Kápitułá 1.
    ¶ 1. Dáwid gdy ſie ſtárzáł. 3. Dáná mu ieſt Abiſág pánienká áby go zágrzewáłá. 5. Adoniáſz chce zoſtáć Krolem. 32. Sálomon ieſt pomázán. 50. Adoniáſz vćiekł do ołtárzá. 53. Sálomon go w łáſkę przyimuie.

  1. A gdy Krol Dáwid przyſzedł iuż ku tákowey ſtároſći że ſię y pod przyodźieniem zágrzáć niemogł.
  2. Rzekli mu ſłudzy iego / Poſzukáymy Krolowi pánu náſzemu pánienki ktoráby ſłużyłá tobie y opátrowáłá ćię / á ſypiáiąc ná łonie twoim żeby ćię zágrzewáłá Krolá páná náſzego.
  3. Szukáli thedy pánienki piękney po wſzytkich gránicách Izráelſkich / y náleźli Abiſág Sunámitſką / ktorą przywiedli ku Krolowi.
  4. A tá byłá pánienká bárzo piękná / y opátrowáłá Krolá á ſłużyłá iemu: Ale iey Krol nie vznáł.
  5. Tedy Adoniáſz ſyn Hággity chłubił ſie ták mowiąc / Iá zoſtánę Krolem. Y náſpráwowáł ſobie wozow y iezdnych / y pięćdźieſiąt mężow ktorzy chodźili przed nim.
  6. Y nie fukáł go nigdy oćiec iego przecżby ták cżynił: A był też y ten oſobliwey pięknoſći / ktorego byłá porodźiłá Hággithá po Abſálomie.
  7. A wźiął ſobie w ſwą rádę Ioábá ſyná Sárwie / y Abiátárá Kápłáná ktorzy trzymáli ſtronę iego.
  8. Ale Sádok Kápłán / y Bánáiás ſyn Ioády / y Náthán Prorok / Semei / y Rey / y przednieyſze rycerſtwo Dáwidowe nie przeſtáwáli z Adoniáſzem.
  9. Y ofiárowáł Adoniáſz owce y woły / y bydłá tłuſte v kámieniá Zoheleth / ktory był nád źrzodłem Rogel / á náproſił wſzytkich ſwych bráćiey ſynow Krolewſkich / y wſzytkich mężow z Iudá ſłużebnikow Krolewſkich.
  10. Ale nie wezwáł Nátháná Proroká / Bánáie y inych przednieyſzych Rycerzow / áni Sálomoná bráthá ſwego.
  11. Tedy Náthán rzekł do Bethſábee mátki Sálomonowey temi ſłowy / Izáż nie ſłyſzyſz iż Adoniáſz ſyn Hággithy Kroluie / á Dáwid pán náſz nie wie o tym.
  12. A przetoż teráz podź á iá thobie dám rádę iáko wybáwić máſz zdrowie twe / y zdrowie Sálomoná ſyná twego.
  13. Idźże do krolá Dáwidá á moẃ do niego / Krolu moy pánie / izáliś thy nie przyſiągł ſłużebnicy twey thák mowiąc / Sálomon ſyn twoy będźie iuż Krolowáł po mnie / á on ſiedźieć będźie ná ſtholicy moiey: Przecżże tedy kroluie Adoniáſz:
  14. A gdy ty ieſzcże będźieſz mowiłá z Krolem / iá przyidę zá thobą / y potwierdzę ſłow twoich.
  15. A ták Bethſábee ſzłá do Krolá ná pokoy / kthory ſie iuż był bárzo zſtárzáł / á Abiſág Sunámická ſłużyłá iemu.
  16. Y vkłoniwſzy ſie Bethſábee pozdrowiwſzy Krolá / A on rzekł do niey / Cżegożći potrzebá:
  17. Kthoremu oná odpowiedźiáłá / Pánie moy tyś przyſiągł ſłużebnicy twey przez Páná Bogá twego tymi ſłowy / Sálomon ſyn thwoy będźie Krolowáł po mnie / á on ſiedźieć będźie ná ſtolicy moiey.
  18. A teráz oto Adoniáſz Kroluie / o cżym ty nie wieſz Krolu moy pánie.
  19. Abowiem ofiárowáł woły y bydłá tłuſte / y bárzo wiele owiec / y náproſił wſzytkich ſynow krolewſkich / Abiátárá Kápłáná / y Ioábá Hetmáná / á nie wezwáł Sálomoná ſłużebniká twego.
  20. Ale thy Krolu moy pánie / wieſz iż wſzyſcy Izráelcżycy oglądáią ſię ná ćię / ábyś im oznáymił kto ſiedźieć będźie ná ſtolicy páná mego po nim.
  21. Bo ieſli Krolu moy pánie prźiydźie to iż záſnieſz z oycy twoimi / tedyć o mnie y o Sálomonie ſynu moim A nie dobrze będźie.
      A W Zydowſkiem ſthoi / Będźiemy grzeſzni / to ieſt / będźiemy powiedáć iż ſyn moy nie ieſth godźien Kroleſtwá / przeto iżeś ty mnie poznáł pokim ieſzcże miáłá mężá żywego / á ták mnie y iego zábiią.

  22. A gdy oná ieſzcże rozmáwiáłá z Krolē / przyſzedł Náthán Prorok.
  23. Y opowiedźiáno to Krolowi że Náthán Prorok idźie / Ktory wſzedſzy do niego vkłonił mu ſię áż do ſámey źiemie.
  24. Rzekł záthym Náthán / Krolu moy pánie / izáżeś ty rzekł / Adoniáſz po mnie Krolowáć będźie / á on oſiądźie ná ſtolice moie:
  25. Abowiem dźiś ſzedſzy ofiárowáł woły y bydłá tłuſte / y owiec bárzo wiele / y náproſił wſzytkich ſynow Krolewſkich y Hetmánow / y Abiáthárá Kápłáná / á oto z nim iedzą y piią / y mowią / Niech żywie Krol Adoniáſz.
  26. A mnie ſłużebniká twego / y Sádoká Kápłáná / y Bánáie ſyná Ioiádowego / y Sálomoná ſłużebniká twego nie wezwáł ku temu.
  27. Izáż od Krolá páná moiego dźieie ſie rzecż tákowá / iżeś nie oznáymił ſłużebnikowi twemu ktoby miáł ſiedźieć ná ſtolicy Krolewſkiey po nim:
  28. Ná co iemu odpowiedźiáł Krol Dáwid / Záwołáyćie ku mnie Bethſábey / Ktorá przyſzedſzy przed oblicżnoſć Krolewſką ſtánęłá przed nim.
  29. Tedy Krol przyſiągł tymi ſłowy / Oświádcżám ſie żywem Pánem ktory mię wybáwił ze wſzytkich moich trudnoſći.
  30. Iż iákomći tho poprzyſiągł przez Páná Bogá Izráelſkiego mowiąc / Iż ſyn twoy Sálomon Krolowáć będźie po mnie / á on oſiędźie ſtolicę moię po mnie / toć iuż dźiś ták vcżynię.
  31. Y vkłoniłá ſie Bethſábee Krolowi áż do ſámey źiemie ták mowiąc / Niecháyże Dáwid Krol Pán moy żywie ná wieki.
  32. Zátym rzekł Krol Dáwid / Záwołáyćie ku mnie Sádoká Kápłáná / y Nátháná Proroká / y Bánáie ſyná Ioiádowego / ktorzy támże przyſzli do niego.
  33. Y rzekł Krol ku nim / Weźmićie z ſobą ſłużebniki páná wáſze° / á káżćie wſieſć Sálomonowi ſynowi memu ná mulicę moię / y prowádźćie go do domu B Gihon.
      B Gihon ieſt źrzodło w mieſćie Dáwidowym od Záchodu ſłońcá / ktore też inácey zową Syloe.

  34. Támże go niech pomáże Sádok Kápłán y Náthán Prorok áby był Krolē nád Izráelem / potym zátrąbićie w trąbę / á będźiećie mowić / Niecháy żywie Krol Sálomon.
  35. Z támtąd pothym prźiydźiećie zá nim / á przyſzedſzy ſiędźie ná ſtolicy moiey / á będźie Krolowáł miáſto mnie / ábowiem mu iá roſkáżę áby on był Kſiążęćiem nád Izráelem y nád Iudą.
  36. Ná tho powiedźiáł Bánáiá ſyn Ioiádow Krolowi / Niecháyże ták będźie / y niech też to Pán Bog Krolowi pánu moiemu potwierdźi.
  37. A iáko był Pán z tobą Krolu pánie moy / tákże niecháy będźie y z Sálomonem / á niecháy wywyżſzy ſtolicę iego / zácniey niż ſtolicę Dáwidá Krolá páná moiego.
  38. A ták ſzedł Sádok Kápłán / Náthán Prorok / y Bánáiá ſyn Ioiádow / przytym Cherethcżycy y Feletcżycy / y wſádźili Sálomoná ná mulicę Krolewſką / á prowádźili go do Gihon.
  39. Y wźiął Sádok Kápłán rog z oleiem z Przybythku / y pomázáł Sálomoná / pothym trąbili w trąbę / Y mowił wſzytek lud / Niecháy żywie Krol Sálomon.
  40. Tedy ſzedł wſzytek lud zá nim / á gráli ná piſzcżáłkách weſeląc ſie weſelem wielkim / thák iż od głoſu ich hucżáłá źiemiá.
  41. Co gdy vſłyſzáł Adoniáſz y oni wſzyſcy ktorych był náproſił do ſiebie / á iuż ſię też byłá dokońcżyłá bieſiádá ich / Słyſząc theż y Ioáb trąbę rzekł / Coż tho wżdy ieſt zá krzyk miáſtá hucżącego:
  42. A gdy ieſzcże tego domáwiáł / oto przyſzedł Ionáthán ſyn Abiáthárá Kápłáná: Ktoremu rzekł Adoniáſz / Wnidź / boś ty ieſt cżłowiek ſtátecżny / á powieſz nám co dobre°.
  43. Y odpowiedźiáł Ionáthán Adoniáſzowi / Zápráwdę Dáwid Krol pán náſz poſtánowił Krolem Sálomoná.
  44. A poſłáł z nim Krol Sádoká Kápłáná / Nátháná proroká / y Bánáie ſyná Ioiádowego / ktemu Cheretcżyki y Feletcżyki ktorzy go wſádźili ná mulicę Krolewſką.
  45. Nád to Sádok Kápłán y Náthán Prorok pomázáli go zá Krolá w Gihon / y ſzli z thámtąd weſeląc ſie / á miáſto krzycżáło / Otożći then ieſt huk ktoryſćie tu ſłyſzeli.
  46. Siádł też Sálomon ná ſtolicy kroleſtwá.
  47. Przyſzli potym ſłużebnicy Krolewſcy winſzuiąc Dáwidowi Krolowi pánu náſzemu á mowiąc / Niecháy Bog zácniey wywyżſzy imię Sálomonowe niż twoie / á niecháy ſłáwnieyſzá będźie ſtolicá iego niźli twoiá: Y zátym Krol ſkłonił ſie ná łoże.
  48. Rzekł też ieſzcże Krol / Błogoſłáwiony Pán Bog Izráelſki kthory mi dźiś dáł widźieć ſiedzącego ná ſtolicy moiey.
  49. A ták oni wſzyſcy ktorych był náproſił Adoniáſz przelękli ſię / á wſtáwſzy rozeſzli ſie káżdy w ſwą drogę.
  50. Adoniáſz też boiąc ſie Sálomoná / bieżáł á vchwyćił ſie rogow ołtárzá.
  51. Y oznáymiono to ieſt Sálomonowi mowiąc / Oto Adoniáſz boiąc ſie Krolá Sálomoná vchwyćił ſie rogow Ołtárzá / y powiedá / Niecháy mi dźiś przyſięże Krol Sálomon że mię nie zámorduie miecżem ſłużebniká ſwego.
  52. Tedy rzekł Sálomon / Ieſliż ſię cnotliwie záchowywáć będźie / tedy y włos z głowy iego nie vpádnie ná źiemię: Ale ieſli w cżym złym doznán będźie / pewnie vmrze.
  53. A ták Krol Sálomon poſłáł / y przywiedźiono go od ołthárzá. A gdy przyſzedł / vkłonił ſię Krolowi Sálomonowi / Ktory rzekł ku niemu: Idźże iuż do domu ſwego.

    Kápitułá 2.
    ¶ 1. Dáwid roſkázuie Sálomonowi iáko ſie má ſpráwowáć. 5. Y co má cżynić z Ioábem o ie° wyſtępki. 7. Z Berzeláiem. 8. Y z Semeiem. 10. A zátym krol vmárł. 13. Adoniáſz prośi áby mu byłá dáná Abiſág zá żonę. 23. Zábith przeto. 26. Abiáthár wygnán. 28. Ioáb. 42. Y Semei zábići.

  1. A gdy ſie przybliżáł cżás ſmierći Dáwidowey / roſkázáł Sálomonowi ſynowi ſwemu / tymi ſłowy.
  2. Otom iá iuż ieſt A bliſki ſmierći / á ták bądź ſercá dobrego y męſkiego.
      A W żydowſkiem ſtoi / Mám idź drogą wſzech ludźi / ábo drogą wſzey źiemie.

  3. Záchowywáyże vſtáwy Páná Bogá twe° / ſpráwuiąc ſie wedle drog iego á záchowywáiąc vſtáwy / roſkázániá / wyroki y ſwiádectwá iego / * ták iáko ieſth opiſáno w zákonie Moiżeſzowym / ábyć ſię ſzcżęſćiło wſzytko co iedno ſpráwowáć będźieſz / y wſzędy gdźie ſię iedno obroćiſz.
      * W 5.Mo.17.v.16.

  4. Aby Pán doſyć vcżynił ſłowu ſwemu ktore ku mnie rzekł / Ieſli ſynowie thwoi będą ſtrzedz drog moich / chodząc przede mną w wiernoſći ze wſzytkiego ſercá y ze wſzytkiey ſwey duſze / tedy przed oblicżnoſćią moią nie vſtánie potomek twoy po tobie / kthoryby ſiedźieć nie miáł ná ſtolicy twoiey w Izráelu.
  5. Ty też wieſz iáko ſię záchowáł przećiwko mnie Ioáb ſyn Sárwie / y co vcżynił dwiemá hetmánom woyſká Izráelſkiego / † Abnerowi ſynowie Nerowemu / ¤ y Amáźie ſynowi Ietherowemu / kthore zábił á rozláł kreẃ ich cżáſu pokoiu iákoby ná woynie / á pás ſwoy rycerſki B ſkrwáwił ná biodrách ſwoich / y boty kthore miáł ná nogách ſwoich.
      B W żydowſkiem ſtoi: A obláł krwią wálki pás ſwoy / á to rozumie o Abnerze y o Amáźie zábitych od Ioábá.

      † 2.Sámu.3.v.27.
      ¤ Támże.20.v.10.

  6. A przetoż ty wedle mądroſći twey C nie dopuſćiſz z pokoiem przyść ſzedźiwoſći iego do grobu.
      C Gdyby kto chćiáł pytháć przycżyny / przecż Dáwid odwłácżáł pomſtę zá ony wyſtępki / á porucżył ie káráć Sálomonowi / thedy ná tho ták odpowiedźieć możemy / iż wiedźiáł że miecż nie miáł wynidź z domu iego. A przethoż ſie vćiekáł do Bogá áby pomſćił krzywdy iego / A przedſię ſkromnie ćierpiáł ſwe krzywdy / iáko od Bogá / ſłuſznie náń włożone.

  7. Ale nád ſyny Berzeláiá Gáláádcżyká vżywieſz miłoſierdźiá / á niecháy ſiádáią v ſtołu twego / ábowiē oni ♀ záſzli mi drogę gdym vćiekáł przed Abſálomem brátem twoim.
      ♀ 2.Sámu.19.v.31.

  8. Nád tho ieſt przy tobie Semei ſyn Gery ſyná Iemini z Báhurym / * ten mi złorzecżył przeklináiąc mię bárzo / ná on cżás gdym ſzedł do Máhánáim / † á wſzákoż záſię mi záſzedł drogę v Iordánu / y przyſiągłem mu przez Páná / żem go nie miáł zámordowáć miecżem.
      * 2.Sámu.16.v.5.
      † Támże.19.v.23.

  9. A przetoż teráz nie przepuſzcżáy mu tego / á gdyżeś ieſt cżłowiek roſtropny / wieſz co máſz cżynić / ábych odeſłáł ſzedźiwoſć iego ze krwią do grobu.
  10. ¤ Záthym záſnął Dáwid z oycy ſwoimi / á pogrzebion ieſth w mieſćie Dáwidowym.
      ¤ Dźiei.2.v.39. y 13.v.36.

  11. ♀ A dni iáko długo krolowáł nád Izráelem / było cżterdźieſći láth / w Hebron krolowáł ſiedḿ lát / á w Ieruzálem trzydźieſći trzy látá.
      ♀ 2.Sámu.5.v.4.

  12. * A ták Sálomon ſiádł ná ſtolicy Dáwidá oycá ſwego / y ieſt mocnie vtwierdzone kroleſtwo iego.
      * 2.Kron.29.v.23.

  13. Potym Adoniáſz ſyn Hággithy przyſzedł do Bethſábee mátki Sálomonowey / kthoremu oná rzekłá / Spokoyneli ieſt przyſćie thwoie: A on odpowiedźiáł / Spokoyne.
  14. Nád tho rzekł do niey: Mám nieco mowić z tobą / A oná rzekłá Moẃ.
  15. Tedy on rzekł do niey: Thy wieſz iżeć Kroleſtwo było moie / á wſzyſcy Izráelcżycy zezwáláli má mię ábych iá był krolowáł / ále przenieſione ieſt kroleſtwo ná brátá mego / ábowiem ſię mu od Páná doſtáło.
  16. A przetoż teráz proſzę o iednę rzecż / á nie odmáwiáy mi tego. A oná mu rzekłá / Powiedz.
  17. Zátym on rzekł / D Proſzę ćie moẃ do Krolá Sálomoná / bo wiem żeć nic nie odmowi / áby mi dáł Abiſág Sunámithſką zá żonę.
      D Tá prośbá byłá chytroſć pokrytá / ktorey nie mogłá zárázem obácżyć tá niewiáſtá dlá proſtoty ſwoiey: Abowiem ná on cżás żádnemu nie godźiło ſie poymowáć tey ktorá byłá zá Krolem / áżby też ſám był Krolem: A przetoż Abſálom wſzedł do żon oycá ſwego / áby ták tym ſpoſobem práwo ſwe y doſtąpienie Kroleſtwá potwierdźił.

  18. Odpowiedźiáłá Bethſábee / Dobrze / iá będę o ćię z Krolem mowiłá.
  19. A thák Bethſábee ſzłá do Krolá Sálomoná ſpráwowáć rzecży Adoniáſzowey / á Krol wſtháł y wyſzedł przećiwko niey: Kthory ſię iey vkłoniwſzy / ſiádł ná ſtolicy ſwey / kázáł też przynieſć ſtolicę mátce ſwey: Ktorá ſiádłá po práwey ręce iego.
  20. Zátym oná rzekłá / Proſzę ćię o iednę máłą rzecż / iedno mi tego nieodmáwiáy / A Krol iey odpowiedźiáł / Proś miłá mátko / ábowiem nic tobie odmáwiáć nie będę.
  21. Tedy oná rzekłá / Niecháy Abiſág Sunámithſká będźie dáná zá żonę Adoniáſzowi brátu twemu.
  22. Ale Krol Sálomon odpowiedźiáł ná to mátce ſwoiey / Przecżże ty wżdy proſiſz Abiſág Sunámithſkiey Adoniáſzowi: Vproś że mu zárázem y Kroleſtwo / Abowiem ći on ieſt ſtárſzym brátem mym / á przy nim ieſt Abiáthár Kápłán y Ioáb ſyn Sárwie.
  23. Y przyſiągł Krol Sálomon przez Páná / mowiąc / Niecháy mi ták będźie Bog miłoſćiw / żeć Adoniáſz mowił ty ſłowá ſám przećiwko ſobie.
  24. A przetoż teráz oſwiádſżám ſię Pánem / ktory mię vtwierdźił / á dáł mi oſięſć ſtolicę Dáwidá oycá moiego / y ktory mi zbudowáł dom iáko obiecáł iż dźiś zábit będźie Adoniáſz.
  25. A ták Krol Sálomon roſkázáł Bánái ſynowi Ioiádowemu / ktory zámordowáł go.
  26. Potym Krol rzekł ku Abiáthárowi Kápłánowi / Idź do Anáthoth do imieniá ſwego / E ábowiemeś godźien ſmierći / á wſzákoż ćię dźiś nie zábiię / gdyżeś noſił ſkrzynię Páńſką przed Dáwidem oycem moim / á ku temu iżeś tho wſzytko ćierpiáł cżym był trápion oćiec moy.
      E Przeto że myſlił vcżynić krolem Adoniáſzá przećiwko woley y poſtánowieniu Dáwidowemu.

  27. Y wyrzućił Sálomon Abiáthárá áby nie był Kápłánem Páńſkim / † á iżby ſię wypełniło ſłowo Páńſkie / ktore było nád F domem Heli powiedźiáno w Sylo.
      F Abowiem Abiátár był z domu Heli / á wyſzedł z Aároná przez Ithámárá / iáko Sádok przez Eleázárá.

      † 1.Sámu.2.v.31.

  28. Tá wieſć gdy doſzłá Ioábá ktory też przeſtáwáł z Adoniáſzem / ácż nie przyſtáwáł do Abſálomá / vćiekł do przybytku Páńſkiego / á vchwyćił ſię rogow ołtárzá.
  29. Co gdy opowiedźiáno Sálomonowi Krolowi / iż Ioáb vćiekł do przybytku Páńſkiego á iż był v ołtárzá / poſłáł Bánáię ſyná Ioiádowego / roſkázuiąc mu áby ſzedł á zábił go.
  30. Y przyſzedł Bánáiá do Przybytku Páńſkiego / á rzekł k niemu: Roſkázáł ći Krol ábyś wyſzedł / A on odpowiedźiáł / Nie poydę / Ale owſzem tu vmrę. A thák Bánáiá opowiedźiáł to Krolowi / iż ták mowił Ioáb / á iż ták mu odpowiedźiáł.
  31. A Krol rzekł do niego / Vcżyńże ták iákoć ſám rzekł / á zábiwſzy pogrzeb go / á odeymieſz ode mnie y od domu oycá mego kreẃ ktorą bez przycżyny Ioáb wyláł.
  32. A Pán G morderſtwo iego obroći ná głowie iego: ábowiem tárgnął ſię ná dwu mężow ſpráwiedliwſzych y lepſzych niźli ſám / y zámordowáł ie miecżem / o cżym niewiedźiáł oćiec moy / iáko ¤ Abnerá ſyná Nerowego hetmáná woyſká Izráelſkiego / ♀ y Amázę ſyná Ietherowego hetmáná rycerſtwá Iudſkiego.
      G W Zydowſkiem ſtoi / Kreẃ iego.

      ¤ 2.Sámu.3.v.27.
      ♀ 2.Sámu.20.v.10.

  33. A ták kreẃ ich prźiydźie ná głowę Ioábowę / y ná głowę potomſtwá iego áż ná wieki: á nád Dáwidem y nád potomſtwem iego / nád domem y nád ſtholicą iego będźie pokoy od Páná áż ná wieki.
  34. Tedy Bánáiá ſyn Ioiádow oborzywſzy ſię náń zábił gi / y pogrzebion ieſt w domu ſwym ná puſzcży.
  35. Y poſtánowił Krol ſámego Bánáię ſyná Ioiádowego miáſto niego nád woyſkiem / á Sádoká kápłáná poſtánowił miáſto Abiáthárá.
  36. Potym Krol poſłáł / á przyzwáł Semeiá roſkázuiąc mu / áby ſobie zbudowáł dom w Ieruzálem y H mieſzkáł tám / á nigdźiey z thámtąd nie wychodźił.
      H Bo przed thym mieſzkáł w Báhurym w mieſćie Beniámitow.

  37. Abowiem ktorego byś iedno dniá wyſzedł á przeſzedł zá potok Cedron pewnie wiedz iż vmrzeſz / á ná I gárdle kárán będźieſz.
      I W Zydowſkiem ſtoi / A kreẃ będźie ná głowę twoię.

  38. Tedy rzekł Semei ku Krolowi / Bárzo dobrze cokolwiek powiedá Krol Pán moy / á iá ták vcżynię ſługá twoy / Y mieſzkáł Semei w Ieruzálem przez niemáły cżás.
  39. Y przydáło ſię po trzech lát / że vćiekli dwá ſłudzy Semeiowi do Achiſá ſyná Mááchy Krolá Getſkiego / y oznáymił niekthory Semeiemu iż ſłudzy iego ſą w Geth.
  40. Thedy Semei oſiodłáwſzy oſłá ſzedł do Geth do Achiſá ſzukáć ſług ſwoich / á potym przywiodł z támtąd ſługi ſwoie.
  41. Y oznáymiono to ieſt Sálomonowi / że Semei wyſzedł z Ieruzálem do Geth / y záſię ſię wroćił.
  42. Thedy Krol poſłáł á záwołáł ku ſobie Semeiá / y mowił ku niemu / Izálim ćię nie poprzyſiągł przez Páná y oſwiádcżyłem ſię przed tobą / iż ktorego byś iedno dniá wyſzedł námniey ábo tám ábo ſám / wiedz zá pewne iż vmrzeſz. A tyś ná tho przyzwolił coś ſłyſzáł.
  43. Przecżże tedy nie ſtrzegłeś przyſięgi Páńſkiey / y roſkázániá ktorem ći przykázáł:
  44. Nád to ieſzcże Krol rzekł ku Semeiowi / Ty znáſz wſzytkę złoſć ktorá y ſercu twemu nie ieſt táyná / coś ty vcżynił Dáwidowi oycu moiemu / á Pán złoſć thwą obroći ná głowę twoię.
  45. Ale Krol Sálomon błogoſłáwiony / y ſtolicá Dáwidowá będźie vthwierdzoná przed Pánem áż ná wieki.
  46. A ták Krol roſkázáł Bánáiemu ſynowi Ioiádowemu / Ktory wyſzedſzy zámordowáł go / y támże vmárł / J á kroleſtwo Sálomonowe * ták było vtwierdzone przed nim.
      J Abowiem złożywſzy wſzytek ſtrách y boiáźń otrzymáł Sálomon Kroleſtwo pobiwſzy ony ktorzy nieſznáſki wſzcżynáli.

      * W 2.Kron.1.v.1.

    Kápitułá 3.
    ¶ 1. Sálomon poymuie zá żonę corkę Fáráonowę. 6. Prośi Bogá o mądroſć. 11. Ktorą mu dáie. 14. Y więcey ieſli będźie poſłuſzny iemu. 16. Sąd iego miedzy dwiemá nierządnemi niewiáſtámi.

  1. Ná ten cżás Sálomon ſpowinowáćił ſię z Fáráonem Krolem Egiptſkim / kthorego corkę A poiął y przywiodł do miáſtá Dáwidowego / áżby zbudowáł dom ſwoy y dom Páńſki / y mury około Ieruzálem.
      A To máłżeńſtwo nie było przećiwko zákonowi / iáko też Boozowe z Rutą / y Dáwidowe z corką krolá z Geſsur / Abowiem Zákon w 5.Mo. 7.Kápi. mowi tylko o máłżeńſtwie z corkámi Chánáneyſkiemi / ktorego Pán zákázáł ludowi ſwemu iż ie miáł w nienáwiſći y chćiáł ie wytráćić z źiemie. A to máłżeńſtwo Sálomonowe kthory ieſt figurą práwdźiwego Krolá pokoiu Iezuſá Kryſtuſá / známienuie nám złącżenie iego z Koſćiołem ſwoim zebránym z pogánow / ktorzy ſie przez Egipth znácżą.

  2. A lud ofiáry cżynił po gorách / ábowiem ieſzcże niebył zbudowány dom imieniowi Páńſkiemu áż do onego cżáſu.
  3. Y miłowáł Sálomon Páná / chodząc w roſkázániu Dáwidá oycá ſwego / iedno iż też ofiáry ſpráwowáł y kádzeniá ná B gorách.
      B Od onegoż cżáſu iákoż byłá Skrzyniá poſtáwioná w Sylo cżáſu Iozue° áż Sálomon Koſćioł zbudowáł / tedy ſie ofiáry godźiło ſpráwowáć po gorách / ále ſie potym nie godźiło oprocż iáwnego roſkázániá Páńſkie°.

  4. Szedł potym Krol do Gábáon ku ſpráwowániu ofiár / ábowiem thám byłá gorá názácnieyſzá / kędy Sálomon thyſiąc ofiár pálonych ſpráwowáł ná C ołtárzu onym.
      C Ołtárz miedźiány ktory był roſkázáł Moiżeſz ſpráwić / był ná tey gorze.

  5. * Y támże ſię vkázáł Pán w nocy Sálomonowi przez ſen / á mowił Bog ku niemu / Proś odemnie cżego chceſz / á dám tobie.
      * 2.Kron.1.v.7.

  6. Tedy rzekł Sálomon / Tyś okázowáł wielkie miłoſierdźie nád Dáwidem ſługą thwym oycem moim / iáko on przed tobą chodźił w práwdźie / w ſpráwiedliwoſći / y w proſtoſći ſercá / á ieſzcżeś mu záchowáł ták wielkie dobrodźieyſthwo / iżeś mu dáł ſyná ſiedzącego ná ſtolicy iego / iáko ſię to dźiś okázuie.
  7. A teráz o Pánie Boże moy / tyś mię poſtánowił Krolem ſłużebniká twego miáſto Dáwidá oycá mego / á iám ieſt dźiećię máłe D nie vmieiąc rządu żádnego.
      D W żydowſkiem ſthoi / Nie vmiem wychodźić áni wchodźić.

  8. Y ieſt ſługá twoy w pośrzod ludu twego ktoryś ty ſobie obráł / ktory lud ták wielki ieſt / że przed wielkoſćią zlicżon áni obráchowán być nie może.
  9. A przetoż dáy ſłużebnikowi twemu rozum doſthátecżny / áby ſądźił lud twoy / á rozeznáwáł miedzy dobrym y złym / ábowiem ktoż może ſądźić twoy ták wielki lud.
  10. Y podobáło ſię Pánu ono żądánie Sálomonowe.
  11. Tedy Bog rzekł ku niemu: Dlá tego iżeś oto proſił / á nie żądáłeś o długie żyćie / ániś żądáł bogáctw / áni zwyćięſtwá nád nieprzyiáćioły twymi / áleś ſobie proſił o rozum ábyś vmiáł ſądźić.
  12. Othom iá vcżynił doſyć ſłowu twemu / á dáłem ći rozum ſtátecżny y mądroſć / ták iż E żáden przed tym nie był ći rowny / áni po tobie będźie.
      E To podobieńſtwo ſćiągá ſię ná Krole ktorzy byli przed Sálomonem y po nim / ktore on wſzytki mądroſćią nieſłycháną przewyżſzáł.

  13. Dáłem ći też y tho o coś mię nie prośił / iáko bogáctwá y zácnoſći / ták iż niebędźie żádnego tobie rownego miedzy wſzytkimi Krolmi po wſzytki dni twoie.
  14. A ieſliż będźieſz chodźił drogámi moimi / ſtrzegąc wyrokow y roſkázániá mego / F ták iáko chodźił Dáwid oćiec twoy / tedy przedłużę dni twoie.
      F Dlá teyći przycżyny Pán Bog odpuſzcżáł grzechy Dáwidowi / y nie pocżytáł mu ich / iákoby więc nigdy ſie ich nie dopuſćił.

  15. A gdy ſię ocućił Sálomon wſpomniáł ſobie on ſen / y przyſzedł do Ieruzálem / á ſtánąwſzy przed Skrzynią Przymierzá Páńſkiego / ſpráwowáł pálone y ſpokoyne ofiáry / á k temu ſpráwił zácną vcżtę ná wſzytki ſłużebniki ſwoie.
  16. Thedy przyſzły dwie niewieſćie wſzetecżnice do Krolá / y ſthánęły przed nim.
  17. Z kthorych iedná rzekłá / Proſzę Krolu moy Pánie poſłucháy. Iá y niewiáſtá tá mieſzkáłyſmy w iednym domu / y porodźiłám támże w domu iey.
  18. Pothym dniá trzećiego gdym iá porodźiłá / porodźiłá też y tá niewiáſtá / á byłychmy ſpołem obiedwie / y niebyło nikogo obcego z námi w onym domu / iedno tylko nás dwie.
  19. Vmárł potym ſyn oto tey niewiáſty w nocy / iż go byłá przyległá.
  20. A ták wſtáwſzy o pułnocy / wźięłá ſyná mego ktory był podle mnie / á iám ná ten cżás ſłużebnicá twoiá ſpáłá / y położyłá go ná łonie ſwoim / á ſyná ſwego vmárłego położyłá ná łonie moim.
  21. Y gdym wſtáłá ráno á chćiáłám dáć ſáć ſynowi memu / otom go nálázłá vmárłym / y obácżyłám ráno / że nie był ſyn moy ktoregom porodźiłá.
  22. Potym rzekłá drugá niewiáſtá / Nie ieſt ći ták / áleć ſyn moy żyw / á twoy ieſt ten ktory vmárł. A oná záſię powiedźiáłá / Nie / ále ſyn twoy ieſt then ktory vmárł / á moy ten ieſt ktory żyw zoſtáł. Y thákże ſię przed Krolem ſpieráły.
  23. Ale Krol rzekł / Tá iedná powiedá iż ſyn moy ieſt żywy / á twoy ieſt ſyn ktory vmárł / á thá záſię mowi / Nie ták ieſt / ále ſyn twoy ieſt ten ktory vmárł / á ſyn moy ieſt ten kthory żyw zoſtáł.
  24. A przethoż rzekł Krol áby miecż przynieſiono / Y wnet był przynieſion miecż przed Krolá.
  25. Tedy rzekł Krol / Rozdźielćie to dźiećię żywe ná dwie cżęſći / á dáyćie iednę cżęſć iedney / á drugą drugiey.
  26. Ale niewiáſtá ktorey był ſyn żywy rzekłá ku Krolowi / ábowiem byłá wzruſzoná G ſerdecżną miłoſćią przećiw ſynowi ſwemu / Proſzę moy pánie / dáyćież iey to dźiećiątko żywo / á nie zábiiáyćie go: Ale oná drugá mowiłá / Rozdźielćie go / á niecháy nie będźie áni mnie áni tobie.
      G W Zydowſkiem ſtoi / Wzruſzyły ſie wnętrznoſći iey.

  27. A ták Krol odpowiedźiáł y rzekł / Dáyćież oney dźiećiątko żywe á nie zábiiáyćie go / ábowiem oná ieſt mátką iego.
  28. A vſłyſzáwſzy wſzytek lud Izráelſki ſąd tákowy ktory Krol vcżynił vlękli ſię go: ábowiem widźieli iż mądroſć Bożá byłá w nim ku ſpráwowániu ſądu.

    Kápitułá 4.
    ¶ 2. Kſiążętá. 7. Y przełożeni Sálomonowi. 22. Co wychodźiło káżdy dźień ná wychowánie dworu iego. 24. Pokoy w kroleſthwie. 26. Licżbá Koni kthore chowáł. 30. Mądroſć iego. 32. Licżbá przypowieſći iego y pioſnek.

  1. A był Sálomō Krolem nád wſzytkim Izráelem.
  2. A ćić ſą Kſiążętá ktore miáł: Azáryáſz ſyn Sádoká kápłáná.
  3. Elihoref y Ahiá ſynowie Syſe Piſárze / á Iozáfát ſyn Ahiludow Kánclerz.
  4. Bánáiá ſyn Ioiády Hetmán / á Sádok y A Abiáthár Kápłáni.
      A Wyżſzeyechmy cżytáli iż Abiátár odpráwion był z dworu krolewſkiego: A przetoż wiele ich mniemáią iż to był inſzy / iedno iż go thymże imieniem názywáno / ábo iż tenże záſie znowu był przyięt w łąſkę.

  5. Azáryáſz ſyn Náthánow nád Vrzędniki / á Zábud ſyn Náthánow kápłán kochánek Krolewſki.
  6. Ahiſár był przełożony nád dworē á Adonirám ſyn Abdy Podſkárbi.
  7. Miáł theż Sálomon dwánáſćie Przełożonych nád wſzytkim Izráelem / ktorzy dáwáli potrzeby Krolowi y dworowi iego / káżdy z nich dáiąc żywnoſć Krolowi iednego mieſiącá przez rok.
  8. A tyć ſą ich imioná / ſyn Hurow ná gorze Efráim.
  9. Syn Dekárow w Mákces / y w Sálbim / y w Bethſámes / y w Elon / y w Bethánán.
  10. Syn Heſedow w Aruboth ktore° było Socho / y wſzytká źiemiá Efer.
  11. Syn Abinádábow ktory trzymáł wſzytko B Nefáthdor / y Táfeth corkę Sálomonowę miáł zá żonę.
      B To ieſt gránice Dor / A Dor było miáſto krolewſkie obronne y mocne w pokoleniu Izáſchár / A drugie też miáſto tákże zwáno w pokoleniu Neftáli / kthore było miáſto vćiecżki.

  12. Bááná ſyn Ahiludow ktory miáł pod mocą ſwą Thánách y Mágeddo / y wſzytko Bethſán / ktore ieſt v Sártháná pod Iezráel / od Bethſán áż do Abelmehulá przećiwko Iekmáám.
  13. Syn Gáberow w Rámoth Gáláádſkim / ktory miáł Awothyáir ſyná Mánáſseſowego w Gáláád / tenże był przełożonym we wſzytkiey źiemi Argob ktorá ieſt w Báſán / nád ſzeſćiądźieſiąt miáſt wielkich murowánych / Ktore zámykáno záworámi miedźiánymi.
  14. Ahinádáb ſyn Addonow rządźił Máhánáim.
  15. Achimáás Neftháli / á ten theż miáł Báſemáth corkę Sálomonowę zá żonę.
  16. Bááná ſyn Huſy był w Aſer y w Báloth.
  17. Iozáfát ſyn Fáruego w Izáſchár.
  18. Semei ſyn Ele był w Beniámin.
  19. Gáber ſyn Vry w źiemi Gáláád / y w źiemi Sehoná Krolá Amoreyſkiego y Og Ktorá Báſánſkiego / á ten ſám rządźił onę wſzytkę źiemię.
  20. A lud Iudſki y Izráelſki był tákowey wielkoſći iáko piáſek kthory ieſt nád morzem / iedząc / piiąc y weſeląc ſię.
  21. * Sálomon też pánowáł nád wſzytkimi kroleſtwy / pocżąwſzy od C Rzeki áż do źiemie Filiſtyńſkiey / y áż do gránic Egiptſkich: á nieſiono dáry y ſłużono Sálomonowi po wſzytki dni żywotá iego.
      C Thá Rzeká ieſt Eufrátes.

      * Ekkle.47.v.15.

  22. A tyć były obroki Sálomoná Krolá ná káżdy dźień / trzydźieſći korcy mąki biáłey / y ſzeſćdźieſiąt korcy mąki grubſzey.
  23. Dźieſięć wołow tłuſtych y dwádźieſćiá wołow kármnych / y ſto ſkopow / oprocż ieleni / ſárn / báwołow y ptáſtwá kármnego.
  24. Abowiem on pánowáł nád wſzytkimi kráinámi zá Rzeką od Tháfsá áż do Gázy / nád wſzytkimi Krolmi ktorzy byli zá Rzeką / á miáł pokoy ze wſzytkich ſtron okolicżnie.
  25. Y mieſzkáł lud Iudſki y Izráelſki beśpiecżnie káżdy pod máćicą ſwą winną y pod figą ſwoią / od Dán áż do Berſábee / po wſzytek cżás żywotá Sálomonowego.
  26. † Przytym Sálomon miáł cżterdźieſći tyſięcy koni w ſtháyniách do wozow ſwoich / á dwánáſćie tyſięcy iezdnych.
      † 2.Kron.9.v.25.

  27. A ták oni przełożeni podeymowáli Krolá Sálomoná / y wſzytki ktorzy ſiádáli v ſtołu Krolewſkiego káżdy mieſiącá ſwego / ták iż wſzytkiego było doſtátek.
  28. Przynośili też ięcżmiony y ſłomę dlá koni y mułow / ná ono mieyſce gdźie im iedno roſkázáno.
  29. ¤ Dáł tedy Bog mądroſć Sálomonowi y rozum bárzo wielki / y dowćip ták zbytnie ſzeroki / iáko piáſek ktory ieſth ná brzegu morſkim.
      ¤ Ekle.47.v.16.

  30. A byłá mądrość Sálomonowá więcſzá niźli mądroſć wſzytkich co mieſzkáli ná Wſchod ſłońcá / y niźli mądroſć wſzytkich Egiptcyiánow.
  31. Y był mędrſzym nád wſzytki ine ludźi więcey niż Ethán Ezráhitá / y Hemán / y Chálkol / y Dordá ſynowie Máholowi / á był ſłáwny po wſzech národźiech okolicżnych.
  32. Ktemu złożył trzy tyſiące przypowieſći / á tyſiąc y pięć pieśni.
  33. Wywodźił też o rodzáiu drzew / pocżąwſzy od Cedru Libáńſkiego áż do Izopu ktory roſćie z śćiány / Nád tho o źwierzętách / o ptákoch / o gádźinách y o rybách.
  34. A ſchodźili ſię ze wſzytkich národow ſłucháć mądroſći Sálomonowey / y od wſzytkich Krolow źiemſkich ktorzy ſłyſzeli o mądroſći iego.

    Kápitułá 5.
    ¶ 1. Hirám winſzuie wſzego ſzcżęſćiá Sálomonowi. 3. Kthory od niego żądá drzewá ku budowániu koſćiołá. 7. Co on dlá niego bárzo rád vcżynił. 12. Vcżynili przymierze miedzy ſobą. 13. Licżbá ludu ku budowániu Koſćiołá.

  1. Tedy Hirám Krol Thyrſki wypráwił ſłużebniki ſwe do Sálomoná / ábowiem ſłyſzáł iż go było pomázáno Krolem miáſto oycá iego / A on záwżdy miłowáł Dáwidá.
  2. * Zátym theż Sálomon wypráwił do Hirámá z tym poſelſtwem.
      * 2.Kron.2.v.3.

  3. Ty wieſz że Dáwid oćiec moy nie mogł budowáć domu imieniowi Páná Bogá ſwego / dlá wálk ktore miáł około ſiebie / áż ie Pán podrzućił pod nogi iego.
  4. A teráz Pán Bog moy dáł mi odpocżynienie okolicżnie / ták iż niemā żádnego nieprzyiáćielá / áni ieſt kto by ſię miáł tárgnąć ná mię.
  5. A ták iá otho vmyſliłem budowáć dom imieniowi Páná Bogá mego / † iáko Pán roſkázáł Dáwidowi oycu memu / tymi ſłowy: Syn twoy kthoremu dám poſieſć ſtholicę twą miáſtho ćiebie / on zbuduie dom imieniowi moiemu.
      † 2.Sámu.7.v.13. W.1.Kron.22.v.10.

  6. Przetoż teráz roſkáż áby mi nárąbáno Cedrow z Libánu / á będą ſłudzy moi z ſłużebniki twymi / y dám ſłuſzną zápłátę ſługám twym co iedno rzecżeſz: ábowiem ty ſám wieſz że miedzy náſzymi niemáſz cżłowieká coby vmiáł ták drzewo rąbáć iáko Sydońcżycy.
  7. A gdy Hirám vſłyſzáł ſłowá Sálomonowe / bárzo ſię vrádowáł / y mowił / Błogoſłáwiony ieſt dźiś Pán / kthory dáł Dáwidowi ſyná mądrego nád ludem tem wielkim.
  8. Zátym Hirám poſłáł do Sálomoná opowiedáiąc mu / Słyſzáłem z cżymeś poſłáł do mnie / á iá vcżynię doſyć ná wſzem woley thwey około drzewá Cedrowego y A Iodłowego.
      A Abo Modrzewiowego / ábo świerkowego.

  9. Słudzy moi wywiozą drzewo z Libánu áż do morzá / á iá ie złożywſzy w tráfthy puſzcżę morzem áż do mieyſcá gdźie mi roſkáżeſz / y támże ie będę ſkłádáł / á ty ie będźieſz bráł á tylko dlá mnie vcżyniſz / że dáſz żywnoſć cżeládźi moiey.
  10. A ták Hirám dáł Sálomonowi drzewá Cedrowe y Iodłowe / iákich ſám chćiáł.
  11. A Sálomon dáwáł Hierámowi dwádźieſćiá thyſięcy korcy pſzenice ná żywnoſć cżeládźi iego / y dwádźieſćiá miár oliwy cżyſtey / á toć Sálomon ná káżdy rok dáwáł Hirámowi.
  12. Y dáł Pán mądroſć Sálomonowi iáko mu obiecáł: á był pokoy miedzy Hirámem y Sálomonem / y vcżynili przymierze z ſobą.
  13. A ták Krol Sálomon obráł ze wſzytkiego Izráelá trzydźieſći tyſięcy mężow.
  14. Ktore ſłáł do Libánu po dźieſiąći tyſięcy ná káżdy mieſiąc / á iedni po drugich mieſzkáli w Libánie przez mieſiąc / á dwá mieſiącá w domoch ſwych: á Adonirám był przełożonym nád nimi.
  15. Miáł theż Sálomon ſiedḿdźieſiąt tyſięcy tych co nośili brzemioná á ośḿdźieſiąt tyſięcy kthorzy rąbáli ná gorze.
  16. Oprocż vrzędnikow y przełożonych Sálomonowych / ktorych było trzy tyſiące y trzy ſtá nád robotámi / y nád ludem ktorzy robili.
  17. A ták Krol roſkázáł áby wożono kámienie wielkie / kámienie drogie ná fundámenty domu / y kámienie ćioſáne.
  18. Cioſáli tedy murárze Sálomonowi y ćieſle Hirámowi / á mieſzcżánie z Gibál gothowáli drzewá y kámienie ku budowániu domu.

    Kápitułá 6.
    ¶ 1. Budowánie y kſztáłt Koſćiołá. 37. Koſćioł dokonán. 11. Obietnicá Bożá vcżynioná Sálomonowi ieſliżby był poſłuſznym roſkázániu Páńſkiemu. 3. Sień. 19. Mieyſce Swięte. 36. Przyſionek.

  1. A thák we cżterech ſeth y w ośmidźieſiąt láth A gdy wyſzli ſynowie Izráelſcy z Egiptu / roku cżwárthego mieſiącá Kwietniá ktory był wtory mieſiąc / iáko pocżął był Sálomon Krolowáć nád Izráelem / budowáł Dom Pánu.
      A Po wyſćiu Izráelcżykow z Egiptu Moiżeſz nád thym ludē był przełożonym.40.lát / Po nim Iozue y Othoniel.40. Aod.80.lát. Deborá.40.lát. Gedeon.40. Abimelech.3.látá. Tolá.23. Iáir.22.liećie. Bez ſędźie°. 18.lát. Iefte.6.lát. Abeſán.7.lát. Elon.10. Abdon.8. Sámſon.20. Heli.40. Sámuel z Sáulem.40. Dáwid.40.lát. A gdy Sálomon pocżął zákłądáć dundámenty koſćiołá / iuż trzymáł Kroleſtwo trzy láthá. A tho wſzytko cżyni cżthery ſtá y ośḿdźieſiąt lát.

  2. A ten Dom ktory budowáł Sálomon Krol Pánu / był wzdłuż ná ſzeſćidźieſiąt łokiet / á w ſzerz ná dwádźieſćiá / á ná wzwyſz ná trzydźieſći łokiet.
  3. Sień záſię przed Koſćiołem byłá ná dwudźieſtu łokiet wzdłuż iáko był ſzeroki Dom / á ná ſzerzą byłá ná dźieſiąći łokiet przed onem.
  4. Y podźiáłáł w Koſćiele okná we wnątrz przeſtronne / á z dworu wężſze.
  5. Y przybudowáł Gánki ku murom koſćielnym / á pod nimi komory wſzędy około kośćiołá y Mieyſcá Modlitwy / pocżynił też y gmáchy około.
  6. Spodniá Komorá byłá w ſzerz ná pięć łokći / á ſrzedniá byłá w ſzerz ná ſześć łokći / á trzećiá byłá w ſzerz ná ſiedḿ łokći: Abowiem vcżynił był około domu blofárki / żeby trámy nie leżáły ná murze Koſćielnym.
  7. Y budowáno dom z cáłego kámieniá iákie przywożono / á w onym budowániu nie ſłyſzeć było áni młotá / áni ſiekiery / áni żádnego nácżyniá żeláznego.
  8. Drzwi Komory Srzedniey były ná práwey ſtronie Domu / do ktorey chodzono po okrągłym ſchodźie / á z támtąd do trzećiey.
  9. A ták zbudowáł on Dom á dokońcżył / á ná wierzchu vcżynił ſtrop ſklepiſty z drzewá Cedrowego / y zforſtowáł go Cedrem.
  10. Przybudowáł theż Gánek około wſzytkiego Domu / ktory był ná wzwyſz pięć łokći / y ktorego trámy Cedrowe leżáły ná murze Domu one°.
  11. Thedy rzekł Pán do Sálomoná tymi ſłowy.
  12. Co ſię tycże Domu tego ktory ty buduieſz / ieśli będźieſz chodźił w vſtáwách moich ſpráwuiąc ſię wedle wyrokow moich / y záchowywáiąc wſzytki roſkázániá moie / tedyć tho wypełnię nád tobą / † com oycu twemu Dáwidowi obiecáł.
      † 2.Sámue.7.v.13. Wyżſzey.5.v.5. Niżey.9.v.9. W 1.Kron.22.v.10.

  13. Y będę mieſzkáł miedzy ſyny Izráelſkimi / á ludu mego Izráelſkiego nie opuſzcżę.
  14. A tákże Sálomon dokonáł budowániá onego domu.
  15. A we wnątrz pobudowáł śćiány z forſtu cedrowego / od źiemie áż do ſtropu Domu onego: á tákże wſzytek we wnątrz obit był drzewem / y położył gi też tárćicámi iodłowymi.
  16. Zbudowáł też po bokách Domu przegrodzenie z thárćic cedrowych ná dwádźieſćiá łokći od źiemie áż do wierzchu śćián / á w onym Domu zbudowáł Mieyſce Modlitwy / áby było Mieyſcem Náſwiętſzym.
  17. A drugá Stroná Domu / to ieſt koſćioł ná przećiwko mieyſcu Modlitwy byłá ná cżterdźieſći łokći.
  18. A ná tárćicách cedrowych ktorymi był dom obit we wnątrz / było rzezánie ná kſztáłth B Iábłek leśnych á kwiátow rozmáitych / wſzytko było obito cedrem / á nigdźiey nie widáć było kámieniá.
      B Lekárze ty názywáią Kolocynthydámi.

  19. A we wnątrz poſtáwił Mieyſce Modlitwy w poſrzodku Domu / áby thám byłá ſchowáná Skrzyniá przymierzá Páńſkiego.
  20. A ono Mieyſce Modlithwy we wnątrz było wzdłuż ná dwádźieſćiá łokći / tákże wſzerz y ná wzwyſz też było ná dwádźieſćiá łokći / y opráwił ie złotem ſcżyrem / á ołthárz cedrem.
  21. Tákże Sálomon obił we wnątrz Dom ſcżyrem złothem / y zámknął mieyſce modlithwy łáńcuchy złotemi / á obił ie złotem.
  22. Y obił złotem wſzytek on Dom nie opuſzcżáiąc żádney ſtrony / tákże y ołtárz ktory był przed mieyſcem Modlitwy opráwił złotem /
  23. W onym też mieyſcu Modlitwy / vcżynił dwá Cherubiny z drzewá oliwnego / kthorzy byli wzwyſz ná dźieſiąći łokiet.
  24. Skrzydło iedno Cherubiná było ná piąći łokći / á ſkrzydło drugie theż ná piąći łokći / á ták od iednego końcá iednego ſkrzydłá áż do końcá drugiego było dźieſięć łokiet.
  25. Wtory Cherubin był ná dźieſiąći łokći teyże miáry iáko y pierwſzy / á obádwá iednáko rzezáni byli.
  26. A obádwá Cherubini ná wzwyſz byli ná dźieſiąći łokći.
  27. Y poſtáwił ony Cherubiny w pośrzodku C Domu wnętrznego / ktorzy ſkrzydłá ſwe roſćiągáli thák / iż ſkrzydło iednego dothykáło iedney ſćiány / á drugiego ſkrzydło dotykáło też drugiey ſćiány / á drugie ſkrzydłá ich ktore były w poſrzodku onego Domu / ſpołu ſie zetknęły.
      C To iet Mieyſcá Modlitwy.

  28. Y opráwił Cherubiny ony złotem.
  29. Y wyrzezáł ná wſzythkich śćiánách w około Domu onego kſztáłt Cherubinow y Pálm / y kſztáłth kwiátow ták D we wnątrz iáko y z wierzchu.
      D A tákże w wierſzu. 29. y 30. Thy ſłowá (we wnątrz y z wierzchu) znácżą wnęthrzny gmách mieſcá Modlitwy / á z wierzchu gmách w Koſćiele y w mieſcu Swiętym.

  30. Y opráwił pokłád domu one° złotē / ták we wnątrz iáko y z wierzchu.
  31. Vcżynił też v mieyſcá modlitwy drzwi dwoiſte z oliwnego drzewá / á podwoie y odrzwie były ná pięć gráni.
  32. A ná tych drzwiách z drzewá oliwnego / wyrzezáwſzy Cherubiny y pálmy / y kwiáty / powlokł ie złotem ták Cherubiny iáko y pálmy.
  33. Vcżynił też v drzwi Koſćiołá podwoie ná cżtery gráni z drzewá oliwnego.
  34. Y były oboie drzwi z drzewá iodłowego / dwie ſtronie drzwi iednych były okrągłe / D tákże drugich drzwi obie ſtronie były okrągłe.
      D Abo thák / Ná okrągłych ſę ſłupkoch obrácáiąc otwieráły: Abo ták Tokárſką robothą okrągło liſtwowáne były.

  35. Y wyrył ná nich Cherubiny / pálmy / y kwiáty / á ty rzezániá obił złotem miſternie.
  36. Przytym zbudowáł ſień wnętrzną trzemi rzędy kwádrátu / á iednem rzędem trágárzow cedrowych.
  37. E Roku cżwárte° Mieſiącá Kwietniá záłożone ſą fundámenty domu Páńſkiego.
      E To ieſt pánowániá ábo kroleſtwá Sálomonowego.

  38. A roku iedennáſthego Mieſiącá Páźdźierniká / ktory ieſt oſmy mieſiąc / był dom dokonán ze wſzytkiemi przypráwámi ſwemi / y z tym co iedno kniemu náleżáło / á budowáł go przez ſiedḿ lát.

    Kápitułá 7.
    ¶ 1. Budowánie domow Sálomonowych y domu corki Fáráonowey. 14. Robothy Hirámá. 15. Słupy / Koćieł wielki. 38. Wánny. 48. Y inſze nácżyniá Koſćielne.

  1. Ale dom ſwoi * budowáł Sálomon prze trzynáſćie lát y tákże dokonáł wſzytkiego.
      * Niżey.9.v.10.

  2. Budowáł theż Dom Láſu Libánowe° / ktory był ná ſto łokći wzdłuż / á w ſzerzą ná pięćdźieſiąt / á ná wyżſzą ná trzydźieśći / ktory dom poſtáwił ná cżterech rzędách Słupow cedrowych / á trámy Cedrowe leżáły ná onych ſłupiech.
  3. Y był nád nim położony ſtrop z tárćic cedrowych ná onych Trágárzách ktore położone były ná cżterdźieſći y piąći Słupiech / á tych Słupow w káżdym rzędźie było piętnáſćie.
  4. Były też trzy rzędy Okien / ták iż iedno okno przećiw drugiemu było w onych trzech rzędźiech.
  5. Wſzytki Drzwi y Podwoie były ná cżtery gráni weſpołek y z okny / kthore były iedny przećiw drugiem trzemá rzędomá.
  6. Vcżynił też Sień z Słupow ná piąćidźieſiąt łokći wzdłuż / á w ſzerz ná trzydźieſći / ktorá ſień z ſłupy ſwemi y z pokłádem byłá przed onym domem.
  7. Przytym vcżynił Sień Sądową w ktorey byłá Stolicá gdźie ſądźił / ktorą też obił cedrem od pokłádu áż do ſtropu.
  8. A w domu gdźie mieſzkáł vcżynił Sálę drugą z Sieni tąż robotą / Zbudowáł też dom corce Fáráonowey † ktorą był poiął / tákieyże roboty iáko y Sień.
      † Wyżſzey.3.v.1.

  9. To wſzytko budowánie było z koſzthownego kámieniá pod miárą wyćioſánego / y piłą rzezánego / ták we wnątrz iáko y z dworu / od fundámentu áż do trámow kthore wychodźiły ná dłoni / á z dworu áż do Wielkiey Sieni.
  10. Fundáment záłożony był z koſztownego á wielkiego kámieniá / z ktorych iedny były ná dźieſiąći / á drugie ná ośmi łokiet.
  11. Ná wierzchu było kámienie koſztowne pod miárą wyćioſáne z tárćicámi cedrowemi.
  12. Sień Wielká byłá obtocżoná trzemá rzędomá kwádrátu / ná ktorych iednem rzędem trágárze Cedrowe położone były / A tákowá theż byłá Wnęthrzná Sień Domu Páńſkiego / y przyſionek przed nim.
  13. Tedy poſłáwſzy Krol Sálomon wezwáł Hirámá z Tyru.
  14. A ten był Synem niektorey Wdowy z pokoleniá Neftáli / máiąc oycá Tyriycżyká ktory robił miedźią / A był rzemieśnik zmyſlny / y dowćipny miſtherny ná wſzelką robotę miedźiáną: Ten przyſzedſzy do Krolá Sálomoná / ſpráwił wſzytki roboty iego.
  15. Y vláł dwá Słupy Miedźiáne wzwyſz ośḿináſćie łokći / á ¤ A wzmieſz ná dwánáſćie.
      A W Zydowſkiem ſtoi / Wthory ſłup wmieſz ná dwánáſćie łokći / co theż mámy rozumieć y o drugim.

      ¤ Ieremi.52.v.21.

  16. Vláł też dwie Gáłce miedźiáne / ktore miáły ſtáć ná ſłupiech / á były obiedwie wzwyſz ná piąći łokći.
  17. Y vrobił ná ony Gáłki ktore miáły ſtáć ná ſłupiech iákoby ſiátki / y Pręty plećione ná kſztáłt łáńcuchow po ſiedmi ná káżdey z onych dwu gáłek.
  18. A vcżyniwſzy ſłupy / ſpráwił dwá rzędy Iábłek gránátowych w koło miedzy onymi Siátkámi / áby okrywáły Gáłki ſtoiące ná onych ſłupiech: A tákże też vcżynił y ná drugiey gáłce.
  19. A ná Gáłkách ktore ſtáły ná Słupiech w ſieni / byłá robotá Liliy B ná cżterech łokćiách.
      B To ieſt dwá łokćiá od wierzchu / á dwá od ſpodku / Bo w poſrodku piąte° łokćiá mieyſce miáły dwá rzędy Iábłek gránátowych.

  20. Ony záſię gáłki ſtoiące ná onych dwu Słupiech były z wierzchu y ze ſpodku okryte ſiátkámi / á w poſrzodku ich było w okoł rzędem dwieśćie Iábłek gránátowych / á tákże było y ná wtorey Gáłce.
  21. Y poſtáwił Słupy w ſieni koſćielney / ieden po práwey ſtronie ktory názwáł C Iáchin / á drugi po lewey ſtronie ktory przezwáł D Boáz.
      C To ieſt vtwierdzenie.
      D To ieſt trwáłoſć.

  22. A ná wierzchu onych ſłupow były wyrzezáne Lilie: á tákże robotá Słupow dokonáłá ſię.
  23. Przytym vcżynił E Koćieł wielki lity / okrągły / ktory miáł od iednego brzegu do drugiego dźieſięć łokći / á ná wyżſzą był pięć łokći / á w okrąg ná trzydźieſći.
      E Po żydowſku ſtoi Morze.

  24. A pod brzegiem iego były wyryte Iábłuſzká wſzędy około / w káżdym łokćiu po dźieſiąći Iábłuſzek ktore koćieł okrążyły / á tych było dwá rzędy rázem z Kotłem vlánych.
  25. Then koćieł poſtáwiony był ná dwunáſćie Wolech z ktorych trzy były ná Pułnocy / trzy ná Południe / trzy ná Záchod / á trzy ná Wſchod / ná ktorych gdy Koćieł ſtáł E mieli poſládki obrocone podeń.
      E To ieſt iż thylko przedek ich widáć było.

  26. Był też miążſzy ná piądź / á brzeg ie° był iáko kráie v kubká ná kſztáłt Liliey / w ktory ſię wlewáło dwá tyſiącá G wiáder.
      G W Zydowſkiem ſtoi / Báth / ktory w ſobie má iáko piſze Izefus / ſiedḿ dźieſiąth y dwie kwáterce.

  27. Vcżynił też dźieſięć Podſtáwkow miedźiánych / z ktorych káżdy był wzdłuż ná cżterech łokćiách / wſzerz ná cżtery / á ná wyżſzą trzy.
  28. A ty Podſtáwki tym obycżáiem vcżynione były / náprzod miáły w okoł Liſtwy ktore były miedzy Obręcżámi.
  29. A ná onych liſtwách kthore były miedzy Obręcżámi / byli ryći Lwi / Wołowie y Cherubinowie / tákże ná Obręcżách nád onymi Lwy y Woły / y pod nimi / było przydáne nieiákie ochędożenie głádkiey roboty.
  30. Pod káżdym Podſtáwkiem były cżtery Kołá miedźiáne / y Deſzcżki tákże miedźiáne / á ná cżterech końcoch były Podpory iákoby rámioná / y pod Wánną były Podpory lithe po ſtronách H ná ſpodku.
      H W Zydowſkiem ſtoi / Przećiw onemu przyochędożeniu.

  31. A Spodek v Wánny we wnątrz nád ſłupcem był w głębią ná łokieć / okrągły iáko y Słupiec ktory był ná pułtorá łokćiá / á ná nim były rzezániá / y obrącżki ſzerokie y płáſkie.
  32. Pod onymi Obręcżámi były cżtery Kołá / ktorych ośi tkwiáły w Podſtáwku / á káżde Koło ná wzwyſz było ná pułtorá łokćiá.
  33. A ty Kołá były tákowe iáko v wozu / y wſzytko było lite / Ośi / Piáſty / Szpice / Dzwoná.
  34. Y były cżtery Podpory ná cżterech końcoch káżdego Podſtáwku / z ktorego wychodźiły ony Podpory.
  35. Ná wierzchu Podſtáwku był Słupek wzwyſz ná puł łokćiá ze wſząd okrągły / y ná wierzchu tegoż Podſtáwku były Obręcży iego y Liſtwy ktore wychodźiły z niego.
  36. Ná Deſzcżkách / ná Obręcżách y ná liſtwách wyrzezáł Cherubiny Lwy y Pálmy ze wſzytkich ſtron.
  37. Tymże ſpoſobem vcżynił dźieſięć Podſtáwkow litych pod iedną miárą / y iednáko ie wyrzezáł.
  38. Przytym vcżynił dźieſięć Wánien miedźiánych / w ktorych ſię káżdá wláło cżterdźieſći wiáder / á káżdá byłá ná cżterech łokći / y ſtháłá ná iednym podſtáwku / káżdá z onych dźieſiąći.
  39. I poſtáwił pięć Podſtáwkow po práwey ſtronie Koſćiołá / á pięć po lewey / y poſtáwił Koćieł ná práwey ſtronie od Wſchodu ku Południu.
  40. Przythym Hirám pocżynił Pánwie / Widełki y Miednice: á ták dokonáł roboty wſzythkiey Krolowi Sálomonowi do Domu Páńſkiego.
  41. To ieſt dwá Słupy y dwie Gáłce okrągłe ná onych dwu ſłupiech / dwie Siátce ku okrywániu onych dwu gáłek okrągłych ná ſłupiech.
  42. Y cżteryſtá Iábłek gránátowych ná onych dwu ſiátkách / thák iż były dwá rzędy Iábłek gránátowych ná káżdey Siátce ktorymi były zákryte Gáłki ná Słupiech.
  43. Przytym dźieſięć Podſtáwkow / y dźieſięć Wánien ktore ſtáły ná Podſtáwkách.
  44. Y Koćieł wielki pod ktorym było dwánáſćie Wołow.
  45. Pánwie / Widełki / Miednice / y wſzytko nácżynie ktore Hirám ſpráwił Krolowi Sálomonowi do Domu Páńſkiego / było z miedźi polerowáney.
  46. Ty rzecży Krol dáł vláć w rowni v Iordánu ná giłowátey źiemi / miedzy Sochot y Sárthán.
  47. Ale Sálomon nie dowiádowáł ſię coby wáżyło to wſzytko nácżynie dlá wielkoſći iego.
  48. Vcżynił też Sálomon wſzythko ine nácżynie do domu Páńſkiego / Ołtárz złoty / y Sthoł złoty ná ktorym leżáły Chleby pokłádne.
  49. Y pięć Lichtárzow z ſcżerego złotá po práwey ſtronie / á pięć po lewey przećiwko Mieyſcu Modlitwy / y Kwiáty / Lámpy y Nożycżki tákże ze złotá.
  50. Kubki / Arfy / Miednice / Kádźidlnice y Miſy z ſzcżere° złotá / Háki v drzwi Domu wnętrznego / Ktore Mieyſce było Náſwiętſze / á v drzwi też Kośćiołá złote.
  51. Y dokonáná ieſt robotá wſzytká / kthorą Krol Sálomon ſpráwił do Domu Páńſkiego ♀ y wynioſł do niego rzecży ktore był Dáwid oćiec iego poſwięćił / ſrebro y złoto / y nácżynie ktore on ſchowáł w ſkárbie Domu Páńſkiego.

    Kápitułá 8.
    ¶ 1. Wnieſioná Skrzyniá do Koſćiołá. 9. Y co w niey było. 10. Obłok nápełniá Koſćioł. 13.23. Modlitwá Sálomonowá zá ty Ktorzy ſię mieli modlić w Koſćiele. 43.60. I zá obiáśnienie imieniá Bożego. 62. Známienite ofiáry przy poſwięceniu Koſćiołá.

  1. Tedy zebráł * Krol Sálomon wſzythki ſtárſze Izráelſkie / y wſzytki celnieyſze z káżdego pokoleniá / y przednieyſze z domoẃ Izráelſkich do ſiebie do Ieruzálē / áby przenieſioná byłá Skrzyniá przymierzá Páńſkiego / z miáſtá Dáwidowego z Syonu.
      * 2.Kron.5.v.2.

  2. Y zebráli ſię wſzyſcy mężowie Izráelſcy do Krolá Sálomoná mieſiącá Wrześniá w vrocżyſte A ſwięto / á ten Mieſiąc ieſt Siodmy.
      A To Swięto było ſwięto kucżek.

  3. A gdy ſię zeſzli wſzyſcy ſtárſzy Izráelſcy / wźięli Kápłáni Skrzynię Páńſką.
  4. Y przynieſli ią oni Kápłáni y Lewitowie z Przybytkiem zgromádzeniá / y ze wſzytkiem nácżyniem ktore było w nim.
  5. A wſzytko zgromádzenie Izráelſkie kthore ſię zeſzło do Sálomoná Krolá było z nim przed Skrzynią / y ofiárowáli z nim owce y woły / ktorych dlá wielkoſći nie możono oblicżyć áni oſzácowáć.
  6. Wnieſli tedy Kápłáni Skrzynię przymierzá Páńſkiego do mieyſcá iey / kthore ieſt Mieyſce Modlitwy / y do Mieyſcá Náſwięthſzego pod ſkrzydłá Cherubinow.
  7. Abowiem Cherubini roſćiągnęli ſkrzydłá ſwoie nád mieyſcem ná ktorem Skrzyniá ſtáłá / y okryli ią z wierzchu y z drążkámi iey.
  8. Y poćiągnęli onych drążkow ktorych końce widáć było z Koſćiołá przed Mieyſcem Modlithwy / ále z dworu nie widáć ich było / y támże zoſtáły / áż do dniá dźiſieyſzego.
  9. A † w ſkrzyni nie było iedno dwie táblicy kámienne / kthore tám był ſchowáł Moiżeſz w Horeb / gdy Pán bráł przymierze z ſyny Izráelſkimi / po wyſćiu ich z źiemie Egiptſkiey.
      † Zydow.9.v.4. W 5.Mo.10.v.5.

  10. ¤ Gdy tedy wyſzli z Mieyſcá świętego Kápłáni / obłok nápełnił Dom Páńſki.
      ¤ 2.Mo.40.v.34.

  11. Ták iż nie mogli kápłáni tám wytrwáć dlá poſługowániá przed obłokiem / ábowiem chwáłá Páńſká nápełniłá Dom iego.
  12. Tedy rzekł Sálomon ♀ Pánie ktoryś rzekł / Iż chceſz przemieſzkáwáć w obłoku.
      ♀ 2.Kron.6.v.1.

  13. Zbudowáłemći Dom ku mieſzkániu twoiemu / y gmách w ktorym ty przebywáć będźieſz ná wieki.
  14. Y obroćiwſzy Krol oblicże ſwoie / błogoſłáwił wſzytkiemu zgromádzeniu Izráelſkiemu ktore tám było.
  15. Przytym rzekł / Niech będźie błogoſłáwiony Pán Bog Izráelſki / ktory mowił vſty ſwemi z Dáwidem oycem moiem / y mocą ſwą wypełnił mu obietnicę ſwoię.
  16. Abowiem thák rzekł / Od onego cżáſu iákom wywiodł lud ſwoy Izráelſki z Egiptu / nie obráłem ſobie żádnego miáſtá ze wſzytkiego pokoleniá Izráelſkie° ku zbudowániu domu / gdźieby imię moie wzywáne było / Alem obráł Dáwidá áby był przełożonem nád ludē moim Izráelſkiē.
  17. * A Dáwid oćiec moy miáł wolą budowáć Dom imieniowi Páná Bogá Izráelſkiego.
      * 2.Sámu.7.v.5.

  18. Ale rzekł k niemu Pán / Dobrześ vcżynił iżeś vmyſlił zbudowáć Dom imieniowi moiemu.
  19. Wſzákże ty nie zbuduieſz domu tego / ále ſyn twoy kthory wynidźie z biodr twoich / ten zbuduie dom imieniowi memu.
  20. A thák Pán potwierdźił ſłowo ſwoie kthore powiedźiáł / ábowiemem iá náſtáł ná mieyſce oycá mego Dáwidá / á ſiádłem ná ſtolicy Izráelſkiey iáko Pán powiedźiáł / y zbudowáłem dom imieniowi Páná Bogá Izráelſkiego.
  21. Y poſtánowiłem tu mieſce Skrzyni gdźie ieſt przymierze Páńſkie / ktore vcżynił z oycy náſzymi wywiodſzy ie z źiemie Egiptſkiey.
  22. Tedy ſtánął Sálomon v Ołtárzá Páńſkiego przed wſzytkim zgromádzeniem Izráelſkim / á podnioſł ręce ſwoie ku niebu.
  23. A rzekł / Pánie Boże Izráelſki tobie nie ieſt żáden Bog podobny áni ná niebie wzgorę áni ná źiemi niſko / gdyż ty chowáſz vmowę / á cżyniſz miłoſierdźie nád ſłużebniki twemi / ktorzy ze wſzytkiego ſercá ſwego poſłuſzni ſą tobie.
  24. Ktoryś ſpełnił obietnicę ſłużebnikowi twemu Dáwidowi oycu memu kthorąś mu był poſlubił / ábowiem tho coś ty mowił vſty ſwemi / wypełniłeś mocą ſwą / iáko ſie to dźiś okázuie.
  25. Przeto teráz o Pánie Boże Izráelſki rácż wypełnić ſłużebnikowi twemu Dáwidowi oycu memu / to coś do niego mowił temi ſłowy / ¤ Nigdy nie záginie od oblicżnoſći moiey potomek z národu twego ſiedzący ná ſtolicy Izráelſkiey / by tylko ſynowie twoi przeſtrzegáli drog ſwoich / chodząc przede mną iákoś y ty chodźił.
      ¤ 2.Sámue.7.v.12.

  26. A ták teráz o Boże Izráelſki proſzę ſpełni ſłowo twoie / ktoreś mowił do ſługi twego Dáwidá oycá mego.
  27. Ale izáli będźie mieſzkáł Bog ná źiemi: gdyż áni niebo áni wyſokoſći iego ćiebie ogárnąć nie mogą / iákoż dáleko mniey then dom ktorym iá zbudowáł:
  28. Ale weyźrzy ná modlitwę ſłużebniká twego / y ná prośbę iego o Pánie Boże moy / á wyſłucháy wołániá y modlitwy ktorą ſię iá dźiś ſłużebnik twoy do ćiebie modlę.
  29. A niech będą otworzone ocży twoie nád tym domem w nocy y we dnie / nád mieyſcem o ktorymeś powiedźiáł ♀ / támże będźie imię twoie / A wyſłucháy modlitwę kthorą iá ſłużebnik twoy cżynię ná tym mieyſcu.
      ♀ 5.Mo.12.v.11.

  30. Wyſłucháy prośby ſłużebniká twego / y ludu twego Izráelſkiego ktory ſię ná tym mieyſcu modlić będźie / á wyſłucháy go z niebá z mieyſcá mieſzkániá thwego / ábyś był iemu miłoſćiw gdy go wyſłucháſz.
  31. Gdy cżłowiek zgrzeſzy przećiwko bliźniemu ſwemu á przywiedźie go ná przyſięgę / że przyſięże przed ołtárzem w tym domu twoim.
  32. Wyſłucháy go z niebá / á to vcżyń ſądząc ſługi ſwoie / ábyś winnego oſądźił oddáwáiąc mu wedle złoſći iego / á tego ábyś okázáł ſpráwiedliwym kthory niewinny ieſt / obchodząc ſię z nim wedle iego ſpráwiedliwoſći.
  33. Gdy lud twoy Izráelſki poráżon będźie od nieprzyiáćielá / przetho iż zgrzeſzył przećiwko tobie / á potym ſię náwroći B wyznáwáiąc imię twoie / á proſząc y modląc ſię tobie w domu tym.
      B Tho ieſt / Tobie chwáłę dáwáiąc / y pokuthuiąc zá grzech ſwoy.

  34. Wyſłucháyże gi z niebá / y odpuſć grzech ludowi thwemu Izráelſkiemu / á przywroć ie do źiemie ktorąś dáł przodkom ich.
  35. Gdy też niebo będźie záwárte ták iż deſzcż nie będźie / przeto że zgrzeſzyli przećiw thobie: Potym gdy ſię modlić będą ná tym mieyſcu wyznáwáiąc imię twoie / á odwrocą ſie od grzechu ſwego kiedy ie ſkárzeſz.
  36. Wyſłucháy ie z niebá á odpuſć grzech ſługám twoim y ludowi twemu Izráelſkiemu / gdy ie náucżyſz drogi práwey po ktorey chodźić máią / y ſpuſćiſz deſzcż ná źiemię twoię ktorąś dáł ludowi twemu w dźiedźictwo.
  37. Gdy będźie głod ná źiemi / mor / ſuſzá / rdzá / ſzáráńcżá y chrząſcże / ábo gdy nieprzyiáćiel oblęże miáſthá ludu twoiego / ábo gdy będźie ktore kolwiek káránie y chorobá.
  38. Thedy ktokolwiek ze wſzytkiego ludu twoiego Izráelſkiego modlitwę y prośbę cżynić będźie / vznáwáiąc żáłoſć ſercá ſwego / á podnoſząc ręce ſwe ku temu domowi.
  39. Wyſłucháy go z niebá z mieyſcá mieſzkániá twego / á odpuſć mu / oddáwáiąc káżdemu wedle ſpráw ie° / ty ktory ſerce iego wieſz: Abowiem ty ſám znáſz ſercá wſzytkich ludźi.
  40. Aby ſię ćiebie báli / poki żyć będą ná źiemi / ktorąś dáł oycom náſzym.
  41. Nád to ieſli cudzoźiemcy kthorzy nie ſą z ludu twoiego Izráelſkiego / przyidą z źiemie dálekiey dlá imieniá twego.
  42. Vſłyſzáwſzy iáko ieſt wielkie imię twoie / á iáko ieſt mocná ręká twoiá y rámię twoie wyćiągnione / á przyſzedſzy będą ſie modlić w domu tym.
  43. Wyſłucháyże ich z niebá z mieyſcá mieſzkániá twego / dáwáiąc im to wſzytko o co ćię proſić będą oni cudzoźiemcy / áby wſzyſcy národowie źiemſcy poznáwſzy imię twoie / báli ſię ćiebie iáko y lud twoy Izráelſki / á iżby też doſwiádſzyli że wzywáne ieſt imię twoie w tym domu ktorym iá zbudowáł.
  44. Gdy wynidźie lud twoy ná wálkę przećiw nieprzyiáćielowi ſwemu gdźiekolwiek ie poſleſz / y będą ćiebie Páná proſić obroćiwſzy ſię ku miáſtu kthoreś obráł / y ku domowi kthorym iá zbudowáł imieniowi twemu.
  45. Wyſłucháy z niebá modlithwę y prośbę ich C á ſpráwę ich weźmi w opiekę ſwoię.
      C W żydowſkim ſtoi / vcżyń ſąd ich.

  46. Gdy też zgrzeſzą przećiw tobie / ♀ bo niemáſz żádne° cżłowieká ktoryby nie grzeſzył / á rozgniewáwſzy ſie podáſz ie pod moc nieprzyiáćielowi ktory ie poimáwſzy weźmie w niewolą do źiemie nieprzyiáćielſkiey ták dáleko iáko y bliſko.
      ♀ 1.Kron.6.v.36. Ekkle.7.v.21. Ián.1.v.8.

  47. Y támże w oney źiemi do ktorey záwiedźieni ſą w niewolą obácżą ſię y náwrocą / á k temu ćiebie proſić będą w źiemi tych ktorzy ie poimáli do więźieniá / wyznáwáiąc iż zgrzeſzyli / á nieſpráwiedliwie y niepobożnie vcżynili.
  48. Y náwrocą ſie do ćiebie cáłym ſercem y zupełną duſzą ſwoią w źiemi nieprzyiáćioł od ktorych ſą do więźieniá poimáni / á będą ſie modlić tobie obroćiwſzy ſię przećiw źiemi ſwey ktorąś dáł oycom ich / y przećiw miáſtu ktoreś obráł / y domowi ktorym zbudowáł imieniowi twemu.
  49. Wyſłucháy z niebieſkiego mieſzkániá twego modlitwę y prośbę ich / á D weźmi ſpráwę ich w opiekę ſwoię.
      D To inni wykłádáią / áby ſię Bog mſćił krzywdy ſynow Izráelſkich.

  50. A bądź miłoſćiw ludowi twemu ktory przećiw tobie zgrzeſzył / y odpuſć wſzytki niepráwoſći ich kthorych ſię przećiw tobie dopuſćili / á ony do ktorych poimáni ſą w niewolą nákłoń ku miłoſierdźiu / áby ſię nád nimi zmiłowáli.
  51. Abowiē tenći ieſt lud twoy / y dźiedźictwo twoie ktoreś wywiodł z Egiptu z poſrzodku E piecá żeláznego.
      E To ieſt / Z okrutney niewoliey.

  52. Abyś weyźráł ocżymá twymi ná prośby ſłużebniká twego / y ná prośby ludu twego Izráelſkiego / á wyſłucháy ich we wſzytkim o co ćię wzywáć będą.
  53. Abowiemeś ie ty wyłącżył ſobie w dźiedźictwo ze wſzytkich národow źiemie / iákoś o tym powiedźiáł przez Moiżeſzá ſługę twego / gdyś wywiodł oyce náſze z Egiptu o Pánie Boże.
  54. A gdy Sálomon dokońcżył wſzytkiey oney modlitwy y prośby ku Pánu / powſtáł od Ołthárzá Páńſkiego / á przeſtáł klęcżeć y podnoſić rąk ſwych ku niebu.
  55. Ale ſtoiąc błogoſłáwił wſzytkiemu zgromádzeniu Izráelſkiemu / głoſem wielkim mowiąc.
  56. Błogoſłáwiony Pán kthory dáł odpocżynienie ludowi ſwemu Izráelſkiemu według wſzytkiego iáko powiedźiáł / á nie opuſćił żádnego ſłowá z onych dobr kthore obiecáł przez Moiżeſzá ſłużebniká ſwego.
  57. Niecháyże będźie z námi Pán Bog náſz / iáko był z oycy náſzemi á niecháy nás nie opuſzcżá.
  58. Aby nákłonił ſercá náſze ku ſobie żebychmy chodźili we wſzytkich drogách iego / ſtrzegąc roſkázániá / wyrokow / y ſądow iego / ktore przykázáł oycom náſzym.
  59. Niecháyże záwżdy prośby moie ktore cżynię przyidą przed Páná Bogá náſzego we dnie y w nocy / áby on przyiął ſpráwę ſłużebniká ſwego / y ſpráwę ludu ſwego Izráelſkiego po wſzytki dni.
  60. Żeby poználi wſzyſcy národowie źiemſcy / że Pán ieſt Bogiem / á nádeń iny nie ieſt.
  61. A ſerce wáſze niecháy będźie doſkonáłe z Pánem Bogiem náſzem / chodząc w wyrocech iego / á chowáiąc roſkázániá iego / thák iáko dniá dźiſieyſzego.
  62. A ták Krol y wſzytcy Izráelitowie ſpráwowáli z nim ofiáry przed Pánem.
  63. I ſpráwowáł Sálomon ofiáry ſpokoyne Pánu dwádźieśćiá y dwá thyſiącá wołow / owiec ſto y dwádźieſćiá thyſięcy / á poświęćili dom Páńſki / ták Krol iáko y wſzyſcy Izráelitowie.
  64. Onegoż dniá Krol poſwięćił puł Sieni kthorá byłá przed Domem Páńſkiem / y ſpráwowáł tám ofiáry pálone / ofiáry śniedne / y tłuſtoſći ofiár ſpokoynych / choćiáż Ołtárz miedźiány kthory był przed Pánem był máły / á nie mogł ná ſobie odźierżeć onych ofiár pálonych / śniednych y tłuſtoſći ofiár ſpokoynych.
  65. Tegoż cżáſu vſtáwił Sálomon Swiętho y wſzyſcy Izráelcżycy z nim / y było wielkie zgromádzenie od gránice F Emáth áż do rzeki Egiptſkiey przed Pánem Bogiem náſzem G przez cżternáſćie dni.
      F To ieſt / Od pułnocy áż ku południu Emáth. O cżym páthrz w 2.kſięg. Sám.8.v.9. A rzeká Egiptſká ieſth ná gránicách Iudſkich kędy idą do Egiptu.
      G Abowiem pierwſze ſiedḿ dni były ku poſwiącániu koſćiołá / á drugie ſiedḿ ku obchodzeniu ſwiętá kucżek.

  66. Potym dniá oſmego roſpuſćił lud ktory błogoſłáwiwſzy Krolowi / rozſzedł ſie do Przybytkow ſwoich z weſołem á z rádoſtnem ſercem / z onych wſzythkich dobr ktore vcżynił Pán Dáwidowi ſłudze ſwemu / y ludowi ſwemu Izráelſkiemu.

    Kápitułá 9.
    ¶ 1. Pán ſie powtore Sálomonowi vkázáł. 4. Obiecuie mu potwierdźić Kroleſtwo iego / ieſliże będźie chodźił zá iego roſkázániem. 6. A ieſliby poſłuſzny nie był / że wſzytko miáł w niwecż obroćić. 11. Dáie Hirámowi dwádźieſćiá miáſt zá iego prácą. 16. Gázer buduie. 20. Ná nieprzyiáćioły ſwe hołd podbiiá. 22. Vrzędnicy iego. 26. Szle ſwe okręty do Ofir po złoto.

  1. A * gdy dokońcżył Sálomon budowániá Kośćiołá Páńſkie° y domu Krolewſkiego / á vcżynił doſyć woley ſwey iáko chćiáł.
      * 2.Kron.7.v.11.

  2. † Tedy ſie mu Pán vkázáł powtornie iáko y w Gábáon.
      † Wyżſzey.3.v.5.

  3. Y rzekł Pán ku niemu / Wyſłucháłem modlitwę y prośbę twoię iákoś mię prośił / á poświęćiłem ten Dom ktoryś ty zbudowáł / ¤ y poſtáwię tám imię moie áż ná wieki / á ocży y ſerce moie będą w nim po wſzytek cżás.
      ¤ W.5.Mo.12.v.11. Wyżſzey.8.v.29.

  4. A ieſliż thy będźieſz chodźił przede mną iáko chodźił Dáwid oćiec twoy w doſkonáłoſći á w proſtośći ſercá / á będźieſz ſię ſpráwowáł według wſzytkie° iákom iá roſkázáł tobie ſtrzegąc wyrokow y ſądow moich.
  5. Vtwierdzę ſtolicę Kroleſtwá twego nád Izráelem áż ná wieki / ♀ ták iákom to obiecáł Dáwidowi oycu twemu ták mowiąc / A Niebędźie odięt z ſtolice Izráelſkiey cżłowiek z národu twego.
      A To ſie práwdźiwie w Kryſtuſie wypełniło kthory ſiedźiáł ná ſtolicy Dáwidowey á kroluie nád Izráelem áż ná wieki.

      ♀ 2.Sámu.7.v.12. 2.Kron.22.v.10.

  6. Ale ieſliż ſie wy y ſynowie wáſzy odwroćićie ode mnie / á nie będźiećie ſtrzedz roſkázániá mego y wyrokow moich ktorem wám podáł / ále odſzedſzy będźiećie ſłużyć bogom cudzym / y będźiećie ſię im kłániáć.
  7. Tedy iá wytrácę Izráelity z źiemie ktorąm im dáł / á Dom ktorym poświęćił imieniowi memu odrzucę od ſiebie / á będźie Izráel przypowieſćią y báśnią miedzy wſzemi národy.
  8. A ktokolwiek poydźie mimo then Dom ktory miáł być názánieyſzy / zumiáwſzy ſie będźie świſtáł / y rzecże / * Przecżże ták Pán vcżynił źiemi tey y domowi temu:
      * W.5.Mo.29.v.24. Hier.22.v.8.

  9. Tedy odpowiedzą / Przeto iż opuſćili Páná Bogá ſwego / ktory wywiodł oyce ich z źiemie Egiptſkiey / á chwyćili ſię bogow cudzych y chwálili ie á ſłużyli im: A przethoż przywiodł Pán ná nie wſzytko tho nieſzcżęſćie.
  10. Pothym po dwudźieſtu lát gdy Sálomon zbudowáł dwá domy / Dom Páńſki y Dom Krolewſki.
  11. A Hirám krol Tyrſki dáł był Sálomonowi drzewá Cedrowe y iodłowe / y złotá ile iedno chćiáł / zá co mu też dáł Krol Sálomon B dwádźieſćiá miáſt w źiemi Gálileyſkiey.
      B Ty dwádźieſćiá miáſt były w wyżſzey Gálileiey / ktorą też inácey zową Gálileą pogáńſką / á leży ku Thyru y Sydonu / á ku pułnocy od Iudá / O cżym cżytáy w.2.Kron.8.v.2.

  12. A ták Hirám wyſzedł z Tyru áby oglądáł miáſtá ktore mu Sálomon dáł / y nie podobáły ſie mu.
  13. Y rzekł / Coż to zá miáſtá kthoreś mi dáł bráćie moy: y názwáł ie źiemią C Chábul áż do tego cżáſu.
      C To ieſt piáſzcżyſtá / A przetoż płonná y ku mieſzkániu nieużytecżná.

  14. A Hirám poſłáł był ſto y dwádźieſćiá tálentow złotá.
  15. A tenći był pobor ktory wybieráno ná Sálomoná ku budowániu Domu Páńſkiego y iego / y Domu Mello / y murow Ierozolimſkich / y Eſer / y Mágeddo / y Gázer.
  16. A Fáráon Krol Egiptſki ćiągnął á wźiął Gázer y popálił ią ogniē y zámordowáł Chánáneycżyki ktorzy mieſzkáli w mieſćie / á oddáł ie w poſágu corce ſwey żenie Sálomonowey.
  17. Y zbudowáł Sálomon Gázer y Bethoron niżſze.
  18. Przytym Bááláth y Thámor w źiemi puſtynney.
  19. Y wſzytki miáſtá kędy były ſzpiklerze iego / y miáſtá kędy były wozy y konie iego / y wſzytko co ſię podobáło Sálomonowi budowáć w Ieruzálem / w Libánie y we wſzythkiey źiemi páńſtw ſwoich.
  20. A ná wſzytek lud ktory był pozoſtáł z Amoreycżykow / Hetheycżykow / Ferezeycżykow / Heweycżykow / Iebuzeycżykow / ktorzy nie byli z ſynow Izráelſkich.
  21. Y ná ſyny onych ktorzy byli pozoſtáli w źiemi po nich / kthorych nie mogli wytráćić ſynowie Izráelſcy / podbił dáń áż do tych cżáſow.
  22. Ale z ſynow Izráelſkich niechćiáł vcżynić żádnego niewolnikiem / iedno byli ludźmi rycerſkimi / ſłużebniki iego / kſiążęty iego / hetmány iego / y vrzędniki nád wozmi y nád iezdnymi iego.
  23. A wſzytkich Sálomonowych vrzędnikow / ktorzy byli nád robotámi iego / było pięćſet y pięćdźieſiąt / co ſtáli v robot nád ludźmi.
  24. ¤ Tedy corká Fáráonowá wyprowádźiłá ſie z miáſtá Dáwidowego do domu ſwe° / ktory iey zbudowáł Sálomon á potym budowáł Mello.
      ¤ 2.Kron.8.v.11.

  25. Y ſpráwowáł trzykroć ná káżdy rok pálone y ſpokoyne ofiáry ná ołtárzu ktory był zbudowáł Pánu / y kádźił ná onym ołtárzu ktory był przed Pánem / á tákże dokonáł Domu.
  26. Spráwił potym Sálomon okręty w Aſyongáber / ktore ieſt w Ailát nád brzegiem Morzá Cżerwonego w źiemi Edomſkiey.
  27. Potym Hirám poſłáł z okrętem ſłużebniki ſwe / biegłe żeglárze á świádome ná morzu / z ſłużebniki Sálomonowymi.
  28. Ktorzy przyſzedſzy do Ofir / wźięli z támtąd złotá cżtery ſtá y dwádźieſćiá tálentow / á odnieśli ie Krolowi Sálomonowi.

    Kápitułá 10.
    ¶ 1. Krolowá Sábá przyiecháłá náwiedzáć zdrowie Sálomonowe. 6. Cżyni mu wielką pocżćiwoſć. 10. Y dáry oddáwá. 14. Dochody dorocżnie Sálomonowe. 18. Stolicá Máieſtátu iego / Zácność y Bogáctwo známienite iego.

  1. A * vſłyſzáwſzy Krolowá A Sábá ſłáwę Sálomonowę B z imieniá Páńſkiego / przyiecháłá áby go doświádcżyłá w gádkách.
      A Sábá ieſt miáſto Krolewſkie wielkie w Arábiey / od ktorego źiemicá tákże ieſt przezwáná niedáleko od Cżerwonego Morzá.
      B To ieſt / Iáko go był Pán zácnie wywyżſzył.

      * 2.Kron.9.v.1. Máth.12.v.42. Lukáſz.11.v.31.

  2. Y wiecháłá do Ieruzálem bárzo z wielkiem pocżtem z Wielbłądy ktorzy nieśli rzecży wonne / y złotá bárzo wiele / á przytym y kámienie drogie / A ták przyſzłá do Krolá Sálomoná á rozmowiłá ſię z nim o thym cokolwiek byłá vmyſliłá.
  3. Ale Sálomon odpowiedáł iey ná wſzytki ſłowá / á nie byłá żádná gádká kthoreyby Krol zgádnąć iey nie miáł.
  4. Y widźiáłá Krolowá Sábá wſzythkę mądrość Sálomonowę / y Dom ktory był zbudowáł.
  5. Ktemu potráwy v ſthołu iego / y iákiem porządkiem ſiádáli y ſtháli przed nim ſłużebnicy iego / ſzáty ich y pićiá iego / y ofiáry ktore ſpráwowáł w domu Páńſkim / thák iż ſię práwie zumiáłá.
  6. Potym rzekłá do Krolá / To com iá ſłyſzáłá w źiemi moiey o ſpráwách twoich y o mądroſći twoiey / práwdá ieſt.
  7. Alem nie wierzyłá powieſćiám onym / áżem ſámá przyiecháwſzy oglądáłá to ocżymá ſwemi / A záiſte mi nie dáno ſpráwy o połowicy tego / ábowiem mądroſć y dobroć twoiá więcſzá ieſt / á niżelim o niey ſłáwę ſłyſzáłá.
  8. Szcżęſliwym ieſt lud twoy y ſłużebnicy twoi ktorzy ſą około ćiebie / ſłucháiąc záwſze mądroſći twoiey.
  9. Niechże Pán Bog thwoy będźie błogoſłáwiony ktory ćiebie ták vmiłowáł iż ćię poſtánowił ná ſtholicy Izráelſkiey / przeto iż Pán vmiłowáł Izráelá ná wieki / y vcżynił ćię Krolem ábyś ſądźił w ſpráwiedliwoſći.
  10. Tedy oná dáłá Krolowi ſto y dwádźieśćiá tálentow złotá / y wiele rzecży wonnych y kámieniá drogiego / ták iż potym nigdy táká wielkoſć rzecży wonnych nie byłá przynieſioná / iákową dárowáłá Krolowá Sábá Sálomoná Krolá.
  11. Przytym okręt Hirámá w kthorym było złotho z Ofir / przyſzedł z thámtąd wioząc C drzewá Almugim y bárzo wiele kámieniá drogie°.
      C Niektorzy rozumieią przez to ſłowo Almugim: ono drzewo kthore poſpolićie zową Bryzelium / á drudzy Ebán ábo Korál.

  12. Y vcżynił Krol podpory z Almugim do domu Páńſkiego y do domu Krolewſkiego / Hárfy y Skrzypice śpiewákom / ták iż potym nigdy nie były przywieźione tákowe drzewá Almugim / áni widźiáne áż do dniá tego.
  13. Y pozwolił Krol Sálomon Krolowey Sábie wſzytkiego o co proſiłá / okrom vpominkow ktore iey też ſám dárowáł D práwie Krolewſkich: A ták potym iecháłá z támtąd do ſwey źiemie y z ſwem dworem.
      D Po Zydowſku ſthoi / wedle ręki Krolewſkiey / tho ieſt dobrowolnie.

  14. A złotá ktore do Sálomoná ná káżdy rok przychodźiło / byłá wágá ſzeſć ſet y ſzeſćdźieſiąt y ſzeſć thálentow.
  15. Oprocż tego co miáł od kupcow y z hándlu tych ktorzy rzecżámi wonnemi kupcżyli / y od wſzytkich Krolow Arábſkich y Kſiążąt źiemie.
  16. Tedy vcżynił Sálomon dwieſćie tárcży ze złotá E ſzcżerego / odwáżywſzy ná káżdą z nich ſzeſć ſet Syklow złotá.
      E W Zydowſkim ſtoi / Abo młotem ćiągnionego.

  17. Przythym trzy ſtá puklerzow ze złotá ſzcżerego / odwáżywſzy ná káżdy trzy funthy złotá / y ſchowáł ie Krol w domu ktory był w leſie Libánowem.
  18. Nád to też vcżynił Krol ſtholicę wielką z koſći ſłoniowey / ktorą obił ſzcżyrem złotem.
  19. A przy oney ſtolicy było ſzeſć ſtopniow / ktorey wierzch okrągły był z tyłu / y poręcżá były z obudwu ſtron gdźie było ſiedzenie / á ná końcách poręcżá ſtáli dwá lwi.
  20. Po obudwu też ſtron onych ſzeſći ſthopniow ſtáło dwánáſćie lwow / y nie byłá w żádnem Kroleſtwie tákowá ſtolicá vcżynioná.
  21. A wſzytko nácżynie z ktorego piiáł Krol Sálomon było złote / tákże y wſzytko nácżynie domu ktory był w leſie Libánowem / ſpráwiono było z ſzcżyrego złothá / á nic nie było ze śrebrá / bo zá cżáſu Sálomonowego niewáżono ſobie śrebrá zá nic.
  22. Abowiem Krolewſki okręt z okrętem Hirámowym chádzáł morzem ráz we trzech lát do F Tárſys / ná ktorem przynoſzono złoto y śrebro / koſći ſłoniowe / kotki morſkie y páwy.
      F Ná tym mieyſcu rozumie wſzythkę Cylicyą ktorá ieſt nád morzem niedáleko od Iudá / A było miáſto głowne w niey Tárſys ſkąd poſzedł Páweł S. Iozefus piſze iż Sálomon miáł w Tárſys ſwoy okręt kthory z támtąd chádzáł do Ofir á przynáſzáł złothá y kámieniá drogiego.

  23. A thák Sálomon Krol ſłáwnie przewyżſzáł wſzytki ine Krole źiemſkie y w bogáctwách y w mądroſći.
  24. A wſzyſcy mieſzkáiący w onych źiemiách ſtáráli ſie áby widźieli Sálomoná / á ſłucháli mądroſći ie° / ktorą go był Pán Bog obdárzył w ſercu ie°.
  25. Y przynioſił mu káżdy dáry ſwe / klenoty śrebrne y klenoty złote / ſzáty / zbroie / rzecży wonne / konie y muły / á to ná káżdy rok.
  26. * A ták Sálomon zebráł wozy y iezdne / á było tyſiąc y cżtery ſtá wozow iego / á dwánáśćie tyſięcy iezdnych / ktore rozſádźił po miáſtách ná tho obránych / cżęſć ich zoſtáwiwſzy przy ſobie w Ieruzálem.
      * 2.Kron.1.v.14.

  27. Nád to Krol znioſł do Ieruzálem śrebrá ták wiele iáko kámieniá / á Cedrow iáko Sykomorow / ktorych ſie mnoſtwo rodźi po polách.
  28. Przywodzono mu też konie z Egiptu / ktore tám kupcy Krolewſcy zá pieniądze iego ſkupowáli.
  29. A przywodzono woźniki z Egiptu ktore ſzácowáno ná ſzeſć ſet śrebrnikow / to ieſt káżde° koniá zá ſto y zá pięćdźieſiąt: A ták wſzyſcy Krolowie Heteyſcy y Krolowie Syriyſcy nie mogli koni doſtáwáć iedno z rąk ich.

    Kápitułá 11.
    ¶ 1. Niewiáſty poſtronne odwiodły Sálomoná od chwáły Bożey ku báłwochwálſtwu. 9. O co ſię Pán Bog bárzo rozgniewáł y groźi mu że ſie má rozerwáć Kroleſtwo iego. 14.y.23. Pán poruſzył náń nieprzyiáćioły. 26. A miedzy inemi Ieroboámá. 31.y.37. Ktory miáł być obrán Krolem nád dźieſięćiorgiem pokoleniem. 41. Cżás pánowániá y zeſzćie z świátá Sálomonowe.

  1. Tedy Krol Sálomon rozmiłowáł ſie wiele niewiáſt * poſtronnych / thák corki Fáráonowey iáko Moábſkich / Amonitſkich / Edomſkich / Sydońſkich / y Hetheyſkich.
      * 5.Mo.17.v.17.

  2. † Z tych národow o ktorych Pán powiedźiáł ſynom Izráelſkim / Nie wchodźćie w powinowáctwo z nimi áni ſie oni niecháy nie ſpowinowácáią z wámi / ábowiemći odwiodą ſercá wáſze zá bogi ſwemi / á wżdy ſie z nimi Sálomon łącżył w miłośći.
      † W.2.Mo.34.v.16. Ekle.47.v.21.

  3. A thák miáł żon Przednieyſzych ſiedḿ ſeth / á záłożnic trzy ſtá / ktore niewiáſty vwiodły ſerce iego.
  4. A gdy iuż był zeſzłym w lećiech Sálomon / żony iego vwiodły ſerce ie° zá bogi cudzemi / ták iż nie trwáł z cáłem ſercem przy Pánu Bogu ſwoim / iáko Dáwid oćiec iego.
  5. Ale chwálił Aſthoreth boginią Sydońſką / y Milchá obrzydłego báłwáná Ammonitſkiego.
  6. A ták Sálomon dopuſćił ſie złoſći przed Pánem / áni chodźił do końcá zá nim iáko Dáwid oćiec iego.
  7. Y zbudowáł Sálomon Káplicę Chámoſowi obrzydłemu báłwánowi Moábſkiemu ná gorze przećiw Ieruzálem / y Molochowi tákże ſproſnemu báłwánowi Ammonithſkiemu.
  8. Y tákże vcżynił wſzytkim żonám ſwym cudzoźiemkám ktore kádźiły y ofiáry ſpráwowáły bogom ſwoim.
  9. A przetoż ſie Pán rozgniewáł ná Sálomoná / przeto iż ſerce iego odſtąpiło od Páná Bogá Izráelſkiego / ¤ kthory ſie mu był po dwá kroć vkázáł.
      ¤ Wyżſzey.9.v.2.

  10. ♀ Y roſkázáł mu około tego áby nie chodźił zá bogi cudzemi / wſzákoż on nie ſtrzegł te° co mu Pán kázáł.
      ♀ Wyżſzey.6.v.12.

  11. Tedy Pán rzekł ku Sálomonowi / Przeto iżeś ſie tego dopuſćił nie ſtrzegąc przymierzá mego / áni wyrokow ktorem roſkázáł tobie / rozerwę Kroleſthwo od ćiebie á dám ie ſłudze twoiemu.
  12. A wſzákoż zá twego żywotá nie vcżynię tego dlá oycá twego Dáwidá / ále ie oderwę * z ręki ſynowi twoiemu.
      * Niżey.12.v.19.

  13. Lecż nie wſzytkie° kroleſtwá oderwę / ále dám iedno pokolenie ſynowi twemu dlá Dáwidá ſłużebniká mego y dlá Ieruzálē ktorem ſobie obráł.
  14. A przetoż wzbudźił Pán nieprzyiáćielá przećiw Sálomonowi / Adád Edomcżyká z národu Krolewſkiego ktory był w Edom.
  15. † Abowiem gdy Dáwid był w Edom / Ioáb hetmán rycerſthwá ſzedł ſpráwowáć pogrzeb pobitym / y pomordowáł mężcżyzny w Edom.
      † 2.Sámu.8.v.14.

  16. Y mieſzkáł tám Ioáb przez ſześć mieſięcy ze wſzytkiemi Izráelcżyki / áż wymordowáł wſzytki mężcżyzny w Edom.
  17. Ale Adád vćiekł ſám z kilkiem mężow Edomſkich co ſłużyli oycu iego / y vſzli do Egiptu: A ieſzcże Adád był dźiećiątkiem málucżkiem.
  18. Ktory wyſzedſzy z Mádyán przyſzli do Fárán / á wźiąwſzy z ſobą z támtąd kilká mężow przyſzli do Egipthu do Fáráoná Krolá Egiptſkiego / ktory mu dáł dom y potrzeby ku żywnoſći / á dáł mu ku temu oſobną źiemicę.
  19. A ták Adád przyſzedł ku wielkiey łáſce v Fáráoná / ták iż mu dáł zá żonę ſioſtrę żony ſwey / rodzoną ſioſtrę Kſiężny Tháfnes.
  20. Y porodźiłá mu ſioſtrá Tháfnes Ienubátá ſyná / ktorego Tháfnes odchowáłá w domu Krolá Fáráoná / y był Ienubáth w domu Krolewſkim miedzy ſyny Fáráonowemi.
  21. A gdy Adád vſłyſzáł w Egipćie iż záſnął Dáwid z oycy ſwemi / á iż theż vmárł Ioáb Hetmán rycerſtwá / rzekł do Fáráoná / Puść mię ábym ſzedł do źiemie ſwoiey.
  22. Ktoremu Fáráon odpowiedźiáł / Cżegożći v mnie nie doſtháwá iż chceſz idź do źiemie ſwoiey: A on mu rzekł / Niemáſz nic / iedno chcę ábyś ty mnie puſćił.
  23. Ktemu wzbudźił náń Bog nieprzyiáćielá Rezoná ſyná Eliádowego / ¤ ktory był vćiekł do Adárezerá Krolá Soby páná ſwego.
      ¤ 2.Sámu.8.v.3.

  24. A ten był do ſiebie zebráł lud / á był Kſiążęćiem woyſká gdy ie mordowáł Dáwid / y vſzli do Dámáſzku á mieſzkáli tám / poſtánowiwſzy go Krolem nád Dámáſzkiem.
  25. Y był nieprzyiáćielem Izráelcżykom po wſzytek cżás Sálomonow / oprocż ſzkod ktore też Adád cżynił trápiąc Izráelithy / á Krolowáł w Syryey.
  26. * Przytym Ieroboám ſyn Nábátá Efráteycżyk z Sáredy ktorego mátká byłá wdową á zwáno ią Serwą / then będąc ſługą Sálomonowym podnioſł przećiwko Krolowi rękę ſwą.
      * 2.Kron.13.v.6.

  27. A táć byłá przycżyná dlá kthorey ſie oborzył przećiwko Krolowi / Iż Sálomon gdy budowáł Mello / zábudowáł dźiurę w mieſćie Dáwidá oycá ſwego.
  28. A Ieroboám był cżłowiek mężny / kthorego widząc Sálomon iż był młodźieniec godny ku káżdey ſpráwie / vcżynił go przełożonem nád podátki wſzytkie° domu Iozefowe°.
  29. Tegoż cżáſu gdy Ieroboám wyſzedł z Ieruzálem / potkáł ſię z nim w drodze prorok Achiáſz Sylonitcżyk / á miáł ná ſobie płáſzcż nowy / y nie byli iedno ſámi dwá ná polu.
  30. Tedy Achiáſz źiąwſzy on płáſzcż nowy co miáł ná ſobie / rozdárł gi ná dwánáſćie ſztuk.
  31. Y rzekł do Ieroboámá / Weźmi ſobie ty dźieſięć ſztuk / Abowiem tákći powiedá Pán Bog Izráelſki / Oto iá oderwę Kroleſtwo z rąk Sálomonowych / á dám tobie dźieſięćioro pokolenie.
  32. Tylkoż mu iedno zoſtáwię dlá Dáwidá ſługi moie° / y dlá Ieruzálem miáſtá ktorem obráł ze wſzytkiego pokoleniá Izráelſkiego.
  33. A to dlá te° iż oni mnie opuſćili / á chwálili Aſtárotę boginią Sydońſką / Chámoſá bogá Moábſkiego / y Milchę bogá Ammonitſkiego / á nie chodźili drogámi moimi / áni doſyć cżynili temu co ſię mnie podobáło / áni ſtrzegli wyrokow y ſądow moich / iáko Dáwid oćiec iego.
  34. A wſzákoż iá nie odeymę Kroleſtwá z rąk iego / owſzem go poſtánowię Kſiążęćiem po wſzytki dni żywotá iego / dlá Dáwidá ſługi mego ktoregom iá obráł / iż on ſtrzegł roſkázániá mego y wyrokow moich.
  35. Ale z rąk ſyná iego wezmę Kroleſtwo / y dám ie tobie / to ieſt dźieſięćioro pokolenie.
  36. A ſynowi iego dám pokolenie iedno / áby był świátłoſćią Dáwidowi ſłużebnikowi memu po wſzythek cżás przede mną w Ieruzálem mieſćie ktorem iá obráł ſobie / áby thám było imię moie.
  37. A ćiebie wezmę y będźieſz Krolowáł nád wſzytkiem iákoć ſie podobáć będźie / á będźieſz Krolem nád Izráelem.
  38. Nád to ieſli ſłucháć będźieſz wſzytkie° co iá roſkázuię tobie / á będźieſz chodźił drogámi moimi / cżyniąc temu doſyć co ſie mnie podobá / ſtrzegąc wyrokow moich y roſkázániá moiego / iáko cżynił Dáwid ſłużebnik twoy / tedy iá będę z tobą / á zbuduięć dom mocny / iákom zbudowáł Dáwidowi / y podám ći Izráel.
  39. Y dlá tego trápić będę potomſtwo Dáwidowe / á wſzákoż nie po wſzytki cżáſy.
  40. A ták Sálomon przeto chćiáł zábić Ieroboámá: Ale on vćiekł do Egiptu / do Seſáká Krolá Egiptſkiego / y był tám áż do śmierći Sálomonowey.
  41. Wſzytki tedy ine ſpráwy Sálomonowe ktorekolwiek cżynił / y mądroſć iego / wypiſáne ſą w kſięgách ſpráw Sálomonowych.
  42. A wſzytek cżás iáko długo Sálomon krolowáł w Ieruzálem nád Izráelem / było cżterdźieſći lát.
  43. Záſnął pothym Sálomon z oycy ſwoimi / y pogrzebion ieſt w mieſćie Dáwidá oycá ſwego / á Krolowáł po nim Roboám ſyn iego.

    Kápitułá 12.
    ¶ 1. Roboám náſtáwá ná Kroleſtwo. 3. Vżywáiąc złey rády młodych ludźi / niechce ſię lżey z ludem obchodźić. 20. Ieroboám obrán Krolem nád Izráelem. 21. Roboám chce z nim wálcżyć. 22. Pán mu te° nie dopuſzcżá. 28. Ieroboám ſpráwił ćielce złote.

  1. * Tedy Roboám ſzedł do Sychē gdźie ſię tám był zebráł lud áby go poſtánowili Krolem.
      * 2.Kron.10.v.1.

  2. Co gdy vſłyſzáł Ieroboám ſyn Nábáthow ktory był do Egiptu vćiekł przed krolem Sálomonē / á támże przemieſzkáwáł.
  3. A przetoż poſłáli poń á wezwáli go / A tákże Ieroboám y ze wſzytkim Izráelſkim zgromádzeniem przyſzli á mowili do Roboámá tymi ſłowy.
  4. Oćiec twoy oćiążáł nás iárzmem ćięſzkiem / ále thy teráz vlży nám co z tákowego ſrogiego niewolſtwá oycá twego / y z thego ták ćięſzkiego iárzmá ktore on kłádł ná nás / á my tobie ſłużyć będźiem.
  5. Tedy on im dáł odpowiedź / Odeydźćież teráz / á po trzech dni wroćićie ſie do mnie: Y tákże lud odſzedł.
  6. Y wſzedł Krol Roboám w rádę z ſtárſzemi ktorzy bywáli w rádźie oycá iego Sálomoná zá iego żywotá mowiąc do nich / Co wy rádźićie iákobych miáł dáć odpowiedź ludowi:
  7. A oni mu ták odpowiedźieli / Ieſli dźiś w tym pozwoliſz ludowi temu á poſłucháſz ich / y dáſz im odpowiedź podle ich myſli / tedyć oni będą ſługámi po wſzytki cżáſy.
  8. Ale on opuſćiwſzy rádę ſtárſzych ktorą mu podáli / wſzedł w rádę z młodymi ktorzy z nim roſli / á kthorzy przy nim bywáli.
  9. Y rzekł do nich / A wy co mi rádźićie / iákimibych ſłowy miáł odpowiedźieć ludowi temu ktorzy oto mowią / ábych im vlżył iárzmá ktore włożył ná nie oćiec moy:
  10. Thedy mu rzekli oni młodźieńcy ktorzy z nim roſli / Thák dáſz odpowiedź ludowi temu kthory mowi do ćiebie / Oćiec thwoy oćiążył nás ćięſzkim brzemieniem / á ták go thy nám chćiey vlżyć / † A Tho co ieſt we mnie námnieyſzego / thedy więcſze ieſt niż biodrá oycá moiego.
      A To ieſth / Gdyżē możnieyſzy ieſt niż oćiec moy / przecż bych miáł vlżyć zwierzchnoſći ſwey.

      † Ekkle.47.v.28.

  11. A przetoż ácż wás oćiec moy oćiążáł ćięſzkiem brzemieniem / ále iá przydám tym więcey / Oćiec moy chluſtáł wás bicżmi / ále iá wás będę chluſtáł B głogiem.
      B W Zydowſkim ſtoi niedźwiátki / Co niektorzy rozumieią / iż były bicże z ſzpilkámi żeláznymi / Ale Doktorowie żydowſcy wykłádáią tho ćierniem / á miánowićie głogiem / ktorycheſmy my też tu z ich wykłádem náſládowáli.

  12. A ták Ieroboám y wſzythek lud przyſzli do Roboámá dniá trzećiego / ták iáko im był roſkázáł áby po trzećim dniu przyſzli ku niemu.
  13. A Krol dáł ſrogą odpowiedź ludowi opuſćiwſzy rádę ſtárſzych ktorą mu podáwáli.
  14. Owſzem wedle rády młodźieńcow mowił do nich tymi ſłowy / Oćiec moy vćiążáł wás iárzmem ćiężkim / ále iá wám ieſzcże przydám tym więcey / Oćiec moy chluſtháł wás bicżmi / ále iá wás będę chluſtáł głogiem.
  15. Y niechćiáł zezwolić Krol ludowi / gdyż ſię tho dźiáło z przycżyny Páńſkiey áby był doſyć vcżynił ſłowu ſwemu / ¤ ktore był powiedźiáł przed Achiáſzá Sylonithſkiego do Ieroboámá ſyná Nábáthowego.
      ¤ Wyżſzey.11.v.31.

  16. A gdy widźiáł wſzytek lud Izráelſki że ich Krol wyſłucháć niechćiáł odpowiedźieli mu tymi ſłowy / Coż my mámy zá dźiáł z Dáwidem / á co zá dźiedźictwo ieſt nám w ſynu Izáiowē: Idźćież Izráelcżycy do przybytkow ſwoich / á ty też o C Dáwid opátrz dom ſwoy / A tákże ſię rozeſzli Izráelcżycy do námiotow ſwoich.
      C Imieniem dźiádowſkim tu Piſmo názywá wnuká.

  17. A ták Roboám Krolowáł nád ſyny Izráelſkimi kthorzy mieſzkáli w mieſćiech Iudſkich.
  18. Y poſłáł Krol Roboám Adorámá poborcę ſwe° / ktorego wſzytek lud Izráelſki vkámionowáł / y tákże vmárł: A Krol Roboám wſiádſzy rychło ná woz / vćiekł do Ieruzálem.
  19. Y odſtąpili Izráelcżycy od domu Dáwidowego áż y do tego dniá.
  20. A gdy vſłyſzáł wſzytek lud Izráelſki iż ſie wroćił Ieroboám / poſłáli á wezwáli go do zgromádzeniá / y poſtánowili go Krolem nád wſzytkim Izráelem / á z domem Dáwidowym niezoſtáło iedno ſámo pokolenie Iudá.
  21. Potym Roboám przyſzedſzy do Ieruzálem / zebráł wſzytek dom Iudá y pokolenie Beniáminowe ſto y ośḿdźieſiąt thyſięcy mężow przebránych ku boiowi / chcąc wálcżyć z domem Izráelſkim / á chcąc pod ſię podbić Kroleſtwo gdyż był ſynem Sálomonowym.
  22. ♀ Y rzekł Bog do Semeiáſzá mężá Bożego tymi ſłowy.
      ♀ 2.Kron.11.v.2.

  23. Moẃ do Roboámá ſyná Sálomonowego Krolá Iudſkiego / y do wſzytkiego Iudy y Beniáminá tymi ſłowy.
  24. Niewyćiągáićie ábyſćie wálcżyć mieli przećiw bráćiey ſwey ſynom Izráelſkim / ále ſie káżdy wroć do domu ſwego / ábowiem tá rzecż zſtáłá ſię przez mię: Y byli poſłuſzni roſkázániu Páńſkiemu / á wroćili ſię y rozeſzli ná ſłowo iego.
  25. Ale Ieroboám zbudowáł Sychem ná gorze Efráim / y mieſzkáł w nim: A z támtąd wyſzedłſzy pobudowáł Fánuel.
  26. Potym ſobie thák myſlił Ieroboám / Oto ſię teráz záſię wroći Kroleſtwo w dom Dáwidow.
  27. Ieſliż lud then poydźie ſpráwowáć ofiár do Ieruzálem w domu Páńſkim / obroći ſię ſerce ludu tego do Roboámá páná ich Krolá Iudſkie° á zábiwſzy mię przyſtáną do nie°.
  28. A thák wſzedſzy w rádę vcżynił dwá ćielcá złote / y mowił do nich / Iuż więcey nie chodźćie do Ieruzálem / * Oto ſą bogowie twoi o Izráelu / ktorzy ćię wywiedli z źiemie Egiptſkiey.
      * W 2.Moi.32.v.8.

  29. Y poſtáwił iednego w Bethel / á drugiego w Dán.
  30. A thák ſię on poſthępek obroćił w grzech / D gdyż ſzedł lud zá drugim / áż do Dán.
      D Mieſzcżánie z Bethel chodźili do Dán / á z Dán chodzono záś do Bethel / Kędy tu wypiſuie ſzáleńſthwo báłwochwálcow / ktorzy ſzukáią dáleko thego co w domu máią.

  31. † Vcżynił też Káplicę ná gorze / y poſtánowił Kápłány niektore z poſpolſtwá / kthorzy nie byli z pokoleniá Lewi.
      † 2.Kron.11.v.15.

  32. Nád to Ieroboám zápowiedźiáł ſwięto mieſiącá oſmego / dniá piętnáſtego thegoż mieſiącá / według ſwiętá ktore było w Iudá / y ofiárowáł ná ołtárzu / á cżynił ták rownie w Bethel / ofiáry cżyniąc ćielcom ktore vcżynił / á poſtánowiwſzy kápłány támże w káplicách ktore pobudowáł.
  33. Spráwowáł też ofiáry ná ołtárzu E ktory poſtáwił w Bethel dniá piętnáſtego mieſiącá F oſmego / onegoż mieſiącá iáko vmyſlił y poſtánowił ſwięto ſynom Izráelſkim / á przyſtąpił do ołtárzá áby kádźił.
      E Tákći záwżdy cżynią okrutnicy obłudni w wierze / ktorzy chwáłę Bożą ná ſwe pożythki przyſtoſowáć chcą.
      F To ieſt / Páźdźierniká.

    Kápitułá 13.
    ¶ 1. Ieroboámá ofiáruiącego ćielcom vpominá niekthory Prorok. 2. Y przepowiádá o Iozyáſzu. 4. Vſchłá ręká Ieroboámowi. 6. Vzdrowion ieſt potym ná modlithwę Proroká. 19. Prorok nie będąc poſłuſznym Bogu / zábit ieſt ode lwá. 33. Ieroboám zátwárdzon w złoſći ſwoiey.

  1. A oto niekthory A Mąż Boży przyſzedł z Iudá z ſłowem Páńſkiem do Bethel / á Ieroboám ſtáł v Ołtárzá áby kádźił.
      A Ten ći był Addo. O cżem páthrz w kſięgách. 2.Kron.9.v.29.

  2. Y záwołáł przećiw Ołtárzowi z roſkázániá Páńſkiego / Ołtárzu / ołtárzu / tákći mowi Pán / * Otho ſię národźi ſyn domowi Dáwidowemu / ktorego imię będźie Iozyáſz / ten będźie ná tobie ofiárowáł y pálił kápłány kthorzy ſłużą w káplicách / á ktorzy teráz ná tobie kádźidły kurzą y popáli koſći ludzkie ná tobie.
      * 2.Krol.23.v.15.

  3. Y dáł mu znák dniá onego ták mowiąc / Tenći będźie znák ktory powiedźiáł Pán / Oto ſię roſpádnie ołtárz á rozſypie ſię popioł ktory ieſt ná nim.
  4. A gdy vſłyſzáł Krol Ieroboám ſłowá mężá Bożego ktore głoſem obwoływáł przećiw Ołtárzowi w Bethel / śćiągnął rękę ſwą od Ołtárzá á kázáł gi vchwyćić: Y vſchłá ręká iego ktorą náń roſćiągnął / á nie mogł iey przykurcżyć do ſiebie.
  5. K temu roſpádł ſię Ołtárz á rozſypáł ſię proch z niego / wedle znáku ktory mu dáł mąż Boży z roſkázániá Páńſkiego.
  6. A ták Krol rzekł do Mężá Bożego / Przycżyń ſię proſzę ćię zá mną do Páná Bogá thwego / á modl ſię zá mną ábych mogł przykurcżyć rękę ſwą do ſiebie: Y prośił Mąż Boży Páná / á roſkurcżyłá ſię ręká Krolewſká / y byłá táká iáko y przed tym.
  7. Tedy Krol rzekł do Mężá Bożego / Podź ze mną do domu ábyś ſie pośilił / á dáruię ćie.
  8. Ale on rzekł ku Krolowi / Nie ſzedłbym z tobą byś mi dáł y połowicę domu twego / y nie iádłbych chlebá áni wody pił ná mieyſcu tym.
  9. Abowiem mi ták Pán roſkázáł / Nie będźieſz iádł chlebá áni pił wody / áni ſię wroćiſz tą drogą ktorąś przyſzedł.
  10. Odſzedł tedy inſzą drogą / á nie tą ktorą był przyſzedł do Bethel.
  11. Y mieſzkáł ieden B ſtáry Prorok w Bethel / ktorego ſyn przyſzedſzy opowiedźiáł mu wſzytkę ſpráwę co cżynił onego dniá mąż Boży w Bethel y ſłowá kthore mowił ku Krolowi opowiedźieli oycu ſwemu.
      B To ieſt / Fáłſzywy.

  12. Tedy ich oćiec pytáł / ktorą drogą ſzedł / A ſynowie iego wiedźieli drogę ktorą ſzedł Mąż Boży kthory był przyſzedł z Iudá.
  13. Zátym rzekł ku ſynom ſwym áby mu oſiodłáli oſłá. Ktorzy go oſiodłáli iemu y wſiádł náń.
  14. Y iecháł zá mężem Bożym / á nálázł go ſiedzącego pod dębem / á rzekł ku niemu / Y tyżeś ieſt on Mąż Boży ktoryś przyſzedł z Iudá: A on rzekł / Iám ieſt.
  15. Zátym mu powiedźiáł / Podź ze mną do domu me° / á źieſz trochę chlebá.
  16. Ale mu on rzekł / Nie mogę ſie wroćić áni idź z tobą / y nie będę iádł chlebá / áni pił wody v ćiebie ná mieſcu tym.
  17. Bom miáł roſkázánie ſłowá Páńſkiego / ábych tu nie iádł chlebá áni pił wody / áni ſię wrácáł drogą ktorám przyſzedł.
  18. Ale mu powiedźiáł / Theżem iá ieſt Prorok iáko y ty / á powiedźiáł mi Anioł ſłowo Páńſkie / ábych ćię z ſobą odwiodł do domu ſwego / á iżbyś iádł chleb y pił wodę / Y tákże im ſkłámáł.
  19. Y wroćił ſię z nim / á iádł chleb y pił wodę w domu iego.
  20. A gdy ſiedli v ſthołu / mowił Pán do onego Proroká ktory go był wroćił.
  21. Y záwołáł do mężá Boże° ktory był przyſzedł z Iudá temi ſłowy / Ták mowi Pán / przetho iżeś był odpornym ſłowu Páńſkiemu / á nie ſtrzegłeś roſkázániá ktore tobie podáł Pán Bog twoy.
  22. Aleś ſię wroćił y iádłeś chleb á piłeś wodę ná mieyſcu tobie od Páná zákázánym / á przetoż nie będźie pochowán trup twoy w grobie oycow twoich.
  23. A ták gdy ſię náiádł y nápił / oſiodłáł mu oſłá prorok on ktory go był wroćił.
  24. Z támtąd gdy iecháł pothkáł go lew w drodze / y zábił go á leżáł trup iego ná drodze á nád nim ſtáł oſieł / y lew podle trupá.
  25. A oto ludźie idąc tám tędy / vyzreli trupá leżącego ná drodze á lwá ſtoiącego nád nim / kthorzy przyſzedſzy opowiedźieli to w mieſćie kędy mieſzkáł on Stáry Prorok.
  26. Co gdy vſłyſzáł Prorok on ktory go był wroćił z drogi / rzekł / Onći to ieſt Mąż Boży ktory był odpornym ſłowu Páńſkiemu / á przethoż go Pán podáł lwowi / á złámáł go y zábił wedle ſłowá Páńſkiego / ktore mu powiedźiáł.
  27. Nád to rzekł do ſynow ſwoich áby mu oſiodłáli oſłá / y oſiodłáli go iemu.
  28. Ktory wyiecháwſzy nálázł trupá leżącego ná drodze / á oſłá y lwá ſtoiącego nád nim / á lew nie ruſzáł áni trupá áni oſłá.
  29. Tedy wźiął Prorok trupá Mężá Bożego / á włożywſzy gi ná oſłá odwiozł gi / á przyſzedł do miáſtá ſwego áby płákáł á pogrzebł go.
  30. Y położył w grobie ſwym trupá iego / á płákáno go iáko brátá.
  31. A gdy go pogrzebł / rzekł do ſynow ſwoich tymi ſłowy / Gdy iá też vmrę tedy mię pogrzebćie w grobie w ktorym ieſt pogrzebion Mąż Boży / á podle iego koſći położćie koſći moie.
  32. Abowiem ſię to zſtánie co obwołáł w ſłowie Páńſkim przećiw ołtárzowi ktory ieſt w Bethel / y przećiwko wſzytkim káplicám ná gorách ktore ſą w mieſćiech Sámáryey.
  33. To gdy ſię zſtáło / przedſię Ieroboám nie odwroćił ſię od złośćiwey ſwey drogi: Ale potym nácżynił niektorych kápłánow z poſpolſthwá w káplicách po gorách / A káżdy kthory mu co do rąk potknął / zoſtáł kápłánem w káplicách.
  34. Y obroćiłá ſię tá rzecż w grzech domowi Ieroboámowemu / áby ták był wykorzenion á wygłádzon z źiemie.

    Kápitułá 14.
    ¶ 1. Ieroboám ſzle żonę ſwą do proroká Achiáſzá. 6. Ktory iey opowiedá vpádek domu iego y ludu Izráelſkiego. 17. Smierć ktorą Achiáſz opowiedźiáł ſyná Ieroboámowego. 20. Cżás Kroleſtwá y śmierći Ieroboámá. 21.29. Y Roboámá. 22. Iudá ſię dopuſzcżá báłwochwálſtwá. 25. Seſák Krol Egiptſki połupił Koſćioł Boży.

  1. Tegoż cżáſu rozniemogł ſię Abiá ſyn Ieroboámow.
  2. Tedy rzekł Ieroboám do żony ſwej / Wſtáń teráz / á odmień ſię iżby ćię nie poznáno żeś ieſt żoną Ieroboámową / Idźże do Sylo / á támći ieſt Achiáſz prorok / * ktory mi powiedźiáł żem miáł zoſtháć Krolem nád ludem tym.
      * Wyżſzey.11.v.31.

  3. Weźmiż z ſobą dźieſięćioro chlebá / plácki / y fáſkę miodu / á idź do niego / á on oznáymi thobie co ſię ſtáć má z dźiećięćiem.
  4. Y vcżyniłá ták żoná Ieroboámowá / á ſzedſzy do Sylo weſzłá do domu Achiáſzowego: Ale Achiáſz nie mogł iuż widźieć / bo był od ſtároſći zeſzłym ná wzroku ſwoim.
  5. Tedy rzekł Pán ku niemu / Achiáſzu / Oto żoná Ieroboámowá przyſzłá chcąc ſię niecżego od ćiebie dowiedźieć o ſynu niemocnym / á ták iey powieſz ty á ty / boć przyidźie iákoby miáłá być inſzą.
  6. A przetoż gdy Achiáſz vſłyſzáł tęthnánie nog gdy przychodźiłá ku drzwiom / rzekł do niey / Wnidź żono Ieroboámowá / przecżże ſię zmyſláſz być inſzą: á iá do ćiebie mám ſrogie roſkázánie.
  7. Idźże á powiedz Ieroboámowi / Tákći mowi Pán Bog Izráelſki / Dlá thego iżem ćię wywyżſzył z pośrzod ludu / á poſtánowiłem ćię kſiążęćiem nád ludem moim Izráelſkim.
  8. Y oderwáłem Kroleſtwo od domu Dáwidowego / á dáłem ie tobie / Aleś ty nie był tákowym iáko ſłużebnik moy Dáwid ktory ſtrzegł roſkázániá mego / á chodźił zá mną z cáłym ſercem cżyniąc temu doſyć co ſię mnie podobáło.
  9. Aleś ty wſzythki przewyżſzył w złoſći ktorzy byli przed thobą / ábowiem odbieżáwſzy mię pocżyniłeś ſobie bogi cudze y lite / ábyś mię wzruſzył ku gniewu / á mnieś názád porzućił zá ſobą.
  10. † A dlá tegoż iá przywiodę nieſzcżęſćie ná dom Ieroboámow / á wytrácę z niego áż do námnieyſzego A ſzcżenięćiá / ták to co ieſt ná mieyſcách obronnych / iáko y to co gdźie indźiey pozoſtháło w Izráelu. Y wymiotę dom Ieroboámow / iáko wymiátáią gnoy áż go nic nie zoſtánie.
      A Tho ſię też rozumieć może / o męſzcżyznách.

      † Niżey.15.v.29.

  11. Tego ktory z domu Ieroboámowego vmrze w mieſćie / źiedzą pśi / á tego ktory vmrze ná polu / źiedzą ptácy powietrzni / ábowiem ták Pán obiecáł.
  12. A ták ty idź rychley do domu ſwego / bo ſkoro wnidźieſz do miáſtá / vmrze twe dźiećię.
  13. Y będźie go płákáł wſzytek lud Izráelſki á vcżynią mu pogrzeb / Bo tylko ten ſám z národu iego wnidźie do grobu / przeto iż ſię w nim nieco vpodobáło Pánu Bogu Izráelſkiemu z domu Ieroboámowego.
  14. Y wzbudźi ſobie Pán Krolá nád Izráelem / ktory cżáſu ſwego wykorzeni dom Ieroboámow: Ale coż to ieſt teráz:
  15. Owſzem potłucże Pán Izráelcżyki iáko trzćinę ktorá ſię chwieie ná wodźie / á wyplewie ie z they źiemie dobrey kthorą dáł oycom ich / á roſproſzy ie zá B rzekę / przeto iż ſobie pocżynili C gáie wzruſzáiąc ku gniewu Páná.
      B To ieſt / Eufráten / A to ſię rozumie o vćiśnieniu ktorym Aſsyryáni trápili Izráelcżyki.
      C Ty gáie poſwięcone były báłwánom.

  16. A D wydá Izráelá dlá grzechu Ieroboámowego / ktorego ſię y ſám dopuſćił / y ine weń wpráwił.
      D To ieſt / Ná zginienie.

  17. A ták wyſzedſzy żoná Ieroboámowá przyſzłá do Therſy / á gdy wſtępowáłá ná prog domu vmárło dźiećię.
  18. Y pogrzebli go á płákáli nád nim wſzyſcy Izráelcżycy / według ſłowá Páńſkiego kthore opowiedźiáł przez ſługę ſwego Achiáſzá proroká.
  19. Ale ine ſpráwy Ieroboámowe / iáko wálcżył y Krolowáł / ſpiſáne ſą w Kronikách Krolow Izráelſkich.
  20. A cżás iáko długo Krolowáł Ieroboám / był dwádźieſćiá lát y dwie potym záſnął z oycy ſwymi / á Krolowáł po nim Nádáb ſyn iego.
  21. ¤ Roboám też ſyn Sálomonow Krolowáł w Iudá / á było Roboámowi cżterdźieſći lát y rok gdy pocżął Krolowáć / á pánowáł ſiedḿnáſćie lát w mieſćie Ieruzálem / ktore ſobie Pán obráł ze wſzytkiego pokoleniá Izráelſkiego áby tám E było imię iego: á mátká Roboámowá byłá F Náámá Ammonitká.
      E To ieſt / Aby názywáne było miáſtem Bożym.
      F Tá byłá przywiodłá Roboámá ſyná ſwego ku báłwochwálſtwu / iáko też byłá vcżyniłá Sálomonowi oycu iego / Nie bez przycżyny wſpominá tę niewiáſtę poſtronną y báłwochwálce / áby ſie vkázáło iż Pán náſz Iezus Kryſtus chćiáł ták mieć / áby cudzoźiemcy y báłwochwálce byli do niego przyłącżeni / iáko y Izráelcżycy.

      ¤ 2.Kron.12.v.13.

  22. Y dopuſćił ſię Iudá złoſći przed Pánem / á wzruſzyli go grzechy ſwymi ku gniewu / więcey niż kiedy grzeſzyli oycowie ich.
  23. Abowiem też y oni pobudowáli ſobie káplice ná gorách / ſłupy y gáie ná káżdym págorku wyſokim / y pod káżdym drzewem źielonym.
  24. Byli też w źiemi oney y Sodomcżycy ſpráwuiąc ſie wſzyſcy według wſzech obrzydliwośći pogánow / ktore Pán wyrzućił od oblicżnoſći ſynow Izráelſkich.
  25. Tedy piątego roku zá Krolá Roboámá przyćiągnął Seſák Krol Egiptſki ku Ieruzálem.
  26. Y pobráł wſzytki Skárby z Domu Páńſkiego y z domu Krolewſkiego / ♀ wźiął też wſzytki Tárcże złote ktorych był náſpráwowáł Sálomon.
      ♀ Wyżſzey.10.v.16.

  27. Ná ktorych mieyſce Krol Roboám ſpráwił Tárcże miedźiáne / y porucżył ie przełożonym nád drábánty kthorzy ſtrzegli drzwi domu Krolewſkiego.
  28. A kiedy iedno ſzedł Krol do Domu Páńſkiego / noſili ie drábánći / á odnoſili záſię do ſwoich komor.
  29. Ale ine ſpráwy Roboámowe y wſzytko co cżynił / ſpiſáno ieſth w Kronice Krolow Iudſkich.
  30. Y byłá woyná vſtáwicżná miedzy Roboámem y Ieroboámem.
  31. Y záſnął Roboám z oycy ſwymi / á pogrzebion ieſt przy nich w Mieſćie Dáwidowym / Y było imię mátki iego Náámá Ammonithká / A po nim Krolowáł Abiám ſyn iego.

    Kápitułá 15.
    ¶ 1. Abiám gdy Krolowáł trzy látá nád Iudą. 8. Vmárł / po nim Azá náſtáł. 24. A po Aźie náſtáł Iozáfáth. 25. Nádáb był Krolem nád Izráelem. 28. A po nim Báázá / ktory wytráćił potomſtwo Ieroboámowe.

  1. * Roku thedy oſmnáſtego zá Krolá Ieroboámá ſyná Nábáthowego / Krolowáł Abiám nád Iudą.
      * 2.Kron.11.v.22.

  2. Ten iedno trzy látá pánowáł w Ieruzálem / á imię mátki iego było Mááchá corká Abſálomowá.
  3. Y chodźił we wſzytkich grzechoch oycá ſwego ktore cżynił przed nim / á nie trwáł ſtátecżnem ſercem przy Pánu Bogu ſwoim / iáko Dáwid oćiec iego.
  4. A wſzákoż Pán Bog ie° dlá Dáwidá dáł mu A świátłoſć w Ieruzálem wzbudźiwſzy po nim ſyná iego vtwierdzáiąc Ieruzálem.
      A To ieſt / Syná w dobrey wierze poſtánowionego / to ieſt Azę / ktory był ſwiátkoſćią ludowi Izráelſkiemu / á wyrwáł go z pośrzod onych ćiemnoſći báłwochwálſkich.

  5. Przeto iż Dáwid cżynił wſzytko co ſię nálepiey Pánu podobáło / á nie vchyláł ſię od żádnego roſkázániá po wſzytek cżás żywotá ſwego / † oprocż tylko oney ſpráwy z Vryáſzem Heteyſkiem.
      † 2.Sámu.11.v.4.y 17. y 12.v.9.

  6. Y byłá vſtáwicżná woyná miedzy Roboámem y Ieroboámem poki iedno żyw był.
  7. Ale inſze ſpráwy Abiámá y wſzytko co cżynił / nápiſáne ſą w Kronikách Krolow Iudſkich. ¤ I bywáłá wálká miedzy Abiámem y Ieroboámem.
      ¤ 2.Kron.13.v.2.

  8. ♀ Potym záſnął Abiám z oycy ſwemi / á pogrzebiono go w mieſćie Dáwidowem / y náſtáł po nim ná Kroleſtwo Azá ſyn iego.
      ♀ 2.Kron.14.v.1.

  9. Tedy dwudźieſtego roku zá Ieroboámá Krolá Izráelſkiego / Krolowáł Azá nád Iudą.
  10. A był Krolem w Ieruzálem cżterdźieſći lát y rok / á imię B Mátki iego było Mááchá corká Abſálomowá.
      B Byłá bábá iego / Iáko też y Dáwidá názywá cżęſtho Piſmo Oycem / ktory był Dźiádem.

  11. Ale Azá ſpráwowáł ſię thák iáko ſie Pánu podobáło / iáko y Dáwid oćiec iego.
  12. Abowiē wytráćił Sodomcżyki z źiemie / y wyrzućił wſzytki báłwány ktorych náſpráwowáli oycowie ie°.
  13. Ktemu też mátkę ſwą Mááchę zrzućił z pánowániá / ktorá byłá zbudowáłá C báłwáná w gáiu / ále gi Azá dáł porąbáć y ſpálić v potoká Cedron.
      C Tho był ſromotny Báłwán / w gáiu ktory był themuż poſwięcony / Niektorzy mnimáią / iż był báłwán kthorego zwáno Pán áby był ná poſtrách onemu ludowi.

  14. A choćiáż Káplic nie pokáźił / iednák przedſie ſerce ſwe ſtátecżnie záchowáł Pánu D po wſzytek cżás żywotá ſwego.
      D To mámy rozumieć o więcſzey cżęſći krolowániá iego ábowiem też ná niektory cżás zgrzeſzył.

  15. Y wnioſł rzecży poświęcone oycá ſwego / y rzecży ktore ſám poświęćił do Domu Páńſkiego / śrebro / złoto / y nácżyniá.
  16. Y byłá vſtáwicżná woyná miedzy Azą y Báázą Krolem Izráelſkim po wſzytek cżás ich żywotá.
  17. Abowiem Báázá Krol Izráelſki ćiągnął przećiw Iudźie / á zbudowáł Rámę áby záwárł źiemię / iżby nikt nie przyſzedł áni wyſzedł do Azy Krolá Iudſkiego.
  18. Tedy Azá wźiąwſzy wſzytko złoto y śrebro ktore było pozoſtháło w ſkárbie domu Páńſkiego y w ſkárbie Krolewſkim / dáł ie w ręce ſłużebnikom ſwoim / á E poſłáł ie do Benádádá ſyná Tábremoná / ſyná Hezyoná Krolá Syryiſkiego / ktory mieſzkáł w Dámáſzku z tym poſelſtwem.
      E Tu zgrzeſzył niedowiárſtwem / iż więcey nádźieię ſwą pokłádáł w mocy ludzkiey ániżeli w Bogu.

  19. Iż ieſt przymierze miedzy mną y miedzy tobą / á miedzy oycem moim y miedzy oycem twym / otoć ſzlę dáry złoto y śrebro / ábyś zrzućił przymierze twe z Báázą Krolem Izráelſkim / áby odćiągnął ode mnie.
  20. Y vcżynił to Benádád kwoli Krolowi Aźie / iż poſłáł ſwe Hetmány z woyſki ktore miáł przećiw miáſtom Izráelſkim / y poborzył Ahion / Dám / y Abelbethmááchę / y wſzytko Ceneroth / y wſzytkę źiemię Neftáli.
  21. To gdy vſłyſzáł Báázá przeſtáł budowáć Rámy / y mieſzkáł w Terſie.
  22. Tedy Krol Azá zebráł wſzytek lud Iudſki żádne° nie zoſtáwuiąc á roznioſł kámienie y drzewo z Rámy / ktore był pobudowáł Báázá / á opráwił imi Gábáá Beniámin y Másfá.
  23. Ale wſzytki ine ſpráwy Azy y wſzytká ie° moc / y cożkolwiek iedno cżynił / y miáſtá ktore zbudowáł / ſpiſáne ſą w kronikách Krolow Iudſkich á cżáſu ſtároſći ſwey chor był ná nogi.
  24. Zátym záſnął z oycy ſwemi / y pogrzebion ieſt z nimi w mieſćie Dáwidá oycá ſwego / á Krolowáł po nim Iozáfát ſyn iego.
  25. Ale Nádáb ſyn Ieroboámow náſtáł ná Kroleſtwo Izráelſkie wtorego roku Kroleſthwá Azy Krolá Iudſkiego / y Krolowáł nád Izráelem dwie lećie.
  26. Y cżynił złoſć przed Pánē chodząc drogámi oycá ſwe° / y w onych grzechoch w ktore on wpráwił Izráelity.
  27. Przećiw ktoremu Báázá ſyn Achie z domu Izáſchár ſprzyſiągł ſię / y poráźił go v Gebethon miáſtá Filiſtyńſkiego / bo Nádáb ze wſzytkim Izráelem obległ był Gebethon.
  28. Y zábił go Báázá roku trzećiego zá pánowániá Azy Krolá Iudſkiego / á ſám Krolowáł miáſto niego.
  29. * Ten gdy Krolowáć pocżął / wymordowáł wſzytek dom Ieroboámow / á nie zoſtáwił żádnego z národu Ieroboámowego áż wſzythki wytráćił / według ſłowá Páńſkiego ktore był opowiedźiáł przez ſługę ſwego Achiáſzá Sylonitſkiego.
      * Wyżſzey.14.v.10.

  30. A to dlá grzechow Ieroboámowych ktorych ſie dopuſćił / y w ktore wpráwił Izráelcżyki / y dlá przeſtępſtwá ktorym wzruſzył ku gniewu Páná Bogá Izráelſkiego.
  31. A ine ſpráwy Nádábowe / y wſzytko co vcżynił / ſpiſáno ieſt w Kronikách Krolow Izráelſkich.
  32. Y byłá vſtáwicżná wálká miedzy Azą y Báázą Krolem Izráelſkim poki iedno żywi byli.
  33. A roku trzećiego zá pánowániá Azy Krolá Iudſkiego / Krolowáł Báázá ſyn Achie nád wſzytkim Izráelem w Therſie / przez cżthery á dwádźieſćiá lát.
  34. Y cżynił złość przed Pánem / chodząc drogámi Ieroboámowymi / y w grzechu iego w ktory wpráwił Izráelity.

    Kápitułá 16.
    ¶ 1.7. Bááźie opowiedá Iehu prorok / domu iego wyniſzcżenie. 8. Elá po nim náſtáwá. 10. Zámbry go zábił. 11. Dom iego wſzytek wygłádźił / y miáſto niego Krolowáł. 18. Zámbry ſám ſię wrzućił do ogniá. 21. Ambry po nim Kroluie. 28. Acháb náſtáwá po nim. 31. Ktory poymuie Iezábel. 32. Iego báłwochwálſtwá.

  1. Y było ſłowo Páńſkie do Iehu ſyná Hánániego / áby mowił Bááźie tymi ſłowy.
  2. Dlá tego iżem ćię wydźwignął z prochu / á poſtánowiłem ćię Kſiążęćiem nád ludem Izráelſkim / á tyś przedſię chodźił drogámi Ieroboámowymi / y wpráwiłeś w grzech lud moy Izráelſki / pobudzáiąc mię ku gniewu grzechy ich.
  3. Oto iá odrzucę twe potomſtwo Báázá y potomſtwo domu twego / á vcżynię dom twoy * iáko dom Ieroboámá ſyná Nábáthowego.
      * Wyżſzey.15.v.29.

  4. Tego ktory z rodu twego vmrze w mieſćie / źiedzą pśi / á tego ktory vmrze ná polu / źiedzą ptácy powietrzni.
  5. A oſtátek ſpráw Báázy / y co cżynił / y co byłá zá moc iego / † to wſzytko ſpiſáno ieſt w Kronice Krolow Izráelſkich.
      † 2.Kron.16.v.1.

  6. A thák gdy záſnął Báázá z oycy ſwymi / pogrzebion ieſt w Therſie / á po nim Krolowáł iego ſyn Elá.
  7. Wypełniło ſie tedy ſłowo Páńſkie ktore mowił przez Iehu proroká ſyná Hánániego przećiwko Bááźie y potomſtwu iego / y przećiw wſzytkim złym ſpráwám ktorych ſię dopuſzcżáł przed Pánem / wzruſzáiąc go ku gniewu ſpráwámi ſwemi / iż go toż potkáć miáło co y dom Ieroboámow / y dlá tego też iż on gi zábił.
  8. A dwudźieſtego y ſzoſtego roku zá pánowániá Azy Krolá Iudſkiego / Elá ſyn Báázy Krolowáł nád Izráelem w Therſie dwie lećie.
  9. Przećiwko ktoremu ſprzyſiągł ſię ſługá iego Zámbry / hetmán nád połowicą rycerſtwá: A ná ten cżás Elá mieſzkáiąc w Therſie / był piiánym y oźráłym w domu Arſy / ktory był ſpráwcą nád Therſą.
  10. ¤ Y przyſzedſzy zábił á zámordowáł go we dwudźieſtym y ſiodmym roku pánowániá Krolá Azy / á ſám Krolowáł miáſto niego.
      ¤ 2.Kron.9.v.31.

  11. Then gdy pocżął Krolowáć á oſiádł ſtolicę ie° / wymordowáł wſzytek dom Báázy áż do ſzcżątká / thák krewne iego iáko y przyiáćioły.
  12. A ták Zámbry wygłádźił wſzytek dom Báázy / według ſłowá Páńſkiego ktore o nim powiedźiáł przez Iehu proroká.
  13. Dlá wſzytkich grzechow Báázy / y dlá grzechow Ele ſyná iego ktorych ſię dopuſćili / y wpráwili w nie wſzytki Izráelity / á ták wzruſzyli ku gniewu prożnoſćiámi ſwymi Páná Bogá Izráelſkiego.
  14. Ale ine ſpráwy Ele y wſzytko co cżynił / ſpiſáno ieſth w Kronikách Krolow Izráelſkich.
  15. Dwudźieſtego tedy y ſiodmego roku zá pánowániá Azy Krolá Iudſkiego / Krolowáł Zámbry przez ſiedḿ dni w Therſie / á ná ten cżás leżáło woyſko v Gebethon miáſtecżká Filiſtyńſkiego.
  16. A gdy vſłyſzáł lud w oboźie tákową rzecż / iż Zámbry ſprzyſiągſzy ſię zábił Krolá / tedy wſzyſcy Izráelitowie poſtánowili Krolem Amry hetmáná woyſká Izráelſkiego onegoż dniá w oboźie.
  17. A ták Amry ze wſzytkim ludem Izráelſkim odćiągnąwſzy od Gebethon / oblegli Therſę.
  18. Co gdy obácżył Zámbry iż wźięto miáſto / wſzedł ná páłác Krolewſki / á támże gi zápálił około ſiebie y vmárł.
  19. A to dlá grzechow ktorych ſię dopuſćił złoſćiwie ſię ſpráwuiąc przed Pánem / á chodząc drogámi Ieroboámowymi / y w grzechoch ktorych ſię dopuſzcżáł / y Izráelcżyki w nie wpráwowáł.
  20. Ale ine ſpráwy Zámbry / y iego ſprzyſiężenie / ſpiſáne ieſt w Kronikách Krolow Izráelſkich.
  21. Thedy ſię lud Izráelſki rozerwáł ná dwie cżęſći / połowicá ludu zoſtáłá z Thebni ſynem Ginethowym obráwſzy go ſobie Krolem / á drugá połowicá zoſtáłá przy Amrym.
  22. Ale lud ktory przeſtáwáł z Amrym / był ſilen ludowi onemu ktory zoſtáwáł z Thebni ſynem Ginethowym / Y vmárł Thebni / á Amry Krolem zoſtáł.
  23. Roku tedy trzydźieſtego y pierwſzego zá pánowániá Azy Krolá Iudſkiego Krolowáł Amry nád Izráelem dwánáſćie lát / w Therſie był ſzeſć lát Krolem.
  24. Kupił potym gorę Sámáryey od Semerá zá dwá thálenty śrebrá / y pobudowáł ná oney gorze / á wezwáł imię miáſtá ktore zbudowáł imieniem Semerowem ktory był pánem oney gory Sámáryey.
  25. Ale Amry cżynił złość przed Pánem / á dopuſzcżáł ſie przed Pánem rzecży gorſzych niźli wſzyſcy ktorzy przed nim byli.
  26. Y chodźił wſzytkimi drogámi Ieroboámá ſyná Nábáthowego / y w grzechu w ktory on wpráwił lud Izráelſki / wzruſzáiąc ku gniewu Páná Bogá Izráelſkiego prożnoſćiámi ſwemi.
  27. Ale oſtátek ſpráw Amrego y wſzythko co cżynił / ktemu y moc iego ktorą pokázowáł ſpiſáná ieſt w kronikách Krolow Izráelſkich.
  28. Záſnął potym Amry z oycy ſwymi / á pogrzebion ieſt w Sámáryey / po ktorym krolowáł Acháb ſyn ie°.
  29. A thák Acháb ſyn iego krolowáł nád Izráelem trzydźieſtego y oſmego roku / zá pánowániá Azy Krolá Iudá / á trzymáł Kroleſtwo Izráelſkie w Sámáryiey dwádźieśćiá y dwie lećie.
  30. A nád wſzytki ine kthorzy przed nim byli gorzey ſię Acháb ſpráwowáł przed Pánem.
  31. A nie máiąc ná tym doſyć iż chodźił w grzechoch Ieroboámá ſyná Nábáthowego / wźiął ſobie zá żonę Iezábel corkę Ethbáálá Krolá Sydońſkiego / á ſzedſzy ſłużył Báálowi y chwálił go.
  32. Przytym poſtáwił Ołtárz Báálowi w koſćiele Báálowym / kthory zbudowáł w Sámáryey.
  33. Ktemu Acháb náſádźił gáy / á oną ſpráwą ſwą thym więcey wzruſzył ku gniewu Páná Bogá Izráelſkiego nád wſzytki ine Krole kthorzy przed nim byli.
  34. Zá iego cżáſu budowáł Hiel z Bethel A Ierycho / á gdy záłożył grunty iego / ſtráćił pierworodnego ſyná ſwego Abirámá / á gdy iuż wyſtháwowáł brány / tedy ſtráćił Sekubá námłodſzego ſwego ſyná / według ſłowá Páńſkiego ktore powiedźiáł przez Iozuego ſyná Nunowego.

    Kápitułá 17.
    ¶ 1. Eliáſz głod opowiedá. 5. Zywią go krucy. 9. Poſłán ieſt do niektorey wdowy do Sárepty. 19. Támże wſkrzeſił ſyná iey.

  1. Tedy rzekł Eliáſz A Teſbithá z obywátelow Gáláádu do Achábá / * Swiádkiē mi ieſt Pán Bog Izráelſki przed ktorego oblicżnoſćią ſtoię / że przez thy látá áni deſzcż áni roſá nie vpádnie ná źiemię / iedno ná ſłowo moie.
      A Thezbon / iáko piſze Iozefus / ieſt miáſtho w pokoleniu Mánáſseſowē zá Iordánē ku wſchodu ſłońcá pod gorą Gáláád.

      * Ekkle.48.v.3.

  2. Y było do niego ſłowo Páńſkie tákowe.
  3. Idź z thąd á obroć ſię ná Wſchod ſłońcá / y ſkriy ſię w potoku Cháryt ktory ieſt przećiw Iodránu.
  4. A będźieſz pił z potoká / A krukomem B roſkázáł áby ćię żywili.
      B Ten przykłád zácny Eliáſzow / ieſt ku náuce wſzythkim kthorzy idą zá powołánim Páńſkim / áby ſię názbyth nie ſtáráli o tych docżeſnych rzecżách / gdyż Pán Bog záwżdy ie má ná pilney piecży.

  5. Ktory cżyniąc doſyć ſłowu Páńſkiemu / ſzedł á vſiádł w potoku Cháryth / ktory był przećiw Iordánu.
  6. Y przynoſili mu krucy chleb y mięſo / ták z poránku iáko y w wiecżor / á nápiiáł ſię z potoká.
  7. Lecż po máłym cżáſie wyſechł on potok bo nie ſzedł deſzcż ná źiemię.
  8. Potym Pán rzekł do niego tymi ſłowy.
  9. * Wſtáń á idź do Sárepty Sydońſkiey y mieſzkáy tám / otom C roſkázáł wdowie niewieſćie áby ćię żywiłá.
      C Thák iáko był Pán z nieiákiego poduſzcżeniá przypędźił kruká iż żywił Eliáſzá. Ták też y chuć tey niewiáſthy pobudźił ku Eliáſzowi / co tu ná tym mieiſcu zowie roſkázániem.

      * Iákob.5.v.17.

  10. † Tedy on ſzedł do Sárepty / y przyſzedł do brány miáſtá / A oto niewiáſtá wdowá zbieráłá drwá / ktorey záwołáwſzy rzekł ku niey / Proſzę przynieś mi throchę wody w nácżyniu ábych ſię nápił.
      † Luk.4.v.21.

  11. A gdy oná ſzłá áby mu przynioſłá / tedy ná nię záwołáł proſząc iey áby mu przynioſłá y trochę chlebá.
  12. Ná co mu oná odpowiedźiáłá / Ieſt mi ſwiádkiem Pán Bog twoy żeć nie mám kęſá piecżonego chlebá / chybá ſpełną gárſć mąki w dzbánku / á trochę oliwy w fláſzy / á oto teráz zebráłám ty kilká drewien ábych ſzłá y zgotowáłá ſobie y ſynowi ſwemu / źiádſzy to ábychmy pomárli.
  13. Tedy do niey rzekł Eliáſz / Idźże / nie boy ſie / á iákoś rzekłá ták vcżyń / á wſzákoż z támtąd vpiecż mi podpłomyk máły y przynieś mi gi / á potym też ſobie y ſynowi ſwemu vcżyniſz.
  14. Abowiem thák powiedźiáł Pán Bog Izráelſki / Nie vbędźie z tey fáſy mąki / áni oliwy z tego dzbánká / áż do onego cżáſu gdy Pán ſpuſći deſzcż ná źiemię.
  15. A przetoż oná ſzłá y vcżyniłá wſzytko podług roſkázániá Eliáſzowego / á ták iádłá y oná y on / y wſzytká cżeládź iey przez ony cżáſy.
  16. A nie vbywáło mąki z oney fáſy / áni oliwy z dzbánká według ſłowá Páńſkiego kthore powiedźiáł przez Eliáſzá.
  17. Potym cżáſu niektorego rozniemogł ſię ſyn niewieſćie pániey domu onego / á miáł ták ćięſzką niemoc ná ſię / że ſkonáł.
  18. A przetoż ſámá rzekłá do Eliáſzá / Co żemći winná mężu Boży / D á dlá tego żeś do mnie przyſzedł ábyś przywiodſzy ná pámięć złoſć moię vmorzył ſyná mego.
      D To ieſt ábych byłá thák káráná zá grzechy moie. Tho mowi nie iżby miáłá zá złe iż v niey mieſzkáł Prorok / ále to mowi z ſercá pokornego / gdy świątoſć iego przyrownywá ku złoſćiám ſwoim.

  19. Ale on rzekł do niey / Dáy mi ſyná twego. Y wźiąwſzy go z łoná iey / nioſł go do gmáchu w ktorym mieſzkáł / á położył go ná łożu ſwoim.
  20. Y wołáł do Páná thymi ſłowy / Pánie Boże moy / izáli theż będźieſz trápił tę wdowę v ktorey mieſzkám iżeś zábił ſyná iey:
  21. A ták ſię trzy kroć położył ná dźiećięćiu wołáiąc do Páná á mowiąc / Proſzę Pánie Boże moy niecháy ſię wroći duſzá dźiećiątká tego w wnętrznoſći iego.
  22. Y wyſłucháł Pán głoſu Eliáſzowego / á wroćiłá ſię duſzá w dźiećię y ożyło.
  23. Potym go wźiąwſzy Eliáſz przywiodł z gmáchu do domu / á oddáł mátce iego: Y rzekł do niey / Widźiſz iż ſyn twoy żyw ieſt:
  24. Zátym rzekłá niewiáſtá ku Eliáſzowi / Teráz iuż znám iżeś ieſt mąż Boży / á práwdźiwe ieſt ſłowo Páńſkie w vſćiech twoich.

    Kápitułá 18.
    ¶ 1. Eliáſz poſłán ieſt od Bogá do Achábá. 7. Abdyás mu oznáymuie co o nim Achám myſli. 17. Oſkárżon iákoby miáł wzruſzáć pokoy poſpolity w Izráelu. 22.39. Vkázuie cudem przy ofierze iż Bog Izráelſki ieſt Bogiem práwdźiwem. 40. Pomordowáł Proroki Báálowe. 45. Deſzcż dán ieſt z niebá źiemi Izráelſkiey.

  1. Po niemáłem tedy cżáſie rzekł Pán do Eliáſzá roku A trzećiego tymi ſłowy / Idź á vkáż ſię ſámemu Achábowi / ábych dáł deſzcż ná źiemię.
      A To ieſt / iáko wyſzedł z źiemie Izráelſkiey.

  2. A przetoż Eliáſz ſzedł áby ſię vkázáł Achábowi / gdźie ná ten cżás był głod wielki w Sámáryey.
  3. Y wezwáł Acháb Abdyáſzá ſpráwcę domu ſwego / á ten Abdiáſz báł ſię bárzo Páná.
  4. A gdy Iezábel mordowáłá Proroki Páńſkie / tedy ich Abdiáſz wźiął ſto / y ſkrył ich po pięćdźieſiąt do iáſkinie / żywiąc ie chlebem y wodą.
  5. Rzekł potym Acháb ku Abdyáſzowi / Obeydź źiemię do wſzythkich źrzodł y do wſzytkich potokow / owá gdźie náydźiemy tráwę ku żywnoſći koniom y mułom / áby nám bydłá nie pozdycháły.
  6. A ták ſobie rozdźielili źiemię kędy idź mięli / y ſzedł ſám Acháb drogą w iedne ſtronę / á Abdyáſz ſzedł theż ſám inſzą drogą.
  7. Y gdy iuż Abdyáſz był w drodze / potkáł ſię z nim Eliáſz / tám gdy go poznáł / vpádł przed nim ná oblicże ták mowiąc / A tyżeś to ieſt moy pánie Eliáſzu:
  8. A on mu odpowiedźiáł / Iám ieſt / Idźże á opowiedz pánu twemu / że tu ieſt Eliáſz.
  9. Do ktorego on rzekł / Cożem winien / iż mię chceſz podáć w ręce Achábowi áby mię zábił.
  10. Otoć mi ieſt ſwiádkiem Pán Bog twoy że niemáſz żádne° národu áni Kroleſtwá / kędyby moy Pán nie rozeſłáł áby ćię ſzukáno: A gdy mu powiedźiáno iż ćię niemáſz / tedy obowiązáł przyſięgą Kroleſtwá y národy iáko o tobie nie wiedzą.
  11. A thy mi teráz roſkázuieſz ábych ſzedł opowiedáć Pánu ſwemu / iż tu ieſt Eliáſz:
  12. Otoż gdy iá odeydę od ćiebie / tedy ćię Duch Páńſki zánieſie ná mieyſce ktorego iá wiedźieć nie będę / á iá ieſliżbych ſzedł y opowiedźiáł Achábowi / á on by ćię nie nálázł / thedyć mię zábiie / á iá ſłużebnik twoy boię ſię Bogá od młodoſći mey.
  13. Y záżći tego nie powiedáno Pánu memu com vcżynił / gdy Iezábel mordowáłá Proroki Páńſkie / żem ich ſkrył ſto / á po piąćidźieſiąt chowáłem ich w iáſkini żywiąc ie chlebem y wodą:
  14. A ty teráz mowiſz ábych ſzedł y opowiedźiáł Pánu memu o tobie Eliáſzu iżby mię zábił.
  15. Odpowiedźiáł mu Eliáſz / Swiádkiem mi ieſt Pán záſtępow przed ktorego oblicżnoſćią ſtoię / że ſię iá dźiś vkáżę iemu.
  16. A ták Abdyáſz ſzedł przećiwko Achábowi oznáymuiąc mu to / y ſzedł Acháb przećiw Eliáſzowi.
  17. A vyzrzáwſzy go Acháb / rzekł ku niemu / B A tyżeś ieſt kthory cżyniſz zámieſzki w Izráelu:
      B Okrutnicy y wſzyſcy kthorzy ſię zprzećiwiáią Pánu Bogu ſwoią niepowſćiągliwą hárdoſćią / potwárzáią práwdźiwe chwálce Boże / á kłádą ná nie wſzythkę winę káżdego nieſzcżęśćiá / choćiáż ſámi ſą przycżyną prze złoſći ſwoie.

  18. Ná co mu on odpowiedźiáł / Nie iáć cżynię zámieſzek w Izráelu / ále ty y dom oycá twoiego / gdyż opuſćiwſzy roſkázánie Páńſkie náſláduiećie Báálow.
  19. A thák theráz obeſzli / á zbierz do mnie wſzytki Izráelity ná gorę Kármel / y pułpiętá ſtá prorokow Báálowych / przytym cżtery ſthá prorokow gáiowych / ktorzy ſiádáią v ſtołu Iezábele.
  20. Przethoż Acháb obeſłáł wſzytki ſyny Izráelſkie / y zebráł wſzytki pororoki ná gorę C Kármel.
      C Gorá tá ieſth ná gránicách pokoleniá Zábulon y Aſser / od záchodu ku Morzu wielkiemu. A ieſt y drugá gorá tákże wezwáná nie dáleko Hebron w Iudá / ſkąd był Nádáb mąż Abigáil.

  21. Y przyſtąpiwſzy Eliáſz do wſzytkiego ludu / rzekł ku nim / D Y długoż chrámáć będźiećie y ná thę y ná owę ſtronę: Ieſliżeć Pán ieſt Bogiem / idźćież zá nim: á ieſli też Báál / idźćież zá nim: Y nie odpowiedźiáł mu ná to lud by ſłowká.
      D Kárze ich nieſtátecżnoſć w wierze.

  22. Tedy rzekł powtore Eliáſz do ludu / Otom iá iedno ſám zoſtáł z Prorokow Páńſkich / á prorokow Báálowych ieſt puł piętá ſtá mężow.
  23. A thák niecháy nám dádzą dwá ćielcá / niecháyże ſobie obiorą ćielcá iednego / á porąbią go ná ſztuki / y ſkłádą ná drwá / iedno ogniá niecháć niepodkłádáią: A iá też przygotuię drugiego ćielcá / ktorego położę ná drwách niepodkłádáiąc ogniá.
  24. Wzywáyćież imieniá bogow wáſzych / á iá też będę wzywáł imieniá Páńſkiego: A ták ten Bog ktory wyſłuchá á ſpuſći ogień / niecháy będźie Bogiem: Ná co wſzytek lud odpowiedźiáł / Bárzo dobrze mowiſz.
  25. Nád tho ieſzcże rzekł Eliáſz do prorokow Báálowych / Obierzćie wy ſobie ćielcá iedne° / á zgothuyćie go pierwey bo wás ieſt więcey / wzywáyćież imieniá bogow wáſzych / ále ogniá nie podkłádáyćie.
  26. A ták wźięli ćielcá kthorego im dáł / á zgotowáwſzy go / wzywáli imieniá Báálowego od poránku áż do południá ták mowiąc / Wyſłucháy nás Báál: Ale nie był nikth coby ſię im ozwáł ábo odpowiedźieć miáł. E Y ſkákáli przez on ołtárz ktory byli vcżynili.
      E Iákoby ſzáleni chodząc á chrámiąc około ołthárzá / okázuiąc thák fráſunek vmyſłu ſwego.

  27. A gdy iuż było południe / tedy z nich Eliáſz ſzydźił mowiąc / Wołáyćie więcſzym głoſem / boć ieſth bog / iedno muśi coś inego myſlić / ábo ſię cżym báwi / ábo ieſth w drodze / ábo ſpi / owá ſię ſnádź ocući.
  28. A ták wołáli głoſem wielkim / y rzezáli ſie wedle ſwe° zwycżáiu brzytwámi y puſzcżádły / áż ſię krwią oblewáli.
  29. A gdy minęło południe / á F prorokowáli áż do cżáſu ofiáry / thedy nie było żádne° ktoby im odpowiedźieć miáł / ábo ie wyſłucháł.
      F Wzywáli Báálá obchodząc iego chwáły.

  30. Zátym Eliáſz rzekł do wſzytkiego ludu / Przyſtąpćież do mnie / A zſzedł ſię wſzytek lud ku niemu / y nápráwił ołtárz Páńſki rozwálony.
  31. G Wźiąwſzy potym Eliáſz dwánáſćie kámieni wedle licżby pokoleniá ſynow Iákobowych / ku ktoremu był Pán rzekł / * iż imię iego miáło być Izráel.
      G W tey táiemnicy zámykáłá ſię oſobliwá náuká dlá ludu ábowiem známionowáłá iż ſię záſię dwánáſćie pokolenie ſpołu złącżyć miáło w ieden zákon / y w iednę wiárę / y w iedno przymierze z ſámym práwdźiwym Bogiem iáko dwánáſćie kámieni ſą złącżone w ołtárz / ná ktorym Bog ofiáry ty ktore tám ſpráwowáno wdźięcżnie przyimowáł.

      * W 1.Mo.32.v.28. W 2.Krol.17.v.34.

  32. Y zbudowáł ołtárz z kámieniá w imię Páńſkie / á vcżynił przekopę iákoby dwie broźdźie około ołtárzá.
  33. Zgotowáł pothym drwá y porąbáł ćielcá ná ſzthuki / y ſkłádł go ná drwá.
  34. Y rzekł / Nácżerpáyćie wody we cżtyry wiádrá / á wyleyćie ią ná tę ofiárę co má być páloná y ná ty drwá / Rzekł nád to / Vcżyńćie ieſzcże po wtore / Y vcżynili ták / Rzekł ieſzcże po tym / Vcżyńćie thák y po trzećie. Y vcżynili trzeći kroć.
  35. Ták iż płynęły wody około ołtárzá / á przekopá byłá nápełnioná wodą.
  36. A gdy cżás był ſpráwowániá ofiáry przyſtąpił Eliáſz prorok / y mowił / H Pánie Boże Abráhámow / Izáákow y Izráelow / Dźiś niecháy poznáią iżeś ty ieſt Bogiem w Izráelu / á iżem iá ieſt ſługá twoy / ktory to wſzytko cżynię ná roſkázánie twoie.
      H Wzywá Páná tym tytułem / oglądáiąc ſię ná obietnice ktore vcżynił Abráhámowi / Izáákowi / y Iákobowi / y ná przymirze ktore vcżynił z ludem ſwem.

  37. Wyſłucháyże mię Pánie wyſłucháy / á niecháy pozná lud ten / iżeś ty ieſt Pán Bog / á iżeś ná zád obroćił ſerce ich.
  38. Tedy ſpádł I ogień Páńſki / y popálił ofiárę y drwá / kámienie / y proch k themu wyſuſzył y wodę kthorá w przekopie byłá.
      I Ten ogień ktory ſpádł z niebá / známienuie nám práwdźiwy ogień niebieſki Duchá Boże° zſtępuiący do ſerc náſzych ku ſtráwie y ku pożárćiu ſtárego náſzego Adámá z iego pożądliwoſćiámi / A thenże nás ogień cżyni beſpiecżnemi o dobrowoleńſtwie Páná Bogá náſzego przećiwko nám / iáko ten zwierzchowny ogień cżynił páląc ofiáry.

  39. To gdy vyzráł wſzytek lud / vpádli ná oblicże ſwoie á mowili / Pán ći ieſt Bog / Pán ći ieſt Bog.
  40. Tedy rzekł Eliáſz / Pochwytáyćie proroki Báálowe / á żáden niecháy z nich nie vchodźi / Y pochwytáno ie / A tákże Eliáſz odwiodł ie do potoká Cyſon / y támże ie pomordowáł.
  41. Potym rzekł Eliáſz do Achábá / Idź / iedz á piy / ábowiem oto ſzum dżdżá wielkiego.
  42. Tedy ſzedł Acháb áby iádł y pił / á Eliáſz wſzedł ná wierzch gory Kármelu / y pádł ná źiemię / á oblicże ſwe położył ná łonie ſwoim.
  43. Potym rzekł do ſługi ſwego / Idźże teráz á wyizrzy ku Morzu / A ták on ſzedſzy wyizráł á powiedźiáł iż nic thákiego nie bácżył / Ale mu on rzekł / Idź áż do ſiodmego rázu.
  44. A ták zá ſiodmym rázem rzekł ku niemu / Oto málucżki obłocżek iáko dłoń cżłowiecżá wyſtępuie z morzá: Tedy on rzekł / Idź á powiedz Achábowi / áby záprzągáł á vieżdżáł / by go deſzcż nie záſtáł.
  45. A gdy ſie obrácáł y tám y ſám / oto ſię záćmiło niebo ze wſząd obłoki y wiátr wſtáł / á był deſcż bárzo wielki / A wſiádſzy Acháb ná woz / viecháł do Iezráel.
  46. A ręká Páńſká byłá nád Eliáſzem y podpáſáł biodrá ſwe / á bieżáł przed Achábem áż przyſzedł do Iezráel.

    Kápitułá 19.
    ¶ 1. Eliáſz vćieká przed Iezábelą. 4. Prágnie áby vmárł. 5. Anioł go obżywiá. 8. Przez cżtherdźieſći dni chodźi nic nie iedząc. 10. Zál iego o krzywdę Bożą / y widzenie gdy mu ſie Pán vkázáł. 15. Pán Bog mu roſkázuie áby pomázáł Házáelá ná Kroleſthwo Syryiſkie. 16. Przythym y Iehu ná Kroleſtwo Izráelſkie / á Elizeuſzá ná vrząd prorocki. 19. Ktory zá nim idźie.

  1. Y oznáymił Acháb Iezábeli wſzytko co vcżynił Eliáſz á iż práwie wſzytki proroki pomordowáł miecżem.
  2. A ták Iezábel wypráwiłá poſłá ku Eliáſzowi z temi ſłowy / Niecháć ſię ták náde mną pomſzcżą bogowie / iáko iá iutro o tym cżáſie nie odeymę zdrowiá twego ták iáko iednego z onych.
  3. Tho gdy wyrozumiáł Eliáſz / ſzedł gdźie ſię mu zdáło / á przyſzedł do Berſábee ktore było w Iudá / y zoſtáwił tám ſługę ſwego.
  4. A ſám ſzedł przez puſzcżą cáły dźień á ſiádł pod drzewem iáłowcowym żądáiąc áby mogł vmrzeć / á mowiąc / Iuż doſyć o thym Pánie weźmiż duſzę moię / boćiem iá nie ieſth lepſzy nád oyce ſwoie.
  5. Potym ſię vkłádſzy vſnął pod onē iáłowcem / á oto ná ten cżás tknął go Anioł / y rzekł ku niemu / wſtáń á iedz.
  6. A gdy ſię obeyrzáł / otho w głowách iego był chleb piecżony miedzy zárżowiem y z cżáſzą wody / A ták iádł y pił / y vkłádł ſię po wtore.
  7. Pothym ſię wroćił Anioł Páńſki ku niemu drugi ráz / á tknął go ták mowiąc / Wſtáń á iedz / ábowiem máſz dáleką drogę.
  8. A ták wſtáwſzy iádł y pił / á ſzedł poſiliwſzy ſię onym pokármem przez cżterdźieſći dni y cżterdźieſći nocy / áż do Horeb gory Bożey.
  9. Y wſzedł do iáſkiniey á przenocowáł tám: A Pán mowił ták do niego / Coż tu cżyniſz Eliáſzu.
  10. Ktory odpowiedźiáł / * Chutliwiem ſię záſtáwowáł o Páná Bogá záſtępow: Abowiem ſynowie Izráelſcy złámáli przymierze twoie / ołtárze thwe popſowáli / á Proroki twoie pomordowáli miecżem / tylko żem iá ſám zoſtáł / y to ſzukáią te° iákoby mogli odiąć zdrowie moie.
      * Rzym.11.v.3.

  11. Tedy on rzekł / Wynidź á A ſtáń ná gorze przed Pánem / Abowiem oto Pán przechodźi / á wiátr wielki y mocny B podwrácáiący gory y łámiący ſkáły przed nim / ále Pán C niebył w onym wietrze / Zá onym wiáthrem było D drżenie źiemie ále Pán nie był w nim.
      A Ná onymże mieſcu kędy ſię Pán vkázáł Moiżeſzowi / vkázuie ſię też y Eliáſzowi w widzeniu / kthorem mu oznáymuie táiemnice ſpráwiedliwoſći ſwey y miłoſierdźiá / kthore ieſt w zákonie y w Ewánieliey / A poſtánowił był poſły zákonne / Moiżeſzá y Eliáſzá / Ale Ewánieliey Syná ſwego iedyne° ku oznáymieniu miłoſierdźiá.
      B Ten gwáłtowny wiátr znácży nám ſrogoſć ſpráwiedliwoſći Páńſkiey / á gory záſię znácżą ony wynioſłe y hárde ſercá / á záſię kámienie znácżą nám ſercá do końcá zátwárdzone / A tákowić wſzyſcy bywáią ſądem Páńſkiem pokruſzeni / ktory będźie wedle zákonu iego.
      C Dlá tego to mowi / iż Pán nie má tego w zwycżáiu áby miáł idź z gniewem / z ſtráchem / y z śmierćią / ále z wdźięcżnoſćią / z poćiechą y z żywotem.
      D Drzenie źiemie / ogień y wiátr / ſą znáki ſrogoſći / Sądu y ſpráwiedliwośći Páńſkiey ktore ſą vrzędy zákonne.

  12. A zá drżenim źiemie ogień / lecż y w ogniu Pán nie był / á záſię zá ogniem głos ćichy y lekki.
  13. To gdy vſłyſzáł Eliáſz zákrył płáſzcżem oblicże ſwoie / á wyſzedſzy ſtánął w dźiurze iáſkiniey / A oto vſłyſzáł głos mowiący ku niemu / Co tu cżyniſz Eliáſzu.
  14. A on odpowiedźiáł / Chutliwiem ſię záſtáwowáł o Páná Bogá záſtępow: Abowiem ſynowie Izráelſcy złámáli przymierze twoie / popſowáli ołtárze twoie / y proroki twoie pomordowáli miecżem ták iż iednō iá ſám zoſtáł / y to cżyháią ná me zdrowie iákoby mi ie odiąć mogli.
  15. Tedy rzekł Pán ku niemu / Wroć ſię w ſwą drogę ná puſzcżą do Dámáſzku / á gdy tám przyidźieſz pomáż Házáelá ná Kroleſtwo Syryiſkie.
  16. A záſię Iehu ſyná Námſy pomáż ná Kroleſthwo Izráelſkie / potym Elizeuſzá ſyná Sáfáthowego z Abelmeulá / pomáż ná vrząd prorocki po ſobie.
  17. † Y przyidźie ku temu / że ktory vydźie od miecże Házáelowego / zábiie go Iehu / á ktory vydźie miecżá Iehu zábiie go Elizeuſz.
      † 2.Kron.9.v.1. Ekkle.48.v.8.

  18. ¤ F Y záchowám ſobie w Izráelu ſiedḿ tyſięcy ludźi ktorzy ſię nie kłániáli przed Báálem / y kthorych vſtá go nie cáłowáły.
      F Acżkolwiek ſię ták wſzędy z wierzchu okázowáło / iákoby nic nie było cáłego w wierze / á wſzytká chwáłá Bożá iuż byłá do gruntu zepſowáná / y nie był iuż żáden znák práwdźiwego koſćiołá Bożego: A wſzákoż my z tąd bácżymy iż ſobie Pán zoſtáwuie nieiáki pocżet wiernych / á iż záwżdy zoſtáwá cżyſty Koſćioł iego / choćiáż go nikt nie widźi.

      ¤ Rzym.11.v.4.

  19. A ták on odſzedſzy z támtąd / nálázł Elizeuſzá ſyná Sáfáthowego orzącego dwiemánáſćie pár wołow á ſám był przy dwunáſtey / Tám gdy do niego Eliáſz przyſzedł / wrzućił náń G płáſzcż ſwoy.
      G Płáſzcż ten był znákiem mieiákim poświęceniá Elizeuſzowego / iż wſzedł weń Duch Páńſki / iáko w tego ktory był oblecżony w nowe° cżłowieká.

  20. Ktory zoſtáwiwſzy woły bieżáł zá Eliáſzem y ták mowił / Proſzę niecháy pocáłuię oycá ſwego y mátkę ſwą / á poydę zá tobą. Ktoremu on rzekł / Idź á záſię ſie wroć / ábowiem obácż co ćiem vcżynił.
  21. A thák wroćiwſzy ſię od niego / wźiął párę wołow y zábił ie / á przy nácżyniu płużnym náwárzył mięſá / y dáł ieſć ludowi / á z támtąd wſtáwſzy / ſzedł zá Eliáſzem y ſłużył mu.

    Kápitułá 20.
    ¶ 1. Krol Syryiſki obległ Sámáryą. 22.28. Y bluźni przećiw Pánu Bogu. 17.29. Poráżon dwá kroć od Achábá. 31. Ktory go wolno puſzcżá. 35. O co ſię rozgniewáł Pán Bog. 42. Y groźi mu.

  1. Tedi Benádád Krol Syriyſki zebráł wſzytko woyſko ſwoie / máiąc z ſobą trzydźieśći y dwá Krole / przytym iezdne y wozy / á przyćiągnąwſzy obległ Sámáryą y dobywáł iey.
  2. Y wypráwił z poſelſtwem ku Achábowi Krolowi Izráelſkiemu do onego miáſtá.
  3. Ktore było w ty ſłowá / Tákći dáł powiedźieć Benádád / śrebro / złoto twoie moieć ieſt / żony twoie y ſynowie twoi nácudnieyſzy moi ſą.
  4. Ná tho mu odpowiedźiáł Krol Izráelſki thymi ſłowy / Niecháy ſię ſtánie Krolu moy pánie iákoś rzekł / twoićiem iá y ze wſzytkiem co iedno mám.
  5. Po wtore przyſzli poſłowie do nie° y rzekli / Benádád ták mowi / Poſłáłem był do ćiebie ábyś mi śrebro y złoto twoie / żony y ſyny twoie oddáł.
  6. A iutro poſlę do ćiebie ſłużebniki ſwe ktorzy wyplądruią dom twoy y domy ſłużebnikow twoich / á wſzytko twoie kochánie będźie w ręku ich / y rozbiorą ie.
  7. A ták Krol Izráelſki wezwáł ku ſobie wſzytkich ſthárſzych z źiemie ſwey powiedáiąc im / Proſzę vwáżćież á obácżćie cżego złego ten ſzuká / ábowiem poſłáł do mnie po żony moie / y po ſyny moie / po ſrebro y po złoto moie / á iám mu nie odmowił.
  8. Y rzekli do niego oni wſzyſcy ſtárſzy y wſzytek lud / Nie ſłucháy go / áni przyzwáláy ná to.
  9. A thák on odpowiedźiáł poſłom Benádádowym / Powiedzćie Krolowi pánu moiemu / Wſzytko o cośkolwiek z pierwu poſłáł do ſłużebniká ſwego rádbym vcżynił / ále they rzecży vcżynić nie mogę: A ták poſłowie odeſzli á tę odpowiedź odnieśli do páná ſwego.
  10. Tedy Benádád poſłáł k niemu z tym poſelſtwem / Niecháy mię thák ſkárżą bogowie ieſliż iá nie przywiodę z ſobą táką wielkoſć ludźi ze wſzytkie° prochu Sámáryey nie doſtánie áby z nich káżdy wźiął gárſć pełną.
  11. Ná to odpowiedźiáł Krol Izráelſki tymi ſłowy / Powiedzćież mu / Niecháy ſię A nie chłubi zbroyny / ták iáko ten ktory iuż zbroię źiął z ſiebie.
      A To ieſt niecháy ſię nie ćieſzy z zwyćięſthwá kiedy ieſzcże nie wygráł.

  12. Thy ſłowá gdy vſłyſzáł piiąc w then cżás z Krolmi w námiećiech / rzekł do ſłużebnikow ſwych / Przypuſććie ſzturm ku miáſtu / Y vcżynili ták.
  13. A oto niektory Prorok przyſzedł do Achábá Krolá Izráelſkiego y ták mowił / Tákći powiedá Pán / Widźiſz oto to wſzytko ták bárzo wielkie zgromádzenie / dźiś iá ie podám w ręce twe / ábyś wiedźiáł iżem iá ieſt Pán.
  14. Tedy rzekł Acháb / A przez kogoż: A on mu odpowiedźiáł od Páná / Przez ſłużebniki przełożonych nád powiáty: A on mu ná to rzekł / Ktoż pocżnie wálkę: Tedy mu on odpowiedźiáł / Ty.
  15. Oblicżył tedy ſłużebniki przełożonych z powiátow / kthorych było dwie ſćie trzydźieſći y dwá / Zá ktoremi też policżył wſzytek lud Izráelſki / ktorego było ſiedḿ tyſięcy.
  16. A ták wyſzli w południe / á Benádád vpił ſię iuż był w námiećiech z onymi trzemidźieſthy y dwiemá Krolmi ktorzy mu ku pomocy byli.
  17. Y ſzli ſłużebnicy przełożonych z powiátow ná przod / á Benádád poſłáł niektore / ktorzy oznáymili iż ludźie wyćiągnęli z Sámáryey.
  18. Thedy on rzekł / Choćiáż wyſzli proſić o pokoy choćiáż też ku bitwie / przedſię ie żywo poimáyćie.
  19. Ale ſłużebnicy przełożonych z powiátow ſzli z miáſtá / á ine woyſko zá nimi.
  20. Y poráźił káżdy ſwego / á vćiekli Syriycżycy / y gonił ie lud Izráelſki / ták iż Benádád Krol Syriyſki wſiádſzy ná koń vćiekł y z iezdą ſwą.
  21. Potym Krol Izráelſki wyćiągnąwſzy poráźił Syryány poráżką wielką / z końmi y z wozmi ich.
  22. Bowiem był Prorok przyſzedł do Krolá Izráelſkiego / opowiádáiąc mu tymi ſłowy / Idź á bądź ſercá mężnego / á wiedz y bácż co máſz cżynić / Abowiem po roku Krol Syriyſki przyćiągnie przećiwko tobie.
  23. Rzekli tedy ſłudzy Krolá Syriyſkiego ku pánu ſwemu / Bogowie po gorách ſą bogowie ich / y dlá tegoż nám śilni byli / á wſzákoż zwiedźmy z nimi bithwę w polu / á vyrzyſz że ie poráźimy.
  24. A to ktemu vcżyń / Wyłęcż wſzytki Krole káżdego z mieyſcá ſwego / á ná mieyſcu ich poſtánow hetmány.
  25. Nád to oblicż woyſko według onego ktore przed tym poráżono / tákże wiele koni iáko y pierwey / y tákże też wiele wozow / potym z nimi ſtocżymy bitwę w polu / á vyzryſz że ie poráźimy: A on vſłucháł rády ich / y vcżynił ták.
  26. Potym gdy wyſzedł rok / oblicżył Benádád Syryány / á ćiągnął ku Afeku ná woynę przećiw Izráelitō.
  27. Oblicżon też ieſt y lud Izráelſki / á nábráwſzy z ſobą żywnoſći ćiągnęli przećiwko nim / y położyli ſię z woyſkiem przećiwko nim iákoby dwoie málucżkie ſtádko koz: Ale Syryánow było pełno po wſzey źiemi.
  28. Tedy przyſzedł mąż Boży y mowił Krolowi Izráelſkiemu tymi ſłowy / Ták powiedźiáł Pán / Przeto iż mowili Syryáni / Iż Pán ieſt tylko Bogiem ná gorách á nie ná dolinách / zá to podám wſzytkę tę wielkoſć w ręce twoie / ábyſćie wiedźieli żećiem iá ieſt Pán.
  29. A ták przez ſiedḿ dni leżeli z woyſkiem przećiwko nim / á ſiodmego dniá ſtocżyli bitwę z nimi / y poráźili Izráelcżycy Syryán ſtho tyſięcy pieſzych iednego dniá.
  30. A oſtátek ich vćiekli do miáſtá Afek / y obálił ſię mur ná dwádźieſćiá y ſiedḿ tyſięcy mężow co byli pozoſtáli: A Benádád vćiekáiąc przyſzedł do miáſtá / á ſkrył ſię w ſkrytey komorce.
  31. Ale ku niemu rzekli ſłudzy iego / Otochmy ſłyſzeli że Krolowie Izráelſcy ſą bárzo miłoſierni: A ták niecháy przepáſzemy wormi biodrá ſwe á włożymy powrozy ná ſzyie ſwe / y poydźiemy ku niemu owá ćię żywo zoſtáwi.
  32. B Tedy opáſáli wormi biodrá ſwe / á włożyli powrozy ná ſzyie ſwe / y przyſzli do Krolá Izráelſkiego á ták mowili / Proſi ćię Benádád ſłużebnik twoy ábyś go żywo zoſtáwił: A on odpowiedźiáł / á żyw że ieſzcże brát moy.
      B Tákić bywá koniec hárdych á pyſznych okrutnikow ktorzy vfáią w mocách ſwych.

  33. Ktore ſłowá oni pilnie vchwyćiwſzy ná ſwą ſtronę / zárázem mu odpowiedźieli / żyw ieſt brát twoy Benádád / A on im roſkázáł áby go przywiedli: A przetoż wyſzedł ku niemu Benádád / y kázáł mu wſięſć ná woz.
  34. Rzekł potym do niego / Wrocęć wſzytki miáſtá kthore wźiął oćiec moy oycu twoiemu / á pobuduy ſobie vlice w Dámáſzku / iáko Oćiec moy pobudowáł w Sámáryey / á w tym iá przymierzu puſzcżę ćię wolno: Y tákże z nim vcżynił przymierze á odpráwił go.
  35. Tedy niektory mąż C z ſynow prorockich rzekł do iednego cżłowieká z roſkázániá Páńſkiego / Proſzę ćię vderz mię / Ale go on bić nie chćiáł.
      C Temći był prorok Micheáſz kthory ſztrofowáł Achábá przez przypowieſć / przeto że puſćił dobrowolnie Krolá Syriyſkie° nád roſkázánie Páńſkie.

  36. Y rzekł on kniemu / D Iżeś nie ſłucháł głoſu Páńſkiego otho ſkoro odeydźieſz ode mnie / zábiie ćię lew: A tákże gdy odſzedł od niego / pothkáł ſię z nim lew y zábił go.
      D Tu ieſt winowánie Achábá że nie zábił Benádádá.

  37. Potym nálázł drugiego mężá ktorego prośił áby go vderzył / A on go vderzywſzy ránił.
  38. Szedł tedy on Prorok y ſtánął podle drogi kędy Krol miáł idź / á odmienił ſię E záſłoniwſzy ocży ſwoie.
      E Abo poſypáwſzy oblicże ſwe prochem.

  39. A kiedy Krol ſzedł / záwołáł náń tymi ſłowy / Wyſzedłem ſłużebnik twoy ná wálkę / á oto przyſzedł niektory cżłowiek y oddáł mi mężá nieiákiego ábych go ſtrzegł / A ieſlibych vpuſćił / żem tho miáł ſwym zdrowiem zápłáćić / ábo tálentem ſrebrá.
  40. A iákom ſię ſkoro obroćił trochę / niewiedźieć gdźie mi ſię podźiáł: Tedy rzekł Krol Izráelſki ku niemu / Práwieś ſię ſám oſądźił.
  41. Y nátychmiáſt odiął záſłonę z ocżu ſwych / á poznáł go Krol że był prorok.
  42. Zátym rzekł ku niemu: * Tákći powiedá Pán / iżeś z rąk twych wypuſćił cżłowieká ktory śmierć záſłużył zdrowie twe vtráćiſz dlá zdrowiá á lud twoy / dlá ludu iego.
      * Niżey.22.v.38.

  43. Y odſzedł Krol Izráelſki do domu ſwego fráſuiąc ſię y gniewáiąc / á przyſzedł do Sámáryey.

    Kápitułá 21.
    ¶ 1. Gdy Náboth niechćiáł puſćić winnice ſwey Achábowi / Iezábel go kázáłá zábić zwiodſzy náń fáłſzywe ſwiádki. 16. A gdy ią otrzymáł Acháb. 18. Tedy go oto Eliáſz fukáł. 21. Opowiedá vpádek thák iego iáko y Iezábele. 27. Acháb zá to Pokutuie. 28. Prze co gniew Páńſki vbłágán ieſt.

  1. Cżáſu onego miáł Náboth Iezráhelitá Winnicę w Iezráel podle dworu Achábá Krolá w Sámáryey.
  2. Tedy rzekł Acháb ku Nábothowi / Dáy mi winnicę ſwą ábych miáł z niey ogrod dlá iárzyn / ábowiem mi práwie przyległ ku domowi / á iá tobie zá nię dám iną winnicę lepſzą / áboć zá nię dám pieniądze ieſlić ſię ták będźie podobáło.
  3. Odpowiedźiáł Náboth: Niedáy tego Pánie Boże / ábych iá tobie miáł dáć A dźiedźictwo oycow moich.
      A Abowiem dźiedźicthwá rozdáne miedzy pokoleniá / nie mogły być vtrácáne áni oddáláne ták zámiáną iáko y kupnem / chybá záſtáwą ku wykupnu / áby ták záwżdy przy dźiedźicách zoſtáwáło.

  4. A przetoż Acháb przyſzedł do domu fráſuiąc y gniewáiąc ſię ná Nábotá Iezráelitę / iż go ták odpráwił thymi ſłowy / á iż mu niechćiáł dáć dźiedźictwá oycow ſwych / Y vkłádłſzy ſię ná łożu ſwym / á obroćił ſię do śćiány / áni iádł chlebá.
  5. Thedy ku niemu przyſzłá Iezábel żoná iego / pytáiąc przecż ſię ták fráſuie á nie chce nic ieść.
  6. Ktory ták rzekł do niey / Mowiłem z Nábothem Iezráelitą áby mi przedáł zá pieniądze winnicę ſwą / ábo ze mną ná lepſzą frymárcżył / Ale on mi powiedźiáł / że mi iey dáć nie chce.
  7. Rzekłá tedy Iezábel żoná iego / Y tákżeś thy rządny w Kroleſtwie Izráelſkim: Wſtáń y iedz á bądź dobrey myſli / ábowiem iá thobie dám winnicę Nábothá Iezráelity.
  8. A ták nápiſáłá liſty imieniem Achábowym / zápiecżętowáwſzy ie ſygnetem Krolewſkim / y poſłáłá ie do ſtárſzych á do przełożonych miáſtá onego kędy mieſzkáł Náboth.
  9. A nápiſáłá on liſt w ty ſłowá / B Zápowiedzćie poſt / á poſtáẃćie Nábotá ná náwyżſzym mieyſcu miedzy ludem.
      B Ten zwycżáy był cżáſu poſtow / że ſię zbieráł lud: á w ten cżás złocżyńce káráno. Co wiedząc Iezábel / roſkázáłá poſt zápowiedźieć.

  10. Poſtáwćież dwu mężu przewrotnych przećiw niemu / ktorzyby náń ſwiádcżyli iż złorzecżył Bogu y krolowi: A ták go wywiedźćie á vkámionuyćie áby vmárł.
  11. Y vcżynili ták oni ſtárſzy y przełożeni ktorzy mieſzkáli w onym mieſćie ná roſkázánie Iezábele / iáko byłá nápiſáłá w liſćiech ſwych ktore poſłáłá do nich.
  12. A zápowiedźiáwſzy poſt / poſtáwili Nábothá ná náwyżſzym mieyſcu miedzy ludem.
  13. Przyſzli pothym dwá mężowie przewrotni / y ſtánęli przećiw iemu / á ſwiádcżyli náń przed wſzytkim ludem / Iż Náboth złorzecżył Bogu y Krolowi / A thák go wywiodſzy z miáſtá / vkámionowáli y vmárł.
  14. Poſłáli potym do Iezábele / opowiedáiąc iż vkámionowán y vmárł Náboth.
  15. A gdy vſłyſzáłá że ieſt vkámionowán y vmárł / rzekłá do Achábá / Wſtáń á weźmi winnicę Nábothá Iezráelity ktorey ći ſpuſćić niechćiáł zá pieniądze twoie / ábowiem iużći nie żyw ále vmárł.
  16. To Acháb vſłyſzáwſzy że vmárł Náboth / wſtáł á ſzedł do winnice iego áby ią otrzymáł.
  17. Zátym Pán rzekł do Eliáſzá Tezbity tymi ſłowy.
  18. Idź przećiwko Achábowi Krolowi Izráelſkiemu ktory ieſt w Sámáryey / otoć ieſt w winnicy Nábáthowey / do ktorej ſzedł áby ią otrzymáł.
  19. Y moẃ do niego w ty ſłowá / Ták mowi Pán / A iużeś zábił y doſtáłeś: Powiedzże mu nád to / Thákći dáł powiedźieć Pán / Ná mieyſcu tym ná ktorych lizáli pśi kreẃ Nábothowę / będą też lizáli kreẃ twoię.
  20. Ale Acháb rzekł do Eliáſzá / A iużeś mię nálázł nieprzyiáćielu moy: A on mu odpowiedźiáł / Nálázłem ábowiemeś ſię ty ná to vdáł ábyś cżynił złoſć przed Pánem.
  21. * Otoż iá ná ćię przywiodę wſzytko złe / á odeymę y wytrácę z domu Achábowego áż do námnieyſzego ſzcżenięćiá / C ták to co ieſt ná mieyſcách obronnych / iáko y gdźie indźiey w Izráelu.
      C To ieſt / Ták thy co ſą ná vrzędźie poſtáwieni / iáko y poſpolſtwo.

      * 2.Krol.9.v.8.

  22. A vcżynię dom twoy / † iáko dom Ieroboámá ſyná Nábáthowego / ¤ y iáko dom Báázy ſyná Achie / przeto iżeś mię poruſzył w gniew / á przywiodłeś ku grzechu Izráelá.
      † Wyżſzey.15.v.29. ¤ Wyżſzey.16.v.3.

  23. ♀ A o Iezábeli theż Pán tákże kázáł powiedźieć / że ią pśi źiedzą ná wále Iezráelowym.
      ♀ 2.Krol.9.v.33.

  24. Tego ktory vmrze z domu Achábowego w mieſćie / źiedzą pśi / á tego ktory vmrze ná polu / źiedzą ptácy powietrzni.
  25. Aleć ieſzcże nie był nikth iáko Acháb / ktoryby ſię ták ná to vdáł dopuſzcżáć ſię złoſći przed Pánem / á ktorego ieſzcże poduſzcżá Iezábel żoná iego.
  26. Abowiem ſię dopuſćił rzecży bárzo obrzydłey chodząc zá báłwány / ták wſzytko iáko cżynili Amoreycżycy / ktore wygnáł Pán przed ſyny Izráelſkimi.
  27. Ty ſłowá gdy vſłyſzáł Acháb / rozdárł ná ſobie odźienie ſwoie / á włożywſzy wor ná ſię / poſćił y leżáł w worze D á chodźił pomálucżku.
      D Iáko był obycżáy ludźi w żáłobie chodzących.

  28. Tedy rzekł Pán do Eliáſzá Thezbity tymi ſłowy.
  29. Widźiáłeś iáko ſię Acháb vpokorzył przede mną: A prze tę iego pokorę / nie przywiodę náń nieſzcżęſćiá zá żywotá iego / * Ale to nieſzcżęſćie przywiodę zá ſyná iego ná dom iego.
      * 2.Krol.9.v.26.

    Kápitułá 22.
    ¶ 1. Iozáfáth y Acháb wálcżą z Syryiſkim Krolem. 9.15. Micheáſz przepowiádá nieſzcżęſliwy koniec rád iego. 24. Sedechiáſz fáłſzywy prorok vderzył go. 34. Acháb zábit. 40. Ochozyáſz náſtáł po nim. 41. Cżás Krolowániá y ſmierć Iozáfátowá. 51. Iorám ſyn iego kroluie ná iego mieyſcu.

  1. Y nie było woyny miedzy Syryiſkim Krolem y Izráelſkiē przez trzy látá.
  2. * A trzećiego roku przyiecháł Iozáfát Krol Iudſki do Krolá Izráelſkiego.
      * 2.Kron.18.v.2.

  3. Tedy rzekł Krol Izráelſki ku ſłużebnikom ſwoim / Wiećież iż Rámot Gáláádſkie ieſt náſze / á my nie wiem przecż folguiemy iż go nie odeymiemy z rąk Krolá Syryiſkie°.
  4. Potym rzekł do Iozáfátá / Poćiągnieſz ze mną ná woynę przećiw Rámoth Gáláádſkiemu: A on mu odpowiedźiáł / Iá przeſtáwám z tobą á lud moy niecháy będźie iáko lud twoy / y konie moie iáko konie twoie.
  5. Potym rzekł Iozáfát Krolowi Izráelſkiemu / Proſzę ćię porádź ſię dźiś Páná.
  6. A ták Krol Izráelſki zebráł około A cżterech ſet prorokow / do kthorych rzekł: Mám li ćiągnąć do Rámoth Gáláádſkiego ná woynę / cży tu zoſtáć: A oni mu odpowiedźieli / ćiągni / bo ie Pán podá w ręce twe Krolewſkie.
      A Ty fáłeſzne proroki Iezábel chowáłá po ſmierći onych ktore był pobił Eliáſz.

  7. Ale Iozáfát rzekł / Ieſt li tu ieſzcże iáki prorok Páńſki / żebyſmy ſię go pytáli:
  8. Ná co odpowiedźiáł Krol Izráelſki / Ieſtći thu ieden cżłowiek Micheáſz ſyn Imle przez ktorego bychmy ſię mogli rádźić Páná / iedno że go iá B nie rád widzę / bo mi nigdy nic dobrego nie prorokuie / iedno wſzytko złe / Y rzekł Iozáfáth / Nie moẃ ták Krolu.
      B Abowiem ſlowo Páńſkie ktore Micheáſz opowiedáł / w tę go nienáwiſć przypráwiło.

  9. A ták záwołáł Krol Izráelſki C komorniká niektorego / roſkázuiąc mu áby co rychley przyzwáł Micheáſzá ſyná Imle.
      C Sárym żydowſkie ſłowo / známienuie trzebieńcá / ábo iákiego cżłowieká zácnego.

  10. A ná ten cżás Krol Izráelſki y Iozáfáth Krol Iudſki ſiedźieli ná ſtolicách ſwoich w ſzátách ſwych / w vlicy v brány Sámáryey / á wſzyſcy prorocy prorokowáli przed nimi.
  11. Tedy Sedechiáſz ſyn Chánáánow ſpráwił ſobie D rogi żelázne y mowił / Tákći powiedá Pán / Tymi będźieſz bodł Syriycżyki áż ie wyniſzcżyſz.
      D Zwykli theż byli práwdźiwi prorocy vżywáć tych znákow zwierzchownych / ku okázániu práwſźiwych proroctw ſwoich.

  12. A ták że też prorokowáli y wſzyſcy ini prorocy mowiąc / Ciągni do Rámoth Gáláádſkiego / á będźieć ſię forthunnie wiodło / ábowiem ie Pán podá w ręce twoie.
  13. Tedy poſeł ktory chodźił áby przyzwáł Micheáſzá mowił ku niemu / Oto wſzyſcy prorocy dobrze thuſzą Krolowi / á przetoż y ty zgodź ſię z nimi ná iedno ſłowo / á powiedz co dobrego Krolowi.
  14. Ku thoremu rzekł Micheáſz / Swiádkiem mi ieſt Pán Bog / że iá nic inego powiedźieć nie mogę iedno co mi roſkáże Pán.
  15. A przetoż gdy przyſzedł ku Krolowi / rzekł Krol do niego / Micheáſzu mám li ćiągnąć ná woynę do Rámoth Gáláádſkiego cży li tego zániecháć: A on rzekł / E Ciągni / á będźieć ſię ſzcżęſćić / ábowiem podá ie Pán w ręce twe Krolewſkie.
      E To mowi / Iákoby ſię náśmiewáiąc z fáłſzywe° proroctwá tych co byli Krolá błáźnili.

  16. Tedy Krol rzekł kniemu / Poprzyſięgám ćię po kilká kroć / ábyś mi nie powiedáł iedno práwdę w imię Páńſkie.
  17. A on rzekł / Widźiáłem wſzytek lud Izráelſki roſproſzony po gorách iáko owce przez páſtherzá / A Pán rzekł / Niemáiąć ći pánow / niecháyże ſię káżdy wroći do domu ſwego w pokoiu.
  18. Tedy rzekł Krol Izráelſki do Iozáfátá / Izáżem iá tobie nie powiedáł żeć on mnie nigdy nic dobrego nie prorokuie iedno wſzytko złe.
  19. Y rzekł po wtore / Słucháyże tedy ſłowá Páńſkiego / F Widźiáłem Páná ſiedzącego ná ſtolicy iego / y wſzytko rycerſtwo niebieſkie ſtoiące około niego / ták po práwey iáko y po lewey ſtronie.
      F W thym widzeniu chćiáł okázáć Pán Micheáſzowi / iáko ſię ſpráwuie kiedy poſyłá Anioły ſwe ták złe iáko y dobre / ku wypełnieniu woley ſwoiey.

  20. Tedy Pán rzekł / Kto mi Achábá zdrádźi / áby ſzedł ná ſwoy vpádek do Rámoth Gáláádſkiego: Y rzekł ieden ták á drugi inák.
  21. A wyſzedſzy niektory G duch ſtánął przed Pánem y rzekł / Iá go zdrádzę / A Pán mu rzekł / W cżymże:
      G To ieſt: Zły duch.

  22. Tedi mu odpowiedźiáł / Iá wyſzedſzy będę duchem kłámliwem w vſćiech wſzytkich prorokow ie°: I rzekł mu Pán / Ták go zdrádźiſz y vcżyniſz doſyć ſwemu / idźże á vcżyń ták.
  23. A przethoż oto teráz H podáł Pán duchá kłámliwego w vſtá tych wſzytkich prorokow twoich / á iuż vmyſliłći źle vcżynić.
      H Tu widźimy / iż gdy złoſnicy bywáią przypędzeni ku złemu / ábo gdy bywáią w ſercu zátwárdzeni / iż tho nie ieſt proſte Boże dopuſzcżenie / owſzem ieſt pewny dekret iego / ktory chce ſą ſwoy ſpráwiedliwy okázáć nád tym nácżynim ktore on zgotowáł ku gniewu y ku potępieniu.

  24. Tedy przyſzedſzy Sedechiáſz ſyn Chánáánow dáł policżek Micheáſzowi mowiąc / A kiediż ode mnie odſzedł duch Páńſki áby z tobą mowił:
  25. Odpowiedźiáł mu Micheáſz / Oto vyzryſz one° dniá kiedy będźieſz biegáł od komorki do komorki kriiąc ſię.
  26. A ták Krol Izráelſki rzekł / Weźmićie Micheáſzá á wiedzćie go do Amoná ſtároſty miáſtá / y do Ioáſá ſyná Krolewſkiego.
  27. Y powiećie im / Thák wám Krol roſkázáł ábyſćie go trzymáli w więźieniu dáwáiąc mu po kęſu chlebá y po troſze wody / áż ſię iá wrocę we zdrowiu.
  28. A Micheáſz odpowiedźiáł / Ieſliże ſię ty wroćiſz we zdrowiu / tedyć Pán przez mie nie mowił / A nád to rzekł / I Słucháyćież wſzyſcy tego.
      I To ieſt / Wás w tey rzecży biorę ná ſwiádecthwo / iż gdy ſię z ſtánie / zrozumiećie że Pán to przez mię opowiedáł.

  29. A ták Krol Izráelſki / y Iozáfáth Krol Iudſki ćiągnęli do Rámoth Gáláádſkiego.
  30. Y rzekł Krol Izráelſki ku Iozáfáthowi / Odmienię ſię ſám / á poydę ku bitwie á ty ſię oblecż w ſzáty twe: Y odmienił ſię Krol Izráelſki á ſzedł do bitwy.
  31. A Krol Syriyſki roſkázáł hetmánom / ktorych było trzydźieſći y dwá nád wozy iego / áby ſię ni ſkim nie potykáli áni z máłem áni z wielkim / iedno z ſámem Krolem Izráelſkim.
  32. A gdy hetmáni co byli nád wozy vyzreli Iozáfáthá rzekli / Zápráwdę żeć to ieſt Krol Izráelſki / Y wnet ſię ruſzyli przećiw niemu chcąc ſię z nim potykáć / Ale on záwołáł ná nie.
  33. A oni obácżywſzy iż tho nie był Krol Izráelſki / odwroćili ſię od niego.
  34. A niektory ſtrzelił z łuku w tecż y vgodźił Krolá Izráelſkiego miedzy nity y miedzy páncerz / Kthory rzekł woźnicy ſwemu / Wroć ſię / á wywieź mię z woyſká boćiem iuż ránion.
  35. Y ſtáłá ſię wielká bitwá dniá onego / á Krol ſtháł ná woźie przećiw Syryánom / y vmárł w wiecżor / bo go vſzłá kreẃ ktorá ćiekłá z rány ná woz.
  36. Tedy wołáł woźny w woyſcże gdy iuż ſłońce záchodźiło / áby ſię káżdy wroćił do miáſtá ſwego / y do źiemie ſwoiey.
  37. A thák vmárł Krol / á odwieźion do Sámáryey / y támże pogrzebion.
  38. Y omywáno woz w ſtáwie Sámáryey / á lizáli pśi kreẃ iego gdy vmywáno zbroię / † według ſłowá Páńſkiego ktore był powiedźiáł.
      † Wyżſzey.21.v.21.

  39. Ale inſze ſpráwy Achábowe ktorekolwiek cżynił / y dom z koſći ſłoniowych ktory zbudowáł / wſzythki też miáſtá ktore pobudowáł / thedy ſą ſpiſáne w Kronikách Krolow Izráelſkich.
  40. Y záſnął Acháb z oycy ſwymi / á Krolowáł po nim Ochozyáſz ſyn iego.
  41. Ale Iozáfát ſyn Azy Krolowáł nád Iudą cżwártego roku zá pánowániá Achábá Krolá Izráelſkiego.
  42. A miáł iuż Iozáfát trzydźieſći y pięć lát gdy zoſtáł Krolem / á dwádźieſćiá y pięć lát Krolowáł w Ieruzálem / imię mátki iego było Azubá corká Sáláiowá.
  43. Y chodźił drogámi Azy oycá ſwego / nie vchyláiąc ſię z nich / á cżyniąc wſzytko co ſie Pánu podobáło.
  44. A wſzákoż káplic niepoborzyli / bo ieſzcże lud ofiárowáł y kádźił po gorách.
  45. A Iozáfáth wźiął też był przymierze z Krolem Izráelſkim.
  46. Ine wſzytki ſpráwy Iozáfáthowe / możność iego / y co cżynił / wſzytko ieſt ſpiſáno w Kronikách Krolow Iudſkich.
  47. I ony wſzytki Sodomcżyki ktorzy byli zoſtáli zá cżáſow Azy oycá iego wygnáł precż z źiemie.
  48. Ná ten cżás Krolá żádnego nie było w J Edomſkiey źiemi / iedno námieſtnik był Krolewſki.
      J Ná ten cżás Edomcżycy byli pod mocą Krolow Iudſkich.

  49. Spráwił też był Iozáfát dźieſięć Okrętow do Thárſys / áby chodźiły do Ofir po złoto / ále nie doſzły bo ſię rozbiły w Aſyon Gáber.
  50. Tedy rzekł Ochozyáſz ſyn Achábow do Iozáfátá / Niecháy ſłudzy twoi z ſpołu z ſłużebniki moimi ieżdżą w okręćiech: Ale Iozáfáth nie chćiáł.
  51. Záſnął potym Iozáfát w mieſćie Dáwidowym z oycy ſwymi / y pogrzebion ieſt w mieſćie Dáwidá oycá ſwego / á Krolowáł po nim Iorám ſyn iego.
  52. A Ochozyáſz ſyn Achábow pocżął Krolowáć nád Izráelem w Sámáryey ſiedḿnáſtego roku zá pánowániá Iozáfátá Krolá Iudſkiego / y Krolowáł nád Izráelem dwie lećie.
  53. Y cżynił złość przed Pánem chodząc drogámi oycá ſwego y máthki ſwey / y drogámi Ieroboámá ſyná Nábáthowego / kthory przywiodł lud Izráelſki ku grzechowi.
  54. Y ſłużył Báálowi á chwálił go / á poruſzył ku gniewu Páná Bogá Izráelſkiego we wſzythkim iáko ſię ſpráwowáł oćiec iego.
Spis Kapituł, Indeks Kſiąg