim ná wyſokoſći.
  20. Tedy ráno wſtáwſzy ćiągnęli ná puſzcżą Thekuá / á gdy wyćiągnęli ſtánął Iozáfáth y rzekł / Słucháy mię Iudá y mieſzcżánie Ierozolimſcy / Wierzćie w Páná Bogá wáſzego / á bądźćie ſercá dobrego / wierzćież prorokom iego / á będźie ſię wám ſzcżęſćiło.
  21. A ták tedy wſzedſzy w rádę z ludem poſthánowił ſpiewáki Pánu kthorzy go chwálili z ochędoſtwem ſwiętym gdy wychodźili przed zbroynemi temi ſłowy / Chwálćie Páná gdyż ieſt ná wieki miłoſierdźie iego.
  22. Ná ten cżás gdy pocżęli z wielkim głoſem y z chwáłą śpiewáć / thedy Pán obroćił iedny przećiw drugim Ammonity / Moábithy / y obywátele gory Seir ktorzy ćiągnęli przećiw Iudźie że ſię ſámi pomordowáli.
  23. Abowiem powſtáli Ammonitowie y Moábithowie przećiwko obywátelom gory Seir / áby ie wytráćili y wygłádźili / A gdy iuż do końcá poráźili ony co mieſzkáli w Seir / oborzył ſię ieden przećiw drugiemu / á ták ſie ſpołecżnie pobili.
  24. A gdy oni z Iudy przyſzli do Másfá ktore ieſt ná puſzcży / poyrzáwſzy ná onę wielkoſć widźieli á ono trupi leżeli po źiemi ták iż żáden nie vſzedł.
  25. Przetoż Iozáfáth przyſzedł y lud iego áby pobráli łupy ich / y náleźli bárzo wielkie bogácthwá przy nich / ſzáty y koſztowny ſprzęt / ktore miedzy ſię rozebráli / á przez trzy dni ony łupy biorąc wſzytkich zánieść nie mogli / ábowiem ich było bárzo wiele.
  26. Potym cżwártego dniá zebráli ſię w dolinie Beráchá / Abowiem iż tám chwálili Páná / dlá thego mieyſcu onemu dáli imię doliná Beráchá áż do tego cżáſu.
  27. Y wroćił ſię wſzytek lud Iudſki y z Ieruzálem / y Iozáfáth przed nimi / á iecháli do Ieruzálem z rádoſćią / ábowiem ie był Pán vweſelił nád nieprzyiáćioły ich.
  28. Thedy wiecháli do Ieruzálem z ſkrzypicámi / z hárfámi y z trąbámi do Domu Páńſkiego.
  29. Y przyſzedł ſtrách Boży ná wſzytki Kroleſtwá źiemie / gdy vſłyſzeli iż Pán wálcżył przećiw nieprzyiáćiołom Izráelſkim.
  30. Zoſtáło thedy w pokoiu Kroleſtwo Iozáfáthowe / á dáł mu odpocżynienie Bog iego ze wſząd.
  31. A ták Krolowáł Iozáfáth nád Iudą / á miáł trzydźieſći y pięć láth gdy Krolowáć pocżął / á przez dwádźieſćiá y pięć lát Krolowáł w Ieruzálem / A imię mátki iego było Azubá corká Seláhi.
  32. Y chodźił drogą Azy oycá ſwoiego / nie vchyláiąc ſię z niey / á cżyniąc wſzytko co ſię iedno Pánu podobáło.
  33. A wſzákoż B káplice nie były poborzone / y ieſzcże był lud nie zgothowáł ſercá ſwego ku Bogu oycow ſwoich.
      B Wyżſzey. Kápit. 17.v.6. piſze iż Iozáfáth poborzył káplice iákoż to byłá práwdá / Ale báłwochwálſthwo y chwáłá zmyſloná ták ſię były w korzeniły miedzy tym ludem iż nie mogł temu doſyć vcżynić áby byli ieſzcże niekthorzy błędźić nie mieli nápráwuiąc mieyſcá poborzone.

  34. Wſzytki też ine ſpráwy Iozáfátowe ták pierwſze iáko y poſlednieyſze ſą wpiſáne w Kſięgi Iehu ſyná Hánániego / o ktorym ieſt wzminká w Kſięgách Krolow Izráelſkich.
  35. Pothym Iozáfáth Krol Iudſki wźiął towárzyſtwo z Ochozyáſzem Krolem Izráelſkim / kthorego ſpráwy były niepobożne.
  36. A dlá tego ſię był z nim ſtowárzyſzył áby zbudowáł okręty kthore by chodźiły do Thárſys / y budowáli ony okręty w Aſyongáber.
  37. Ale Eliezer ſyn Dodáu z Máreſy prorokowáł przećiw Iozáfáthowi ták mowiąc / C Iżeś ſię ſtowárzyſzył z Ochozyáſzem / przeto Pán roſypáł ſpráwy twe: Y połámáne ſą okręty / á nie mogły idź do Thárſys.
      C Pán ſię thym brzydźi w wiernych gdy wchodzą w przymierze y w towárzyſthwo z báłwochwálcy y z ludźmi niepobożnemi.

    Kápitułá 21.
    ¶ 1. Smierć Iozáfáthowá. 3. Iorám po nim Krolem zoſtáł. 4. Ktory pozábiiáł bráćią ſwą. 6. Y vdáł ſię ná báłwochwálſtwo. 11. Y lud w nie przywiodł. 16. Skárán zá to. 18. Smierć y ſromotny pogrzeb iego.

  1. Potym záſnął Iozáfáth z oycy ſwemi / á pogrzebion ieſt z nimi w mieſćie Dáwidowym / y krolowáł po nim Iorám ſyn iego.
  2. A miáł bráćią ſyny Iozáfáthowe / Azáryáſzá / Iáhielá / Zácháryáſzá / Azáryáſzá / Micháelá / y Sáfátyáſzá / á ćić wſzyſcy byli ſynowie Iozáfáthá Krolá A Izráelſkiego.
      A Niekiedy Izráel rozumie ſię o wſzytkim pokoleniu Izráelſkiem / á niekiedy o dźieſięćiorgu / á niekiedy tylko o dwoygu / á dlá tegoż thu Krolá Iudſkiego názywá Krolem Izráelſkim iż on też był Krolem ſynow Izráelſkich / tho ieſt pokoleniá Iudy y Beniáminá.

  3. Ktorym był dáł oćiec ich vpominki wielkie ſrebrá y złotá / y rzecży koſztownych / y z miáſty obronnemi w Iudźie / A Kroleſthwo oddáł Iorámowi iáko pierworodnemu.
  4. * A ták gdy Iorám náſtáł ná kroleſtwo po oycu ſwoim / y gdy ſię iuż zmocnił pomordowáł bráćią ſwą / y niektore z przednieyſzych w Izráelu.
      * 2.Krol.8.v.16.

  5. Ná ten cżás Iorám miáł trzydźieſći y dwie lećie gdy pocżął krolowáć / á Krolowáł ośḿ lát w Ieruzálem.
  6. Y chodźił drogámi Krolow Izráelſkich / ták iáko ſię ſpráwowáł dom Achábow: Abowiem miáł zá żonę corkę Achábowę / y dopuſzcżáł ſię złoſći przed Pánem.
  7. † Ale Pán niechćiáł wywroćić domu Dáwidowego dlá przymierzá kthore był z nim vcżynił / y iáko mu przyrzekł że mu miáł dáć B ſwiátłoſć y ſynom iego po wſzytki dni.
      B Przez świátłość rozumie Kroleſtwo kthore miáło trwáć áż do przyſćiá Páná Kryſtuſowego.

      † 2.Sámue.7.v.12.

  8. Zá iego cżáſow odſtąpili od niego Edomcżycy / niechcąc być poddánemi w Iudźie / á poſtánowili nád ſobą Krolá.
  9. Tedy Iorám z Hetmány ſwemi / y ze wſzythką iezdą ruſzywſzy ſię w nocy poráźił Edomcżyki / ktorzy go byli obtocżyli y z hetmány iezdnych.
  10. A ták Edomcżycy odſtąpili go / y niebyli pod mocą iego áż y do dniá tego: Tegoż też cżáſu odſtąpiło y Lobná áby nie było pod roſkázowániem iego / przeto iż był opuſćił Páná Bogá oycow ſwoich.
  11. A on był pobudowáł Káplice ná gorách Iudſkich / á przywiodł w C cudzołoſtwo mieſzcżány Ierozolimſkie / y przywiodł Iudę do tego.
      C Thu cudzołoztwem názywá báłwochwálſtwo okázuiąc to iż ono ieſt we wnęthrznym cudzołożeniem od práwdźiwey chwáły Bożey.

  12. Tedy przynieſiono liſty od Eliáſzá Proroká do niego w thy ſłowá / Tákći powiedá Pán Bog Dáwidá oycá twoiego / przetho iżeś nie chodźił drogámi Iozáfátá oycá twoiego / y drogámi Azy Krolá Iudſkie°.
  13. Aleś chodźił drogą Krolow Izráelſkich / á przywiodłeś ku cudzołoſtwu Iudę y mieſzcżány Ierozolimſkie / ták iáko ſię cudzołożył y dom Achábow / nád to ieſzcże pomordowáłeś bráćią ſwą z domu oycá twoiego lepſze niźliś ſám.
  14. Otoż Pán dopuſći káránie wielkie ná lud twoy y ná ſyny twoie / ná żony twe / y ná wſzythkę máiętność twoię.
  15. Ná ćię też prźiydą niemocy rozmáithe / á ćięſzkie bolenie wnętrzá / áż przed boleſćią będą z ćiebie pádáć trzewá twoie ná káżdy dźień.
  16. A ták Pán pobudźił przećiw Iorámowi ſerce Filiſtynow y Arábcżykow / kthorzy byli o gránicę z Etyopcżyki.
  17. Ktorzy ruſzywſzy ſię do źiemie Iudſkiey wtárgnęli w nię / y pobráli wſzytki máiętnoſći ktore náleźli w domu Krolewſkim / ktemu ſyny iego y żony iego / ták iż nie oſtáł z ſynow iego iedno D Ioácház námnieyſzy.
      D Tego Ioácházá troiákim názywáno imieniem / Bo w thym drugim kápitulum w pierwſzym wierſzu názywá go piſmo Ochozyáſzem / á záſię w ſzoſtym wierſzu tegoż Kápitulum názywá go Azáryáſzem.

  18. A po wſzytkim thym záráźił go Pán niemocą ná wnętrzu iego / ktorá nie mogłá być vlecżoná.
  19. Potym po niemáłym cżáſie / á zwłáſzcżá gdy wychodźiły oſtáthecżne dwie lećie / wypłynęły z niego wnętrznoſći iego z boleſćią / y vmárł w niemocách ćięſzkich / á lud iego nie vcżynił mu pogrzebu z ſpáleniem iáko E przodkom iego.
      E To ieſt iáko ſpráwowáli pogrzeb Aźie / O cżym pátrz wyżſzey Káp. 16.v.14.

  20. A miáł ná ten cżás gdy Krolowáć pocżął trzydźieſći y dwie lećie / á ośḿ lát krolowáł w Ieruzálem / á zſzedł z tego świátá ták iż go nikt nie żáłowáł / y pogrzebion ieſt w mieśćie Dáwidowym / ále nie w grobiech Krolewſkich.

    Kápitułá 22.
    ¶ 1. Ochozyáſz náſtáł ná Kroleſtwo po Iorámie. 3. Wzruſzył Páná ku gniewu złoſćiámi ſwemi. 5. Stowárzyſzył ſię z Krolem Izráelſkim. 7. A táć byłá przycżyná zginieniá iego. 8. Bo go Iehu zámordowáł. 10. Atáliá poſiádłá Kroleſtwo y wſzytko potomſtwo Krolewſkie wytráćiłá. 11. Oprocż Ioáſá ktorego ſioſtrá przekryłá.

  1. * Tedy mieſzcżánie Ierozolimſcy obráli Krolem Ochozyáſzá ſyná iego námnieyſzego po nim / ábowiem wſzytki pierwſze pobiło było woyſko kthore przyſzło było z Arábcżyki do woyſká onego / A Krolowáł Ochozyáſz ſyn Iorámá krolá Iudſkiego.
      * 2.Krol.8.v.24.

  2. A ná ten cżás było Ochozyáſzowi A cżterdźieſći y dwie lećie gdy pocżął krolowáć / á tylko ieden rok krolowáł w Ieruzálem: A imię mátki iego było Atháliá corká Amry.
      A Thu ieſt bárzo wielká roznicá / ábowiem ná końcu przeſzłego Kápit. piſáno / iż Iorámowi gdy Krolowáć pocżął było ná then cżá trzydźieſći y dwie lećie á tylko ośḿ lát był ná Kroleſthwie / ktore wſzytki látá w iedno zebráwſzy nie byłoby ie° wieku więcey iedno cżterdźieſći lát / Tu záſię w tym Kápi. piſze / iż Ochozyáſzowi było. 42. lećie gdy krolowáć pocżął / A thák zdáłoby ſię tho komu iż ſyn był ſthárſzy niż oćiec / Gdyż w 2. Kſię. Krolew. Kápit. 8.v.26. piſze o nim / iż ná ten cżás Ochozyáſzowi było. 22. lećie gdy Krolowáć pocżął á tu záſię 42. Ale co w tych kſięgách nápiſáno tho ſię má rozumieć o ſpráwowániu Kroleſtwá ktore był wźiął Ochozyáſz po śmierći oycowſkiey / To záſię co nápiſáno ieſth w Kſięgách Krolewſkich / tho ſię má rozumieć o ſpráwowániu kroleſtwá kthore był wźiął ieſzcże zá żywotá oycowſkiego ktore on zá ie° żywotá. 20. lát ſpráwowáł y dlá tegoż tu ná końcu przeſzłe° Kápitulum nápiſáno iż Iorám był oćiec iego zgárdzonem cżłowiekiem ktory 28. láth był Krolem.

  3. Ten theż chodźił drogámi domu Achábowego / ábowiem przeſtáwáł ná rádźie mátki ſwey ktorá go wiodłá ku niepobożnoſći.
  4. A ták ſię złoſći dopuſzcżáł przed Pánem iáko y potomkowie Achábowi / bo miáł od nich złą rádę po śmierći oycá ſwego ná zginienie ſwoie.
  5. Gdyż on chodźił wedle rády ich / y iecháł z Iorámem ſynem Achábowym Krolem Izráelſkim ná woynę przećiw Házáelowi krolowi Syryiſkiemu do Rámoth Gáláádſkiego kędy Iorámá zránili Syryánie.
  6. A thák ſię z támtąd wroćił lecżyć do Iezreel / bowiem miáł w ſobie wiele rán / ktorych doſtáł w Rámie wálcżąc z Házáelem Krolem Syryiſkiem / A Azáryáſz ſyn Iorámá Krolá Iudſkiego iecháł náwiedzáć niemocnego Iorámá ſyná Achábowego do Iezreel.
  7. Abowiem to było zginienie Ochozyáſzowi zgotowáne od Bogá áby iecháł do Iorámá / á tám będąc wyſzedł z nim przećiw Iehu Synowi Námſy ktorego był Pán pomázáł áby wytráćił dom Achábow.
  8. Gdy ſie tedy Iehu mſćił nád domem Achábowem / nálázł też thám y kſiążętá Iudſkie / y ſyny brátow Ochozyáſzowych ktorzy mu ſłużyli / á pomordowáł ie.
  9. Szukáł też y ſámego Ochozyáſzá ktorego poimáno gdy ſię krył w Sámáryey / y przywiedźiono do Iehu / á on go dáł zábić y pogrześć / ábowiem mowiono / Synći ieſt Iozáfátow ktory náſládowáł Páná z cáłem ſercem / y nie było w domu Ochozyáſzowym ktory by miáł tę możnoſć áby otrzymáł Kroleſtwo po nim.
  10. † Co widząc Atháliá mátká Ochozyáſzowá iż vmárł ſyn iey / powſtáwſzy pomordowáłá wſzytko potomſtwo Krolewſkie z domu Iudá.
      † 2.Krol.11.v.1.

  11. Ale Iozábeth corká Krolewſká wźięłá Ioáſá ſyná Ochozyáſzowe° / y przekrádłá go z ſynow Krolewſkich ktore mordowáno / á ſkryłá go z mámką do A gmáchu miedzy łożá / á tá Iozábeth corká Krolá Iorámá byłá żoną Ioiády kápłáná / á ſioſtrą Ochozyáſzową / A thák go ſkryłá przed Atálią iż nie był zábit.
      A Ten gmách był kędy ſtáły łożá kápłáńſkie y Lewitow gdźie legáli iedni po drugich przez ſwoy tydźień.

  12. Y kryli go tám miedzy ſobą w Domu Bożym przez ſześć lát / w kthorych Atháliá Krolowáłá nád źiemią.

    Kápitułá 23.
    ¶ 1. Ioiádá vcżynił Krolem Ioáſá. 14. Y roſkázáł zámordowáć Athálią. 17. Rozmiotáno koſćioł Báálow. 18. Ioiádá poſtánowił kápłány y Lewithy w Domu Páńſkim.

  1. * Siodmego roku Ioiádá vcżyniwſzy ſobie dobre ſerce wźiął z ſobą rotmiſtrze Azáryáſzá ſyná Ierohámowe° y Izmáelá ſyná Iochánáná / ktemu Azáryáſzá ſyná Obedowego / Máázyáſzá ſyná Adáiáſzowego y Eliſáfátá ſyná Zechry / z ktorymi wſzedł w przymierze.
      * 2.Krol.11.v.4.

  2. Ktorzy obchodząc Iudę zebráli Lewity ze wſzytkich miáſt Iudſkich / y przednieyſze z domow Izráelſkich / á przyſzli do Ieruzálem.
  3. A ták wſzytko zgromádzenie vcżynili przymierze z Krolem w domu Bożym / ábowiem im był powiedźiáł / Oto ſyn Krolewſki będźie krolowáł / ták iáko powiedźiáł Pán o ſyniech Dáwidowych.
  4. Ták ſię thedy ſpráwowáć máćie / Trzećiá cżęſć z wás ktorzy przychodźićie ná Sábát z Kápłánow y z Lewitow będźiećie odźwiernemi.
  5. A trzećiá cżęſć záſię z wás będźie w domu Krolewſkim / á trzećiá cżęść w A bránie fundámentu / A wſzytek iny lud zoſtánie w ſieniách Domu Páńſkiego.
      A O they bránie pátrz we. 2.Krol.11.v.6.

  6. A niecháy żáden nie wchodźi w Dom Páńſki / iedno Kápłáni á Lewitowie ktorzy ſłużą / ći niecháy wychodzą ábowiem ſą poſwięceni / Ale wſzythek iny lud niecháy będźie ná B ſtráży Páńſkiey.
      B To ieſt / niecháy będą pilni vrzędu ſwego w Sieni Páńſkiey.

  7. Y ſtáną Lewitowie zewſząd około Krolá / máiąc káżdy broń ſwą w ręku ſwych / A ktho by kolwiek wſzedł w dom niecháy będźie zábit / á wy bądźćie przy Krolu kiedy będźie wchodźił y wychodźił.
  8. A ták Lewitowie y wſzythek lud Iudſki ták ſię ſpráwowáli we wſzytkim iáko im był roſkázáł Ioiádá kápłán / á wźiął káżdy z nich lud ſwoy przychodzący ná Sábát y odchodzący z Sábátu / ábowiem był Ioiádá Kápłán nie roſpuſćił C pocżtow ich.
      C Tho ieſt onych kthorzy byli pierwſzego thegodniá przyſzli ku poſłudze.

  9. Y rozdáł Ioiádá Kápłán rotmiſtrzom Oſzcżepy / Thárcże / Puklerze / kthore był Krol Dáwid dáł do Domu Páńſkiego.
  10. Poſtáwił też wſzytek lud máiący miecże w ręku ſwych po práwey y po lewey ſtronie Domu / podle Ołtárzá y podle Domu / y wſzędy około Krolá.
  11. Zátym wywiedli ſyná Krolewſkiego włożywſzy náń Koronę y vbior / á poſtánowili go Krolem / y pomázáł go Ioiádá y ſynowie iego / á mowili / Niecháy żywie Krol.
  12. Gdy tedy vſłyſzáłá Atháliá huk ludu bieżącego y chwálące° Krolá / tedy przybieżáłá ku ludowi w dom Páńſki.
  13. Kthorá vyzráwſzy iż Krol ſtáł v ſłupá w ſámem weſćiu / á Kſiążętá y trębácże około niego / á iż ſię lud wſzythek źiemſki weſelił trąbiąc w trąby / śpiewáli też z inſtrumenty Muzyki ćwicżone ku chwáleniu / rozdárłá Atáliá ſzáty ſwe mowiąc / Zdrádá / zdrádá.
  14. Wywiodł potym Ioiádá kápłán rotmiſtrze y Hetmány mowiąc im / Wywiedźćie ią precż zá párkán / á kto by zá nią ſzedł niecháy będźie zábit: Abowiem roſkázáł był Kápłán żeby iey nie zábiiáno w Domu Páńſkim.
  15. A thák ią oni vchwyćiwſzy gdy przychodźiłá ku bránie ſtháien przy domu Krolewſkim / zábili ią tám.
  16. Potym Ioiádá vcżynił przymierze miedzy ſobą / miedzy wſzythkim ludem / y miedzy Krolem / áby byli ludem Páńſkim.
  17. A ták wſzythek lud ſzli do domu Báálowego y poborzyli gi / Ołtárze też y báłwány iego połámáli / Mátháná też kápłáná Báálowego zámordowáli przed ołtárzmi.
  18. Y poſtánowił Ioiádá przełożone w Domu Páńſkim pod porucżeńſtwem kápłánow y Lewitow / ktore był Dáwid rozrządźił w domu Páńſkim / áby ſpráwowáli ofiáry pálone Pánu / iáko nápiſáno ieſt w zákonie Moiżeſzowym / z weſelem y z pieśniámi wedle porządku Dáwidowe°.
  19. Poſtáwił też y odźwierne v brán Domu Páńſkiego / áby thám żáden nie wchodźił ktory by był niecżyſtym w iákieykolwiek rzecży.
  20. Potym wźiąwſzy Rotmiſtrze y przednieyſze / y ty kthorzy pánowáli nád ludem / ktemu wſzytek lud oney źiemie / prowádźił Krolá z domu Páńſkiego / á przyſzli przez wyżſzą bránę do domu Krolewſkiego / y poſádźili Krolá ná ſtolicy kroleſtwá.
  21. A przetoż wſzytek lud oney źiemie bárzo ſię weſelił / y vſpokoiło ſię miáſto: A Atháliá zámordowáná byłá miecżem.

    Kápitułá 24.
    ¶ 1. Ioás dáł opráwić Koſćioł. 8. Podáthek od ludu ná to. 15. Smierć Ioiády. 17. Ioás po iego śmierći ſię vdáł zá báłwochwálſtwem y roſkázáł zábić Zácháryáſzá proroká. 23. Ioás vtrápion od Syryánow. 25. Ioás zábit od ſług ſwoich.

  1. A * był Ioás w ſiedmi lećiech gdy Krolowáć pocżął / y krolowáł w Ieruzálē cżterdźieſći lát / A imię mátki iego Sebiá z Berſábee.
      * 2.Krol.12.v.1.

  2. Y ſpráwowáł ſię Ioás pobożnie przed Pánem po wſzytek cżás żywotá Ioády Kápłáná.
  3. Y dáł mu Ioádá dwie żenie / á národźiły mu ſynow y corek.
  4. Potym Ioás myſlił opráwowáć Dom Páńſki.
  5. A zebráwſzy Kápłány y Lewity rzekł do nich / Idźćie do miáſt Iudſkich á wybieráyćie od wſzytkich Izráelcżykow pieniądze ku popráwowániu Domu Bogá wáſzego ná káżdy rok / á wy ſámi pilnie ſię do tego przycżyńćie: Ale thego Lewitowie pilni nie byli.
  6. A dlá tegoż wezwáł ſobie Ioiády Kſiążęćiá y rzekł mu / Przecż ſię nie ſtáráſz áby Lewitowie znoſili z Iudy y z Ieruzálem y od zgromádzeniá Izráelſkiego podáthek vſtáwiony przez Moiżeſzá ſługę Páńſkiego / ná Przybytek świádectwá:
  7. Bo Atháliá niezbożná y ſynowie iey popſowáli Dom Boży á wſzytki rzecży poświęcone z Domu Páńſkiego obroćili ná báłwány.
  8. Przetoż Krol roſkázáł áby vcżyniono ſkrzynię iednę / ktorą poſtáwiono przed bráną Domu Páńſkiego.
  9. Y obwołáno w Iudźie y w Ieruzálem áby znoſzono Pánu podátek † vſtáwiony od Moiżeſzá ſługi Bożego ná Izráelcżyki ná puſzcży.
      † W.2.Moiżeſzo.

  10. A byli temu rádźi wſzyſcy przednieyſzy y wſzytek lud / á przynáſzáli y kłádli do oney Skrzynie / áż ſię wſzytcy obeſzli.
  11. Thedy gdy przynoſili ſkrzynię podług porucżeniá krolewſkie° Lewitowie / á widźieli iż w niey było pełno pieniędzy / przychodźił piſárz krolewſki y przyſtáw Kápłáná przednieyſzego / y wyſypowáli z niey / á odnoſili ią y ſtáwiáli ná mieyſce iey: A thák ná káżdy dźień cżynili / y zebráli pieniędzy bárzo wiele.
  12. Ktore oddáł Krol y Ioiádá przyſtáwom kthorzy pilnowáli robot domu Páńſkiego / á oni náymowáli ćieſle y rzemieśniki ku opráwowániu domu onego / ktemu kowále robiące żelázem y miedźią / áby tym mocniey ſtáł Dom Páńſki.
  13. A ták robili rzemieśnicy / y opráwili wſzytko co było opádło / á pobudowáli Dom Boży iáko y pierwey / y mocnie go wyſtáwili.
  14. A gdy go dokońcżyli przynieſli oſtátek pieniędzy do Krolá y do Ioiády / á poſpráwowáli zá nie nácżyniá w Dom Páńſki / nácżyniá ku poſługowániu / moźdzerze y łyſzki / y ine nácżyniá złote y śrebrne: A ſpráwowáli pálone ofiáry vſtáwicżnie w Domu Páńſkim po wſzytki cżáſy zá Ioiády.
  15. Zſtárzáł ſię potym Ioiádá y będąc zeſzłym w lećiech / vmárł we ſthu y we trzechdźieſiąt lát.
  16. Y pogrzebion ieſt w mieſćie Dáwidowym miedzy Krolmi / ábowiem ſię dobrze ſpráwowáł w Izráelu / przećiw Pánu Bogu y przećiw Koſćiołowi iego.
  17. A gdy vmárł Ioiádá / przyſzli przednieyſzy z Iudá / y A pokłonili ſię Krolowi / ktory ich poſłucháł.
      A Przyſzli do Krolá rádząc mu áby odmienił chwáłę Bożą po śmierći Ioiády kápłáná náywyżſzego / á opuſćiwſzy Koſćioł áby żył iákoby mu ſię zdáło / ná co im on łácwie pozwolił.

  18. Tedy opuſćiwſzy Páná Bogá oycow ſwoich / ſłużyli po gáioch báłwánom rytym: A dlá tegoż gniew Páńſki przyſzedł ná Iudę y ná Ieruzálem prze on ich wyſtępek.
  19. Y ſłáł Pán do nich Proroki żeby ie náwroćili do niego / ktorzy ſię przećiw nim oſwiádcżáli / ále ich oni ſłucháć nie chćieli.
  20. Wzbudzony tedy Duchem Bożym Zácháryáſz ſyn Ioiády kápłáná ſtánąwſzy przed nimi mowił do nich / Ták powiedá Bog: Przecż przeſtępuiećie roſkázánie Páńſkie / nie poſzcżęſćić ſię wám / bo iżeſćie wy opuſćili Páná tedy też y on opuſći wás.
  21. Ale oni ſprzyſiągſzy ſię przećiw niemu / vkámionowáli go zá roſkázániem Krolewſkim w Sieni Domu Páńſkiego.
  22. Y nie pámiętáł Ioás Krol ná dobrodźieyſtwo kthore iemu vcżynił Ioiádá oćiec iego / ¤ B ále zábił ſyná iego / ktory gdy vmieráł mowił / Niecháy to Pán obácży á pomſći ſię.
      B Tego Zácháryáſzá názywá Máteuſz. S. Synem Báráchiáſzowym / ktore imię było idno z onych imion Ioiádowych / bo theż ták názywáno Ioiádę oycá iego.

      ¤ Máth.23.v.35.

  23. A gdy rok dochodźił / tedy przyćiągnęli z woyſkiem Syryánie przećiw niemu / á przyſzli do Iudy y do Ieruzálem / y pomordowáli wſzythki przednieyſze z ludu / á wſzytki ich łupy poſłáli Krolowi do Dámáſzku.
  24. Choćiáż woyſká Syryánow był bárzo máły pocżet / á wżdy Pán podáł bárzo wielkie woyſko w ręce ich przetho iż opuſćili Páná Bogá oycow ſwoich: Y Ioáſá też pokáráli.
  25. A gdy odćiągnęli zoſtáwili go bárzo w wielkich boleſćiách / Przećiwko ktoremu ſprzyſięgli ſię ſłudzy ie° / mſzcżąc ſię krwie ſyná Ioiády Kápłáná / y zábili go ná łożu iego á ták że vmárł: Y pogrzebiono go w mieſćie Dáwidowym / ále nie był pogrzebion w grobiech Krolewſkich.
  26. A ćić ſą kthorzy ſię byli ſprzyſięgli przećiwko niemu / Zábád ſyn Semááthy Ammonithki / y Iozábáth ſyn Semárythy Moábitki.
  27. Ale ſynowie iego / y wſzytek podátek ktory ieſt zebrán zá niego ná budowánie domu Bożego / ſą ſpiſáne w Kſięgách Krolewſkich / y Krolowáł po nim Amázyáſz ſyn iego.

    Kápitułá 25.
    ¶ 1. Amázyáſz Krol pobił morderze oycá ſwego. 5. Popiſuie woyſko ſwe. 6. Zá rádą niektorego Proroká roſpuſzcżá Izráelcżyki. 11. Zwyćiężá Edomcżyki. 14. Zoſtáwá báłwochwálcą. 17. Poráżon przetho y poimán od Krolá Izráelſkiego. 27. Zábit od thych co ſię náń ſprzyſięgli.

  1. Y było Amázyáſzowi pięć á dwádźieſćiá lát gdy zoſtáł Krolem / á krolowáł w Ieruzálem dwádźieſćiá y dźiewięć lát / á imię mátce iego było Ioádáná z Ieruzálem.
  2. Kthory ſię ſpráwowáł pobożnie przed Pánem / á wſzákoż nie z cáłem ſercem.
  3. A gdy było vtwierdzone Kroleſtwo iego / pomordowáł ſłużebniki ſwe kthorzy byli zábili Krolá oycá iego.
  4. Wſzákże ſynow ich zábiiáć nie kázáł / owſzem z nimi poſtępowáł iáko ieſt nápiſáno w kſięgách zákonu Moiżeſzowego / kędy roſkázáł Pán mowiąc / * Nie będą mordowáni oycowie zá ſyny / áni ſynowie zá oyce / ále káżdy zá grzech ſwoy vmrze.
      * 5.Mo.24.v.16. 2.Krol.14.v.6. Ezech.18.v.20.

  5. Tedy Amázyáſz zebráł Iudę / y poſtánowił wedle ich domow rotmiſtrze y ſetniki po wſzytkim Iudźie y Beniáminie / y oblicżył ie pocżąwſzy od dwudźieſthego roku y dáley / á nálázło ſię miedzy nimi mężow ná wybor gotowych ku boiowi trzy kroć ſto tyſięcy z drzewcy y z tárcżámi.
  6. Ktemu z Izráelá przyiął zá pieniądze ſto thyſięcy ludu rycerſkiego zá ſto tyſięcy tálentow śrebrá.
  7. Przyſzedł pothym do niego mąż Boży y ták mowił / O Krolu / niecháyże woyſko Izráelſkie z tobą nie chodźi: Abowiemći nie máſz Páná z Izráelem y ze wſzytkimi ſyny Efráimowemi.
  8. A ieſli mi nie wierzyſz / ćiągniż á ták vcżyń / á zwiedźieſzli bitwę poráźi ćię przed nieprzyiáćioły: Abowiem w mocy Bożey ieſt ráthowáć y dáć vpáść.
  9. Ná tho rzekł Amázyáſz mężowi Bożemu / Ale coż mám cżynić z tym ſtem tálentow ktorem dáł woyſku Izráelſkiemu: Odpowiedźiáł mąż Boży / Má Pán więcey niźli to coć może dáć.
  10. A przetoż Amázyáſz oddźielił woyſko ktore było do niego przyſzło z Efráim áby ſię wroćiło do mieyſcá ſwego: A oni ſię oto bárzo rozgniewáli ná Iudę / y wroćili ſię w popędliwoſći do mieyſcá ſwego.
  11. Amázyáſz potym wźiąwſzy poſiłek wywiodł lud ſwoy / y ćiągnął ná Dolinę Soli / á poráźił ludu z ſynow Seir dźieſięć tyſięcy.
  12. Przytym ſynowie Iudſcy poimáli dźieſięć tyſięcy mężow / kthore záwiodſzy ná wierzch ſkáły poſpycháli ie ná doł / áż ſię wſzyſcy poroſpukáli.
  13. Ono záſię woyſko ktore roſpuśćił Amázyáſz á nie wźiął go z ſobą ku bitwie / wtárgnęło do miáſt Iudſkich pocżąwſzy od Sámáryey áż do Betorom / Y poráźili z nich trzy tyſiące ludu / á pobráli wielką korzyść.
  14. Gdy ſię tedy Amázyáſz wroćił poráźiwſzy Edomcżyki / przynioſł z ſobą bogi ludu Seir / á poſtánowił ie zá bogi ſwoie y kłániáł ſię przed nimi kádząc im.
  15. A przetoż ſię Pán rozgniewáł ná Amázyáſzá / y poſłáł do niego Proroká ktory mu ták mowił / Przecżżeś ſobie ſzukáł bogow ktorzy ludu ſwego nie wydárli z rąk twoich:
  16. To gdy on mowił do niego / Krol mu powiedźiáł / Izáli ćię obráno pánem rádnym Krolowi: Przeſtáńże by ćię ſnádź nie zábito: A ták go zániecháł prorok mowiąc / Iuż znám że Bog vmyſlił iżby ćię zátráćił / gdy żeś to vcżynił niechcąc ſłucháć rády moiey.
  17. Wſzedł potym Amázyáſz Krol Iudſki w rádę / y poſłáł do Ioáſá ſyná Ioácházowego ſyná Iehu Krolá Izráelſkiego z tym poſelſthwem / Prźiydź á vyrzy ſię ze mną.
  18. A Ioás Krol Izráelſki poſłáł do Amázyáſzá Krolá Iudſkiego z tákową odpowiedźią / Oſet ktory ieſt w Libánie / poſłáł do Cedru ktory ieſt w Libánie z tym poſelſtwem / Dáy corkę twą Synowi memu zá żonę: Tedy idąc támtędy beſtyie polne ktore były w Libánie podeptáły on oſet.
  19. Tákżeś y ty rzekł / Otom poráźił Edomcżyki / y z thąd podnioſło ſię ſerce twe: Zoſtáńże tedy w domu twym / á przecżże ſię ty ze mną ſtocżyć chceſz ku twemu złemu / ábyś zginął y ſám y Iudá z tobą:
  20. Ale Amázyáſz nie przeſtáł ná tym bo ták był Pán poſtánowił że go podáć miáł w ręce nieprzyiáćielſkie / przetho że ſobie ſzukáł bogow Edomſkich.
  21. A przetoż Ioás Krol Izráelſki ćiągnął / y oglądáli ſię oko ná oko z Amázyáſzem krolem Iudſkim w Betſámes ktore ieſt w Iudźie.
  22. Y poráżone ieſt Iudá przed Izráelem / á zućiekáli káżdy do námiotu ſwego.
  23. Y poimáł Ioás Krol Izráelſki Amázyáſzá Krolá Iudſkiego / ſyná Ioáſá ſyná Ioácházowego w Bethſámes / y przywiodł go do Ieruzálem / á poborzył mury Ierozolimſkie od brány Efráim áż do brány Kątney ná cżtery ſtá łokiet.
  24. Potym wſzytko złotho y ſrebro / y wſzytki klenoty ktore nálázł w Domu Bożym v A Obededomá y w ſkárbiech Krolewſkich / przytym y dźieći áby były w zákłádźie záwiodł do Sámáryey.
      A To ieſt v niektorego z národu Obededomowego.

  25. Y był żyw Amázyáſz ſyn Ioáſow Krol Iudſki po śmierći Ioáſá ſyná Ioácházowego Krolá Izráelſkiego przez piętnáſćie lát.
  26. Ale ine ſpráwy Amázyáſzowe ták pierwſze iáko y poſlednie ſą nápiſáne w Kſięgách Krolow Iudſkich y Izráelſkich.
  27. A iáko ſkoro odſtáł Amázyáſz od Páná / ſprzyſiężono ſię przećiwko niemu w Ieruzálem ták iż vćiekł do Láchis / kędy zá nim poſłáno y zábitho gi tám.
  28. A przynieſiono gi ná koniách / y pogrzebiono w mieſćie Iudſkiem z oycy iego.

    Kápitułá 26.
    ¶ 1. Ozyáſz Krol iż był poſłuſzny Pánu. 5. Wſzytko mu ſię ſzcżęſliwie wodźi. 16. Skąd ſię podnioſł w pychę y wźiął ná ſię vrząd kápłáńſki. 19. Dlá cżego záráżon ieſt trędem. 20. Y wyrzucon z koſćiołá y odłącżon od ludźi.

  1. * Tedy wſzytek lud Iudſki wźięli Ozyáſzá kthory ná ten cżás był w ſzeſnáſćie lećiech / y poſtánowili go Krolem ná mieſcu Amázyáſzá oycá ie°.
      * 2.Krol.14.v.21. y 15.v.1.

  2. Ten pobudowáł Ailáthę / á przywroćił ie ku páńſtwu Iudſkiemu / gdy záſnął Krol z oycy ſwemi.
  3. Ná ten cżás Ozyáſzowi było ſzeſnáſćie lát gdy Krolowáć pocżął / á pięćdźieſiąt y dwie lećie Krolowáł w Ieruzálem: A imię mátki iego było Iecheliá z Ieruzálem.
  4. Then ſię pobożnie ſpráwowáł przed Pánem we wſzytkim iáko y Amázyáſz oćiec iego.
  5. Y ſzukáł Bogá zá cżáſow Zácháryáſzá ktory rozumiáł widzeniá Boże / á po wſzytek on cżás poki ſzukáł Páná wſzytko mu Bog ſzcżęſćił.
  6. Abowiem ruſzywſzy ſię wálcżył przećiw Filiſtynom y poborzył mury Gethu / y mury Iábny / y mury Azotu / pobudowáł też miáſtecżká w Azoćie y w źiemi Filiſtyńſkiey.
  7. Y pomágáł mu Bog przećiw Filiſtynom y przećiw Arábcżykom ktore mieſzkáli w Gurbáálu y przećiw Ammonitom.
  8. Y dáwáli Ammonithowie dáń Ozyáſzowi / y było imię iego ſłáwne áż do ſámego Egiptu / ábowiem ſie był bárzo zmocnił.
  9. Nád to Ozyáſz pobudowáł wieże około Ieruzálem nád bráną Kątną / nád bráną Doliny / y po inych kąćiech y mocnie ie opátrzył.
  10. Pobudowáł też wieże ná puſzcży y pokopáł wiele ſtudźien / ábowiem miáł bárzo wiele ſtád ták w polách iáko y w rowninách / przytym orácże y winárze po gorách / y w Kármelu / ábowiem ſie kocháł w rolách.
  11. Y miáł Ozyáſz woyſko gotowe ku wálce ktore wychádzáło ná woynę w pocżćiech ſwych / wedle popiſu iáko byli oblicżeni przez Iehielá piſárzá y Máázyáſzá Hetmáná / z roſkázániá Anániáſzá kthory był ieden z przednieyſzych pánow Krolewſkich.
  12. A wſzytká licżbá byłá przednieyſzych z domow ludźi rycerſkich dwá tyſiącá ſześć ſet.
  13. A pod tych roſkázowániem było woyſko rycerſtwá trzy kroć ſto tyſięcy y pułoſmá tyſiącá wálcżących z wielką mocą á pomágáiących krolowi ná nieprzyiáćielá.
  14. A onemu wſzythkiemu woyſku dáwáł Ozyáſz thárcże / drzewá / przyłbice / páncerze / łuki y kámieniá do proc.
  15. Przytym w Ieruzálem pocżynił przypráwy woienne miſterną robotą áby były ná wieżách y ná węgłách ku miotániu ſtrzáł y kámieniá wielkiego / y było imię ie° ſłáwne dáleko przeto że ſobie dźiwne pomocy cżynił / áż ſię bárzo zmocnił.
  16. A gdy ſię iuż ták zmocnił / wywyżſzyło ſie ſerce iego ku vpádku iego y wyſtąpił przećiw Pánu Bogu ſwemu / Abowiem wſzedł do koſćiołá Páńſkiego áby pálił kádźidłá ná ołtárzu kádzeniá.
  17. Ale zá nim wſzedł kápłán Azáryáſz / á z nim osḿdźieſiąt Kápłánow Páńſkich ludźi zácnych.
  18. Y ſtánęli przećiw Ozyáſzowi krolowi á mowili ku niemu / Nie twoiá to rzecż Ozyáſzu kádźić Pánu ále kápłánow ſynow Aáronowych ktorzy ſą poświęceni ná to áby kádźili / Wynidźże z Mieyſcá świętego ábowiemeś przeſtąpił / á niebędźieć to ku cżći v Páná Bogá.
  19. Tedy ſię rozgniewáł Ozyáſz máiąc w ręku kádźidlnicę ku kádzeniu gdy ſię ták gniewáł ná kápłány / wyſtąpił trąd ná cżoło iego przed kápłány w domu Páńſkim v ołtárzá kádzeniá.
  20. Y weyrzáł náń Azáryáſz náwyżſzy kápłán ze wſzytkimi kápłány / á oto był trąd ná cżele iego / y roſkázáł mu prętko wynidź z támtąd / Y ſám theż muſiáł wynidź gdyż go Pán záráźił.
  21. † Y był Ozyáſz Krol trędowátym áż do dniá onego w ktorym vmárł / á mieſzkáł w domu wolnym będąc trędowátym / ábowiem był wyłącżon z domu Páńſkiego: A Ioátám ſyn iego był nád domem Krolewſkim ſądząc lud w źiemi.
      † 2.Krol.15.v.5.

  22. A ine ſpráwy Ozyáſzowe ták pierwſze iáko y poſlednieyſze wypiſáł Izáiáſz Prorok ſyn Amoſow.
  23. Y záſnął Ozyáſz z oycy ſwemi / á pogrzebion ieſt miedzy nimi ná polu gdźie theż ine Krole pogrzebowáno / Przeto iż trędowáty był / A Ioáthám ſyn iego Krolowáł po nim.

    Kápitułá 27.
    ¶ 1. Ioáthám gdy zoſtáł Krolem. 5. Zwálcżył Ammonity. 8. Cżás kroleſtwá śmierći y pothomek iego.

  1. * Ná ten cżás Ioátámowi było dwádźieſćiá y pięć láth gdy pocżął Krolowáć / á Krolowáł w Ieruzálem ſzeſnáſćie lát: A imię mátki iego było Ieruſá corká Sádokowá.
      * 2.Krol.15.v.32.

  2. Y ſpráwowáł ſię pobożnie przed Pánem iáko y Ozyáſz oćiec iego / Wſzákoż nie wchádzáł do koſćiołá Páńſkiego / á lud też był ieſzcże złych zwycżáiow.
  3. Ten zbudowáł bránę wyſoką domu Páńſkiego y ná murzech zámkowych wiele pobudowáł.
  4. Nád to pobudowáł miáſtá ná gorách Iudſkich / á w leſiech pobudowáł páłáce y wieże.
  5. Ten też wálcżył z Krolem Ammonitow / y zwálcżył ie ták iż Ammonitowie dáli mu ná rok ſtho tálentow ſrebrá / y dźieſięć thyſięcy korcy pſzenice / y dźieſięć tyſięcy korcy ięcżmieniá: A dáwáli mu to Ammonitowie ná drugi y ná trzeći rok.
  6. A ták wźiął moc Ioáthám przeto iż drogi ſwe pobożnie ſpráwowáł przed Pánem Bogiem ſwoim.
  7. Ale ine ſpráwy Ioátámowe / wálki y poſtępki iego / ty ſą nápiſáne w kſięgách Krolow Izráelſkich y Iudſkich.
  8. A było mu ná ten cżás pięć á dwádźieſćiá lát gdy Krolowáć pocżął / á ſzeſnáſćie lát Krolowáł w Ieruzálem.
  9. Pothym Ioáthám záſnął z oycy ſwemi y pogrzebiono go w mieſćie Dáwidowym / á po nim Krolowáł Acház ſyn iego.

    Kápitułá 28.
    ¶ 1. Acház báłwochwálcá. 5. Podán ieſt w ręce Syryánow y Krolá Izráelſkiego. 6. Ktory poráźił Iudę y połupił. 9. Vpominá go prorok z ie° okrućieńſtwá. 17. Lud Iudy vtrápiony od Edomcżykow Filiſtynow y od Aſsyryánow. 22. Acház przedſię báłwochwálcą. 26. Smierć y potomek iego.

  1. A * był Acház we dwudźieſthu lát gdy Krolowáć pocżął / á przez ſzeſnáſćie lát Krolowáł w Ieruzálem y nieſpráwowáł ſię pobożnie przed Pánem ták iáko Dáwid oćiec iego.
      * 2.Krol.16.v.2.

  2. Ale chodźił drogámi Krolow Izráelſkich / y poſpráwowáł ſłupy báłwánow.
  3. Nád to kádźił w dolinie Benhennon y pálił ſyny ſwe w ogniu według obrzydłoſći pogánow kthore wygnáł Pán przed ſyny Izráelſkimi.
  4. Spráwowáł też ofiáry / y kádźił ná gorách / y ná págorkách / y pod káżdym drzewem źielonym.
  5. A thák go Pán Bog iego podáł w ręce Krolá Syryiſkiego / kthory go poráźił / á nábráwſzy wiele łupow od niego odwiozł do Dámáſzku: Ktemu był podán w ręce Krolowi Izráelſkiemu ktory go też poráźił poráżką wielką.
  6. Abowiem Fáceáſz ſyn Romeliáſzow pobił w Iudźie ſto y dwádźieſćiá tyſięcy dniá iednego wſzytko ludu boiowego / przeto iż opuſćili Páná Bogá oycow ſwoich.
  7. Nád to Zechry cżłowiek rycerſki z Efráim zábił Máázyáſzá ſyná krolewſkiego / y Ezrykámá ochmiſtrzá domu iego / ktemu Elkánę wtorego po Krolu.
  8. Zábráli theż ſynowie Izráelſcy z bráćiey ſwey dwá kroć ſtho tyſięcy niewiáſt / ſynow y corek / y bárzo wiele łupow pobráli od nich / y zágnáli do Sámáryey.
  9. Tám był niektory Prorok Páńſki imieniem Oded / kthory záſzedſzy przed ono woyſko co ćiągnęli do Sámáryey rzekł do nich / Oto Pán Bog oycow wáſzych rozgniewáwſzy ſię ná Iudę podáł ie w ręce wáſze ktoreſćie pomordowáli w tákiey popędliwoſći kthorá przyſzłá áż w niebo.
  10. A teráz ieſzcże lud z Iudy y z Ieruzálem chcećie mieć zá ſługi y zá ſłużebnice ſwoie / Izáliſćie y wy ſámi nie zgrzeſzyli przećiw Pánu Bogu wáſzemu:
  11. Przetoż mię teráz ſłucháyćie / á odwiedzćie więźnie ktoreſćie pobráli z bráćiey wáſzey / bo pewnie gniew popędliwoſći Páńſkiey nád wámi ieſt.
  12. Tedy powſtáli mężowie przednieyſzy z ludu Efráim / Azáryáſz ſyn Iohánáná / Báráchiáſz ſyn Moſollámotá / Ezechiáſz ſyn Sellumá y Amázá ſyn Hádláiow przećiwko tym ktorzy przyſzli z woyny.
  13. Y rzekli do nich / Nie wodźćie tu tych więźniow / ábyſmy przećiw Pánu nie zgrzeſzyli: Wyſćie vmyſlili przydáć nád grzechy y nád wyſtępki náſze / A wielkić ieſth grzech wáſz / y gniew popędliwoſći nád Izráelem.
  14. A przetoż ono woyſko roſpuſćiło więźnie y z onemi łupy przed Kſiążęty y przed wſzythkim zgromádzeniem.
  15. Y powſtáwſzy mężowie ktorzy byli ná tho miánowićie obráni wźięli ony więźnie / á wſzytki z nich ktorzy byli nádzy przyodźiáli z łupow / dáli im ſzáty y obow / á nákármiwſzy y nápoiwſzy ie pomázáli ie y odprowádzáli ná oſlech káżdego niemocnego / á przyprowádźili do Ierychá miáſtá pálm do bráćiey ich: A potym ſię wroćili do Sámáryey.
  16. Ná then cżás Krol Acház poſłáł do Krolow Aſsyriyſkich o rátunek.
  17. Bo też byli ieſzcże przyćiągnęli Edomcżycy y poráźili Iudę / á pobráli więźnie.
  18. Nád to Filiſtyni położyli ſię też byli po mieśćiech w rowninách y ná Południe w Iudźie / y wźięli Bethſámes / Aiálon y Gáderoth / przytym Socho / Támnę / y Gámzę z ich wſiámi / y támże mieſzkáli.
  19. Abowiem był Pán vniżył Iudę dlá Acházá Krolá Izráelſkiego / iż był wyrzućił chwáłę Bożą z Iudy / á przewrotnie ſię ſpráwowáł przećiw Pánu.
  20. Y przyćiągnął Telgáthſálnáſár krol Aſsyriyſki / ktory mu był ieſzcże więcey ćiężek / á niźli mu przydáł pomocy.
  21. Abowiem Acház pobráł niemáło z domu Páńſkiego y z domu Krolewſkiego / y od Kſiążąt / á dáł Krolowi Aſsyriyſkiemu / ktory go przedſię nie rátowáł.
  22. A ná ten cżás gdy był náwięcey vtrápion / thedy ieſzcże tym więcey grzeſzył przećiw Pánu / tenże Krol Acház.
  23. Abowiem ofiárowáł bogom z Dámáſzku od ktorych był poráżon / y mowił / Gdyż bogowie Krolow Syriyſkich pomágáią im / thedyć iá im też będę ofiárowáł á rátuią mię: Ale mu oni byli ku vpádkowi y wſzytkiemu Izráelowi.
  24. Pobráł też Acház nácżyniá Domu Páńſkiego y potłukł ie / á zámknął drzwi Domu Páńſkiego / y pobudowáł ſobie Ołthárze po wſzytkich kąćiech w Ieruzálem.
  25. Thákże y po wſzytkich miáſtách Iudſkich pobudowáł káplice / áby kádźił bogom cudzym / wzruſzáiąc ku gniewu Páná Bogá oycow ſwoich.
  26. Ale ine ſpráwy y wſzytki poſtępki iego ták przednieyſze iáko y poſlednieyſze / nápiſáne ſą w kſięgách Krolow Iudſkich y Izráelſkich.
  27. Záſnął potym Acház z oycy ſwemi / y pogrzebion ieſt w mieſćie Ieruzálem / Ale nie był położon w grobiech Krolow Izráelſkich / á po nim Krolowáł Ezechiáſz ſyn iego.

    Kápitułá 29.
    ¶ 1. Ezechiáſz Krol popráwuie koſćiołá / y vkázuie Lewitom iáko ieſt bárzo zepſowáná chwáłá Bożá. 10. Ktore nápominá ku nápráwie iey. 12. Lewitowie koſćioł ocżyſćiáią. 20. Ezechiáſz y z Kſiążęty ſpráwuie ofiáry w koſćiele. 25. A tám Lewitowie ſpiewáią chwáląc Páná. 30. A śpiewáiąc pſálmy Dáwidowe y Azáfowe. 32. Ofiáry od ludu.

  1. Y * pocżął krolowáć Ezechiáſz we dwudźieſtu y piąći lećiech / á krolowáł dwádźieſćiá dźiewięć lát w Ieruzálem: A imię mátki iego było Abiá corká Zácháryáſzowá.
      * 2.Krol.18.v.1.

  2. A ſpráwowáł ſię pobożnie przed Pánem we wſzytkim iáko Dáwid oćiec iego.
  3. A Ten roku pierwſzego Krolowániá ſwego Mieſiącá pierwſzego / otworzył drzwi domu Páńſkiego y opráwił ie.
      A Ten Krol ieſth nádobnem przykłádē á práwie zwierćiádłem wſzytkim krzeſćiáńſkim pánom / kthory roku pierwſzego pánowániá ſwego náprzod pocżął nápráwę około chwáły Bożey / A o thym było náwięcżſze iego ſtháránie áby Pán Bog był ſzcżyrze á práwdźiwie chwálon.

  4. Y roſkázáł ſię zeydź Kápłánom y Lewithom / á zebráł ie ná vlicy od Wſchodu ſłońcá.
  5. Do ktorych rzekł / Słucháyćie mię Lewitowie / Poświęććież ſię teráz / y poświęććie też Koſćioł Páná Bogá oycow wáſzych / wyrzuććież plugáſtwá z mieſcá świętego.
  6. Abowiem zgrzeſzyli oycowie náſzy / y cżynili złoſć przed Pánem Bogiem náſzym / opuſzcżáiąc go / y odwrácáiąc oblicżá ſwoie od Przybytku Páńſkiego / obrácáiąc ſię thyłem do niego.
  7. Y zámknęli drzwi v Sieni / á pogáſili Lámpy / á nie kádźili áni ſpráwowáli ofiár pálonych ná Mieyſcu Swiętym Bogu Izráelſkiemu.
  8. A dlá tegoż gniew Páńſki był nád Iudą y nád Ieruzálē á podáł ie w rozruch / w ſpuſtoſzenie y w pośmiech iáko otho widźićie ocżymá ſwemi:
  9. Oto oycowie náſzy polegli od miecżá / á ſynowie náſzy / corki náſze / y żony náſze záwiedźione ſą do więźieniá dlá tego.
  10. A przeto żem teráz vmyſlił vcżynić przymierze z Pánem Bogiem Izráelſkim / áby od nás gniew odwroćił popędliwoſći ſwoiey.
  11. Synowie moi nie błądźćież theráz / ábowiemći wás Pán obráł ábyſćie ſtháli przed nim / y ſłużyli iáko práwi ſłużebnicy iego / á ofiárowáli mu kádźidło.
  12. A ták powſtáli Lewitowie / Máhát ſyn Amázáiow / y Ioel ſyn Azáryáſzow z ſynow Káátowych / á z ſynow Meráry Cys ſyn Abdy / y Azáryáſz ſyn Iáláleelá / á z Gerſonitow Ioách ſyn Zemá y Eden ſyn Ioáchá.
  13. Z ſynow Elizáfánowych Sámry y Iáhiel: A z ſynow Azáfowych / Zácháryáſz y Máthániáſz.
  14. Przytym z ſynow Hemánowych / Iáhiel y Semei / á z ſynow Iedytunowych Semeiáſz y Ozyel.
  15. Zebráli tedy bráćią ſwą / á poſwięćiwſzy ſię / weſzli według roſkázániá krolewſkiego y roſkázániá Páńſkiego ku ocżyſćieniu Domu Boże°.
  16. Y weſzli Kápłáni do Domu Páńſkiego áby go ocżyſćili / y wynieſli z niego wſzytki plugáſtwá ktore byli náleźli w Koſćiele y w Sieni przed Domem Páńſkim / á zábráwſzy to Lewitowie wynieſli precż áż do potoká Cedron.
  17. A pocżęli poświęcáć pierwſzego dniá Mieſiącá pierwſzego / A potym weſzli do Sieni Páńſkiey oſmego dniá onegoż Mieſiącá poſwiącáiąc dom Páńſki przez ośḿ dni / á dokońcżyli ſzoſtegonáſtego dniá Mieſiącá pierwſzego.
  18. Potym ſzli do Krolá Ezechiáſzá / y opowiedźieli mu: Ocżyſćiliśmy wſzytek Kośćioł Páńſki / y Ołtárz ku páleniu ofiár / y wſzytki nácżyniá iego / y ſtoł pokłádny ze wſzem nácżyniem iego.
  19. Przytym wſzytko nácżynie ktore był B zoſtáwił Krol Acház w Kroleſthwie ſwoim kiedy był zgrzeſzył / zgotowáliſmy y poświęćili / á otho ſą przed Ołtárzem Páńſkim.
      B Drudzy wykłádáią ktore był ſplugáwił ábo zániedbáł y opuſćił.

  20. A ták ráno wſtáwſzy Ezechiáſz Krol zebráł wſzytki Kſiążętá z miáſtá / y ſzedł do Domu Páńſkiego.
  21. Y przywiedźiono mu Cielcow ſiedḿ / Skopow ſiedḿ / Báránow ſiedḿ y Kozłow ſiedḿ ku ofierze zá grzech / zá Kroleſtwo / zá Mieyſce Swięte / y zá Iudę / A mowił do ſynow Aáronowych Kápłánow áby to ofiárowáli ná Ołtárzu Páńſkim.
  22. A thák rzezáli woły / á wźiąwſzy kápłáni kreẃ / kropili ią ná Ołtárz / porzezáli też ſkopy á kropili krwią ná Ołtárz.
  23. Y przywiedli kozły ku ofierze zá grzech przed krolem y wſzytkim zgromádzeniē / á włożyli ręce ſwe ná nie.
  24. Y zárznęli ie Kápłáni / á krwią ich kropili ná Ołthárz ku ocżyśćieniu wſzytkiego ludu Izráelſkiego / Abowiem im roſkázáł Krol zá wſzytkiego Izráelá ſpráwowáć ofiárę páloną / y ofiárę zá grzech.
  25. Poſtánowił theż Lewity w Domu Páńſkim z cymbáły / z ſkrzypicámi / y z hárfámi według roſkázániá Dáwidowego / y Gádá widzącego Krolewſkiego y Nátháná proroká / Abowiem to było roſkázánie Páńſkie przez proroki iego.
  26. A thák oni Lewithowie ſtánęli z inſtrumenty Muzyki Dáwidowey / y Kápłáni z trąbámi.
  27. Y roſkázáł Ezechiáſz áby ſpráwowáli ofiárę páloną ná Ołthárzu: A ſkoro by pocżętho pálenie ofiáry / áby też pocżęto y pieśń Páńſką z trąbámi y z inſtrumenty Muzyki Dáwidá Krolá Izráelſkiego.
  28. Tedy wſzytko zgromádzenie chwáliło Páná / á Kántorowie śpiewáli á trębácże trąbili / co wſzytko trwáło áż ſię dokońcżyłá ofiárá páloná.
  29. A gdy dokońcżyli ofiár / tedy Krol y wſzyſcy ktorzy z nim byli / kłániáli ſię y chwálili Páná.
  30. Potym roſkázáł Ezechiáſz Krol y Kſiążętá Lewithom / áby chwálili Páná ſłowy Dáwidowemi y Azáfá widzącego / A ták go chwálili z weſelem kłániáiąc ſię y klękáiąc.
  31. Nád to rzekł Ezechiáſz / Teráżeſćie poſwięćili ręce ſwe Pánu / podźćież á przywiedźćie ofiáry ku chwále w domu Páńſkim / A ták przywiodło ono zgromádzenie ofiáry ku chwále / y káżdy ktory dobrą wolą miáł przywiodł ofiáry ku páleniu.
  32. Y byłá licżbá ofiár ktore przywiodło zgromádzenie / Wołow ſiedḿdźieſiąt / ſkopow ſto / báránow dwie ſćie / ku ofierze páloney Pánu.
  33. Rzecży theż poświęconych ſzeſć ſet wołow / y trzy tyſiące owiec.
  34. A nie było thák wiele Kápłánow ktorzy by mogli łupić wſzytki ofiáry ku páleniu: A przetoż im pomágáli Lewitowie bráćiá ich / áż ſię oná ſpráwá dokońcżyłá / y áż ſię też poſwięćili drudzy kápłáni: Abowiem Lewitowie byli ochotnieyſzy ku poświącániu ſámi ſiebie niż kápłáni.
  35. Nád to było bárzo wiele ofiár pálonych z tłuſtoſćiámi zá pokoy / y ofiár mokrych do ofiár pálonych / A ták ſię ſpráwiło poſługowánie Domu Páńſkiego.
  36. A thák Ezechiáſz weſelił ſię y ze wſzytkim ludem / iż Bog táką łáſkę okázáł ludowi / bo ſię tá rzecż ſprętká byłá ſtáłá.

    Kápitułá 30.
    ¶ 1.13. Obchod wielkonocny ſpráwion z roſkázániá Ezechiáſzowego. 6. Ktory nápominá Izráelcżyki áby ſię náwroćili do Páná Bogá ſwego. 18. Modli ſię zá ludem. 24. Ofiárá iego y Kſiążąt. 27. Lewitowie błogoſłáwią ludowi.

  1. Rozeſłáł potym Ezechiáſz do wſzytkiego Izráelá y do Iudy / nápiſáł też liſty do Efráim y do Mánáſse / áby ſię zeſzli do domu Páńſkiego w Ieruzálem / żeby obchodźili święto wielkonocne Pánu Bogu Izráelſkiemu.
  2. Abowiem Krol z Kſiążęthy y ze wſzytkim zgromádzeniem w Ieruzálem / vrádźili byli Wielkąnoc obchodźić Mieſiącá A wtorego.
      A Then obchod Wielkonocny wedle Zákonu miáł być Mieſiącá pierwſzego / ále iż ſię zábáwili około poświącániá kápłánow y koſćiołá / tedy ten obchod był odłożon ná inſzy cżás.

  3. Gdyż nie mogł być cżáſu ſwego / bo kápłáni nie byli do końcá poświęceni / áni lud był zgromádzon do Ieruzálem.
  4. Y podobáłá ſię tá rzecż Krolowi y wſzytkiemu zgromádzeniu.
  5. Y poſtánowił áby to było obwołáno po wſzytkim Izráelu od Berſábee áż do Dán / żeby ſię zeſzli w Ieruzálem ku obchodzeniu wielkiey nocy Pánu Bogu Izráelſkiemu / Abowiem iuż dáwno nieobchodźili wielkiey nocy podług tego iáko nápiſáno ieſt.
  6. A ták bieżeli poſłowie od Krolá y od kſiążąt iego z liſty po wſzytkim Izráelu y Iudźie z tákowym krolewſkim roſkázániem / Synowie Izráelſcy náwroććie ſię do Páná Bogá Abráhámowego / Izáákowego / y Izráelowego / á on ſię też do thych náwroći kthorzy z wás vſzli z rąk Krolá Aſsyriyſkiego.
  7. Y nie bądźćie iáko oycowie y bráćiá wáſzy / ktorzy odſtąpili od Páná Bogá oycow ſwoich / á przetoż ie on podáł w ſpuſtoſzenie iáko oto ſámi widźićie.
  8. Nie zátwárdzáyćież teráz kárku wáſzego iáko oycowie wáſzy / ále dáyćie rękę Pánu / á zeydźćie ſię do mieyſcá iego ſwiętego ktore poświęćił ná wieki / á ſłużćież Pánu Bogu wáſzemu / á ták odwroći od wás gniew popędliwoſći iego.
  9. Abowiem ieſli ſię náwroćićie do Páná / tedy bráćiá y ſynowie wáſzy otrzymáią miłoſierdźie przed onymi ktorzy ie záwiedli do więźieniá / ták iż ſię wrocą do źiemie tey: Gdyż ieſt Pán Bog wáſz miłoſierny y dobrotliwy / á nie odwroći od wás oblicżá ſwego / ieſliż ſię wy náwroćićie ku niemu.
  10. A thák poſłowie oni chodźili od miáſtá do miáſtá w źiemi Efráim y Mánáſse áż do Zábulon / ále ſię oni z nich náśmiewáli y ſzydźili.
  11. Wſzákże niektorzy ludźie z Aſser z Mánáſse y z Zábulon / podáli ſię w pokorę y przyſzli do Ieruzálem.
  12. W Iudźie też iuż byłá B łáſká Bożá gdyż im dáł C ſerce iedno ku doſyć cżynieniu roſkázániu Krolewſkiemu y Kſiążąt według ſłowá Páńſkiego.
      B W żydowſkim ſtoi ręká. C Ci z Iudá ſłużyli Pánu / ábowiem im był dáł thákie ſerce do thego / á przetoż iemu nikt ſłużyć niemoże iedno áż on pierwey dá y myſl y wolą ták iáko to záwżdy cżyni wybránym ſwoim / kthore odrádzá y odnáwiá przez Duchá ſwego święte° / A iż tego dobrodźieyſtwá nie okázáł nád pokoleniem Efráimowē Mánáſseſowem / tedy v nich byłá w pośmiech chwáłá Bożá.

  13. Zeſzło ſię tedy do Ieruzálem bárzo wiele ludu ku obchodzeniu zácnego święthá Przáſnikow Mieſiącá wtorego / á było ich bárzo wielkie zgromádzenie.
  14. Tedy powſtáwſzy popſowáli ołtárze ktore były w Ieruzálem / Wſzytki też ołtárze ná kthorych kádzono ſprzewrácáli / á wmiátáli do potoká Cedron.
  15. A dniá cżternáſtego Mieſiącá wtore° ſpráwowáli ofiárę Wielkonocną / A kápłáni y Lewitowie zá wſtydem poświącáli ſię / y przywodźili ofiáry pálone do Domu Páńſkiego.
  16. Y ſtánęli w ſwym porządku wedle zwycżáiu ſwego / y wedle zákonu Moiżeſzá mężá Bożego: A Kápłáni kropili krwią wźiąwſzy ią z rąk Lewitow.
  17. Abowiem ich było wiele w zgromádzeniu ktorzy ſię byli nie poświęćili / á przetoż Lewitowie odpráwowáli ofiáry wielkonocne zá Wſzytki ktorzy nie byli cżyſtemi / áby byli poświęceni Pánu.
  18. Bo wiele ludu z Efráim / z Mánáſse / z Izáſchár / y z Zábulon / nie byli ocżyśćieni / á wſzákoż vżywáli Wielkieynocy nie wedle poſthánowieniá opiſánego / A przetoż Ezechiáſz modlił ſię zá nie mowiąc / Pán ktory ieſt dobrotliwy niecháy będźie miłoſćiw káżdemu.
  19. Ktory ze wſzytkim ſercem ſwym zgotowáł ſię áby ſzukáł Bogá / Páná Bogá oycow ſwoich / choćiáż nie był ocżyſćion wedle ocżyſćieniá święte°.
  20. Y wyſłucháł Pán Ezechiáſzá / á vzdrowił lud.
  21. A ták ſynowie Izráelſcy ktorzy byli w Ieruzálem / obchodźili święto Przáſnikow przez ſiedḿ dni z weſelem wielkim / á ná káżdy dźień Lewitowie y Kápłáni chwálili Páná wywyżſzáiąc go ná głoſnych inſtrumenćiech.
  22. Potym Ezechiáſz mowił ſłowy wdźięcżnemi ku wſzythkim Lewitom ktorzy mieli dobre rozumienie o Pánu / y iedli przez ſiedḿ dni onych świąt / ſpráwuiąc ofiáry zá pokoy / á wyſłáwiáiąc Páná Bogá oycow ſwoich.
  23. Tedy wſzytko zgromádzenie weſzli w rádę / áby toż cżynili przez drugie ſiedḿ dni / A ták obchodźili záſię ſwięto przez ſiedḿ dni z weſelem.
  24. Abowiem Ezechiáſz Krol Iudſki oddáł był zgromádzeniu tyſiąc ćielcow y ſiedḿ tyſięcy owiec: A Kſiążętá też tyſiąc ćielcow y dźieſięć tyſięcy owiec: A poświęćiło ſię bárzo wiele kápłánow.
  25. Y weſeliło ſię wſzytko zgromádzenie Iudſkie z kápłány y z Lewitámi y wſzytko zgromádzenie onych ktorzy byli przyſzli z Izráelá / y z gośćmi ktorzy ſię zeſzli z źiemie Izráelſkiey / á mieſzkáli w Iudźie.
  26. Ták iż było wielkie weſele w Ieruzálem: Bo od cżáſow Sálomoná ſyná Dáwidowego Krolá Izráelſkiego / nigdy nic tákiego nie było w Ieruzálem.
  27. Potym powſtáli Kápłáni y Lewitowie / y błogoſłáwili ludowi / á wyſłuchán ieſt głos ich / y przyſzłá modlitwá ich do mieſzkániá świątoſći iego w niebie.

    Kápitułá 31.
    ¶ 1. Lud połámáł báłwány. 2. Ezechiáſz ſtánowi Kápłány y Lewity. 4. Dáwá im opátrzenie. 12. Z rzecży pierworodnych / y z dźieſięćin. 13. Przednieyſzy miedzy nimi y vrzędy ich.

  1. A gdy to wſzytko dokońcżyli / wyſzedł wſzytek lud Izráelſki ktory iedno był w mieſćiech Iudſkich y połámáli ſłupy á porąbáli święcone gáie / y poborzyli Káplice po gorách y ołtárze we wſzytkim Iudźie y Beniáminie / w Efráim też y w Mánáſse / áż wſzytko odpráwili / A potym ſię wroćili wſzyſcy Izráelcżycy do máiętnoſći ſwych y do miáſt ſwych.
  2. Ale Ezechiáſz poſtánowił porządek Kápłánow y Lewitow wedle rozdźiáłu ich / káżdego ná vrząd iego / Kápłány y Lewity do ofiár pálonych y ſpokojnych / áby ſłużyli y cżynili dźięki / y chwálili Páná w bránách obozu Páńſkiego.
  3. A był dźiáł Krolewſki z máiętnośći iego ku ſpráwowániu pálonych ofiár vſtáwicżnie po ránu y w wiecżor / y ofiár pálonych w Sábáty / y w pierwſze dni Mieſiącá / y w ine ſwiętá / iáko ieſt nápiſáno w zákonie Páńſkim.
  4. Rozkázáł też y ludowi mieſzkáiącemu w Ieruzálem iżby dáli dźiáł Kápłánom y Lewitom / áby byli vtwierdzeni w zákonie Páńſkim.
  5. A gdy ſię tá rzecż rozgłoſiłá / tedy ſynowie Izráelſcy bárzo wiele znieſli rzecży pierworodnych / zboż / winá / oliwy / y miodu / y wſzytkich dochodow z pol / y bárzo wiele dźieſięćin ze wſzytkiego.
  6. Kthemu ſynowie Izráelſcy y Iudſcy ktorzy mieſzkáli w mieſćiech Iudſkich nieſli też dźieſięćiny od wołow y od owiec / y dźieſięćiny z rzecży ſwiętych ktore były poświęcone Pánu Bogu ich á zniozſzy ie kłádli ná A kupy.
      A To ieſt / ná żywność Kápłánom / Lewithom wdowám / ſierothom / cudzoźiemcom / y inym ludźiom potrzebnym.

  7. A potym Mieſiącá trzećiego pocżęli zákłádáć brogi / á dokońcżyli ich Mieſiącá ſiodmego.
  8. Tedy przyſzedſzy Ezechiáſz z kſiążęty oglądáli ony brogi / y błogoſłáwili Pánu y ludowi Izráelſkiemu.
  9. Zátym Ezechiáſz ſpytáł Kápłánow y Lewitow o brogi.
  10. Ktoremu ták odpowiedźiáł Azáryáſz kápłán przednieyſzy z domu Sádokowego / Od tego cżáſu iáko pocżętho znáſzáć ofiáry do Domu Páńſkiego / iedlichmy y bylichmy náſyceni / y zoſtháło nám ieſzcże bárzo wiele / Abowiem Pán błogoſłáwił ludowi ſwemu / y tey wielkoſći ktorá tu ieſzcże zoſtáłá.
  11. A ták Ezechiáſz roſkázáł áby ſpráwiono ſkárbnice w domu Páńſkim / Y ſpráwiono ie.
  12. A znieſiono rzecży pierworodne / dźieſięćiny / y rzecży poświęcone wiernie / á porucżono ie Choneniáſzowi Lewićie / y Semeiáſzowi brátu iego wtoremu po nim.
  13. Iehiel záſię y Azáriáſz / Náhát / Azáel / y Ierymoth / Iozábád / Eliel / y Ieſmáchiáſz / Máháth y Bánáiáſz / ći byli pod porucżeńſtwem Choneniáſzá y Semeiáſzá brátá iego / według roſkázániá Ezechiáſzá Krolá / y Azáryáſzá przednieyſzego Kápłáná w Domu Bożym.
  14. Kore też ſyn Iemny Lewitá był odźwiernym v brány od Wſchodu ſłońcá / nád tymi rzecżámi ktore dobrowolnie ofiárowáno Bogu / áby oddáwáł rzecży pierworodne Pánu / y rzecży poświęcone.
  15. A w iego porucżeńſtwie był Eden y Miniámin / Iezuáſz y Semeiáſz / Amáryáſz y Secheniáſz po mieſćiech kápłáńſkich / áby tym wiernie ſzáfowáli miedzy bráćią ſwą / vdźieláiąc ták wielkiemu iáko y máłemu.
  16. Wyiąwſzy národ ich mężcżyńſki we trzech lećiech y dáley káżdemu ktory wchodźił do Domu Páńſkiego / według dźiáłu ná káżdy dźień ná vrząd ich / ná ſtráż / y ná dźiáł ich.
  17. Aby to oddáwáli národowi Kápłáńſkiemu wedle domow oycow ich y Lewitom / ode dwudźieſtu lát y dáley / wedle vrzędow y rozdźiáłow ich.
  18. Y wſzytkiemu národowi dźiátecżek ich / żonám ich / ſynom ich / y corkom ich / owá wſzytkiemu zgromádzeniu / B ktore było w ſwiątobliwoſći poſwięcone w ich porucżeńſtwie.
      B V żydow ſtoi / Abowiem w wiernoſći ich poświącáli ſię w ſwiątoſći.

  19. Ktemu ſynom Aáronowym kápłánom kthorzy mieſzkáli ná rolách ná przedmieſćiách miáſt ſwoich w káżdym mieſćie / ći mężowie ktorzy ſą wyżſzey námienieni / dáwáli cżąſtkę wſzytkim mężcżyznom z Kápłánow / y wſzytkiemu potomſtwu Lewitow.
  20. A tákći vcżynił Ezechiáſz po wſzytkim Iudźie / y ſpráwowáł ſię pobożnie / cnotliwie / y práwdźiwie przed Pánem Bogiem ſwoim.
  21. We wſzytkich też ſpráwách ktore pocżął około poſługowániá domu Bożego / w zákonie y w przykázániu chcąc ſzukáć Páná Bogá ſwego / cżynił ze wſzytkim ſercem / y ſzcżęſćiło ſię iemu.

    Kápitułá 32.
    ¶ 1. Sennácheryb oborzył ſię ná Iudę. 7. Vpominá lud áby vfáł Pánu. 9. Sennácheryb bluźni Bogá. 20. Ezechiáſz y Ezáiáſz modlą ſię Pánu. 21. Anioł poráżá Aſsyryány / á Krol ich zábit ieſt. 25. Ezechiáſz niewdźięcżny przećiw Pánu. 33. Smierć iego.

  1. * Po onych rzecżách ktore ſię dźiáły práwdźiwie / Sennácheryb Krol Aſsyriyſki ćiągnął do Iudy / y obległ miáſtá obronne tym vmyſłem áby ie ſobie wźiął.
      * 2.Krol.18.v.13. Ezái.36.v.1. Eklezy.48.v.20.

  2. A widząc Ezechiáſz iż przyćiągnął Sennácheryb / y chćiáł wálcżyć przećiwko Ieruzálem.
  3. Wſzedł w rádę z Kſiążęty ſwemi y z rycerſtwem ſwoim / áby záſypáli źrodłá wod ktore były około miáſtá / y pomogli mu w tym.
  4. A ták zebráwſzy ſię lud wielki / záſypáli wſzytki źrzodłá y potok ktory wylewáł ná onę źiemię / przetho áby Krolowie Aſsyriyſcy przyćiągnąwſzy nie náleźli tey obfithośći wod.
  5. A vcżyniwſzy ſobie dobre ſerce / pobudowáł wſzytki obálony mury / y wieże też opráwił / przytym też drugi mur przed nim opráwił mocnie / y Mello w mieſćie Dáwidowym / á dáł pocżynić wiele broni y tárcży.
  6. Y poſthánowił hetmány nád ludem ktore on zebráł do ſiebie ná plác v brány mieſckiey / y mowił ták do nich wdźięcżnemi ſłowy.
  7. Bądźćie ſtáłymi y mężnymi / á nie boyćie ſię áni ſię lękáyćie Krolá Aſsyriyſkiego / áni wielkoſći oney wſzytkiey ktorá z nim ieſt / Abowiem dáleko więcey ich z námi ieſt niźli z nimi.
  8. Z nimi ieſt A rámię ćieleſne / ále z námi ieſt Pán Bog náſz áby nás rátowáł / y ſpráwowáł náſze wálki: Thedy lud wźiął śmiáłoſć z onych ſłow Ezechiáſzá Krolá Iudſkiego.
      A To ieſt moc.

  9. Potym Sennácheryb Krol Aſsyriyſki poſłáł ſłużebniki ſwoie do Ieruzálem (gdy ieſzcże dobywáł Láchis / y miáł z ſobą wſzytek lud kroleſtwá ſwego) do Ezechiáſzá Krolá Iudſkie° / y do wſzytkich z Iudy ktorzy byli w Ieruzálem z tym poſelſtwē.
  10. Thák mowi Sennácheryb Krol Aſsyriyſki / W cżymże wżdy dufáćie mieſzkáiąc w Ieruzálem w oblężeniu:
  11. Izáli wás nie zwodźi Ezechiáſz áby wás pomorzył głodem y prágnieniem mowiąc / Pán Bog náſz wyrwie nás z ręku Krolá Aſsyriyſkie°:
  12. Izáli nie ten ieſt Ezechiáſz ktory popſowáł Káplice y ołtárze B iego: y przykázáł Iudźie y mieſzcżánom Ierozolimſkim tymi ſłowy: Będźiećie chwálić Páná tylko przy iednym ołtárzu / y ná nim kádźić będźiećie.
      B To ieſt Bogá / A to mowi Sennácheryb niepráwdźiwie bo ołtárze ony były báłwánow á nie Bogá práwdźiwego / Iáko też y báłwochwálcy cżáſu tego wymiátuią ná ocży wiernym ktorzy chwáłę Bożą nápráwuią żeby mieli vſtáwy Boże wyniſzcżáć.

  13. Izáli nie wiećie com iá vcżynił y oycowie moi wſzythkim národom źiemſkiem: Záż bogowie národow innych mogli wyrwáć źiemię ſwoię z ręki moiey:
  14. Y ktoryż był ze wſzytkich bogow onych národow ktore oycowie moi poráźili / ktory by mogł wybáwić lud ſwoy z ręki moiey: áby też Bog wáſz mogł wás z ręki mey wyrwáć:
  15. Teráz tedy niech wás Ezechiáſz nie zwodźi / á niecháy wás w thym nie oſzukáwá / áni mu wierzćie: Abowiem ieſli żáden bog wſzytkich národow y wſzythkich Kroleſtw nie mogł wybáwić ludu ſwego z ręki moiey / y z ręki oycow moich / dáleko więcey Bog wáſz nie wiymie wás z ręki moiey.
  16. Nád tho ieſzcże ſłużebnicy iego mowili przećiw Pánu Bogu / y przećiwko Ezechiáſzowi ſłudze iego.
  17. Piſáł ktemu liſty bluźniąc Páná Bogá Izráelſkiego / á mowiąc przećiwko niemu tymi ſłowy / Iáko bogowie inych národow źiemſkich nie mogli wyrwáć ludu ſwego z ręki moiey / thák Bog Ezechiáſzow ludu ſwego nie wyrwie z ręki moiey.
  18. Y C wołáli wielkim głoſem po Zydowſku ná lud Ierozolimſki ktory był ná murzech ſtráſząc ie / y trfożąć imi áby ták miáſto wźięli.
      C Wołánie ich iákowe było pátrzáy we wtorych Kſię. Krole. Káp.18.

  19. A mowili przećiw Bogu Ierozolimſkiemu / iáko przećiw bogom národow źiemſkich roboćie rąk ludzkich.
  20. Tedy ſię modlił Ezechiáſz Krol y Ezáiáſz ſyn Amoſá Proroká dlá thego wołáiąc áż do niebá.
  21. Y poſłáł Pán Aniołá ktory wytráćił wſzytki mocárze w woyſzcże y wodzá y Hetmáná w oboźie Krolá Aſsyriyſkiego ták iż ſię z záwſtydzoną twárzą wroćił do źiemie ſwoiey: Tám gdy wſzedł do domu bogá ſwego / ći ktorzy wyſzli byli z niego zámordowáli go tám miecżem.
  22. A ták Pán wybáwił Ezechiáſzá y mieſzcżány Ierozolimſkie z rąk Sennácherybá Krolá Aſsyriyſkiego / y z rąk wſzytkich inych / á ſpráwił im pokoy ze wſząd.
  23. Thedy wiele ich przynoſili Pánu dáry do Ieruzálem / y vpominki koſztowne Ezechiáſzowi Krolowi Iudſkiemu / A ták potym wywyżſzon był przed wſzytkimi národy.
  24. * W onychże cżáſiech rozniemogł ſię Ezechiáſz áż ná śmierć / y modlił ſię Pánu / á on mowił do niego / á dáł mu znák.
      * 2.Krol.20.v.1. Ezáiáſz.38.v.1. Ekle.48.v.26.

  25. Ale Ezechiáſz nie wdźięcżen był dobrodźieyſtw iego / ábowiem ſerce iego D wynioſło ſię y wzruſzył gniew przećiwko ſobie przećiw Iudźie y przećiw Ieruzálem.
      D To ſię dźiáło gdy vkázáł Bábilońcżykom ſkárby ſwe. O cżym páthrz. 2.Krol.20.v.13.

  26. Wſzákże ſię vpokorzył z tego Ezechiáſz E że ſię było wynioſło ſerce iego / ták on ſám iáko y mieſzcżánie Ierozolimſcy ták iż ná nie nie przyſzedł Páńſki gniew zá żywotá iego.
      E Tho ieſt gdy go Ezáiáſz Prorok vpomináł y káráł ſłowy z błędu iego.

  27. A miáł Ezechiáſz bárzo wiele bogáctw / y był bárzo w wielkiey ſłáwie máiąc wielkie ſkárby / śrebrá / złotá / y kámieni drogich / rzecży wonnych / zbroi rozlicżnych / y wſzytkiego nácżyniá koſztownego.
  28. Miáł też ſzpiklerze dlá pſzenice / y piwnice dlá win y oliwy / á ſtáynie dlá rozmáitych źwierząt / y obory dlá bydłá.
  29. Ktemu pobudowáł ſobie miáſtá / y miáł bárzo wiele owiec y wołow / ábowiem mu był Bog dáł bárzo wiele máiętnoſći.
  30. Nád to ten Ezechiáſz záſypáł źrzodłá wod w Gihon wyżſzym / á przywiodł ie proſto pod Záchod ſłońcá ku miáſtu Dáwidowemu / y ſzcżęſćiło ſię Ezechiáſzowi we wſzytkich ſpráwách iego.
  31. A wſzákoż dlá poſłow Kſiążąth Bábilońſkich ktorzy byli poſłáni do niego / áby go pytáli o cud kthory ſię był ſtáł w źiemi / opuſćił gi Bog áby go kuſił / á iżby wiedźiáno wſzythko co było w ſercu iego.
  32. Ale wſzytki ine ſpráwy Ezechiáſzá y pobożnoſći iego / thy ſą nápiſáne w Kſięgách Ezáiáſzá ſyná Amoſá Proroká / y w kſięgách Iudſkich y Izráelſkich.
  33. Záſnął pothym Ezechiáſz z oycy ſwemi / y pogrzebion ieſth ná gorze miedzy groby ſynow Dáwidowych / á wielką mu pocżćiwoſć vcżynili wſzytcy ludźie Iudſcy y mieſzcżánie Ierozolimſcy przy śmierći iego / á po nim Krolowáł Mánáſses ſyn iego.

    Kápitułá 33.
    ¶ 1. Mánáſses báłwochwálcá. 9. Záwiodł Iudę w błąd. 11. A dlá thegoż był záwiedźion w więźienie do Bábilonu. 12. Modli ſię Pánu / ktory go wybáwiá. 16. Chwáłę Bożą przywrácá. 20. Smierć ie° / po nim náſtáie Amon. 24. Ktorego zábili ſłudzy iego.

  1. Y * było Mánáſseſowi dwánáſćie lát gdy pocżął Krolowáć / á pięćdźieſiąt y pięć láth Krolowáł w Ieruzálem.
      * 2.Krol.21.v.1.

  2. Then ſię złośći dopuſzcżáł przed Pánem / według obrzydłośći pogánow ktore był Pán wygnáł przed ſyny Izráelſkimi.
  3. Bo znowu pobudowáł káplice ktore był poborzył Ezechiáſz oćiec iego / wyſtáwił też y ołtárze báłwánom / á náſádźił gáie poſwięcone / y chwálił wſzytki gwiázdy niebieſkie á ſłużył im.
  4. Nád to poſtáwił y ołtárze w Domu Páńſkim / o ktorym powiedźiáł Pán iż w Ieruzálem będźie † imię moie ná wieki.
      † W.5.Mo.12.v.11. W 1.Krol.8.v.29. Ieremi.32.v.34.

  5. Ktemu pobudowáł ołtárze wſzytkim gwiázdom niebieſkim we dwu ſieniách Domu Páńſkiego.
  6. Y przenoſił ſyny ſwe przez ogień w dolinie ſynow Hennon: Przythym cżáſow przeſtrzegáł báwiąc ſię práktykárſtwem y cżáry / rádźił ſię złych duchow y cżárnokſiężnikow: Y wiele złego pobroił przed Pánem pobudzáiąc go ku gniewu.
  7. Nád to poſtánowił báłwáná rytego ktorego był ſpráwił w Domu Bożym / o ktorym był Bog powiedźiáł Dáwidowi y Sálomonowi ſynowi iego / iż w Domu thym y w Ieruzálem ktorem obráł miedzy wſzytkim pokoleniem Izráelſkim zoſtáwię imię moie ná wieki.
  8. ¤ A nie ruſzę ludu Izráelſkiego z źiemie tey ktorám dáł oycom ich / á to tym ſpoſobem / ieſli ſię będą záchowáć wedle wſzytkich rzecży ktorem im roſkázáł / wedle wſzytkiego zákonu / á wedle vſtáw y ſądow ktorem im roſkázáł przez Moiżeſzá.
      ¤ 2.Sámu.7.v.10.

  9. Záwiodł tedy Mánáſses w błąd Iudę y mieſzcżány Ierozolimſkie / ták iż ſię złoſćiwiey ſpráwowáli niźli pogáni ktore Pán wytráćił przed ſyny Izráelſkimi.
  10. Y A mowił Pán do Mánáſseſá y do ludu iego / ále oni nie dbáli.
      A To ieſt przez Proroki.

  11. A przetoż Pán przywiodł ná nie hetmány woyſká Krolá Aſsyriyſkiego / kthorzy poimáwſzy Mánáſseſá okowáli go / y związáwſzy dwiemá łáńcuchy záwiedli do Bábiloniey.
  12. Gdy tedy ták był vtrápion / B modlił ſię Pánu Bogu ſwemu / y vpokorzył ſię bárzo przed Bogiem oycow ſwoich.
      B O thym nic nie wſpominá w kſię. Krolewſkich.

  13. A gdy ſię ták modlił przyiął go w łáſkę / y wyſłucháł modlitwę iego / á przywroćił go do Ieruzálem ná kroleſtwo iego / A ná then cżás poznáł Mánáſses iż ſám Pán ieſt Bogiem.
  14. Pothym zbudowáł mur przedni miáſtá Dáwidowego od Záchodu w Gihon w dolinie v ſámey rybney brány / y Ofel obtocżył bárzo wyſokim murem / á poſtánowił Rotmiſtrze we wſzytkich miáſthách obronnych w Iudźie.
  15. Wyrzućił też bogi cudze y báłwáná z Domu Páńſkiego / y wſzytki ołtárze ktore był pobudowáł ná gorze Domu Páńſkiego y w Ieruzálem / á wyrzućił ie precż zá miáſto.
  16. Y opráwił Ołtárz Páńſki / á ſpráwowáł ná nim ofiáry zá pokoy / y cżyniąc dźięki / á roſkázáł Iudźie áby ſłużył Pánu Bogu Izráelſkiemu.
  17. A wſzákoż ieſzcże lud ofiárowáł po gorách / iedno iż ſwemu Pánu Bogu.
  18. Ale ine ſpráwy Mánáſseſowe / y modlithwá iego do Bogá / y ſłowá widzących kthorzy mowili do niego w imię Páná Bogá Izráelſkiego / tyć ſą nápiſáne miedzy inemi ſpráwámi Krolow Izráelſkich.
  19. Ktemu modlitwá iego / y iáko mu Bog był miłoſćiw y wſzytek grzech y przeſtępſtwo iego / y mieyſcá gdźie pobudowáł Káplice y ſádźił ſwięcone gáie / y báłwány / y ſtáwiáł przed tym niż ſię był vpokorzył / to wſzytko nápiſáno ieſt w kſięgách prorockich.
  20. Záſnął pothym Mánáſses z oycy ſwemi / y pogrzebion ieſt w C Domu ſwym / á po nim Krolowáł Amon ſyn iego.
      C Bo iż ták był ćięſzko zgrzeſzył przećiw Bogu / thedy nie był pogrzebion z niemi / ále w niekthorym ogrodźie przy domu Krolewſkim.

  21. Y był Amon we dwudźieſthu y dwu lećiech gdy Krolowáć pocżął / á przez dwie lećie Krolowáł w Ieruzálem.
  22. Y dopuſzcżáł ſię złoſći przed Pánem iáko y Mánáſses oćiec iego: Abowiem wſzytkim báłwánom ktorych był náſpráwowáł Mánáſses / ofiárowáł Amon y ſłużył im.
  23. A nie chćiáł ſię vpokorzyć przed Pánem iáko Mánáſses oćiec iego / owſzem ſię tym więcey dopuſzcżáł złośći.
  24. Y ſprzyſięgli ſię przećiw niemu ſłudzy iego / y zábili go w iegoż domu.
  25. Ale lud oney źiemie wſzythki ony co ſię byli ſprzyſięgli przećiw Amonowi Krolowi pomordowáli / y poſtánowili po nim zá Krolá Iozyáſzá ſyná iego.

    Kápitułá 34.
    ¶ 1. Iozyáſz Krol bogoboyny. 3. Ocżyſćiá źiemię ſwą od báłwochwálſtwá. 8. Opráwuie koſćioł Boży. 14. Kſięgi zákonu náleźione w kośćiele. 18. Przynieſione do niego. 21. Rádźi ſię Páná przez Oldę prorokinią. 27. Wyſłuchán od Bogá. 31. Y cżyni z nim przymierze.

  1. * Ná ten cżás Iozyáſzowi było ośḿ lát gdy Krolowáć pocżął / á trzydźieſći y ieden rok krolowáł w Ieruzálem.
      * 2.Krol.22.v.1.

  2. Ten ſię ſpráwowáł pobożnie przed Pánem / y chodźił drogámi Dáwidá oycá ſwego / nie vchyláiąc ſię áni ná práwo áni ná lewo.
  3. A będąc ieſzcże dźiećięćiem / w oſmym roku Kroleſtwá ſwego pocżął ſzukáć Bogá Dáwidá oycá ſwego / á we dwunáſtym roku pocżął ocżyſćiáć Iudę y Ieruzálem / od káplic / od gáiow ſwięconych / od báłwánow / y od rytych obrázow.
  4. Y roſkázáł przed ſobą popſowáć ołtárze báłwáńſkie y potłuc obrázy ktore ná nich ſtáły / gáie też święcone wyrąbáł ſłupy y obrázy ryte połámáł / á rozmiátáł ie po grobiech onych ktorzy im ofiárowáli.
  5. Y popálił koſći kápłánow ná ołtárzách ich / y ocżyſćił Iudę y Ieruzálem.
  6. Tákże w mieſćiech w Mánáſse / Efráim y w Symeon áż do Neftáli wſzytko potłukł młotem okolicżnie.
  7. A ták poborzył ołtárze y gáie ſwięcone / á pokruſzył báłwány / y wſzytki obrázy wymiotáł po wſzytkiey źiemi Izráelſkiey / A potym ſię wroćił do Ieruzálem.
  8. Tedy oſmegonáſtego roku zá kroleſtwá ſwego gdy ocżyſćił źiemię y Dom Páńſki / poſłáł Sáfáná ſyná Eſáliáſzowe° / y Máázyáſzá ſtároſtę mieſckiego / y Ioáchá ſyná Ioácházowego piſárzá / ku opráwowániu domu Páná Bogá ſwego.
  9. Ktorzy przyſzedſzy do Helkiáſzá kápłáná náwyżſzego oddáli mu pieniądze ktore znieſiono było do Domu Bożego / ktore wybieráli Lewitowie odźwierni od Mánáſsytow / Efráimitow / y od wſzytkiego oſtátká ludu Izráelſkie° / od wſzytkiego Iudy y Beniáminá / á wroćili ſię do Ieruzálem.
  10. Y oddáli w ręce przyſtáwom ktorzy ſtáli nád robotámi Domu Páńſkiego / á oni tho oddáwáli rzemieśnikom ktorzy robili w Domu Páńſkim opráwuiąc gi.
  11. A dáwáli to rzemieśnikom y murárzom / áby kupowáli kámienie ćioſáne / y drzewo ku ſtáwiániu á opráwowániu bálkow tych domow ktore byli popſowáli krolowie Iudſcy.
  12. A oni mężowie tych robot wiernie doglądáli / á nád nimi przyſtáwmi byli Iáháth y Abdyáſz Lewitowie z Merárytow / Zácháryáſz y Moſollám z Káátytow ktorzy pilnowáli robot / á z Lewitow káżdy co rozumiáł około inſtrumentow muzyki.
  13. Nád tymi też ktorzy noſili brzemioná y pilnowáli robotnikow káżdey roboty / byli z Lewitow piſárze / przyſtáwowie y odźwierni.
  14. A gdy wynoſili pieniądze kthore było złożono do Domu Páńſkiego / nálázł Helkiáſz Kápłán kſięgi zákonu Páńſkiego podáne° przez Moiżeſzá.
  15. Thedy rzekł Helkiáſz do Sáfáná piſárzá / Nálázłem kſięgi zákonu w Domu Páńſkim: Y oddáł ie Helkiáſz Sáfánowi.
  16. Ktore Sáfán przynioſł do Krolá / oznáymuiąc mu też tę rzecż / á powiedáiąc / Iż temu co porucżył ſłużebnikom ſwoim / doſyć cżynią.
  17. Abowiem śrebro ktore náleźli w Domu Páńſkim / zláli ie / y oddáli w ręce przyſtáwom y robotnikom.
  18. Nád to oznáymił Sáfán piſárz Krolowi iż mu oddáł Helkiáſz Kápłán kſięgi: Y cżytáł ie Sáfán przed Krolem.
  19. A gdy ſłyſzáł Krol ſłowá zákonu / rozdárł ſzáty ſwe.
  20. Y roſkázáł Krol Helkiáſzowi y Ahikámowi ſynowi Sáfánowemu / y Abdonowi ſynowi Micháſowemu / Sáfánowi piſárzowi / y Aſáiáſzowi ſłudze ſwemu tymi ſłowy.
  21. Idźćie á rádźćie ſię Páná o mię y o oſtátek ludu w Izráelu y w Iudźie / około ſłow tych kſiąg ktore ſą náleźione / Abowiemći ieſt wielká popędliwoſć Páńſká ktorá przyſzłá ná nás / przetho iż oycowie náſzy nie ſtrzegli ſłowá Páńſkiego / áby ſię byli mieli ſpráwowáć wedle wſzytkich rzecży ktore ſą nápiſáne w tych kſięgách.
  22. A ták ſzedł Helkiáſz y z inemi poſły Krolewſkiemi do Oldy prorokiniey żony Sellumá ſyná Thekuátá ſyná Házry / ktory przyglądáł ſzát / A oná mieſzkáłá w Ieruzálem w ſzkole / y mowili do niey w onyż ſłowá.
  23. A oná do nich rzekłá / Ták mowi Pán Bog Izráelſki / Powiedzćie mężowi ktory wás poſłáł do mnie.
  24. Tákći mowi Pán / Otho iá przywiodę nieſzcżęſćie ná mieſce to / y ná mieſzcżány iego / y wſzytki przeklęctwá kthore ſą nápiſáne w kſięgách tych co ie cżytáno przed krolem Iudſkim.
  25. A to dlá tego iż mię opuſćili / y kádźili bogom cudzym / áby mię we wſzytkich ſpráwách ſwoich wzruſzyli ku gniewu / á prźiydźie popędliwoſć moiá ná mieyſce to / áni będźie zágáſzoná.
  26. Powiedzćie też ták Krolowi Iudſkiemu kthory wás poſłáł o rádę do Páná / Thákćie powiedá Pán Bog Izráelſki: Słow tych ktoreś ſłyſzáł.
  27. Iże ſię vlękło ſerce twe / y vpokorzyłeś ſię przed Bogiem gdyś ſłyſzáł ſłowá iego przećiw mieyſcu temu / y przećiw mieſzcżánom iego / A thák iżeś ſię vpokorzył przede mną / á rozdárłeś ſzáty ſwe / y płákáłeś przede mną / iám theż wyſłucháł ćiebie / mowi Pán.
  28. Abowiem ćię wezmę do oycow twoich / á będźieſz włożon do grobu twego w pokoiu / y nie oglądáią ocży twoie nieſzcżęſćiá żádnego ktore iá przywiodę przećiw mieyſcu temu y przećiw mieſzcżánom iego: † A ták odnieſli Krolowi ty ſłowá.
      † 2.Krol.23.v.1.

  29. Tedy poſłáł Krol á zebráł wſzytki ſtárſze z Iudy y z Ieruzálem.
  30. Y ſzedł do Domu Páńſkiego / wſzythek lud Iudſki y mieſzcżánie Ierozolimſcy / Kápłáni y Lewithowie / y wſzytek lud od náwięcſzego do námnieyſzego / á cżytáł przed niemi wſzytki ſłowá kſiąg przymierzá / ktore było náleźiono w Domu Páńſkim.
  31. Pothym ſtánął Krol ná mieyſcu ſwym / á vcżynił przymierze przed Pánem / iż miáł chodźić zá nim ſtrzegąc roſkázániá iego / świádectw iego / y vſtáw iego ze wſzytkiego ſercá ſwego / y ze wſzytkiey ſwey duſze / á iż miáł doſyć cżynić ſłowám przymierzá ktore były nápiſáne w Kſięgách onych.
  32. Y roſkázáł też ſtáć przy tym przymierzu wſzytkim ktorzy iedno náleźieni byli w Ieruzálem y w Beniáminie y ſpráwowáli ſię mieſzcżánie Ierozolimſcy wedle przymierzá Bogá / Bogá oycow ſwoich.
  33. Y wyrzućił Iozyáſz wſzytki obrzydłoſći ze wſzech źieḿ ſynow Izráelſkich / á przywiodł wſzytki do thego ktorzy ſię iedno náleźli w Izráelu iż ſłużyli Pánu Bogu ſwemu po wſzytki dni ie° / á nie odſtąpili od Páná Bogá oycow ſwoich.

    Kápitułá 35.
    ¶ 1. Iozyáſz obchodźi Wielkąnoc. 2. Vſtáwiá chwáłę Bożą. 20. Ciągnąwſzy ná woynę przećiw krolowi Egiptſkiemu. 23. Zábit ieſt.

  1. * Ktemu Iozyáſz obchodźił święto Wielkonocne Pánu w Ieruzálem / ktorego ofiárę ſpráwowáno dniá cżternáſtego Mieſiącá pirwſzego.
      * 2.Krol.23.v.21.

  2. Y poſtánowił Kápłány ná vrzędźiech ſwoich / á potwierdźił ie ku poſługowániu w Domu Páńſkim.
  3. A rzekł Lewithom ktorzy vcżyli wſzytkiego Izráelá / á ktorzy byli poſwięceni Pánu / Poſtáwćie Skrzynię ná mieyſcu świętym w Domu ktory zbudowáł Sálomon ſyn Dáwidow Krol Izráelſki / Boć iuż to brzemię nie będźie więcey ná rámionách wáſzych / A przetoż teráz ſłużćie Pánu Bogu wáſzemu / y ludowi iego Izráelſkiemu.
  4. Nágothuyćież ſię wedle domow wáſzych / y wedle porządkow wáſzych / † ták iáko wám roſpiſáł Dáwid Krol Izráelſki / y iáko nápiſáł Sálomon ſyn iego.
      † Wyżſzey.1.Kron. Káp.23.y.24. y 25.y.26.

  5. Stáńćież ná mieyſcu ſwiętym według porządku domow bráćiey wáſzey ludu poſpolitego / y wedle rozdźiáłu domu oycowſkie° Lewitow.
  6. Spráwuyćież ofiárę wielkąnocną á poświęććie ſię / y przygotuyćie bráćią wáſzę / á ſpráwuyćie ſię wedle ſłowá Páńſkiego kthore podáł przez Moiżeſzá.
  7. Tedy Iozyáſz dáł poſpolſtwu owce / bárány / y koźlętá / y wſzytki potrzeby ku ofiárám Wielkonocnym / káżdemu ktory iedno ieſt náleźion w licżbie wſzytkiego trzydźieſći tyſięcy / ktemu trzy tyſiące wołow / á to wſzytko z máiętnoſći ſámego krolá.
  8. Przythym Kſiążętá iego dáwáli dobrowolnie ludowi / Kápłánom / y Lewitom / A Helkiáſz / Zácháryáſz y Iehiel Kſiążętá Domu Bożego / oddáli Kápłánom ku ofiárám Wielkonocnym dwá tyſiącá y ſześćdźieſiąt owiec / á wołow trzyſtá.
  9. Ktemu Choneniáſz / Semeiáſz / y Náthánáel bráćiá iego / tákże Háſábiáſz / Iehiel / y Iozábád przednieyſzy z Lewitow / oddáli inym Lewitom ku ofiárám Wielkonocnym pięć tyſięcy owiec / y pięć ſeth wołow.
  10. A thák wſzytko zgotowáwſzy ku poſługowániu / ſtánęli Kápłáni ná mieyſcách ſwych / y Lewitowie w porządkoch ſwoich wedle roſkázániá Krolewſkiego.
  11. Y ſpráwowáli ofiáry wielkonocne / á kápłáni kropili krwią z rąk ich / á Lewitowie záſię ie łupili.
  12. Tedy A oddźielili od ofiár pálonych / áby rozdáli poſpolſtwu wedle rozdźiáłu domow w národźiech áby ofiárowáno Pánu iáko ieſt nápiſáno w kſięgách Moiżeſzowych / A tákże też y od wołow.
      A To ieſth cżęść owiec y báránow y wołow nie páląc wſzytkiego onego co był dáł Krol y Kſiążętá dlá ludu á ták tego cżęść zoſtáwiono było dlá poſpolſtwá.

  13. Y piekli ofiáry wielkonocne v ogniá wedle zwycżáiu / á rzecży poświęcone wárzyli w gárncách w kotlech / y w pánwiách / á podáwáli to rychło wſzytkiemu poſpolſtwu.
  14. Potym też ſobie nágotowáli y kápłánom: Abowiem kápłáni ſynowie Aáronowi około ofiár pálonych / y około tłuſtoſći zábáwieni byli áż do nocy: A przetoż Lewitowie gotowáli y ſámi prze ſię / y prze Kápłány ſyny Aáronowe.
  15. Nád to ſpiewácy ſynowie Azáfowi ſtáli też ná mieyſcách ſwych według roſkázániá Dáwidá / Azáfá / Hemáná / y Iedytuná widzącego B Krolewſkiego / Odźwierni też ſtáli v káżdych drzwi / ábowiem ſię im niegodźiło odchodźić od poſługi ich. A przetoż bráćiá ich Lewitowie gotowáli dlá nich.
      B To ieſt Proroká Krolá Dáwidá.

  16. A ták dniá onego zgotowáne ieſt wſzytko poſługowánie Páńſkie / áby obchodźili Wielką noc / y ſpráwowáli ofiáry pálone ná ołtárzu Páńſkim według roſkázániá Krolá Iozyáſzá.
  17. Tego tedy cżáſu ſynowie Izráelſcy kthorzy iedno náleźieni byli obchodźili Wielką noc y Swięto przáſnikow przez ſiedḿ dni.
  18. Y nie był obchod tákowy Wielkiey nocy w Izráelu od cżáſow Sámuelá Proroká / áni żáden ze wſzytkich Krolow Izráelſkich ſpráwowáł thákową wielką noc iáką ſpráwił Iozyáſz z kápłány / z Lewity / y ze wſzytkim Iudą y Izráelem kthory thám był náleźion y z mieſzcżány Ierozolimſkimi.
  19. A tá Wielkánoc byłá ſpráwowáná oſmegonáſthego roku zá Kroleſtwá Iozyáſzowego.
  20. ¤ Potym wſzytkim gdy dopráwił Iozyáſz koſćiołá / ruſzył woyſko Necho Krol Egipthſki chcąc dobywáć C Kárchemis nád rzeką Eufráthes á Iozyáſz też ćiągnął przećiwko niemu.
      C To miáſtho było Krolá Aſsyriyſkiego / á leżáło nád Eufrátes rzeką ktore gdy chćiáł wźiąć Necho Krol Egiptſki / Iozyáſz boiąc ſię áby on nie ćiągnął przez źiemię iego poſiádáć iey / ruſzył ſię też z woyſkiem przećiw niemu.

      ¤ 2.Krol.23.v.19.

  21. Ale on poſłáł do niego poſły ſwe z temi ſłowy / Azáż iá mám co z tobą cżynić krolu Iudſki: gdyż iá dźiś nie ćiągnę przećiwko tobie / ále przećiwko domowi mnie odpornemu / kędy mi Bog roſkázáł ábym ſię pośpieſzył: A ták ſtrzeż ſię Bogá ktory ieſt ze mną áby ćię nie zábił.
  22. Ale Iozyáſz nie chćiáł ſię wroćić od niego / owſzem ſię gotowáł z nim potykáć / á nie przeſtáł ná ſłowiech Nechá ktore wyſzły z vſt Bożych: ♀ A ták przyćiągnąwſzy / zwiodł z nim bitwę w polu Mágeddo.
      ♀ Zácháry.12.v.11.

  23. Y poſtrzelili ſtrzelcy Krolá Iozyáſzá / á on rzekł do ſłużebnikow ſwoich / Znieſćie mnie / bom ieſt bárzo ránion.
  24. A ták ſłużebnicy iego znieſli go z wozu y włożyli go ná drugi woz ktory miáł z ſobą / á odwieźli go do Ieruzálem / támże vmárł y pogrzebion w grobiech oycow ſwoich / á płákáł wſzytek lud Iudſki y Ieruzálem nád Iozyáſzem.
  25. Vcżynił też y Ieremiáſz nárzekánie nád Iozyáſzem / kthore wſzyſcy śpiewácy y śpiewácżki w ſwych lámenćiech przypomináią o Iozyáſzu y po dźiſieyſzy dźień / D podáwſzy y inym ten zwycżáy w Izráelu / A ty wſzytki rzecży nápiſáne ſą w lámenćiech.
      D To ieſt śpiewáć pioſnki żáłoſne.

  26. Ale ine wſzytki ſpráwy Iozyáſzowe y dobrodźieyſthwá iego / iáko ieſt nápiſáno w zákonie Páńſkim.
  27. Przytym ine iego przednieyſze y oſtátecżnieyſze ſpráwy / tyć ſą nápiſáne w kſięgách Krolow Izráelſkich y Iudſkich.

    Kápitułá 36.
    ¶ 1. Ioácház Krol Iudſki. 4. Záwiedźion w więźienie do Egiptu / á Eliákim ktorego też zową Ioákim poſtánowion ieſt ná mieyſcu iego. 6. Ktory też záwiedźion ieſt w więźienie do Bábilonu. 8. Ioáchin ná mieyſcu iego poſtánowion á ten też záwiedźion do Bábilonu / á Sedekiáſz obrán ná mieyſce iego. 14. Lud iż wzgárdźił vpominániá Boże. 17. Zágnán ieſt w niewolą do Bábiloniey. 19. Koſćioł y miáſto Ieruzálem poborzone. 22. Cyrus lud wolno puſzcżá z wieźieniá.

  1. Y * wźiął ſobie lud źiemie oney Ioácházá ſyná Iozyáſzowego / á poſthánowił go ſobie zá Krolá ná mieyſcu oycá iego w Ieruzálem.
      * 2.Krol.23.v.30.

  2. Ktoremu było dwádźieſćiá y trzy látá gdy Krolowáć pocżął / á iedno trzy mieſiące Krolowáł w Ieruzálem.
  3. Bo go wźiął Krol Egipthſki z Ieruzálem / y záłożył podáthek ná źiemię ſto tálentow śrebrá y tálent złotá.
  4. Y poſtánowił Krol Egiptſki Eliákimá brátá iego Krolem nád Iudą y nád Ieruzálem / á odmienił imię iego Ioákim / á wźiąwſzy Necho Ioácházá brátá iego z ſobą / przywiodł go do Egiptu.
  5. Ná then cżás Ioákimowi było dwádźieſćiá y pięć lát gdy Krolowáć pocżął / á iedennáſćie lát Krolowáł w Ieruzálem / dopuſzcżáiąc ſię złoſći przed Pánem Bogiem ſwoim.
  6. Przećiwko ktoremu ćiągnął Nábuchodonozor Krol Bábilońſki / á związáwſzy gi dwiemá łáńcuchy / záwiodł do Bábilonu.
  7. Nácżyniá też Domu Páńſkiego Nábuchodonozor krol Bábilońſki / záwiozł do Bábilonu / y poſtáwił ie w koſćiele ſwoim w Bábilonie.
  8. Ale ine ſpráwy Ioákimowe y obrzydłoſći ktorych ſię dopuſzcżáł / y co ſię nálázło A ná nim / tedy to ieſt nápiſáno w kſięgách Krolow Izráelſkich y Iudſkich / á po nim Krolowáł Ioáchin ſyn iego.
      A To ieſt cechy ná cżele iego / kthore był dáł wyryć á wypálić ku cżći báłwánom ſwoim ktorym ſłużyli / co też y dźiś ieſzcże niektorzy żydowie tákowe cechy ná ſobie noſzą.

  9. A był ná then cżás B Ioáchin w ośmi lát gdy Krolowáć pocżął / á tylko przez trzy Mieſiące y przez dźieſięć dni Krolowáł w Ieruzálem / á dopuſzcżáł ſię złoſći przed Pánem.
      B Stoi we wthorych Kſię. Krole. káp.24.v.8. iż był w oſmináſćie lát gdy pocżął Krolowáć ieſzcże zá oycá ſwego / á po śmierći oycowſkiey tylko trzy Mieſiące Krolowáł y dźieſięć dni / A ták ty ośḿ láth ktore ſię tu przypomináią ſćiągáią ſię do onego cżáſu kiedy pocżął Krolowáć zá oycá ſwego / á trzy Mieſiące y dźieſięc dni do cżáſu thego kiedy ſám Krolowáł.

  10. Tedy po roku poſłáł Krol Nábuchodonozor / á roſkázáł go przywieſć do Bábilonu y z nácżyniem nákoſztownieyſzym kthore było w domu Páńſkim / á poſtáwił Sedekiáſzá C brátá iego Krolem nád Iudą y nád Ieruzálem.
      C To ieſt ſtryiá według ięzyká Zydowſkiego.

  11. † A było Sedekiáſzowi dwádźieſćiá láth y rok gdy Krolowáć pocżął / á iedenáſćie lát Krolowáł w Ieruzálem.
      † Ieremi.52.v.1. Ieremi.38.v.17.

  12. Y dopuſzcżáł ſię złoſći przed Pánem Bogiem ſwoim / á nie vpokorzył ſię ná nápominánie Ieremiáſzá Proroká ktory do niego mowił od Páná.
  13. Gdyż y przećiwko Krolowi Nábuchodonozorowi był odpornym ktorego on obowiązáł przyſięgą przez Bogá / ále on zátwárdźił kárk ſwoy / y vpárł ſerce ſwoie áby ſię nie náwrácáł do Páná Bogá Izráelſkiego.
  14. Wſzyſcy też przednieyſzy kápłáni y lud poſpolity wielce zgrzeſzyli według wſzech obrzydłoſći pogáńſkich / á pomázáli Koſćioł Páńſki ktory on był ſobie poſwięćił w Ieruzálem.
  15. A dlá tegoż Pán Bog oycow ich ſłáł do nich poſły ſwe D vſtáwicżnie ie vpomináiąc / Abowiem folgowáł ludowi ſwemu y mieſzkániu ſwemu.
      D W żydowſkim ſtoi wſtáwáiąc ráno y ſląc.

  16. Ale oni ſzydźili z poſłow Bożych y wzgárdźili ſłowá iego / á nágráwáli proroki iego / áż przyſzłá popędliwoſć Páńſká ná lud iego / thák iż żádnego lekárſtwá nie było.
  17. Abowiem Pán ruſzył przećiwko nim Krolá Cháldeyſkiego / ktory pomordowáł młodźieńce ich miecżem w domu Mieyſcá ich Swiętego / á nie przepuſćił ták dźiátecżkám iáko y pánienkám / ták ſtárcom iáko y zeſzłym w lećiech / że więc wſzytki podáł w ręce iego.
  18. Nád to wſzytko nácżynie domu Bożego thák wielkie iáko y máłe / y ſkárby Domu Páńſkiego / y ſkárby domu krolewſkiego / y kſiążąt iego / wſzytki záwiozł do Bábilonu.
  19. Y ſpálili Dom Boży / á poborzyli mury Ierozolimſkie / y wſzytki páłáce iego popálili / tákże wſzytki nácżyniá ie° co koſztownieyſze popſowáli.
  20. A to co od miecżá pozoſtáło przenioſł do Bábilonu / á ſłużyli mu y ſynom iego / ták długo áż náſtháło Kroleſtwo Perſkie.
  21. Aby ſię wypełniło ſłowo Páńſkie opowiedźiáne vſty Ieremiáſzowemi / á iżby źiemiá E odpocżywáłá ſobie / ábowiem pokąd byłá ſpuſtoſzoná odpocżywáłá áż wyſzło ſiedḿdźieſiąt lát.
      E W żydowſkim ſtoi iżby obchodźiłá ſwoie Sábáty / to iż niemiáłá być ſpráwowáná przez ſiedḿdźieſiąt lát pokiby oni byli w więźieniu.

  22. ♀ Roku tedy pierwſzego zá Cyruſá Krolá Perſkiego / áby ſię wypełniło ſłowo Páńſkie kthore powiedźiáł przez Ieremiáſzá / wzbudźił Pán duchá Cyruſá Krolá Perſkiego / kthory dáł wywołáć po wſzytkim Kroleſtwie ſwoim / y przez liſty ſwe tymi ſłowy.
      ♀ 1.Ezdr.1.v.1. Ieremi.25.v.12. y 29.v.10.

  23. Toć ieſt roſkázánie Cyruſá Krolá Perſkiego / Pán Bog niebieſki podáł mi wſzythki kroleſtwá źiemie / y roſkázáł mi ábych mu budowáł dom w Ieruzálem ktore ieſt w Iudźie / Ktożkolwiek ieſt tedy z wás miedzy wſzytkim ludem iego z ktorym by był Pán Bog iego / niecháyże idźie.
Spis Kapituł, Indeks Kſiąg