Kápitułá 1.
    ¶ 1. Licżbá ſynow Izráelſkich / ktorzy weſzli do Egiptu. 6. Smierć Iozefowá / y rozmnożenie ludu. 9. Vćiſk ich / y tyráńſtwo Fáráonowe nád niemi. 17. Litoſć Báb przećiw Ludowi Bożemu. 20. y nágrodá ich.

  1. * Ty ſą imioná ſynow Izráelſkich / ktorzy z Iákobem weſzli do Egiptu / káżdy z cżeládźią ſwoią.
      * 1.Moiż.46.v.8.

  2. Ruben / Symeon / Lewi / Iudás.
  3. Izáſchár / Zábulon / y Beniámin.
  4. Dán / Neftáli / Gád y Aſser.
  5. A wſzytkich co poſzli z Iákobá / było ſiedḿdźieſiąt oſob: Przed ktoremi iuż był Iozef w Egiptćie.
  6. Potym Iozef zmárł y ze wſzytką bráćią ſwoią / y ludźie wſzyſcy onego wieku.
  7. † Tedy Izráelitowie w ták wielką licżbę ſą rozmnożeni / rozrodzeni / y bárzo zmocnieni / iż ich wſzędy było pełno w oney kráinie.
      † Dźiey.7.v.17.

  8. Náſtáł potym nowy Krol w Egiptćie / ktory Iozefá nie znáł.
  9. Ktory rzekł do ludu ſwego / Oto iuż thych Izráelcżykow więcey niż nás y możnieyſzych.
  10. A przetoż nám trzebá z niemi chytrze poſthąpić / by ſię ſnádź bárźiey nie rozmnożyli / á mogłáby woyná przydź ná nás / tedyby ſię z nieprzyiáćielem ſpiknąwſzy / podnieſli wálkę przećiw nám / á tákby od nás vſzli.
  11. A ták ſą vſtáwieni poborce nád niemi / áby ie ſćiſkáli wielkiemi podátki / ktorzy muſieli budowáć miáſtá dlá chowániá ſpiże Fáráonowi / Fitom y Rámeſes.
  12. Ale im więcey ie trápiono / tym ſię więcey mnożyli / thák iż do nich przyſzli w obmierźienie ſynowie Izráelſcy.
  13. Z kąd ie Egiptcyánie tem ſrożſzem niewolſtwem trápili.
  14. A ſćiſnieni ſą od nich bárzo ćięſzką robothą wápná y cegły / y w káżdey ſłużbie wieſkiey / Owá káżdá robotá ich byłá náćiężſzá.
  15. Nád to ieſzcże Krol Egiptſki roſkázáł A Bábám Hebreyſkiem / z ktorych iedne zwáno Zeforá / á drugą Fuá.
      A Iozefus piſze iż ty dwie bábie były náprzednieyſze ná ten cżás w Egiptćie.

  16. Tymi ſłowy / Gdy będźiećie bábić niewiáſtám Hebreyſkiem / tám przy ich rodzeniu vyzryćieli że mężcżyzná / zábiyćie go / á będźieli dźiewecżká / żywo zoſtáwuyćie.
  17. Ale ony Báby boyąc ſię Bogá nie były w tym poſłuſzne Krolowi Egiptſkiemu / Owſzem żywo záchowywáły mężcżyzny.
  18. A ták Krol Egiptſki Báb onych roſkázáł záwołáć k ſobie / y pytáł ich przecby to cżyniły iż mężcżyzny żywo zoſtáwiáły:
  19. Ná co Báby ony Fáráonowi odpowiedźiáły B Niewiáſty Hebreyſkie dáleko wtym ſą rożne od Egyptſkich / Abowiem ſą ták cżerſtwe / iż pierwey rodzą niż bábá przyidźie do nich.
      B Tu ácż kłámáią boiąc ſię krolá / á wſzákoż ſię Bogu w tym podobáią / iż ſię obáwiáią by Go nieobráżáły / gdyby onych dźiátecżek żywo niezoſtáwiáły.

  20. Zá co potym Bog dobrze cżynił Bábám onem / á lud ſię rozmnáżáł / y bárzo wzmágáł.
  21. A iż ták Báby ony báły ſię Bogá rozmnáżáł domy ich.
  22. Tedy Fáráo roſkázáł wſzemu ludowi ſwemu / áby wſzytki Hebreyſkie dźiátki mężcżyzny topili w rzece / á tylko dźiewcżętá żywo záchowáli.

    Kápitułá 2.
    ¶ 1. Národzenie Moiżeſzowo / y ſzcżęſćie á wychowánie iego. 11. Podráſtáiąc w lećiech iedną bráćią ſwą mſzcżąc ſie ich krzywdy. 15. Vćieká do Mádyán. 21. Poymuie corkę kápłáńſką. 23. Bog wyſłucháwá wołániá ſynow Izráelſkich.

  1. A wyſzedł mąż niektory z národu Lewi / y poiął żonę tegoż rodu Lewitowego.
  2. * Ktorá niewiáſtá pocżąwſzy porodźiłá ſyná / á widząc dźiećię nádobne / kryłá go przez trzy mieſiące.
      * Niż.6.v.20. W.4.Mo.26.v.59. 1.Kron.23.v.13. Dźiei.7.v.20. Zyd.11.v.23.

  3. Ale gdy go iuż dáley zátáić nie mogłá / wźięłá ſkrzynecżkę z ſithowiá / ktorą polepiłá kliyem y ſmołą / á włożywſzy w nię dźiećiątko / puſćiłá ie miedzy trzćinę przy brzegu rzeki.
  4. Y ſtáłá z dáleká ſioſtrá iego / chcąc wiedźieć co ſię z niem ſtánie.
  5. † Tedy Corká Fáráonowá / ktorá ſię przyſzłá kąpáć do rzeki / gdy ſię pánny iey ſłużebne po brzegu rzeki przechádzáły / vyzráłá ſkrzynecżkę miedzy trzćiną / y poſłáłá iednę pánnę / áby ią wyięłá.
      † Dźiei.7.v.21.

  6. Tám gdy ią otworzyłá / vyzráłá dźiećiątko płácżące / Y rozlitowáwſzy ſię nád niem / rzekłá iż to dźiećię ieſt Hebreyſkie.
  7. Potym ſioſtrá iego rzekłá do Corki Fáráonowey / A chceſz że iá poidę mámki Hebreyſkiey záwołám / iż ći to dźiećię odchowá.
  8. Tedy ná to przyzwoliłá Corká Fáráonowá: A ták ſzedſzy oná dźiewecżká záwołáłá mátki dźiećięcey.
  9. Ktorey rzekłá Corká Fáráonowá / Weźmi to dźiećię / y chowáy mi ie / á iá tobie dám zápłátę twoię: Y wźiąwſzy niewiáſtá dźiećię chowáłá ie.
  10. A gdy podroſło / przywiodłá ie do corki Fáráonowey / ktorá ie miáłá zá ſyná / dáwſzy mu imię A Moiżeſz przeto że go wywlokłá z wody.
      A To ieſt z wody wywlecżony / ktore imię ſtoſuie ſie też k themu / że on miáł wybáwić lud Izráelſki z Egiptu.

  11. ¤ A cżáſu niektorego gdy dobrze podroſł Moiżeſz / náwiedzáł bráćią ſwą / A widząc ich ćięſzkoſć / obácżył iednego Egiptcyániná / ktory bił Hebreycżyká iednego z bráćiey iego.
      ¤ Zyd.11.v.24.

  12. A obeyzráwſzy ſię y tám y ſám / widząc że nikogo nie było / zábił Egiptcyániná / y zágrzebł go w piáſku.
  13. Potym názáiutrz wyſzedſzy / obácżył dwá Ebreycżyki wádzące ſię ſpołu / á rzekł do onego kthory krzywdę cżynił drugiemu / Przecż biyeſz bliźniego ſwego:
  14. Ale mu on powiedźiáł / Ktoż ćię nád námi Kſiążęćiem y ſędźią poſtánowił: Abo to dlá tego mowiſz / żebyś mię tákże zábił iákoś Egiptcyániná zámordowáł: Cżego ſię Moiżeſz vlęknąwſzy / obácżył że tá rzecż táiemná nie byłá.
  15. Co vſłyſzáwſzy Fáráo chćiáł go dáć ſtráćić: Ale Moiżeſz vćiekł przed Fáráonem / y mieſzkáł w źiemi B Mádyán / A gdy nád ſtudnią ſiedźiáł /
      B Iáko Iozefus piſze / Mádián ieſt miáſto nád cżerwonem morzem / ták názwáne od Mádyáná ſyná Abráhámowego z Cetury.

  16. Oto ſiedḿ corek kápłáná Mádyáńſkiego przyſzły cżerpáć wody / á náláć w korytá ku nápáwániu bydłá oycowſkiego.
  17. Ktore dźiewki gdy páſtuſzy przyſzedſzy odgániáli / Moiżeſz wſtáwſzy bronił ich / y nápoił bydło ich.
  18. A gdy ſię potym wroćiły do Ráguelá oycá ſwego / on rzekł do nich / Cżemuſćie ſię dźiś ták rychło wroćiły:
  19. Ná co mu ony odpowiedźiáły / Iákiś Egyptcyánin / obronił nás od páſtuchow / á nácżerpáwſzy wody nápoił trzody náſze.
  20. Zátym on rzekł do corek ſwych / Y gdźież ten ieſt: á przecżeſćie tákiego cżłowieká opuſćiły: Záwołáyćie go / áby tu z námi iádł chleb.
  21. A ták ſię Moiżeſzowi vpodobáło mieſzkáć przy onem cżłowiecże: Ktory iemu dáł zá żonę Seforę corkę ſwoię.
  22. ♀ Tedy mu oná porodźiłá ſyná / y dáł iemu imię C Gerſom / Abowiem rzekł / D goſćiemem był wźiemi cudzey.
      C Oycowie święći dáwáli imioná znácżne dźiátkom ſwem / áby ſie tym obycżáiem vſtáwicżnie pobudzáli ku przypominániu dobrodźieyſtw Bożych.
      D W Greckiem wykłádźie ieſt thu przydáno / A imię wthorego názwáł Eliezer / iż Bog oycá mego był pomocnikiem moiem / á wyrwáł mię z rąk Fáráonowych.

      ♀ Niż.18.v.3. 1.Kron.23.v.15.

  23. Potym po niemáłym cżáſie gdy vmárł Krol Egyptſki / Synowie Izráelſcy w ſrogiem niewolſtwie wzdycháli / y wołáli / á ono ich vſkárżánie ná zniewolenie przyſzło áż do Bogá.
  24. Y wyſłucháł Bog wołánie ich / wſpomniáwſzy ná przymierze ſwe ktore vcżynił z Abráhámem / Izáákiem / Y Iákobem.
  25. Weyzráł tedy Bog ná Izráelity / y miáł ie ná piecży.

    Kápitułá 3.
    ¶ 2. Bog ſie vkázáł Moiżeſzowi. 6. Poſyłá go do Egyptu ku wybáwieniu ludu ſwego. 11. Wzbrániá ſie / ále mu Bog podpomożenie obiecuie. 14. Oznáymuie mu imię ſwe. 15. á náucżá go co má cżynić.

  1. Y był Moiżeſz Páſthyrzem nád owcámi świekrá ſwego Ietrá kápłáná Mádyáńſkiego / á idąc z owcámi ná puſthynią / przyſzedł áż do Oreb gory Bożey.
  2. * Tedy mu ſię vkázáł Anyoł Páńſki w płomieniu ogniowym z poſrzod krzá: A Y widźiáł iż on kierz páłáł ogniem / á wſzákoż niezgorzáł.
      A Kierz ten znácżył lud Izráelſki / á ogień on znácżył vtrápienie / ktore nie mogło ich zniſzcżyć / ábowiem ie Pán Bog podpomágáł / á po tym wyſwobodźił.

      * Dźiei.7.v.30.

  3. Y rzekł Moiżeſz / Poydę á oglądám ten wielki dźiw / przecż ták ten kierz niezgore.
  4. To gdy Pán obácżył / iż ſię on temu dźiwowáć idźie / tedy náń záwołáł Bog z pośrzod krzá onego mowiąc / Moiżeſzu / Moiżeſzu / A on ſię ozwáł / Otom iá.
  5. Tedy mu rzekł / Nie chodź háyw bliſko: B Zzuy boty ſwe z nog twoich Abowiem mieyſce ná ktorym ty ſtoiſz / C ieſt źiemiá świętá.
      B Z zućie botow známionuie z nowu odrodzenie y vmártwienie ſtárego Adámá.
      C Dlá ſłowá y náuki Bożey / ktorá tám ieſt dáná ná onem mieyſcu.

  6. Potym do niego mowił / † Iám ieſt Bog oycá twoiego / Bog Abráhámow / Bog Izáákow / y Bog Iákobow. Tedy Moiżeſz záſłonił oblicże ſwe nieśmieiąc poyzreć ku Bogu.
      † Mátt.22.v.32. Már.12.v.26. Luk.20.v.37.

  7. A Pán ktemu rzekł / Widźiáłem vćiſk ludu moiego / ktory ieſt w Egipthćie / á ſłyſzáłem wołánie ich / przed przyſtáwy ich / á doznáłem co ich boli.
  8. Y dlá tegom z ſtąpił / ábych ie wybáwił z rąk Egyptcyánow / á iżbych ie wywiodł z źiemie oney do źiemie dobrey / y przeſtroney / do źiemie obfituiącey w mleku y w miedźie / tho ieſt / ná mieſcá Chánáneycżykow / Heteycżykow / Amorreycżykow / Ferezeycżykow / Heweycżykow / y Iebuzeycżykow.
  9. A gdyż oto teráz wołánie Synow Izráelſkych przyſzło przed Mię / y widzę ich vtrápienie / ktorem ſą od Egyptcyánow vćiśnieni.
  10. Chodź że iuż teráz / á poſlę ćię do Fáráoná / ábyś wywiodł lud moy / ſyny Izráelſkie z Egiptu.
  11. Ná to Moiżeſz odpowiedźiáł Bogu / A cożem iá zácż ieſt / ábych miáł idź do Fáráoná / á iżbych ſyny Izráelſkie z Egiptu wywieſć miáł:
  12. Ale mu On rzekł / Ale Iá będę z tobą / A to będźieſz miáł ná znák żeś odemnie ieſt poſłán / iż gdy wywiedźieſz lud z Egyptu / będźiećie chwálić Bogá ná tey gorze.
  13. Y rzekł Moiżeſz ku Bogu / Oto iá poydę do ſynow Izráelſkich / á opowiem to iem / Bog oycow wáſzych poſłáł mię kwám / A ieſliż mię ſpytáią / A coż wżdy ieſt zá imię iego: ná to iákoſz iem mám odpowiedźieć:
  14. Rzekł tedy Bog do Moiżeſzá / Będę ktory Będę. A ktemu rzekł / Powiedz też y ták ſynom Izráelſkiem / Ten ktory Ieſt poſłáł mię do wás.
  15. Y rzekł záſię Bog Moiżeſzowi / Y to też ieſzcże powieſz ſynom Izráelſkiem / Pán Bog oycow wáſzych / Bog Abráhámow / Bog Izáákow y Bog Iákobow / poſłáł mię ku wám: Imię moie toć ieſt ná wieki / á pámiątká moiá táć ieſt ná wieki wiecżne.
  16. Idź że / á zbierz k ſobie ſtárſze Izráelſkie / y mow iem / Pán Bog oycow wáſzych vkázál mi ſię / to ieſt / Bog Abráhámow / Izáákow / y Iákobow thák mowiąc / Wſpomniáłem ná wás / y ná to co ſię wám dźieie w Egiptćie.
  17. A przetożem to obiecáł że wywiodę wás z vtrápieniá Egiptſkiego / do źiemie Chánáneycżykow / Heteycżykow / Amorreycżykow / Ferezeycżykow / Heweycżykow / y Iebuzeycżykow / do źiemie obfituiącey w mleku y w miedźie.
  18. Tedyć oni będą poſłuſzni głoſowi twemu / á poydźieſz ty y ſtárſzy Izráelſcy do Krolá Egiptſkiego / y powiećie mu / * Pán Bog Hebreycżykow vkázáł ſię nám / á ták teráz prośimy / niech poydźiemy trzy dni chodu ná puſzcżą / ábychmy cżynili ofiáry Pánu Bogu náſzemu.
      * Niżey.5.v.3. y 8.v.27.

  19. Ale to wiem żeć wám tego Krol Egiptſki nie dopuſći / ábyſćie odeyſć mieli / chybá przez możną rękę.
  20. A ták Iá dlá thego wyćiągnę rękę ſwą / á ſkárzę Egipt wſzytkiemi cudámi ſwemi / ktore ſpráwię w pośrzod iego / ták iż wás potym puſći.
  21. † Y źiednám łáſkę ludowi temu v Egiptcyánow / ták iż gdy z támtąd odeydźiećie / nie wynidźiećie prożno.
      † Niżey.11.v.3. y 12.v.36.

  22. Ale niewiáſtá pożycży v ſąſiády ſwey / y v goſpodyniey ſwey / klenotow śrzebrnych y złotych / thákże y ſzát / ktore włożyćie ná ſyny ſwe y ná corki ſwe / A ták złupićie Egipt.

    Kápitułá 4.
    ¶ 1. Moiżeſz ſię wymáwiá Bogu. 9. Potwierdzá go Bog. 10. Zegná ſię z świekrem ſwoiem odchodząc do Egiptu. 24. Przygodá iego w drodze. 27. Aáron ſię z niem w drodze potkáł.

  1. Potym Moiżeſz odpowiedźiáł tymi ſłowy / A ieſliby mi nie wierzyli / á nie ſłucháli głoſu mego / á mowili żem nie widźiáł Páná:
  2. Tedy mu rzekł Pán / A to co máſz w ręce twoiey: A on odpowiedźiáł / Láſkę.
  3. Y rzekł mu / Porzuć ią ná źiemię: Gdy ią thedy porzućił Moiżeſz ná źiemię / ſtáł ſię z niey wąż / przed ktorem on vćiekł.
  4. Zátym Pán rzekł Moiżeſzowi / Podnieś rękę twoię / á weźmi go zá ogon: A gdy go on viął / ſtáł ſię záś láſką w ręku iego.
  5. Aby wierzyli iż Pán Bog oycow ich / Bog Abráhámow / Bog Izáákow / y Bog Iákobow / vkázáł ſię tobie.
  6. Nád to mu Pán rzekł / Włoż rękę do zánádr twych: Co kiedy on vcżynił / potym ią wyiął / á oto zbieláłá od trądu iáko śnieg.
  7. Y rzekł / Włoż ią znowu w zánádrá: Co gdy on vcżynił / y powtore ią z támtąd wyiął / byłá táká iáko y ine ćiáło.
  8. Gdźie ieſlić ieſzcże wierzyć nie będą / áni głoſu twego nie poſłucháią widząc cud pierwſzy / Tedyć pewnie vwierzą drugiemu.
  9. A ieſliż ieſzcże y tym dwiemá cudom nieuwierzą / áni ćię ſłucháć będą / Weźmieſz wody rzecżney / ktorą gdy ná źiemię wyleieſz / tedy ſię obroći w kreẃ ná źiemi.
  10. Ale Moiżeſz rzekł do Páná / O moy Pánie / niemiáłem przed tym wymowy iáko y teráz / gdy oto mowiſz ze mną ſługą twem / Abowiem mám ięzyk ćięſzki / á nie rychły ku mowieniu.
  11. Tedy mu Pán odpowiedźiáł / ¤ Y ktoż dáł vſtá cżłowiekowi / Abo ktoż cżyni niemego ábo głuchego: Ktoż dáwá wzrok y ſlepotę / Izáli nie iá Pán:
      ¤ Pſál.94.v.9.

  12. Idźiſz teráz / ♀ á iá vſtá twe ſpráwowáć będę / Y podám ći rzecży iáko máſz mowić.
      ♀ Mátt.10.v.19. Luc.21.v.15.

  13. Ale on rzekł / Proſzę ćię moy Pánie poſli tego / ktorego poſłáć máſz.
  14. Y rozgniewáł ſię bárzo Pán ná Moiżeſzá mowiąc k niemu / Máſz Aároná bráthá ſwego z pokoleniá Lewi / ktorego cżłowieká znám / iáko ieſt wymowny / á thenći záydźie ná drogę / y będźie ćię bárzo rád widźiáł.
  15. Ty ſię z niem námowiſz / y porucżyſz mu co má mowić / á iá ſpráwowáć będę y twoie y iego vſtá / á cokolwiek będźie potrzebá wám cżynić / iá náucżę.
  16. On od ćiebie będźie cżynić rzecż do ludu / á będźie z tobą A miáſto vſt twych / Ty záſię iemu będźieſz zá B Bogá.
      A To ieſt / zá tłumácżá.
      B To ieſt / miáſto wodzá / ktory nád niem zwierzchnoſć mieć będźieſz.

  17. Weźmieſz też tę láſkę w rękę ſwą / ktorą cudá cżynić będźieſz.
  18. Z thámtąd odſzedſzy Moiżeſz wroćił ſię do Ietrá świekrá ſwego / Y rzekł k niemu / Proſzę niecháy ſię wrocę ku bráćiey ſwey do Egiptu / ábych oglądáł ieſli ſą ieſzcże żywi / Tedy Ietro rzekł Moiżeſzowi / Idź w pokoiu.
  19. A Pán mowił do Moiżeſzá w Mádyán / Wroć ſię do Egiptu / bo iuż wſzyſcy ći wymárli / ktorzy o twe gárdło ſtáli.
  20. Wźiąwſzy thedy Moiżeſz żonę ſwą y ſyny ſwoie / wſádźił ie ná oſły / y wroćił ſię do źiemie Egiptſkiey / nioſąc w ręce onę láſkę Boſką.
  21. Y rzekł Pán do Moiżeſzá / Gdy ſię wroćiſz do Egiptu / pátrzáyże ábyś wſzytki cudá cżynił przed Fáráonem / kthorem iá podáł w ręce twe / C Aleć iá zátwárdzę ſerce iego / iżby ludu nie wypuſzcżáł.
      C Iáko moc ſłonecżná ztwárdzá błoto / ták też moc ſłowá Bożego / y cudow iego / twárdźieyſze / y krnąbrnieyſze cżyni ſerce cżłowiecże / ieſly duchem Bożem zmiękcżone nie będźie.

  22. Rzecżeſz tedy Fáráonowi / Pán ták mowi / D Izráel ieſt ſyn moy pierworodny.
      D Abowiem náń pierwey náleży chwáłá / przyſpoſobienie ſynowſkie / y przymierze / Ocżem pátrz. Rzym.9.v.4.

  23. Iám roſkázáł tobie / ábyś wypuſćił ſyná mego ku ſłużbie mey / A iżeś go nie chćiáł wypuſćić / iá twego ſyná pierworodnego zábiyę.
  24. A gdy iuż był w drodze w domu goſćinnem / Pán mu záſthąpił / E y chćiáł go zábić.
      E Pán trápił Moiżeſzá przez Anyołá ſwego / przeto że nieobrzezáł ſyná ſwego k woli żenie ſwoiey.

  25. Tedy Zeforá wźiąwſzy oſtry krzemień obrzezáłá ſyná ſwego / y porzućiłá nieobrzeſkę przed nogi Moiżeſzowe mowiąc / F Thyś ieſt mnie mężem przez rozlánie krwie.
      F To ieſt / dlá ćiebie / y dlá záchowániá żywothá twego / muſzę rozláć kreẃ ſyná ſwego.

  26. Potym G odſzedł od niego / á oná mężá ſwego názwáłá / Mężem rozlániá krwie / dlá obrzezániá.
      G To ieſt / Anyoł Boży / trápiący Moiżeſzá.

  27. Y rzekł Pán do Aároná / áby záſzedł drogę Moiżeſzowi ná puſzcżą / A gdy ſzedł potkáł ſię z nim ná gorze H Bożey / y cáłowáł go.
      H To ieſt / Oreb.

  28. Tedy Moiżeſz oznáymił Aáronowi wſzytki roſkázániá Páńſkie / od ktorego był poſłán / y wſzytki cudá ktore iemu cżynić roſkázáł.
  29. Y ſzli ſpołu Moiżeſz y Aáron / á zebráwſzy wſzythki ſtárſze Izráelſkie.
  30. Opowiedźiáł Aáron ony wſzytki rzecży ktore roſkázáł Pán Moiżeſzowi / A on cżynił cudá przed ludem onem.
  31. A ták vwierzył lud / á zrozumiáł iż Pán przyſzedł ná pomoc Izráelitom / á iż weyzráł ná ich nędzę / á dlá tegoż ſię kłániáli / y chwálili go.

    Kápitułá 5.
    ¶ 1. Vpor Fáráonow. 6. Vćiśnienie Izráelitow. 15. Vſkárzánie ná Fáráoná / ná przełożone / y przećiw Moiżeſzowi. 22. Moiżeſzowe ku Bogu vſkárżánie.

  1. Pothym Moiżeſz y Aáron ſzli do Fáráoná / y ták rzecż do niego cżynili / Roſkázuie Pán Bog Izráelſki / ábyś puſćił lud iego / iżby dźień ſwięty iego obchodźili ná puſzcży.
  2. Y odpowiedźiáł Fáráo / A coż to ieſt zá Pán / ná ktorego roſkázánie miáłbych iá puſćić Izráelity: A iá áni znám Páná tego / áni też puſzcżę Izráelitow.
  3. Tedy rzekli / Vkázáł ſię nám Bog Hebreycżykow / kthorego imieniem proſiemy ćię / ábychmy A trzy dni chodu mogli wolno do puſzcżey odeydź / á tám ofiáry cżynić Pánu Bogu náſzemu / iżby on nás powietrzem / ábo woyną nie káráł.
      A Abowiem gorá Oreb od Egiptu byłá iedno trźi dni chodu.

  4. Ná tho Krol Egiptſki powiedźiáł iem / Przecż ty Moiżeſzu y Aáronie odrywáćie lud od ich robot: Idźćie wy doſyć cżynić vrzędowi ſwemu.
  5. Cżemuſz mi wżdy ták wiele ludu w tey źiemie odrywáćie od roboty:
  6. A thákże onegoż dniá roſkázáł Fáráo przyſtáwom nád ludźmi y vrzędnikom.
  7. Aby dáley plew ludowi nie dáwáli przy roboćie cegły iáko przed tym / ále iżby ich ſámi ſobie nábywáli.
  8. A przedſię áby im roſkázáli oddáwáć cegłę / pod tąż licżbą iáko zwykli / áby ſię nic nieumnieyſzáło / boć ſą leniwi / á przethoż ſię chcą wyłudźić ku ſpráwowániu ofiár Bogu ſwemu.
  9. A ták trzebá ná nie podwyżſzyć robot / áby ſię imi báwiąc prożnych mow zániecháli.
  10. A przetoż przyſtáwowie y vrzędnicy ſzli do nich / á oznáymili im iż Fáráo nie kázáł im plew dáwáć.
  11. Owſzem áby ſzli / á gdźie mogą ználeſć áby ſobie plew nábywáli / A wſzákoż ſię im nic robothy ich vmnieſzyć nie miáło.
  12. Tedy ſię lud rozbieżáł po wſzytkiey Egiptſkiey źiemi / ku zbierániu ſćierniſk / miáſto plew.
  13. A vrzędnicy iem tem więcey donágláli / áby ná káżdy dźień robotám ſwym doſyć cżynili / nieinácżey iedno iáko kiedy im plewy dáwáno.
  14. Sámy też przyſtáwy Izráelcżykow / co byli od vrzędnikow Fáráonowych poſtánowieni / bito / iż w onych dniách zwykłey cegły nie oddáwáli.
  15. A przetoż przyſtáwowie oni Izráelſcy przyſzli do Fáráoná / wołáiąc do niego / y mowiąc / Cżemu to nám cżyniſz ſługom twoiem.
  16. Iż nám áni plew ſługom twoim nie dáią / á przedſię chcą ábychmy cegłę robili / y biyą nás dlá tego ſługi twoie / á lud nieprzyſtoynie trápią.
  17. Ná to im on odpowiedźiáł / Leniwiſćie / leniwi / á dlá tegoż ſię ku ofiárám Pánu wyłudźić chcećie.
  18. A ták idźćie do roboty / á choćiáż wám y plew nie dádzą / przedſię wy zwykłą licżbę cegły oddáwáyćie.
  19. Tedy oni przyſtáwowie Izráelcżykow / widząc że ſię z nimi gorzey dźiáło / gdy im powiedźiáno iż ſię im nic robot zwykłych około cegły vmnieyſzáć nie miáło.
  20. Odſzedſzy od Fáráoná / podkáli ſię tuż z Moiżeſzem y z Aáronem.
  21. A nárzekáli ná nie mowiąc / Niecháy to Pán wie ná wás / á niech rozſądźi / iż dlá wás przyſzlichmy w mierzącżkę do Fáráoná / y ſłużebnikow iego / á práwieſćie im ſámi dodáli miecżá / ktoremby nás mordowáli.
  22. Tedy Moiżeſz wroćiwſzy ſię do Páná / ták do niego mowił / O Pánie cżemuſz tháką ćięſzkoſć ná ten lud dopuſzcżáſz: y przecżżeś mię wżdy tu poſłáł:
  23. Od thego cżáſu iákom tu przyſzedł do Fáráoná / ábych z niem imieniem twym mowił / tedy on lud ten ieſzcże gorzey ſćiſká / á przedſieś ty ludu twego wybáwić nie rácżył:

    Kápitułá 6.
    ¶ 1. Powtore mu Bog obiecuie wybáwienie mocną ręką. 8. Y weſćie w obiecáną źiemię. 9. Lud poſłuſznem być niechce. 14. Wylicżánie oſob z niektorych domow. 16. A zwłáſzcżá Lewitow. 26. Z ktorych Moiżeſz y Aáron poſzli.

  1. Rzekł tedi Pán Moiżeſzowi / Iuż obácżyſz iáko ſię iá obchodźić będę z Fáráonem / ktory gwáłtem przymuſzony / nietylko ie wypuſćić / ále ie mocną ręką wypędźić muśi z źiemie ſwey.
  2. Nádto ieſzcże rzekł Bog Moiżeſzowi / Iám ieſt Pán.
  3. Ktorym ſię vkázáł Abráhámowi / Izáákowi / y Iákobowi A iáko Bog wſzechmocny / Alem iem nieoznáymił imieniá mego B Iehowáh.
      A To ieſt / okázáłem ſie im Bogiem Wſzechmogącem.
      B To ieſt / nieobiáwiłem ſie iákiemem ieſt Bogiem nápełniáiąc obietnicę łáſki ktorą w wás wypełnię.

  4. Vcżyniłem z niemi przymierze ſwoie / Ze iem dám źiemię Chánáneyſką gdźie iáko goſćie mieſzkáli.
  5. Ná ktore przymierze terázem wſpomnionął ſłyſząc nárzekánie Izráelcżykow przed zniewoleniem Egyptcyánow.
  6. A ták to odemnie powieſz Izráelcżykom / Iż iá Pán / wywiodę wás z tey ćięſzkoſći Egyptſkiey / á wybáwię wás z niewolſtwá od nich / y wyćiągnąwſzy rámię ſwe wyzwolę wás / okázuiąc wielkie ſądy ſwoie.
  7. Wezmę wás ſobie zá lud ſwoy / y będę Bogiem wáſzem / Abyſćie poználi żem iá ieſt Pán Bog wáſz / ktorym z wás źiął brzemioná Egyptſkie.
  8. Y wywiodę wás też do źiemie / ktorám Abráhámowi / Izáákowi / y Iákobowi dáć C przyſiągł / też iá dám wám w dźiedźictwo: Iá Pán.
      C W Zydowſkiem ſtoi. Podnioſłem ná tho rękę / Abowiem przy zácney przyſiędze ręke podnoſzą. Thákowe ſłowá ſą w pierwſzych Kſięgách Moiżeſzowych.14.v.22.

  9. Tyż ſłowá Moiżeſz odnioſł Izráelcżykom / Ale oni Moiżeſzá ſłucháć niechćieli w onem ćięſzkiem vtrápieniu / y w ſrogiey niewoli.
  10. Potym Pán mowił do Moiżeſzá tymi ſłowy.
  11. Idź do Fáráoná Krolá Egyptſkiego / á powiedz mu / áby wypuſćił Izráelcżyki z źiemie ſwey.
  12. Tedy Moiżeſz odpowiedźiáł tuż przed Pánem / Oto Izráelcżycy nie ſłucháią mie / A ieſzcżeżby mie Fáráo miáł ſłucháć / á zwłáſzcżá cżłowieká ktory wolney wymowy niemám:
  13. Mowił potym Pán do Moiżeſzá y do Aároná / dáiąc iem to roſkázánie do Izráelcżykow / y do Fáráoná Krolá Egyptſkiego / o wywiedźieniu Izráelitow z źiemie Egiptſkiey.
  14. Miedzy ktoremi ty ſą oſoby przednieyſze domow oycowſkich. * Synowie Ruben pierworodnego Izráelowego / Henoch / Fállu / Heſron / Chármi / A tyć ſą pokoleniá Rubenowe.
      * W.1.Moi.46.v.9. W.4.Moiż.26.v.5. 1.Kron.5.v.1.

  15. † Synowie Simeonowi / Iámuel / Iámin / Ahod / Iáchin / Sohár / y Sául z niewiáſty Chánáneyſkiey / A to ſą pokoleniá Symeonowe.
      † 1.Kron.4.v.24.

  16. † Ty też ſą imioná ſynow Lewi według ich národow / Gerſon / Kááth / Meráry. A Lewi był żyw ſto trzydźieſći y ſiedḿ lát.
      † 1.Kron.6.v.1.y.23.v.6. W.4.Moi.3.v.17.y.26.v.57.

  17. ¤ A ſynowie też Gerſonowi / Lobni y Semey / według národow ich.
      ¤ w.4.Mo.3.v.18. 1.Kron.6.v.17.

  18. A ſynowie Kááthowi / Amrám / Iſáár / Hebron / y Ozyel. Y był żyw Kááth ſto trzydźieſći y trzy látá.
  19. Tákże ſynowie Meráry / Moholi / y Muzy. Tyć ſą národowie Lewi / wedle domow ich.
  20. ♀ A Amrám poyął ſobie żonę Iochábet ćiotkę ſwą / ktorá mu porodźiłá Aároná y Moiżeſzá. Y był żyw Amrám ſto trzydźieſći y ſiedḿ lát.
      ♀ Wyż.2.v.1.y.2. W 4.Moi.26.v.59. 1.Kron.6.v.3.y.23.v.13.

  21. Synowie Izárowi / Kore / Nefek / y Zechry.
  22. Synowie też Ozyelowi / Miſáel / Elizáfán y Setrhy.
  23. Y poiął ſobie Aáron żonę Elizábethę corkę Aminádábowę / ſioſtrę Náázonowę / Ktorá mu porodźiłá * Nádábá / Abiu / Eleázárá / y Itámárá.
      * w.4.Moi.3.v.2.

  24. Tákże ſynowie Kore byli / Aſser / Elkáná / y Abiáſáf. A tyć ſą národy Koretánow.
  25. Ale Eleázár ſyn Aáronow / poiął ſobie żonę z corek Putyelowych / ktorá iemu porodźiłá Fineeſá. Tyć ſą przednieyſze oſoby domow Lewitowych / wedle ich národow.
  26. Aáron tedy y Moiżeſz / ći ſą ktorym Pán roſkázáł áby wywiedli Izráelcżyki z Egiptſkiey źiemie z ich pocżty.
  27. Ci Moiżeſz y Aáron mowili do Fáráoná Krolá Egiptſkiego / áby wyprowádźili Izráelcżyki z Egiptu.
  28. Potym Pán mowił z Moiżeſzem dniá niektore° w Egiptſkiey źiemi.
  29. Mowiąc do niego themi ſłowy / Iá Pán ieſtem / Opowiedz Fáráonowi Krolowi Egiptſkiemu wſzytki ty roſkázániá ktorem tobie podáł.
  30. Tedy rzekł Moiżeſz Pánu / Gdyż iá niemám wolney wymowy / iákoż mię Fáráo wſłucháć má:

    Kápitułá 7.
    ¶ 1. Moiżeſz dán ieſt miáſto Bogá Fáráonowi. 3. Zátwárdzenie Fáráonowe / á cudá Boże. 9. Láſká Aáronowá obroćiłá ſie w wężá / y pożárłá láſki cżárownikow. 20. Wodá w rzece kreẃ ſie obroćiłá / y ryby zdycháią. 22. Cżárownicy tákowyſz cud cżynią / á Fáráo tym więcey ieſt zátwárdzon.

  1. Tedy Pán rzekł Moiżeſzowi / * Obácż żem ćię vcżynił A Bogiem Fáráonowi / á Aáron brát twoi będźie B Prorokiem twoiem.
      A Dáłemći moc y zwierzchnoſć nád Fáráonem.
      B To ieſt / tłumácżem.

      * Wyżſzey.4.v.15.

  2. Ty powieſz mu to wſzyko coć roſkáżę / Ale Aáron brát twoy / ten z Fáráonem mowić będźie / áby ſyny Izráelſkie wypuſćił z źiemie ſwey.
  3. A wſzákoż iá zátwárdzę ſerce Fáráonowe / á okáżę w Egiptſkiey źiemi wiele známion y cudow moich.
  4. Lecż wás iednák Fáráo ſłucháć nie będźie / A ták włożę rękę ſwą ná Egipt / á pocżty ſwoie / lud moy / ſyny Izráelſkie / wywiodę z Egiptſkiey źiemie / okázuiąc wielkie ſądy ſwoie.
  5. A poznáią Egiptcyánie żem iá ieſt Pán / gdy wyćiągnąwſzy nád Egiptem rękę ſwą / wywiodę Izráelcżyki z pośrzod ich.
  6. A Moiżeſz y Aáron vcżynili ták iáko im Pán roſkázáł.
  7. Y było iuż ná ten cżás Moiżeſzowi ośḿdźieſiąt láth / á Aáronowi ośḿdźieſiąt y trzy / gdy mowili ku Fáráonowi.
  8. Roſkázáł był tedy Pán Moiżeſzowi y Aáronowi tymi ſłowy.
  9. Ieſliżby Fáráo chćiáł ſię od wás cudow domágáć / tedy rzecżeſz áby Aáron láſkę ſwą ná źiemię porzućił przed Fáráonem / á oná ſię obroći w wężá.
  10. Y przyſzedł Moiżeſz z Aáronem do Fáráoná / y vcżynili ták iáko im roſkázáł Pán / A porzućił Aáron láſkę ſwą przed Fáráonem / y przed ſługámi iego / kthorá ſię obroćiłá w wężá.
  11. Tedy Fáráo roſkázáł też záwołáć mędrcow y cżárownikow / † A tám oni cżárownicy Egiptſcy / ſwemi cżáry toż też cżynili.
      † 2.Tymot.3.v.8.

  12. Bo gdy porzućił káżdy z nich láſkę ſwą / obroćiły ſię w węże / ále ich láſki Aáronowá láſká pożárłá.
  13. Z tąd Fáráo będąc zátwárdzon niechćiáł ich ſłucháć / iáko tho Pán opowiedźiáł.
  14. Zátym Pán rzekł Moiżeſzowi / Serce Fáráonowe ieſt zátwárdzone / y nie chce ludu puśćić.
  15. Doydźi ráno do Fáráoná / Bo on wynidźie do wody / á thy mu záydźieſz nád brzegiem rzeki / nioſąc w ręce ſwey láſkę tę ktorá ſię byłá obroćiłá w wężá.
  16. A rzecżeſz do niego / Pán Bog Hebreycżykow poſłáł mię do ćiebie roſkázuiąc ći / Abyś lud iego puſćił / iżby mu ſłużyli ná puſzcży / á ty ieſzcże dotąd niechćiáłeś go poſłucháć.
  17. A tákći Pán powiedá / Oto mię thák poznáſz żem ieſt Pán / Iá vderzę tą láſką co mám w ręku wody w rzece / y obrocą ſię w krew.
  18. Ták iż ryby w niey zdycháć będą / á záśmierdźi ſię rzeká / ták iż Egiptcyánie nie będą mogli pić z niey wody.
  19. Potym Pán rzekł Moiżeſzowi / * Rzecż Aáronowi / Iżby wźiął láſkę ſwą / á podnioſł rękę ſwą nád wody Egiptſkie / nád rzeki / ſtrugi / y ieźiorá / tákże y nád wſzytki ine wody / A obrocą ſię w krew / y będźie krew po wſzytkiey Egiptſkiey źiemi / ták w nácżyniu drewniánem / iáko y w kámiennem.
      * Niżey.8.v.5.

  20. Tedy Moiżeſz y Aáron vcżynili ták iáko Pán roſkázáł / á podniożſzy láſkę vderzył w wodę rzecżną przed Fáráonem / y przed ſłużebniki iego / † A wody rzecżne obroćiły ſię w krew.
      † Niżey.17.v.5. Pſál.78.v.44.y.105.v.29.

  21. Y pozdycháły ryby w rzece / á ták ſię bárzo rzeká záśmierdźiáłá / iż Egiptcyánie wody rzecżnej pić nie mogli / Owá po wſzytkiey Egiptſkiey źiemi pełno krwie było.
  22. Ale też y cżárownicy Egiptſcy C thoż vcżynili cżáry ſwoiemi / y zátwárdźiło ſię ſerce Fáráonowe / ták iż ich poſłucháć niechćiáł / y iáko Pán przed tym opowiedáł.
      C To ieſt / w wodách / ktorą z inąd przynieſiono ábo wykopáno.

  23. Wroćił ſię tedy Fáráo do domu ſwego / áni ſię mu oná rzecż ſercá tknęłá.
  24. A Egiptcyánie wſzyſcy wſzędy około rzek kopáli wody ku pićiu / Abowiem wod rzecżnych pić niemogli.
  25. Y wyſzło themu ſiedḿ dni iáko Pán záráźił rzekę.

    Kápitułá 8.
    ¶ 1. Záby. 16. Wſzy. 21. Robáctwá. 25. Zmyſloná pokutá Fáráonowá. 32. Iáko ſkoro ieſt od tego wyzwolon ieſzcże tym ſie więcey zátwárdźił.

  1. Nád tho ieſzcże rzekł Pán Moiżeſzowi / Idź do Fáráoná / á powiedz mu / Thákći Pán mowi / ábyś puśćił lud moy iżby mi ſłużył.
  2. Bo ieſliż go nie będźieſz chćiáł puśćić / ſkárzę wſzytki twe kráiny żábámi.
  3. A wynidą z rzeki żáby / ktore wnidą / y w dom twoy / y do pokoiu kędy ſypiáſz ná łoże twe / y do domow wſzech ſłużebnikow twych / y wſzego ludu twego / do piekárń twych / y w dźieże twoie.
  4. Y ná ćię poláżą záby / ná lud twoy / y ná wſzytki twe ſłużebniki.
  5. A ták roſkázáł Pán Moiżeſzowi / Powiedz Aáronowi / Niech roſćiągnie rękę ſwą z láſką nád rzeki / nád ſtrugi / y nád ieźiorá / áby przyſzły żáby nád źiemie Egiptſką.
  6. Thedy podnioſł Aáron rękę ſwą nád wodámi Egiptſkiemi / á wyſzły żáby / kthore okryły źiemię Egiptſką.
  7. Co też y cżárownicy przez ſwe cżáry vcżynili / iż przyſzły żáby ná źiemię Egiptſką.
  8. Tedy Fáráo wezwáł Moiżeſzá y Aároná mowiąc / Prośćie Páná / áby oddálił żáby odemnie / y od ludu mego / A iá puſzcżę lud / áby cżynili ofiáry Pánu.
  9. Ná tho Moiżeſz odpowiedźiáł Fáráonowi / Pocżcę ćię tem / iedno mi dáy cżás gdy ſię zá ćię modlić mám / y zá twe ſługi / y zá lud twoy / áby były oddálone żáby od ćiebie / y od domu twego / á iżby tylko zoſtáły w rzece.
  10. A on rzekł / Iutro: Thedy rzekł Moiżeſz / Iuż ták będźie iáko mowiſz / ábyś wiedźiáł że żáden zrownáć niemoże z Pánem Bogiem náſzem.
  11. Y będą oddálone żáby od ćiebie / y od domow twoich / od ſług twoich / y od ludu twego / á tylko w rzece zoſtáną.
  12. A thák Moiżeſz y Aáron odeſzli od Fáráoná / A wołáł Moiżeſz do Páná o żáby kthore był dopuśćił ná Fáráoná.
  13. Wyſłucháł tedy Pán Moiżeſzá / y wnet żáby wyzdycháły z domow / y z miáſt y z pol.
  14. Ták iż ie ná kupy zgromádzáno / á śmierdźiáłá imi źiemiá.
  15. Co gdy vyzráł Fáráo iż iuż był wolen / zátwárdźił bárźiey ſerce ſwe á nie poſłucháł ich / ták iáko o thym Pán powiedźiáł.
  16. A przetoż Pán rzekł do Moiżeſzá / áby ták mowił Aáronowi / Podnieś láſkę twą / á vderz proch ná źiemi / ktory ſię obroći we A wſzy po wſzytkiey źiemi Egiptſkiey.
      A Albo w mſzyce / álbo w pluſkwy.

  17. Y vcżynili ták: A podnioſł Aáron rękę ſwą z láſką / y vderzył proch ná źiemi / z ktorego wyſzły wſzy ná ludźi / y ná bydłá / Abowiem wſzytek proch źiemie obroćił ſię we wſzy po wſzytkiey Egiptſkiej źiemi.
  18. Othoż ſię też kuſili cżárownicy z cżáry ſwoimi / áby wzbudźili wſzy / B ále nie mogli: Gdy thedy wſzy ony były ná ludźiách y ná bydle.
      B Cżárt niemá mocy y námnieyſzey wieſzki vcżynić bez dopuſzcżeniá Bożego.

  19. Rzekli cżárownicy Fáráonowi / Toć iuż ieſt C moc Bożá: Ale ſie więcey zátwárdzáło ſerce Fáráonowe / y nie chćiáł ich poſłucháć / ták iáko Pán powiedáł.
      C W Zydowſkim thák ieſt / Pálec Boży.

  20. Rzekł ieſzcże Pán do Moiżeſzá / Gdy ráno wſtánieſz / idź do Fáráoná kiedy wynidźie do wody / á rozkáż mu imieniem moim ták / Puść lud moy tám gdźie mię chwálić má.
  21. Bo ieſliż nie wypuśćiſz ludu mego / iá puſzcżę ná ćię / y ná twe ſłużebniki / tákże y ná lud twoy / y ná domy twoie / robáctwá rozmáite / á będźie ich wſzędy pełno w domoch Egiptſkich / y w źiemi ich.
  22. Ale ná then cżás będźie od nich wolná źiemie Geſsen / kędy mieſzká lud moy / ták iż tám námnieyſzy robák niepoſtoi / Abyś ty poznáł żem iá Pán ieſt ná źiemi.
  23. Y wyłącżę lud moy od twego / A iutroſz ſię ten cud ſtánie.
  24. Vcżynił tedy ták Pán / rozlicżne á ćięſzkie robáctwá przyſzły ná dom Fáráonow / y ná domy ſług iego / á tákże y ná wſzytkę Egiptſką źiemię / ták iż źiemiá od nich zepſowáná byłá.
  25. Tedy wezwáł Fáráo Moiżeſzá y Aároná / á rzekł do nich / Idźćie / á cżyńćie ofiáry Bogu ſwemu tu w tey źiemi.
  26. Ná co odpowiedźiáł Moiżeſz / To być żádnem obycżáiem nie może / Abowiem my cżyniąc ofiáry Pánu Bogu náſzemu / ktoremi ſię Egiptcyánie D brzydzą / ieſliż ie przed nimi ſpráwowáć będźiemy / niemoże to być / by nás kámionowáć niemieli.
      D To ieſt / Woły y Skopy / Kthore chwálą Egiptcyánie / áni by ich ofiárowáć dopuśćili.

  27. My poydźiemy trzy dni do puſzcżey / á będźiem cżynić ofiáry Pánu Bogu náſzev iáko nám roſkázáł.
  28. A Fáráo rzekł / Iuż iá wás puſzcżę / ábyśćie ná puſzcży cżynili ofiáry Pánu Bogu wáſzemu / A wſzákoż dáley nie poydźiećie / A zátym ſię modlćie zá mną.
  29. Y odpowiedźiáł Moiżeſz / Iá odſzedſzy z thąd / modlić ſię będę Pánu / áby wſzyſthki robáctwá iutroż od Fáráoná odięte były / tákże od ſług / y od ludu iego. A wſzákoż Fáráo pátrz ábyś nás więcey nieomyláł / niedopuſzcżáiąc ludowi wynidź ku ofiárowániu Pánu.
  30. Odſzedſzy tedy Moiżeſz od Fáráoná / modlił ſię Pánu.
  31. A wyſłucháł Pán Moiżeſzá / y zginęły robáctwá ony / od Fáráoná / od ſług iego / y od ludu iego / ták iż żádnego znich niezoſtáło.
  32. Ale Fáráo ieſzcże tym więcey zátwárdzon ieſt y ná ten cżás w ſercu ſwoiem / y nie puśćił ludu.

    Kápitułá 9.
    ¶ 3. Powietrze / y zdychánie bydłá. 4. Izráelcżyki wyimuie Bog od tey ćięſzkośći. 9. Swierb ná ludźi / y ná bydło. 18. Gromy y grády nád Egiptem. 27. Zmyſloná pokutá / á zátwárdzenie Fáráonowo.

  1. Pothym rzekł Pán Moiżeſzowi / Idź ku Fáráonowi / á mow kniemu / Pán Bog Hebreycżykow toć roſkázuie / iż byś puśćił lud iego / áby iemu ſłużył.
  2. Abowiem ieſlyż go puſćić niechceſz á będźieſz gi dáley zátrzymáwáł.
  3. Nátychmiáſt będźie ręká Páńſká / to ieſt / ćięſzkie powietrze / ná Bydłá polne / ná Konie / Oſły / Wielbłądy / Woły / y Owce.
  4. Ale Pán záchowá bydłá Izráelſkie miedzy Egiptſkiemi / ták iż nic niezdechnie Izráelcżykom.
  5. Y iuż Pán ná tę rzecż zámierzył cżás powiedáiąc / Iż to iutroſz ſpráwi w tey kráinie.
  6. Názáiutrz tedy ſpráwił to Pán / iż wſzythki bydłá Egiptſkie wyzdycháły / ále z bydł Izráelcżykow y iedno niezdechło.
  7. Tedy Fáráo poſłáł thám / y dowiedźiáł ſię że y iedno z bydł Izráelcżykow nie zdechło / A wſzákoż ſerce iego tym bárźiey ieſt zátwárdzone / y nie wypuśćił ludu.
  8. Zátym roſkázáł Pán Moiżeſzowi y Aáronowi / Weźmićie pełne ręce popiolu z piecá / á niech gi Moiżeſz przed Fáráonem rozſypie po wietrze.
  9. Y obroći ſię w proch po wſzytkiey źiemi Egiptſkiey / y przyidźie ná ludźi / y ná bydło / świerzb pryſzcżący ſię / we wſzytkiey Egiptſkiey źiemi.
  10. Nábráwſzy tedy popiołu z piecá / ſtánęli przed Fáráonem / á Moiżeſz rozſypáł gi po wiátru / zácżym wnet ćiáłá ludzkie y zwierzęce oſypáły ſię świerzbem pryſzcżącem.
  11. Ták iż ſię też cżárownicy Moiżeſzowi oprzeć niemogli przed świerzbem / ktory ſię wyſuł ná cżárowniki y ná wſzytki Egiptcyány.
  12. Ale Pán zátwádźił ſerce Fáráonowe / ták iż nie był im poſłuſzen / iáko to Pán opowiedźiáł był Moiżeſzowi.
  13. Potym ieſzcże Pán rzekł do Moiżeſzá / Wſtáń iutro ráno / á ſtháń przed Fáráonem / y powiedz mu / Toć roſkázáł Pán Bog Hebreycżykow / Wypuść lud moy áby mi ſłużył.
  14. Bo iuż puſzcżę wſzytki ſwe kárániá áż do ſercá twego / ná ſługi twe / y ná lud twoy / ábyś rozumiáł / iż mnie ná wſzem świećie rownego nigdźiey nie máſz.
  15. A theráz iuż ręką ſwą ſkáżę ćię przez powietrze / y lud twoy z tobą ſpołu / ták iż ty będźieſz wygłádzon z źiemie.
  16. * Y zápewnem ćię zoſtháwił dlá tego / ábych thobie A oznáymił możność moię / á iżby imię moie ſłáwiono po wſzey źiemi.
      A Pán ćierpliwie znoſi zátwárdzenie złoſnikow / áby był vwielbion nád niemy przez ſpráwiedliwość ſwoię.

      * Rzym.9.v.17.

  17. Ieſzcżeſz ſię podnoſiſz przećiwko ludowi moiev á puſćić go niechceſz:
  18. A przetoż iá jutro o tym cżáſie puſzcżę grád bárzo wielki / iáki ieſzcże nigdy przed tym w Egiptćie nie bywáł od tąd / iáko ſię Egipt pocżął.
  19. A ták teráz wſzytki bydłá twe / y tho co iedno máſz ná polu káż zegnáć: Bo ták ludźie iáko y bydłá / ktore záſtánie grád ná polu / á nie byłyby zegnáne do domu / wſzytki potłucże / iż pozdycháią.
  20. A ktory ſługá Fáráonow lęknął ſię ſłowá Páńſkiego / zegnáł ſługi ſwe y bydłá ſwe do domu.
  21. Ale ktory niedbáł ná ſłowo Páńſkie / zániecháł ſług ſwych y bydłá ſwego wpolu.
  22. A tedy Pán rzekł Moiżeſzowi / Podnieś rękę twą ku niebu / á vpádnie grád ná wſzytkę źiemię Egiptſką / ták ná ludźi iáko y ná bydłá / y ná wſzytki źiołá w polách Egiptſkich.
  23. A ták Moiżeſz podnioſł láſkę ſwą ku niebu / y ſpuſćił Pán gromy / y grády / y ogień ná źiemię Egiptſką / ták że Pán potłukł Egipt grádem.
  24. Tedy miedzy onem ták wielkiem grádem były łyſkáwice / iákie nigdy przed tym niebywáły we wſzytkiey źiemi Egiptſkiey / od thąd iáko w niey mieſzkáć pocżęto.
  25. Y potłukł grád we wſzytkiey źiemi Egipthſkiey cokolwiek było ná polu / pocżąwſzy od ludźi áż do bydłá / tenże grád potłukł wſzytki źiołá polne y drzewá wſzytki połámáł.
  26. A wſzákoż w źiemi Geſsen gdźie mieſzkáli ſynowie Izráelſcy żádnego grádu nie było.
  27. Tedy Fáráo roſkázáł záwołáć Moiżeſzá y Aároná / y mowił do nich / Terázem zgrzeſzył / Pán ieſt ſpráwiedliwym / Ale iá y lud moy ieſtechmy niepobożni.
  28. Prośćie Páná / áby poprzeſtáł gromow ſtráſznych / y grádu / A iá wás oprocż wſzego omieſzkániá puſzcżę.
  29. Ná to mu odpowiedźiáł Moiżeſz / Gdy wynidę z miáſtá podnioſę ręce ſwe ku Pánu / y przeſtáną gromy / á niebędźie dáley grádu / Abyś wiedźiáł / ¤ iż źiemiá Páńſká ieſt.
      ¤ Pſál.24.v.1.

  30. Aleć tho iá wiem / iż ty / y ſłudzy twoj nieboyćie ſię oblicżnośći Páná Bogá.
  31. Len tedy y Ięcżmień potłucżon ieſt / bo iuż Ięcżmień podráſtáł / á Len iuż wypuſzcżáł páłecżki ſwoie.
  32. Ale Pſzenicá y Zyto niebyło potłucżone / bo poźnieyſze było.
  33. Wyſzedſzy tedy Moiżeſz od Fáráoná z miáſtá / podnioſł ręce ſwe do Páná: Y przeſtáły gromy / y grády / y nieſzedł więcey deſzcż ná źiemię.
  34. A widząc Fáráo iż deſzcż / grád / y gromy przeſtáły / przedſię zgrzeſzył á ſám y ſłudzy iego zátwárdzeni ſą w ſercu ſwem.
  35. Gdy tedy ták Fáráo był ſercá zátwárdzonego / niepuśćił Izráelcżykow / ták iáko Pán przez Moiżeſzá opowiedáł.

    Kápitułá 10.
    ¶ 4. Száráńcże. 7. Vſkárżánie ſług Fáráonowych. 8. Zmyſlá iákoby miáł lud wolno puśćić. 21. Ciemnośći bárzo gęſte w Egiptćie. 17. Fáráo zátwárdzony wypądzá precż Moiżeſzá od ſiebie.

  1. Rzekł pothym Pán Moiżeſzowi / Idź do Fáráoná / ábowiem zátwárdźiłem ſerce iego / y ſług iego / ábych thu przed niemi okázáł cudá moie.
  2. Abyś to potym powiedáł ſynom twoim / y potomkom ich / to com iá cżynił w Egiptćie / y cudá ktorem cżynił nád nimi: A thák będźiećie wiedźieć żem iá ieſt Pán.
  3. Tedy Moiżeſz y Aáron przyſzli do Fáráoná / á mowili k niemu / Pán Bog Hebreycżykow pythá ćiebie / Długoż thák będźieſz odwłácżáł vpokorzyć ſię przedemną: Puść lud moy áby mi ſłużył.
  4. Bo ieſliż ludu mego nie będźieſz chćiáł puśćić / iá iutroż przywiodę ná twą kráinę ſzáráńcżę.
  5. Y okryią źiemię / ták iż iey widáć nie będźie / á wſzytko źiedzą co wám zoſtáło po grádźie / pożrą też y káżde drzewo rodzáyne w polu.
  6. Tákże y páłáce twe imi nápełnione będę / y domy wſzytkich ſług twoich / y thákże wſzytkich Egiptcyánow: A będą tákie iákich nigdy nie widáli oycowie y dźiádowie twoi / od tego cżáſu iáko byli ná ſwiećie / áż oto do dniá te°: To powiedźiáwſzy Moiżeſz wyſzedł od Fáráoná.
  7. Tedy ſłudzy Fáráonowi rzekli do niego / Y długoſz ten będźie tu ku náſzey ſzkodźie: Puść ie niecháć ſłużą Pánu Bogu ſwemu / Niecżuieſzże ſię żeć iuż Egipt ginie.
  8. A ták Moiżeſz y Aáron wroceni ſą znowu do Fáráoná / ktory rzekł do nich / Idźćie á ſłużćie Pánu Bogu wáſzemu / Ale ktorzyſz wżdy z wás idź máią:
  9. Ná to mu powiedźiáł Moiżeſz / Poydźiemy ták z młodſzemi iáko y z ſthárſzemi náſzemi / z ſyny y z corkámi ſwemi / z trzodámi y z dobytkiem náſzem / Abowiem ſwięto Páńſkie obchodźić mámy.
  10. Tedy im on rzekł / O niecháyże ták z wámi Pán będźie / iákoć iá wás puſzcżę z máłemi dźiátkámi wáſzemi / iużći iáśnie znáć złość wáſzę.
  11. Niebędźie to ták / Ale wy mężowie idźćie ſámi Pánu ſłużyć / boć tho ieſt cżego ſię ſámi domágáćie: Thedy ſą támże wypędzeni od Fáráoná.
  12. Potym Pán rzekł Moiżeſzowi / Podnieś rękę ſwą k źiemi Egiptſkiey / áby wyſzły ſzáráńcże ná źiemię Egiptſką / y niech pożrą wſzytki tráwy w polách / y to wſzythko cżego grád nie potłukł.
  13. A ták gdy podnioſł Moiżeſz láſkę ſwą ná Egiptſką źiemię / Pán wzruſzył wiátr ná źiemię zewſchodni / przez on cáły dźień y noc / A ráno wiátr on zewſchodni przypędźił ſzáráńcże.
  14. Tedy ſię bárzo rozmnożyły ſzáráńcże we wſzytkiey Egiptſkiey źiemi / y vpádło ich ná wſze ſtrony Egiptſkie thák wiele / iáko nigdy przed tim nie bywáło áni będźie ná potym.
  15. Y okryły wſzytkę źiemię / ták iż imi záćmioná byłá / á wyiádły wſzytko źiele / y wſzythki owoce ná drzewách / ktore po grádźie pozoſtháły / ták bárzo / że nic źielonego ná drzewách / y ná źiołách polnych niezoſtáło / we wſzey źiemi Egiptſkiey.
  16. A nátychmiáſt roſkázáł záwołáć Fáráo Moiżeſzá y Aároná / y rzekł / Zgrzeſzyłem przećiw Pánu Bogu wáſzemu / y przećiw wám.
  17. A przetoż teráz proſzę áby mi był ná ten cżás grzech moy odpuſzcżon: Y modlćie ſię Pánu Bogu ſwemu / áby tylko tę śmierć oddálił odemnie.
  18. A ták odſzedſzy Moiżeſz od Fáráoná modlił ſię Pánu.
  19. Y obroćił Pán gwáłtowny wiátr záchodny z morzá / ktory zápędźił ſzáráńcże w Cżerwone Morze / ták iżby iedney nie zoſtáło we wſzytkiey kráinie Egiptſkiey.
  20. Ale Pán zátwárdźił ſerce Fáráonowe / áby nie puſzcżáł ſynow Izráelſkich.
  21. Tedy rzekł Pán do Moiżeſzá / Wyćiągni rękę twą k niebu / á będą ćiemnoſći nád źiemią Egiptſką / ták iż ich mácáć będą.
  22. A ták śćiągnął rękę ſwą ku niebu Moiżeſz / á ony gęſte ćiemnośći ogárnęły wſzythkę Egiptſką źiemię przez trzy dni.
  23. Thák iż nie widźiáł ieden drugiego / áni ſię żáden ruſzył z mieyſcá ſwego przed ony trzy dni: A wſzákoż ná ten cżás Izráelitowie wſzędy świátłość mięli gdźie iedno mieſzkáli.
  24. Tedy wezwáł k ſobie Fáráo Moiżeſzá y mowił mu / Idźćie z málucżkiemi wáſzemi / á ſłużćie Pánu / owce tylko y woły wáſze niech zoſtáną.
  25. Ná co mu odpowiedźiáł Moiżeſz / Y owſzem ty nám ieſzcże muśiſz dáć ofiáry / kthore ſpráwowáć mámy Pánu Bogu náſzemu.
  26. A ktemu też poydą z námi trzody náſze / ták iżby y kopyto żádnego nie zoſtáło: Abowiem z nich bráć mámy co przyſłuſzy ku ſłużbie Páná Bogá náſzego: Bo ieſzcże nie wiemy ktoremi rzecżámi Pánu ſłużyć mámy / áż prźiydźiemy ná mieyſce.
  27. Ale Pán zátwárdźił ſerce Fáráonowe / iż ich niechćiáł puśćić.
  28. Rzekł tedy Fáráo k niemu / Iużeſz idź precż odemnie / á ſtrzeſz ſię / ábyś więcey przed mię nie przychodźił: Bo ieſli ćię więcey vyzrę pewnieć vmrzeć.
  29. Odpowiedźiáł Moiżeſz / Dobrześ powiedźiáłeś / iuż też dáley nie vyzrę twárzy twoiey.

    Kápitułá 11.
    ¶ 2. Bog roſkázuie Izráelitom áby złupili Egiptcyány odchodząc od nich. 4. Grożi tem iż chce pobić wſzytki pierworodne w Egiptćie. 9. Fáráo zoſtáwá vpornem.

  1. Pothym ieſzcże Pán rzekł Moiżeſzowi / Ieſzcże puſzcżę iedno káránie ná Fáráoná / y ná Egipt / ták iż wás zátym z tąd puśćić muſi / y pewnie puśći á wypędźi.
  2. Nápomináyże w tym lud / áby káżdy mąż wyproſił v ſąſiádá ſwego / tákże kázdá v ſwey ſąſiády klenotow śrebrnych y złotych.
  3. A Pán źiednáł łáſkę ludowi ſwemu v Egiptcyán: Y był Moiżeſz mężem zácnem w źiemi Egiptſkiey / ták v ſług Fáráonowych / iáko v poſpolſtwá.
  4. Tedy rzekł Moiżeſz / Pán ták mowi / Wnidę iá o pułnocy w pośrzod Egiptu.
  5. A vmrze wſzelki pierworodny w Egiptćie / pocżąwſzy od pierworodnego ſyná Fáráonowego / kthory ſiedźi ná ſtolicy iego / áż do pierworodnego ſłuzebnice kthorá żárny obrácá / á tákże áż do pierworodnych bydlęcych.
  6. Ná ten cżás będźie wielki krzyk we wſzytkiem Egiptćie / ktory nigdy przed tym nie był áni będźie.
  7. Ale miedzy Izráelcżyki y A pies nie ruſzy ięzykiem ſwoiem / ni żádny cżłek / áni bydlę / Abyśćie wiedźieli że Pán vcżynił rozdźiáł miedzy Egiptcyány y Izráelitámi.
      A Gdźie áni pies záſzcżeknął / thám znáć że wſzytko było w ſilnem pokoiu.

  8. A wſzyſcy ſłudzy twoi prźiydą do mnie / y będą mnie proſić pokornie mowiąc / Wynidź z tąd ze wſzytkiem ludem ktory máſz pod ſwą mocą / Y potym iá wynidę: A wyſzedł od Fáráoná z wielkiem gniewem.
  9. A Pán rzekł ku Moiżeſzowi / Niepoſłucháć wás Fáráo / ábych iá wiele cudow ſwoich pokázáł w Egiptſkiey źiemi.
  10. Tedy Moiżeſz y Aáron cżynili wſzytki ty cudá przed Fáráonem / ále Pán zátwárdźił ſerce iego / iż nie puśćił Izráelcżykow z źiemie ſwey.

    Kápitułá 12.
    ¶ 3. Vſtáwá Báránká wielkonocnego. 8. Y chlebow práſnych. 29. Pobito wſzythki pierworodne w Egiptćie. 30. Fáráo y Egiptcyánie wygániáią Izráelithy z Egiptu. 34. Wyſzćie ich ſłáwne. 40. Cżás iáko długo mieſzkáli w Egiptćie.

  1. Tedy Pán mowił też ieſzcże do Moiżeſzá y Aároná w Egiptſkiey źiemi tymi ſłowy.
  2. Then A mieſiąc má być v wás pocżątkiem mieſiącow / á pierwſzem mieſiącem od ktorego ſię rok pocżynáć będźie.
      A Niſán / to ieſt Márzec / Bo pierwei pocżynáno rok od Wrześniá. Vſtháwá Peſách / to ieſt wielkiey nocy.

  3. Mowćieſz do wſzego zgromádzeniá Izráelſkiego temi ſłowy / Dniá dźieſiątego mieſiącá tego / B weźmie káżdy z wás goſpodárz báránká ná cżeládź ſwoię.
      B Tá ofiárá báránká ieſt figurą Kryſtuſá / práwdźiwego Báránká ofiárowánego.

  4. A ieſli w iednem domu mniey cżeládźi będźie żeby báránká źieść niemożono / thedy ten do ſiebie weźmie nábliżſzego ſąſiádá ſwego / policżywſzy oſoby / Káżdy rozlicży oſoby ile ich doſyć będźie ku pożywániu báránká.
  5. Báránek ten będźie C cáły á D ſámcżyk E łońſzcżák / kthorego obierzećie miedzy bárány / ábo kozły.
      C Oproſz zmáży.
      D To znácżyło moc Kryſtuſowę.
      E A to znácżyło iż Kryſtus nie zárázem miáł być ofiárowán po ſwem národzeniu / Ale miáł żyć ná świećie do niektorego cżáſu vcżąc.

  6. Y będźiećie go chowáć áż do cżternáſtego dniá mieſiącá tego / F á wſzytko Izráelſkie zgromádzenie będźie go zárzezowáć G miedzy dwiemá wiecżory.
      F Kryſtus nie zá iednego / ále zá wſzytek Kośćioł ieſt ofiárowán.
      G To ieſt / miedzy záchodem ſłońcá y nocą ćiemną: A tákći przyſzedł Kryſtus w oſtáthecżnych cżáſiech áby był ofiárowán.

  7. A wźiąwſzy kreẃ iego / pokropią obádwá podwoie / y odrzwie domow / w ktorych pożywáć go będą.
  8. Oney nocy będą ieść H mięſo piecżone / y I chleb przáſny / z K źioły gorzkiemi.
      H To znácżyło mękę krzyżową báránká práwdźiwego / ktorego ćiáłá wierni pożywáią.
      I Kwás znácży fáłſzywą náukę v Mátt.Ká.16.v.6. ábo też złość.1.Korin.5.v.7.
      K Záden nieukuſzá ſłodkośći báránkowey / kto nie vcżuie gorzkośći.

  9. Nic L ſurowego w nim ieść nie będźiećie / áni coby było M wárzonego / ále vpiecżone v ogniá / N ſpołu z głową / z nogámi / y też z wnętrznośćiámi iego.
      L Ktorzy ſię chronią krzyżá / ći chcą ieść báránká ſurowego.
      M To ieſt / Kryſtuſowe kroleſtwo cżynić źiemſkie.
      N Kryſthus nie má być dźielon áni náuká iego.

  10. Y nie będźiećie go nic do O záiutrá zoſtáwowáć / á coby ná iutro zoſtáć miáło / ſpálićie w ogniu.
      O Nie trzebá odkłádáć do iutrá / ábychmy nie mieli Kryſtuſá przyiąć gdy ſie nám ofiáruie.

  11. Ták go tedy pożywáć będźiećie / P Biodrá ſwe podpáſzećie / á Q boty ná nogi obuiećie / y R kije w ręku trzymáć będźiećie / A będźiećie go ieść z S kwápieniem / Abowiem ieſt Swięto Prześćiá Páńſkiego.
      P Spráwiedliwość y wiárá / ſą przepáſánie biodr. Ezá.11.v.5.
      Q Nogi obute ſą żądze ćieleſne / kthore záwśćiągá duch wiáry / do Efes.6.v.15.
      R Iákoby będąc záwżdy w drogę gotowi.
      S Abyśćie wyſzli z niewoley y z ćiemnośći.

  12. Bo w tę noc przeydę przez źiemię Egiptſką / á pobiyę káżde pierworodne w tey źiemi / pocżąwſzy od cżłowieká áż do bydlęćiá / y ták káźń ſwą pokáżę nád wſzytkiemi bogi Egiptſkiemi / Bomći iá ieſt Pán.
  13. A oná T kreẃ wám będźie ná znák w domoch w ktorych będźiećie: Bo vyzráwſzy onę kreẃ / ominę wás / á nie ruſzy wás ono káránie / ktorem pokárzę źiemię Egiptſką.
      T Tá kreẃ pokropioná Izopem ná podwoioch / ieſt figurą krwie Kryſtuſowey / ktorą ſą pokropione ſercá wiernych przez Duchá świętego / á wybáwieni ſą od śmierći.

  14. Y będźie wám ku pámiątce dźień then / á będźiećie gi obchodźić iáko ſwięto Páńſkie w národźiech wáſzych / Wiecżną vſtáwą święćić gi będźiećie.
  15. Przez V ſiedḿ dni nie będźiećie ieſć chlebá kwáſzonego / á wnet dniá pierwſzego wynieſiećie kwáſony chleb z domow ſwych / ábowiem ktobykolwiek od pierwſzego áż do ſiodmego dniá koſtowáł chlebá kwáſzonego / ten zpośrzod Izráelcżykow będźie wykorzenion.
      V Tá doſkonáłá licżbá zámyká w ſobie wſzytek náſz żywot.

  16. A thák pierwſzego y ſiodmego dniá vcżyćie zebránie ſwięte: A żádney roboty w ty dni nie pocżynićie / chybá coby było ktoremu ku pożywieniu potrzebnego / tho wám wolno ſpráwowáć będźie.
  17. Będźiećie też mieć ná bácżnośći ty nie kwáſzone chleby / Abowiem tego dniá wywiodłem pocżty wáſze z źiemie Egiptſkiey / A dźień ten záchowywáć będźiećie zá vſtáwę wiecżną w potomſtwie ſwoiem.
  18. * Dniá też cżternáſtego mieſiącá pierwſzego / pocżąwſzy od wiecżorá będźiećie ieść chleby przáſne / áż do wiecżorá dniá dwudźieſthego pierwſzego tegoż mieſiącá.
      * W.3.Moi.23.v.5. W.4.Mo.28.v.16.

  19. Przez ſiedḿ dni żádnego chlebá kwáſzonego nie będźiećie mieć w domoch ſwych: Abowiem kthobykolwiek iádł chleb kwáſzony w domiech wáſzych / ten z licżby Izráelcżykow wykorzenion będźie / thák gość iáko rodźic oney źiemie.
  20. A przetoż nic kwáſzonego ieſć nie będźiećie / ále w káżdem ſwem mieſzkániu przáſnych chlebow vżywáć będźiećie.
  21. Y wezwáł k ſobie Moiżeſz wſzytkich ſtárſzych ludu Izráelſkiego mowiąc do nich / Odłącżćie / á weźmićie ſobie báránká káżdy prze ſwą cżeládź / á zárześćie gi ná Swięto Prześćiá.
  22. † Weźmićie też y wiązánkę Izopu / á omocżyćie ią we krwi ktorá będźie w miednicy / á oną krwią pomáżećie odrzwiá y podwoie / Y zádny z wás niech nie wychodźi ze drzwi domowych áż do zárániá.
      † Zyd.11.v.28.

  23. Abowiem Pán gdy poydźie morduiąc Egiptcyány / ominie drzwi ná ktorych podwoioch y odrzwiách obácży kreẃ / á nie dopuśći morderzowi wchodźić do domow wáſzych mordowáć wás.
  24. A ták rzecż tákową będźiećie mieć zá vſtáwę wiecżną / y pothomſtwo wáſze.
  25. Gdy thedy prźiydźiećie do źiemie kthorą wám dá Pán iáko obiecáł thę cerymonią záchowywáć będźiećie.
  26. Y kiedy wás wáſze dźieći pytháć będą / Co to ieſt zá cerymoniá:
  27. Odpowiećie iż ieſt ofiárá Prześćiá Páńſkiego / ktory w Egiptćie omiyáł Izráelcżyki / á domy náſze wybáwił gdy mordowáł Egiptcyány. Tedy ſię lud z vcżćiwośćią kłániáł / y chwáłę dáwáł.
  28. A odeſzli Izráelcżycy / y vcżynili ták iáko Pán roſkázáł Moiżeſzowi y Aáronowi.
  29. A gdy było o pułnocy / pomordowáł Pán wſzytki pierworodne w źiemi Egiptſkiey / pocżąwſzy od pierworodnego ſyná Fáráonowego / ktory ſiedźiáł ná ſtolicy iego / áż do pierworodnych więźniow ktorzy ſiedźieli w ćiemnicách / y wſzytki pierworodne bydląt.
  30. Thedy wſtáł Fáráo oney nocy / y wſzyſcy ſłudzy iego / y wſzyſcy Egiptcyánie / A ſtáł ſię wielki huk w Egiptćie / Abowiem żádnego domu nie było przez trupá.
  31. A roſkázáwſzy w nocy záwołáć do ſiebie Moiżeſzá y Aároná / rzekł im / Iuż idźćie precż od ludu mego wy y Izráelcżycy / Idźćie á ſłużćie Pánu według wáſzey powieśći.
  32. Weźmiećie też trzody y dobytki wáſze / ták iákośćie oto żądáli / á idźćie á błogoſłáwćie mi też.
  33. Tákże y Egiptcyánie przynucżáli on lud / áby tym rychley wyſzli z źiemie / Bo mowili / Pewnie wſzyſcy pomrzemy.
  34. Wźiął tedy lud ćiáſtá ſwe ieſzcże nie zákwáſzone / vwinąwſzy ie w ſzáty ſwe / y nioſąc ie ná rámionách ſwych.
  35. A vcżynili ták Izráelcżycy iáko im roſkázáł Moiżeſz / y nápożycżáli v Egiptcyánow klenotow złotych / y śrebrnych / y ſzát.
  36. Y źiednáł Pán ludowi łáſkę v Egiptcyánow / thák iż iem pożycżáli / A thákże oni złupili Egiptcyány.
  37. † Y ták z tem Izráelitowie odeſzli z Rámeſes ku Sochot / około ſześći ſet tyſięcy mężow ludu pieſzego / oprocż dźieći.
      † W.4.Mo.33.v.3. Iozu.24.v.6.

  38. Szły theż zá nimi wielkie tłumy ludu rozmáithego / y wielki pocżet owiec / wołow / y inſzego bydłá.
  39. A z onego ćiáſtá ktore z ſobą wynieſli z Egiptu / piekli ſobie plácżki przáſne: Abowiem nie kiſnęło dlá thego że ie Egiptcyánie corychley wypądzáli / ták iż tám nic zmieſzkáć nie mogli / áby byli ſobie potrzeby ná drogę zgotowáli.
  40. ¤ Cżás on iáko długo Izráelcżycy w Egiptćie X mieſzkáli / było cżteryſtá y trzydźieśći lát.
      X Greccy wykłádácże przydáwáią ty ſłowá / Y w źiemi Chánáán / Aby ſie znácżyłá licżbá lát / Abowiem w Egiptćie nie byli iedno dwieśćie y dźieſięć lát / A ták cżtery ſthá y trzydźieśći máią ſie od onego cżáſu pocżynáć / gdi Abráhám wyſzedł z oycżyzny ſwey ná roſkázánie Páńſkie.

      ¤ W.1.Mo.15.v.16.

  41. A gdy wyſzło cżtery ſtá y trzydźieśći lát / onegoż dniá wſzytki woyſká Páńſkie wyſzły z źiemie Egipthſkiey.
  42. Noc oná poſwięconá ieſt Pánu / przetho iż ie wywiodł z źiemie Egiptſkiey / y dlá tego wſzyſcy Izráelcżycy noc onę powinni obchodźić Pánu z potomſtwem ſwem.
  43. Tedy Pán rzekł Moiżeſzowi y Aáronowi / Táć ieſt Y vſtáwá Swiętá Przeſćiá / Záden Z obcy nie będźie pożywáł z niego.
      Y Tu imię przeſćiá miáſto Báránká ieſt położone rzecż znácżoná zá znák / iáko ſie tho dźieie przy Sákrámenćiech.
      Z Ieſli nie będźie obrzezány á w przymierze przyięty.

  44. A ták obrzeżeſz káżdego ſługę kupionego zá pieniądze / á tedy go pożywáć będźie.
  45. Cudzoźiemiec y Náiemnik nie będźie go pożywáł.
  46. W iednem go AA domu ieść będą / á nie wynieſiećie z domu mięſá iego / ♀ y nie ſkruſzyćie kośći z niego.
      AA Ku oznáymieniu náſzego źiednocżeniá duchownego z Kryſthuſem głową náſzą.

      ♀ W.4.Mo.9.v.12. Ián.19.v.36.

  47. A wſzyſtko zgromádzenie Izráelſkie ſpráwowáć go będą.
  48. Gdźie ieſliby obcy ktho obchodźić chćiáł z tobą Swięto Przeſćiá Páńſkiego / thedy iego káżdy mężcżyzná niech będźie obrzezán / á dopiero do niego przyſtęp mieć będźie / y iuż będźie iáko rodźic wáſzej źiemie / Ale żáden nie obrzezániec ieść go nie będźie.
  49. Práwo iedno będźie domowemu y obcemu ktory mieſzká miedzy wámi.
  50. Wſzyſcy tedy Izráelcżycy vcżynili ták iáko Pán roſkázáł Moiżeſzowi y Aáronowi.
  51. Dniá onego wywiodł Pán z źiemie Egiptſkiey Izráelcżyki y z pocżty ich.

    Kápitułá 13.
    ¶ 1. Poświęcenie pierworodnych Izráelſkich Bogu. 2. Swięto práſnikowe. 8. Ná pámiątkę dobrodźieyſtw wźiętych. 15. Zátwárdzenie Fáráonowe. 17. Wyśćie ich z Egiptu. 19. Biorą z ſobą kośći Iozefowe. 21. Pán ie prowádźi.

  1. Pothym Pán mowił do Moiżeſzá temi ſłowy.
  2. * A Poświęć mi káżde pierworodne / otwárzáiące żywot miedzy ſyny Izráelſkiemi / ták ludźi iáko y bydląt / bo tho moie ieſt.
      A Tá Cerymoniá okázuie nám wdźięcżność ktorąchmy powinni Pánu / zá wſzytki dobrodźieiſtwá iego.

      * Niżey.22.v.29.y.34.v.19. W.3.Mo.27.v.26. W.4.Mo.3.v.13.y.w.8.v.16. Ezech.44.v.30. Luk.2.v.23.

  3. Tedy rzekł Moiżeſz do ludu / † Pámiętáyćieſz ná ten dźień w ktoryśćie wyſzli z Egiptu z domu niewolſtwá: Abowiem wás Pán z támtąd wybáwił możnośćią ręki ſwoiey / A przethoż chlebá zákwáſzonego ieść nie będźiećie.
      † Niżey.23.v.15.

  4. Dźiś wy wychodźićie mieſiącá B Abib.
      B To ieſt Kwietniá / kiedy zbożá dozrewáią w kráinách ćiepłych / iáko w Egiptćie.

  5. A gdy wás Pán w wiedźie do źiemie Chánáneycżykow / Heteycżykow / Amorreycżykow / Heweycżykow / y Iebuzeycżykow / o ktorą przyſiągł przodkom wáſzem / iż ią wám dáć miáł / źiemię obfithuiącą mlekiem y miodem / ten obchod thego mieſiącá záchowywáć będźiećie.
  6. Przez ſiedḿ dni będźieſz ieſć przáśny chleb / á ſiodmy dźień będźie dźień ſwięty Páńſki.
  7. Chleb niekwáſzony przez ſiedḿ dni ieść będźiećie / á kwáſu námniey v ćiebie nie poſtoi / y nic zákwáſzonego nie zoſtánie we wſzytkich gránicách twoich.
  8. Onegoż dniá opowiećie dźiećiom wáſzym mowiąc / Dlá thego ſię to dźieie że nás Pán wywiodł z Egiptu.
  9. A to będźieſz miáł ná znák ná ręku twoich / á ku pámiątce przed ocżymá twemi / áby zákon Páńſki był w vśćiech twoich / Abowiem Pán wywiodł ćię możną ręką z Egiptu.
  10. A ták będźieſz ſtrzegł vſtáwy tey ná káżdy rok cżáſu ſwego.
  11. A przetoż gdy ćie Pán w wiedźie do źiemie Chánáneyſkiey / iáko to tobie y przodkom twoiem przyſięgą potwierdźił / y podáć ią.
  12. Odłęcżáć będźieſz Pánu tho co iedno otwárzá żywot.
  13. ¤ Y wſzelkie pierworodne otwárzáiące żywot bydlęćiá ktore twoie ieſt / cokolwiek ſámcem ieſt Páńſkie będźie.
      ¤ Niżey.22.v.29.y.34.v.19.

  14. Ale káżde C oſlę pierworodne odkupiſz báránkiem / ktorego ieſli nie odkupiſz złámieſz mu ſzyię / Tákże y pierworodne ſynow twoich odkupowáć będźieſz.
      C Przez oſlę známionuie ſie káżdy niedrodzony / Abowiem ieſli odnowion nie będźie / káżdy zginie.

  15. A ieſliby ćie kiedy ktory z twoich ſynow pytáł mowiąc / Coż to ieſt: Thedy mu powieſz / Pán nás wywiodł z Egipthu ręką możną z domu niewoley.
  16. Ale gdy ſię Fáráo zátwárdźił był / á wypuśćić nás niechćiáł / Pán pomordowáł wſzytki pierworodne w źiemi Egiptſkiey / od pierworodnego cżłowiecżego / áż do bydlęcżego / A dlá tegoż iá teráz ofiáruję Pánu káżdego ſámcá otwieráiącego żywot / A okupuię káżdego pierworodnego miedzy ſyny ſwemi.
  17. To thedy będźie ná znák w ręku twoich / á iáko nácżołki miedzy ocżymá twemi / iż nás Pán z Egiptu wywiodł możną ręką.
  18. A gdy iuż Fáráo wypuśćił lud / nie wiodł ich Pán D drogą ku Filiſtynom ktorá byłá bliżſzá: Abowiem Bog mowił / By ſnádź ludowi żál nie było / gdyby widźieli przećiw ſobie wálki / y wroćić by ſię chćieli do Egiptu.
      D Bo to ieſt drogá bárzo proſtá do źiemie Chánáneyſkiey / kiedyby kto chćiáł iecháć z Egiptu.

  19. Obwodźił thedy Bog lud drogą przez puſzcżą nád Morzem Cżerwonym / y wyſzli ſynowie Izráelſcy E zbroyni z źiemie Egiptſkiey.
      E Albo rozſzykowáni ná pięć vfcow / ábo iáko powiedá Aben Ezrá / ſzli porząd ieden zá drugiem po piąći.

  20. Tedy Moiżeſz wźiął z ſobą kośći Iozefowe: Abowiem on był obowiązáł przyſięgą Syny Izráelſkie mowiąc / ♀ Náwiedźi wás Bog / A przetoż z tąd wynieſiećie z ſobą koſći moie.
      ♀ W.1.Mo.50.v.25. Iozu.24.v.32.

  21. * Wyſzli potym z Sokot / á położyli ſię w Etám / kthore ieſt tuż ná końcu puſzcżey.
      * W.4.Mo.33.v.6.

  22. † A Pán ſzedł przed nimi w dźień w ſłupie obłokowem / áby ie prowádźił w drogę / á záſię w nocy w ſłupie ogniowem / áby im świećił / iżby ták ſzli w drogę dniem y nocą.
      † Niżey.14.v.19. W.4.Mo.14.v.14. W.5.Mo.1.v.33.y.4.v.37. Pſál.78.v.14.y.105.v.39. Nee.9.v.19. 1.Kori.10.v.1.

  23. A tákże ſłup obłokowy we dnie / á ſłup ogniowy w nocy / nigdy od ocżu ludu onego nie odſtępowáł.

    Kápitułá 14.
    ¶ 5. Fáráo zátwárdzony goni Izráelcżyki z Egiptcyány. 10. Ktorzy ſie go boiąc żáłuią że wyſzli z Egiptu. 13. Moiżeſz ie potwierdzá y pod ſtráżą ſą Aniołá. 21. Morze ſie im Cżerwone roſtępuie / przez kthore po ſuſzy przechodzą. 23. Egiptcyánie goniąc ie potopieni ſą w morzu.

  1. Y rzekł Pán k Moiżeſzowi temi ſłowy.
  2. Moẃ ſynom Izráelſkim / Niech ſię wrocą / á niech rozbiyą námioty ſwe v Fiháhirot / miedzy Mágdál y morzem / ku Beelzefon / tám przećiw iemu poſtáwićie nád morzem námioty ſwoie.
  3. Thedy Fáráo będźie mowił o ſynách Izráelſkich / Zámknienić ſą w źiemi / á zágrodźiłá ie puſzcżá.
  4. A Zátwárdzę iá tedy ſerce Fáráonowe / iż wás będźie gonił: A ták nád Fáráonem / y nád wſzytkiem iego woyſkiem / okáżę ſwą chwáłę / z tąd ſie dowiedzą Egiptcyánie żem iá ieſt Pán. Y ták vcżynili.
      A Pátrzáy wyżſzey w.4.Ká.w.21.

  5. Potym powiedźiáno Krolowi Egiptſkiemu / iż lud Izráelſki vćiekáł / Tedy ſerce Fáráonowe y ſług iego / obruſzyło ſię przećiw ludowi onemu: Y rzekli / Cożechmy to vcżynili żechmy dopuśćili wynidź Izráelcżykom / áby nám więcey nie ſłużyli.
  6. A ták roſkázáł wozy gotowáć / á zebráł lud ſwoy.
  7. Y wźiął z ſobą ſześć ſet wozow przebránych / y wſzytki wozy Egiptſkie / á Rotmiſtrze nád wſzythkiem woyſkiem.
  8. A przetoż zátwárdźił Pán ſerce Fáráoná Krolá Egiptſkiego / iż gonił ſyny Izráelſkie / Ale Izráelcżycy wyſzli iuż byli z wielką możnośćią.
  9. * Y gonili ie Egiptcyánie / y dogonili ich tám gdźie byli rozbili námioty ſwe nád morzem / wſzytki wozy Fáráonowe / wſzytká iezdá / y wſzyſtko woyſko było v Fiháhirot przećiwko Beelzefon.
      * Iozu.24.v.6.

  10. A gdy ſię Fáráo przybliżáł / Synowie Izráelſcy podnieſli ocżu ſwych / á oto Egiptcyánie tuż byli zá niemi / Z kąd ſynowie Izráelſcy bárzo ſie lęknąwſzy pocżęli wołáć do Páná.
  11. Y mowili do Moiżeſzá / A záſz nie było w Egiptćie grobow / żeś nás thu wywiodł ná puſzcżą ábychmy pomárli: Cożeś to z námi vcżynił żeś nás z Egiptu wywiodł:
  12. A záſz to iuż nie to ieſt cochmy z tobą mowili w Egiptćie w ty ſłowá / Zániecháy nás ábychmy ſłużyli Egiptcyánom: Abowiem nám lepiey było ſłużyć im / niźli pomrzeć ná puſzcży.
  13. Tedy Moiżeſz odpowiedźiáł ludowi / Nieboyćie ſię / á mocno ſtoyćie / ocżekáwáiąc wybáwieniá Páńſkiego / ktore dźiś vcżyni nád wámi: Bo Egiptcyánow kthoreśćie dźiś widźieli / iuż ich więcey ná wieki nieoglądáćie.
  14. Sám zá wás Pán wálcżyć będźie / á wy w pokoiu będźiećie.
  15. Thedy rzekł Pán Moiżeſzowi / Przecżże ku mnie wołáſz: Moẃ ty iedno ſynom Izráelſkim áby oni ſzli w drogę.
  16. A ty podnieś láſkę ſwą / á rośćięgni rękę ſwą nád morzem / y rozdwoi ſię / Potym ſynowie Izráelſcy przeydą po ſuſzy śrzodkiem morzá.
  17. Bom iá oto zátwárdźił ſerce Egiptcyánow / że y tám zá wámi poydą w pogonią / á pokáżę chwáłę ſwą nád Fáráonem / y nád wſzytkiem woyſkiem iego / nád wozy iego / y nád wſzemi iezdnemi iego.
  18. Ná ten cżás poznáią Egiptcyánie żem iá ieſt Pán / gdy chwáłę ſwą okáżę nád Fáráonem / nád wozy / y nád iezdnemi iego.
  19. Thedy Anyoł Páńſki ktory ſzedł przed woyſkiem Izráelſkiem / záſzedł pozád zá niemi / á on ſłup obłokowy ktory przed niemi ſzedł / ſthánął zá niemi.
  20. Y przyſzedł miedzy woyſko Egiptſkie / y miedzy woyſko Izráelſkie / ták iż byłá B mgłá / á bárzo ćiemno / Ale oświecáł noc / ták iż iedni do drugich przez cáłą noc niemogli ſię przybliżyć.
      B To ieſt / z iedney ſtrony byłá mgłá / á z drugiey k Izráelitom bárzo iáſno.

  21. A ták gdy Moiżeſz podnioſł rękę ſwą ná morze / thedy Pán rozpędźił morze / bo wiátr gwáłthowny był przez cáłą noc do wſchodu ſłońcá / ták iż było morze ſuche / † á wody ſie rozdźieliły.
      † Iozu.4.v.23.

  22. ¤ Tedy ſynowie Izráelſcy przeſzli przez pośrzodek morzá po ſuſzy / á wody były iáko mury / thák po práwey iáko y po lewey ſtronie ich.
      ¤ Pſál.78.v.13.y.114.v.3. 1.Koryn.10.v.1. Zyd.11.v.29.

  23. Y gonili zá nimi Egiptcyánie áż do śrzod morzá / wſzytki konie Fáráonowe / wozy y iezdni iego.
  24. A ſtáło ſie o ránem wſtániu / iż Pán w ſłupie ogniowem y obłokowem / weyzráł ná woyſko Egiptcyánow / á zátrwożył nim.
  25. Y rozmiotáł kołá z wozow ich / á zpodwrácáł ie gwáłtownie: Tedy rzekli Egipthcyánie / Vćiekáymy przed Izráelcżyki / boć Pán przećiw nám wálcy zá niemi.
  26. Potym Pán rzekł Moiżeſzowi / Podnieś rękę thwą nád morze / á zbieżą ſie wody ná Egiptcyány / ná wozy / y ná iezdne ich.
  27. A gdy podnioſł Moiżeſz nád morzem rękę ſwą / tedy przed záránkiem wroćiło ſię ku pierwſzey ſwey mocy: A Egiptcyánie bieżeli przećiw iemu / gdźie ie Pán potopił w poſrzod morzá.
  28. Ták ony wody zbiegły ſię / á okryły wozy / y iezdne wſzytki / że wſzytkiemi woyſki Fáráonowemi / ktore zá nimi weſzły do morzá / thák iż z nich y ieden nieuſzedł.
  29. Ale ſynowie Izráelſcy przeſzli po ſuſzy w pośrzod morzá / A wody były około nich iáko mur / po práwey y po lewey ſtronie.
  30. Tedy dniá onego wybáwił Pán Izráelcżyki z ręku Egiptcyánow. Y widźieli Izráelcżycy Egipthcyány pomárłe ná brzegu morſkiem.
  31. Gdźie theż Izráelcżycy oglądáli zácną możnoſć / kthorą Pán okázáł nád Egiptcyány / y báł ſię lud Páná / á vwierzył Pánu / y Moiżeſzowi ſłudze iego.

    Kápitułá 15.
    ¶ 1. Pieśń Moiżeſzowá y ludu Izráelſkiego / ktorą dźiękuią Pánu Bogu / przypomináiąc iego przećiw ſobie dobrodźieyſtwá / y ony známienite ſpráwy przećiw nieprzyiáćiołom. 20. Pieśń Máryey z inemi niewiáſtámi. 22. Weſzćie y pierwſze ſtánowiſko ná puſzcży w Márá. 24. Lud tám ſzemrze przed wodámi gorzkiemi. 27. Z támtąd przyſzli do Elim.

  1. Tedy Moiżeſz z Izráelity śpiewáł tę pieśń Pánu / temi ſłowy / Spiewáć będę Pánu ktory zácnie wywyżſzon ieſt / á konie z ieźdzcem ich wmiátáł do morzá.
  2. * Pán ieſt mocą moią y pioſnką moią / á on mnie był zbáwieniem / Onći ieſt Bog moy / ktorego iá chwálić będę / ieſtći Bog oycá mego / ktorego wywyżſzáć będę.
      * Pſál.118.v.14. Ezá.12.v.2.

  3. Pánći ieſt ſám wálecżny / á imię iego ieſt Iehowá.
  4. Wozy Fáráonowe y z woyſki iego wepchnął do morzá / á Hetmáni iego názácnieyſzy / potonęli w Cżerwonem Morzu.
  5. Okryły ie wiry / á vpádli ná głębokość iáko kámienie.
  6. Pánie práwicá twoiá ſłáwná ieſt w mocy / Pánie twá práwicá potárłá nieprzyiáćielá.
  7. Wielkośćią máieſtátu ſwego poráźiłeś nieprzyiáćiele thwoie / puśćiwſzy ná nie gniew ſwoy / ktory ie pożárł iáko ſłomę.
  8. A tchnieniem A nozdrzy twoich / zebráły ſię wody / gdźie ſtánęły iáko ná kupie / y zſiádły ſię głębokoſći wod w pośrzod morzá.
      A Tchnienie nozdrzy ieſth wiátr gwáłtowny od wſchodu ſlońcá / ktory był oſuſzył morze. O cżym pátrz wyżſzey.14.v.21.

  9. Mowi nieprzyiáćiel / Będę gonił / y dogonię / będę dźielił łupy / á vcżynię nád nimi doſyć vmyſłowi ſwemu / dobędę miecżá á ręką ſwą wytrácę ie.
  10. Aleś ty tchnął wiátrem twem / y támże ie okryło morze / ták iż iáko ołow zátonęli w wodách gwáłtownych.
  11. Pánie / y ktoryſz tobie bog ieſt rowny / Y ktoż ták możny ieſt w świątoſći iáko Ty / á ſtráſzny w chwále / okázuiąc rzecży dźiwne.
  12. Iákoś ſkoro wyćiągnął práwicę ſwoię / pożárłá ie źiemiá.
  13. A lud ktoryś záchowáł / poprowádźiſz w łáſce / y dowiedźieſz ie w mocy twey do ſwiętego mieſzkániá twego.
  14. To ſłyſząc zádrżą národowie / á Filiſtynowie boleśćią źięći będą.
  15. Tedy ſię lękną Kſiążętá Edom / á mocárze Moáb będą zátrwożeni ſtráchem / wſzyſcy Chánááneycżycy ſtruchleią.
  16. Strách á boiáźń przypádnie ná nie od możnoſći rámieniá twe° / ták iż będą niemi iáko kámień / Aż minie lud twoy / O Pánie / áż przeydźie lud ten ktoregoś ty ſobie doſtáł.
  17. Przeprowádźiſz ie / á wſzcżepiſz ie ná B gorze dźiedźictwá thwego / ktorąś nágotowáł á ſpráwił Pánie / ku mieſzkániu twemu / Mieyſce święte Pánie / kthore ſpráwiły ręce twoie.
      B To ieſt ná Syon y Ieruzálem.

  18. Pán Krolowáć będźie ná wieki wiecżne.
  19. Bo iż Fáráo wiecháł w morze z ſwemi końmi / wozy / y z iezdnemi: tedy Pán obroćił ná nie wody morſkie: Ale Izráelcżycy ſzli przez pośrzodek po ſuſzy iego.
  20. Tedy y Máryá prorokini ſioſtrá Aáronowá / wźięłá bęben w ręce ſwe / á wſzytki niewiáſty ſzły zá nią / z bębny táńcuiąc.
  21. Y C zácżynáłá im Máryá / Spiewáyćie Pánu / ábowiem ſłáwnie wywyżſzon ieſt / wtrąćił do morzá koniá z ieźdzcem iego.
      C Abo mężom opiewáłá.

  22. Potym Moiżeſz roſkázáł ſię Izráelithom ruſzyć od Morzá Cżerwonego / y weſzli w puſzcżą D Sur / á chodząc trzy dni po puſzcżey / nie náleźli wody.
      D Ieſt wielká puſzcżá leżącá miedzy Egiptem y Páleſtyną / á miedzy Arábſkiem y Páleſtyńſkiem morzem.

  23. Przyſzli potym do Márá / á niemogli tám pić wod onych przed ich gorzkośćią: Z tąd było imię mieyſcá onego Márá.
  24. Tedy lud E ſzemráł przećiw Moiżeſzowi mowiąc / Coż będźiem pić:
      E Wrodzoná to rzecż cżłowieku zápámiętáć przeſzłich dobr gdy przypádnie nędzá.

  25. A on záwołáł do Páná / A Pán mu vkázáł drzewo / ktore gdy wrzućił do wody / ſtáły ſię ſłodkie. Y támże im poſtánowił vſtáwy / y ſądy / y támże ich też kuſił.
  26. A rzekł / Ieſliż poſłucháſz głoſu Páná Bogá twego / á będźieſz przed nim dobrze cżynił / y poſłuſznym będźieſz przykázániu iego / záchowywáiąc wſzytki vſtáwy iego / Niedopuſzcżę ná ćię żádney choroby / iákám dopuſzcżáł ná Egipt / Abowiem iá ieſtem Pán ktory ćię lecżę.
  27. ¤ Y przyſzli do Elim / á tám ználeźli dwánáſćie ſtudźien z wodámi / y z ſiedḿdźieſiąt pálm / támże rozbili námioty przy wodách.
      ¤ W.4.Mo.33.v.9.

    Kápitułá 16.
    ¶ 1. Lud przyſzedſzy do Syn ſzemrze iż nie má co ieść. 4. Zfukán ieſt od Páná. 10. Zpuſzcżá im Mánnę. 13. Y przepiorki. 23. Vſtáwá Szábátu.

  1. Potym wſzythek pocżet ſynow Izráelſkich ruſzyli ſię od A Elim / y przyſzli do puſzcżey Syn / ktorá leży miedzy Elim y Synái / dniá piętnáſtego wthorego mieſiącá / po wyſzćiu ich z Egiptu.
      A Nie wylicżá ſie tu drogá porządkiem w tych kſięgách / Ale w kſięgách.4.Mo.w.33.Ká. Abowiem tu Prorok rádſzey woli okázowáć zákon y vſtáwy Páńſkie.

  2. Y ſzemráło wſzyſtko zgromádzenie Izráelitow ná puſzcży przećiw Moiżeſzowi y Aáronowi.
  3. Y mowili do nich Izráelcżycy / Obychmy byli pobići ręką Páńſką w Egiptſkiey źiemi / gdychmy ſiedźieli nád gárncy mięſá / y gdychmy ſie náiádáli chlebá do ſytośći / Abowiem otośćie nás ná puſzcżą wywiedli / chcąc nás ze wſzythkiem zebrániem náſzem głodem pomorzyć.
  4. Tedy Pán rzekł do Moiżeſzá / Z puſzcżę iá wám chleb z niebá / á lud wyſzedſzy będźie gi zbieráł ile potrzebá ná káżdy dźień / ábych ich doświádcżył ieſli będą chodźić w zákonie moiem / cżyli nie.
  5. Ale dniá ſzoſtego niecháy ſię ſtáráią / áby tego co do ſiebie nánioſą / w dwoy náſob więcey názbieráno niż w ine dni.
  6. A ták rzekł Moiżeſz y Aáron wſzem Izráelcżykom / Theráz wy w wiecżor poznáćie iż wás Pán wywiodł z źiemie Egiptſkiey.
  7. A ráno oglądáćie chwáłę Páńſką / Bo vſłyſzáł ſzemránie wáſze przećiw ſobie / Ale my cożechmy zácż ſą iż ſzemrzećie przećiw nám:
  8. Powthore rzekł Moiżeſz / Pán wám dá z wiecżorá mięſá ku pokármowi / á ráno będźiećie nákármieni chlebem: Boć ſłyſzáł ſzemránie wáſze ktorem przećiwko niemu ſzemrzećie / A my co ieſteſmy: Wáſze to ſzemránie / nie ieſtći przećiw nám / ále przećiw Pánu.
  9. Y rzekł Moiżeſz do Aároná / Powiedz wſzytkiemu zebrániu Izráelcżykow / Zeydźćie ſię przed oblicżnoſć Páńſką / boć ſłyſzáł ſzemránie wáſze.
  10. A gdy mowił Aáron do wſzego zgromádzeniá Izráelitow / Poyzreli ku puſzcży / á ono vkázáłá ſię im chwáłá Páńſká w obłoku.
  11. A Pán mowił do Moiżeſzá temi ſłowy.
  12. Szłyſzáłem ſzemránie Izráelitow / A ták im to powiedz / Miedzy dwiemá wiecżory będźiećie pożywáć mięſá / á ráno chlebem nákármieni będźiećie / y dowiećie ſię żećiem iá ieſt Pán Bog wáſz.
  13. Tedy w wiecżor ¤ zlećiáły ſię przepiorki / ták iż okryły námioty / á z poránku roſy nápádło około námiotow.
      ¤ W.4.Mo.11.v.31.

  14. A gdy oná roſá oſycháłá / ♀ okázáło ſię coś ná puſzcży málucżkiego y okrągłego iáko żłod ſubthelny ná źiemi.
      ♀ W.4.Mo.11.v.7. Pſál.78.v.24.

  15. Co gdy Izráelcżycy vyzreli / rzekli miedzy ſobą / Toć ieſt B Mán / Bo nie wiedźieli co było. Tedy iem powiedźiáł Moiżeſz / * Tenći ieſt chleb kthory wám Pán dáł ku pożywániu.
      B Mán to ieſt dár ábo pokárm nágothowány. Grekowie wykłádáli / Coż to ieſt.

      * Ián.6.v.31. 1.Kori.10.v.3.

  16. A toć wám roſkázuie Pán / ábyśćie ią zbieráli káżdy k ſwemu pożywieniu ieden C Omer / oblicżywſzy iáko kto má wiele oſob w ſwym námioćie.
      C Omer ieſt miárká máiąc w ſobie to cżym ſie iedná oſobá ná dźień wychowáć może.

  17. Y tákże vcżynili Izráelitowie / z kthorych iedni więcey á drudzy mniey zbieráli.
  18. Pothym mierzyli w Omer / † A kthory wiele názbieráł nic mu nie przybyło / á ktho też máło názbieráł przedſię miáł z ſwą potrzebę: Owá ták káżdy zebráł ile mu ná pożywienie potrzebá było.
      † 2.Korin.8.v.14.

  19. Powiedźiáł im też Moiżeſz / áby záden z nich nic názáiutrz niezoſtáwowáł.
  20. Ale oni w tym Moiżeſzowi poſłuſzni nie byli: Y chowáli niektorzy ná iutro / w cżym ſię im robácy zámnáżáli / y D śmierdźiáło: O co ſię ná nie Moiżeſz gniewáł.
      D To co ſie názbierá przećiw woley Bożey / ſmrod ieſt záwżdy przed nim.

  21. Zbieráli tedy ná káżdy dźień ráno / ile káżdy mogł źieść: A gdy ſłońce wzeſzło / gorącośćią ſwą wſzytko roſtopiło.
  22. Tedy dniá ſzoſtego názbieráli ſobie w dwoy náſob pokármy / to ieſt / po dwu Omer ná káżdego: Y zeſzli ſię wſzyſcy przełożeni oney gromády / oznáymuiąc to Moiżeſzowi.
  23. Ktorym on ták powiedźiáł / Toć ieſt co Pán roſkázáł / Iutro będźie dźień ſwiętego Szábátu Páńſkiego / co máćie piecż piecżćie / á co máćie wárzyć wárzćie / á cokolwiek zoſtánie / ná iutro ſobie zoſtáwćie.
  24. Tedy ná roſkázánie Moiżeſzowe zoſtáwiáli ná iutro / á nic ſię nie záśmierdźiáło / áni w nim robákow było.
  25. Rzekł k temu Moiżeſz / Vżywáyćieſz dźiś iey / bo dźień dźiſieyſzy ieſt Szábát Páńſki / á nieznáydźiećie iey dźiś ná polu.
  26. Y będźiećie przez ſzeſć dni zbieráć ią / boć ſiodmego dniá Szábát ieſt / w ktory nic nie będźie.
  27. A ták ſiodme° dniá wyſzli niektorzy ku zbierániu / ále nic nienáleźli.
  28. Thedy rzekł Pán Moiżeſzowi / Długoż ták będźiećie ſię zbrániáć / ábyśćie nie ſłucháli roſkázániá y vſtáw moich.
  29. Widźićie iáko wám Pán dáł Szábát / y dlá thego dáwá wám dniá ſzoſtego pożywienie ná dwá dni: Zoſtháńże káżdy ná mieyſcu ſwym / á nie ruſzáy ſię żádny z mieyſcá ſwego w dźień ſiodmy.
  30. Swięćili tedy dniá ſiodmego.
  31. Y názwáli Izráelcżycy imię iey Mán / iż byłá biáłá ná kſztáłt náſieniá koryándrowego / á ſmák iey był iáko miodownik.
  32. Záthym powiedźiáł Moiżeſz / Pán roſkázuie ábyśćie pełne Omer náſuli / iżby było záchowáne dlá potomſtwá wáſzego / áby też wiedźieli iáki był pokárm / ktoremem wás kármił ná puſzcży / gdym wás wywiodł z źiemie Egiptſkiey.
  33. Rzekł potym Moiżeſz do Aároná / Weźmi báńkę / á włoż w nię pełen Omer Mánny / á poſtháw ią E przed Pánem / áby byłá záchowáná y do potomſtwá wáſzego.
      E To ieſt w ſkrzyni przybytku: A to ſie mowi pierwey niż ieſzcże byłá.

  34. Y iáko Pán roſkázáł Moiżeſzowi: Tedy Aáron poſtáwił Mánnę przed ſkrzynią świádectwá áby ią chowáno.
  35. ¤ Tedy ſynowie Izráelſcy iádáli Mánnę przez cżtherdźieśći lát / áż przyſzli do gránic źiemie Chánáneyſkiey / w ktorey mieſzkáć mieli.
      ¤ Nehem.9.v.21.

  36. A ieſt Omer dźieſiątá cżęść Efá.

    Kápitułá 17.
    ¶ 2. Nárzekánie ludu bez wody. 5. Bog wywodźi wodę z ſkáły. 8. Amálek zwyćiężon modlitwą Moiżeſzową. 14. Bog groźi Amálekowi wygłádźić go.

  1. Tedy wſzythek pocżet Izráelitow ruſzywſźi ſię z puſzcżey Syn / ſzedł wedle rozłożonych ſtánowiſk / thák iáko Pán roſkázáł / y położył ſię v Ráfidym / ále wody nie było áby lud pił.
  2. * Gdźie lud tárgnął ſię ſłowy ná Moiżeſzá / mowiąc / Dáy nám wody ábyſmy pili: Ale im rzekł Moiżeſz / Przecżże ſię ſwárzyćie ze mną á kuſićie Páná:
      * W.4.Mo.20.v.2. W.5.Mo.32.v.51

  3. Ale lud prágnął tám wody ſzemrząc przećiw Moiżeſzowi / á mowiąc / Cżemuś nás wywiodł z Egiptu / ábyś pomorzył prágnieniem nás / y ſyny náſze / y tákże ſtádá náſze:
  4. Záwołáł tedy Moiżeſz do Páná mowiąc / Coż mám cżynić z ludem tem: Otoć máło mię iuż nieukámionuią.
  5. Tedy Pán powiedźiáł Moiżeſzowi / Idź przed ludem wźiąwſzy z ſobą ſtárſze z Izráelcżykow / á weźmi láſkę w rękę / * kthorąś vderzył w rzekę / y podź.
      * Wyżſzey.7.v.20.

  6. Iá thám ſtáć będę przed tobą nád ſkáłą w Oreb / † y vderzyſz w ſkáłę / z ktorey wypłynie wodá / ktorą lud pić będźie: Y vcżynił tho Moiżeſz przed oblicżnośćią ſthárſzych z Izráelcżykow.
      † W.4.Mo.20.v.10. Pſál.78.v.15.y.105.v.41. 1.Korin.10.v.4.

  7. Y názwáł mieyſce ono A Máſá y B Merybá / dlá poſwárkow ſynow Izráelſkich / á iż kuſili Páná mowiąc / Ieſtli Pán miedzy námi cżyli nie:
      A To ieſt / pokuſzenie.
      B To ieſt / poſwárek.

  8. ¤ Tedy przyćiągnął Amálek ku Ráfidym / áby zwiodł bitwę z Izráelcżyki.
      ¤ Deut.25.v.17.

  9. Y rzekł Moiżeſz do Iozue / Obierz nám męże / á wyćiągni y wálcż przećiw Amálekytom / iá będę ſtáł iutro ná wierzchu gory / trzymáiąc w ręku láſkę Bożą.
  10. Vcżynił tedy ták Iozue iáko mu roſkázáł Moiżeſz / zſpráwiwſzy ſię ku potykániu z Amálekity: A Moiżeſz / Aáron / y Hur / weſzli ná wierzch gory.
  11. C A gdy Moiżeſz podnioſł ręce / Tedy Izráelcżycy przemágáli / á iáko ſkoro ſpuſzcżáł ręce / przemágáli ie Amálekitowie.
      C To ieſt / podnoſząc á trzymáiąc láſkę / Abowiem láſká podnieſioná známionuie moc bożą / ktory dáwá zwyćięſtwo.

  12. A ręce Moiżeſzowe były iuż oćiężáłe / tedy oni położyli podeń kámień ná kthorem by ſiedźiáł / A Aáron y Hur trzymáli obádwá ręce iego / ieden po iedney ſtronie / á drugi po drugiey / y ſtáły mocno ręce iego / áż k záchodu ſłońcá.
  13. Tedy Iozue poráźił Amáleká y z woyſkiem iego oſtrzem miecżá.
  14. Potym Pán powiedźiáł Moiżeſzowi / Nápiſz to w kſięgi ku pámiątce / á opowiedz to Iozue / Abowiem iá pámiątkę Amálekowę wygłádzę z źiemie.
  15. Y zbudowáł Moiżeſz ołtárz / ktory názwáł / Pán Chorągew Moiá.
  16. Y rzekł / Ze Pán przyſiągł przez ſtolicę ſwoię / że będźie wálkę wiodł z Amálekity ná wieki.

    Kápitułá 18.
    ¶ 1. Ietro świekier Moiżeſzow náwiedzá go / y przywiodł mu żonę y dźieći. 9. Ráduie ſię im. 12. A cżyni ofiárę chwáły. 14. Ietro popráwuie rządu y rádźi Moiżeſzowi. 19. A vkázuie mu ſpoſob rządu dobrego nád ludem. 24. Moiżeſz przeſtáwáiąc ná iego rádźie poſtánáwiá przełożone.

  1. Potym Ietro Kápłán Mádyáńſki / świekier Moiżeſzow / gdy vſłyſzáł iákiemi dobrodźieiſtwy obdárzył Bog Moiżeſzá / y lud ſwoy Izráelſki / y iáko wywiodł Pán Izráelcżyki z Egiptu.
  2. Wźiął z ſobą Seforę żonę Moiżeſzowę / ktorą on był odeſłáł.
  3. Y dwu ſynow iego / z kthorych było imię iednemu Gerſom / bo powiedáł Moiżeſz / Iż był przychodniem w źiemi cudzey.
  4. A imię drugiemu było Eliezer / dlá thego iż Bog oycá iego był mu ku pomocy / á wybáwił go od miecżá Fáráonowego.
  5. Thedy Ietro świekier Moiżeſzow / z dźiećmi / y z żoną iego przyiecháł do Moiżeſzá ná puſzcżą / gdźie ſię był położył przy gorze Bożey.
  6. Y wſkázáł do niego / Iá Ietro świekier twoy / z żoną y ze dwiemá ſyny twemi / idę do ćiebie.
  7. Moiżeſz thedy wyſzedł przećiw świekrowi ſwemu / á z vcżćiwoſćią vkłoniwſzy ſię iemu / pocáłowáł go / y pytháiąc ſię o zdrowiu ieden drugiego / weſzli do námiotu.
  8. A ták Moiżeſz świekrowi ſwemu opowiedźiáł wſzythko co Pán cżynił / Fáráonowi y Egiptcyánom o Izráelcżyki / á iáko ſię iem w drodze wiele trudnośći przydáwáło / y iáko od Páná byli wybáwieni.
  9. Y rádowáł ſię Ietro z tákowych dobrodźieyſtẃ / kthore Pán okázáł nád Izráelem wybáwiáiąc go z rąk Egiptcyánow.
  10. Tedy rzekł Ietro / Niecháy Pán pochwálon będźie / ktory wás wyſwobodźił z rąk Egiptcyánow / y z rąk Fáráonowych / á kthory wybáwił lud ſwoy z mocy Egipthcyánow.
  11. Teráz znám iż Pán ieſt więtſzy niż wſzyſcy ini bogowie / á ſłuſznie to zá ich pychę przećiw wám ná nie przypádło.
  12. Y vcżynił Ietro świekier Moiżeſzow ofiárę zápáloną / y drugą ofiárę Bogu / A przyſzedł Aáron ze wſzytkiemi ſtárſzemi ludu Izráelſkiego / y iedli z świekrem Moiżeſzowem A przed Pánem.
      A To ieſt / nie dáleko od onego mieyſcá gdźie z Pánem máwiáli.

  13. Názáiutrz gdy Moiżeſz ſiedźiáł ſądząc lud / á ſtáł przed niem lud od poránku áż do wiecżorá.
  14. Swiekier Moiżeſzow bácżąc tę iego z ludem ſpráwę rzekł do niego / Coż to ieſt co cżyniſz z ludem tem: Przecż ták ſám ſiedźiſz / á lud wſzytek od poránku áż do wiecżorá ſtoi przed tobą:
  15. Ná to ták odpowiedźiáł Moiżeſz świekrowi ſwemu / Iż lud przychodźi do mnie rádząc ſię Bogá.
  16. Y gdy też iáką ſpráwę máią / przychodzą do mnie / á iá miedzy niemi rozſądek cżynię / y oznáymuię im vſtáwy y práwá Boże.
  17. Ale świekier Moiżeſzow rzekł do niego / Nie dobrze to cżyniſz.
  18. Vſtánieſz y ſám / y lud ktory ieſt z tobą / Abowiem to ná ćię trudno iż byś ty ſám temu doſyć vcżynić mogł.
  19. A ták ſłucháy teráz mey rády / á Bog będźie z tobą: Ty ſám ſpráwuy rzecż od ludu do Bogá / á rzecży trudne odnoś do niego.
  20. A ony też náucżáy vſtáw y práw / vkázuiąc im drogę ktorą chodźić máią / y iáko ſię ſpráwowáć máią.
  21. Obierzże tedy miedzy ludem męże ſtátecżne / bogoboyne / práwdźiwe / y ktorzy łákomſtwo w nienáwiśći máią / á poſtánow nád niemi przełożone / tyſiącniki / ſetniki / pięćdźieſiątniki / y dźieſiątniki.
  22. Ktorzy ná káżdy cżás będą lud ſędźić / á wſzelką rzecż trudną do ćiebie odnoſić będą / ále ty drobnieyſze rozſądzą ſámi / á tákći prácey vlżą / gdy z tobą ten vrząd ponioſą.
  23. Tho ieſli vcżyniſz z roſkázániá Bożego / możeſz potrwáć / y lud ten tym ſpokoynieyſzy rozeydźie ſię do mieyſcá ſwego.
  24. Tedy Moiżeſz náſláduiąc rády świekrá ſwego / vcżynił ták wſzytko iáko mu on powiedźiáł.
  25. Y wybráł Moiżeſz ze wſzego ludu Izráelſkiego męże ſtátecżne / ktore poſtánowił przełożonemi nád ludem / Tyſiącniki / ſetniki / pięćdźieſiątniki / y dźieſiątniki.
  26. Ktorzy ſądźili lud cżáſu káżdego / A ieſli było co trudnego / do Moiżeſzá odnoſili / ále wſzytki drobnieyſze ſpráwy ſámi odpráwowáli.
  27. A thák Moiżeſz puśćił od ſiebie świekrá ſwego / ktory ſię wroćił do źiemie ſwey.

    Kápitułá 19.
    ¶ 1. Bog w Synái cżyni nápominánie / y obietnice do ludu. 9. Aby ſie gotowáli ku ſłuchániu y prźiymowániu z vcżćiwośćią ſłow Páńſkich. 12. Zákázáno im przyſtępowáć do gory. 16. Ná ktorą gorę ſtąpił Pán z trąbieniem / grzmieniem / z ogniem / y z wielkiem ſtráchem. 24. Gdźie tylko ſám Moiżeſz y Aáron pryſtąpili.

  1. Mieſiącá trzećiego po wyſzćiu z źiemie Egiptſkiei / przyſzli Izráelcżycy tegoż dniá do puſzcżey Synái.
  2. Bo wyſzedſzy z Ráfidym / tám przyſzli y rozbili námioty ſwe / w oney puſzcżey przećiw gorze.
  3. * A Moiżeſz wſtąpił do Bogá / ktorego był Pán z gory záwołáł do ſiebie / ták mowiąc kniemu / To opowieſz domowi Iákobowemu / á odnieſieſz to Izráelitom.
      * Dźiei.7.v.38.

  4. † Widźieliśćie com vcżynił Egiptcyánom / y iákom wás práwie noſił iáko ná Orlich ſkrzydłách / á przywiodłem wás do ſiebie.
      † W.5.Mo.29.v.2.

  5. ¤ Teráz tedy ieſliż mi poſłuſzni będźiećie / á ſtrzedz będźiećie przymierzá mego / zoſtániećie włáſnem ludem moiem nád ine wſzytki národy: ♀ Acżkolwiekći ieſt wſzythká źiemiá moiá.
      ¤ W.5.Mo.5.v.2.
      ♀ Pſál.24.v.10.

  6. * Y będźiećie v mnie kroleſtwem kápłáńſkiem / á národem ſwiętym / A tyć ſą ſłowá ktore ty opowieſz Izráelitom.
      * 1.Piotr.2.v.9.

  7. Tedy Moiżeſz przyſzedł potym / á wezwáł k ſobie ſtárſzych z ludu / y opowiedźiáł im wſzyſtko to co Pán roſkázáł iemu.
  8. Y odpowiedźiáł lud wſzytek temi ſłowy ſpołu / Wſzytko to co Pán roſkázuie vcżyniemy: Thedy záſię Moiżeſz odnioſł Pánu odpowiedź od ludu.
  9. Rzekł zátym Pán Moiżeſzowi / Oto iá idę do ćiebie w ćiemnem obłoku / áby lud ſłyſzáł gdy do ćiebie mowić będę / dlá thego iżbyć też ná wieki wierzyli / Abowiem Moiżeſz opowiedźiáł był Pánu ſłowá ludu onego.
  10. A ktemu Pán rzekł Moiżeſzowi / Idź do ludu thego / á poświęć gi przez dźiś y przez iutro / á niech wypiorą odźienie ſwoie.
  11. Niecháyże ſię przygotuią ná trzeći dźień / Abowiem trzećiego dniá zſtąpi Pán ná gorę Synái / ná co pátrzyć będźie lud wſzytek.
  12. Przy ktorey zámierzyſz kres ludowi / á zákáżeſz iżby ná gorę wſtępowáć nie śmieli / áni ſię końcá iey dotykáli / * Bo ieſliż ſie kto dotknie / śmierćią vmrze.
      * Zyd.12.v.18.

  13. Záden ręką ſwą niech ſie iey nie tyká / bo táki będźie vkámionowán / ábo vſtrzelán / ták cżłowiek iáko y bydlę niecháy káżdy vmrze: Aż gdy długo będą trąbić / tedy wnidą ná gorę.
  14. Y zſtąpił Moiżeſz z gory do ludu / á poſwięćił gi / y vpráli odźieniá ſwoie.
  15. Rzekł ieſzcże do ludu / Przygotuyćie ſie ná trzeći dźień / á wſtrzymáyćie ſie od A żon wáſzych.
      A Tu ſie znácży wielká cżyſthość / kthorá miáłá być miedzy ludem / Co y Páweł ſwięty roſkázuie tym ktorzy ſie modlić máią.

  16. Tedy dniá trzećiego ráno były B gromy / łyſkáwice / á gęſthy obłok nád gorą y bárzo wielkie trąbienie / cżym lud wſzytek bárzo był przeſtráſzon w námiećiech.
      B To ieſt / ku okázániu mocy zákonu / kthory w nás nic inego ſpráwić nie może / iedno ſtrách / boiáźń / y roſpácż.

  17. Y wywiodł Moiżeſz lud wſzytek z námiotow ku Bogu / á ſtánął tuż pod ſámą gorą.
  18. † A gorá Synái kurzyłá ſię wſzytká / bo Pán ná nię zſtępowáł w ogniu / á dym z niey kurzył ſię iáko z piecá / y trzęſłá ſię bárzo wſzythká gorá.
      † W.5.Mo.4.v.12.

  19. Y gdy ſię przedłużáł głos trąbieniá / y tym głośniey hucżáł / Thedy Moiżeſz mowił / á Bog mu głośno odpowiedáł.
  20. C Gdy tedy ſtąpił Pán ná wierzch ſámey gory Synái / wezwáł thám Pán Moiżeſzá k ſobie / y ſzedł tám Moiżeſz.
      C Obiáwił ſwą oblicżność w ogniu y w grzmieniu.

  21. A Pán rzekł do niego / Zſtąp á nápomni lud / by ſnádź ktory nieprzeſtąpił kreſu chcąc Páná widźieć / iżby ich wiele nie poginęło.
  22. A kápłáni też ktorzy przyſtępuią do Páná áby byli poświęceni / by ich ſnádź Pán nie potráćił.
  23. Rzekł thedy Moiżeſz do Páná / Y nie będźieć lud mogł wnidź ná gorę Synái / dlá tego iż my ná twe vpominánie zámierzylichmy od niey kres / á poświęćilichmy ią.
  24. Do ktore° Pán rzekł / Idźże ná doł teráz / á potym záś wſtąpiſz ty z Aáronem / ále kápłáni / á lud niech kreſu nieprzechodzą / áby mięli przyſtąpić do Páná / by ich ſnádź niepotráćił.
  25. Tedy Moiżeſz ſzedſzy do ludu / opowiedźiáł im tę rzecż.

    Kápitułá 20.
    ¶ 1. Zákon Boży ná dźieſięćioro przykázánie rozdźielony. 18. Lud przeſtráſzony / y poćieſzony. 22. Zákázáno wſzytkich obrázow y Bogow obcych. 24. Kſtáłt ołtárzá ku ofiárowániu Pánu.

  1. Y mowił Bog wſzytki ty ſłowá.
  2. * Iám ieſt Pán Bog twoy ktorym ćię wywiodł z źiemie Egiptſkiey / z domu niewoley.
      * W.5.Mo.5.v.6. Pſál.81.v.11.

  3. Nie będźieſz miáł inych A bogow przedemną.
      A To ſłowo nie znácży tylko Bogow Pogáńſkich / Ale theż y wſzytkę chwáłę Bożą oprocż ſłowá iego.

  4. † Nie cżyń ſobie obrázu rytego / áni żádnego podobieńſtwá rzecży tych co ſą wzgorę ná niebie / áni ná źiemi niſko / áni w wodách pod źiemią.
      † W.3.Mo.26.v.1. W.5.Mo.5.v.8. Pſál.97.v.7.

  5. Nie kłániáy ſię im / áni im ſłuż / Abowiemem iá ieſt Pán Bog twoy / záwiſtny miłoſnik / á kárząc niepráwość oycowſką B w ſyniech / do trzećiego / y do cżwártego pokoleniá / tych co mię nienáwidzą.
      B Kiedy ſynowie náſláduią złośći oycow ſwych.

  6. Cżyniąc też miłoſierdźie áż do tyſiącnego pokoleniá / nád tymi co mie miłuią / y ſtrzegą roſkázániá mego.
  7. ¤ Niebierz imieniá Páná Bogá thwego nádáremno / Bo ſie Pán mśćić będźie nád tem / ktory imię iego nádáremno bierze.
      ¤ W.3.Mo.19.v.12. W.5.Mo.5.v.11. Mátt.5.v.33.

  8. ♀ Pámiętáy dźień odpocżynieniá ſwięćić.
      ♀ W.5.Mo.5.v.12. Ezech.20.v.12. Niżey.31.v.14. Mátt.12.v.2.

  9. Przez ſześć dni robić będźieſz / y wykońcżyſz twą robotę wſzytkę.
  10. Ale ſiodmy dźień ieſt odpocżynieniem Páná Bogá twego / żádney robothy niepocżnieſz weń / áni ſyn twoy / áni corká / áni ſługá / áni ſłużebnicá / áni bydlę / áni gość kthory ieſt w domu twoiem.
  11. * Bo wſzeſći dnioch ſtworzył Pán Niebo y Ziemię / Morze y co w nich ieſt / á dniá ſiodmego odpocżynął / á dlá tegoż błogoſłáwił Pán dźień odpocżynieniá / y poświęćił gi.
      * W.1.Mo.2.v.2.

  12. † Cżći oycá twe° y mátkę twoię / áby dni twoie przedłużone były ná źiemi / ktorą dáie Pán Bog twoy tobie.
      † W.5.Mo.5.v.16. Mát.15.v.4. Efes.6.v.2.

  13. * Nie będźieſz zábiyáł.
      * W.5.Mo.5.v.17. Mátt.5.v.21.

  14. Nie będźieſz cudzołożył.
  15. Nie będźieſz krádł.
  16. Nie będźieſz świádcżył fáłſzywie przećiw bliźniemu twoiemu.
  17. † C Niepożądáy domu bliźniego twego / áni pożądáy żony iego / áni ſługi / áni dźiewki / áni wołu / áni oſłá / áni żádney rzecży iego.
      C Ty ſłowá wyráżáią ſkáżone przyrodzenie ludzkie / ktore cżłowieká pędźi w grzech.

      † W.5.Mo.5.v.21. Rzym.7.v.7.y.13.v.9.

  18. Tedy wſzytek lud widząc gromy / łyſkáwice / trąbienie / y gorę kurzącą ſię / drżáł z ſtráchem ſtoiąc z dáleká.
  19. Y mowili do Moiżeſzá / ¤ Mow ty ſám z námi / á będźiem ćię ſłucháć / Ale Bog z námi niecháy nie mowi / bychmy ſnádź niepomárli.
      ¤ W.5.Mo.18.v.16. Zyd.12.v.19.

  20. Ná to Moiżeſz ludowi odpowiedźiáł / Nieboyćie ſię / ábowiem przyſzedł Pán áby wás doświádcżył / á żebyſćie mieli boiáźń iego przed ocżymá ſwemi / á nie grzeſzyli.
  21. Stáł tedy lud z dáleká / A Moiżeſz przyſtąpił ſię ku ćiemney mgle / w ktorey był Bog.
  22. Y rzekł Pán do Moiżeſzá / Ták powieſz Izráelcżykom / Bácżyliſćie mie mowiącego z wámi z niebá.
  23. Niebędźiećie mi tedy cżynić bogow śrebrnych / áni złothych / á nie cżyńćie ich ſobie.
  24. Vcżyniſz mi ołtárz z D źiemie / ná ktorem będźieſz ſpráwowáł pálone ofiáry twoie / y ſpokoyne E dáry twe / owce twe / y woły twe / ná káżdem mieyſcu / gdźiekolwiek pámiątká będźie imieniá mego / thedy do ćiebie prźiyjdę / á będę ćię błogoſłáwił.
      D Ten ołtárz znácży Kryſtuſá ktory w ćiele náſzem vniżon ieſt.
      E Byłá ofiárá zmieſzáná z cżyſthą mąką / z oliwą / y z kádźidłem.

  25. ♀ Ale ieſli mi poſtáwiſz ołtárz kámienny / tedy go nieucżyniſz z ćioſánego kámieniá / bo ieſlibyś podnioſł náń młot twoy / ſplugáwiſz gi.
      ♀ W.5.Mo.27.v.5. Iozu.8.v.31.

  26. Nie poydźieſz po ſtopnioch do ołtárzá mego / byś ſnádź nád nim nie odkrył nágośći twoiey.

    Kápitułá 21.
    ¶ 1. Práwá poſpolite około ſług. 12. Około bićiá y mordowániá / ták z trefunku iáko vmyſłnego. 17. Około oycá. 20. Około ſługi. 22. O niewieſćie brzemienney. 23. O kárániu rownym zá iáki wyſtępek. 28. O wole bodącem. 33. O ſtudni nie zátworzyſtey.

  1. Poſtánowiſz też miedzy niemi ty práwá.
  2. * Ieſlibyś kupił ſługę Hebreycżyká / niecháyći ſłuży ſześć láth / á ná ſiodmy rok niech będźie dobrowolnie puſzcżon.
      * W.5.Mo.15.v.12. Iere.34.v.14.

  3. Ieſliby przyſzedł nie żonáty / tedy ſám niech odeydźie / Ieſli żonáty / tedy z nim żoná niecháy puſzcżoná będźie.
  4. A ieſliby pán iego dáł mu żonę / z ktorąby miáł ſyny ábo dźiewki / tedy żoná y dźieći iey niecháy v páná zoſtáną / tylko ſám niecháy wypuſzcżon będźie.
  5. Też ieſliby ſię rozmiłowáł ſługá páná / żony y dźieći ſwoich / á niechćiáłby być wolnem.
  6. Tedy pán iego niech go przywiedźie do ſędźiow / á poſtáwiwſzy go v drzwi ábo v podwoiá / przekole mu vcho ſzydłem / y będźie iego ſługą ná wieki.
  7. Tákże gdyby kto corkę ſwą A záprzedáł w ſłużbę / thedy niemá być puſzcżoná wedle zwycżáiu ſług.
      A To ieſt / przyćiśniony vboſtwem.

  8. Ieſliż ſię oná pánu ſwemu podobáć nie będźie / ktory ią był ſobie poiął / thedy ią puśći ná okup / á obcemu národowi niemoże iey przedáć / gdyż ią wzgárdźił.
  9. Ale ieſliby ią dáł zá ſyná ſwego / podług práwá inſzych dźiewecżek má ią wypráwić.
  10. Ieſliżby też drugą oprocż iey wźiął mu zá żonę / tedy onę powinien opátrzyć pożywieniem y odźieniem / á pánieńſtwo iey má opłáćić.
  11. Gdźie ieſliby iey tey nágrody troiákiej záwśćiągnął / tedy ią wolno oprocż okupu wypuśćić má.
  12. † Ktoryby vbił cżłowieká / á onby vmárł / gárdłem to zápłáći.
      † W.3.Mo.24.v.17.

  13. A ktoryby nie cżyháł ná kogo / á dáł go Bog w ręce iego / ¤ Tedy iá wám poſtánowię mieyſce kędy ſię będźie mogł ſchronić.
      ¤ W.5.Mo.19.v.2.

  14. Ale ieſliby ktho vmyſlnie á zdrádnie cżyháł ná cudze zdrowie / á zámordowáłby go / Ten y od ołtárzá mego będźie wźięt ná śmierć.
  15. Ktobykolwiek vderzył oycá ábo mátkę ſwoię / ten zá to dá gárdło.
  16. Ieſliby ktho cżłowieká vkrádſzy przedáł / á doſzto thego náń / ten to niech gárdłem zápłáći.
  17. ♀ Ktoby złorzecżył oycu ábo mátce ſwey / ten niech będźie ſtrácon.
      ♀ W.3.Mo.20.v.9. Przypo.20.v.20. Mátt.15.v.4. Már.7.v.10.

  18. Też gdyby ktho w zwádźie vderzył drugiego kámieniem ábo pięśćią / á onby zárázem nie vmárł / ále by przyleżáł.
  19. A wſtháwſzy ieſliby o kiyu z domu wychodźił / tedy ten co vderzył / nic więcey winien niezoſtánie / iedno mu iego omieſzkánie / y lekárſtwo / zápłáćić powinien.
  20. Też ieſliby kto ſługę ſwego ábo ſłużebnicę kijem zbił / á śmierćby náń zárázem przypádłá / tháki będźie ſkárán.
  21. A ieſliżby był żyw dźień ábo dwá / nie będźie kárán / bo ieſt zá iego pieniądze kupiony.
  22. Ieſliby ktorzy wádząc ſię niewiáſtę brzemienną roſtrąćili / thák iżby przed cżáſem poroniłá / á nieprzyſzłá by ná nię śmierć / tedy ten wedle ná láſku mężá iey będźie kárán / ku ktorey rzecży rozdeymce być máią.
  23. Ale gdyby ná nię ſmierć przyſzłá / zdrowie zá zdrowie dáć muſzą.
  24. * B Oko zá oko / ręká zá rękę / ząb zá ząb / nogá zá nogę.
      B Ty wſzytki práwá nienáleżą ná oſoby poſpolite / iedno thylko ná vrząd zwierzchni.

      * W.3.Mo.24.v.20. W.5.Mo.19.v.21. Mátt.5.v.38.

  25. Spálenie zá ſpálenie / ráná zá ránę / ſiny ráz zá ſiny ráz.
  26. A ieſliby też kto wybił oko ſłudze ábo ſłużebnicy / á zepſowáłoby ſię / tedy go wolno puśći zá ono oko.
  27. Tákże gdyby wybił ſłudze ábo ſłużebnicy ząb / tedy go zá on ząb wolno puſćić powinien.
  28. Ieſliby cżyi woł vbodł mężá iákiego ábo niewiáſtę / á onby vmárł / tedy woł będźie vkámionowán / á mięſá iego niecháy nie iedzą: Ale pán onego wołu będźie wolen.
  29. Ale ieſliby był woł ktory przed tym bodł / á przeſtrzeżonby był pán iego / y niemiáłby go pod ſtráżą / á onby zábił mężá iákiego ábo niewiáſtę / tedy y woł má być vkámionowán / y pán iego ſtrácon.
  30. A ieſliżby mu nágrodę ſkázáno / tedy táki má okupić zdrowie ſwe iáko mu ſkáżą.
  31. Też ieſliby chłopię ábo dźiewcżynkę vbodł / tedy o niem toż práwo będźie.
  32. Tákże gdyby vbodł woł ſługę ábo ſłużebnicę / tedy pánu ich má dáć okup trzydźieśći ſyklow śrebrá / á woł przedſię będźie vkámionowán.
  33. Ieſliby kto otworzył ábo wykopáł ſthudnią / á nieprzykryłby iey / y wpádłby tám woł ábo oſieł.
  34. Tedy then co ſtudnią wykopáł / niecháy zápłáći / á pánu ich iego pieniądze oddá / Ale bydlę zdechłe iemu ſię doſtánie.
  35. Też ieſliby cżyi woł vbodł wołu drugiego áżby zdechł / tedy wołu żywego niecháy przedádzą / á pieniądze miedzy ſie rozdźielą / y onem ſię zdechłem podźielą.
  36. Ale ieſliby wiedźiáno że woł przed tym bodł / á pán iego nie chowáł go pod ſtráżą / tedy niech dá wołu zá wołu / á ſobie niech weźmie zdechłe°.

    Kápitułá 22.
    ¶ 1. Kárániá y winy zá krádźiectwo / y zá ſzkody pocżynione. 7. O krádźiectwo rzecży zwierzoney. 16. O pánience zwiedźioney. 18. O cżárownicy. 21. Iż gośćiowi y wdowie krzywdy cżynić nie máią. 25. Z brátá lichwy nie bráć / y o wroceniu záſtáwy. 28. Nie tárgáć ſie ná vrząd. 29. Pierworodne rzecży Pánu poświęcone.

  1. Ieſliby kto wołu ábo owcę przekrádł / á zárznął by ią ábo przedáł / ten powinien będźie wroćić pięć wołow zá iednego / á * cżtery owce zá iednę.
      * 2.Sámu.12.v.6.

  2. A gdyby złodźieiá ná krádźieſtwie záſtáno á zábito go / ten kto go zábiye niewinien śmierći.
  3. Ale ieſli śrzod biáłego dniá to vcżyni / winien będźie śmierći / A ieſliż będźie złodźiey miáł z kąd nágrodźić / niech nágrodźi / á ieſliż nic nie má / niech zá ſwą krádźieſz będźie przedán.
  4. Ieſliż rzecż krádźioną przy niem znáydą / ták wołu iáko y oſłá / tákże owcę żywą / w dwoy náſob má wroćić.
  5. Też ieſliby kto wypuśćiwſzy bydło popáſł cżyie pole / ábo winnicę / tedy má nágrodźić ſzkodę znáurodzáynieyſzego polá ſwego / ábo z winnice.
  6. Ieſliby w ćiernie był záłożon ogień / á popáliłby ſnopie / ábo żęć / ábo pole / ten co ogień záłożył má nágrodźić ſzkodę.
  7. Ieſliby kto dáł ku ſchowániu ſąſiádowi ſwemu śrebro / ábo iákie klenoty / á potymby ie vkrádźiono z domu iego / będźieli złodźiey náleźion / má w dwoy náſob wroćić.
  8. Ale ieſliby złodźieiá nie ználeźiono / tedy pán domu onego będźie pozwán do ſędźiow / áby przyſiągł iáko ſie nie tykáł rzecży brátá ſwego.
  9. Tákże o káżdą rzecż w cżymby komu dáno winę / o wołu / o oſłá / o owcę / y o ſzátę / tákże y o káżdą rzecż zgubioną / ktorąby mienił być ſwoią / roſpráwá ſię má ſtocżyć przed ſędźie / á ten kogo winnem znáydą ſędźiowie / powinien będźie drugiemu dwoiáko nágrodźić.
  10. Theż gdyby kto porucżył ſtrzedz komu oſłá / wołu / owce / ábo inego bydlęćiá / á onoby zdechło / ábo ſie rozráźiło / ábo ie przekrádźiono / gdźieby nikt nie widźiáł.
  11. Tedy tám miedzy onemi má być przyſięgá Páńſká ſkázáná / iáko rzecży bliźniego ſwego ſobie w pożytek nie obroćił / á w oney rzecży ná tákowem doſyć vcżynieniu przeſtáć má / á on drugi nie powinien nic wrácáć.
  12. * Ale ieſliżby oná rzecż byłá vkrádźioná / thedy on má ſzkodę nágrodźić pánu rzecży oney.
      * W.1.Mo.31.v.39.

  13. Też ieſliby ie źwierzę źiádło / poſtáwi ná to świádectwo / á ták źiedźionego nie powinien wroćić.
  14. Gdyby też kto wźiął co od drugiego obycżáiem pożycżánem / á onoby ſię roztrąćiło ábo zdechło w niebytnośći páná iego / thedy powinien ſzkodę nágrodźić.
  15. Ale ieſliby pán iego był przytym / tedy ſzkody nie powinien płáćić / A byłoliby też náiemne / tedy nic więcey nie winien / iedno náiem zápłáćić.
  16. † Ieſliby kto zwiodł pánienkę zá mąż niezmowioną / á zelżył ią / má iey dáć wiáno y wźiąć ią ſobie ze żonę.
      † W.5.Mo.22.v.29.

  17. A ieſliż oćiec iey broniłby iey wydáć záń / má iey odlicżyć pieniądze / iáko ieſt zwycżáy wiáná pánienſkiego.
  18. Cżárownicám żyć niedopuſćiſz.
  19. Káżdy ten coby ſię w nierządem grzechu z bydlęćiem chowáł / śmierćią vmrze.
  20. Tákże y ten kthoryby ofiárowáł iákiem bogom oprocż ſámego Páná / zábit będźie.
  21. ¤ Niebędźieſz cżynił gwáłtu / áni vćiśnieſz przychodniá / bośćie też ſámi byli przychodniowie w źiemi Egiptſkiey.
      ¤ W.3.Mo.19.v.34.

  22. ♀ Wy żádney wdowy áni ſierotki krzywdą oćiężáć nie będźiećie.
      ♀ Zách.7.v.10.

  23. A ieſliżbyśćie ie vćiſkáli / á onyby wołáły ku mnie / iá vſłyſzę vſkárżenie ich.
  24. Tedy ſię rozgniewám / á pomorduię wás miecżem / y zoſtáną wdowámi żony wáſze / á ſierotámi ſynowie wáſzy.
  25. Pożycżyſzli z ludu mego vbogiemu ktory mieſzká z tobą pieniędzy / A nie będźieſz mu ćiężek / lichwę z niego biorąc.
      A To ieſt / nie będźieſz ſie nád niem poſtwił / iżćiby zá to powinien y poddán być miáł / ták rownie iákoby też od ćiebie nic nie wźiął.

  26. Ieſli weźmieſz w záſtáwie ſzátę brátá twego / thedy mu ią wroćiſz przed záchodem ſłońcá.
  27. Abowiem tylko to ieſt przyodźiánie iego / á przykryćiem ſkory iego / ná ktorem legáć má / gdźie ieſliby ſię iemu ku mnie záwołáć przydáło / tedy go wyſłuchám / ábowiemem ieſt miłoſierny.
  28. * Sędźi thwoich ſromoćić / áni Kſiążęćiá ludu twego złorzecżyć nie będźieſz.
      * Dźiei.23.v.5.

  29. Nie zámieſzkáſz ofiárowáć B z obfitośći twoich / y C z rzecży rozpływáiących ſię / A mnie dáſz pierworodnego z ſynow twoich.
      B To ieſt / wſzego zbożá.
      C To ieſt / Oliwy y winá.

  30. Toż vcżyniſz od wołu twego y od owce twoiey: Siedḿ dni będźie przy máćierzy ſwey / á oſmego dniá oddáſz mi ie.
  31. † Będźiećie mi ſwiętemi ludźmi / á nie będźiećie ieść mięſá rozdrápánego ná polu / ále ie pſom wyrzućićie.
      † W.3.Mo.22.v.8. Ezech.44.v.31.

    Kápitułá 23.
    ¶ 1.y.6. Roſkázuie ſpráwiedliwość przy ſądźie. 4. Nieprzyiáćielá podpomágáć. 9. Y cudzoźiemcá. 10. Odpocżynienie źiemie. 14. Y wiele vſtáw ſwiętych. 19. Ofiáry pierworodnych rzecży. 20.y.27. Anyoł wodz obiecán / ktoremu má być powinne poſłuſzeńſtwo. 25. Pánu powinná rzecż ſłużyć / á ſtrzedz ſie báłwochwálſtwá. 32. Y przymierzá z pogány. 28. Obiecuie polekku wypędźić precż Chánáneycżyki.

  1. A Nie będźieſz prźiymowáł obwinowániá fáłeſznego / á B nieſprzyiázniſz ſię z niepobożnem / iżbyś miáł być świádkiem fáłſzywem.
      A Niezmyſliſz żádney ſkárgi fáłeſzney ná bliźniego ſwego.
      B Nie będźieſz pomágáł niepráwośći niepobożnemu.

  2. Nie náſláduy wielkośći w złośćiách / áni ſię vchyláy od rzecży ſpráwiedliwey / zá zdániem wielá tych ktorzy błądzą w iákiey ſpráwie.
  3. C Nie folguy vbożſzemu przy ſądźie.
      C Záwżdy má być wzgląd ná ſpráwiedliwość / á nie má ſie nic od práwdy vchyláć / folguiąc vbogiemu.

  4. * Ieſlibyś ználázł wołu ábo oſłá błędnego / ktoryby był nieprzyiáćielá twego / tedy mu go odwiedź.
      * W.5.Mo.22.v.1.

  5. D Ieſlibyś też widźiáł oſłá nieprzyiáćielá twego / ktory ſię pod brzemiony powálił / nie opuſzcżáy go / ále owſzem go rátuy.
      D Ieſliż oſłá nieprzyiáćielſkiego rátowáć ſie godźi / tedy dáleko więcey iego ſámego.

  6. Nie będźieſz wywrácáł ſądu vbogiemu twemu / przy ſpráwie iego.
  7. Od rzecży fáłſzywey vchodź dáleko / niewinnego y ſpráwiedliwego nie zábiyáy / Abowiem iá złoſnikowi nie odpuſzcżę.
  8. * Niebędźieſz bráł dárow / gdyż y roſtropne záślepiáią dáry / á powieśći ſpráwiedliwych podwrácáią.
      * W.5.Mo.16.v.19.

  9. Przychodniowi przykrośći nie cżyń / bo wiećie co ieſt zá vmyſł gośćinny / gdźieżeśćie y ſámi ♀ gośćmi byli Egiptſkiey źiemi.
      ♀ W.1.Mo.46.v.5.

  10. * Przez ſześć lát polá twe záſiewáć będźieſz / y pożytki z nich bráć będźieſz.
      * W.3.Mo.25.v.3.

  11. Ale ſiodmy rok gdy prźiydźie / zániecháſz ich / á zoſtáwiſz ie vbogiem z ludu twego by ſię z nich żywili / á co pozoſtánie / źwierzętá polne tym ſię kármić będą: A toż vcżyniſz z winnicą twą / y z ſády oliwnemi.
  12. † E Przez ſzeſć dni wykońcżyſz roboty twoie / ále dniá ſiodmego odpocżynieſz / áby woł twoy / oſieł twoi / y ſyn ſłużebnice twey / y tákże gość / wytchnęli ſobie.
      E Obchody ktore náleżą ku chwále Bożey / tu ſpołem ſą znieſione miedźi poſpolite práwá / bo przełożeni o tim cżuć máią / áby o nich rádźili y bronili ich.

      † Wyżſzey.20.v.9.

  13. Wſzytko com wám powiedźiáł z pilnośćią záchowywáyćie. A pámiątki námnieyſzey o bogoch cudzych nie cżyńćie / á niech áni poſtoi w vśćiech wáſzych.
  14. Trzy kroć do roku Swiętá me obchodźić będźiećie.
  15. ¤ Swięto Przáſnikow iedząc nie kwáſzone chleby przez ſiedḿ dni / ták iákom wám roſkázáł święććie mieſiącá Abib / bowiemeſćie weń wyſzli z Egiptu / A z prożnemi rękomá żáden ſie przed mię nie vkázuy.
      ¤ Wyżſzey.13.v.3.

  16. * Swięto Zniw zboż pierworodnych z robot twoich / ktoreś ſiáł ná polu twem / y Swiętho Zbierániá przy dokońcżeniu roku / gdy twe zbożá z polá zbierzeſz.
      * Niżey.34.v.22. W.5.Mo.16.v.16.

  17. Trzy kroć do roku wſzytki mężcżyzny twoie vkáżą ſię przed Páná Bogá.
  18. Nie będźieſz ofiárowáł krwie ofiáry moiey z kwáſzonem chlebem / A F tłuſtość ſwiętá mego niezoſtánie do iutrá.
      F Abo ofiáry moiey / Bo ſłowá Zydowſkie znácżą świętho ábo bydlę / ktore było ofiárowáne.

  19. † Nápierwſze zboże z polá twego / przynieſieſz w dom Páná Bogá thwego: ¤ Kozlęćiá nie wárz we krwi máćierze iego.
      † Niżey.34.v.26.
      ¤ W.5.Mo.14.v.21.

  20. Iá poſlę przed tobą Anyołá ktory ćię będźie ſtrzegł w drodze / á przywiedźie ćię ná mieyſce / thobie przez mię nágotowáne.
  21. Thegoż ſię ſtrzeż / á bądź poſłuſznem głoſowi iego: Nie gniewáyże go / boć nie odpuśći grzechom wáſzym / bowiem w niem ieſth G imię moie.
      G To ieſt odemnie má moc y powágę ſwoię.

  22. Ieſliż głoſu iego ſłucháć będźieſz / á vcżyniſz wſzytko co iá powiem / twoiem nieprzyiáćiołom będę nieprzyiáćielem / á vtrápię wſzytki ktorzy ćiebie trápić będą.
  23. ♀ Anyoł moy poydźie przed tobą / á wprowádźi ćię do H Amorreycżyká / Heteycżyká / Ferezeycżyká / Chánáneycżyká / Heweycżyká / y Iebuzeycżyká / ktore iá wygłádzę.
      H Národowie ći mieſzkáli w źiemi Chánáneyſkiey.

      ♀ Niżey.33.v.2. W.5.Mo.7.v.1. Iozue.24.v.11.

  24. Niechwálże bogow ich / áni im ſłuż / y nienáśláduy ſpráw ich / Ale ſprzewrácáſz y pokruſzyſz obrázy ich.
  25. Ale wy chwálić będźiećie Páná Bogá ſwego / kthory tobie dá pokárm y nápoy obfity / á niemocy oddálę od ćiebie.
  26. * Zádná w źiemi twey nie porodźi płodu mártwego / áni będźie niepłodná / A iá wypełnię dni wieku twoiego.
      * W.5.Mo.7.v.14.

  27. Poſlę ſtrách ſwoy przed tobą / á wymorduię káżdy národ do ktorego prźiydźieſz / á thák przed tobą káżdy twoy nieprzyiáćiel vćiekáć muſi.
  28. † Puſzcżę też przed tobą ſierſzenie / kthorzy wypędzą / Heweycżyká / Chánáneycżyká / y Heteycżyká przed tobą.
      † W.5.Mo.7.v.20. Iozu.24.v.12.

  29. Nie wypędzęć ich przed tobą w iednem roku / by ſnádź źiemiá nie ſpuſthoſzáłá / á iżby ſię źwierzętá leſne tám przećiw tobie nierozmnożyły.
  30. Ale ie po lekku wypędzę przed tobą / áż ſię ty rozrodźiſz / á poſiędźieſz źiemię.
  31. Y záłożę gránice twe od Morzá Cżerwonego / áż do Morzá Páleſtyńſkiego / á I od puſzcżey áż do K rzeki / dáwſzy w ręce twe mieſzkáiące w tey kráinie / ktore iá wypędzę przed tobą.
      I Tá puſzcżá ieſt Sur v Egiptu.
      K Tá rzeká ieſt Eufrátes.

  32. * Nie prźiymieſz z niemi przymierzá / áni z ich bogi.
      * Niżey.34.v.15. W.5.Mo.7.v.2.

  33. Nie będą mieſzkáć w twey źiemi / by ćię ſnádź ná to nie przywiedli żebyś zgrzeſzył przećiwko mnie / gdybyś ſię iął chwálić bogow ich / coby tobie było ku zgorſzeniu.

    Kápitułá 24.
    ¶ 2. Moiżeſz ſám wſtępuie do Páná / opowiedá ſłowá iego ludowi y piſze ie / poſtáwiwſzy ołtárz Ofiáry cżyni. 6. Potwierdzá przymierzá wylewániem krwie. 7. Obiecuią poſłuſzeńſtwo. 9. Bog ſie w widzeniu okázuie ſtárſzem Izráelſkiem. 18. Moiżeſz mieſzká ná gorze przez cżterdźieśći dni.

  1. Tedy Pán rzekł Moiżeſzowi / Wſtęp do mnie z Aáronem / z Nádáb / y z Abiu / y z ſiedmią dźieſiąt Stárſzych z Izráel / á z dáleká ſię kłániáyćie.
  2. Ale Moiżeſz ſám tylko niech przyſtąpi ku Pánu / A oni / áni lud niech tám nieprzyſtępuią.
  3. Pothym Moiżeſz przyſzedł / á oznáymił ludowi wſzythki ſłowá Páńſkie / y wſzytki práwá: Ná co wſzytek lud odpowiedźiáł głoſem iednoſtáynem / Iż ná wſzytkiem przeſtáwáć chcą co iedno Pán roſkázuie.
  4. Y ſpiſáł Moiżeſz wſzytki ſłowá Páńſkie: A wſtáwſzy ráno zbudowáł ołtárz pod gorą / z dwiemánáśćie nápiſow / według dwoygánáśćie pokoleniá Izráelſkiego.
  5. Tedy roſkázáł młodźieńcom z Izráel / áby przywiedli ćielce ku ofierze páloney / á ſpráwowáli ſpokoyne ofiáry Pánu.
  6. A Y wźiął Moiżeſz połowicę krwie w miednicę / á połowicę wyláł ná ołtárz.
      A Przycżyná tey Cerymoniey wypráwioná ieſt w.9.Káp. Páwłá.8.do Zydow.

  7. Potym wźiął Kſięgi przymierzá / á cżytáł ie przed ludem / ktory rzekł / Wſzytko vcżyniemy / y poſłuſzni będźiemy ná roſkázánie Páńſkie.
  8. Tedy wźiął Moiżeſz kreẃ / á pokropił ią lud mowiąc / Táć ieſt kreẃ Przymierzá / ktore Pán vcżynił z wámi ná ty wſzytki ſłowá.
  9. Zátym Moiżeſz / Aáron / Nádáb / Abiu / y ſiedḿdźieſiąt ſtárſzych z Izráel weſzli ná gorę.
  10. B A vyzreli Bogá Izráelſkiego / pod ktorego nogámi było podobieńſtwo kámieniá ſzáfirowego / á ná weyzreniu iáko niebo iáſne.
      B W oſobie ludzkiey Bog oblicżność ſwą okázáł.

  11. C Y nieſćiągnął Pán ręki ſwey ná kſiążętá Izráelſkie / ktorzy widźiáwſzy Bogá iedli y pili.
      C Nie przeſtráſzył ich / á iednák iem nie dáł Duchá tákiey mocy iáko Moiżeſzowi.

  12. Rzekł thedy Pán Moiżeſzowi / Wnidź do mnie ná gorę / á bądź tám Y dámći dwie kámienne táblicy / zákon / y przykázániá / ktorem iá nápiſáł ku náuce ich.
  13. A ták wſtáwſzy Moiżeſz z Iozue ſługą ſwem wſzedł ná gorę Bożą.
  14. Mowiąc ták ſtárſzem. Pocżekáyćie nás tu / áż ſie my do wás wroćiemy. A Aáron y Hur zoſtáną tu z wámi / będźieli iáká ſpráwá miedzy kim niecháć idźie do nich.
  15. Tedy wſtąpił Moiżeſz ná gorę / ktorą okrył obłok.
  16. A chwáłá Páńſká ſtáłá nád gorą Synái okrywſzy ią przez ſześć dni obłokiem. Potym dniá ſiodmego wezwáł k ſobie Moiżeſzá z poſrzod obłoku.
  17. Weyzrenie też chwáły Páńſkiey bylo ná wierzchu gory iáko ogień goráiący przed ocżymá Izráelitow.
  18. Y wſzedł Moiżeſz w pośrzod obłoká wſtąpiwſzy ná gorę: * A był ná gorze D przez cżterdźieśći dni / y przez cżterdźieſći nocy.
      D Ták chćiáł Pán przygotowáć Moiżeſzá ku obiáwieniu zákonu.

      * Niżey.34.v.28. W.5.Mo.9.v.9.y.18.

    Kápitułá 25.
    ¶ 1. Dobrowolne dáry wybieráią od ludu ná budowánie Przybythku / Skrzynie / y Wieká iey / y Cherubinow. 23. Stoł ná ktorem vſtáwicżnie chleby leżáły. 31. Lichtárz y inſze nácżyniá.

  1. Y mowił Pán do Moiżeſzá / temi ſłowy.
  2. Powiedz Izráelitom / áby mi złożyli podátek / ktory wy odbieráć będźiećie / od káżdego kto gi dá dobrowolnie.
  3. A ten podátek co odbierzećie do nich / będźie złoto / śrebro / y miedź.
  4. A Hiácynt / ſzárłát / iedwáb cżerwony / len ćienki / koźią wełnę.
      A To ſłowo známionuie ſukno iedwábne / ábo z wełny thákiey bárwy Lázurowey / iáko then kwiát Hiácynt.

  5. Skory báránie cżerwono fárbowáne / ſkory borſukowe / y drzewá B Sythym.
      B To ſłowo známionuie drzewo cedrowe / ábo kthore ſie nigdy nie pſuie ábo nie prochnieie.

  6. Oliwę do lámp / rzecży wonne ná máſći / y ku wdźięcżnemu kádzeniu.
  7. Kámienie C Onychiny / y kámienie ku oſádzeniu D Efodá / y nápierſniká.
      C Kámień ten podobny ieſt páznokćiowi cżłowiecżemu / ktory po Grecku zową Onyx.
      D Pátrz niżey w.28.Káp.v.15.

  8. Spráwią mi też E Mieyſce Swięte / y będę mieſzkáł miedzy niemi.
      E To ieſt przybytek / A tho też ſłowo znácży Koſćioł od Sálomoná zbudowány.

  9. * A iáko iá tobie vkáżę kſztáłt Przybytku / y wſzytkiego ſprzętu iego / tedy ták niecháy będźie.
      * Niżey.26.v.30.

  10. Spráwią też y Skrzynię z drzewá Sytym / ktorá będźie wzdłuż ná pułtrzećiá łokćiá / á w ſzerz ná pułtorá łokćiá / tákże też y ná wzwyſz.
  11. Te złothem ſzcżerem opráwiſz z wierzchu / y we wnątrz / á liſtwę złotą około niey vcżyniſz.
  12. Vleieſz też cżtery Kolcá złote / á wpráwiſz ie w cżterech końcow iey / dwie po iedney / á dwie po drugiey ſtronie.
  13. Spráwiſz theż Drążki z drzewá Sytym / ktore opráwiſz złotem.
  14. A záłożyſz ie w one kolcá po obu ſtron ſkrzynie / żeby ią ná nich noſzono.
  15. Ták iżby w kolcách v ſkrzynie były / á z támtąd áby ich nie wyimowáno.
  16. W tę ſkrzynię Swiádectwo ktore tobie dám ſchowáſz.
  17. Spráwiſz też y F Wieko ze złotá ſzcżerego / ná pułtrzećiá łokćiá wzdłuż / á wſzerz ná pułtorá.
      F To było iáko podniebienie / ktorem przykrywáno ſkrzynię / gdźie ſie Pán z mieyſcá onego okázowáł y wolą ſwą obiáwiáł / A Láćinnicy tho zową Propićiátorium / A my Polácy názwáć to możemy Vbłágániem.

  18. Y ſpráwiſz też dwá G Cherubiny z złotá breytowánego / á poſtáwiſz ie ná obu końcu wieká.
      G Iozefus piſze iż Cherubini znácżą kſztháłt niewidomych oſob / A drudzy powiedáią / iż znácżą zmyſlony obráz.

  19. Iednego Cherubá vcżyniſz ná iednę ſtronę / á drugiego ná drugą ſtroną Wieká / gdźie oni ſtáć będą po dwu ſtron iego.
  20. Ci Cherubini niech ſkrzydłá ku gorze rośćiągnione máią / á iemi niecháy okryią Wieko / ieden ku drugiemu máiąc obroconą twárz nád wiekiem.

    21. Rycina 2. Skrzyniá Swiádectwá.

     
    A B Dłużá ná pułtrzećiá łokćiá. F Kolcá złote.
    A C Szerzá ná pułtorá łokćiá. G Drążki / ktorych końce widáć było przed wiekiē / iáko o tym mámy. 2.Kronik.5.v.9.
    A D Wyżſzá ná pułtorá łokćiá. H Wieko vbłágániá / ktorem ſkrzynię nákrywáno / teyże długoſći y ſzerokoſći z ſkrzynią. Ale Málárz vmyſlnie wynioſł ie ku gorze / áby tym nád ſkrzynią podnieſieniem lácniey mogło być obácżono iákie było. Gdyż włáſnie miedzy temi liſtewkámi złotemi leżećby miáło.
    E Liſtwá złotá. I Cherubinowie ktorzy Wieko nákrywáli.
     

    Rycina 3. Stol chlebow pokládnych.

     
    A A Dłużá dwá łokćiá. K Drąſzki z drzewá Sittim.
    A C Szerzá ná łokieć. L Miſy ná kthorych kłádźiono chleby.
    D C Wyzſzá ná pułtorá łokćiá. M Chleby pokłádne.
    E Krániec ná dłoń ſzeroki. N Kubki ktoremi chleby nákrywáno.
    G Liſthwy złote ná kráńcu od ſpodku. O Kádźidlnice w ktorych kádźidło kłádźiono.
    H Liſthwy złote ná kráńcu od wierzchu. P Cżáſzki álbo Pokrowy ná kádźilnicę.
    Y Kolcá złote.
     
  21. To Wieko położyſz ná wierzchu Skrzynie / á w Skrzynię włożyſz Swiádectwo ktore dám tobie.
  22. Z támtąd ſie iá tobie vkázowáć y rozmáwiáć z tobą będę / y podámći wſzytki roſkázániá ludowi Izráelſkiemu / z tego Wieká ktore ieſt miedzy dwiemá Cherubiny / ná Skrzyni świádectwá.
  23. Spráwiſz też ieſzcże y Stoł z drzewá Sytym / wzdłuż ná dwá łokćiá / á w ſzerz ná łokćiu / á ná wzwyſz pułtorá łokćiá.
  24. Kthory ſzcżerem złotem opráwiſz: A Liſtwy złote około niego pocżyniſz.
  25. Spráwiſz też złoty Krániec około niego / ſzeroki ná dłoń / ná ktorym Kráńcu przypráwiſz Liſtwy złote.
  26. Vcżyniſz też cżtery kolcá złote / á przybiyeſz ná cżterech końcoch / cżterech nog iego.
  27. A ty Kolcá będą pod Kráńcem / gdźie záłożą Drążki ku noſzeniu ſtołu.
  28. Ty Drążki ſpráwiſz z drzewá Sytym / á powlecżeſz ie złotem / ná ktorych noſić będą ten Stoł.
  29. Pocżyniſz też Miſy y Kádźielnice do niego / Cżáſzki / y Kubki ze złotá ſzcżerego.
  30. Y będźieſz przedemną vſtháwicżnie kłádł Chleby / H Pokłádne ná onem ſtole.
      H Ten chleb był poświęcony y poſlubiony Pánu / á záwżdy leżáł ná ſtole onem / A dlá tegoż był zwán Pokłádnem Chlebem.

  31. Spráwiſz też lichtárz z złothá ſzcżerego breytowánego / kthorego ſłupiec / y pręty / z cżáſzkámi / y z gáłkámi / y z kwiáty / z iedney máteryey będą.
  32. A poydą ſześć prętow z bokow ſłupcá onego / trzy z iedney ſtrony lichtárzá / á trzy z drugiey.
  33. Ná iednem pręćie będą po trzy cżáſzki / ná kſztáłt cżáſzki migdáłowey / y gáłká z kwiátem / á ná drugiem pręćie trzy cżáſzki ná thenże kſztáłt / y gáłká z kwiátem / y tákże ony wſzytki ſześć prętow v lichtárzá ſpráwione być máią.
  34. A ná ſámem też ſłupcu będą cżtery cżáſzki / ná kſztáłt cżáſzki migdáłowey z gáłkámi y z kwiáty ſwemi.
  35. Y będźie iedná gáłká pod dwiemá pierwſzemi pręty z niego wychodzącemi / thákże drugá gáłká pod drugiemi dwiemá / thákże y trzećiá gáłká pod trzećiemi dwiemá / A ten kſztáłt będźie wſzythkich ſzeſći prętow v lichtárzá.
  36. Gáłki / y pręty z niego wychodzące / wſzytki będą iedną robotą z złotá ſzcżerego breytowánego.
  37. Vcżyniſz też ná niem ſiedḿ lámp / á poſtáwiſz ie ná wierzchu iego / áby káżdá ſwiećiłá ná ſwey ſtronie.
  38. Nożycżki też do niego / y kágánki gdźie kłáſć będą knoty zgáſzone z złotá ſzcżerego.
  39. Spráwiſz gi ze wſzythkiem nácżyniem náleżącem kniemu / z iednego I tálentu złotá.
      I Poſpolity tálent wáżył ſześć ſet cżerwonych złotych / ále tálent kośćielny dwá kroć więcey wáżył.

  40. * A thák pátrzáy ábyś wſzytko ſpráwił ná ten kſztáłt / iákiś tu widźiáł ná gorze.
      * Dźiei.7.v.44. Zyd.8.v.5.

Rycina 4. Lichtárz złoty Przybytku Páńſkiego.

 
A Słupiec Lichtárzá. D Gáłek iedennáśćie.
B Prętow ſześć. E Kwiátow dźiewięć.
C Cżáſzek dwie y dwádźieśćiá. F Lámp ſiedḿ.
 

Rycina 5. Kortyny Cherubiny háftowáne.

 
A Dźieſięć kortyn Cherubini / to ieſt / obrázy twárzy ludzkich z ſkrzydłámi / háftowáne: ktore były pirwſze przybytku nákryćie / y owſzem z nich ſám był przybytek. Bo ony korthynámi włoſiánemi / y ſkorámi bárániemi cżerwono fárbowánemi / y borſzukowemi / z wierzchu nákrywáno.
A E Szerzá kortyn ná cżtery łokćie.
A D Dłużá ná dwádźieſćiá y osḿ łokiet. Abowiem od A. áż do B. ieſt osḿ łokiet: A od B. áż C. ieſt dwánáſćie łokiet (á toć ieſt ſzerzá przybytku) á od C. áż do D. osḿ łokiet. To wſzytko cżyni 28.łokiet wzdłuż. Dłużá ábo wyzſzá deſzcżek była ná dźieſięć łokiet: A przetoż thy kortyny iż tylko 28.łokći miáły wzdłuż / były z oboiey ſtrony z Pułnocy y od Południá krothſze iednem łokćiem / ták iż nie mogły zákrywáć deſzcżek od ſámego ſpodku / iáko tu málowáno widźiſz / iż ſpodniá ſtroná deſzcżek nie nákrytá ieſt kortynámi.
E Hácżkow złotych pięćdźieſiąt. F G Petlic Hiácyntowych pięcdźieſiąt ktore hácżkámi ſpináno.
 

Rycina 6. Nákryćie z kortyn włoſiánnych.

 
A. B. Kortyn iedennáſćie włoſiánych ktorych ſzeſć z piąćią ſpináno hácżkámi y petlicámi / iáko y kortyny Cherubiny háftowáne. Szerzá ich táż kthorá y kortyn Chárubiny háftowánych tho ieſth cżtery łokćie. Dłuzá ná trzydźieſći łokći / to ieſt dwiemá łokiet dłuzſze były niż ony Cherubiny háftowáne / áby ſie deſzcżki nákrywáły áż do ſámego ſpodku / iáko thu widźiſz. A o tych ći to dwu łokiet text zmiánkę cżyni iż zbywáły.
C. Szoſtá kortyná ktorą odchyláno przed námiotem.
 

Rycina 7. Przybytek Páńſki. Pułnocná ſtroná.

 
A. Deſzcżek.20.ná Pułnocney ſtronie / ktore miáły wzdłuż dźieſięć łokći: á wſzerz pułtorá łokćiá. L. Záſłoná kthorą mieyſce Wſzech Náświętſze / od ſwiętego było rozdźielone.
B. Deſzcżek.20.ná ſtronie ku Południu. M. Słupy.4. z wierzchy y z podſtáwkámi.
C. Dwá Wręby pod káżdą deſzcżką. A toſz byś mogł widźieć v 18.drugich deſzcżek / by thy wręby nie były wpuſzcżone w dźiury ſwych podſtáwkow / ktore w źiemię ſą wkopáne. N. Skrzyniá świádecthwá / w mieyſcu Wſzech Náświętſzem.
D. Dwá Podſtáwki pod káżdą deſzcżką / o kthorych niektorzy trzymáią żeby były ſzerokie v ſpodku / nie thák z oſtremi końcy iáko tu widźiſz. O. Wieko Skrzynie świádectwá.
E. Deſzcżek.6.ná Záchod ſłońcá. P. Stol pokłádnych chlebow.
F. Dwie deſzcże w kąćiech / ktore z.20.deſzcżek ná Pułnocney ſtronie / y z.20.deſzcżek ná ſtronie ku Południu / zwieráły ſie ſkoblicą iedną. Q. Lichtárz.
G. Skoblice co deſzcżki zwieráły. R. Záſłoná ná weſzćiu do Przybytku.
H. Drążki.4. ktore przez kolcá záwłácżáno / áby ſie ták deſzcżki zwieráły. S. Słupow.5. z wierzchy y z podſtáwkámi.
I. Drążek średni ktory záwłácżáno podle deſzcżek pośrodkiem. T. Mieyſce Swięte.
K. Kolcá przez ktore záwłácżáno drążki. Niekthorzy ták mniemáią że kolcá y z drążkámi záwlecżonemi były z tę ſtronę po wierzchu Przybytku / á nie tám we wnątrz / áby nie záwádzáły thym ktorzy w Przybytku bywáli. Iáko też to námálowáł málárz przy onych figurách kortyn tego Przybytku. V. Mieyſce Wſzech Náświętſze.
 

Rycina 8. Ołtárz dlá pálonych ofiár.

 
A B Dłużá ná pięć łokiet. G Roſt ná kſztáł kráty / áż do śrzodku Ołtárzá / tho ieſt / ná pułtorá łokćiá ná zwyſz. Abowiem Ołtárz był ná.3.łokćie wyſoki. A ten Roſt oſobno tu ieſt dlá tego námálowány / áby ſie lepiey wſzytko okázáło.
B C Szerzá też ná pięć łokiet. H Cżtery Kolcá miedźiáne ná.4.końcoch Roſtu.
A D Wyżſzá ná trzy łokćie. I Drążki do noſzeniá Ołtárzá.
E Cżtery rogi kthore z Ołtárzá pochodźiły. K Kolcá w ktore záwłácżáno drążki.
F Kotły / miotły / widły / łopáty / y ine nácżynie do Ołtárzá náleżące. L Ołtárz iáko był we wnątrz / áby ſie okázáło iż był prożny.
 

Rycina 9. Vbior náwyżſzego Kápłáná.

 
A Efod / to ieſt / ſukienká krothká bez rekáwow. L Obrącżki złote ná bokoch vmeráłow Efodu.
B C Dwá humeráły Efodu. M Táśmá hiácyntowá.
D Brám Efodu. N Szátá ktorá bywáłá pod Efodē / v ktorey był v wierzchu roſpor / przez ktory głowę wyimowáł Kápłán.
E Dwá kámienie Onychiny / ná ktorych były wyryte imioná. 12.Synow Izráelſkich. O Dzwonki złote.
F Strefy złote. P Pomágránáty.
G Láncuſzki złote. Q Bláchá ktorą táśmą Hiácyntową przywięzowáno do cżápki.
H Nápierſnik ſądu / ná ktorem było. 12.kámieni / ná ktorych były wyryte imioná. 12. Synow Izráelſkich. R Szátá z płotná ćienkiego.
I Hácżki v ſztref złotych. S Cżápká lniáná.
K Obrącżki złote ná końcoch Nápierſniká ſądu. T Pás háwtowány.
 

    Kápitułá 26.
    ¶ 1. Kſztáłt opon / y Wierzchu / thákże inych rzecży náleżących ku ſpráwieniu przybytku / y ochędoſtwá iego.

  1. Nád to ſpráwiſz przybytek z dźieſiąći opon lnu kręconego / z Hiácyntu / z ſzárłáthu / z iedwábiu cżerwonego / y tám zdźiáłáſz Cherubiny háftowáne.
  2. Oponá iedná będźie ná dwudźieſtu y ná ośmi łokiet ná dłużą / á ná ſzerzą cżtery łokćie / y będą wſzytki opony pod iedną miárą.
  3. Pięć opon będą ſpináne iedná z drugą / á drugie pięć tákże.
  4. Y będą do nich pętlice Hiácyntowe / po kráioch káżdey opony przypráwione ku zápinániu / rowno iedná ku drugiey.
  5. A vcżyniſz po pięćdźieſiąt petlic do nich / áby ſię opony ſpináły iedná ku drugiey / á pętlice ony áby były rowno iedná przećiw drugiey / po kráioch ich.
  6. Vcżyniſz też pięćdźieſiąt złotych hácżkow ku ſpinániu opon iedná ku drugiey: A thákći będźie ſpráwion przybytek.
  7. Ktemu poſpráwiáſz opony z wełny koźiey ná námiot / pod kthorego przykryćiem będźie ſtáł przybytek / á ſpráwiſz do nie° iedennáſćie opon.
  8. Y będźie iedná oponá ná dłużą trzydźieśći łokiet / á wſzerzą ná cżtery łokćie / owá ty iedennáśćie opon pod iedną miárą będą.
  9. Potym ſpołu zepnieſz pięć opon po iedney ſtronie / á ſześć tákże ſpołu po drugiey ſtronie / A tey ſzoſtey odchyláć będźieſz przed námiotem.
  10. Vcżyniſz też pięćdźieſiąt pętlic po kráiu iedney opony ná ſpinániu / á pięćdźieſiąt po kráiu drugiey ku ſpinániu.
  11. Y pocżyniſz pięćdźieſiąt hácżkow miedźiánych / ktore záwádzáć będźieſz zá pętlice / á ták będźieſz zápináł námiot ieden.
  12. Ale oſtátek oney opony / kthorey połowicá zbywáć będźie / będźie zoſtáwáć zá námiotem.
  13. A dwá łokćiá zbywáiące od opon námiotowych / ieden z iedney ſtrony / á drugi z drugiey / zákrywáć będą obiedwie ſtronie przybytku.
  14. Nád to nád námiotem vcżyniſz dwoiſty wierzch / ſpodni z ſkor báránich cżerwono fárbowánych / á zwierzchni z ſkor borſukowych.
  15. Spráwiſz też do przybytku deſzcżki z drzewá Sytym / ktore máią proſto ſtáć.
  16. A będźie káżdá deſzcżká wzdłuż ná dźieſiąći łokiet / á wſzerz ná pułtorá.
  17. Y ná końcu záćieſzeſz dwá wręby / ieden przećiw drugiemu / A ták wſzytki deſzcżki zgotuieſz ku przybytkowi.
  18. A wyćieſzeſz dwádźieśćiá deſzcżek ná przybytek / od ſtrony Południowey ku A Temán.
      A Temán ieſt imię gory w Arábiey.rc.

  19. Pod ktore dwádźieśćiá deſzcżek / podpráwiſz cżterdźieśći podſtáwkow śrebrnych / pod káżdą deſzcżkę dwá podſtháwki / dlá onych dwu wrębow.
  20. Tákże ſpráwiſz dwádźieśćiá deſzcżek po drugiey ſtronie przybytku / od Pułnocy.
  21. A cżterdźieśći podſtáwkow śrebrnych / podſtáwiſz pod nie / dwá pod káżdą deſzcżkę.
  22. Ale ku ſtronie od Záchodu ſłońcá poſtáwiſz ſześć deſzcżek.
  23. A záſię dwie deſzcżce poſtáwiſz w kąćiech przybytku / gdźie ſię ſchodzą ſtrony pobocżne.
  24. Y będą ony deſzcżki ze ſpodku zwárte / á ná wierzchu ſkoblicámi vięte / tákże y ony dwie w kąćiech temże kſztáłtem wpráwione będą.
  25. Będą tedy ośḿ deſzcżek z ſześćiąnáśćie śrebrnych podſtáwkow / przy káżdey deſzce dwá podſtáwki.
  26. Vcżyniſz theż drążki z drzewá Sytym / pięć do iedney ſtrony deſzcżek przybytku.
  27. A przythym pięć drążkow do deſzcżek drugiey ſtrony / y ieſzcże pięć drążkow do deſzcżek przybytku / od ſtrony ná záchod ſłońcá.
  28. A średni drążek záwlecżony podle deſzcżek / doydźie do obudwu końcow.
  29. Ony też deſzcżki opráwiſz złotem / á pocżyniſz do nich kolcá złothe / gdźie máią być záwlecżone drążki / ktore też drążki złothem opráwione będą.
  30. A ták zbuduy przybytek tym kſztáłtem iákoś widźiáł ná gorze.
  31. Vcżyniſz theż záſłonę Hiácyntową y ſzárłátną / á z cżerwonego iedwábiu / y z kręconego lnu / háftárſką robotą z cherubiny.
  32. Tę záſłonę záwieſiſz ná cżtherech ſłupiech z drzewá Sytym / złotem opráwionych / B z wierzchi złotemi / ktore ſłupy ſtáć będą ná cżterech podſtáwkoch śrebrnych.
      B Abo hácżkámi / iáko drudzy wykłádáią.

  33. A ná hácżkoch záwieſiſz záſłonę / y tám zá onę záſłonę wnieſieſz ſkrzynię świádectwá / ktorá záſłoná będźie wám rozdźiáłem miedzy mieyſcem Swiętem / y miedzy mieyſcem Wſzech Náświętſzem.
  34. Przytym ná mieyſcu Wſzech Náświętſzem / położyſz wieko ná ſkrzyni świádectwá.
  35. A przed záſłoną poſtáwiſz ſtoł / á lichtárz przećiw ſtołowi przy ſtronie Południowey w przybythku / á ſtoł przy ſtronie Pułnocney.
  36. We drzwiách też przybytku záwieſiſz oponę hiácyntową / ſzárłátną / z cżerwonego iedwábiu / y z kręconego lnu / háftárſką robotą vrobioną.
  37. A oney oponie poſtháwiſz pięć ſłupow z drzewá Sytym / ktore opráwiſz złothem / á będą y wierzchy ich złote / y podpráwiſz pod nie pięć podſtáwkow miedźiánych.

    Kápitułá 27.
    ¶ 1. Ołtárz y Kotły iego / y Roſt / Sień y Opony iey / y Słupy / tákże y ine nácżynie / y Lámpy.

  1. Potym zbuduieſz * Ołtárz z drzewá Sythym / wzdłuż ná piąći łokiet / thákże też ná ſzerzą / áby był gránowity / y był ná wzwyſz trzy łokćie.
      * Niżey.38.v.1.

    2. Rycina 10. Ołtárz ku kádzeniu.

     
    A C Dłużá ná łokieć. F Liſtwá złotá.
    C D Szerzá ná łokieć. G Kolcá.
    A B Wyżſzá ná dwá łokćiá. H Drążki.
    E Rogi z ołtárzá wychodzące.
     
  2. A będą cżtery Rogi ná cżterech węgłoch iego / z iedney máteryey / ktore okuieſz miedźią.
  3. Pocżyniſz też do niego ku zſypowániu popiołow / y Miotły / y Miednice / y Widły / y Lopáty / y Kotły: A to wſzytko nácżynie iemu náleżące pocżyniſz z miedźi.
  4. Spráwiſz też do niego y Roſt miedźiány iáko krátę / á ná cżterech końcách thego Roſtu / vcżyniſz cżtery Kolcá miedźiáne.
  5. Y włożyſz go we wnątrz w pośrzod ołtárzá ná doł / áby był w poł ołtárzá.
  6. Vcżyniſz też y drągi dlá ołtárzá z drzewá Sytym / ktore okuieſz miedźią.
  7. A záłożyſz drągi zá kolcá iego po obu ſtron ołtárzá / ku noſzeniu iego.
  8. Y vcżyniſz gi we wnątrz prożny z deſzcżek / A iákći ná gorze vkázáno ták gi zbuduią.
  9. Zbuduieſz też y A Sień v Przybytku ku Południu / á Opony tey ſieni będą ze lnu kręcone° / ták iż długość iedney ſtrony będźie ná ſtu łokiet.
      A Sień thá było mieyſce kędy lud ſtháwáł / y gdźie był Ołtárz dlá ofiár pálonych / y láwáterz.

  10. Y dwádźieśćiá Słupow z dwiemádźieſty Podſtáwkow miedźiánych / á wierzchy Słupow / y Okrącenie ich będą śrebrne.
  11. Tákże ku Pułnocy będą Opony wzdłuż ná ſtu łokiet / á dwádźieſćiá iey Słupow ze dwiemádźieſty podſtáwkow miedźiánych / tákże theż Wierzchy y Okrącánie ich będą śrebrne.
  12. A ſzerokoſć Sieni od ſtrony Záchodney będźie mieć Opony ná pięćdźieſiąt łokiet / y dźieſięć Słupow z dźieſiąćią Podſtáwkow.

    13. Rycina 11. Wánná miedźiáná.

     
  13. Tákże ſzerokość oney Sieni od Wſchodu ſłońcá / będźie ná pięćdźieſiąt łokiet.
  14. A ná iedney ſtronie będą Opony po piąćináśćie łokiet / á po trzech ſłupow / y po ták wiele Podſtáwkow.
  15. Tákże y ná drugiey ſtronie będą Opon piętnáſćie ze trzemi ſwoiemi Słupy / y ze trzemi Podſtáwki.
  16. We drzwiách v Sieni będźie oponá ná dwudźieſtu łokiet / ſpráwioná z Hiácyntu / z ſzárłátu / z iedwábiu cżerwonego / ze lnu kręconego / robotá háwtárſká / z cżtermi Słupy / y z cżtermi Podſtáwki.
  17. A wſzytki ty Słupy około Sieni będą othocżone Okrącániem śrebrnem / máiąc Wierzchy śrebrne / á Podſtáwki miedźiáne.
  18. Dłużá tey Sieni będźie ná ſtu łokiet / á ſzerzá ná piąćidźieſiąt / á wyżſzá ná piąćiu łokiet będźie: Z kręcone° lnu / á podſtáwki iey miedźiáne.
  19. Wſzytki Nácżyniá ku Przybytku náleżące / ktoremi w niem ſłużyć będą / y wſzytki Kołki / ták około niego iáko około Sieni będą miedźiáne.
  20. Tedy ty roſkáżeſz Izráelitom / ábyć przynieſli cżyſthey wyćiśnioney oliwy ku świeceniu / iżby vſtáwicżnie lámpy zápálone gorzáły.
  21. W przybytku zgromádzeniá przed Záſłoną / zá ktorą ieſt poſtáwioná Skrzyniá przymierzá / gdźie Aáron y ſynowie iego ſtáwiáć ie będą przed oblicżnośćią Páńſką / od wiecżorá áż do poránku: A ten obchod wiecżnie zoſtánie miedzy potomſtwem Izráelſkiem.

    Kápitułá 28.
    ¶ 1. Aáron obrán ieſt kápłánem z ſwemi ſyny / ktorych odźienie y poświęcenie wſzytko to Kápit. wypráwuie.

  1. Wzowże thy do ſiebie Aároná brátá twego / y ſyny iego ſpołu z niem / z pośrzodku ſynow Izráelſkich / áby mi vrząd Kápłáńſki ſpráwowáli / Aáron / Nádáb / Abiu / Eleázár / y Itámár ſynowie Aáronowi.
  2. A ſpráwiſz Aáronowi brátu twemu / ſwięte ſzáty / kthoremi będźie známienićie ochędożon.
  3. Y rozmowiſz ſię ze wſzythkiemi dowćipnemi / ktorem iá nápełnił duchem vmiejętnoſći / áby ſpráwili Aáronowi vbior ku poświęceniu iego / żeby był kápłánem moiem.
  4. Ktory vbior będźie tákowy / Nápierſnik / Efod / Szátá długá / Sukniá márſzcżoná / Cżápká / y Pás: Ty ſzáty ſwięthe ſpráwią Aáronowi brátu twemu / y ſynom iego / áby kápłány moiemi byli.
  5. Nábiorą złotá / Hiácyntu / ſzárłátu / iedwábiu cżerwonego / lnu ćienkiego.
  6. Y ſpráwią A Efod / ze złotá / z hiácyntu / z ſzárłátu / z iedwábiu cżerwonego / y ze lnu kręconego / robotą háftárſką.
      A Efod byłá ſukienká krotká bez rękáwow / iákoby pliſzki / ktorą obłocżono ná wierzch inych ſzát / A była iedná bárzo koſzthowná / o ktorey tu piſze / Ale drugá proſthá ze lnu dlá Lewitow / y dlá inego pokoleniá / Gdyż iedno ſám Biſkup w onem koſtownem chodźił. O cżem 1.Sámu.2.v.18.

  7. A v nie° będą dwá humeráły przyſzyte do kráiu po obudwu ſtron / zápináiąc ſię ſpołu.
  8. A robotá brámu ktory będźie ná Efod / tąż robotą niecháy będźie ták iáko y ſámá / ze złotá / z hiácyntu / z ſzárłátu / z iedwábiu cżerwonego / y ze lnu kręconego.
  9. Weźmi też dwá kámienie Onychiny / ná ktorych wyriy imioná ſynow Izráelſkich.
  10. Szeſć ich imion będźie ná iednem kámieniu / á drugich ſześć ná drugiem / według ich lát.
  11. A wyryi ony dwá kámieniá robotą ſnycerſką / iáko rzeżą piecżęći / ták iáko idą imioná ſynow Izráelſkich / cżyniąc około nich ſztrefy złote.
  12. Y wpráwiſz ony dwá kámieniá w humeráły do Efodu / áby pámiątką były Izráelitom / kthorych imioná będźie noſił Aáron ná rámionách ſwych przed Pánem dlá wſpominániá.
  13. Spráwiſz też y hácżki złote.
  14. Y dwá łáńcżuſzki z złotá ſzcżerego / rownie plećione ná kſztáłt ſznurkow / kthore łáncuſzki záłożyſz ná hácżki.
  15. Spráwiſz też y B Nápierśnik Sądu / wyháftowány złothem iáko y Efod / z hiácyntem / z ſzárłátem / z iedwábiem cżerwonem / y z kręconem lnem.
      B Niektorzy to zową Rácyonáł / ktore było ochędoſtwo / co ie kłádźiono ná pierſi Biſkupowi / A dlá cżego to było / thedy ſie niżey wykłádá w tym Kápit.v.29.

  16. Będźie gránowity we dwoię / ná piądź długi y ſzeroki.
  17. Opráwiſz ie kámieńmi we cżtery rzędy / pierwſzy rząd będźie Sárdyus / Topázyon / y Szmárágd.
  18. Drugi rząd będźie Kárbunkulus / Száfir / y Iáſpiſz.
  19. W trzećiem rzędźie Linkuryus / Achátes / y Ametyſt.
  20. W cżwártem też rzędźie Chryſolit / Onyx / y Beryl: A z tych kámieni káżdy będźie w ſwem złothem oſádzeniu wpráwion.
  21. A ná tych dwunáſćie kámienioch będą dwánáſćie imion ſynow Izráelſkich porząd wedle lát / thák iáko rzeżą piecżęći / á ty imioná będą podług dwoygánáśćie pokoleniá.
  22. Ná tym Nápierſniku ſpráwiſz Láńcuſzki iednákie z ſzcżerego złotá / plećioną robotą.
  23. A nád tem Nápierſnikiem wpráwiſz dwie Obrącżki złote / z obu końcow iego.
  24. A ony dwá Láńcuſzki złote / záwlecżeſz w Obrącżki po końcow Nápierſniká onego.
  25. Drugie záſię końce łáńcuſzkow / záwlecżeſz zá Oſádzeniá v humeráłow / kthore będą leżeć ná wierzchu Efodu.
  26. Vcżyniſz też ieſzcże dwie Obrącżce złote / á przypráwiſz ná drugich dwu końcoch Nápierſniká ze ſpodku ku Efodu.
  27. Ktemu vcżyniſz dwie Obrącżce złote / do dwu humeráłow v dołu / gdźie ſię zápiná ná wierzchu brámu Efodu.
  28. A zwiążą nápierſniká z obrącżki iego z Obrącżkámi Efodu / táśmą Hiácyntową / ták iżby leżáł ná háftowániu Efodu / á od niego áby nigdy odięt nie był.
  29. Y będźie noſił Aáron imioná ſynow Izráelſkich ná ſercu ſwem / w Nápierſniku ſądu / gdy wnidźie do mieyſcá ſwiętego / áby byłá pámiąthká wiecżná przed Pánem.
  30. Położyſz też ná nápierſniku C Vrym y D Tummim / ktore będą ná ſercu Aáronowē / gdy prźiydźie przed Páná / á ponieſie Aáron ſąd ſynow Izráelſkich ná ſercu ſwem przed Pánem ná wieki.
      C Vrym / to ieſt Swiátłość ábo Ogień.
      D Tumim / Doſkonáłość ábo Szcżyrość.

  31. Ieſzcże też ſpráwiſz pod Efod ſzátę Hiácyntową.
  32. A wpośrzod iey będźie roſpor v wierzchu / kthory roſpor opráwiſz brámem plećionem w páncerzowy wzor / iżby ſię nie rozerwáł.
  33. Też v podołká tey ſzáty / przypráwiſz Gáłki ná kſztáłt Pomágránátow / z hiácyntu / z ſzárłátu / y z iedwábiu cżerwonego wſzędy w około / á miedzy niemi wſzędy złothe Dzwonki záwieſiſz.
  34. To ieſt / Dzwonek ieden złoty podle Pomágránátu / á thák iedno po drugiem wſzędy w około podołká oney ſzáty.
  35. Tey Aáron vżywáć będźie przy ſłużbie / á będźie ſłyſzán brzęk iego dlá thego / iż gdy wnidźie do mieyſcá ſwiętego przed Páná / ábo wynidźie / áby nie vmárł.
  36. Spráwiſz też Bláchę z ſzcżerego złotá / ná ktorey wyryieſz tym kſztáłtem iáko piecżęći rzeżą / Swiątoſć Páńſká.
  37. Tę przywiążeſz táśmą hiácyntową do Cżápki ná przodku.
  38. A tá będźie ná cżele Aáronowem / y ponieſie niepráwość ofiár y dárow / ktore będą Izráelcżycy ofiárowáć y poświęcáć / á záwżdy będźie ná cżele iego / áby im źiednáł łáſkę Páńſką.
  39. Ktemu ſpráwiſz Szátę márſzcżoną / płotná ćienkiego / y Cżápkę lniáną / tákże też Pás háftowány.
  40. Pocżyniſz też tákże ſzáty Synom Aáronowem / y Páſy / y Cżápki / k pocżćiwośći y ku ochędodze.
  41. A vbierzeſz w nie Aároná y Syny iego / á pomáżeſz ie / y poświęćiſz ręce ich / á oddáſz mi ie ku ſłużbie kápłáńſkiey.
  42. Spráwiſz im theż vbrániá płoćienne / áby zákrywáli ſromotę ćiáłá ſwego / od biodr áż do vdow.
  43. W ktorych Aáron y ſynowie iego chodźić będą / gdy do przybytku zgromádzeniá wnidą / ábo kiedy przyidą do ołtárzá ſłużyć ná mieſcu ſwiętem / áby niezoſtáli winni grzechu y śmierći: A then obchod y on ſám y pothomſtwo iego niecháy záchowywáią ná wieki.

    Kápitułá 29.
    ¶ 1. Obycżáy poświęceniá Aáronowego y ſynow iego. 7. Cerymonie y ofiáry zá nie. 10. Ofiárá ćielcá. 15. Y ſkopow. 32. Przywiley Lewitow przy ofiárách. 36. Poświęcenie ołtárzá. 42. Vſtáwicżná ofiárá.

  1. A thák ſie z niemi ſpráwowáć będźieſz / gdy mi ie ku ſłużbie kápłáńſkiey poświęćiſz. * Weźmieſz ćielcá iednego y dwu ſkopow cáłych.
      * W.3.Mo.9.v.2.

  2. Y chleby przáſne / á plácki niekwáſzone z oliwą nágnietáne / kreple theż nie kwáſzone ſmáżone w oliwie / á tych wſzytkich ty nácżyniſz z mąki pſzenney.
  3. A włożywſzy w koſz przynieſieſz ie / á przywiedźiſz ćielcá y dwá bárány.
  4. A Aároná y Syny iego przywiedźieſz ku drzwiám przybythku zgromádzeniá / á omyieſz ie wodą.
  5. Y wźiąwſzy ſzáthy / oblecżeſz w ſuknią Aároná / y w ſzátę ná ktorey bywá Efod / á potym náń wdźieieſz y Efod y Nápierśnik / á opáſzeſz go páſem háftowánem / náleżącem do Efodu.
  6. Y włożyſz cżápkę ná głowę iego / á ná cżápkę włożyſz Koronę świątośći.
  7. A wźiąwſzy Oliwę pomázowániá / wyleieſz ná głowę iego / y pomáżeſz go.
  8. Potym przywiedźieſz y ſyny iego / á oblecżeſz ie w Száty.
  9. Y opáſzeſz páſmi Aároná y Syny iego / á włożyſz ná nie cżápki / áby ná wieki otrzymáli Kápłáńſtwo: Ieſzcże też poſwięćiſz ręce Aáronowe y ſynow iego.
  10. † Y poſtháwiſz ćielcá przed przybytkiem zgromádzeniá / á Aáron y z ſyny ſwemi włożą ná głowę ćielcowę A ręce ſwe.
      A Tu w.10.15.y.19. wierſu / káżdy może obácżyć zwycżáy wkłádániá rąk / ktore bywáło nád temi co ie Pánu ofiárowáno.

      † W.3.Mo.1.v.3.

  11. A zábijeſz ćielcá przed Pánem / przy drzwiách przybytku zgromádzeniá.
  12. Weźmieſz pothym krwie ćielcowey / á pomáżeſz pálcem rogow ołtárzá / á oſthátek krwie wyleieſz v ſpodku ołtárzá.
  13. * Potym zbierz wſzytkę tłuſtość z ielit / y odźiedze z wątroby / y obiedwie nerki z tłuſtośćią ich / á to ſpáliſz ná ołtárzu.
      * W.3.Mo.v.3.

  14. Ale mięſo Cielcowe y ſkorę / y gnoy ie° / wyniozſzy przed námioty ſpáliſz: A táć ieſt ofiárá zá grzech.
  15. Weźmieſz potym ſkopu drugiego / á ná iego głowę włoży Aáron ręce y z ſyny ſwemi.
  16. Thedy zárznieſz ſkopu onego / á wźiąwſzy krwie iego / ná ołtárzu w koło rozleieſz.
  17. Zrąbáſz pothym ná ſztuki ſkopu onego / á opłucżeſz wnętrznośći y nogi iego / ktore ná onych ſztukách y ná iego głowie ſkłádźieſz.
  18. A tego wſzytkiego ſkopu ſpáliſz ná ołtárzu / bo ieſt zápáloną ofiárą wdźięcżney á przyiemney wonnośći Pánu / przez ogień ſpráwowáną.
  19. Ktemu weźmieſz y drugiego ſkopu / á Aáron y ſynowie iego włożą ręce ſwe ná głowę ſkopu onego.
  20. Thedy go zárznieſz / á wźiąwſzy krwie iego / pomáżeſz koniec práwego vchá Aáronowego y ſynow iego / thákże v práwych rąk y v nog ich wielkie pálce / á oſtátek ná ołtárzu wkoło wyleieſz.
  21. Pokropiſz też tą krwią co z ołtárzá / y oliwą pomázániá Aároná ſpołu y ſyny iego / y ſzáty ich / áby y on ſám y ſynowie iego / tákże y ſzáty ich były poświęcone.
  22. Wybierz też z tego ſkopu tłuſtoſć / ogon / y tłuſtość z ielit / y odźiedzę z wątroby / theż obiedwie nerki z ich tłuſtośćią / tákże y łopátkę práwą / Abowiem ieſt ſkop poświęceniá.
  23. A chleb ieden / y plácek z oliwą nágniećiony / y krepel ieden z koſzá niekwáſzonych chlebow / ktore położono przed Páná weźmieſz.
  24. Co wſzythko włożywſzy ná ręce Aáronowe y ſynow iego / będźieſz ie obrácáł y tám y ſám / zá ofiárę B obrácáną przed Pánem.
      B Thę ofiárę przeto thák przezwáno / iż podniozſzy ią obrácáli ſie od Wſchodu Słońcá ná Záchod / y od Południá ku Pułnocy / kthorem obrácániem dáli znáć / iż Bog ieſt Pánem wſzytkiey źiemie.

  25. A wźiąwſzy ie z ręk ich / ſpáliſz ná ołtárzu ku ofierze páloney / zá wdźięcżną wonność Pánu / Abowiem ieſt zápáloną ofiárą Pánu.
  26. Weźmieſz theż y pierſi ſkopu poświęceniá / kthore náleży ſámemu Aáronowi / A obroćiſz ie y thám y ſám przed Pánem: A thoć będźie dźiáł twoy.
  27. Poświęćiſz też pierſi obrácániá / y łopátkę podnoſzeniá / kthore ſą y tám y ſám obrocone / y podnoſzone z ſkopu poświęceniá / dlá Aároná y ſynow iego.
  28. A to prźiydźie Aáronowi y Synom iego / práwem wiecżnem od ſynow Izráelſkich / ábowiem ieſt ofiárá podnoſzoná / y będźie thá ofiárá od ſynow Izráelſkich / kthorą będą ſpráwowáć Pánu / w ofiárách ſwych ſpokoynych.
  29. A ſzáthy Aáronowe poświęcone / prźiydą ſpádkiem ná ſyny iego po niem / áby też y oni w nich byli pomázowáni / y ręce ich poświącáne.
  30. Kápłán ktory wſtąpi ná mieyſce iego po niem z ſynow iego / gdy wnidźie do przybytku zgromádzeniá / áby ſłużył ná mieyſcu ſwięthem / będźie ſie w nie obłocżył przez ſiedḿ dni.
  31. Tedy weźmieſz ſkopu poświęceniá / á mięſo iego vwárzyſz ná mieyſcu ſwiętem.
  32. To Aáron y ſynowie iego / tákże y † chleb z koſzá przy drzwiách przybytku zgromádzeniá ieść będą.
      † W.3.Mo.8.v.31. y 24.v.9. Mátt.12.v.4.

  33. A przetoż ty rzecży ieść będą / iż ſą vbłágániem ku poświęceniu rąk ich / y dlá poświęceniá ich ſámych. Ale obcy nikt thego nieukuſi / ábowiem ſą rzecży ſwięte.
  34. A ieſliżby z onego mięſá poświęconego / y z onego chlebá co názáiutrz pozoſtáło / tedy oſtátek ná ogniu ſpáliſz / bo ſię thego nie będźie godźiło ieſć / gdyż ieſt rzecż ſwiętá.
  35. A ták tym obycżáiem poſtępowáć będźieſz / z Aáronem y z ſyny iego / iákom roſkázáł tobie: Przez ſiedḿ dni poświęcáć będźieſz ręce ich.
  36. Y będźieſz ná káżdy dźień ćielcá ofiárowáł ná vbłágánie zá grzech / á ocżyśćiſz ołthárz / gdy będźieſz ná niem ofiárę ſpráwowáł / dlá vbłágániá / y pomáżeſz gi ku poświęceniu.
  37. Przez ſiedḿ dni ocżyśćiáć y poſwięcáć będźieſz ołtárz / A tákći ołtárz będźie náſwiętſzy / y co ſie go iedno dotknie / poświęći ſie.
  38. To theż ieſzcże ná ołtárzu ſpráwiſz / záwſze ná káżdy dźień * ofiárowáć będźieſz dwá rocżnie báránki.
      * W.4.Mo.28.v.3.

  39. Iednego báránká po ránu ofiárowáć będźieſz / á drugiego w wiecżor.
  40. Do iednego báránká przyłożyſz mąki pſzenney dźieſiąthą cżęść nágnietáney z oliwą cżyſtą / kthoráby miáłá cżwárthą cżęść C Hyn: Tákże y pokrápiánie winá weźmieſz cżwártą cżęść Hynu / do káżdego báránká.
      C Chyn ieſt pewná miárá rzecży przelewánych / máiąc w ſobie dwánáśćie login / á káżde log má w ſobie iáko ſześć iáiowych ſkorup.

  41. Pod wiecżor záſie drugiego báránká ofiárowáć będźieſz / według zwycżáiu ofiáry poránnieyſzey / A vcżyniſz thákoweſz pokropienie ku wdźięcżney wonnośći / y zápáloney ofierze Pánu.
  42. Táć ofiárá páloná będźie wiecżná / przez wſzytki wáſze potomſtwá v drzwi przybythku zgromádzeniá przed Pánem / gdźie ſię z wámi ſchádzáć / á z tobą rozmáwiáć będę.
  43. A tám ſię ſchádzáć będę z ſyny Izráelſkiemi / y oblicżnośćią ſwą poświęcę ie.
  44. Poświęcę też Przybytek zgromádzeniá y z Ołtárzem / tákże Aároná y ſyny iego poświęcę ſobie / áby byli kápłány moiemi.
  45. Będę też mieſzkáł w pośrzod ſynow Izráelſkich / y będę Bogiem ich.
  46. A poznáią iżem iá ieſt Pán Bog ich / kthorym ie z źiemie Egiptſkiey wywiodł / ábych mieſzkáł miedzy niemi / Iá Pán Bog ich.

    Kápitułá 30.
    ¶ 1. Kſztáłt Ołtárzá ku kádzeniu. 7. Y vżywánie iego. 12. Podátek okupu Synow Izráelſkich. 16. Y ná co miáł być ſzáfowán. 18. O Wánnie miedźiáney. 23. Ofiárá rzecży wonnych / ku ſpráwieniu máſći pomázániá ſwiętego. 26. A włáſne iego vżywánie.

  1. Nád tho ieſzcże zbuduieſz Ołtárz ku kádzeniu z drzewá Sythym /
  2. Wzdłuż ná łokćiu / á w ſzerz thákże ná łokćiu / áby był gránowithy / á ku gorze będźie ná dwá łokćiá / máiąc rogi z ſiebie wychodzące.
  3. Ten opráwiſz ſzcżerem złothem / wierzch iego y śćiány iego w koło / tákże y rogi iego / á około niego liſtwę złotą ſpráwiſz.
  4. Pothym pod oną liſtwą przybiieſz dwie kolcá złothe w kąćiech obu ſtron / zá ktore będą zákłádáć drążki ku noſzeniu iego.
  5. Ty drążki pocżyniſz z drzewá Sytym / á opráwiſz ie złotem.
  6. Ołtárz ten poſtáwiſz przed Záſłoną / zá ktorą ſtháć będźie Skrzyniá ſwiádectwá / y z Wiekiem vbłágániá / ktore ieſt ná wierzchu świádectwá / z kąd iá thobie odpowiedź dáwáć będę.
  7. A ná niem Aáron będźie ſpráwowáł kádzenie wonne ná káżdy poránek / á przypráwiwſzy lámpy będźie kádźił.
  8. Tákże też y w wiecżor gdy zápáli lámpy / będźie ná niem vſtáwicżnie kurzył przed Pánem / poki ſtáwáć będźie potomſtwá wáſzego.
  9. Nie będźiećie ná niem kurzyć żádnem inem kádzeniem / áni tám będźiećie ofiárowáć bydłá ku páleniu / áni ſniedney ofiáry / thákże y winá náń wylewáć nie będźiećie.
  10. A Aáron ráz w rok będźie gi ocżyśćiáł v rogow iego / kropiąc krwią wyláną ku ocżyśćieniu grzechu: A thák ocżyśćienie iedno ráz w rok v niego będźie / co y w potomſtwách wáſzych będźie ſpráwowáno: A táć rzecż náświętſzá ieſt przed Pánem.
  11. Tedy Pán rzekł do Moiżeſzá w ty ſłowá.
  12. * Gdy będźieſz oblicżáł ſyny Izráelſkie / z tych kthorzy máią iść A w licżbę / káżdy powinien będźie Pánu dáć B okup zdrowiá ſwego / gdy ie zlicżyſz / Abowiem po tey licżbie żádná plágá nie prźiydźie ná nie.
      A Licżąc thylko ony ktore w licżbę prźiymowáno / bo tych kthorzy byli młodſzy á nie mieli dwudźieſthu lát / nie prźiymowáno.
      B To ieſt ofiárę ku odkupieniu żywotá / bo ktory ſie nie odkupił / tedy tákie° Bog zábiyáł / iáko ſie to było ſtáło zá cżáſow Dáwidowych.

      * W.4.Mo.1.v.2.

  13. Wſzyſcy ktorzy poydą w licżbę / będą powinni dáć połowicę C Syklá kośćielnego / ktory † Sykl wáży dwádźieśćiá pieniędzy / A ták połowicá onego Syklá będźie zá podátek Pánu.
      C Syklus kośćielny wáżył cżthery dráchmy / to ieſt dwá kroć więcey niż poſpolity ſykl / á dráchmá w ſobie miáłá pięć pieniędzy / kthore cżynią náſzey licżby iákoby cżtery groſze: A thák ná popráwę Przybytku y inych rzecży kniemu náleżących / powinien był káżdy po dwudźieſtu lát tákowy podátek płáćić.

      † W.4.Mo.3.v.47. Ezech.45.v.12.

  14. Ci wſzyſcy ktorzy poydą w licżbę / we dwudźieſtu láty y dáley / ten podátek będą dáwáć Pánu.
  15. Ták áby nie więcey Bogáty / á vbogi mniey od puł ſyklá dáwáli / gdy będą ſkłádáć Pánu okup od oſob ſwoich.
  16. A przethoż wybierzeſz od ſynow Izráelſkich pieniądze okupu / á obroćiſz ie ná potrzeby przybytku zgromádzeniá / A tyć będą pámiątką ſynom Izráelſkiem przed Pánem / iż ſie ſtánie miłośćiwem duſzám ich.
  17. Potym Pán rzekł do Moiżeſzá temi ſłowy.
  18. Vcżyń też y wánnę miedźiáną / á pod nię ſpodek miedźiány ku vmywániu / Tę poſtáwiſz miedzy przybytkiem zgromádzeniá / á miedzy ołtárzem / w ktorą wody náleieſz.
  19. A z niey Aáron y ſynowie iego / ręce y nogi ſobie vmywáć będą.
  20. A tho cżynić będą gdy wchodźić máią do przybytku zgromádzeniá / ábo gdy ku ſłużbie do ołtárzá przyſtąpić máją / áby pálili ofiárę Pánu / áby ták onym vmywániem mogli vydź śmierći.
  21. Vmywáć będą ręce y nogi ſwoie / áby nie pomárli / Y będą tho ſobie mieć zá roſkázánie wiecżne / y z potomſtwem ſwoiem ná wieki.
  22. Zátym ieſzcże rzekł Pán ku Moiżeſzowi temi ſłowy.
  23. Weźmi też náprzednieyſzych rzecży wonnych / Mirry co nácżyſtſzey pięć ſet D ſyklow / Cynámonu páchnącego połowicę / to ieſt pułtrzećiá ſtá ſyklow / Tátárſkiego też źielá dwie śćie y pięćdźieſiąt ſyklow.
      D Tu ſyklus nie śćiągá ſie ná licżbę pienięzną / ále ná wágę / to ieſt / cżtery dráchmy wáżąc.

  24. Y korzeniá E fiołkowego pięć ſet ſyklow wági koſćielney / y oliwy miárkę Hyn.
      E Niektorzy kłádą káſyą.

  25. Z tych rzecży vcżyniſz máść pomázowániá ſwiętego máſć oſobną / obycżáiem áptekárſkiem: A toć będźie máść pomázániá ſwiętego.
  26. Tem pomáżeſz Przybytek zgromádzeniá / y ſkrzynię ſwiádectwá.
  27. Tákże Stoł y ze wſzytkiem nácżyniem iego / y Lichtárz ze wſzytkiem nácżyniem iego / thákże y Ołtárz kádzeniá.
  28. Y Ołtárz theż pálonych ofiár / ze wſzytkiem nácżyniem iego / tákże y Wánnę z Słupem iey.
  29. Tákże wſzytki ty rzecży poſwięćiſz / áby były náświętſze / A co ſię go iedno dotknie poświęcone będźie.
  30. Pomáżeſz też Aároná y ſyny iego / á poświęćiſz mi ie ná vrząd kápłáńſki.
  31. Tedy nápomniſz Izráelity temi ſłowy / Tá máſć ſwiętá má być mnie ſwiętá y w potomſtwách wáſzych.
  32. Ciáło ludzkie nie będźie ią mázáne / áni będźiećie cżynić máſći / ktoráby they podobná być miáłá / Abowiem ieſt Swiętá / á wy máćie ią mieć zá rzecż ſwiętą.
  33. Ktoby śmiáł tákową máść przypráwowáć / ábo ktoby ią cudzoźiemcá pomázáł / niech będźie ſtrácon z ludu ſwego.
  34. Potym ieſzcże Pán rzekł Moiżeſzowi / Weźmi rzecży wonnych / Bálſámu / Onychi / y Gálbánu páchnącego / też y Kádźidłá cżyſtego / wſzytkiego rowney wági.
  35. A z tego vcżyniſz kádzenie wonne / przypráwą áptekárſką zmieſzáne cżyſte y ſwięte.
  36. A ſtłukſzy to miáłko / poſtáwiſz w Przybytku zgromádzeniá przed ſkrzynią świádectwá / z kąd ſię iá z tobą rozmáwiáć będę / A tho też będźiećie mieć zá rzecż náſwiętſzą.
  37. Y nie będźiećie ſobie cżynić żádnego kádzeniá temu podobnego / ábowiem tylko to ſámo ieſt náświętſze przed Pánem.
  38. A ktoby śmiáł cżynić táką máść ku woniániu / then niecháy będźie ſtrácon z ludu ſwego.

    Kápitułá 31.
    ¶ 1. Budownicy Przybytká. 13. Pilny obchod Szábátu. 17. Znák miedzy Bogiem y ludźmi. 18. Táblice świádectwá.

  1. Rzekł potym Pán do Moiżeſzá temi ſłowy.
  2. * Otom iá miánowićie wezwáł ná tę ſpráwę Bezeleelá Syná Vrowego / wnęká Hurowego z pokoleniá Iudá.
      * Niżey w.35.v.30.

  3. Ktoregom iá nápełnił Duchem Bożem / mądrośćią / roſtropnoſćią / vmieiętnoſćią / y dowćipem w káżdem rzemieſle.
  4. Ku wymyſlániu miſterney roboty / ná złoćie / ná śrebrze / y ná miedźi.
  5. Ktory y kámienie foremnie oſádźi / y drzewo wyćieſze / owá káżde rzemieſło doſtátecżnie wypráwi.
  6. Przydáłem mu theż towárzyſzá Ooliábá ſyná Achiſámechowego z pokoleniá Dán / A w ſerce wſzytkich mądrych / dáłem vmieiętność / áby wyrobili to wſzytko com iá roſkázáł tobie.
  7. Náprzod Przybytek zgromádzeniá / Skrzynię świádectwá / Wieko ktore nád nią będźie / y wſzythki nácżyniá ku przybytku náleżące.
  8. Sthoł z nácżyniem iego / y Lichtárz polerowány / ze wſzythkiemi rzecżámi náleżącemi kniemu / y Ołtárz do kádzeniá.
  9. Tákże Ołtárz dlá pálonych ofiár / ze wſzytkiem nácżyniem iego / Wánnę y z Słupcem iey.
  10. Przytym też y Száty ku ſłużbie przyſłuſzáiące / y vbior ſwięty Aároná kápłáná z ſzátámi Synow iego / ku ſpráwowániu kápłáńſtwá.
  11. Tudźieſz też y máſći pomázowániá / y kádzeniá wonne w mieyſcu Swięthem / ktorzy to wſzytko wypráwią / ták iákom iá roſkázáł thobie.
  12. Pothym Pán mowił ieſzcże do Moiżeſzá w ty ſłowá.
  13. Ty moẃ do Izráelitow temi ſłowy / † Záchowywáyćie Szábáthy moie / Abowiem miedzy mną y miedzy wámi ten znák ieſt záłożon / y w pothomſtwiech wáſzych / Abyśćie wiedźieli żeć iá ieſtem Pán kthory wás poświącám.
      † Wyżſzey.20.v.8. Ezech.20.v.12.

  14. A ták záchowywáyćie Szábát / á mieyćie gi zá ſwięty: Ten ktoby gi śmiáł zgwáłćić / niecháć vmrze / A ieſliby też kto robothę iáką weń zácżął / będźie wygłádzon z pośrzod ludu ſwego.
  15. Przez ſześć dni niecháy odpráwuią roboty / Ale dźień ſiodmy ieſt Szábát ſwięthego odpocżynieniá Páńſkiego / ktoby weń robił / tákowy niech ſmierćią vmrze.
  16. A dlá tego ſynowie Izráelſcy oni ſámi y potomſtwo ich / niecháy záchowywáią vmowę wiecżną ſzábátu.
  17. A toć będźie wiecżny znák miedzy mną y ſyny Izráelſkiemi. ¤ Bo Pán przez ſzeſć dni ſtworzył niebo y źiemię / á dniá ſiodmego przeſtáł / y odpocżynął.
      ¤ 1.Mo.1.v.31. y 2.v.2.

  18. To wſzytko Páń powiedźiáwſzy Moiżeſzowi ná gorze Synái / oddáł mu ♀ dwie táblicy ſwiádectwá A kámienne / pálcē Bożē nápiſáne.
      A Táblice kámienne znácżą nám moc y trwáłość zákonu / kthory dłużey ſtháć będźie niźli niebo y źiemiá / A z ſtrony náſzey / tedy theż znácżą twárdość ſerc náſzych / iż mu poſluſzni być niechcemy.

      ♀ W.5.Mo.9.v.10.

    Kápitułá 32.
    ¶ 1. Cielec złoty. 5. Ołtárz iemu wyſtáwiony / gdźie ſie lud ſtháł báłwochwálcą. 7. Bog ſie rozgniewáł. 11. Moiżeſz go przepráſzá. 19. Rozgniewáwſzy ſie potłukł táblice. 20. Stłukł ćielcá złotego / á fuká Aároná. 26. Mśći ſie nád ludem báłwochwálſtwá. 31. Modli ſie Bogu zá niemi. 34. Bog im obiecuie że ie prowádźić chce.

  1. A gdy widźiáł lud iż Moiżeſzá z gory długo nie było / przyſzli hurmem do Aároná mowiąc k niemu / A Teráz iuż * ſpráw nám bogi coby nás prowádźili: Abowiem z Moiżeſzem mężem onem / ktory nás z Egiptſkiey źiemie wywiodł / niewiemy co ſię ſtáło.
      A Ludu tego vmyſł był ten / iżby im Aáron wymyſlił iáki obycżáy Bożey Chwáły / chcąc ták mieć łáſkę ie°: A niemniemáimy áby lud ćielcá onego miáł ſobie zá Bogá ſwego: Ale pod onem známieniem chćieli chwálić práwdźiwego Bogá.

      * Dźiei.7.v.40.

  2. Tedy im odpowiedźiáł Aáron / Pozbieráyćie náuſznice od vſzu żon / ſynow / y corek wáſzych / á znieśćie ie do mnie.
  3. Y wnet wſzythek lud pozbieráli náuſznice złote z vſzu ſwych / á przynieſli ie do Aároná.
  4. † Ktore gdy odebráł z rąk ich / roſpuſćiwſzy w ogniu ſpráwił ćielcá odlewánego: A oni rzekli / B Cić ſą bogowie twoi o Izráel / ktorzy ćię wywiedli z źiemie Egiptſkiey.
      B To ieſt / Toć dopierko práwdźiwá chwáłá Bogu onemu / ktory nás wywiodł z Egiptu / ábowiem Boże imię znácży káżdą chwáłę Boſką.

      † Pſál.106.v.19.

  5. To obácżywſzy Aáron poſtáwił ołtárz przed nim / A wołáł mowiąc / Iutro będźie Swięto Páńſkie.
  6. A ták názáiutrz wſtáli ráno / á ofiárowáli zápálone ofiáry / y nánieſli ſpokoynych ofiár: ¤ Potym lud vſiádł áby iedli y pili / á záſię wſtáli ku igrániu.
      ¤ 1.Korin.10.v.7.

  7. Tedy rzekł Pán k Moiżeſzowi / ♀ Idźże á zſtąp ná doł / Abowiem lud twoy coś gi z źiemie Egiptſkiey wywiodł / pokáźił ſię.
      ♀ W.5.Mo.9.v.8.

  8. Prędko ſię vchylili z tey drogi ktorám iem roſkázáł / á vláli ſobie ćielcá / ktorego chwálili / y ofiáry iemu cżynili / Y rzekli / * Cić ſą bogowie twoi o Izráel / ktorzy ćiebie wywiedli z źiemie Egiptſkiey.
      * 1.Krol.12.v.28.

  9. Powtore rzekł Pán do Moiżeſzá / † Widzę iż ten lud ieſt twárdego kárku.
      † Niżey.33.v.3. W.5.Mo.9.v.13.

  10. A ták C dopuſć mi iże ſię gniew moy roſpáli ná nie / á wygłádzę ie / D Ale iednák ćiebie rozmnożę w wielki národ.
      C Bog ſie dopuſzcżá zátrzymáwáć wiernem wiárą y prośbámi ich.
      D Bog doświádcżá wiáry Moiżeſzowey.

  11. Thedy Moiżeſz proſząc Páná Bogá ſwego mowił / ¤ Przecż że o Pánie ták ſię zápálá popędliwość twá przećiw ludowi twemu / ktoryś ty thák wielką śiłą á możnoſćią ręki twey wywiodł z źiemie Egiptſkiey.
      ¤ Pſál.106.v.23.

  12. ♀ A przecż żeby Egiptcyánie mowić mieli / iż zdrádnie ſą przez ćię wywiedzeni / ábyś ie pomordowáł ná gorách / á ábyś ie ták z świátá wygłádźił: Záwśćięgniſz ſrogoſći thego gniewu twego / á rozlithuy ſie nád kárániem / ktore chceſz dopuſćić ná lud twoy.
      ♀ W.4.Mo.14.v.13.

  13. * E Wſpomni ná ſługi twe / Abráhámá / Izááká / y Izráelá / ktoremeś przyſiągł ſám przez ſię / ták iem obiecuiąc / Rozmnożę potomſtwo wáſze iáko gwiázdy niebieſkie / y wſzytkę tę źiemię ktorám obiecáł podám potomkom wáſzem w oſiádłoſć wiecżną.
      E Toć ieſt práwdźiwy ſpoſob / iáko mámy vbłágáć Páná Bogá ſwego w grzechoch náſzych / gdy ná iego obietnicách proźby náſze gruntuiemy.

      * W.1.Mo.12.v.7. y 15.v.7. y 48.v.16. Pſál.105.v.9.

  14. F Y rozlitowáł ſie Pán nád kárániem / kthore on groźił dopuſćić ná lud ſwoy.
      F Vbłágán był przez Moiżeſzá / Abowiem ſie w tych ſłowiech przypodobuie náſzem krewkośćiám.

  15. Pothym ſie wroćił Moiżeſz / á zſzedł z gory / máiąc w ręku dwie táblice świádectwá / po obu ſtron piſáne.
  16. Ktore táblice były ſpráwione od ſámego Bogá / y piſmo ná nich wyráżone / było Boże piſmo.
  17. A vſłyſzáwſzy Iozue głos ludu wołáiącego / rzekł do Moiżeſzá / Słyſzeć głos w námiećiech ludu potykáiącego ſię.
  18. Ktoremu on rzekł / Ten głos nie ieſth zwyćiężáiących áni poráżonych / ále iá ſłyſzę głos ſpiewáiących.
  19. Gdy tedy bliżej przychádzáł ku námiotom / vyzráł ćielcá y táńce / y rozgniewáwſzy ſię bárzo / zárzućił z rąk ony táblice / á ſtłukł ie przy końcu gory.
  20. Potym ćielcá ktorego oni vcżynili wźiął / á wrzućiwſzy go do ogniá ſpálił / y w proch obroćił / A potym náń wody náláł / y dáł pić G Izráelitom.
      G Moiżeſz tem vcżynkiem okázáł nikcżemnoſć one° báłwáná / gdy go w proch obroćił á dáł go wypić ludowi / áby z ich żywotá z inemi niecżyſthoſćiámi był precż wyrzucon.

  21. Zátym rzekł Moiżeſz Aáronowi / Coć wżdy ten lud vcżynił iżeś gi w ták wielki grzech wpráwił:
  22. Ná co mu odpowiedźiáł Aáron / Nie gniewáy ſię pánie / wſzák y ſám znáſz iáko tho ieſt lud złośćiwy.
  23. Mowili ku mnie / Vcżyń nám bogi coby nás prowádźili / bo z Moiżeſzem mężem onem / kthory nás z źiemie Egipthſkiey wywiodł / nie wiemy co ſię ſtáło.
  24. Ná co iám iem odpowiedźiáł / Ktorzy máią złoto / niech ie z ſiebie pozbieráią / ktore gdy oni mnie oddáli / wrzućiłem ie do ogniá / A tákże ſie ten ćielec odláł.
  25. Widząc tedy Moiżeſz lud H obnáżony / bo gi był złupił Aáron / ku poſromoceniu ich miedzy przećiwniki ich.
      H Tho złupienie á obnáżenie / nie o tym thylko rozumieć mámy / że z ſwych klenothow złotych od Aároná byli złupieni / Ale włáſniey o tym ze z ſwey pierwſzey cżći byli złupieni / á z obrony páńſkiei opuſzcżeni prze páłwochwálſthwo / przez ktore okázáłá ſie ſromotnie przed okolicżnemi nieprzyiáćioły / złość á niewdźięcżność ich.

  26. Stánął w bránie námiotow mowiąc / Ten ktory z Pánem przeſtáwá / niech idźie ku mnie / Y zbieżeli ſię do niego wſzyſcy Lewithowie.
  27. A on rzekł do nich / Ták roſkázuie Pán Bog Izráelſki / Przypáſz káżdy miecż do boku ſwego / á idźćie przez námiothy od iedney brány do drugiey / I morduiąc káżdy bráthá ſwego / przyiáćielá ſwego / y bliźniego ſwego.
      I Gdźie idźie o chwáłę Bożą / tedi nic bácżyć nie mámy / ná Oycá / ná brátá / ná przyiáćioły / gdyż iey wſzytko vſtępowáć muśi.

  28. Y vcżynili Lewithowie wſzytko to co iem roſkázáł Moiżeſz / A onego dniá zámordowáli około trzech tyſięcy ludu.
  29. Tedy rzekł Moiżeſz / Dźiſieśćie poſwięćili Pánu ręce ſwoie / káżdy z wás nád ſynem y nád brátem ſwoiem / áby wám dźiś było dáne błogoſłáwieńſtwo.
  30. Potym názáiutrz mowił Moiżeſz do ludu / Dopuśćiliſćie ſię grzechu wielkiego: Aleć iá wſtąpię do Páná / owá go ſnádź vbłágám zá grzech wáſz.
  31. Wroćił ſię tedy Moiżeſz do Páná y mowił ták kniemu / Wielkiegoć ſie záiſte grzechu dopuśćił ten lud / iż ſobie pocżynił złote bogi.
  32. Ale ty / ábo iem teráz rácż odpuśćić grzech ich / ábo mnie K wymáż z kſiąg twoich ktoreś nápiſáł.
      K Moiżeſz zápálony miłośćią chwáły Bożey / rádſzey woli ſám zginąć ániźliby ſie w cżem námniey iey vbliżyć miáło.

  33. Ná to Pán odpowiedźiáł Moiżeſzowi / Ten ktory przećiw mnie zgrzeſzył / tegoć iá L wymáżę z kſiąg moich.
      L To ieſt / okáżę mu iż nigdy nie był wpiſán w Kſięgi moie / Abowiem Páńſkie wybránie ieſt nie odmienne: A kthory nápiſán ieſt w pocżćie wybránych / nigdy wymázán nie będźie.

  34. A ták odeydź theráz / y wiedź tám lud gdźie iá tobie káżę / á Anyoł moy poydźie przed tobą: A gdy prźiydźie dźień pomſty moiey / iá ſię grzechu ich pomſzcżę nád niemi.
  35. M Pokáráł tedy Pán lud dlá ćielcá / ktorego ſobie vcżynili przez Aároná.
      M Lud prze grzech ſwoy błąkáł ſie po puſzcży cżterdźieśći láth / niż przyſzedł do źiemie obiecáney.

    Kápitułá 33.
    ¶ 1. Bog groźi ludowi iż od niego chce odeydź prze iego zátwárdźiáłość. 4. Lud żáłośćiw z tego. 7. Moiżeſz Przybytek rozbijá. 9. Bog w obłoku zſtępuie. 11. Mowi z Moiżeſzem oblicżnie. 13. Ządá áby mogł widźieć Bogá. 15. A iżby był prowádzon od niego / y iáko go też widźiáł.

  1. Potym Pán mowił do Moiżeſzá / Ruſz ſię z tąd y z ludem kthoryś wywiodł z źiemie Egipthſkiey do źiemie o ktorám przyſiągł Abráhámowi / Izáákowi / y Iákobowi / obiecuiąc ią * dáć potomſtwu ich.
      * W.1.Mo.12.v.7.

  2. † A poſlę Aniołá mego przed tobą / y wypędzę Chánáneycżyká / Amoreycżyká / Heteycżyká / Ferezeycżyká / Heweycżyká / y Iebuzeycżyká.
      † Wyżſzey.23.v.23. Iozue.24.v.11. W.5.Mo.7.v.1.

  3. Abyś wſzedł do źiemie opływáiącey A mlekiem B y miodem: Lecż ſám nie poydę z tobą / gdyżeś ieſt lud kárku twárdego / bych ćię ſnádź nie zátráćił w drodze.
      A Przez to ſłowo mleká / rozumieią ſie wſzythki rzecży potrzebne ku pożywieniu.
      B A w tym ſłowie miodu roſkoſzy y wcżáſy.

  4. Thákowe złe wſkázánie vſłyſzáwſzy lud záſmućił ſie / á żáden ſie wedle zwycżáiu ſwe° nie ſtroił.
  5. Abowiem był Pán rzekł do Moiżeſzá / Powiedz Izráelitom / Lud ieſteś kárku twárdego / ieſlić z tobą poydę ná málucżki cżás / wygłádzę ćię: Ale teráz C odeiḿ od ſiebie vbiory ſwoie / ábym wiedźiáł co mám cżynić z tobą.
      C Ná znák pokutowániá y polepſzeniá.

  6. A ták Izráelitowie zwlekli z ſiebie ochędożne ſwe ſzáty przy gorze Oreb.
  7. A Moiżeſz wźiąwſzy Przybytek rozbił gi dáleko precż od námiotow / á názwáł gi D Ohelmoed: Wſzyſcy tedy ktorzy chćieli pytáć Páná / wchodźili do Przybytku zgromádzeniá / ktory był dáleko od námiotow.
      D To ieſt / Przybytek zgromádzeniá.

  8. A ktemu gdy Moiżeſz wyſzedł do Przybytku / powſtáwáli wſzyſcy / á we drzwiách ſwych námiotow ſtáli / pátrzáiąc áżby wſzedł Moiżeſz do Przybytku.
  9. Gdy thedy Moiżeſz wſzedł w Przybytek / E Słup obłokowy zſtępowáł / á ſtáł v drzwi Przybythku / rozmáwiáiąc z Moiżeſzem.
      E To ieſt / Pán w onem ſlupie z niem mowił.

  10. A widząc wſzytek lud Słup obłokowy ſtoiąc we drzwiách Przybytku / powſtáwáli / á káżdy ſie kłániáł ſtoiąc we drzwiách námiotu ſwe°.
  11. Y rozmáwiáł ſie Pán z Moiżeſzem F oblicżnie / iákoby ſie theż miáł przyiáćiel z przyiáćielem rozmáwiáć: Ale gdy ſie Moiżeſz z Przybytku do námiotow wrácáł / ſługá iego Iozue ſyn Nun nigdźiey nie odchodźił z Przybytku.
      F Oblicżność znácży życżliwość y prźiiáźń: A ták oblicżnie ſie rozmáwiáć / iákoby życżliwie á przyiáćielſkie mowić známionuie.

  12. Tedy mowił Moiżeſz do Páná / Thyś mnie roſkázáł ábych iá prowádźił ten lud / A wżdyś mi iednák nie vkázáł kogo ze mną chceſz poſłáć: Y ktemuś ieſzcże powiedźiáł / iżeś mnie miánowićie obráł / á iżem ználázł łáſkę v ćiebie.
  13. A ták teráz ieſliż mám łáſkę v ćiebie / G okáż mi drogę twą iákobych ćie też mogł poznáć / á iżbych ználázł łáſkę przed tobą: Przytem też obácż iż národ then ieſt ludem twoiem.
      G Okáż mi iákoś vmyſlił záchowáć lud ten w thákowych wielkich niebeſpiecżeńſtwách.

  14. A Pán odpowiedźiáł / Iá ſám oblicżnie poydę przed tobą / á dámći vſpokoienie.
  15. Tedy on potym rzekł / Ieſliż thy nás oblicżnie prowádźić nie máſz / tedy nás z tąd rádſzey nie ruſzáy.
  16. Abowiem po cżemże wżdy znáć mám / y iá y ten lud iż ieſtechmy w łáſce v ćiebie: Iedno kiedy z námi poydźieſz / ábychmy iá y lud ten byli zácnieyſzemi nád ine wſzytki národy / ktore ſą ná źiemi.
  17. Rzekł tedy Pán do Moiżeſzá / Y ná to iá twe żądánie pozwálám / bowiemeś ty ználázł łáſkę przedemną / H y miánowićie obráłem ćiebie.
      H To z tych ſłow dáwá znáć / iż o nim chce mieć prácą.

  18. Przytym ieſzcże rzekł Moiżeſz / Vkáżże mi proſzę ćię chwáłę twoię.
  19. A on odpowiedźiáł / I Iá wſzytki ſwe dobrá przed tobą obiáwię / y K głoſem przed tobą miánowáć będę imię Iehowá / L A miłoſierdźie ſwe okáżę nád tem kogo vpodobám ſobie / y okáżę łáſkę komu ſię mnie zdáć będźie.
      I Iá okáżę iákie dobrowoleńſtwo / zwykłem ludźiom okázowáć.
      K Znácży iż przed Moiżeſzem Bog chce wyznáwáć głoſem iż on ieſt Pán / A tu mu tem ſpoſobem okázuie ſwą dobrą wolą.
      L Oznáymuie o iákiem tu dobrowoleńſtwie rozumie / bo choćiáſz nikomu nic nie powienin / á wſzákoż miłoſierdźiá vżywáć będźie á okáżę łáſkę nád tem ktho ſie iemu podobáć będźie.

  20. Tedy powiedźiáł / M Oblicżá mego tobie ſie widźieć nie godźi / gdyż cżłowiek żyw zoſtáć nie może / ieſliżby oblicże moie vyzráł.
      M To ieſt / Iſtnośći moiey niewidomey.

  21. A kthemu ieſzcże rzekł Pán / N Mám tu mieyſce gotowe / thy ſtánieſz ná opoce.
      N To ieſt gorę Synái gdźie ty wnidźieſz / á ſthánieſz ná opoce / tedy ſie tobie vkázę w ſwem máieſtáćie / á iżbyś im zátłumion nie był / tedy ćię zákryię w ſkále.

  22. Y gdy będźie mijáć chwáłá moiá / tedy ćię poſtáwię w iáſkini w ſkále / á zákryię ćię ręką ſwą / áż ćię minę.
  23. Potym zdeymę rękę ſwą á oglądáſz mie O w tył / bo oblicżá moiego widźieć nie będźieſz.
      O Tył iego ſą ſpráwy iego / á oblicże iego ieſt máieſtát iego nie dośćigniony / A okázuie że go Moiżeſz poznáć miáł z ſpráw iego / O cżem w tem drugiem Káp. iáwnie znáć dáwá.

    Kápitułá 34.
    ¶ 1. Moiżeſz ine dwie táblicy cżyni. 4. Idźie ná gorę. 9. Modlitwá iego ku Pánu / ktory ſie z niem rozmáwiá / roſkázuiąc mu áby ſie ſtrzegł przymierzá z cudzoźiemcy / y nie chwálił bogow ich. 18. O przáſnych chlebiech. 19. O pierworodnych. 21. O dniu Szábátnem y o tegodnioch. 22. Moiżeſz zoſtháwá przez cżterdźieśći dni ná gorze. 29. A zſtępuie z roźiáśnioną twárzą. 33. Záſłániá ſie á zákon Páńſki obwoływá.

  1. Y rzekł Pán do Moiżeſzá / * Wyćieſzże ſobie dwie tháblicy kámienne podobne pierwſzem / ná ktorych iá tyż ſłowá nápiſzę / kthore były ná onych pierwſzych coś ie ty potłukł.
      * W.5.Mo.10.v.1.

  2. A przygothuy ſie iutro poránu / ábyś wſzedł ná gorę Synái / támże ná wierzchu gory ſtánieſz przedemną.
  3. Ale żáden niecháy nie wchodźi z tobą / áni żáden ná wſzytkiey gorze niecháy widźián nie będźie / owce też áni woły / niecháy ſię nie páſą około gory tey.
  4. Tedy wyćioſáł Moiżeſz dwie kámienne táblicy podobne pierwſzem / A ráno wſtáwſzy ſzedł ná gorę Synái / ták iáko mu był Pán roſkázáł / wźiąwſzy z ſobą ony dwie kámienne táblicy.
  5. Y zſtąpił Pán w obłoku / á thám z niem ſthánął / á iáśnie wołáł iż ieſt A Iehowá.
      A Tho ieſt Pán / ktory ná Moiżeſzá wołáł.

  6. Gdy tedy Pán ſzedł przed niem / B záwołáł: Pán á Pán † Bog miłoſierny / y łáſkáwy / nie rychły ku gniewu / obfituiący w dobroći y w práwdźie.
      B Tu Bog przed Moiżeſzem wylicżá imioná y tytuły ſwoie / ktore má to wyżſzey w przeſzłey kápit.názwáł tyłem ſwem.

      † Pſál.86.v.15. y 103.v.8. y 145.v.8. Ioel.2.v.13.

  7. ¤ Záchowywáiąc miłoſierdźie nád tyſiącmi / á ktory głádzę złośći / wyſtępki / y grzechy / ktory winnego nie cżynię niewinnem / kárząc złość oycowſką w ſyniech / y w ſyniech ſynow ich do trzećiego / y do cżwártego pokoleniá.
      ¤ Wyżſzey.20.v.6. W.5.Mo.5.v.9. Iere.32.v.18.

  8. Tedy Moiżeſz náthychmiáſt vpádł ná źiemię ná oblicże ſwoie.
  9. Y mowił / Pánie ieſliżem ieſt v ćiebie w łáſce / proſzę ábyś ſzedł miedzy námi / á iżbyś (gdyż ten lud bácżyſz być twárdego kárku) był miłośćiw niepráwoſćiám y grzechom náſzem / á iżbyś nás wźiął w dźiedźictwo ſwoie.
  10. Tedy on odpowiedźiáł / Oto iuż poſtánowię przymierze przed wſzytkiem ludem thwoiem / A vcżynię tákie cudá ktore przed tym nie bywáły ná wſzythkiey źiemi / áni miedzy wſzytkiemi národy / A lud ten wſzytek w pośrzod ktorego ty ieſteś / oglądá Páńſką ſpráwę / bo tho rzecż ſtráſzná będźie / ktorą iá będę ſpráwowáł z tobą.
  11. Strzeſzże tego co iá dźiś roſkázuię tobie / Oto iá wypędzę przed tobą Amoreycżyká / Chánáneycżyká / Heteycżyká / Ferezeycżyká / Heweycżyká / y Iebuzeycżyká.
  12. Strzeżże ſię ábyś nie wchodźił w przymierze z ludem oney źiemie / do ktorey wnidźieſz / áby tá rzecż ku twemu vpádkowi nie byłá.
  13. Poborzyćie ołtárze ich / y pokruſzyćie obrázy ich / á wyrąbáćie święcone ich gáie.
  14. Nie będźieſz chwálił bogá cudzego / Abowiem Pán ktorego imię ieſt / Záwiſtny w miłośći / ieſt Bog záwiſtny w miłośći.
  15. ♀ By ſnádź gdy wnidźieſz w przymierze z obywátelmi oney źiemie / á oni cudzołożyć z bogi ſwemi będą / á iem ofiárowáć / ćiebie nie wezwáli / á tybyś iádł ofiáry ich.
      ♀ Wyżſzey.23.32. W.5.Mo.7.v.2.

  16. * Nie bierzże też corek ich zá żony ſynom ſwem / ktoreby cudzołożąc z bogi ſwemi / przywieść by ſnádź mogły do tego ſyny twoie / iżby też oni z ich bogi cudzołożyli.
      * 1.Krol.11.v.2.

  17. Nie cżyń ſobie bogow rytych.
  18. Swięto Przáſnikow záchowáć będźieſz / Przez ſiedḿ dni iákomći roſkázáł / będźieſz iádł nie kwáſzone chleby / cżáſu mieſiącá Abib / Abowiem tego mieſiącá wyſzedłeś z Egiptu.
  19. † Wſzelki mężcżyzná otwárzáiący żywot będźie moiem / tákże y káżde pierworodne / ták od wołow iáko y od owiec twoich.
      † Wyżſzey.13.v.2.y.12. y.22.v.29. Ezech.44.v.30.

  20. C Pierworodne oſlę okupiſz owcą / á gdźiebyś nie okupił / zetnieſz mu ſzyię: Będźieſz theż okupowáł káżdego pierworodnego z Synow twych: A żáden ſię z prożnemi rękomá przedmię áni vkázuy.
      C O tym pátrz w 13.Ká.y w.23. wſzytki vſtáwy tu powtárzá / okázuiąc ktorá ieſt wolá bożá w záchowywániu ich.

  21. Przez ſzeſć dni robić będźieſz / ále dniá ſiodmego przeſtánieſz orániá y żniwá.
  22. Będźieſz záchowywáł ſwięto tegodniow / gdy będą pierworodne zbożá pſzenic żętych / y ſwięto zbierániá przy dokońcżeniu roku.
  23. Trzy kroć do roku káżdy mężcżyzná okáże ſię przed wiecżnie pánuiącem Pánem Bogiem Izráelſkiem.
  24. Abowiem wypędzę národy przed tobą / á rozſzerzę gránice twoie / ták iż ſię żáden nie pokuſi o źiemię twoię / gdy poydźieſz ábyś ſie trzy kroć vkázáł przed Pánem Bogiem twoiē.
  25. Nie będźieſz ofiárowáł krwie ofiáry moiey z kwáſzonem chlebem / á nie zoſthánie nic názáiutrz z ofiáry ſwiętá Wielkonocnego.
  26. Przynieſieſz owoce pierworodne / kthoreć zrodźi źiemiá / do domu Páná Bogá twego. ♀ A nie wárz koźlęćiá w mleku máćierze iego.
      ♀ Wyżſzey.23.v.19. W.5.Mo.14.v.21.

  27. Thedy rzekł Pán Moiżeſzowi / Piſz ſobie ty ſłowá / ábowiem w tyż ſłowá poſtánowię przymierze z tobą y z Izráelity.
  28. * Y był tám przy Pánu przez cżterdźieſći dni / y przez cżterdźieśći nocy / nie iedząc chlebá áni piyąc wody / D A nápiſáł ná táblicách ſłowá przymierzá / ktorych było dźieſięć.
      D To ieſt Bog piſáł.

      * W.5.Mo.9.v.10.

  29. Potym gdy Moiżeſz zſtępowáł z gory Synái / nioſąc w ręce ſwey táblice dwie świádectwá / nie wiedźiáł iż ſię roźiáśniłá ſkorá ná twárzy iego / z onych rozmow z Bogiē.
  30. A ták Aáron y wſzyſcy Izráelcżycy vyzráwſzy onę iáſność twárzy Moiżeſzowey / báli ſię do niego przyſtępić.
  31. Wezwáł ich thedy Moiżeſz / á Aáron y Kſiążętá wſzego zgromádzeniá zeſli ſie do niego / y mowił do nich Moiżeſz.
  32. Potym przyſzli y wſzyſcy ſynowie Izráelſcy / kthorem roſkázáł wſzytko to co mu powiedźiáł Pán ná gorze Synái.
  33. A gdy vcżynił koniec rzecży ſwey Moiżeſz / * E záſłonił oblicże ſwoie.
      E Tá záſłoná znácży mdłość przyrodzeniá náſzego / bo gdy nám zákon przełożon bywá / tedy ſłucháiąc nie ſluchámy / á pátrzáiąc nie widźiemy / Ale thá winá nie ieſt zákonná / gdyż on ieſt doſkonáły / iedno przyrodzeniá náſzego ktore ieſt mdłe.

      * 2.Korin.3.v.13.

  34. Ale kiedy Moiżeſz przychodźił przed Páná ku rozmowie / zdeymowáł záſłonę áż precż wyſzedł: A wyſzedſzy mowił do ſynow Izráelſkich to co mu roſkázáno.
  35. Tedy Izráelcżycy widźieli oblicże Moiżeſzowe / iż ſie iáśniáłá ſkorá ná twárzy iego: A on kłádł záſłonę ná twárz ſwą / áż ſię wrácáł ku rozmowie do Bogá.

    Kápitułá 35.
    ¶ 2. Pilny obchod Szábátu. 4. Podátki ku budowániu Przybytku / y Skrzynie / Ołtárzow / y wſzech przypráw ich. 30. Budownicy tych wſzytkich rzecży.

  1. Pothym zebráł Moiżeſz wſzytko zgromádzenie ſynow Izráelſkich / á mowił ták do nich / A Oto ty ſą rzecży kthore wám Pán cżynić roſkázáł.
      A Ty ſześć Kápit. oſtátecżnych / máią w ſobie powtárzánie vſtáw Páńſkich / pierwey opiſánych / A powtárzánie to bywá dlá tego / áby lud obácżył ſwą niepowolność / y zátwárdzenie: A wolą Páńſką / iż on tego chce áby mu powinne poſłuſzeńſtwo było oddáne.

  2. Przez ſzeſć dni roboty ſwe odpráwowáć będźiećie / ále dźień ſiodmy będźie wám Swięto Szábátu odpocżynieniá Páńſkiego / ktoby weń robił niech vmrze.
  3. Nie zápáláyćie ogniá we wſzytkiem mieſzkániu wáſzem / w dźień Szábátu.
  4. Powthore mowił Moiżeſz do wſzytkiego zgromádzeniá Izráelcżykow temi ſłowy / Thoć ieſt co wám Pán roſkázuie mowiąc.
  5. Złożćie z máiętnoſći ſwych podátek Pánu / * A ktorykolwiek má dobrą wolą / ten podátek niech przynieſie Pánu / złoto / śrebro / y miedź,
      * Wyżſzey.25.v.2.

  6. B Hiácynt / ſzárłát / y iedwáb cżerwony / len ćienki / y koźią wełnę.
      B Pátrz o tym w.25.kápit.w.4.wierſzu.

  7. Skory ſkopowe cżerwono fárbowáne / y ſkory borſukowe / tákże y drzewá Sytym.
  8. Oliwę ku ſwięceniu / rzecży wonne ná máſć pomázowániá / y ku kádzeniu wonnemu.
  9. Kámienie Onychiny / y kámienie / ktoremi máią być oſádzone / Efod / y Nápierſnik.
  10. A wſzyſcy nádowćipnieyſzy miedzy wámi niech ſie zeydą / á to wſzytko co Pán roſkázáł ſpráwią.
  11. To ieſt Przybytek y námiot iego / Wierzch iego / Kolcá iego / y Deſzcżki / Drążki / Słupy / y Podſtáwki ich.
  12. Skrzynię theż y drążki do niey / Wieko / y Záſłonę do námiotu.
  13. Przythym Stoł y drążki iego / y wſzytko nácżynie do niego / y Chleby pokłádne.
  14. Thákże Lichtárz ku świeceniu z nácżyniem iego / Lámpy iego / y Oliwę ku świeceniu.
  15. Pothym Ołtárz ku kádzeniu / z drążki iego / Máſć pomázowániá / kádzeniá wonne / y Oponę miáſto drzwi Przybytkowych.
  16. Ktemu y Ołtárz do pálonych ofiár / y z krátą iego miedźiáną / drążki iego / y wſzytko nácżynie náleżące k niemu / tákże y Wánnę z Słupcem iey.
  17. Potym Opony do Sieni / Słupy iey z Podſtáwki ich / y Oponę miáſto drzwi v Sieni.
  18. Przytym Kołki około Przybytku y ſieni / y z powrozki ich.
  19. Tudźieſz Száty ku poſługowániu / w ktorych będą ſłużyć ná mieyſcu Swiętem: Y ſwięte Száthy Aároná kápłáná / y ſzáty Synow iego / áby ták vrząd kápłáńſki ſpráwowáli.
  20. Tedy wſzytko zgromádzenie ſynow Izráelſkich / wyſzli od oblicżnośći Moiżeſzowey.
  21. A ile ich było ktorych to ſercá ruſzyło / á mieli dobrą wolą / przychodźili á znoſili podátek Pánu / ná budowánie Przybythku zgromádzeniá / y ku ochędoſtwu iego / tákże ná robotę ſzát ſwiętych.
  22. A nie tylko mężowie / ále też y niewiáſty z ſwey chući / przynoſiły zápony / náuſznice / pierśćienie / y mánuelle / á wſzytki klenoty złote: Owá káżdy przynoſił podáthek złotá Pánu.
  23. Tákże ktory kolwiek miáł Hiácynt / ſzárłát / iedwáb cżerwony / len ćienki / wełnę koźią / ſkory ſkopowe cżerwono fárbowáne / ſkory borſukowe / wſzytko to przynoſili.
  24. A kthokolwiek przynoſił Pánu podátek śrebrá y miedźi / to dáwáł ku ofierze Pánu: Ci też co mieli drzewá Sytym / tedy go dodáwáli ku oney wſzytkiey roboćie.
  25. Y wſzytki też niewiáſty / ktore ſubtelnie przáść vmiáły / przynoſiły to co náprzędły / hiácynt / ſzárłát / y cżerwony iedwáb / y len ćienki.
  26. A wſzytki niewiáſty ná tę robotę dowćipne / á ktemu chutliwe / koźią wełnę przędły.
  27. Przythym ludźie przednieyſzy / przynieſli kámienie Onychiny / y kámienie ku oſádzeniu Efodu / y Nápierſniká.
  28. Tákże rzecży wonne / y oliwę ku świeceniu / y ná máść pomázowániá / y ku kádzeniu wonnemu.
  29. A ták wſzyſcy mężowie y niewiáſty z ſynow Izráelſkich / iáko kto był w ſwey dobrey woley ruſzon ku przynoſzeniu / ná wſzytkę tę robotę ktorą Pán roſkázáł przez poſelſtwo Moiżeſzowo / przynoſili dobrowolnie Pánu.
  30. † Tedy rzekł Moiżeſz ſynom Izráelſkiem / Pátrzáyćieſz żeć Pán miánowićie obráł Bezeleelá ſyná Vrowego / wnęká Hur / z pokoleniá Iudá.
      † Wyſz.31.v.2.

  31. Ktoregoć on nápełnił Duchem Boſkiem / dowćipem / y roſtropnośćią / y vmieiętnośćią rzemieſłá káżdego.
  32. Ku wymyſleniu nowych wynáláſkow w roboćie / ták ná złoćie / iák ná śrebrze / tákże y ná miedźi.
  33. W wpráwowániu kámieni / y w roboćie drzewem / ku porobieniu wſzytkiego miſternie.
  34. Dáł mu też dowćip áby náucżáł ine / A tákże y Ooliábowi ſynowi Achizámáchowemu z pokoleniá Dán.
  35. Tyć on nápełnił oſobliwem rozumem ku wypráwieniu wſzytkiego budowániá miſterną robotą / y háftowániem ná hiácynćie / ſzárłáćie / cżerwonem iedwábiem / y lnie ćienkiē / Tákże w tkáckiem rzemieſle / ták iż wſzytkę tę robotę wypráwić mogą / á co miſternego wymyſlić.

    Kápitułá 36.
    ¶ 1. Robotnicy budowániá mieyſcá ſwiętego. 6. Zákázánie áby nic więcey nie dáwáno ná przerzecżoną robotę. 8. Kſztáłt y ſpoſob iego y opony iego. 24. Podſtáwki y ine iego przypráwy.

  1. Tedy Bezeleel z Ooliábem / y z inemi ludźmi miſternemi / kthore Pán był obdárzył dowćipem / y vmieiętnoſćią / około wſzythkiey roboty mieyſcá ſwiętego / ſpráwili to ták iáko im był Pán roſkázáł.
  2. Bo był Moiżeſz wezwáł Bezeleelá / Ooliábá / y ine ludźi dowćipne / kthore był Pán oſobliwą vmieiętnośćią obdárzył / y onych wſzytkich ktorzy przychylni byli z dobrą wolą przycżyniáć ſię do tey roboty / áby wykonáná byłá.
  3. Y támże wźięli od Moiżeſzá on wſzytek podátek / ktory złożyli ſynowie Izráelſcy ná robothę mieyſcá ſwiętego / áby dokonáno było / Ale oni vſtáwicżnie tym więcey przynoſili dobrowolnie.
  4. Tedy oni wſzyſcy miſterni rzemieſlnicy około robot mieyſcá ſwiętego / opuśćiwſzy ine ſwe roboty / ktoremi ſię báwili / zeſli ſię.
  5. A mowili do Moiżeſzá temi ſłowy / Więcey lud przynáſzá ofiáruiąc / niż potrzebá ku dokońcżeniu robot tych / ktore Pán wypráwić roſkázáł.
  6. Roſkázáł tedy Moiżeſz obwołáć miedzy námioty themi ſłowy / Iuż więcey żáden mąż áni niewiáſtá / niecháy nicżego nie dáwá ná robotę mieyſcá ſwiętego: Y tákże zákázáno ludowi podátku.
  7. Gdyż iuż mátheryey ku wypráwieniu wſzytkich robot było doſtátek / ták iż też áż názbyt było.
  8. Tedy wſzyſcy dowćipni budownicy / ktorzy ony roboty wypráwowáli / ſpráwili do Przybytku Opon dźieſięć z kręconego lnu / z hiácyntu z ſzárłátu / y z iedwábiu cżerwonego / z Cheruby / á ty były háwtárſką robotą.
  9. Długość iedney opony byłá ná dwudźieſtu y ośḿ łokiet / á ſzerokoſć iey ná cżterech łokiet / ták iż wſzytki były pod iednáką miárą.
  10. Y złącżył pięć opon iednę z drugą / á tákże y drugie pięć ſpołu.
  11. A pocżynił pętlicżki hiácyntowe po kráiu iedney opony ku zápinániu / á tákże vcżynił áż v oſtátecżney ná kráiu iey / ná zápinánie z drugą.
  12. A vcżynił tych petlic po piąćidźie ſiąt wſzędy / thák iż iedná przećiw drugiey rowno ná oponách byłá.
  13. K niem też y po piąćidźieſiąt hácżkow złothych / ktoremi zápináł opony iednę do drugiey / A tákći był ſpráwion Przybytek ieden.
  14. Vcżynił też iedennáśćie Opon z koźiey wełny ná námiot nád Przybytkiem.
  15. Długość iedney opony byłá ná trzydźieſći łokiet / á ſzerokość iey ná cżtery łokćie / pod iednąż miárą były wſzytki.
  16. Z ktorych pięć ſpołu złącżył oſobno / á ſześć oſobno.
  17. Vcżynił kthemu pięćdźieſiąt petlic po kráiu iedney opony ná ſpinániu / á pięćdźieſiąt po kráiu drugiey ku ſpinániu.
  18. A do nich hácżkow miedźiánych po piąćidźieſiąt / do zápinániá námiotu áby był ieden.
  19. Do tego námiotu vcżynił dwoiſty wierzch / ſpodni z ſkor ſkopowych cżerwono fárbowánych / á wierzchni z ſkor borſukowych.
  20. Potym wygotowáł Deſzcżki ná Przybytek z drzewá Sytym / ktore by proſto ſtáły.
  21. Iedná deſzcżá byłá wzdłuż ná dźieſiąći łokiet / á w ſzerz ná pułtorá łokćiá.
  22. V káżdej Deſzcżki dwá Wręby ieden przećiw drugiemu / á thákże przypráwił wſzytki deſzcżki Przybytku.
  23. Zgotowáł tedy deſzcżki do Przybytku / dwádźieſćiá ná iednę ſtronę od Południá.
  24. Pod ktore podłożył cżterdźieśći Podſtáwkow ſrebrnych / do káżdey deſzcżki po dwu / áby w nich ſtáły ony dwá wręby.
  25. A temże kſztáłtem ná drugą ſtronę wypráwił dwádźieſćiá Deſzcżek ná ſtronie ku Pułnocy.
  26. Tákże cżterdźieśći Podſtáwkow śrebrnych do nich / dwá podſtáwki pod iednę deſzcżkę / á dwá pod drugą.
  27. A z boku Przybytku ku Záchodu ſłońcá ſpráwił ſześć Deſzcżek.
  28. Thákże po dwu w kąćiech Przybytku.
  29. Ktore ſpołu v dołu iáko y v wierzchu Skoblicámi vięte były / á tákże vcżynił z obu ſtron w kąćiech.
  30. A ták ośḿ deſzcżek było z ſzeſćią náſćie ſwych podſtáwkow / po dwu pod káżdą deſzcżką.
  31. Potym wyrobił Drążki z drzewá Sytym / pięć ná iednę ſtronę Przybytku.
  32. A ktemu pięć Drążkow ná drugą ſtronę Przybytku / A záſię pięć drążkow do deſzcżek Przybytku / z ſtrony od Záchodu ſłońcá.
  33. Vcżynił też y średni Drążek / ktory przechodźił podle deſzcżek / od końcá do końcá.
  34. A powlokł deſzcżki złotem / y kolcá ich pocżynił złote / w ktore zákłádáno drążki / á drążki też złotem opráwił.
  35. Spráwił też Záſłonę z Hiácyntu / z ſzárłátu / z cżerwonego iedwábiu / ze lnu kręconego / robothą háftárſką / z Cherubiny.
  36. A do niey wygothowáł cżtery Słupy z drzewá Sytym / ktore powlokł złotem / y złote hácżki do nich / pod ktore vláł cżtery Podſtháwki śrebrne.
  37. Ktemu też wyrobił Záſłonę do drzwi Przybytku / z hiácyntu / z ſzárłátu / z iedwábiu cżerwonego / y z kręconego lnu / robotą háftárſką.
  38. A do niey pięć Słupow y z ich hácżki / tákże wierzchy ich / y okrącánie ich / ktore opráwił złotem / do ktorych ſpráwił pięć Podſtháwkow miedźiánych.

    Kápitułá 37.
    ¶ 1. Budowánie Skrzynie / Wieká / Cherubow. Stołu chlebom przáſnem / Lichtárzá / Ołtárzá ku kádzeniu / y przypráw ie°.

  1. Y ſpráwił Skrzynię Bezeleel z drzewá Sytym / kthorey dłużá byłá ná pułtrzećiá łokćiá / á ſzerokość ná pułtorá / tákże wyżſzá ná pułtorá łokćiá.
  2. Tę z wierzchu y we wnątrz opráwił złotem / y obtocżył liſtwą złotą.
  3. Vláł też do niey cżtery Kolcá złote ná cżterech rogoch / dwie ná iedney ſtronie / á dwie ná drugiey.
  4. Spráwił theż do niey Drążki z drzewá Sytym / á opráwił ie złotem.
  5. A záłożył drążki w kolcá po obu ſtron / ku noſzeniu iey.
  6. Ktemu vcżynił nád nię Wieko z ſzcżerego złotá / ná dłużą pułtrzećiá łokćiá / á ná ſzerzą pułtorá łokćiá.
  7. A po obudwu końcoch Wieká / dwá Cheruby ze złotá breytowáne°.
  8. Iednego Cherubá ná iedney ſtronie / á drugiego Cherubá ná drugiey ſtronie Wieká onego / poſtáwiwſzy ie z obu ſtron.
  9. Oni Cherubini mieli ſkrzydłá ku gorze rośćiągnione / ktoremi okrywáli Wieko / będąc obroceni ieden przećiw drugiemu twárzą nád wiekiem.
  10. Przytym ſpráwił Stoł z drzewá Sytym / ná dłużą dwá łokćiá / á ná ſzerzą łokieć / á ná wyżſzą pułthorá łokćiá.
  11. Powlokł gi złotem ſzcżerem / á około niego ſpráwił ná wierzch Liſtwę złotą.
  12. Vcżynił też do niego w około krániec ná dłoń ſzeroki / á on krániec obtocżył liſtwą złotą.
  13. Y vláł cżtery kolcá złote / kthore ná końcoch cżterech iego nog przybił.
  14. Ty były pod kráńcy / gdźie zákłádáno drążki ku noſzeniu ſtołu.
  15. Pocżynił też drążki z drzewá Sytym / ktore powlokł złotem / áby ſtoł noſzono ná nich.
  16. Spráwił też y nácżynie náleżące kniemu / Miſy / Kádźielnice / Kubki / y Cżáſzki ze złothá ſzcżerego ku nálewániu.
  17. Przytym wygotowáł y Lichtárz ze złothá ſzcżerego breytowánego / Słupiec / Pręty / Cżáſzki / Gáłki y Kwiáty iego / wſzytko z iedney máteryey.
  18. A wychodźiły ſześć pręthow po ſtronách iego / to ieſt trzy pręty z iedney ſtrony Lichtárzá / á trzy pręty po drugiey ſtronie iego.
  19. Y były ná iednem pręćie trzy cżáſzki / ná kſztáłt cżáſzki orzechá migdáłowego / y gáłká iedná z kwiátem / tákże ná drugiem pręćie trzy cżáſzki / gáłká / y kwiát / A ták było ná wſzytkich ſześći prętoch / ktore wychodźiły z lichtárzá.
  20. A ná ſámem Słupcu były cżtery cżáſzki / ná kſztáłt cżáſzki orzechá migdáłowego / z gáłkámi ſwemi y z kwiáty ſwemi.
  21. Y byłá gáłká pod dwiemá pręty iego / á drugá pod drugiemi dwiemá / á trzećiá pod trzećiemi dwiemá / A ták było v wſzythkich ſześći prętow z niego wychodzących.
  22. A gáłki y pręthy około Słupcá onego / wſzytki były z ſzcżerego złotá breythowánego / iednákiemże kſztáłtem.
  23. Vcżynił też ſiedḿ Lámp do niego / y Nożycżki do nich / y Kágánki ze złotá ſzcżerego.
  24. Ten Lichtárz był ſpráwion ze wſzytkiem ſwem nácżyniem z iednego tálentu ſzcżerego złotá.
  25. Spráwił też Ołtárz ku kádzeniu z drzewá Sythym / ná dłużą ieden łokieć / á ná ſzerzą theż ieden łokieć / ktory był gránowity / á iego wyżſzá byłá ná dwu łokiet / á rogi wychodźiły z niego.
  26. A powlokł wierzch iego złotem ſzcżerem / tákże y śćiány iego wſzędy w około / y rogi iego / á wſzędy około niego vcżynił krániec złoty.
  27. Pod ktorem vcżynił po dwu kolec złotych / ná końcoch po obudwu ſtronách / gdźie zákłádáno drążki ku noſzeniu iego.
  28. Ty drążki pocżynił z drzewá Sytym / á opráwił ie złotem.
  29. Przypráwił też y Máść ku pomázowániu ſwiętemu / y Kádzenie z rzecży nácżyſtſzych wonnych / robotą áptekárſką.

    Kápitułá 38.
    ¶ 1. O Ołtárzu pálonych ofiár. 4. O iego Roſzćie. 8. O Wánnie. 9. O Sieni / o Słupiech / y o Oponách. 18. O Záſłonie. 24. Licżbá złotá i śrebrá / ktore ná tę robotę náłożono.

  1. Spráwił theż y Ołtárz ku páleniu ofiár z drzewá Sytym / ktory był wzdłuż ná piąći łokiet / á wſzerz ná piąći / gránowity / á wyſokoſć iego byłá ná trzy łokćie.
  2. A ſpráwił rogi iego ná cżterech węgłoch / kthore z niego wychodźiły / á powlokł ie miedźią.
  3. Tákże y wſzytko nácżynie náleżące do Ołtárzá porobił z miedźi / Kotły / Miotły / Miednice / Widły / Lopáty / y wſzytek iny ſprzęt.
  4. Vrobił też do ołtárzá Roſt miedźiány iáko krátę / ktory wpráwił w poſrzod ołtárzá ná doł / thák iż był práwie w puł ołtárzá.
  5. Y vláł cżtery Kolcá ná cżterech końcoch roſztu onego miedźiánego ku zákłádániu drążkow.
  6. A drążki pocżynił z drzewá Sytym / á powlokł ie miedźią.
  7. Y záłożył drążki w ony kolcá po ſtronách ku noſzeniu ołtárzá / * á był we wnątrz prożny zá deſzcżkámi.
      * Wyżſzey.27.v.8.

  8. Spráwił też y Wánnę miedźiáną á pod nię ſpodek miedźiány z A zwierćiádł onych niewiáſt / ktore ſię ſchádzáły ku drzwiám przybytku zgromádzeniá.
      A Niewiáſthy zániedbáwſzy onych przypráw zbytecżnych około twárzy / przynośiły żwierćiádłá ſwe Pánu / z kthorych oná wánná byłá ſpráwioná / A ktorych ony ná on cżás vżywáły / iáko y dźiś bułátnych.

  9. Wypráwił też y Sień od ſtrony Południowey / y opony do niey z kręconego lnu ná dłużą po ſtu łokiet.
  10. A kniem też dwádźieſćiá Słupow / z dwiemádźieſty Podſtáwkow miedźiánych / Y Zwierzchy ſłupow / około ktorych było Okrącánie ſrebrne.
  11. A tákże od Pułnocney ſtrony były opony po ſtu łokiet ná dłużą / z dwiemádźieſty ſłupow / y z dwiemádźieſty podſtáwkow miedźiánych / tákże y z Wierzchy ſłupow / około ktorych było okrącánie ſrebrne.
  12. A záſię od Záchodney ſtrony były Opony ná piąćidźieſiąt łokiet / z dźieſiąćią ſłupow / y z dźieſiąćią Podſtáwkow / y Wierzchy ſłupow około ktorych było Okrącánie ſrebrne.
  13. Tákże Opony od Wſchodu ſłońcá były ná pięćdźieſiąt łokiet.
  14. Opony ná piąćináſćie łokiet były po iedney ſtronie ze trzemi Słupy / y trzemi Podſtáwki.
  15. A ty po drugiey ſtronie iáko tám ták y ſám w ſámem wchodzeniu po ſieni / były opony ná piąćináſćie łokiet / z trzemi ſłupy / y z trzemi podſtáwki.
  16. Ktore wſzytki Opony około ſieni były z ſubtelnego lnu kręconego.
  17. A Podſtáwki miedźiáne pod ſłupy / á Wierzchy Słupow y Okrącániá około nich ſrebrne / ktemu przykryćie nád wierzchy ſrebrne / á ony wſzytki Słupy około ſieni były okrącáne ſrebrem.
  18. Nád tho we drzwiách oney ſieni ſpráwił Záſłonę z Hyácyntu / z ſzárłáthu / z iedwábiu cżerwonego / ze lnu kręconego háwtárſką robothą / ktorá byłá ná dłużą dwádźieſćiá łokiet / á ná wyżſzą y ná ſzerzą ná piąći łokiet / według kſztáłtu inych opon oney ſieni.
  19. A cżtery też Słupy iey ze cżteremi Podſtáwki miedźiánemi / ktorych Wierzchy Przykryćiá y Okrącániá były ſrebrne.
  20. Tákże y wſzytki kołki około Przybytku y Sieni miedźiáne były.
  21. A toć ieſt budowánie Przybytku ſwiádectwá / ktore ieſt ſpráwione pod licżbą ná roſkázánie Moiżeſzowo / ku ſłużbie Lewitow / przez Itámárá ſyná Aároná kápłáná.
  22. A Bezeleel Syn Vrow á wnuk Hurow z pokoleniá Iudá wypráwił wſzytko to co był Pán roſkázáł Moiżeſzowi.
  23. A z niem ſpołu Ooliáb ſyn Achizámáchow / z pokoleniá Dán / budownik y miſterny rzemieſlnik / y háftárz / ná hiácynćie / ſzárłáćie / iedwábiu y lnu ſubtelnem.
  24. A ták wſzytkiego Złotá z dobrey woley znieſionego / ktore náłożono ná budowánie mieyſcá ſwiętego / było Dwádźieśćiá y Dźiewięć Tálentow / y Siedḿſet y Trzydźieśći Syklow kośćielney wági.
  25. A záſię Srebrá ktore wybráno z ludźi / tych ktorzy ſzli w licżbę w zgromádzeniu ludu onego / było ſto Tálenthow / y Tyſiąc Siedḿſet / y Siedḿdźieſiąt y Pięć ſyklow / wági kośćielney.
  26. A ſkłádáli od głowy káżdy po puł ſyklá wági kośćielney / wſzyſcy ći ktorzy ſzli w licżbę / będąc we dwudźieſtu lát y dáley / ktorych ludźi było Sześć ſet tyſiąc / y Trzy tyſiące / Pięć ſet y pięćdźieſiąt.
  27. Sto Tálentow śrebrá było do lániá Podſtháwkow około mieyſcá ſwiętego / y do Záſłony: Sto Podſtáwkow ſpráwiono źe ſtá Tálentow / ták iż ieden Tálent wychodźił ná ieden Podſtáwek.
  28. A z Tyſiącá y z Siedmi ſet / z Siedmidźieſiąt y Piąći Syklow / poſpráwowáł Wierzchy do Słupow z przykryćiem ich / y z okrącániem.
  29. Miedźi tákże z dobrey woley ofiárowáney / było Siedḿdźieſiąt Tálentow / á dwá Tyſiącá y Cżtery ſtá Syklow.
  30. Z ktorych poſpráwowáł Podſtáwki do Drzwi Przybytku zgromádzeniá / y Ołtárz miedźiány z Roſztem iego Miedźiánem / y ze wſzytkiem nácżyniem náleżącem k niemu.
  31. Tákże y Podſtáwki około Sieni / Podſtáwki v drzwi do ſieni / y kołki wſzytki do Przybytku / y do ſieni wſzędy w około.

    Kápitułá 39.
    ¶ 1. Kſztáłt vbiorow y Szát Biſkupich / 32. Dokońcżon Przybytek zgromádzeniá / y wſzytek ſprzęt do niego náleżący.

  1. Porobili też z hiácyntu / z ſzárłátu / z iedwábiu cżerwonego / ſzáty ku poſługowániu ná mieyſcu świętem: A ſpráwili odźienie święte Aáronowi / thák iáko był Pán roſkázáł Moiżeſzowi.
  2. A ták ſpráwił Efod ze złotá / z hiácyntu / z ſzárłáthu / z cżerwonego iedwábiu / y ze lnu kręconego.
  3. Y nábreytowáli Blách złotych / z ktorych náſtrzygli ćienkich ſztref ku przeplátániu miedzy hiácynt / ſzárłát / y iedwáb cżerwony / y miedzy len ſubtelny / robotą háftárſką.
  4. A do tego Efodu ſpráwili dwá humeráły / kthore po obu ſtron ná kráioch ſię zápináły.
  5. Robotá też Brámu temże kſztáłtem byłá iáko y Efod / to ieſt ze złotá / z hiácyntu / z ſzárłátu / z cżerwonego iedwábiu / y z kręconego lnu / ták iáko był Pán roſkázáł Moiżeſzowi.
  6. Ktemu wygotowáli kámienie Onychiny / opráwione złotem oſádzeniem / wyrywſzy imioná Synow Izráelſkich / robotą ſnycerſką / iáko piecżęći rzeżą.
  7. A ony wpráwili po obu ſtron Efodu w humerálech / áby były pámiątką Synom Izráelſkiem / ták iáko roſkázáł Pán Moiżeſzowi.
  8. Spráwił też y Nápierſnik háftárſką robotą / tákowąż rownie / iáká byłá robotá Efodu / ze złothá / z hiácyntu / z ſzárłáthu / z iedwábiu cżerwonego / y ze lnu ſubtelnie kręconego.
  9. A vcżynili Nápierſnik on ná cżtery gráni / y ſowity / ktory był wdłuż ná piędźi / á w ſzerz ná piędźi.
  10. Y oſádźili go cżtermi rzędy kámieni / w pierwſzym rzędźie był Sárdyus / Thopázyus / y Szmárágd.
  11. W drugim rzędźie Kárbunkulus / Száfir / y Iáſpis.
  12. W trzećiem záſię rzędźie / Linkuryus / Achátes / y Ametyſt.
  13. Ná oſtátku w cżwártem rzędźie / Chryſolit / Onyx y Beryl / ktore wſzytki kámienie były opráwione oſádzeniem złotem.
  14. A ták onych kámieni było dwánáśćie z imiony Synow Izráelſkich wyrytych / robotą iáko rzeżą piecżęći / według dwoygánáśćie pokoleniá Izráelſkiego / iáko ktorego było imię.
  15. Pocżynili też łáńcuſzki v obudwu końcow nápierſniká ná wierzchu / ktore były z ſzcżerego złotá / miſternie plećioną robotą ſpráwione.
  16. Spráwili theż dwá Hácżki / y dwie obrącżce złote / á ony dwie obrącżce przypráwili do obu końcow Nápierſniká.
  17. A do onych záwlekli dwá łáńcuſzki złote / po końcoch nápierſniká.
  18. Potym drugie końce obu łáńcuſzkow / záwlekli do onych dwu hácżkow / ktore byli przypráwili ná wierzchu humeráłow v Efodu.
  19. Przytem vcżynili drugie dwie obrącżce złote / ktore do obu końcoch Nápierſniká ná doł przypráwili po kráioch ku Efodowi.
  20. Spráwili też dwie drugie obrącżki złote / ktore przypráwili do kráiow humerálnych v Efodu / przećiwko onemu gdźie ſię v dołu końce ſchodźiły ná háftowániu Efodowem.
  21. Y przywiązáli nápierſnik od obrącżek iego áż do obrącżek Efodowych / táśmą hiácyntową / áby ták było ná onem háftowániu Efodowem / á iżby nápierſnik nie był odięt od Efodu / ták iáko był Pán roſkázáł Moiżeſzowi.
  22. Potym ſpráwili pod Efod ſzátę wſzytkę hiácyntową / tkáckiey roboty.
  23. A v wierzchu iey vcżynili roſpor / y około onego roſporu vcżynili brám w páncerzowy wzor plećiony / iżby ſię nie rozerwáł.
  24. A v podołká ſzáty oney pocżynili gáłki ná kſztáłt pomágránátow / z hiácyntu / z ſzárłáthu / z iedwábiu cżerwonego y ze lnu kręconego.
  25. Pocżynili też y dzwonki z ſzcżyrego złotá / á przypráwili ie miedzy ony gáłki pomágránátowe / po kráiu ſzáty do podołká wſzędy w około.
  26. Ták iż ieden dzwonek wiſiáł podle pomágránátu / á pomágránát podle dzwonká w koło v podołká ſzáty oney ku poſługowániu / thák iáko był Pán roſkázáł Moiżeſzowi.
  27. Poſpráwiáli też Aáronowi y ſynom iego / ſzáty z ſubtelnego lnu tkáckiey roboty.
  28. Y Cżápki lniáne ochędożne / y vbrániá z kręconego lnu.
  29. Tákże Pás z ſubtelnego lnu kręconego / z hiácyntu / z ſzárłátu / y z iedwábiu cżerwonego / háftárſką robotą / ták iáko Pán roſkázáł Moiżeſzowi.
  30. Ktemu wygotowáli y bláchę korony ſwiętey / ze złotá ſzcżerego / ná ktorey wyryli tem kſztáłtem iáko piecżęći rzeżą / Swiątość Páńſká.
  31. A przywiązáli ią táśmą hiácyntową ná przodek do cżápki / ták iáko Pán roſkázáł Moiżeſzowi.
  32. A ták ſię dokońcżyłá wſzytká robotá około Przybytku zgromádzeniá / A ſynowie Izráelſcy vcżynili doſyć wſzytkiemu temu co roſkázáł Pán Moiżeſzowi.
  33. Y przynieſli Przybytek do Moiżeſzá / y ze wſzythkiemi przypráwámi iego / z Hácżyki / z Deſzcżkámi / z Drążki / z Słupy / y z Podſtáwkámi.
  34. Tákże y Wierzch ſowity od ſpodku z ſkor ſkopowych cżerwono fárbowánych / á z wierzchu z ſkor borſukowych / y Záſłonę do námiotu.
  35. Przytym Skrzynię ſwiádectwá z drążki iey / y Wieko vbłágániá.
  36. Potym y Stoł ze wſzytkiem nácżyniem iego / y Chleby pokłádne.
  37. Y Lichtárz też ochędożny / z Lámpámi iego / porządnie przypráwionemi / ze wſzytkiem iego nácżyniem / y z oliwą ku świeceniu.
  38. Tudźież y Ołtárz złoty / Máść pomázowániá / y kádzeniá wonne / z záſłoną do drzwi przybytku.
  39. Thákże Ołtárz miedźiány z roſztem iego miedźiánem / z drążki iego / y ze wſzytkiem nácżyniem náleżącem do niego / y Wánnę z ſpodkiem iey.
  40. Nád to y Opony do Sieni z ſłupy iey / y z Podſtáwki do nich / Záſłonę też do drzwi v ſieni / Powrozy do niey y Kołki / ze wſzytkiem nácżyniem ku poſłudze w Przybythku zgromádzeniá.
  41. Ktemu ieſzcże y ſzáty odświętne / ku poſługowániu ná mieyſcu ſwiętem / y Swięte odźienie Kápłáná Aároná y Synow iego / ku ſpráwowániu vrzędu kápłáńſkiego.
  42. Iáko był roſkázáł Pán Moiżeſzowi / ták ſynowie Izráelſcy wypráwili wſzytkę robotę.
  43. Y gdy oglądáł Moiżeſz ono wſzytko co oni porobili / iáko miáł od Páná roſkázánie / błogoſłáwił iem.

    Kápitułá 40.
    ¶ 2. Ná roſkázánie Páńſkie poſtháwion Przybytek / Skrzyniá / Sthoł / Lichtárz / Ołtárz / Wánná / y Sień / wſzythko w ſwem ſłuſznem porządku. 31. Aáron y Synowie iego w ſwych ſzátách / y w ſwoiem porządku. 34. Chwáłá Páńſká okryłá Przybytek.

  1. Pothym Pán ták mowił ku Moiżeſzowi.
  2. Dniá pierwſzego / mieſiącá pierwſzego / wyſtáwiſz Przybytek zgromádzeniá.
  3. Tám Skrzynię ſwiádectwá poſtáwiſz / ktorą zákryieſz záſłoną.
  4. Támże wſtáwiſz y Stoł przypráwiony porządkiem ſwoiem / A tám też poſtháwiſz y Lichtárz zápáliwſzy Lámpy iego.
  5. Potym wſtáwiſz Ołtárz złoty / ku kádzeniu przed ſkrzynią ſwiádectwá / á záwieſiſz záſłonę w weſćiu do Przybytku.
  6. Poſtáwiſz Ołtárz ku páleniu ofiár przed drzwiámi Przybythku zgromádzeniá.
  7. A támże poſtáwiſz miedzy Przybythkiem zgromádzeniá / á miedzy Ołtárzem / Wánnę w ktorą wody náleieſz.
  8. Wyſtáwiſz też y Sień około / á záwieſiſz záſłonę we drzwiách v ſieni.
  9. Y weźmieſz Máśći pomázowániá / á pomáżeſz Przybytek / y tho co iedno w niem ieſt / y poświęćiſz gi ſpołu ze wſzytkiem nácżyniem iego / á będźie ſwięty.
  10. Potym pomáżeſz ołtárz páleniá ofiár ze wſzytkiem nácżyniem iego / á poświęćiſz gi że będźie náświętſzem.
  11. Nád to pomáżeſz wánnę / y ſpodek iey / á poświęćiſz ią.
  12. Przywiedźieſz też Aároná y Syny iego przed drzwi przybytku zgromádzeniá / á omyieſz ie wodą.
  13. Y oblecżeſz Aároná w ſwięte odźienie / á pomáżeſz go y poſwięćiſz / áby był moim kápłánem.
  14. Przywiedźieſz też y Syny iego / ktore oblecżeſz w ſzáty.
  15. A pomáżeſz ie iákoś pomázáł oycá ich / áby oni byli kápłány moiemi / A pomázániem them áby byli poświęceni ná kápłáńſtwo wiecżne w potomſtwách ſwoich.
  16. Tedy vcżynił Moiżeſz wſzythko to co mu Pán roſkázáł.
  17. * A pierwſzego dniá pierwſzego mieſiącá / roku wtorego / wyſtháwion ieſt Przybytek.
      * W.4.Mo.7.v.1.

  18. Y wyſtáwił Moiżeſz Przybytek / á záłożył podſtáwki iego / y deſzcżki do niego / á drążki do niego / podniożſzy ſłupy iego.
  19. Rozbił też y námiot nád przybytkiem / á przykryćie zwierzchnie nád námiotem wynioſł ku gorze / ták iáko był Pán Moiżeſzowi roſkázáł.
  20. Potym wźiąwſzy táblice ſwiádectwá / włożył do Skrzynie / á záłożył drążki do niey / á ná wierzch ſkrzynie włożył Wieko vbłágániá.
  21. Y wſtáwił Skrzynię do Przybytku / á zákrył ią záſłoną iey / ták iáko Pán roſkázáł Moiżeſzowi.
  22. Poſtáwił potym Stoł w przybytku zgromádzeniá / przy ſtronie Pułnocney przed záſłoną.
  23. A porządnie ná niem ſkłádł chleby przed Pánem / iáko byl Pán roſkázáł Moiżeſzowi.
  24. Przytym też poſtáwił Lichtárz w przybytku zgromádzeniá / przećiw Stołowi przy ſtronie Południowey.
  25. Zápálił też y Lámpy przed Pánem / iáko to był Pán roſkázáł Moiżeſzowi.
  26. Poſtáwił też y Ołtárz złoty w przybytku zgromádzeniá przed záſłoną.
  27. Y kádźił ná niem kádzeniem wonnem / iáko to był roſkázáł Pán Moiżeſzowi.
  28. Pothym záwieſił Oponę we drzwiách przybytku.
  29. Nád to poſtáwił Ołtárz ku páleniu ofiár / w ſámem weśćiu do przybytku zgromádzeniá / y ofiárowáł ná niem zápáloną ofiárę / y śniedne ofiáry / ták iáko Pán roſkázáł Moiżeſzowi.
  30. Potym poſtháwił Wánnę miedzy przybytkiem zgromádzeniá / y miedzy Ołtárzem / á náláł do niey wody ku vmywániu.
  31. Potym oną wodą / Moiżeſz / Aáron / y ſynowie iego / vmywáli ſobie ręce y nogi ſwoie.
  32. Gdy mieli wchodźić do Przybytku zgromádzeniá / á przyſtępowáć do ołtárzá / vmywáli ſie / thák iáko był Pán roſkázáł Moiżeſzowi.
  33. Wyſtáwił też y Sień około przybythku y ołtárzá / á záwieſił záſłonę we drzwiách ſieni oney: A thákże Moiżeſz dokońcżył oney ſpráwy ſwoiey.
  34. † Tedy obłok okrył przybytek zgromádzeniá / á chwáłá Páńſká nápełniłá go.
      † W.4.Mo.9.v.15. 1.Krol.8.v.10.

  35. Ták iż Moiżeſz nie mogł wnidź do przybytku zgromádzeniá / Abowiem obłok ſtháł nád niem / A á chwáłą Páńſką nápełnion był on przybytek.
      A Páń ſwą wielmożność y oblicżność thám okázowáł.

  36. A kiedykolwiek obłok odchádzáł od przybytku / Synowie Izráelſcy ruſzáli ſie z mieyſcá á ſzli w drogę.
  37. Ale gdy obłok nie odchádzáł / nie ruſzáli ſie z mieyſcá / áż do onego dniá kiedy odchádzáł.
  38. Abowiem we dnie ſtháł obłok Páńſki nád przybytkiem / á w nocy ogień w niem przed ocżymá wſzytkich Izráelitow / ták długo poki ſzli w drogę.
Spis Kapituł, Indeks Kſiąg