Kápitułá 1.
    ¶ 1. 5. Wielmożność y vrząd Syná Bożego. 12. Widzenie ſiedmi lichtárzow y gwiázd.

  1. Ziáwienie Iezu Kriſtá ktore mu dáł Bog / áby okázáł ſługám ſwoim rzecży ktore ſię máią zſtáć A rychło / á on poſłáwſzy ie przez Aniołá ſwego / oznáymił Iánowi ſłudze ſwemu.
      A Gdyż Ián święthy opiſuie co ſię miáło ſtáć wiekow przyſzłych / dáwá znáć iż ſkutek tych rzecży ktore tu ſą oznáymione miáł ſię rychło pocżąć / ále nie zárázem wſzytko miáło być dokońcżono / á Piotr święty piſze że v Páná dźień ieden ieſt iáko tyſiąc láth / á thyſiąc lát iáko dźień ieden.

  2. Ktory świádcżył ſłowo Boże / y świádectwo Iezu Kryſtá / y ktorekolwiek rzecży widźiáł.
  3. Błogoſłáwiony ktory cżytá / y błogoſłáwieni kthorzy ſłucháią ſłowá proroctwá tego / y chowáią ty rzecży kthore w nim ſą opiſáne / ábowiem cżás bliſko ieſt.
  4. Ián ſiedmi kośćiołom kthore ſą w Azyiey / łáſká y pokoy niech wám będźie od tego * ktory ieſt / y ktory był / y ktory prźiydźie / y od B ſiedmi duchow kthorzy ſą przed oblicżnośćią ſtolice iego.
      B Ták theż mowi Páweł 1.Tym.5.v.22. gdźie świádcży Bogiem / Kryſtuſem / Anioły / nie iżeby byli rowni Bogu y Kryſtuſowi / ále iż vſtáwicżnie ſtoią przed máieſthátem Bożym gotowi cżynić roſkázánie Boże / á ći ſiedḿ Duchowie niżey Káp.5.v.6. názwáni ſą rogámi y ocżymá báránkowemi / tho ieſt ſługámi.

      * 2.Mo.3.v.14.

  5. Y od Iezu Kryſtá / † ktory ieſt wierny on świádek * pierworodny z vmárłych / y Kſiążę krolow źiemie / Themu ktory nás vmiłowáł / y omył nás z grzechow náſzych † krwią ſwoią.
      † Pſálm.89.v.38.
      * 1.Kor.15.v.21. Kol.1.v.18
      † Zyd.9.v.14. 1.Piotr.1.v.19. 1.Ián.1.v.9. 1.Piotr.2.v.3.

  6. Y ktory nás vcżynił krolmi y kápłány Bogu y Oycu ſwemu / themu niech będźie chwáłá y moc ná wieki wiekow / Amen.
  7. ♀ Oto idźie z obłokámi / y vyzry go káżde oko / ktemu y ći ktorzy go przebili / y będą nárzekáć C przed nim wſzytki pokoleniá źiemie / Ták / Amen.
      C Abo dlá niego / Abowiem ná on cżás gdy przyidźie ná ſąd poznáią go ktorego przed tym gárdźili y okrutnie przeſládowáli.

      ♀ Ezá.3.v.14. Mát.24.v.30.

  8. * Iám ieſt Alphá D y Omegá / to ieſt / pocżątek y koniec / mowi Pán / ktory ieſt y ktory był / y ktory prźiydźie / tho ieſt / on wſzechmogący.
      D Są litery obiecádlá Greckiego pirwſzá y oſtátniá.

      * Niżey 21.v.6 y 22.v.13.

  9. Iá Ián kthorym ieſt brátem wáſzym / y towárzyſzem w vćiſku / y w kroleſtwie / y w ćierpliwośći Kryſtuſá Iezuſá / byłem ná oney E wyſpie ktorą zową Pátmos / dlá ſłowá Bożego / y dlá świádectwá Iezuſá Kryſtuſá.
      E To ieſt / gdźie był wygnán od Ceſárzá Rzymſkiego / á iż w tym wygnániu miáł to źiáwienie od Páná / tedy z tąd poćiechę mámy iż thym więcey będźiemy náucżeni od Páná gdy dlá práwdy ie° ćirpieć będźiemy.

  10. Y byłem záchwycony od duchá w dźień F Niedźielny / y ſłyſzáłem G zá ſobą głos wielki iáko H trąby.
      F W Grec. ſtoi páńſki / ktori był od Apoſtołow poſtánowion ku ſłuchániu ſłowá Bożego y vżywániu wiecżerzey Páńſkiey.
      G Dáwá znáć iż Pán vſtáwicżnie wołá zá wiernemi ſwemi ſłowem ſwym / y pobudzá ie ku ſłuchániu práwdy.
      H To mowi iż głoſem Bożym święći ktorzy ná thym świećie boiuią / bywáią pobudzeni przećiwko niepráwoſći ludzkiey.

  11. Mowiąc: Iám ieſt Alphá y Omegá / pierwſzy y oſtátni / á co widźiſz nápiſz w kſięgi / y poſli I ſiedmi kośćiołom ktore ſą w Azyiey / w Efeźie / y w Smirnie / y w Pergámie / y w Tyátyryiey / y w Sárdźiech / y w Filádelfijey / y w Láodycei.
      I Záiſte to záleży y wſzythkim koſćiołom wiernym gdy ſię to źiáwienie ſtáło dlá wſzech wiernych Bożych.

  12. Obroćiłem ſię tedy ábym obácżył K głos ktory był mowił ze mną / á obroćiwſzy ſię / vyzrzáłem ſiedḿ L lichtárzow złotych.
      K To ieſt / tego ktory mowił.
      L To ieſt / zborow świętych / pod tą licżbą rozumie ſię wſzythek koſćioł Krzeſćiáńſki ktory Kryſtus rządźi / co ſię rozumie przez ty ſłowá / Y był w pośrzodku.

  13. A w pośrzodku ſiedmi lichtárzow złotych niektorego podobnego ſynowi cżłowiecżemu / oblecżonego w długą M ſzátę / y opáſánego áż pod N pierśi ♀ páſem złotym.
      M Tá ſzátá znácży ſpráwiedliwość Bożá / ktorą otrzymámy wiárą w Kryſtuſá.
      N Przez ty pierśi rozumieią ſię poćiechy duchowne y dáry / ktoremi Pán koſćioł ſwoy obdárzá / á tych pierśi żądá oblubienicá w pieśni Sálomonowey / powiedáiąc: Iż lepſze ſą pierśi twoie niż wino páchnące máſćiámi wybornemi / to ieſt / dobrodźieyſtwy Duchá S.

      ♀ To ieſt / práwdźiwą miłoſćią / gdyż żáden miłoſći więtſzey mieć nie może / iedno áby położył duſzę ſwą zá przyiáćioły ſwoie.

  14. A P głowá iego y włoſy były biáłe iáko wełná biáłá / iáko śnieg / á Q ocży iego iáko płomień ogniá.
      P To ieſt / Boſtwo iego ktore ieſt ták biáłe iáko śnieg / przetho ocżymá ludzkiemi nie może być ogárnione / ále gdy ſię zſtáł cżłowiekiem thedy ſię nám dáł widźieć y prźiſtęp do niego mámy beśpiecżnieyſzy / ná koniec to znácży iż Bog ieſt świátłoſćią / y ćiemnoſći w nim nie máſz.
      Q Ty znácżą mądrość Kryſtuſowę przed ktorą nic ſię oſtáć nie może / y ktorá świeći iáko pochodniá.

  15. R Nogi też iego podobne moſiądzowi / iákoby w piecu goráiące / á głos iego iáko głos wielá wod.
      R To ieſt / ſmyſły y chući cźiſte / á zdáło ſię Iánowi iákoby gorzáły w piecu dlá tego iż nás ták zápálcżywą chućią vmiłowáł iż nás śmierćią ſwą odkupił.

  16. Y miáł ná S práwicy ſwey ſiedḿ T gwiázd / á z vſt iego V miecż z obu ſtron oſtry wychodźił / y X oblicże iego było ná kſztáłt ſłońcá / gdy w ſwoiey mocy świeći.
      S To ieſt / w mocy ſwey.
      T To ieſt / wſzyſtki Miniſtry Słowá Bożego / á ná oſtátek wſzytki rzecży.
      V To ieſt / Słowo iego przeráżáiące áż do rozdźieleniá duchá y duſze. Zyd. 4.
      X Gdyż świátłoſćią Kryſthuſową wſzyſcy wierni bywáią oświeceni wedle woley iego.

  17. A gdym go vyzrzáł / vpádłem v nog iego iákoby vmárły / tedy włożył práwicę ſwą ná mię / mowiąc mi: Nie boy ſię / Iámći ieſt pierwſzy y oſtátni.
  18. Y ktory żywę choćiám był vmárł / á oto żywę ná wieki wiekow Amen / Y mám Y klucże piekłá y śmierći.
      Y To ieſt / moc.

  19. Nápiſz ty rzecży ktoreś widźiáł / y ktore ſą / y ktore ná potym być máią.
  20. Táiemnicę ſiedmi gwiázd ktoreś widźiáł ná práwicy moiey / y ſiedmi lichtárzow złotych. Siedḿ gwiázd / ſąć Z Aniołowie ſiedmi kośćiołow / A ſiedḿ lichtárzow ktoreś widźiáł / ſą ſiedḿ kośćiołow.
      Z To ieſt / Páſtyrze y miniſtrowie od Bogá poſłáni.

    Kápitułá 2.
    ¶ 1. Nápominá kośćioły niektore ku ſtátecżnośći / y ku pokućie / ták groźbámi iáko y obietnicámi.

  1. Nápiſz A Aniołowi Kośćiołá Efeſkiego: Ty rzecży mowi then ktory trzymá ſiedḿ gwiázd w práwicy ſwey / y chodźi miedzy ſiedmią lichtárzow złotych.
      A T.i. Páſterzowi.

  2. Wiem ſpráwy thwoie / y prácą / y ćierpliwość twoię / á iż nie możeſz znoſić złych / y doświádcżyłeś tych ktorzy ſię mienią być Apoſtoły / á nie ſą / y nálázłeś ie kłámcámi.
  3. Y byłeś vćiśnion / y ćierpiſz: Y prácowáłeś dlá imieniá mego / á nie vſtáłeś.
  4. Ale mám nieco przećiwko thobie / żeś miłość twoię pierwſzą B opuśćił.
      B Winni bywáią przed Bogiem nie tylko ći w ktorych wiárá y miłość gáśnie / ále też y ći w ktorych tych rzecży vbywá przez ich niedbáłość / á ták gdy miłośći vbywá ieſtći to pocżątkiem ku zátráceniu / á gdyż oná ieſt ogniem / tedy płomień iey má bráć moc á nie má być vmnieyſzon.

  5. A ták pámiętáy ſkądeś wypádł / y pokutuy / á pierwſze vcżynki dźiáłáy / á gdźieby inácżey / prźiydę przećiwko tobie rychło / á ruſzę C lichtárz twoy z mieyſcá ie° / ieſlibyś ſię nie vpámiętáł.
      C Vrząd páſterſki przypodobán ieſt lichtárzowi / przetho iż má świećić przed ludzmi iáko lámpá.

  6. Ale iednák to máſz / iż nienáwidźiſz vcżynkow D Nykoláitow / ktorych y iá nienáwidzę.
      D Ci byli odſzcżepieńcy ktorzy chćieli áby y żony były poſpolite / y ták byli názwáni od niektorego Nykoláuſá / ktory onę ſectę pocżął / á wedle mnimániá wielá ich był ieden z Dyákonow / o ktorych mowi Łuk. w Dźie. 6.

  7. Kthory má vcho / niech ſłuchá co Duch mowi kośćiołom: E Temu ktoryby zwyćiężył / dám ieść z drzewá żywotá / ktore ieſt w pośrzodku F ſádu Bożego.
      E Temu kthoryby przez duchá Bożego y wiárę zwyćiężył grzech / śmierć y piekło / y wroćił ſię do pirwſzych vcżynkow / Kryſtus dá pożywáć drzewá żywotá / to ieſt ſámego ſiebie ktory ieſt żywotem / tho ieſt ożywi go / y nápełni rádośćią y poćiechą.
      F To ieſt / Kośćiołá.

  8. A Aniołowi kośćiołá Smirneńſkiego nápiſz: Ty rzecży mowi pierwſzy y oſtátni / ktory był vmárły y żywie.
  9. Znám ſpráwy twoie / y vćiſk / y vboſtwo (ácż ieſteś bogáty) y bluźnierſtwo tych ktorzy ſię powiedáią być G Zydmi / á nie ſą / ále ſą bożnicą ſzátáńſką.
      G To ieſth / ludem Bożym.

  10. Nic ſię nie boy tych rzecży ktore máſz ćierpieć / oto wrzući dyábeł niektore z wás do ćiemnice / ábyſćie byli doświádcżeni / á będźiećie mieć vćiſk H dźieſiąći dni: Bądź wierny áż do śmierći / á dámći koronę żywotá.
      H To ieſt / przez máły cżás.

  11. Ktory má vcho / niecháy ſłuchá co Duch mowi kośćiołom: Ktoby zwyćiężył / nie będźie obráżon I od wtorey śmierći.
      I Pierwſzá śmierć ieſt kthorá ná nás przychodźi dlá grzechu od ktorey wierni przez Kryſtuſá bywáią zbáwieni / á wtorá śmierć náleży niewiernikom ktorzy wiecżnie będą potępieni z Száthánem y z Anioły iego.

  12. Przytym nápiſz Aniołowi kośćiołá Pergámeńſkiego: Ty rzecży mowi ten ktory má miecż oboiętny y oſtry.
  13. Wiem ći vcżynki twoie / á gdźie mieſzkáſz / to ieſt / gdźie ieſt ſtolicá ſzátáńſká / J á iż trzymáſz imię moie / y nie záprzáłeś ſię wiáry moiey / áni w ony dni w kthore Antypás świádek moy wierny zábit ieſt v wás / gdźie ſzátán mieſzká.
      J Zálecá ſtátecżność ich w wierze iż nie ſtrwożyli ſobą w onym wielkim przeſládowániu.

  14. Ale mám przećiwko tobie trochę / iż tám máſz ty ktorzy dźierżą náukę Báláámowę * / ktory vcżył Báláká / áby wrzućił zgorſzenie przed ſyny Izráelſkie / żeby iedli z tych rzecży ktore bywáią báłwánom ofiárowáne / y áby K niecżyſtośći ſię dopuśćili.
      K Práwie tu Duch święty oznáymuie y wyráżá obycżáie ſług Antykryſtá dźiſieyſzego.

      * 4.Mo.24.v.14 y 15.v.1.

  15. Tákże też máſz ty ktorzy trzymáią náukę Nykoláitow / co mám w nienáwiśći.
  16. Vpámiętáy ſię / bo gdźieby inácżey / prźiydę ná ćię rychło / y będę wálcżył z nimi miecżem vſt moich.
  17. Ktory má vcho / niech ſłuchá tego co Duch mowi kośćiołom: Themu ktoryby zwyćiężył / dám ieść z oney ſkrytey L mánny / y dám mu M kámyk biáły / y ná kámyku imię N nowe nápiſáne / ktorego nikt nie zná / O iedno ten ktory ie bierze.
      L Cżytáy v Iáná káp.6 y w Pſálm.105.v.40.
      M Ten vpominek dáwáno zápáśnikom y ſzermierzom á tu Kryſtus obiecuie dáć ſámego ſiebie.
      N Tho imię ieſtći nowe względem ćiáłá / ále nie względem Bogá / á to imię znácży cokolwiek o dobrodźieyſtwách Kryſtuſowych może być rzecżono.
      O Záden nie wie iáko ieſt wielká dobroć / mądrość / y możność Páná náſzego / iedno then ktory ieſt náucżony przez duchá S. 1 Kor. 12.

  18. Nápiſz też Aniołowi kośćiołá Tyátyreyſkiego: Ty rzecży mowi Syn Boży / ktory má ocży iáko płomień ogniowy / á ktorego nogi podobne ſą moſiądzowi.
  19. Wiemći vcżynki twoie / y miłość / y P poſługowánie / y wiárę / y ćierpliwość twoię / y ſpráwy twoie / y oſtátnie rzecży więtſze niż pierwſze.
      P To ieſt / około vbogich.

  20. Ale mám trochę przećiwko tobie / iż niewieśćie † Q Iezábeli / ktorá ſię mieni być Prorokinią / dopuſzcżáſz vcżyć y zwodźić ſługi moie / áby ſię niecżyſtośći dopuſzcżáli / y iedli z tych rzecży ktore báłwánom bywáią ofiárowáne.
      Q Tym przezwiſkiem rozumie káżdego zwodźićielá y fáłſzywego Proroká.

      † 1.Krol.16.v.31.

  21. Y dáłem iey cżás áby ſię vpámiętáłá od złośći ſwoich / ále nie pokutowáłá.
  22. Oto iá porzucę ią ná R łoże / y ty ktorzy z nią cudzołoſtwá ſię dopuśćili w vćiſk wielki / ieſliby ſię nie vpámiętáli z vcżynkow ſwoich.
      R To ieſt / ná pokoy ktory ieſt przeklęty / bo przez łoże pokoy ſię rozumie w piśmiech.

  23. A ſyny iey potrácę śmierćią / y poznáią wſzytki kośćioły iżem iá ieſt then ¤ ktory bádám ſię nerek y ſerc / y dám káżdemu z wás wedle vcżynkow iego.
      ¤ 1.Sám.16.v.7. Pſálm.7.v.10. Iere.11.v.20 y 17.v.10.

  24. A wám mowię drugim Tyátyreńcżykom / ktorzykolwiek nie máią they náuki / áni poználi S głębokośći ſzátáńſkich / iáko powiedáią / nie włożę ná wás inego brzemieniá.
      S Thák názywáli ſwoie błędy iáko by ſię w nich zámykáło poznánie głębokie rzecży Boſkich / iáko dźiś cżynią Nowokrzcżeńcy.

  25. A wſzákże tego ſię dźierzćie co máćie / áż prźiydę.
  26. Abowiem ieſliby kto zwyćiężył / y záchowáł áż do końcá vcżynki moie / ♀ dám mu zwierzchność T nád pogány.
      T To ieſt / będą pány wſzythkich rzecży przez Kryſtuſá.

      ♀ Pſálm.2.v.9.

  27. Y będźie ie rządźił láſką żelázną / y iáko nácżyniá gliniáne będą ſkruſzeni.
  28. Iákom iá też wźiął od Oycá mego / y dám mu U gwiázdę záránną.
      U Obiecuie wiernym ſámego ſiebie dáć / y zowie ſię záránną gwiázdą.

  29. Kthory má vcho / niecháy ſłyſzy co Duch mowi kośćiołom.

    Kápitułá 3.
    ¶ 1. Nápominá kośćioły niektore ku práwdźiwemu wyznániu wiáry / y ku cżuynośći.

  1. Y nápiſz Aniołowi kośćiołá ktory ieſt w Sárdźiech: To mowi ten ktory má ſiedḿ duchow Bożych / y ſiedḿ gwiázd: Wiem vcżynki twoie / iż ieſt ſłáwá że A żywieſz / áleś vmárł.
      A A Zywy kośćioł ieſt gdy ná kſztáłt dobrego drzewá podáwá owoce dobre / A thu mowi przećiwko wſzem obłudnym / ktorzy ſię thák ſpráwuią iákoby ich Bog nie widźiáł / y myſli ich nie był świádom.

  2. Bądź cżuyny / á vtwirdź drugie rzecży ktore pomrzeć máią / ábowiemem nie nálázł vcżynkow thwoich zupełnych przed Bogiem.
  3. Pámiętáy tedy coś wźiął y ſłyſzáł / á ták záchowywáy y pokutuy. A * ieſli cżuć nie będźieſz / przyidę do ćiebie iáko złodźiey / á nie zrozumieſz ktorey godźiny prźiydę do ćiebie.
      * Wyżſzey 16.v.15. 1.Tes.5.v.2. 2.Piotr.3.v.10.

  4. Iednák máſz kilká imion też w Sárdźiech / kthore nie pokáláły ſzát ſwoich / przeto będą ze mną chodźić w biáłych ſzátách / ábowiem godni ſą.
  5. Ktoby zwyćiężył / then będźie oblecżon w ſzáty biáłe / á nie wymáżę imieniá iego † z kſiąg żywotá / ále będę wyznáwáł imię iego przed Oycem moim / y przed Anioły iego.
      † Filip.4.v.3. Niżey 20.v.12 y 21.v.27.

  6. Kto má vcho / niech ſłyſzy / co Duch mowi kośćiołom.
  7. A piſz Aniołowi kośćiołá Filádefijeńſkiego: To mowi święty y práwdźiwy on ¤ ktory má klucż B Dáwidow / kthory otwierá á żáden nie zámyká / zámyká á żáden nie otwierá.
      B Dom Dáwidow ieſt kośćioł w ktorym kroluie ſám Pán Iezus Kryſtus / y do niego przyimuie kogo chce / á kogo chce odrzucá.

      ¤ Iob.12.v.14. Ezá.22.v.22.

  8. Wiem vcżynki twoie: Otom poſtáwił przed tobą drzwi otworzone / á żáden nie może ich zámknąć / bo máſz nieiáką moc / y záchowáłeś ſłowo moie / ániś ſię záprzáł imieniá moiego.
  9. Oto C podám ty ktorzy ſą z bożnice ſzátáńſkiey / tho ieſt / ty ktorzy ſię powiedáią być Zydmi / á nie ſą / ále kłámáią / Oto przymuſzę ie przyść / y kłániáć ſię przed nogámi twemi / y wiedźieć iżem ćiebie vmiłowáł.
      C W Grec. ſtoi Dáie / Gdźie rozumie iż má im náznárzyć vrząd kthoregoby pilnowáli.

  10. Abowiemeś záchowáł ſłowo D ćierpliwośći moiey / iá theż ćiebie wybáwię z cżáſu pokuſy co prźiydź má ná wſzytek świát / ku doświádcżeniu obywátelow źiemie.
      D Tho ieſt / byłeś ták ćierpliwym iáko iá po ſwoich wiernych chcę.

  11. Otho idę rychło / trzymáy co máſz / áby żáden nie wźiął korony twoiey.
  12. Ieſliby kto zwyćiężył / vcżynię to áby był ſłupem w kośćiele Bogá moiego / áni z niego iuż wynidźie / Y nápiſzę ná nim imię Bogá mego / y imię miáſtá Bogá mego / to ieſt nowego Ieruzálem / ktore zſtąpiło z niebá od Bogá mego / y imię moie nowe.
  13. Kto má vcho / niech ſłyſzy co Duch mowi kośćiołom.
  14. A Aniołowi kośćiołá Láodyceńſkiego nápiſz: To mowi Amen świádek on wierny y práwdźiwy / E pocżątek ſtworzeniá Bożego.
      E Od ktorego pocżątek máią wſzytki rzecży ſtworzone.

  15. Znám ſpráwy twoie / iżeś nie ieſt áni F źimny áni gorący / Boże dáy ábyś był źimny / ábo G gorący.
      F Nie práwie ieſteś przećiwny ſłowu memu / y owſzem ná nie przyzwáláſz zwierzchnym obycżáiem.
      G To ieſt / ſtátecżny w wierze / á nápełniony miłoſćią y dobremi vcżynkámi.

  16. A ták poniewáżeś H letni / á nie źimny / áni gorący / wyrzucę ćię z vſt moich.
      H To ieſt / obłudni: á tákowi ludźie dlá zwierchnich ſpráw nie máią być názwáni práwie gorącemi / przetho iż práwdźiwá gorącość / to ieſt wnętrzná y duchowná dáleko ieſth od nich / á záſię dlá nie ſzcżyrey y obłudney wiáry ich / nie mogą być názwáni práwie źimnymi / iż nie iáwnie gánią ſłowá Bożego / á będąc ſlepymi / rozumieią o ſobie iákoby wiernymi bić mieli.

  17. Abowiem powiedáſz: Ieſtem bogáty / y zbogáćiłem ſię / á w żádney rzecży niedoſtátku nie ćierpię / á nie wieſz iżeś nędzny / mizerny / y vbogi / y ſlepy / y nági.
  18. Rádzęć ábyś I kupił v mnie złotá w ogniu doświádcżonego / żebyś był bogátym / y ſzát biáłych ábyś ſię przyoblekł / żeby ſię nie okázowáłá ſromotá nágośći twoiey / á pomáż wodką ocży twoie ábyś widźiáł.
      I Obłudnych wzywá ku pokućie / á Ezáiáſz vcży iáko to złoto kupić mámy ká. 55. mowiąc Ktorzy nie máćie śrebrá kwápćież ſię / kupćie / á iedzćie / podźćież / kupćież bez żádnego frymárku wino y mleko / á co o winie y mleku ſłyſzyſz / toż o złoćie rozumiey / gdźie tu złotho znácży ſłowo Boże ſzcżyre / y ogniem Duchá świętego dobrze wypłáwione.

  19. ♀ Iá ktorekolwiek miłuię / ty kárzę y náucżám / ruſzże ſię y vpámiętáy.
      ♀ Przyp.3.v.11. Zyd.12.v.5.

  20. Oto ſtoię v drzwi y kołácę / ieſliby ktho vſłyſzáł głos moy / y otworzył drzwi / wnidę do niego / y będę z nim wiecżerzáł / á on ze mną.
  21. Ieſliby kto zwyćiężył / dám mu ſiedźieć zemną ná ſtolcu moim / iákom iá też zwyćiężył / y ſiedzę z Oycem moim ná ſtolcu iego.
  22. Kto má vcho / niech ſłyſzy co Duch mowi kośćiołom.

    Kápitułá 4.
    ¶ Widzenie Máieſtátu Bożego / wyſłáwionego ode cżterzech zwierząt / y ode dwudźieſtu ſtárſzych y cżterzech.

  1. Zátymem widźiáł / á oto A drzwi otworzone w niebie / á głos pierwſzy ktorym ſłyſzáł iáko trąby mowiącey zemną / rzekł: Wſtąp ſám / á pokáżęć ty rzecży ktore muſzą być potym.
      A Niebo ieſtći figurá Koſćiołá / á drzwi otworzone znácżą obiáwienie táiemnic Bożych.

  2. Nátychmiáſt tedy byłem záchwycon od Duchá / á oto ſtolec był poſtáwion ná niebie / á niektory ná ſtolcu ſiedźiáł.
  3. A then ktory ſiedźiáł / poyzrzeniem był podobny kámieniu Iáſpiſowemu y Sárdynowemu / á wſzędy około ſtolcá byłá B thęcżá / poyzrzeniem podobná Smárágdowi.
      B Koſćioł Boży ieſt zewſząd obtocżony pokoiem práwdźiwym w ſumnieniu wiernych / á ten pokoy znácży ſię tu przez Tęcżą ktorá Noemu byłá dáná ná znák pokoiu y przymierzá.

  4. A wſzędy około ſtolcá było ſtolcow cżterzy á dwádźieśćiá / á ná ſtolcách widźiáłem dwádźieśćiá y cżterzech C ſtárſzych ſiedzących / oblecżonych w ſzáthy biáłe / y máiących ná głowách ſwych korony złote.
      C Pátryárchowie / Prorocy y Apoſtołowie / ná koniec y wſzyſcy wierni ktorzy pod tą pewną licżbą ſię rozumieią / A przez korony rozumie ſię tho iż wierni będą krolowáć z Kryſthuſem Pánem / á ſzáthy biáłe dáwáią znáć o cżyſthoſći y ſzcżyroſći ich.

  5. A z ſtolcá wychodźiły D łyſkáwice / y gromy / y głoſy / á ſiedḿ lámp ogniſtych goráiących przed ſtolcem / ktore ſą ſiedḿ duchow Bożych.
      D Tu rozumie ſłowo Boże kthore pod cżás ieſt iáko piorunem / gdy odrzucá y potępiá: pod cżás gromem gdy ſtráſzy / groźi / y náucżá / roſkázuiąc ty rzecży ktore ſą ćiáłu przećiwne / á pod cżás głoſem gdy ćieſzy.

  6. Było też przed ſtolcem E morze śkláne podobne Kryſztáłowi / á w pośrzodku y wſzędy około ſtolcá cżworo F zwierząt pełnych G ocżu z przodku y z tyłu.
      E Tu dáwá znáć o bárzo obfitym poznániu práwdy / ktorą Kryſtus od Oycá wźiąwſzy vżycżá koſćiołowi ſwemu.
      F Tu ſię rozumieią wſzyſcy wierni ktorzy ſtátecżnie ſtoią przy práwdźie / á nie może ſię to ſtoſowáć cżterem Ewánieliſtám / iáko poſpolićie proſtácy wykłádáią / á dlá tego ſię iemu cżworo źwierząt okázáło / áby ſámi wierni kthorzy ſą po wſzytkim świećie włáśnie ſię rozumieć mogli.
      G Oko znácży rozumienie / á dáwá znáć iż wierni tylko ſámi widzą y znáią Bogá y práwdę iego / á drudzy ſą záſlepieni.

  7. A pierwſze źwierzę było podobne H Lwowi / á wtore źwierzę podobne I Cielcowi / á trzećie źwierzę miáło oblicże iáko K cżłowiek / á cżwárte źwierzę podobne L Orłowi lecącemu.
      H Kryſtus ieſtći lwem z pokoleniá Iudá / iáko niżey vſłyſźiſz / á ták ći ſą iemu podobni ktorzy ſtárego cżłowieká z ſpráwámi iego zwlokſzy nowego oblekli / ktory bywá odnowion ku poznániu y wyobráżeniu tego ktory go ſtworzył.
      I Cielec ieſtći bydlę ku ofiárám náznácżone przez ktorego ſię rozumie vmártwienie y ofiárá / gdiż ſię wierni Pánu ofiáruią záprzáwſzy ſámych ſiebie y vkrzyżowáwſzy ćiáło ſwe z pożądliwoſćiámi iego.
      K Wierni máią oblicże cżłowiecże / ábowiem w nich ieſt mądrość świętych / przez ktorą oni wſzythki rzecży ku dobremu obrácáią.
      L Iáko Orzeł ieſt pkták chwytáiąc y lecąc wyſoko / y gniázdo máiąc ná wyſokich opokách / tákże y wierni káżdą rzecż przez wiárę ku dobremu chwytáią w Kryſtuſie / ktory ieſt onym węgielnym kámieniem nádźieię máiąc / á choć ieſzcże żywą w ćiele ná tym świećie / iednák ſercem ſwym w niebie mieſzkáią.

  8. A to cżworo źwierząt káżde z nich miáło po M ſześći ſkrzydeł wkoło / á wewnątrz były pełne ocżu / we dnie y w nocy bez przeſthánku mowiąc: Święty / święty / święty Pán Bog wſzechmogący / kthory był / y ieſt / y prźiydźie.
      M Ty ſkrzydłá znácżą / wiárę / miłość / ſpráwiedliwość / y práwdę / ktoremi wierni bywáią dáleko od rzecży świetſkich oddáleni / y przychodzą do odpocżynieniá Bożego.

  9. A gdy ony źwierzętá dáwáły chwáłę / y cżeść / y dźiękcżynienie / temu ktory ſiedźiáł ná ſtolcu / y żywie ná wieki wiekow.
  10. Vpádáli cżtherzey á dwádźieśćiá ſtárſzjch przed onym ktori ſiedźiáł ná ſtolcu / y chwáłę dáwáli żywiącemu ná wieki wiekow / y zárzucáli korony ſwe przed ſtolec / mowiąc:
  11. Godźieneś Pánie wźiąć chwáłę / y cżeść / y moc / ábowiemeś ty ſtworzył wſzythki rzecży / á dlá woley twoiey zſtáły ſię / y ſtworzone ſą.

    Kápitułá 5.
    ¶ 1. O Kſięgách zápiecżętowánych y otworzonych przez báránká. 8. Chwáły ktore mu dáwáią ony cżworo źwierząt / ze cżtermi y dwudźieſtem ſtárſzych dlá ich zbáwieniá / y inſzych dobrodźieyſtw od niego wźiętych.

  1. A záthymem widźiáł ná práwicy tego ktory ſiedźiáł ná ſtolcu A kſięgi nápiſáne wewnątrz y z wierzchu / zápiecżętowáne ſiedmią piecżęći.
      A Ty kſięgi znácżą to wſzytko co Pán ſpráwił y obiáwił / áby ludźie y ſámego y wolą iego poználi / á dwoiákim ſię ſpoſobem Pán obiáwił / przez ſtworzenie świátá y w piśmiech świętych / á ty kſięgi ſą w práwicy iego / przeto iż wyrozumienie ich od niego ſámego bywá dáne komu rácży / gdyż cżłowiek ſám z ſiebie w rzecżách Boſkich ieſt ſlepym / á práwie nic nie poymuie / Dlá tego thu mowi że ſą zápiecżętowáne / y dobrze obwárowáne kilkiem piecżęći / tho ieſt / dekretem Bożym ktory przed wieki poſtánowił / iż żáden nie może tych kſiąg cżytáć / tho ieſt / mieć wyrozumnienie ich oprocż Duchá Kryſtuſowego.

  2. Y widźiáłem Aniołá mocnego / ktory głoſem wielkim opowiedáł: Ktoż ieſt godźien otworzyć kſięgi / y odiąć piecżęći ich:
  3. A żáden nie mogł áni w niebie / áni ná źiemi / áni pod źiemią otworzyć kſiąg / áni ná nie pátrzył.
  4. Iám tedy bárzo płákáł / iż żáden nie był náleźion godnym áby otworzył y cżytáł kſięgi / áni ná nie pátrzyć.
  5. Thedy ieden z ſtárſzych rzekł mi: Nie płácż / otho zwyćiężył on Lew z pokoleniá Iudá plemię Dáwidowe / áby otworzył kſięgi / y odiął ich ſiedḿ piecżęći.
  6. A tákem pátrzył / á oto miedzy ſtolcem y cżtermi źwierzęthy / y miedzy ſtárſzemi báránek ſtoiąc iáko zábity / máiąc ſiedḿ rogow / y ocży ſiedḿ / ktorzy ſą ſiedḿ duchow Bożych / poſłánych ná wſzytkę źiemię.
  7. Ten przyſzedł / y wźiął kſięgi z práwice tego ktory ná ſtolcu ſiedźi.
  8. A gdy wźiął kſięgi / ony cżworo źwierząt y oni cżterzey á dwádźieśćiá ſtárſzy vpádli przed Báránkiem / máiąc káżdy B Arfy y báńki złote pełne kádzeniá / ktore ſą modlitwy świętych.
      B Ty Arfy znácżą duchowne śpiewániá y weſele / á báńki złothe ſą ſercá wiernych / y to bárzo koſztowne y miłe przed Bogiem / á z tego nácżyniá to ieſt / z ſercá pochodzą modlitwy kthore ſię znácżą przez rzecży wonne / A obácżże tu że ći wſzyſcy máią Arfy y báńki / gdyż iedná z tych rzecży nie może być bez drugiey / bo y zgodne ono śpiewánie y weſele bez modlitwy być nie może / á záſię modlithwá práwdźiwá bez onego weſelá duchownego.

  9. Y záſpiewáli nową pieśń mowiąc: Godźieneś wźiąć kſięgi / y otworzyć piecżęći ich / ábowiem zábit ieſteś / y odkupiłeś nás Bogu przez kreẃ twoię / ze wſzytkiego pokoleniá / y ięzyká / y ludu / y národu.
  10. Y vcżyniłeś nás Bogu náſzemu Krolmi y Kápłány / y będźiem krolowáć ná źiemi.
  11. Thedym pátrzył / y ſłyſzáłem około ſtolcá / y źwierząt / y ſtárſzych / głos wielá Aniołow / ktorych było tyſiąc kroć ſto tyſięcy / y dźieſięć kroć ſto tyſięcy.
  12. Mowiących głoſem wielkim: Godźien ieſt báránek on zábithy wźiąć moc / y bogáctwá / y mądrość / y śiłę / y cżeść / y chwáłę / y błogoſłáwieńſtwo.
  13. A wſzelkie ſtworzenie ktore ieſt ná niebie / y ná źiemi / y pod źiemią / y w morzu / y wſzytki rzecży ktore w nich ſą / ſłyſzáłem mowiące: Siedzącemu ná ſtolcu y Báránkowi niech będźie błogoſłáwieńſtwo / y cżeść / y chwáłá / y moc / ná wieki wiekow.
  14. A cżworo źwierząt mowiły: Amen. A cżterzey y dwádźieśćiá ſtárſzy vpádli ná oblicże ſwoie / y chwáłę dáwáli temu ktory żywie ná wieki wiekow.

    Kápitułá 6.
    ¶ 1. Nieſzcżęśćiá przywiedźione przez cżterzy konie rozmáitey ſierśći / gdy otworzono cżterzy piecżęći kſiąg. 9. Wołánie męcżennikow y odpocżynienie / gdy otworzono piątą piecżęć. 12. Znáki okázáne ná niebie y ná źiemi / gdy otworzono ſzoſtą piecżęć.

  1. Záthymem pátrzył gdy othworzył Báránek pierwſzą z piecżęći / y ſłyſzáłem A iedno ze cżterzech źwierząt / mowiące iákoby głos gromu: Chodź á oglądáy.
      A To ieſt / Lwá ktory znácży wſzythki wierne / á ći wołáią głoſem wielkim wzywáiąc nieumieiętnych ku poznániu tháiemnic Bożych / gdiż wierni z wielką chućią prágną áby wſzyſcy byli vcżeſtnikámi rzecży niebieſkich y woley Bożey.

  2. Vyzrzáłem tedy / á oto B koń biáły / á then ktory ná nim ſiedźiáł / miáł C łuk / y dáná mu ieſt koroná / y wyſzedł zwyćięzcá áby zwyćiężył.
      B Ci ſą Apoſtołowie y pirwſzy zwolennicy Zách. 10. á ſą biáli / to ieſt / ocżyśćieni y vſpráwiedliwieni przez Kryſtuſá ktorego oni noſzą / tho ieſt wyznáwáią.
      C To znácży ſercá Apoſtołow z ktorych Pán wyſtrzelił ſłowo ſwoie ktore piſmo zowie ſtrzáłámi / á co tu powiedámy o Apoſtolech / śćiągá ſię y ná wſźitki Miniſtry wierne ſłowá Bożego.

  3. A gdy otworzył wtorą piecżęć / ſłyſzáłem wthore źwierzę mowiące: Chodź / á oglądáy.
  4. Y wyſzedł drugi koń D rydzy / á temu ktory ná nim E ſiedźiáł F dáno ieſt áby odiął pokoy z źiemie / áby iedni drugie zábijáli / á dán mu ieſt miecż wielki.
      D Ten ieſt figurą okrutnikow ktorzy święte wyznáwce Kryſtuſowe zámordowáli / y práwie brodźili we krwi ſpráwiedliwych.
      E Ten ieſt Cżárt ktory ieſt wodzem wſzytkich okrutnikow.
      F To ieſt / od Páná bez ktorego woley nie może nic Szátán przećiw koſćiołowi Bożemu.

  5. A gdy otworzył trzećią piecżęć / ſłyſzáłem thrzećie źwierzę mowiące: Chodź á oglądáy. Pátrzyłem tedy / á oto koń G wrony / á ktory ná nim ſiedźiáł / miáł H ſzále w ręce ſwoiey.
      G To znácży fáłſzywe náuki y odſzcżepieńſthwá / á ná tym koniu też Szátán ſiedźi / od ktorego pochodzą fáłeſzne náuki / y błędy / y kłámſtwá.
      H To ieſt fáłſzywe / przez kthore rozumiemy rozſądek przewrotny. 1 Tym. 4.

  6. Y ſłyſzáłem I głos w pośrzodku cżworgá źwierząt mowiąc: J Ćwierć pſzenice zá K groſz / á trzy ćwierći ięcżmieniá zá groſz / á nie cżyń ſzkody oleiowi y winu.
      I Ten głos ieſt wſzech práwdźiwych Miniſtrow Bożych / á tu ten głos mowi koniowi wronemu y themu ktory ná nim ſiedźi áby ſię ſtrzegł rozſądku przewrotnego y fáłſzywego wykłádu piſm świętych / A tu pſzenicá znácży nowy teſtáment / á ięcżmień ſtáry: Prźipominá też trzy korce ięcżmieniá / dáwáiąc znáć iż piſmá ſtárego zákonu ſą dłużſze y trudnieyſze niż nowego / á wſzákże oboygá iednáż ieſt cená: gdyż w oboygu iednáż ieſt práwdá ktorá ſię znácży przez ten groſz / á przez wino y oley rozumie ſię ſzcżyre ſłowo Boże.
      J W Grec. ſtoi Chenix / ktorą miárę dáwáno ná ieden dźień robotnikom ábo ſługom.
      K Ten groſz wáżył trzy groſze monety Polſkiey y kilká pieniędzy.

  7. A gdy otworzył cżwártą piecżęć / ſłyſzáłem głos cżwárthego źwierzęćiá / mowiąc: Chodź á oglądáy.
  8. Tedym pátrzył / á oto L płowy koń / á tego ktory ſiedźiáł ná nim imię było śmierć / á piekło ſzło zá nią / y dáná ieſt im moc nád M cżwárthą cżęśćią źiemie / áby mordowáli miecżem / y N głodem / y śmierćią / y O źwierzęty źiemſkiemi.
      L W Greck. ſtoi Zielony / á ten koń ieſt figurą wſzytkich pokrytych y obłudnych ludźi y Antykryſtow / nád ktorem ſiedźi śmierć á piekło idźie zá nimi / to ieſt / ſą ná wiecżne potępienie ſkázáni.
      M Dáwá znáć o wielkiey licżbie tych ktorzy od Antykryſtá bywáią zámordowáni rozmáithemi mękámi / á náwięcey o tych ſię rozumie / ktorzy miecżem fáłſzywey náuki bywáią zábići / ktorych nie rowno więtſzá ieſt licżbá niż tych kthorzy miecżem poginęli. N To ſię rozumie o głodźie ſłowá Bożego / oprocż ktorego niemáſz żywotá iedno śmierć. O Tu rozumie ludźi ćieleſne y okrutne iáko beſtye frogie / kthorzy dlá brzuchá ſwego wydźieráią / zábiiáią / zwodzą / y gubią / á tákowe beſtyie znácznieyſze ſą niżbyſmy ie miánowićie przypomináć mieli.

  9. Potym gdy otworzył piątą piecżęć / widźiáłem pod P ołthárzem duſze tych ktorzy zábići byli dlá ſłowá Bożego / y dlá świádectwá ktorego bronili.
      P Ten ołtárz ieſt Kryſtus ktory ie má pod ſobą / á w kthorego nádźiei odpocżywáią.

  10. Y wołáły głoſem wielkim mowiąc: Pokiż Pánie ktoryś ieſt święty y práwdźiwy / nie ſądźiſz y nie Q mśćiſz ſię krwie náſzey / nád tymi ktorzy mieſzkáią ná źiemi:
      Q Pomſtá kthorey prágną ieſt tą / áby okruthnicy záwſtydźili ſię zá ſwoie złoſći / y náwroćili ſię áby byli trápieni áżby ſię vználi / á ieſliby ſię vznáć nie mieli tedy áby rychło zginęli / y vſthąpili práwdźiwym chwálcám Bożym.

  11. Tedy dáne ſą káżdemu ſzáty biáłe / y powiedźiáno im áby odpocżywáli ieſzcże przez máły cżás / áżby ſię theż nápełnili towárzyſze ich y bráćiá ich / ktorzy máią być zábići iáko y oni.
  12. Zátymem weyzrzáł gdy otworzył R ſzoſtą piecżęć / oto S trzęſienie źiemie wielkie zſtáło ſię / á T ſłońce było cżárne iáko wor włoſiány / á U kſiężyc zſtáł ſię iáko kreẃ.
      R Tá ſzoſtá piecżęć znácży obiáśnienie práwdy kthorá zá cżáſow náſzych okázáłá ſię.
      S Tho znácży rozruch y zámieſzánie y trwogi ludźi ćieleſnych ktore vcżynili nie chcąc przyiąć ſłowá Bożego iáko ſię y dźiś okázuie.
      T To ieſt / Kryſtus y náuká iego byłá záćmioná od ludzkich wymyſłow.
      U Koſćioł był ćieleſny wſzytek y był rządzon od thych ktorzy Duchá S. nie mieli.

  13. Y V gwiázdy z niebá vpádły / iáko figowe drzewo porzucá niedoyzrzáłe figi ſwe / gdy od wiátru wielkiego zátrzęſione bywá.
      V Wſzyſcy náucżyćielowie odpádli od náuki niebieſkiey y vdáli ſię zá ćieleſnemi y źiemſkiemi wynáláſki.

  14. A niebo W vſtąpiło iáko kſięgi zwinione / á wſzelká gorá y wyſpy z ſwoich mieyſc X przenieſione ſą.
      W To ieſt / Práwdá Bożá zákrytá byłá / tákże wiárá y dobre vcżynki.
      X To ieſt / zátrwożone.

  15. A krolowie źiemie / y kſiążętá / y bogáći / y rotmiſtrze / y mocárze / y wſzyſcy ták ſłudzy iáko y wolni pokryli ſię w iámy / y w ſkáły gor.
  16. Y rzekli gorám y ſkáłám: Vpádnićie ná nás / y zákriyćie nás od oblicżá thego ktory ſiedźi ná ſtolcu / y od gniewu báránká.
  17. Abowiem przyſzedł dźień on wielki / A ktoż ſię oſtáć może:

    Kápitułá 7.
    ¶ 1. Wielká licżbá wybránych / ktorzy záchowáni będą od pomſty Bożey. 13. Chwáłá ich y poćiechá.

  1. Pothymem widźiáł cżterech A Aniołow ſtoiących ná cżterech węgłoch źiemie / á oni B trzymáią cżtery wiáthry źiemie / áby nie wiáł wiátr ná źiemię / áni ná morze / áni ná żádne drzewo.
      A Ci Aniołowie znácżą thy ktorzy po wſzytkim świećie przećiwiáią ſię práwdźie Bożey.
      B Bronią y zákázuią thego / áby ſłowo Boże nie było opowiedźiáne. A tu przez morze rozumie wyſpy / á przez drzewo ludźi.

  2. Y widźiáłem Aniołá wſtępuiącego od wſchodu C ſłońcá / máiącego D piecżęć Bogá żywego / ktory E wołáł głoſem wielkim ku cżtherem Aniołom / kthorym dáno ieſt F ſzkodźić źiemi y morzu.
      C Tho Słońce ieſt Kryſtus / od ktorego ſą poſłáni zá cżáſow náſzych práwdźiwi náucżyćielowie / á niktorzy tu rozumieią przez Aniołá tego ktory tych oſtátecżnych wiekow nápierwey był od Páná náſzego Iezu Kryſtá poſłán ku oznáymieniu práwdy iego / wſzák o nim wſzyſcy wiedzą.
      D Słowo Boże y wiárę práwdźiwą.
      E To wołánie ieſt vprzeyme á ſtátecżne wyznánie práwdy ták głoſem iáko piſániem.
      F Cżytáy wyżſzey w wierſzu 1 y 2.

  3. Mowiąc: G Nie ſzkodźćie áni źiemi / áni morzu / áni drzewám / áż zápiecżętuiemy ſługi Bogá náſzego ná cżelech ich.
      G Iákoby rzekł / Wy nieprzyiáćiele Boży ſzáleyćie iáko chcećie / iednák nie będźiećie mogli záwśćiągnąć Duchá Bożego / áż my wybránym Bożym oznáymiemy práwdę / á iżby oni wierząc iey / byli zápiecżętowáni.

  4. Y ſłyſzáłem licżbę zápiecżęthowánych / H ſto y cżterdźieśći y cżtery tyſiące były zápiecżętowáne / z wſzelkiego pokoleniá ſynow Izráelſkich.
      H Bogći thylko wie iáká ieſt liczbá wiernych iego / á tu pod tą pewną licżbą rozumie ſię niezlicżoná wielkość / o ktorey my nic pewnego nie mámy.

  5. Z pokoleniá Iudá dwánáſćie tyſięcy zápiecżęthowánych / Z pokoleniá Ruben dwánáſćie tyſięcy zápiecżętowánych / Z pokoleniá Gád dwánáſćie tyſięcy zápiecżętowánych.
  6. Z pokoleniá Aſſer dwánáſćie tyſięcy zápiecżęthowánych / Z pokoleniá Nephtáli dwánáſćie tyſięcy zápiecżęthowánych / Z pokoleniá Mánáſſe dwánáſćie tyſięcy zápiecżętowánych.
  7. Z pokoleniá Symeon dwánáſćie tyſięcy zápiecżętowánych / Z pokoleniá I Lewi dwánáſćie tyſięcy zápiecżętowánych / z pokoleniá Iſáſchár dwánáſćie tyſięcy zápiecżętowánych.
      I Pokolenie Dán przeſtąpiono.

  8. Z pokoleniá Zábulon dwánáſćie tyſięcy zápiecżętowánych / Z pokoleniá Iozef dwánáſćie tyſięcy zápiecżętowánych / Z pokoleniá Beniámin dwánáſćie tyſięcy zápiecżętowánych.
  9. Potymem pátrzył / á oto było zgromádzenie wielkie / ktorego nie mogł nikt zlicżyć / ze wſzech národow / y pokoleniá / y ludźi / y ięzykow / ktorzy ſtáli przed ſtolcem / y przed oblicżnośćią báránká / oblecżeni w ſzáty biáłe / á pálmy w ręku ich.
  10. Y wołáli głoſem wielkim mowiąc: Zbáwienie ieſt od Bogá náſzego ktory ſiedźi ná ſtolcu / y od báránká.
  11. A wſzyſcy Aniołowie ſtáli wſzędy około ſtolcá / y ſtárſzych / y cżworgá źwierząt / y vpádli przed ſtolcem ná oblicże ſwe / y chwáłę dáli Bogu.
  12. Mowiąc: Amen / dobrorzecżenie / y chwáłá / y mądrość / y dźiękcżynienie / cżeść / y moc / y śiłá Bogu náſzemu ná wieki wiekow / Amen.
  13. Y odpowiedźiáł mi ieden z ſthárſzych / mowiąc mi: Ci ktorzy ſą oblecżeni w ſzáty biáłe / ktorzyż ſą / y ſkąd przyſzli:
  14. Y rzekłem mu: J Pánie ty wieſz. Y powiedźiáł mi: Ci ſą ktorzy przyſzli z vćiſku wielkiego / y omyli ſzáty ſwoie / y K pobielili ie we krwi báránkowey.
      J Tu Ián S. ieſt figurą tych ktorzy nie ſą świádomi táiemnic Bożych.
      K Ocżyſćieni ſą wiárą przez kreẃ Kryſtuſowę.

  15. A przeto ſą przed ſtolcem Bożym / y ſłużą mu we dnie y w nocy w kośćiele iego / á then ktory ſiedźi ná ſtolcu będźie mieſzkáł z nimi.
  16. * Nie będą dáley łáknąć / áni będą więcey prágnąć / áni ná nie ſłońce vderzy / áni żádná gorącość.
      * Ezá.49.v.10.

  17. Abowiem báránek ktory ieſt w pośrzodku ſtolcá / będźie ie páſł / y będźie ie prowádźił do żywych źrzodeł wod / † y otrze Bog wſzeláką łzę z ocżu ich.
      † Ezá.25.v.8. Niżey 21.v.4.

    Kápitułá 8.
    ¶ 1. Otworzenie ſiedmi piecżęći. 3. Modlithwy świętych ofiárowáne. 5. Niepogody poruſzone od thegoż Aniołá. 6. Siedḿ Aniołow z trąbámi. 13. Troiákie nieſzcżęśćie opowiedźiáne przez Aniołá.

  1. A záthym gdy otworzył ſiodmą piecżęć / zſtáło ſię milcżenie ná niebie / iákoby A pułgodźiny.
      A Niżey kápit. 20. vſłyſzym o pokoiu tyſiącá lát / ktory ſię thu rozumie przez milczenie puł godźiny / á wyrozumienie tego ieſt iż wierni przez niemáły cżás wolnieyſzy będą y w pokoiu / á ludźie rozmiłuią ſię práwdy gdy związán będźie Smok wielki / o ktorym niżey vſłyſzyſz.

  2. Y vyzrzáłem ſiedḿ onych Aniołow kthorzy ſtoią przed Bogiem / á dáne im ſą ſiedḿ trąb.
  3. Tedy drugi Anioł przyſzedł / y ſtánął przed ołtárzem / máiąc kádźilnicę złothą / á dáno mu wiele kádzeniá / áby B ofiárowáł z modlitwámi wſzech świętych ná ołtárzu złotym / ktory ieſt przed ſtolcem.
      B Tho ieſt / Iezus Kryſtus ktory ofiáruie Bogu modlitwy náſze.

  4. Y wſtąpił dym kádzeniá z modlitwámi świętych z ręki Aniołá do oblicżnośći Bożey.
  5. Potym wźiął Anioł kádźilnicę / y nápełnił ią C ogniem z ołtárzá / y porzućił ná źiemię / y D zſtáły ſię głoſy / y gromy / y łyſkáwice / y trzęſieniá źiemie.
      C Ten ogień znácży łáſkę Bożą ktorą bywámy ocżyśćieni / iáko v Ezáiáſzá w káp. 6.
      D Gdy ſię okázuie tá łáſká Bożá / wſzcżynáią ſię trwogi dźiwne dlátego iż ſię iey niepobożni ſprzećiwiáią / to ieſt / gdy práwdá Bożá bywá obiáwioná.

  6. A ſiedḿ Aniołow kthorzy mieli ſiedḿ trąb / nágotowáli ſię / áby trąbili.
  7. E Pierwſzy tedy Anioł zátrąbił / y F zſtáł ſię grád y ogień zmieſzáne ze krwią / y zrzucone ſą ná źiemię / á trzećiá cżęść drzew ſpáloná ieſt / y wſzelkie ſiáno źielone ſpálone ieſt.
      E Ten Anioł znácży Apoſtoły y wſzytki wierne Miniſtry kthorzy zá nich byli.
      F Tymi ſłowy znácźi ſię niezbożność / gwáłtowne okrućieńſtwo / y zámordowánie / ktorym poginęli niewierni Zydowie ktorzy nie przyięli náuki Apoſtolſkiey / tákże też y pogáni ktorzy ſię rozumieią przez trzećią cżęść źiemie / drzew / y ſiáná ſpálone° / bo co ſię w nich zdáło być źielonym / ogień niepobożnośći wſzytko pożárł.

  8. Potym wtory Anioł zátrąbił / á iákoby wielká G gorá ogniem páłáiącá rzuconá ieſt H w morze / y zſtáłá ſię I krwią trzećiá cżęść morzá.
      G Tá gorá ieſt figurá Szátháná y kſiążąth niewiernych.
      H To ieſt / miedzy národy áby ie poduſzcżył przećiwko wiernym / á trzećiá cżęść morzá znácży niewierne y odrzucone.
      I To ieſt / niewierni zámordowáli wierne.

  9. Y pozdycháłá thrzećiá cżęść rzecży ſtworzonych / kthore były w morzu / J duſze máiących / y trzećiá cżęść K okrętow poginęłá.
      J Obłudni ktorzy ſię zdáli być wiernymi pozdycháli / to ieſt / odſtępuiąc od wiáry.
      K T.I. zborow / co prze boiáźń mąk y vćiſkow odſtąpili od wiáry.

  10. Tedy Anioł trzeći zátrąbił / y ſpádłá z niebá L gwiázdá wielká / ná kſztáłt pochodniey goráiącá / y vpádłá ná M trzećią cżęść rzek / y ná źrzodłá wod.
      L Przednieyſzy z odſzcżepieńcow.
      M Ty rzeki ſą ſzcżere ſłowá Boże ktore gdy z nimi zmieſzány bywá piołun to ieſth / fáłſzywá náuká tedy ſię ſtáwáią śmiertelne / nie dlá nich ſámych ále dlá kłámſtwá przymieſzánego.

  11. A imię gwiázdy ieſt rzecżono Piołyn / Obroćiłá ſię thedy trzećiá cżęść wod w piołyn / á wiele ludźi pomárło od N wod / iż ſię były gorzkiemi zſtáły.
      N To ieſt / od fáłſzywey y ſkáżoney náuki.

  12. Potym cżwárty Anioł zátrąbił / y O vderzoná ieſt trzećiá cżęść ſłońcá / y trzećiá cżęść mieſiącá / y trzećiá cżęść gwiázd / ták iż záćmioná ieſt trzećiá cżęść ich / y dniá áby nie świećił / y nocy tákże.
      O Tymi ſłowy dáwá znáć iż ſię ſekty bárzo rozmnożyły / przetho iáſność ſłońcá ſpráwiedliwoſći / tho ieſt Kriſtuſá / vmnieyſzoná ieſt / nie ſámá w ſobie / ále względem ludźi dlá kłámliwych náuk / iż też koſćioł mniey wiedźiáł o Kryſtuſie niż przed tym / á iż bárzo máło práwdźiwych náucżyćielow zoſtáło.

  13. Y pátrzyłem á vſłyſzáłem Aniołá lecącego w pośrzodku niebá / á on rzekł głoſem wielkim: P Biádá / biádá / biádá mieſzkáiącym ná źiemi od inych głoſow trąby trzech Aniołow ktorzy zátrąbią.
      P Ty ſą ſtráſzliwe grozy náprzećiwko odpornym y niewiernym ludźiom.

    Kápitułá 9.
    ¶ 1. Ná trąbienie piątego y ſzoſte° Aniołá ſzáráńcżá wychodźi z ſthudniey przepáśći. 14. Rozwiązáni ſą cżterey Aniołowie / á iezni poſłáni ku kárániu złych ludźi.

  1. Tedy piąty Anioł zátrąbił / y widźiáłem gwiázdę kthorá A ſpádłá z niebá ná źiemię / á dán ieſt iey klucż ſtudniey przepáśći.
      A Náucżyćielowie odſzcżepieńcy vdáli ſię zá mądroſćią ludzką y źiemſką / ktorá práwie ieſt klucż do piekłá / á Páweł thę mądrość zowie śmierćią do Rzym. 8.

  2. Otworzyłá thedy ſtudnię przepáśći / y wſtąpił B dym z ſtudnie iáko dym piecá wielkiego / y záćmione ieſt ſłońce y powiethrze od dymu ſtudniey.
      B Náuká fáłſzywá ktorą ieſt koſćioł obráżon y záćmion.

  3. Y C wyſzłá z dymu ſtudniey ſzáráńcżá ná źiemię / á dáná ieſt iey moc / D iáką máią moc niedźwiádkowie źiemſcy.
      C O tey ſzáráńcżey to ieſt / fáłeſznych Prorocech máſz v Páwłá 1 Tym. 4. 2 Tym. 3. 2 Piotr 3 kápitu.
      D Tu ſię okázuie przyrodzenie obłudnych ludźi ktorzy pokryćie przeſláduią wierne / á iáko niedźwiádkowie ogonem obráżáią.

  4. A zákázáno iey ieſt żeby nie ſzkodźiłá E tráwie źiemie / áni żádney rzecży źieloney / áni żádnemu drzewu / ále tylko ludźiám F ktorzy nie máią piecżęći Bożey ná cżelech ſwoich.
      E To ieſt wiernym / ktorych ſię wiárá źielenieie y kwitnie miłoſćią y ſpráwiedliwoſćią.
      F To ieſt niewiernym / nád ktoremi má moc Szátán 2 Tes. 2.

  5. A dáno iey ieſt áby ich nie zábijáłá / ále áby byli męcżeni G przez pięć mieſięcy / á iżby męcżenie ich było / iáko męcżenie niedźwiádkowe gdy cżłowieká obráźi.
      G To ieſt / do cżáſu pewnego / á tá męká náſzym zdániem nic inſzego nie ieſt / iedno trápienie ſumnieniá / ktorym przez zdrádę oney ſzáráńcżey byliſmy długo vtrápieni.

  6. H A thák onych dni ludźie śmierći ſzukáć będą / ále nie náydą iey / y będą żądáć vmrzeć / ále vćiecże śmierć od nich.
      H Tákowá będźie trwogá ná ſumnieniu niewiernych vſthráſzonych ſądem Bożym / nic pewnego niemáiących.

  7. I A kſztáłty ſzáráńcżey były podobne koniom gotowym ku bitwie / á ná głowách iey były korony podobne złotu / y oblicżá iey iáko oblicżá cżłowiecże.
      I Tu ſię wypiſuią obłudni y nieprzyiáćiele wiáry / á ták ieſt iáwne ich opiſánie iż o nich żáden wąthpić nie może / Náprzod ſą wáśniwi / pyſzni / á zwłáſzcżá kſiążę ich dźiſieyſzy Anthykriſt / obłudni / niecżyſći / okruthni / vporni w złoſći / iáwnie ſwoich niecnot broniący / y ſwoim máięthnoſćiám ták wiele dufáiący iż ſię káżdey złoſći y niecnothy wáżą / Bogá bluźniąc / y ludźi przywodząc k temu iż im ſłużyć muſzą / ná oſtátek kłámliwi y iádowići iáko niedźwiádkowie.

  8. Y miáłá włoſy iáko włoſy niewieśćie / á zęby iey były iáko Lwie.
  9. Miáłá theż páncerze iáko páncerze żelázne / á głos ſkrzydeł iey iáko tęten wozow / gdy wiele koni zbiegáią ſię ku bitwie.
  10. A miáłá ogony podobne niedźwiádkom / y były żądłá w ogoniech iey / á moc iey byłá ſzkodźić ludźiám przez pięć mieſięcy.
  11. Przytym má nád ſobą krolá poſtáwionego Aniołá przepáśći / ktoremu imię po Zydowſku J Abbádon / á po Grecku Apollyon.
      J To ieſt / Gubiący / á tenći ieſt Szátán krol wſzech ſynow pychy / iáko Iob mowi 41 Ká. á biádá thym ktorzy tákowemu krolowi ſłużą.

  12. Biádá iedná przeſzłá / á oto idą ieſzcże dwie biedy potym.
  13. Tedy ſzoſty Anioł zátrąbił / y ſłyſzáłem K głos ieden ze cżterech rogow ołtárzá złotego / kthory ieſt przed ocżymá Bożemi.
      K Dáwá znáć iż Kryſtus roſkázuie wſzythkim ſwoim ſługám áby rozwiązáli cżterech ániołow ktorzy ſą v Eufrátes / gdźie rozumie áby wierni Miniſtrowie iáwnie á ſtátecżnie / nie żárty ábo dworſtwem iákim mowili przećiw Aniołom / to ieſt tym fáłeſznym náucżyćielom / ktorzy ſą v rzeki Eufrátes / to ieſt / ktorzy mieſzkáią w wielkiey obfitoſći y doſtátku wſzech rzecży / y w roſkoſzách / w ktorych práwie vwięzli / á gdy ſłowem Bożym z tąd bywáią ruſzeni / tedy iák ſzáleni tym więcey ſię bogu przećiwią.

  14. Mowiący ſzoſtemu Aniołowi ktory miáł trąbę: Rozwiąż onych cżterech Aniołow vwiązánych v wielkiey rzeki Eufrátes.
  15. Rozwiązáni ſą tedy oni cżterey Aniołowie zgotowáni ná godźinę / y ná dźień / y ná mieſiąc / y ná rok / áby pomordowáli trzećią cżęść ludźi.
  16. Y byłá licżbá woyſká iezdnego L dwieśćie kroć tyſiąc tyſięcy / ábowiemem ſłyſzáł licżbę ich.
      L Niezlicżoná licżbá Antykryſtow y obłudnikow záwżdy gotowych ku zátráceniu wiernych / o ktorich też mowi w v. 19.

  17. Tákżem też widźiáł M konie w widzeniu / y thy ktorzy ná nich ſiedźieli máiąc N páncerze ogniſte / y Hiácyntowe / y ſiárcżáne / á były głowy koni iáko O łby Lwie / á z gęby ich wychodźił P ogień / y dym / y ſiárká.
      M Ty konie ſą náucżyćielowie Antykryſtowi / á ći ktorzy ná nich ſiedzą / ſą kſiążętá niepobożne / A iż ty konie ſą bez vzdy opiſáne / tedy dáwá znáć Duch S. iż nie włádną imi ći co ná nich ſiedzą / owſzem od nich bywáią rządzeni / ták iż pod cżás y zácne kſiążętá przez iednego ſpowiedniká bywáią od práwdy odwiedźione.
      N Then vbior znácży nieſpráwiedliwość / obłudę / y obrzydłą á mierźioną mądrość ludzką / A thą zbroią bywáią vzbroieni niewierni pánowie / ktorzy k woli Antykryſtowi powſtáwáią przećiw Kriſtuſowi y wiernym ie°.
      O Miáły pirwey łeb cżłowiecży / ále teráz Lwi / to ieſt / ſą okrutni / y mocą ſię bronią / gdyż im nieſtáwá ſpráwiedliwoſći.
      P To ieſt / powieſći niepobożne / nicżemne y ſproſne á przemierzłe.

  18. Od tych trzech zámordowáná ieſt Q trzećiá cżęść ludźi / to ieſt / od ogniá / y od dymu / y od ſiárki / ktore wychodźiły z gęby ich.
      Q Tho ieſt / wſzyſcy odrzuceni poginęli zezwoliwſzy ná kłámſtwo / y náſládowáwſzy niecnoty Antykryſtowey.

  19. Abowiem ich moc ieſt w R gębie ich / y w S ogonách ich / bo ich ogony wężom ſą podobne / máiąc głowy ktoremi ſzkodzą.
      R Powieśćią tylko záráżáć mogą.
      S W náuce fáłſzywey.

  20. A ini ludźie ktorzy nie ſą pobići tymi plágámi / nie vpámiętáli ſię od vcżynkow rąk ſwych / áby ſię nie kłániáli dyábłom / y * báłwánom złotym / y ſrebrnym / y miedźiánym / y kámiennym / y drewniánym / ktorzy áni widźieć mogą / áni ſłyſzeć / áni chodźić.
      * Pſálm.115.v.4 y 133.v.15.

  21. Ani ſię vpámiętáli od mężoboyſtw ſwoich / áni od trućizn ſwoich / áni od niecżyſtośći ſwoich / áni od złodźieyſtw ſwoich.

    Kápitułá 10.
    ¶ 1. Anioł trzymá kſiążki w ręce / 10. Kthore Ián źiádł / á znácżył ſkońcżenie świátá. 4. Głoſy ſiedmi gromow zápiecżętowáne.

  1. Tedym widźiáł drugiego Aniołá mocnego A zſtępuiącego z niebá / obłokiem oblecżonego / B á thęcżá byłá ná głowie iego / á oblicże iego było iáko ſłońce / á nogi iego iáko C ſłupy ogniſte.
      A Fáłſzywi náucżyćiele pádáią z niebá / á práwdźiwi zſtępuią / będąc poſłáni od Bogá.
      B O tym pátrz wyżſzey kápitu. 4.
      C To znácży wielká ſtáthecżnoſć w poſługowániu ſłowá Bożego / y tudźieſz chuć zápálcżywá.

  2. K themu miáł w ręce ſwey D kſiążki otworzone / E y poſtáwił nogę ſwoię práwą ná morzu / á lewą ná źiemi.
      D To ieſt / oſobliwą wiádomoſć około táiemnic Bożych.
      E To ieſt / oznáymuie Kriſtuſá ná wyſpiech y ná źiemi / ábowiem gdy ſię ludźie práwdźie poddáwáią / tedy to ieſt iákoby nogę ná nich poſtáwili ſłudzy Boży / ktorzy im ſłowo iego opowiedáią.

  3. Y záwołáł głoſem wielkim / iáko F lew rycży / á gdy záwołáł / mowiły ſiedḿ G gromow głoſy ſwoie.
      F Słowo boże ktore opowiedáią ſłudzy iego / ieſt ſtráſzliwe niepobożnym y ćieleſnym ludźiám.
      G Sądy Boże dlá wzgárdzeniá ſłowá iego / á przez ſiedḿ rozumie wiele ich / á thák woyny / roſterki / nieſnáſki / ſą práwie iáko gromy Boże / ktoremi on kárze y gromi ty ktorzy o iego ſłowo niedbáią.

  4. A gdy ſiedm gromow mowiły głoſy ſwoie / miáłem był nápiſáć / álem vſłyſzáł głos z niebá / mowiąc mi / * H Zápiecżętuy co mowiły ſiedḿ gromow / á tego nie piſz.
      H Pán ſobie zoſtáwuie to / iż komu á ile rácży / oznáymuie przycżyny ſądow ſwoich.

      * Dániel.12.v.7.

  5. A Anioł ktoregom widźiáł ſtoiącego ná morzu y ná źiemi / podnioſł rękę ſwoię ku niebu.
  6. Y przyſiągł ná tego kthory żywie ná wieki wiekow / ktory ſtworzył niebo y to co w nim ieſt / y źiemię y to co w niey ieſth / y morze y tho co w nim ieſt / że I cżáſu iuż nie będźie.
      I To ieſt / nie thák wiele będą przewodźić niewierni gdi prźiydźie ſiodmy Anioł / ábowiem oni będą powśćiągnieni z ſzáleńſtwá ich / A gdy then Anioł prźiydź má / żáden grzeſzny niewie / áni ſię o tym pytáć má.

  7. Ale we dni głoſu Aniołá ſiodmego / gdy pocżnie trąbić / má ſię dokonáć táiemnicá Bożá / iáko to oznáymił ſługám ſwoim Prorokom.
  8. A głos ktorym był ſłyſzáł z niebá / powtore mowił zemną / y rzekł: Idź á weźmi kſiążki otworzone ktore ſą w ręce Aniołá ſtoiącego ná morzu y ná źiemi.
  9. Poſzedłem thedy do Aniołá / mowiąc mu áby mi dáł kſiążki / Y rzekł mi: † Bierz / á J źiedz ie / y będąć K gorzkie żołądkowi twemu / ále w vśćiech twych ſłodkie będą iáko miod.
      J Ieść kſięgi / znácży pilne á pobożne rozmyſlánie ſłowá Bożego.
      K Tá gorzkość ieſt chutliwá y zápálcźiwá miłość ku Bogu / nápełnioná gorzkośći ná tym ſwiećie / bo ći ktorzy przy ſłowie Bożym ſthoią / wiele przykrośći od niewiernych ćierpieć muſzą.

      † Ezechi.3.v.1.

  10. Wźiąłem tedy kſiążki z ręki Aniołá / y źiádłem ie / y były w vśćiech moich ſłodkie iáko miod / ále gdym ie źiádł / brzuch moy zſtáł ſię gorzkim.
  11. Tedy rzekł mi: L Muſiſz záſię prorokowáć przed národy y Pogány / y ięzyki / y wielem krolow.
      L Zá Apoſthołow było opowiedáne ſłowo Boże wſzythkim národom y wielem krolow / ále to ieſzcże powtore má być. Lecż Pán ſám wie gdy to być má / y przez kogo to vcżynić vmyſlił.

    Kápitułá 11.
    ¶ 1. Roſkázánie do Iáná áby mierzył kośćioł. 3. Dwá świádkowie Páńſcy zábići od beſtyiey y pothym wſkrzeſzeni ku chwále. 15. Ná trąbienie ſiodmego Aniołá Kryſtus ieſt wywyżſzon. 16. A Bog chwálon ode dwudźieſtu y cżterzech ſtárſzych.

  1. Pothym dáná mi ieſt A trzćiná podobná láſce / y ſtánął przy mnie Anioł / mowiąc: Wſtáń / á zmierz kośćioł Boży y ołtárz / y ty ktorzy w nim chwálą.
      A To znácży ſłowo Bogá żywego / wedle ktorego koſćioł má być rozſądzon.

  2. Ale B ſień kthorá ieſt przed kośćiołem / wyrzuć precż / á nie mierz iey / ábowiem C dáná ieſt pogánom / á D miáſto święte podepcą przez cżterdźieśći y dwá mieſiące.
      B Tá ſień známionuie obłudne ludźi ktorych zdrádá ſłowem Bożym bywá okázáná y wyrzuconá z koſćiołá Bożego / bo ſámi ſię doſyć wyrzucáią gdy ná ſłowo Boże nie chcą przyzwáláć.
      C Tho ieſt / Dáná ieſth obłudnym myſl przewrotná / pogáńſká / y oddáloná od chwáły Bożey práwdźiwey.
      D To ieſt / koſćioł Boży / á o tych mieſiącách nie mám nic pewnego cobych thwierdźić miáł / to tylko wiemy że dni będą ſkrocone dlá wiernych o cżym máſz Mát. 24.

  3. Lecż dám ie E dwiemá świádkom moim / ktorzy prorokowáć będą przez F tyſiąc dni dwie śćie y ſiedḿdźieſiąt / G oblecżeni w wory.
      E Dwá świádkowie znácżą ty wſźitki ktorzy świádectwo dáią o práwdźie przećiwko Antykryſtowi.
      F Powinno być 1260 dni zámiáſt 1270 / por. niżey w. 12.v.6.
      G To ieſt / nizácż ſobie mieć nie będą vbiory koſtowne y zbytecżne / y ſtroy ktory ſługám Bożym nie náleży.

  4. H Thy ſą ony dwoie drzewá oliwne / y dwá lichtárze poſtháwione przed oblicżnośćią Páná źiemie.
      H Tymi podobieńſtwy ieſt oznáymion zácny ſtán tych ktorzy świádectwo wydáwáią práwdźie Bożey / A przyſtoynie złącżone ſą oliwá y lichtárze / ábowiem gdźie ieſt oliwá Duchá Bożego / támże záwżdy ieſt świátłość práwdy iego.

  5. A ieſliby im kto chćiáł I ſzkodźić / ogień wychodźi z vſt ich ktory pożyrá nieprzyiáćiele ich / ábowiem ieſliby im kto chćiáł ſzkodźić / ták muſi być J zábit.
      I To ieſth / rozumem ludzkim y chytrośćią ie odwodźić od práwdy / będą zniſzcżeni od ogniá / to ieſt / od ſłowá Bożego / kthore wychodźi z vſt ich.
      J Oſądzon / gdyż oſądzonym być ſłowem Bożym nic inſzego nie ieſt iedno śmierć / choć inácżey niepobożni rozumieią.

  6. Ci máią moc K zámykáć niebo áby deſzcż nie ſzedł we L dni proroctwá ich / y máią moc nád M wodámi / áby ie w kreẃ odmieniáli / y vderzyć N źiemię wſzeláką plágą ileby kroć chćieli.
      K Tho ſię rozumie Duchownym obycżáiem iż práwdźiwi ſłudzy Boży ſłowem Páńſkim y mocą Duchá S. otworzą koſćioł y kroleſthwo Boże wiernym / á niewiernym zámykáć ie będą.
      L Gdy klucżá ſłowá Bożego będą vżywáć.
      M Niepobożnym wody / to ieſt ſłowo Boże bywá w kreẃ odmienione / gdy onym bywáią oſądzeni / á to przez wierne Miniſtry Kryſtuſowe ktorzy ſzcżyrze opowiedáią.
      N To ieſth / ludźi źiemſkie y ćieleſne / kthorzy ſłowem Bożym vderzeni bywáią ile kroć miniſtrowie práwdźiwi ie kárzą / ábowiem iáko świátłoſć wádźi ocżom chorym / tákże też y práwdá ludźiám źiemſkim y ćieleſnym.

  7. A gdy dokońcżą świádectwá ſwoiego / beſtyá wſtępuiąc z przepáśći podnieſie wálkę przećiwko nim / á zwyćięży ie y podbije ie.
  8. Trupi theż ich polegą w vlicách miáſtá wielkiego / ktore ieſt O duchownie rzecżono / Sodomá y Egipth / gdźie theż Pán náſz był P vkrzyżowán.
      O Służyć Bogom obcym y ſkáźić ſię fáłſzywą náuką / ieſtći Sodomá duchowná.
      P Gdźiekolwiek nie bywá Pán náſz przyimowán / tedy thám vkrzyżowán bywá.

  9. Y vyzrą ludźie z pokoleniá / y z národow / y z ięzykow / y z pogánow Q trupy ich przez R pułcżwártá dniá / á nie dádzą trupow ich ſkłáść w groby.
      Q Znák niewymownego okrućieńſtwá Antykryſtowego przećiw wiernym.
      R Przez máły cżás / gdiż koſćioł nie może długo być oprorz ſwych świádkow.

  10. A obywátele źiemie będą ſię S weſelić z nich / y rádowáć ſię będą / y vpominki poślą iedni drugim / iż ći dwá prorocy T trápili mieſzkáiące ná źiemi.
      S Przeklęte weſele Antykryſtowe nád zámordowániem świádkow práwdy Bożey.
      T Niewierni trápieni bywáią przepowiedániem práwdy.

  11. Ale po pułcżwártu dniu U duch żywotá od Bogá wychodząc / wnidźie w nie / y będą ſtháć ná nogách ſwoich / V á boiáźń wielká przypádnie ná ty ktorzy ie oglądáli.
      U Záwżdy tho Pán Bog cżyni / iż wiele ich ku wyznániu práwdy náſtáwá / gdy ſię zdá iákoby wſzyſcy zgłádzeni byli / gdźie thu známienitą poćiechę mámy / iż Pán koſćiołá ſwego nigdy nie opuśći.
      V Nieprzyiáćiele práwdy vlękną ſię widząc moc y duchá ſwiádkow pierwſzych / iż ſię w inſzych záſię po nich okázuie.

  12. Potym ſłyſzeli głos wielki z niebá mowiąc do nich: Wſtąpćie owdźie / Y wſthąpili ná niebo przez obłok / á oglądáli ie nieprzyiáćiele ich.
  13. Y zſtáło ſię oney godźiny wielkie W trzęſienie źiemie / á X dźieſiątá cżęść miáſtá vpádłá / y pobite ſą w onym trzęſieniu źiemie imion ludźi ſiedḿ tyſięcy / drudzy przeſtráſzeni ſą / y dáli chwáłę Bogu niebieſkiemu.
      W O trzęſieniu źiemie máſz wyżſzey w 6 kápit.
      X Wybráni ktorzy pierwey byli w mieśćie Sodomie / tho ieſt / miedzy niewiernymi / przyſtáną do Kryſtá Páná / á wiele wybránych ktorych imioná Bogu ſą ſwiádome polęgą / á drudzy z nich w wielkim ſtráchu y przeſládowániu będą wedle kreẃkośći ćiáłá / á wſzákże w duchu ſwym Pánu chwáłę dádzą.

  14. Biádá wtorá przeſzłá / á oto biádá trzećiá przyidźie rychło.
  15. A ták ſiodmy Anioł zátrąbił / y zſtáły ſię głoſy wielkie ná niebie mowiąc: Y Kroleſtwá świátá zſtáły ſię kroleſtwy Páná náſzego / y Kryſtá iego ktory będźie krolowáł ná wieki wiekow.
      Y Choć ſzátán bárzo ſię ſprzećiwiá práwdźie / iednák Kriſtus krolowáć muſi.

  16. Thedy oni cżterzey á dwádźieśćiá ſtárſzy ktorzy przed oblicżnośćią Bożą ſiedzą ná ſtholcách ſwych / vpádli ná oblicżá ſwe / y chwáłę dáli Bogu.
  17. Mowiąc: Dźiękuiemy tobie Pánie Boże wſzechmogący kthory ieſteś / ktoryś był / y ktory máſz przyść / iżeś wźiął moc twą wielką / y krolowáłeś.
  18. Y rozgniewáli ſię pogáni / y przyſzedł gniew twoy / y cżás vmárłych áby byli ſądzeni / y ábyś oddáł zápłátę ſługám twoim prorokom y świętym / y thym ktorzy ſię boią imieniá twego máłym y wielkim / y ábyś zágubił ty ktorzy pſuią źiemię.
  19. Z Tedy otworzon ieſt kośćioł Boży ná niebie / y widźiáná ieſth ſkrzyniá przymierzá iego w kośćiele iego / y zſtáły ſię łyſkáwice / y głoſy / y gromy / y trzęſieniá źiemie / y grád wielki.
      Z Ty ſłowá śćiągáią ſię ku pirwſzemu prźiśćiu Páná náſzego / ktory gdy przyſzedł w ćiele / rácżył niebo otworzyć / ktore iákoby zámknione było / á ſkoro było otworzone / tedy ſię ſkrzyniá przymierzá okázáłá / to ieſt ſám Pán Iezus Kryſtus przez ktorego mámy przymierze y práwdźiwy pokoy z Bogiem / á iáko ná on cżás wielkie ſię zámieſzániá / rozruchy / y przećiwieńſtwá ſtháły / gdyż świáth nie mogł znoſić práwdy Bożey / tákże y teráz doſyć te° bywá / gdy práwdźiwi náucżyćiele práwdę opowiedáią / przećiwko ktorey Antykryſt y pomocnicy iego ſię gwáłtownie záſtáwuie / co Duch święty ná tym mieyſcu rozumie przez łyſkáwice / gromy / y ine tákowe podobieńſtwá.

    Kápitułá 12.
    ¶ 1. O niewieśćie brzemienney / ná ktorą cżyháł ſmok. 7. Zwyćięſtwo otrzymáne przećiwko niemu przez Micháłá ku pożytkowi wiernych.

  1. Y widźián ieſth znák wielki ná niebie / A Niewiáſtá oblecżoná B ſłońcem / pod ktorey nogámi był C kſiężyc / á ná głowie koroná D z gwiázd dwunáśćie.
      A Tu ſię wypiſuie koſćioł krzeſćiáńſki przeſládowány od Szátáná / gdźie tu bárzo ći błądzą ktorzy przez niewiáſtę Pánnę Máryą rozumieią.
      B Kryſtuſem ſłońcem ſpráwiedliwoſći.
      C Wſzytki rzecży docżeśne y nietrwáłe: ábowiem Koſćioł przez Kryſtuſá ieſt ći dźiedźicem wſzytkich rzecży kthore Bog poddáł pod nogi iego Pſál. 8.
      D Wſzyſcy náucżyćielowie práwdźiwi tu ſię rozumieią / bo Kriſtus kroluie przez ſłowo ſwoie.

  2. Y będąc E brzemienná / F wołáłá G boleiąc / y ćiężkośći ćierpiáłá ku rodzeniu.
      E Máiąc Kryſtuſá w ſobie od náſieniá obiecánego / choćiá nie ták znácżnie iáko pothym było.
      F To wołánie znácży chuć zápálcżywą ku chwále Bożey y zbáwieniu wſzytkich przez Kryſtuſá.
      G Then bol ieſt figurą wſzytkich doległoſći ktore ćierpią święći rodząc Kryſtuſá w inych / iáko mowi Páweł do Gál: w 4. co nic inſzego nie ieſt / iedno ſię vprzeymie ſtáráć áby weń vwierzono.

  3. Y widźián ieſt drugi znák ná niebie / á otho H ſmok I wielki / J rydzy / máiąc K ſiedḿ głow y L rogow dźieſięć / á ná głowách iego M ſiedḿ koron.
      H Tho ieſt Szátán.
      I Mocny y hárdy.
      J Okruthny / vkrwáwiony krwią niewinną.
      K Rozmáithe zdrády y chytrośći przećiw práwdźie Bożey.
      L Wiele kroleſtw / y krolow / y pánow ſwiátá tego.
      M Kroluie nád ſwoimi.

  4. Ktorego N ogon O ćiągnął trzećią cżęść gwiázd niebieſkich / kthore P zrzućił ná źiemię / y Q ſtánął on ſmok przed niewiáſtą ktorá miáłá porodźić / áby po porodzeniu ſyná iey R pożárł.
      N Fáłſzywá náuká.
      O Zwiodł niemáło miniſtrow / ktorzy mieli świećić w koſćiele iáko gwiázdy.
      P Cżynił ie ćieleſnymi / y nápełnił mądrośćią źiemſką.
      Q Z wielkim ſtárániem záwżdy tego pilnowáł.
      R Aby Herod Kryſthuſá zábił ſkoro ſię národźił / á teráz y záwżdy ná to cżyhá áby ſłowo Kryſtuſowe zgłádźił y wiárę wniwecż obroćił.

  5. Y porodźiłá ſyná S mężcżyznę / ktory miáł rządźić wſzytki pogány láſką żelázną / y záchwycon ieſth ſyn iey do Bogá / y do ſtolice iego.
      S Káżdy ſyn ieſt mężcżyzną / ále thu dáwá znáć iż ten ſyn / tho ieſt Kryſtus będźie mocny y niezwyćiężony / á tho ſię też ſćiągáć może do wiernych ktorzy ſię w koſćiele przez ſłowo Boże / mocą Duchá S. rodzą / to ieſt / bywáią odrodzeni.

  6. A niewiáſthá T vćiekłá ná puſtynią / gdźie má U mieyſce zgotowáne od Bogá / áby ią tám V kármili przez W thyſiąc dni y dwieśćie y ſześćdźieſiąt.
      T Koſćioł po wniebowſthąpieniu Páná Kryſtuſowym do Bogá ſámego ſię vćiekáł z wzdychániem y z płácżem / oddáliwſzy ſię od wſzech rzecży świetſkich y ćieleſnych.
      U Odpocżynienie pod pomocą y obroną Bożą.
      V To ſię y wedle piſmá rozumieć może / ábowiem gdy wierni vćiekáiąc przed Smokiem / choć máięthnośći ſwoie vtráćili / iednák ie Pán Bog záwżdy żywi y opátruie.
      W Przez ty dni rozumie ſię wſzytek cżás odthąd iáko Pán w niebo wſtąpił.

  7. Y zſtáłá ſię X bitwá ná Y niebie / Micháł y Aniołowie iego wálcżyli z ſmokiem / á ſmok też wálcżył y ániołowie iego.
      X Tu dáwá znáć o przećiwieńſtwie kthore ieſt między świętymi y niepobożnymi / á then ſpor ábo woyná ieſt vſtháwicżná / gdźie wierni po ſobie máią Anioły / á niewierni Szátáná y towárzyſze iego / á przez Anioły Micháłowe rozumiemy ſzcżyre Miniſtry ſłowá Bożego / á przez Anioły Smokowe fáłſzywe Proroki ktorzy z wiernymi ćiężką bitwę wiodą.
      Y W kośćiele / gdźie wierni wálcżą ſtátecżnym wyznániem dlá práwdy / á niewierni kłámſtwem / zdrádámi / y wſzelákim okrućieńſtwem.

  8. Ale nie wygráli / Z áni mieyſce ich dáley ználeźione ieſt ná niebie.
      Z Zdrády ſzátáńſkie iuż nie mogą nic przećiwko wybránym Bożym / gdy ráz ſzcżyrą wiárą zwyćięſcámi ſię zſtáli.

  9. Y zrzucon ieſth ſmok wielki / wąż on ſtárodáwny / kthory ieſt rzecżon Diábeł y ſzátán / ktory zwodźi wſzyſthek okrąg źiemie / y zrzucon ieſt ná źiemię / y ániołowie iego z nim ſą zrzuceni.
  10. A ſłyſzáłem głos wielki mowiący ná niebie: Terázći ſię zſtáło zbáwienie / y moc / y kroleſtwo Bogá náſzego / y zwierzchność Kryſtá iego / poniewáż zrzucon ieſt oſkárżyćiel bráćiey náſzey ktory ie oſkárżáł przed oblicżnośćią Bogá náſzego we dnie y w nocy.
  11. Ale oni zwyćiężyli go dlá krwie báránká / y dlá ſłowá świádectwá / y nie litowáli duſz ſwjch áż do śmierći.
  12. A przetho weſelćie ſię niebá y wy kthorzy mieſzkáćie ná nich / Biádá obywátelom źiemie y morzá / ábowiem zſthąpił cżárt ku wám z gniewem wielkim / przeto iż wie że máło cżáſu má.
  13. Gdy tedy widźiáł ſmok iż był zrzucon ná źiemię / przeſládowáł niewiáſtę ktorá byłá porodźiłá mężcżyznę.
  14. Ale dáne ſą niewieśćie ſkrzydłá dwie / orłá wielkiego / áby AA lećiáłá od oblicżnośći wężowey BB ná puſte mieyſce ſwoie / gdźie ieſt CC kármioná DD przez cżás y cżáſy / y przez połowicę cżáſu.
      AA Dlá przeſládowániá.
      BB Do tych ktorzy ieſzcże nie ſą w ſłowie Bożym ćwicżeni.
      CC To ieſt / ſłowem Bożym.
      DD O tym máſz wyżſzey w wier. 6.

  15. Y wypuśćił wąż z gęby ſwoiey zá niewiáſtą EE wodę iáko rzekę / áby ią rzeká porwáłá.
      EE Tá wodá ieſt fáłſzywá y dyábelſká náuká / ktorą ſzátán wypuśćił przećiwko kośćiołowi przez odſzcżepieńce.

  16. Ale rátowáłá FF źiemiá niewiáſtę / y otworzyłá źiemiá vſthá ſwe / y pożárłá rzekę ktorą był wypuśćił ſmok z gęby ſwoiey.
      FF Tho ieſt / Pocżet niewiernych y odrzuconych wypił rzekę kthorę ſmok był wypuśćił z gęby / gdyż im tá rzeká obłudney náuki bárzo záſmákowáłá / ſtąd oná niewiáſtá / to ieſt / pocżet wiernych / bárzo byłá poćieſzoná / y nieiákim ſpoſobem rátowáná.

  17. Rozgniewáł ſię thedy ſmok ná niewiáſthę / y ſzedł áby wálcżył z GG drugimi z plemieniá iey ktorzy záchowywáią przykázániá Boże / y máią świádectwo Iezuſá Kryſtuſá.
      GG Nie mogąc zepſowáć głowy áni ćiáłá kośćiołá / kuſi ſię o cżłonki iego.

  18. Y ſtánąłem ná HH piáſku morſkim.
      HH Ten piáſek ieſt figurą niewiernych ktorzy owocu nie cżynią y ſą niepłodni / á thák nie mámy ſię themu dźiwowáć ieſli ći niewierni wſzelákim obycżáiem ſię tárgáią ná wierne / gdyż w nich on Smok mieſzká / á oni ſą przybytkiem iego.

    Kápitułá 13.
    ¶ 1. O beſtyiey ktorá zwodźi wſzytki odrzucone / y ieſt potwierdzoná od drugiey beſtyiey.

  1. Tedym A widźiáł beſtyą á oná z morzá wyſtępuie / kthorá miáłá ſiedḿ B głow y rogow dźieſięć / á ná rogách iey było dźieſięć koron / á ná głowách iey imię bluźnierſtwá.
      A Thuć ieſt obráz Antykryſtow.
      B O tych głowách vſłyſzym niżey ká. 17. A w głowách Smokowych y tey Beſtyiey tháć ieſt rozność / iż Smok korony má ná głowách / á beſtyá ná rogách / ále ná głowách miáſtho koron má nápiſáne imię bluźnierſkie / co znácży vpornie y iáwnie bluźnierſtwá iákiego bronić / y w bluznierſtwie ſię kocháć / iáko ten cżyni ktory ſię námiáſthkiem Kryſtuſowym być mieni / náświęthſzym / głową koſćielną / y ſzáfárzem ſkárbow iego / iáko też cżynią y oni obłudni biſkupowi / kthorzy ſię powiedáią być oblubieńcámi koſćiołow.

  2. Y byłá thá beſtyá ktorąm widźiáł podobná C Lámpártowi / á nogi iey iáko nogi D Niedźwiedze / á E gębá iey iáko gębá Lwiá / y dáł iey ſmok F moc ſwoię / y G ſtolicę ſwoię / y zwierzchność wielką.
      C Lámpárt iż ieſt pſtry / tedy znácży nieuſtáwicżność y rozność / co iśćie obłudnikom ſłuſznie náleży dlá rozmáithych vſtáw y wymyſłow ich / y reguł mnichow y kſiężey.
      D To znácży drápieſtwo y okrućieńſtwo Antykryſtowe:
      E Przetho iż Antykryſt záwżdy rycży ſwemi klątwámi / obietnicámi / żegnániem / cenſurámi etc. A ieſt iáko on Lew Káldeyſki ktory zbudowáł páłáce krolewſkie ze krwie etc.
      F Antykryſtowi Szátán dáł moc ku cżynieniu cudow / áby ći byli zwiedźieni ktorzy práwdy przyiąć nie chćieli.
      G Antykryſt kroluie ná mieyſcu Szátáńſkim.

  3. A widźiáłem H iednę z głow iey I iákoby ná śmierć zábithą / ále ráná iey śmiertelná ieſt J vlecżoná / y dźiwuiąc ſię K wſzythká źiemiá ſzłá zá beſtyą.
      H To znácży Antykryſtá dźiſieyſzego.
      I Zgłádzon będźie.
      J Miáſto Antykryſtá dźiſieyſzego kthory zginie / náſtánie inſzy Antykryſt gorſzy.
      K Sámi thylko odrzuceni / będą tego Antykryſtá chwálić iáko Bogá.

  4. Y kłániáli ſię ſmokowi kthory dá moc beſtyiey / y kłániáli ſię beſtyiey / mowiąc: Kthoż podobny ieſt beſtyiey: ktoż z nią wálcżyć będźie mogł:
  5. Y dáne ſą iey vſthá mowiące wielkie rzecży y bluźnierſtwá / y dáná iey ieſt moc pocżynáć przez L * cżterdźieśći y dwá mieſiące.
      L 42 mieſiące prorocże po 30 dni to 1260 rzecżywiſtych lát / licżąc dźień zá rok.

      * Ezechie.4.v.6.

  6. Otworzyłá thedy vſtá ſwoie ku bluźnierſtwu przećiwko Bogu / áby złorzecżyłá imię iego / y przybytek iego / y ty ktorzy ná niebie mieſzkáią.
  7. Kthemu dáno ieſth iey wálcżyć z świętymi / y M zwyćiężyć ie / dáná też ieſt iey moc nád N wſzelkim pokoleniem / y ięzykiem / y národem.
      M To ieſth / wedle ćiáłá / á nie wedle duſz ich.
      N Tu ſię znácży ono odſthąpienie wiáry / o ktorym mowi Páweł S. do Teſſálon.

  8. A ták będą ſię iey kłániáć wſzyſcy obywátele źiemie / * ktorych O imioná nie ſą nápiſáne w kſięgi żywotá / báránká onego zábitego od P † záłożeniá świátá.
      O Antykryſt nie má mocy iedno nád odrzuconymi.
      P To ieſt / ktorego był Bog od pocżątku przeyzrzáł / y ktorego zábićiem wſzyſcy wierni od záłożeniá świáthá ſą zbáwieni.

      * Wyżſzey 3.v.5. Niżey 20.v.12 y 21.v.25. Filip.4.v.3.
      † 1.Peter.1.v.19.y.20

  9. Ieſli kto má vcho / niech ſłuchá.
  10. Ieſli kto wiedźie w niewolą / w niewolą poydźie / † Ieſliby kto miecżem zábił / muſi ten być miecżem zábith / Thuć ieſt Q ćierpliwość y wiárá świętych.
      Q Wybránym ná on cżás wiárá y ćirpliwość będźie bárzo potrzebná / iáko Ián święthy mowi: Toć ieſt zwyćięſtwo náſze ktore świát zwyćiężá / to ieſt wiárá náſzá.

      † 1.Moiżeſzo.9.v.6. Mát.26.v.52.

  11. Zátymem widźiáł drugą R beſtyią / á oná wſtępuie z źiemie / ktorá miáłá dwá S rogi podobne báránkowym / ále mowiłá T iáko ſmok.
      R Tu ſię znácży náuká diábelſká ktorą kroleſtwo Antikryſtowe ieſt vmocnione / á iż wſtępuie z źiemie / tedy znácży tho iż ieſt źiemſká y ćieleſná: co ſię iáwnie w Rzymſkiey náuce okázuie / ácżkolwiek ſię tho rozumie y o inſzych Anthykryſtách / iáki był Máchometh / á tá beſtyá wſtąpiłá z źiemie od pocżątku świáthá áż ſię ták bárzo rozſzyrzyłá iáko dźiś widźiemy / á ieſzcże więczſzá będźie gdy ku ſwemu kreſowi przyidźie.
      S Antykryſt broni ſię ſthárym y nowym zákonem ktore tu znáczą ty dwá rogi / ále iż duchownego wyrozumieniá nie má / tedy to piſmo iemu ieſt mártwe / gdyż on ie przewrotnie y ćieleſnie wykłádá y rozumie: A ſpráwiedliwym ſądem Bożym to ſię zſtáło / áby náſzy biſkupowie ná głowie ſwey infułę o dwu rogách noſili / áby ſię tá beſtyá w nich okázáłá.
      T Antykryſt má náukę kłámliwą / y práwdę Bożą fáłſzuie / iáko y oćiec iego ſzátán / ktory ſię tu przez ſmoká rozumie.

  12. A ſámá vżywá wſzelkiey mocy beſtyiey przed nią / ſpráwuiąc to iż źiemiá y obywátele iey kłániáią ſię beſtyiey oney pierwſzey / ktorey śmiertelná ráná byłá vlecżoná.
  13. Y cżyni U cudá wielkie / ták iż theż z niebá ogień zwodźi ná źiemię przed ludźmi.
      U Cżytáy 2.Teſs.5.v.9.

  14. Y zwodźi obywáthele źiemie przez znáki / kthore dáno iey cżynić przed beſtyą / mowiąc obywátelom źiemie áby cżynili obráz beſtyiey ktorá miecżem ránioná byłá / ále ożyłá.
  15. Y dáno ieſth iey / áby duchá wláłá w beſtyią / żeby też mowił obráz beſtyiey / y cżynił to / kthorzybykolwiek nie kłániáli ſię obrázowi beſtyiey / áby byli zábići.
  16. Cżyni też tho / iżby wſzyſcy máli y wielcy / bogáći y vbodzy / wolni y niewolnicy / bráli piąthno ná V ręce ſwoiey práwey / ábo ná W cżelech ſwoich.
      V Aby ſię ſpráwowáli y żyli wedle vſtáw iey.
      W Aby ią iáwnie wyznáwáli.

  17. A iżby żáden nie mogł X kupić áni przedáć / iedno ten ktory má piątno / ábo imię beſtyiey / ábo licżbę imieniá iey.
      X Choć Antykriſt dźiſieyſzy ieſt figurą inſzego ieſzcże gorſzego nieprzyiáćielá Bożego / ktory ſnádź z národu Zydowſkiego powſtánie / á wſzákże to kupiectwo okázuie iáwnie iż thu po cżęśći Duch S. o Antykryſćie dźiſieyſzym y rozmáitym hándlowániu iego mowi.

  18. Tu ieſt mądrość / Kthory má rozum / niech oblicży licżbę beſtyiey: ábowiemći ieſt licżbá Y cżłowieká / á Z licżbá iey ſześć ſet ſześćdźieſiąt y ſześć.
      Y Abowiem Antykryſt nie ieſt Bog / dlá tego nie ieſt wſzechmogący áni wiecżny.
      Z Tá licżbá ieſt figurą wſzythkich wiekow świátá od Adámá áż do zátráceniá y zginieniá tey beſtyiey.

    Kápitułá 14.
    ¶ 1. Zácny pocżet Báránká. 6. Anioł opowiedá Ewánielią / á drugi vpádek Bábiloniiey. 9. Trzeći áby ſię ſtrzeżono beſtyiey. 13. Szcżęśćie tych ktorzy w Pánie vmieráią. 15. Zniwo Páńſkie.

  1. Potymem pátrzył / á oto Báránek ſtoiąc ná gorze Syon / á z nim A ſto cżterdźieśći y cżtery tyſiące / máiąc imię Oycá iego nápiſáne ná cżelech ſwych.
      A Ci ſą ktorzy po zginieniu wielkiego Antykryſtá náwrocą ſię z Zydow gdźie ſię też wſzyſcy wierni ktorzy ſą plemieniem Abráhámowym pod figurą zámykáią.

  2. Y ſłyſzáłem głos z niebá iáko głos wielá wod / y iáko głos gromu wielkiego / y ſłyſzáłem głos śpiewákow gráiących ná árfách ſwoich.
  3. Y śpiewáiących iákoby nową pieśń przed ſtholicą / y przed cżworgiem zwierząt / y ſthárſzymi / áni ſię żáden mogł oney pieśni náucżyć / B oprocż onych ſtá cżterechdźieſiąt y cżterzech tyſięcy / ktorzy ſą z źiemie kupieni.
      B Tylko ſámi wybráni y odkupieni od Kryſtuſá mogą Páná práwdźiwie chwálić.

  4. Cić ſą ktorzy ſię z C niewiáſthámi nie pokáláli / bo dźiewicámi ſą / ćić D idą zá báránkiem gdźiekolwiek ſzedł / ćić ſą z ludźi kupieni / pierworodztwo Bogu y Báránkowi.
      C Ktorzy máłżeńſtwá świętego nie gwáłćili / á tu záſię duchownym obycżáiem przez niewiáſty rozumieią ſię fáłſźiwe náuki / do ktorych iż wierni Boży nie przyſtáli / tedy ſą dźiewicámi niepokálánemi.
      D Státecżnie weń wierzą / choć ná żywoth / choć ná śmierć.

  5. A w ich vśćiech nie nálázłá ſię zdrádá: Abowiem E nie nágánieni ſą przed ſtolicą Bożą.
      E Przeto iż grzechy ich odpuſzcżone im ſą / y oblecżeni ſą ſpráwiedliwoſćią Kryſtuſową.

  6. Zátymem widźiáł drugiego Aniołá lecącego przez pośrodek niebá / á on miáł Ewánielią wiecżną / áby ią oznáymił obywátelom źiemie / y wſzelkiemu národowi / y pokoleniu / y ięzykowi / y ludowi.
  7. Mowiąc wielkim głoſem: * BOYCIE SIE BOGA / á chwáłę mu dáyćie / ábowiemći przyſzłá godźiná ſądu iego / á chwáłę dáyćie † temu kthory cżynił niebo y źiemię / y morze / y źrzodłá wod.
      * Pſálm.145.v.6.
      † Dźie.14.v.25.

  8. A zá nim ſzedł drugi Anioł / mowiąc: ¤ Vpádłoć / vpádło Bábilon / miáſto ono wielkie / przeto iż winem gniewu niecżyſthośći ſwey nápoiło wſzytki národy.
      ¤ Ezá.22.v.9. Ierem.51.v.8. Niżey 18.v.8.

  9. A trzeći Anioł ſzedł zá nimi / mowiąc głoſem wielkim: Ieſliby ktho chwáłę dáł beſtyiey y obrázowi iey / y przyiął piątno w cżele ſwoim ábo w ręce ſwey.
  10. Nápije ſię też then winá gniewu Bożego / owſzem ſzcżerego nálewánego w kubku gniewu iego / y będźie męcżon ogniem y ſiárką przed Anioły świętymi / y przed Báránkiem.
  11. A dym męki ich wſtępuie ná wieki wiekow / áni będą mieć odpocżynieniá we dnie áni w nocy / kthorzy ſię kłániáią beſtyiey y obrázowi iey / y ktoby przyiął piątno imieniá iey.
  12. Tuć ieſt ćierpliwość świętych / tuć ſą ći ktorzy chowáią przykázániá Boże / y wiárę Iezuſowę.
  13. Thedym ſłyſzáł głos z niebá / mowiąc mi: Nápiſz / Błogoſłáwieni nápotym vmárli / ktorzy vmieráią F dlá Páná / Tákći / mowi Duch / poniewáż odpocżywáią od prác ſwoich: á G vcżynki ich zá nimi idą.
      F Drudzy cżytháią w Pánie.
      G To ieſt / biorą zápłátę / ktorą Bog obiecáł ſobie poſłuſznym.

  14. Zátymem pátrzył / á oto obłok biáły / á ná obłoku ſiedźiáł niektory podobny H cżłowiekowi / máiąc ná głowie ſwey koronę złotą / á w ręce ſwey I ſierp oſtry.
      H Then był Kryſtus.
      I Słowo Kryſtuſowe.

  15. A drugi J Anioł wyſzedł z kośćiołá / wołáiąc głoſem wielkim ku themu kthory ſiedźiáł ná obłoku / Zápuść * ſierp twoy / á żni / ábowiemći przyſzłá godźiná ábyś żął / gdyż vſchło żniwo źiemie.
      J Ten Anioł ieſt figurą wſzech wiernych / przy ſkońcżeniu świátá / gdi potłumion będźie Antykryſt / á ći wierni záwołáią ku Kriſtuſowi: Pánie zápuść ſierp thwoy / to ieſt / żeńce do żniwá twoiego / gdyż iuż bliſko ieſth dokońcżenie świátá / á ták ći będą proſić / áby ſierpem ſłowá Boże° wſzyſcy wybráni byli żęći / y zebráni ku ſpołecżnośći świętich / przed ſądnym dniem / ktorego oni vprzeymie pożądáią / nic nie wątpiąc iż iuż bliſko ieſt / co ſię rozumie przez thy ſłowá / gdźie mowi: Iż vſchło żniwo.

      * Ioel.3.v.23. Mát.13.v.39.

  16. Zápuśćił tedy then ktory ſiedźiáł ná obłoku ſierp ſwoy ná źiemię / y ieſt pożętá źiemiá.
  17. A drugi Anioł wyſzedł z kośćiołá ktory ieſt w niebie / y ten máiąc ſierp oſtri.
  18. Potym K drugi Anioł wyſzedł z ołtárzá / ktory miáł moc nád ogniem / y záwołáł wielkim głoſem ku temu ktory miáł ſierp oſtry / mowiąc: Zápuść ſierp twoy oſtry / y zbieráy L groná winnice źiemie / bo doyźrzáły iágody iey.
      K Tenći ieſt Pán náſz Iezus Kryſtus / Anioł przymierzá / ktory má moc cżynić ſąd / ktory mu dáł Oćiec / y będźie ſądźił świát przez ogień / to ieſt / ſtráſzny będźie ſąd iego.
      L Thy groná znácżą niewierne.

  19. Zápuśćił tedy Anioł ſierp ſwoy oſtry ná źiemię / y zbieráł winnice źiemie / y wrzućił M w wielką kádź gniewu Bożego.
      M Do piekłá.

  20. Y ieſt deptháná kádź przed miáſtem: y wyſzłá kreẃ z kádźi áż do N wędźidł końſkich / przez tyſiąc y ſześćſet ſtáiáń.
      N Dáwá znáć o wielkim kárániu Páńſkim nád potępionymi / á przypominá wędźidłá / okázuiąc iż niepobożni káráni będą iáko pod miárą według wielkośći y ćięſzkośći grzechow ich.

    Kápitułá 15.
    ¶ 1. O ſiedmi Aniołách ktorzy oſtátnie plági mieli. 3. Pieśń tych ktorzy beſtyą zwyćiężyli. 7. Siedḿ bániek gniewu Bożego.

  1. A zátymem widźiáł drugi znák w niebie wielki y dźiwny / ſiedḿ A Aniołow máiących ſiedḿ plág oſtátecżnych / á to iż przez nie wypełnion ieſt gniew Boży.
      A Ci Aniołowie znácżą dźiwne dekrety Boże o ſądźiech iego.

  2. Y widźiáłem iákoby B morze śkláne zmieſzáne z ogniem / y thy ktorzy zwyćięſtwo otrzymáli nád beſtyą / y nád obrázem iey / y nád piątnem iey / y nád licżbą imieniá iey / ſtoiące v morzá śklánego / y máiąc Arfy Boże.
      B To morze śkláne / to ieſt iáſne á przezrocżyſte / ieſt figurą obfitego vznániá práwdy żywey y ſkutecżney / co ſię też przez ogień znácży.

  3. Ktorzy też śpiewáli pieśń Moiżeſzá ſługi Bożego / y pieśń Báránkowę / mowiąc: Wielkieć y dźiwne ſą ſpráwy twoie Pánie Boże wſzechmogący / * ſpráwiedliweć ſą y práwdźiwe drogi twoie Krolu świętych.
      * Pſálm.144.v.17.

  4. † Ktoż ſię ćiebie báć nie będźie Pánie / á nie vwielbi imieniá twego: ábowiemeś ſám święty / Boć wſzyſcy národowie prźiydą / y przed tobą ſię kłániáć będą: poniewáż ſądy obiáwione ſą.
      † Ierem.20.v.6.

  5. A potymem pátrzył / á oto C otworzon ieſt kośćioł przybytku świádectwá ná niebie.
      C Tho otworzenie znácży źiáwienie Bogá y Kryſtuſá / y cżáſu ktorego ſądy Boże ſą wypełnione.

  6. Y wyſzło z kośćiołá ſiedḿ Aniołow / máiąc ſiedḿ plág / oblecżonych ſzátámi ze lnu cżyſthego y biáłego / y przepáſánych około pierſi złothemi páſy.
  7. A iedno ze D cżworgá źwierząt dáło ſiedmiám Aniołom ſiedḿ E bániek złotych pełnych gniewu Bogá ktory żywie ná wieki wiekow.
      D Iáwná rzecż ieſt że ty źwierzętá znácżą kośćioły / iáko o tym mámy wyżſzey ká. 4. y Ezech. 1. A przez ieden kośćioł rozumieią ſię wſzyſcy święći / ktorzy to nieiákim ſpoſobem ſpráwuią modlitwámi ſwemi / áby niepobożni według dekretow Bożych byli oſądzeni / co rozumie Duch S. gdy tu mowi: Iż źwierzę dáło báńki Aniołom.
      E To ieſt / niewierne odrzucone. A dlá tego złotemi bywáią rzecżone / iż wedle rozſądku ludzkiego zdádzą ſię być cżym: Lecż nápełnieni ſą gniewu / tho ieſt / przewrothną myſlą / y dyábelſką mądroſćią y złoſćią / dlá tego też ſłuſznie ſą rzecżeni nácżyniem gniewu.

  8. Y nápełnion ieſt F kośćioł G dymu ktory wyſzedł od máieſtátu Boże° / y od mocy iego / H á nie mogł nikt wnidź do kośćiołá / áżby ſię wypełniły ſiedḿ plág ſiedmi Aniołow.
      F Ten koſćioł ieſt Bog ktorego ſądy gdy ſię okázuią / tedy ſię w koſćiele kurzy / to ieſt / zdá ſię iákoby wſzytki rzecży ná świećie były záćmione y pomieſzáne.
      G Then dym ieſt znák oblicżnoſći Páńſkiey / máieſtátu / y mocy / ktorá gdy ſądy ſwe wypuſzcżá / nieznácżnie bywá poznáná y to od wybránych tylko / Ale niewierni choć dym widzą / á wſzákże Bogá nie znáią w ſpráwách iego.
      H Acż wierni Bogá znáią / iednák zupełną wiádomość táiemnic iego nie bywá im dáná / iedno po wſzytkich plágách / to ieſt / po ſądnym dniu / co ſię rozumie przez to co mowi: Wnidź do koſćiołá.

    Kápitułá 16.
    ¶ 1. O báńkách wylánych tám y ſám przez Anioły. 15. Nápominánie ku wiernym / áby cżuli y oſtrożnymi byli.

  1. Tedym ſłyſzáł A głos wielki z kośćiołá / mowiąc ſiedmi Aniołom / Idźćie / wylejćie ſiedḿ bániek gniewu Bożego ná źiemię.
      A Then głos ieſtći głos Boży ſtráſzliwy / ktory znácży iż Bog vmyſlił áby cżáſu zámierzonego wypełnione były ſądy iego nád thymi ktorzyby práwdy przyiąć niechćieli.

  2. Wyſzedł tedy B pierwſzy / y wyláł báńkę ſwoię ná źiemię / y zſtháłá ſię wielká y ſzkodliwá C ráná w ludźiech kthorzy mieli piątno beſtyiey / y w tych ktorzy ſię kłániáli obrázowi iey.
      B To ſię zſtáło cżáſu pierwſzey piecżęći / gdy Zydowie vporni ſą záſlepieni.
      C Ci ſą ktore niepobożni Rábinowie Zydowſcy zwiedli bądź z národu ich / bądź z pogánow / w ktorych było piątno beſtyiey / tho ieſt / duch Anthykryſtow.

  3. Zátym D wtory Anioł wyláł báńkę ſwoię ná morze / y zſtháło ſię iákoby kreẃ trupiá / y káżde E zwierzę ktore było żywe w morzu F zdechło.
      D To widzenie iuż ſię wypráwiło wyżſzey 6 káp. gdźie o koniu rydzym powiedá / á Morze tu znácży kſiążętá niewierne y okrutne ktorych ſię okrućienſtwo rozumie przez kreẃ.
      E Wſzyſcy obłudnicy y ktorzy ſię w prożnoſći kocháią / co ſię przez Morze rozumie.
      F Poginęli ći ktorzy nie práwdźiwie w Pánu żyli / ábo nie ſmieiąc dlá okrućieńſtwá tyránow przyiąć práwdy Bożey / ábo dlá boiáźni od niey odſtępuiąc.

  4. Potym trzeći Anioł wyláł báńkę ſwoię ná G rzeki y ná źrzodłá wod / H y zſtáły ſię krwią.
      G To ſię rozumie o piſmie ktore było fáłſzywie wykłádáne przez odſzcżepieńce.
      H Cieleſnym ſpoſobem były rozumiáne y wykłádáne mądroſćią ludzką / kthorá ſię w piſmiech cżęſthokroć przez kreẃ rozumie.

  5. Y ſłyſzáłem Aniołá I wod kthory mowił: Spráwiedliwyś Pánie ktoryś ieſt / y ktoryś był / y święty przeto iżeś ty rzecży oſądźił.
      I Ci ſą Aniołowie ábo poſłowie ktorym wolá Bożá y ſłowo iego ieſth zwierzone / áby ie wiernym oznáymili.

  6. Iż kreẃ świętych y prorokow wyláli / y nápoiłeś ie J krwią / boć godni ſą.
      J Miáſto wod iáſnych y przezrocżyſtych práwdy / nápoiłeś ie krwią odſzcżepieńſtwá y wymyſłow ludzkich.

  7. Y ſłyſzáłem drugiego z przybytku świętego kthory mowił / Y owſzem Pánie Boże wſzechmogący / Práwdźiwe y ſpráwiedliwe ſą ſądy twoie.
  8. Potym cżwárty Anioł wyláł báńkę ſwoię ná K ſłońce / y dáno mu ieſth L gorącośćią trápić ludźie przez ogień.
      K To proroctwo ieſt o przednieyſzym zbunthowániu Antykryſtowym / iáko o Máchomećie y inſzych / kthorzy ſą przećiw ſłońcu / to ieſt Kryſtuſowi.
      L Thá wielká gorącość ieſt vdręcżenie ſumnieniá / kthore práwá y vſtáwy Antykryſtowe pod imieniem Kryſtuſowym podáne vcżyniły.

  9. Y zápálili ſię ludźie wielkim zápáleniem / y bluźnili imię Bogá / ktory má moc nád thymi plágámi / á nie M vpámiętáli ſię áby mu chwáłę dáli.
      M W kroleſtwie Antikriſtowym było rzkomo vpámiętánie y pokutá zá grzech / y rozmáite doſyć vcżynienie / lecż to wſzytko przed Pánem nizácż nie ſtáło / gdyż wymyſlone było przećiw woley iego.

  10. Zátym piąthy Anioł wyláł báńkę ſwoię ná ſtolicę beſtyiey / y zſtáło ſię kroleſtwo iey N ćiemne / y żwáli ięzyk ſwoy od boleśći.
      N Bez świátłoſći práwdy Bożey / pátrz o tym wyżſzey kápit. 9.

  11. Y bluźnili Bogá niebieſkiego dlá boleśći ſwoich y wrzodow ſwoich / áni ſię vpámiętáli od vcżynkow ſwoich.
  12. A ſzoſty Anioł wyláł báńkę ſwoię ná onę wielką rzekę O Eufrátes / y P wyſchłá wodá iey / áby byłá nágotowáná drogá Q krolom przychodzącym od R wſchodu ſłońcá.
      O Byli podáni w pożądliwoſći ſerc ich / áby ſię práwie vdáli zá roſkoſzámi y zbytki świátá tego / o cżym máſz wyżſzey káp. 9.
      P Odięte ſą im y vſtáły ich roſzkoſzy / gdy ſię ſłowo Boże źiáwiło.
      Q Ci Krolowie ſą náprzednieyſzy w kroleſtwie Antykryſtowym / á náwięcey to ſię ſćiągá ku Rzymſkim Kárdynáłom y im podobnym.
      R To ſię iáwnie okázuie dźiś / ábowiem gdy ći krolowie przerzecżeni wierne wyznáwce ſłowá Bożego morduią y okruthnie nád nimi przewodzą / gdy ich kto pytá iákim to duchem cżynią / odpowiedáią iż ie ruſzá miłość Kryſtuſowá y koſćiołá iego / owá thę ſpráwę o ſobie dáwáią iákoby wſzytko dlá chwáły Kryſtuſowey cżynili / co nic inſzego nie ieſt / iedno przychodźić od wſchodu ſłońcá / kthory ieſt Kryſtus etcet.

  13. Y widźiáłem z vſt ſmokowych / y z vſt beſtyey / y z vſt onego fáłſzywego proroká trzy niecżyſte S duchy wychodzące podobne T żábám.
      S Ci trzy duchowie ſą náuki niepobożne / fáłſzywe / y obrzydłe.
      T To ieſt / świegotliwe iáko żáby.

  14. Abowiem ſą duchy cżártow tych ktorzy cżynią cudá / y ktorzy odchodzą do Krolow źiemie / y wſzytkiego świáthá / áby zebráli ie ku bitwie onego wielkiego dniá Bogá wſzechmogącego.
  15. * Oto idę iáko złodźiey / błogoſłáwiony kthory cżuie y chowá ſzáthy ſwoie / áby nie chodźił nágo / á iżby iego ſromoty nie widźiáno.
      * Wyżſzey 3.v.7. Mát.24.v.44.

  16. Zebráli ie tedy ná mieyſce / kthore ieſt rzecżono po Zydowſku U Armágedon.
      U Niektorzy wykłádáią to ſłowo Gorę owocow / á rozumieią koſćioł Boży / á drudzy záſię rozumieią mieyſce niektore gdźie przywiedźione będą niewierne kſiążętá / áby tám zdrádą Diábelſką zginęli.

  17. Zátym ſiodmy Anioł wyláł báńkę ſwoię ná V powietrze / y wyſzedł głos wielki z kośćiołá niebieſkiego od ſtolice / mowiąc: W Zſtáło ſię.
      V Przećiwko złym duchom y wſzem fáłſzywym náucżyćielom to piſze.
      W To znácży iż thy rzecży będą gdy oſtátni cżás prźiydźie / á gdy vſtáną wſzytki diábelſkie náuki y wymyſły / tedy Kryſtus ſám krolowáć będźie / ácż bez obłudnikow nigdy koſćioł nie będźie ná tym świećie.

  18. Y zſtáły ſię głoſy / y gromy / y łyſkáwice / y zſtáło ſię wielkie trzęſienie źiemie iákie nigdy nie było / odkąd ludźie byli ná źiemi / á to trzęſienie źiemie było ták wielkie.
  19. Y rozerwáne ieſt X miáſtho ono wielkie ná Y trzy cżęśći / Z y miáſtá pogánow vpádły / y Bábilon wielkie przyſzło ná pámięć przed Bogá / † áby iemu dáł kubek winá popędliwośći gniewu ſwego.
      X Kroleſtwo Antykryſtowe.
      Y Dwie cżęſći znácżą niewierne y odrzucone / á trzećią wierne y wybráne ktorzy zoſtháną / á choć ieſzcże będą niektorzy niewiernicy / iednák nie będą ſię śmieli tárgáć ná wierne Boże.
      Z Koſćioły pogáńſkie.

      † Ierem.25.v.15.

  20. Y AA wſzelká wyſpá vćiekłá / á nie nálázły ſię gory.
      AA Záden ſię nie będźie mogł kryć przed oblicżnoſćią Bożą / ábowiem niewierni rádźi nie rádźi muſzą przed ſąd iego ſtánąć.

  21. Y BB wielki grád iáko cetnárowy ſpádł z niebá ná ludźi / á ludźie bluźnili Bogá dlá plági grádu / przeto iż plágá iego bárzo wielká byłá.
      BB Ciężkość ſądu Kryſtuſowego tu ſię zámyká.

    Kápitułá 17.
    ¶ 1. Opiſánie wielkiey nierządnice. 6. Złośći iey y káránie. 14. Zwyćięſtwo Báránkowe.

  1. Przyſzedł thedy ieden z ſiedmi Aniołow / ktorzy mieli ſiedḿ bániek / y mowił ze mną / rzekąc mi: Chodź ſám / Okáżęć potępienie wielkiey A nierządnice ktorá B ſiedźi nád wodámi wielkiemi.
      A Anthykryſt ieſt podobny nierządnicy przeto iż zwodźi świát łágodnemi y fáłſzywemi náukámi y poſtáwą zwierzchnią obłudnych Ceremoniy ſwoich.
      B Má w mocy ſwoiey wiele národow.

  2. Z ktorą niecżyſtośći C popełnili krolowie źiemie / y vpili ſię winem D niecżyſtośći iey obywátele źiemie.
      C Zſtáli ſię ćieleſnymi y odrzuconemi.
      D Kłámſtwá / zdrády / y obrzydłoſći iey.

  3. A gdy mię przez Duchá ná E puſzcżą przenioſł / widźiáłem niewiáſtę ktorá ſiedźiáłá ná F cżerwoney beſtyiey / pełney imion bluźnierſtwá / máiącey ſiedḿ głow / y rogow dźieſięć.
      E Antykryſt mieſzká ná puſzcży tylko / to ieſt w niepobożnych / ktorzy ſą bez owocu ſpráwiedliwoſći Bożey.
      F Tá fárbá znácży okrućieńſtwo Antykryſtowe / á nie bez przycżyny oycowie oni Rzymſcy thák bárzo ſię w niey kocháią.

  4. A byłá niewiáſtá oná oblecżoná w ſzárłátne á cżerwone ſzáthy / y vzłoconá złotem y drogim kámieniem y perłámi / máiąc kubek G złoty w ręce ſwey / pełny brzydliwośći y plugáctwá niecżyſtośći iey.
      G Ten znácży obłudność y zdrádliwe vżywánie imieniá Bożego / od ktorego Antykryſt fáłſzywie ſię mieni być poſłán.

  5. A ná cżele ſwoim imię nápiſáne / TAIEMNICA / H Bábilon wielkie / mátká niecżyſtośći y brzydliwośći źiemie.
      H Zámieſzánie y práwie źrzodło wſzytkich obrzydłoſći ná świećie.

  6. Y widźiáłem niewiáſtę onę / pijáną krwią świętych / y krwią męcżennikow Iezuſowych / á obácżywſzy ią / zádźiwowáłem ſię podźiwienim wielkim.
  7. Thedy rzekł ku mnie Anioł / Cżemu ſię dźiwuieſz: Powiemći iá tobie tháiemnicę niewiáſty / y beſtyiey kthorá ią noſi / y kthorá má ſiedḿ głow y rogow dźieſięć.
  8. I Beſtiyá kthorąś widźiáł / byłáć J á nie ieſt / y máć wſtąpić z przepáśći á iść ná zginienie / y zádźiwuią ſię ktorzy mieſzkáią ná źiemi (kthorych imioná nie ſą nápiſáne w kſięgách żywotá od záłożeniá świáthá) widząc beſtyą / kthorá byłá / á nie máſz iey / á wżdy ieſt.
      I To ieſt / páńſtwo duchowne Rzymſkie / kthore gdy vpádnie / beſtyá ſię wywyżſzy wzgorę / tho ieſt / on wielki Antykryſt / o ktorymechmy przed tym piſáli.
      J Nie długo będźie trwáć:

  9. Tuć rozum / ktory má mądrość / Siedḿ głow / ieſthći ſiedḿ gor / ná ktorych niewiáſtá ſiedźi / á ſąć ſiedḿ K Krolowie.
      K Przednieyſzy forytárze Antykr.

  10. L Pięć ich vpádło / M ieden ieſt / á ieſzcże N drugi nie przyſzedł / á gdy przyidźie / má trwáć przez O máły cżás.
      L Od poſłuſzeńſtwá Antykryſtowego odſtąpili Azyá y Afriká / tylko zoſtháłá przy nim Europá y tho nie wſzytká.
      M Práwie cżáſom náſzym to náleży / gdźie Antykryſt ieſzcże nie ieſt zgłádzony / áni od nierządnice odſtąpił / y owſzem ią noſi / y od niey bywá vtwierdzon / ácż oboie nie dáleko ſą od vpádku.
      N Wielki on Antykryſt / ktory przyidźie gdy páńſtwo Rzymſkie y pápieſtwo vſtánie.
      O To ſię má dźiáć dlá wybránych Bożych Mát. 24.

  11. A beſtyiá ktorá byłá / á nie ieſt / ten ieſt P oſmy / y ieſth ieden z ſiedmi / á idźie ná zginienie.
      P Gdi zgłádzone będźie rźimſkie páńſtwo y Antykryſtowe / tedy przedſię duch ie° w niektorych odrzuconych żyć będźie / dlá tego tu mowi że będźie oſmym.

  12. A dźieſięć rogow ktoreś widźiáł / ieſtći dźieſięć Krolow ktorzy kroleſtwá ieſzcże nie wźięli / ále wezmą moc iáko krolowie Q ná iednę godźinę R z beſtyią.
      Q Ná máły cżás.
      R Krolowie niektorzy w Europie / ántikriſtowi moc ſwoię nieiáko podáli / gdyż wedle ie° woley y roſkázániá kroluią zbuntowáwſźi ſię przećiw P. Kriſtu. y cżłonkám ie°.

  13. Cić iednę myſl máią / y moc y zwierzchność ſwoię beſtyiey podádzą.
  14. Cić z Báránkiem wálcżyć będą / á Báránek ie zwyćięży / przeto iż ieſth Pánem pánow / y Krolem krolow / á ktorzy z nim wezwáni / y wybráni / y wierni.
  15. Potym rzekł mi / Wody ktoreś widźiáł / gdźie nierządnicá ſiedźi / ſąć ludowie / y tłuſzcże / y národy / y ięzyki.
  16. A dźieſięć rogow ktoreś widźiáł ná beſtyiey / ćić w nienáwiśći mieć będą nierządnicę / y vcżynią ią S ſpuſtoſzoną / y nágą / y ćiáło iey źiedzą / y ogniem ią ſpálą.
      S Zgłádzą y wniwecż obrocą / gdźie oto proroctwo ieſt o zepſowániu wſzytkich fáłſzywych náuk Antykryſtowych / Rzymſkich y Tureckich / ktore przez wielkiego Antykryſtá zgłádzone będą / áż y ſám ná oſtátek zginie do ſzcżąthká ze wſzytkiemi ſwoiemi.

  17. Abowiem Bog dáł w ſercá ich / áby cżynili co ſię mu podobá / y áby ſię zgádzáli / y dáli kroleſtwo ſwoie beſtyiey / áżby ſię wypełniły ſłowá Boże.
  18. A T niewiáſtá ktorąś widźiáł / ieſt ći miáſto ono wielkie / ktore má kroleſtwo nád krolmi źiemie.
      T Rzym.

    Kápitułá 18.
    ¶ 1. Vpádek Bábilonu / złym ku żáłośći / á dobrym ku poćieſze. 20. Nápominánie ku ludowi Bożemu / áby z Bábilonu wyſzedł.

  1. Potymem widźiáł drugiego Aniołá zſtępuiącego z niebá / ktory miáł moc wielką / ták iż ſię źiemiá oświećiłá od chwáły iego.
  2. A záwołáł bárzo wielkim głoſem / mowiąc: * Vpádłoć vpádło Bábilon ono wielkie / y zſtáło ſię mieſzkániem A Cżártow / y ćiemnicą wſzego duchá niecżyſtego / y ćiemnicą wſzelkiego B ptáká niecżyſtego y nienáwidzonego.
      A Tákże ludźi niepobożnych y pełnych wſzelkiey niecnoty.
      B Fáłſzywych prorokow tám y ſám látáiących.

      * Ezá.21.v.9. Ierem.51.v.8. Wyżſzey 14.v.8.

  3. Przeto iż wino gniewu niecżyſtośći iey piły wſzytki národy / á krolowie źiemie niecżyſtość z nią popełnili / y C kupcy źiemie z máiętnośći rozkoſzy iey wzbogáćieli.
      C Ktorzy duſzámi kupcżą y chlebem / iáko mowią duchownym.

  4. Y ſłyſzáłem drugi głos z niebá / mowiąc: Wynidźćie z niey ludźie moy / ábyśćie nie byli vcżeſthnikámi grzechow iey / y áby ſię wám z plág iey nie doſtáło.
  5. Abowiemći zgromádzone grzechy iey doſzły áż do niebá / y wſpomniáł Bog ná niepráwośći iey.
  6. D Oddáyćie iey iáko theż oná wám dáłá / y E we dwoy náſob iey nágrodźćie wedle vcżynkow iey: w kubku w ktorym wám pić dáłá / thyle iey dwákroć pić dáyćie.
      D Oná wás przed tym zdrádźiłá / teráz oſądźćież ią ſłowem moim okázuiąc iáwnie zdrády iey.
      E Duchownym ſpoſobem hołduyćie ią iáko oná wás byłá zwyćiężyłá kłámſtwy ſwemi y wymyſły.

  7. Iáko ſię wiele chwáliłá / y vrozkoſzowáłá / ták wielkie F męcżenie y ſmętek iey dáyćie / przeto iż w ſercu ſwym mowi / G Siedzęć krolową / y nie ieſtemći wdową / y żáłośći nie vyzrzę.
      F To náleży w tym áby iey fáłſz ſię okázáł / co gdy bywá / tedy też y możność y roſzkoſzy iey vſtáć muſzą / z kąd iey wielki fráſunk roſćie y vdręcżenie.
      G Ták o ſobie trzymáią wſzyſcy ſłudzy Antykryſtowi mnimáiąc nędznicy iż zbuntowániá ich roſproſzone być nie mogą / nie bácżąc ná to iż Báránek z ktorym wálcżą możnieyſzy ieſt niż oni.

  8. Dlá thego w ieden dźień przyidą plági iey / śmierć y ſmęthek y głod / y ogniem będźie ſpáloná / iż mocny ieſt Pán Bog ktory ią oſądźi.
  9. Thedy iey będą płákáć y nárzekáć ná nię krolowie źiemie kthorzy z nią niecżyſtośći ſię dopuśćili / y rozkoſzowáli / gdy vyzrą dym zápáleniá iey /
  10. Z dáleká ſthoiąc prze boiáźń męki iey / y mowiąc: Biádá / biádá / miáſto ono wielkie Bábilon / miáſto ono mocne / ktorego ſąd w iednę godźinę przyſzedł.
  11. Ktemu y kupcy źiemie będą płákáć y nárzekáć ná nię / przeto iż towáru ich żáden nie kupuie.
  12. Towáru złotá / y śrebrá / y kámieniá drogiego / pereł / lnu ćienkiego / ſzárłátu / iedwábiu / y koſztowney fárby cżerwoney / y wſzelkiego drzewá Tyinowego / y wſzelkiego nácżyniá z kośći ſłoniowey / y wſzelkie° nácżyniá z drzewá nákoſztownieyſze° / y z miedźi / y z żelázá / y z mármoru.
  13. Y Cynámonu / y kádzeniá / y máśći / y kádźidłá / y winá / y oleiu / y mąki cżyſtey / y pſzenice / y dobytku / y owiec / y koni / y kolebek / y niewolnikow / y duſz ludzkich.
  14. Y H owoce pożądliwośći duſze twey odeſzły od ćiebie / y wſzythki rzecży tłuſte y známienite odeſzły od ćiebie / áni ich dáley znáydźieſz.
      H To ieſt / rzecży w ktorycheś ſię náwięcey kocháłá.

  15. A ták kupcy tich rzecży wzbogáćiwſzj ſię / od niey z dáleká będą ſtáli / dlá boiáźni męki iey płácżąc y lámentuiąc.
  16. Y mowiąc: Biádá / biádá / Miáſto ono wielkie / ktore było oblecżone ćienkim lnem / y ſzárłátem / y iedwábiem cżerwonym / y było vzłocone złotem / y kámienim drogim / y perłámi.
  17. Iákoż iedney godźiny opuſzcżone ſą ták wielkie bogáctwá: Ktemu wſzelki ſpráwcá / y wſzelkie zgromádzenie ktore bywá ná okręćiech / y żeglárze / y kthorzykolwiek z morzá zyſku nábywáią / z dáleká ſtáć będą.
  18. Y záwołáią / widząc dym zápáleniá iego / y rzeką: Kthoreż podobne było miáſtu temu wielkiemu:
  19. Y poſypáwſzy głowy prochem / záwołáią płácżąc y nárzekáiąc / y mowiąc: Biádá / biádá / miáſtho ono wielkie / w kthorym ſię wzbogáćili wſzyſcy ktorzy okręty ná morzu mieli / z zácnośći tego / ktore iedney godźiny ſpuſtoſzáło.
  20. I Rozráduy ſię nád nim / Niebo / y święći Apoſtołowie y Prorocy / iż Bog ſądźił / y z niego dlá wás pomſtę wźiął.
      I Nápominánie ku koſćiołowi Bożemu áby ſię rádowáł dlá ſpráwiedliwego ſądu Bożego nád Antykryſtem.

  21. J Thedy podnioſł niektory Anioł mocny kámień / iákoby młyńſki wielki / y wrzućił w morze / mowiąc: Thákim gwáłtem wrzucono będźie ono miáſto wielkie Bábilon / y iuż dáley nie będźie náleźiono.
      J Ten Anioł ieſt figurą tego / iáko możnie y rychło będźie poráżon Antykriſt / á iż te° vcżyć mieli ſzcżyrzy á práwdźiwi náucżyćiele cżáſow náſzych co Prorocy prorokowáli przećiw Bábilonowi onemu ſtáremu y ludowi iego / cżytáy ſobie Ezái.21.v.47. Ierem.5 y 51. y Hábákuká od pocżątku áż do końcá.

  22. Y głos Lutniſtow y śpiewákow / y piſzcżkow / y trębácżow dáley w tobie ſłyſzán nie będźie / y żádny rzemieśnik ktoregokolwiek rzemioſłá nie będźie dáley náleźion w thobie / y głos młyná nie będźie dáley ſłyſzán w tobie.
  23. A świátłość lámpy nie będźie ſię dáley świećiłá w tobie / y głos oblubieńcá y oblubienice nie będźie dáley ſłyſzán w tobie / przeto iż kupcy twoi byli kſiążętá źiemie / y cżárámi twemi ſą wſzytki národy zwiedźiony.
  24. Kthemu w nim ieſth náleźioná kreẃ prorokow y świętych / y wſzytkich ktorzy ſą pobići ná źiemi.

    Kápitułá 19.
    ¶ 1. Zácne dźiękowánie pocżtow zábithych / thák dlá kárániá nierządnice / y wſzytkich zwodźićielow niepobożnych / iáko dlá weſelá Báránká / y zwyćięſtwá ſłowá Bożego. 10. Anioł nie chce być chwálon od Iáná.

  1. A záthymem ſłyſzáł głos wielki zgromádzeniá wielkiego mowiącego w niebie: A Hálleluiá / Zbáwienie / y cżeść / y chwáłá / y moc Pánu Bogu náſzemu.
      A To ieſt / chwálćie Páná.

  2. Przeto iż práwdźiwe y ſpráwiedliwe ſą ſądy iego / á nierządnicę onę wielką ktorá pſowáłá źiemię niecżyſtośćią ſwą / oſądźił / y z ręki iey pomśćił ſię krwie ſłużebnikow ſwych.
  3. A powthore rzekli / Hálleluiá / á B dym iey wſtąpił ná wieki wiekow.
      B To znácży wiecżne potępienie niewiernych.

  4. Y vpádli cżterzey y dwádźieśćiá ſtárſzych / y cżworo źwierząt / y chwálili Bogá kthory ſiedźi ná ſtholicy / mowiąc / Amen / Hálleluiá.
  5. Thedy głos z ſtolice wyſzedł / mowiąc: Chwálćie Bogá náſzego wſzyſcy ſłudzy iego / y ktorzy ſię go boićie máli y wielcy.
  6. Y ſłyſzáłem iáko głos wielkie° zgromádzeniá / y iáko głos wielá wod / y iáko głos wielkich gromow / mowiąc: Hálleluiá / ábowiem krolowáł Pán Bog náſz wſzechmogący.
  7. Weſelmy ſię y ráduymy ſię / á iemu chwáłę dáymy / iż przyſzło weſele báránkowe / á C żoná iego D zgotowáłá ſię.
      C To ieſt / Koſćioł iego.
      D Nie vcżynkámi ſwemi ále ſpráwiedliwoſćią Bożą przez Kryſtuſá ktorą otrzymáwá wiárą práwdźiwą / á to weſele o ktorym tu mowi má być w zmártwichwſtániu / gdy chwáłá ſprwiedliwych ſię okáże.

  8. Y dáno ieſt iey áby byłá oblecżoná lnem cżyſtym y známienitym / bo ten len ſą E vſpráwiedliwieniá świętych.
      E To ieſt / dobre vcżynki kthore ſą świádectwá wiáry.

  9. Tedy mi rzekł: * Nápiſz / Błogoſłáwieni ktorzy ná wiecżerzą weſelá Báránkowego wezwáni ſą / Y rzekł mi: Tyć ſłowá Boże ſą práwdźiwe.
      * Mát.22.v.2. Wyżſzey 14.v.13.

  10. † Y vpádłem przed nogi iego ábym go chwálił / Ale on mi rzekł / Pátrz ábyś nie cżynił / Ieſtemći ſługá z tobą ieden z bráćiey twoiey / ktorzy máią świádecthwo Iezuſowe / Chwál Bogá: ábowiem świádectwo Iezuſowe ieſt duchē F proroctwá.
      F Swiádcżyć o Kryſtuſie / ieſt to być Prorokiem.

      † Niżey 22.v.9.

  11. G Zátymem widźiáł niebo otworzone / á oto koń biáły / á kthory ná nim ſiedźiáł / był rzecżon wierny y práwdźiwy / á ktory ſpráwiedliwie ſądźi y wálcży.
      G Aż dothąd mowił o pothępieniu Bábilońſkim / á teráz okázuie potępienie dwu beſtyi onych á zwłáſzcżá pierwſzey / á ku temu náprzod ſię Kryſtus okázuie z ſwoiemi iákoby gotow ku bitwie / potym okázuie ſię oná beſtyá ſtráſzliwá z woyſki ſwoiemi / iákoby miáłá z Kryſtuſem y z iego wiernemi wálcżyć / ná oſtátek oznáymuie ſię ſłáwne zwyćięſthwo Kryſtuſowe.

  12. A ocży iego były iáko płomień ogniowy / á ná głowie iego było wiele koron / y miáł imię nápiſáne / ktorego nikt nie wie / iedno ſám.
  13. ¤ A był oblecżon w ſzátę fárbowáną krwią / á imię iego rzecżone ieſth ſłowo Boże.
      ¤ Ezái.63.v.2.

  14. Y ſzły zá nim woyſká ktore ſą ná niebie ná koniech biáłych / oblecżone lnem biáłym y cżyſtym.
  15. A z vſt iego wychodźił miecż oſtry áby im bił národy: ábowiemći ♀ ie on będźie rządźił láſką żelázną / gdyż ieſt ten ktory depce kádź winá popędliwośći y gniewu Bogá wſzechmogącego.
      ♀ Pſálm.2.v.9.

  16. Y miáł ná ſzáćie / y ná vdźie ſwym imię nápiſáne / * Krol krolow y Pán pánuiących.
      * Wyżſzey 17.v.14. 1.Tym.6.v.15.

  17. Tedym widźiáł Aniołá H ſtoiącego ná ſłońcu / ktory záwołáł głoſem wielkim / mowiąc wſzem pthákom ktore látháły przez pośrodek niebá / Chodźćie y zbieráyćie ſię ná wiecżerzą wielkiego Bogá.
      H Słońce tho ieſt Kryſtus / á ći ktorzy w ſłońcu ſtoią ſą figurą Miniſtrow y ſług Bożych ktorzy ſtátecżnie ſłowo iego opowiedáć y w wierze trwáć będą.

  18. Abyśćie iedli ćiáłá krolow / y ćiáłá rotmiſtrzow / y ćiáłá mocárzow / y ćiáłá koni / y tych ktorzy ná nich ſiedzą / y ćiáłá wſzytkich wolnych y niewolnikow / máłych y wielkich.
  19. Záthymem widźiáł beſtyią onę / y krole źiemie / y woyſká ich zebráne áby wálcżyli z tym ktory ſiedźiáł ná koniu / y z woyſkiem iego.
  20. Ale vchwyconá ieſth beſtyiá / y z nią fáłſzywy prorok ktory cżynił cudá przed nią / ktoremi zwodźił thy ktorzy przyięli piątno beſtyiey / y ktorzy ſię kłániáli obrázowi iey / Ci dwá zrzuceni byli żywi w ieźioro ogniá goráiące ſiárką.
  21. A drudzy pobići ſą miecżem thego ktory ſiedźi ná koniu wychodzącym z vſt iego / á wſzyſcy pthácy náſyceni ſą mięſem ich.

    Kápitułá 20.
    ¶ 1. Szátán ieſt związán do cżáſu / á pothym będąc rozwiązány / kośćioł bárzo przeſláduie / á po ſądźie wſzech ludźi z ſwym pocżtem wrzucon ieſt w ieźioro ogniſte.

  1. A potymem widźiáł A Aniołá zſtępuiące° z niebá / ktory miáł klucż przepáśći / y łáńcuch wielki w ręce ſwoiey.
      A Przez Aniołá rozumie ſię Duch Anielſki ktorym obdárzeni będąc Miniſtrowie Kryſtuſowi / Smoká / to ieſt Szátáná ze wſzytką iego ordą przez ſłowo Boże mocnie zwiążą.

  2. Y vchwyćił ſmoká wężá onego ſtárego kthory ieſt diábeł y ſzátán / y B związáł go ná tyſiąc lát.
      B Przekáźił mu áby ſię ná wierne nie thárgáł iáko pierwey.

  3. A wrzućił go w przepáść y zámknął go / y zápiecżęthowáł nád nim áby nie zwodźił dáley národow / áżby ſię wypełniły C thyſiąc lát / ábowiem muſi potym być rozwiązán ná D máły cżás.
      C Thu znácży cżás nieiáki długi / á thák mámy ſię ſtrzedz błędu niektorych ludźi ktorzy rozumieią iż po zmártwychwſtániu thy rzecży ſię ſtáć máią.
      D Gdyż Száthán dłużey ieſt związány á niźli rozwiązány / tym beśpiecżnieyſzy być mámy.

  4. Zátymem widźiáł ſtolice y ſiedźieli ná nich / á ſąd ieſt im dán / y duſze tych ktorzy E pośćináni ſą dlá świádecthwá Iezuſowego y dlá ſłowá Bożego / á ktorzy nie chwálili beſtyiey / áni obrázu iey / áni przyięli piątná ná cżelech ſwych / ábo ná rękách ſwoich / y będą żyć y krolowáć z Kryſtuſem F tyſiąc lát.
      E To ieſt / ſámych ſiebie záprzedáli / áby żyli Bogu y ſpráwiedliwoſći iego.
      F Przez then cżás znácży ſię on wiek w ktory będźie ſpokoyny koſćioł Páńſki po zgłádzeniu wielkiego Antykryſtá.

  5. A drudzy G z mártwych nie ożywą áż ſię wypełnią tyſiąc lát / thoć ieſt H pierwſze zmártwych wſtánie.
      G Rozumie o tych ktorzy duchownie pomárli / ábowiem gdy Szátán w nás żywie ieſteſmy vmárli Bogu.
      H To ieſt / ktorym nás Bog ożywiá ku nowoſći żywotá / Rzym. 6.

  6. Błogoſłáwiony y święty / kthory má cżęść w pierwſzym zmártwychwſtániu: ábowiem nád tymi I wtorá śmierć nie má mocy / y owſzem będą kápłány Bogá y Kryſthuſá / y będą krolowáć z nim tyſiąc lát.
      I To ieſt / potępienie wiecżne.

  7. * A gdy ſię wypełnią tyſiąc lát / będźie rozwiązán ſzáthán z ćiemnice ſwoiey.
      * Ezech.39.v.2.

  8. Y wynidźie / áby zwodźił národy ktore ſą ná cżterzech węgłoch źiemie J Gog y Mágog / áby ie zbieráł ná wálkę / ktorych licżbá ieſt iáko piáſek morſki.
      J Przez ty znácżą ſię rozni nieprzyiáćiele koſćiołá Bożego / o tym máſz v Ezechielá 36.v.39.

  9. Wſtąpili tedy ná ſzerokość źiemie / y obſtąpili woyſko świętych / y miáſto vmiłowáne / ále zſtąpił ogień od Bogá z niebá ktory ie pożárł.
  10. A dyábeł ktory ie zwodźił wrzucon ieſth w ieźioro ogniá y ſiárki / gdźie theż beſtyiá y fáłſzywy prorok będą męcżeni we dnie y w nocy ná wieki wiekow.
  11. Tedym widźiáł K ſtolicę wielką biáłą / y niektorego ſiedzącego ná niey / przed kthorego oblicżem vćiekłá źiemiá y niebo / á mieyſce ich nie ieſth ználeźione.
      K Opiſánie máieſtátu Kryſthuſowego gdy przyidźie ná ſąd.

  12. Y widźiáłem vmárłe wielkie y máłe ſtoiące przed oblicżnośćią Bożą / † á otworzone ſą L kſięgi / y M drugie kſięgi otworzone ſą / to ieſt / kſięgi żywotá / Y byli oſądzeni vmárli wedle tych rzecży kthore były nápiſáne w kſięgách podług vcżynkow ich.
      L To ſię znácży iż wſzytki rzecży obiáwione będą.
      M Okáże ſię ktorzy ſą wybráni do żywotá wiecżnego.

      † Filip.4.v.4. Wyżſzey 3.v.5. Niżey 21.v.27.

  13. Y wroćiło morze vmárłe ktore miáło / śmierć theż y piekło wroćiły vmárłe ktore miáły / y był ſąd o káżdym wedle vcżynkow ich.
  14. A piekło y śmierć wrzuceni ſą w ieźioro ogniá / y táć ieſt śmierć wtorá.
  15. A ktory nie ieſt ználeźion nápiſány w kſięgách żywotá / wrzucon ieſt w ieźioro ogniá.

    Kápitułá 21.
    ¶ 1. Szcżęſliwy ſtán pobożnych ludźi / á nędzny niepobożnych po ſądźie.

  1. Potymem * widźiáł A niebo nowe y źiemię nową / ábowiem † pierwſze niebo y pierwſzá źiemiá odeſzłá byłá / á morzá iuż nie było.
      A Niebo / źiemiá / y Morze nowe będą nie inſze / to ieſt ácż teráz ſkáżeniu podáne / ná on cżás mocą Páńſką thá wádá y niedoſtátek z nich odięt będźie / rownie iáko ćiáłá wiernych ktore teráz śmiertelne á ſtáre ſą / ále ná on cżás nowe y nieśmiertelne będą.

      * Ezá.66.v.17 y 66.v.21.
      † 2.Piotr.2.v.13.

  2. A iá Ián widźiáłem B święte miáſto Ieruzálem nowe C zſthępuiące z niebá / od Bogá zgotowáne / iáko oblubienicę vbráną mężowi ſwemu.
      B To ieſt / zbor wiernych wybránych.
      C Koſćioł Boży bywá rządzon niebieſkim ſłowem y Duchem ieſt vtwierdzon.

  3. Y ſłyſzáłem głos wielki z niebá / mowiąc: Otho przybytek Boży ieſt z ludźmi / y będźie mieſzkáł z nimi / á oni będą národowie ie° / á ſám Bog będźie z nimi bogiem ich.
  4. ¤ Y otrze Bog wſzelką łzę z ocżu ich / á śmierć dáley nie będźie áni ſmętek / áni krzyk / y boleść dáley nie będźie. Abowiem pierwſze rzecży przeſzły.
      ¤ Ezái.25.v.8. Wyżſzey 7.v.17.

  5. Y rzekł mi ten ktory ſiedźiáł ná ſtolicy / ♀ Oto nowe cżynię wſzytki rzecży / Y rzekł mi: Nápiſz / ábowiem ty ſłowá wierne ſą y práwdźiwe.
      ♀ Ezái.43.v.19. 2.Koryn.5.v.17.

  6. * A rzekł mi / Zſtáłoć ſię / Iám ieſt Alphá y Omegá pocżątek y koniec / Iá prágnącemu dám dármo źrzodłá wody żywey.
      * Wyżſzey 1.v.8. Niżey 22.v.13.

  7. Ktoby zwyćiężył / ten otrzymá dźiedźicżnie wſzytki rzecży / y będę iemu Bogiem / á on mi będźie ſynem.
  8. A boiáźliwym / y niedowiárkom / y obmierzłym / y mężoboycám / y niecżyſtym / y truiącym / y báłwochwálcám / y wſzytkim kłámcám cżęść będźie w ieźierze goráiącym ogniem y ſiárką / á táć ieſt śmierć wtorá.
  9. Thedy przyſzedł do mnie ieden z onych ſiedmi Aniołow / ktorzy mieli ſiedḿ bániek pełnych ſiedmi plág oſtátecżnych / y mowił ze mną / rzekąc: Chodź ſám / okáżęć oblubienicę żonę báránkowę.
  10. Y wźiął mnie przez duchá ná gorę wielką y wyſoką / y okázáł mi D miáſto wielkie święte ono Ieruzálem zſtępuiące od Bogá z niebá.
      D Opiſuie koſćioł Boży iáki będźie po zmártwichwſtániu / to ieſt / niebieſki / Duchowny / iáſny / dźiwny / mocny / weſoły / koſztowny / co ſię rozumie przez to rozmáite kámienie drogie / á ták opuſzcżáiąc niepotrzebne bádánie o tym kámieniu z oſobná y o włáſnoſći iego / mieymy tu ná tym doſyć / iż wiemy że Pán Kryſtus ktory ieſt fundámentem tego miáſthá má w ſobie zupełny doſtátek wſzelákich dobrodźieyſtw niebieſkich / co ſię przez to kámienie okázuie / á co ſię tycże chwáły Boſkiey thedy ią po zmártwychwſtániu vyzrzemy / ile káżdemu Pán náſz vżycżyć będźie rácżył.

  11. Máiące chwáłę Bożą / kthorego świátłość podobná byłá kámieniowi nádrożſzemu Iáſpiſowi ná kſztáłt Krzyſztáłu.
  12. Y miáło mur wielki y wyſoki / máiący brán dwánáśćie / y w bránách dwánáśćie Aniołow / y imioná nápiſáne / kthore ſą imioná dwunáśćie pokoleniá ſynow Izráelſkich.
  13. Od wſchodu trzy brány / od pułnocy brány trzy / od południá brány trzy / od záchodu brány trzy.
  14. A mur miáſtá miáł gruntow dwánáśćie / w ktorych były imioná dwánáśćie Apoſtołow Báránkowych.
  15. A ten kthory mowił ze mną / miáł trzćinę złotą / áby mierzył miáſtho / y brány iego / y mur iego.
  16. Miáſto theż ieſt ná cżtery węgły / ktorego dłuż tylká ieſt iáko y ſzerz / y mierzył miáſto trzćiną ná dwunáśćie thyſięcy ſtáiáń / y rowne ſą długość / ſzerz / y wyſokość iego.
  17. Y mierzył mur iego / ſto cżterdźieśći y cżthery łokćie E miáry cżłowiecżey ktorá ieſt Aniołowá.
      E Tho przydáł iż ten Anioł był podobien cżłowiekowi.

  18. A budowánie muru iego był Iáſpis / ſámo theż miáſto złote ſzcżyre / podobne śkłu cżyſtemu.
  19. A grunty muru miáſtá ozdobione wſzelákim kámieniem drogim: Pierwſzy grunt Iáſpis / wtory ſzáfir / trzeći Kálcedon / cżwárty Smárágd.
  20. Piąty Sárdonix / ſzoſty Sárdyus / ſiodmy Kryſolitus / oſmy Beryllus / dźiewiąty Topáźius / dźieſiąthy Chryſopráſſus / iedennáſthy Hiácynt / dwánáſty Ametyſt.
  21. A dwánáśćie brán / dwánáśćie pereł / á káżdá bráná z iedney perły byłá / á rynek mieyſcki złoto ſzcżyre iáko śkło przezrocżyſte.
  22. Y nie widźiáłem kośćiołá w nim / ábowiem Pán Bog wſzechmogący ieſt kośćiołem iego y báránek.
  23. * A nie potrzebuie tho miáſto áni ſłońcá áni mieſiącá áby świećiły w nim: ábowiem chwáłá Bożá oświećiłá ie / á báránek ieſt kágáńcem ie°.
      * Ezá.60.v.13.

  24. † Národowie też ktore były záchowáne / będą chodźić przy świátłośći iego / á F krolowie źiemie chwáłę ſwoię y cżeść do niego przynioſą.
      F Pobożni y wierni Krolowie w chwále oney przyſzłey oſobliwſzą zácność otrzymáią / iáko Dáwid / Iozáfát / Ezechiáſz / ácż y drudzy wierni nie będą podleyſzemi / tákże theż y w mękách piekielnych ſrożey káráni będą krolowie y przełożeni / ktorzy nie ſłuſznie ſię w ták zácnym ſwym powołániu ſpráwowáli / A ći ktorzy w tym żywoćie cżći ſwoiey do koſćiołá Bożego nie przynoſzą / thedy y ná on cżás nie przynoſzą gdy ſię chwáłá iego okáże.

      † Ezá.60.v.5.

  25. ¤ A brány ie° nie będą zámknione we dnie / ábowiem nocy tám nie będźie.
      ¤ Ezá.60.v.11.

  26. Y będźie przynieſioná cżeść y chwáłá pogánow do niego.
  27. Nie wnidźie do niego nic co pokálá / ábo cżyni co brzydliwego / ábo kłámſtwo / ále ći kthorzy nápiſáni ſą w ♀ kſięgách żywotá báránká.
      ♀ Filip.4.v.4.

    Kápitułá 22.
    ¶ 1. Szyrzey opiſuie chwáłę wiernych / okázuiąc vrząd ich y káránie złośćiwych / y powágę proroctwá tego.

  1. Záthym vkázáł mi A cżyſthą rzekę wody żywey przezrocżyſtą iáko Krzyſztáł / wychodzącą z ſtolice Bożey y Báránkowey.
      A Tá rzeká znácży wielką á nieogárnioną obfithość wſzelákich dobrodźieyſtw duchownych w onym żywoćie wiecżnym.

  2. A w pośrodku rynku iego y z obudwu ſtron rzeki było B drzewo żywotá noſzące C owocow dwánáśćie D / ná káżdy mieſiąc podáwáiąc owoc ſwoy / y E liśćie ſwoie / ku vzdrowieniu pogánow.
      B Kryſtus ożywiáiąc ſwoie wierne / ktorzy ſą iáko brzegi v rzeki Bożey.
      C To znácży wſzytki ſpráwy Páná Kryſtuſowe ktore dlá zbáwieniá náſzego vcżynił / iáko gdy ſię wćielił / vrodźił / ćierpiáł / wſtáł zmártwych etc. Dwá ty owoce ſą wybráne / wezwánie / vwielbienie / vſpráwiedliwienie etc. kthore ſię pod licżbą 12 zámykáią / dlá tego iż żáden nie może być zbáwion / iedno ten ktori wedle duchá ieſt z dwoygánáśćie pokoleniá Izráelſkiego / á ſpráwuie ſię wedle ſłowá ktore opowiedźieli dwánáśćie Apoſtołow.
      D Cżęſto á obfićie.
      E To znácży opowiedánie ſlowá bożego / ktoremu gdy vwierzą pogáni / będą vlecżeni / tho ieſt zbáwieni.

  3. Y nie będźie dáley żádne przeklęctwo / ále ſtolicá Bożá y Báránkowá w nim będźie / y ſłudzy ie° iemu ſłużyć będą.
  4. A oglądáią oblicże iego / á imię ich ná cżelech ich będźie.
  5. Nocy też tám nie będźie / áni im potrzebá będźie świátłośći kágáńcowey / áni świáthłośći ſłonecżney / przetho iż Pán Bog ie oświecá / y krolowáć będą ná wieki wiekow.
  6. Tedy mi rzekł / Ty ſłowá wierneć ſą y práwdźiwe / á Pán Bog świętych prorokow poſłáł Aniołá ſwego / áby okázáł ſługám ſwym kthore rzecży rychło ſię zſtáć máią.
  7. Otho idę rychło / Błogoſłáwiony ktory záchowywá ſłowá proroctwá kſiąg tych.
  8. A iá Ián ſłyſzáłem y widźiáł thy rzecży / A gdym ſłyſzáł y widźiáł / vpádłem przed nogámi Aniołá ktory mi ty rzecży okázowáł.
  9. A on mi rzekł / Pátrz ábyś nie cżynił / ábowiem ieſtem thowárzyſzem twoim y bráćiey twey prorokow / y thych kthorzy záchowywáią ſłowá kſiąg tych / Bogu chwáłę dáwáy.
  10. Potym rzekł ku mnie: F Nie piecżętuy ſłow proroctwá kſiąg thych / G ábowiem cżás bliſko ieſt.
      F Thym ktorzy od Bogá nie ſą nucżeni / kſięgi thy ſą zámknione / ále ſą wiernym otworzone.
      G Iákoby rzekł / Nie potrzebá tych rzecży zápiecżęthowáć / iákoby ſię nie rychło wypełnić miáły / bo iuż bliſko ieſt cżás gdi ſię wypełnią.

  11. H Ktory ſzkodźi / niech ieſzcże ſzkodźi / á kthory ieſt plugáwym niech ieſzcże będźie plugáwym / á ktory ieſth ſpráwiedliwym / niech ieſzcże będźie vſpráwiedliwion / á święty niech ieſzcże będźie poświęconym.
      H Dźiwne ſą ty ſłowá / okázuiąc ſrogi ſąd páńſki nád niewierniki / á wielkie miłoſierdźie iego nád wiernymi / A thák Pán Bog odrzucoym / y tim ktorzy ſię w złośći kocháią / dopuſzcżá iż ſię ná káżdi dźień gorſzymi zſtáwáią áby tym ſrożſzy ſąd ná ſobie odnieſli: A wierne záſię thák ſpráwuie Duchem ſwym / iż ſię ná káżdy dźień zſtáwáią lepſzymi etc.

  12. Oto idę rychło / á zápłátá moiá ze mną ieſt / ábym oddáł káżdemu iáko będźie vcżynek iego.
  13. Iám ieſt Alphá y Omegá / pocżątek y koniec / pierwſzy y oſtátecżny.
  14. Błogoſłáwieni ktorźi záchowywáią przykázániá iego / áby práwo mieli w drzewie żywotá / y weſzli bránámi do miáſtá.
  15. A zewnątrz będą I pśi y ći ktorzy truią / y niecżyśći / y mężoboyce / y báłwochwálce / y ktorykolwiek miłuie y dopuſzcżá ſię kłámſtwá.
      I Nie cżyśći y okrutni.

  16. Iá Iezus poſłáłem Aniołá mego / áby wám świádcżył o tych rzecżách w kośćielech: Iám ieſt korzeń y rodzáy on Dáwidow / gwiázdá iáſná j záránná.
  17. A duch y J oblubienicá mowią / Podź / á ktory ſłuchá / niech rzecże / Chodź / á ktory prágnie / niech przyidźie / á ktho chce / niech bierze wodę żywotá dármo.
      J Koſćioł Boży z nádchnieniá Duchá świętego.

  18. Iáć oświádcżám káżdemu ktory ſłuchá ſłow proroctwá kſiąg tych / ieſliby kto przydáł tym rzecżám / włoży náń Bog plági nápiſáne w kſięgách tych.
  19. A ieſliby ktho viął co z ſłow kſiąg proroctwá tego / odeymie Bog cżęść iego z kſiąg żywotá y z miáſtá świętego / y z tych rzecży ktore ſą nápiſáne w kſięgách tych.
  20. Powiedá ten ktory o tych rzecżách świádcży: K Záiſte / Idęć rychło. Amen. Tákći. Chodź Pánie Iezuſie.
      K Gdyż Pán ieſt bliſki / mámy ſobie ſtátecżnie pocżynáć y ćieſzyć ſię / á wſzákże nie mámy ſobie ſzácowáć krotkoſći ábo długoſći cżáſu.

  21. Łáſká Páná náſzego Iezuſá Kryſtuſá z wámi wſzytkimi. Amen.
Spis Kapituł, Indeks Kſiąg