Kápitułá 1.
    ¶ 3. Wybránie święthych. 7. Odpuſzcżenie grzechow. 9. Obiáwienie woley Bożey. 13. Ewánieliá ieſt ſłowo práwdy. 14. Moc Duchá świętego. 22. Kryſtus głowá Kośćiołá.

  1. Páweł * Apoſtoł Iezuſá Kryſtuſá / przez wolą Bożą / świętym ktorzy ſą w Efeźie / y wiernym w Kryſtuſie Iezuſie.
      * 1.Kor.2.v.1.

  2. Łáſká y pokoy niech wám będźie od Bogá Oycá náſzego / y od Páná Iezu Kryſtá.
  3. Niech będźie pochwálon Bog y Oćiec Páná náſzego Iezu Kryſtá / ktory nás błogoſłáwił wſzelákim błogoſłáwieńſtwem duchownym w niebie / przez Kryſtuſá.
  4. Iáko nás wybráł w nim przed tym niż był záłożon świáth / ábyſmy byli święthymi y nienágánionymi przed nim / przez miłość.
  5. Kthory przeznácżył nás / áby nás ſpoſobił zá ſyny przez Iezuſá Kryſtuſá w ſobie / wedle dobrowolnego vpodobániá woley ſwoiey.
  6. Ku cżći chwálebney łáſki ſwoiey / ktorą nás wdźięcżnymi vcżynił w onym námilſzym.
  7. W ktorym mámy odkupienie przez kreẃ iego / y odpuſzcżenie grzechow / z obfitey łáſki iego.
  8. Ktorą obfitowáł w nás wſzeláką mądrośćią / y roſtropnośćią.
  9. Obiáwiwſzy nám tájemnice woley ſwoiey / według dobrowolney życżliwośći ſwoiey / ktorą był poſtánowił w ſobie.
  10. Aby w wypełnieniu cżáſu zupełnego / zebráł w iedno A wſzytki rzecży w Kryſtuſie / ták ty ktore ſą w niebie / iáko y ty ktore ná źiemi / w tymże.
      A To ſię poſpolićie rozumie o Anielech / ále drudzy wykłádáią to ſłowko wſzythko o zupełnym kośćiele / ktory ſię iákoby ná dwie cżęśći dźieli / to ieſt / ná ty rzecży ktore ſą w niebie / y kthore ſą ná źiemi. Abowiem ſię thu Apoſtoł oglądá ná cżás obiáwioney tháiemnice / y gdy nám był dán Kryſthus / przed ktorego prźiśćiem gdy ich wiele zeſzło z świátá / dáwá znáć Apoſtoł że theż y oni od Kryſtuſá byli zebráni / wierząc mocnie o przyśćiu iego. Owá przez ty rzecży kthore ſą w niebie / tu ná tym mieyſcu rozumieią ſię wierni y wybráni Boży / ktorzy przed Kryſtuſowym przyśćiem z świáthá zeſzli. A przez ty rzecży ktore ná źiemi ſą / rozumie ty ktore Kriſtus żywo záſtáł / ábo ty ktorzy byli po przyśćiu iego / miedzy kthorymi cżyni dwoy rozdźiáł / tho ieſt / Zydow y Pogánow / kthorzy ſię iednák w iednego Kriſtuſá źiednocżyli.

  11. W ktorym też doſtáliſmy dźiáłu / będąc przeznácżeni wedle poſtánowieniá iego / kthory wſzytki rzecży ſpráwuie wedle rády woley ſwoiey.
  12. Abyſmy byli ku cżći chwáły iego / ktorzyſmy pirwſzy nádźieię mieli w Kryſtuſie.
  13. W ktorym vfáliſćie y wy / vſłyſzáwſzy ſłowo práwdy / to ieſt / Ewánielią zbáwieniá wáſzego / w ktorą też vwierzywſzy / ieſteſćie zápiecżętowáni Duchem onym świętym obietnice.
  14. Ktory ieſt zádátkiem dźiedźictwá náſzego / áż ku wolnośći będźiem przywiedźieni ku cżći chwáły iego.
  15. Dlá tego y iá vſłyſzáwſzy onę wiárę ktorá w wás ieſt w Pánie Iezuſie / y miłość ku wſzytkim świętym.
  16. Nie przeſtháwám dźiękowáć zá wás / przypomináiąc wás w modlitwách moich.
  17. Aby Bog Páná náſzego Iezu Kryſtá / Oćiec on chwálebny / dáł wám Duchá mądrośći y obiáwieniá / przez poznánie iego.
  18. Oświećiwſzy ocży vmyſłu wáſzego / ábyſćie wiedźieli kthoráby byłá nádźieiá oná wezwániá iego / y ktore bogáctwá chwáły dźiedźictwá iego w świętych.
  19. Y ktorá ieſt zácná oná wielkość mocy iego przećiwko nám / ktorzy wierzymy według ſkutecżney mocy y śiły iego.
  20. Ktorą okázáł w Kryſtuſie gdy go wzbudźił z mártwych / y poſádźił go ná práwicy ſwoiey w niebie.
  21. Dáleko nád wſzelákie páńſtwo / y zwierzchność / y moc / y pánowánie / y nád B wſzelkie imię kthore miánowáne bywá / nie tylko ná tym świećie / ále też ná przyſzłym.
      B Tho ieſt / Nád wſzythko co iedno ieſt / ábo nád wſzytki názácnieyſze rzecży.

  22. Y wſzythki rzecży podáł pod nogi iego / y poſtánowił go C głową nád wſzytki rzecży kośćiołowi.
      C Nie ieſt tedy kośćioł Krześćiáńſki ſproſnym cudem / áby miáł być o dwu głowách. Y włáſnie Grzegorz názwáł tego Antykryſtem / ktoryby ſię cżynić chćiáł Biſkupem nád ine wſzytki Biſkupy náwyzſzym / Epiſt.76. y w inych.

  23. Kthory ieſt ćiáłem iego / y wypełnieniem tego ktory wſzytki rzecży we wſzytkich nápełniá.

    Kápitułá 2.
    ¶ 1. Aby zácnie wywyżſzył dobrodźieyſthwo Páná Kryſtuſowe / ktore ieſt iedyná przycżyná zábáwieniá ich. 3. Okázuie im / iákimi byli przed tym niż ie otrzymáli / tho ieſt / vmárłymi w grzechách / y ſpráwiedliwym ſądem Bożym pothępieni. 16. Okázuie źiednocżenie Zydow y Pogánow przez Kryſtuſá.

  1. A wás ſpołu ożywił / gdyżeſćie byli A vmárli w vpádkách / y w grzechách.
      A Tu o duchowney śmierći rozumie / z kąd też poſzłá y oná śmierć kthorą pirwſzą zowiemy / y wtorá ktorą názywámy wiecżną. A dlá thegoż tych vmárłemi zowiemy / kthorzy nie ſą odrodzeni / Abowiem iáko potępionych nieśmiertelność nie ieſt żywotem / ále nieiáką śmierćią wiecżną / ták y tho złącżenie duſze y ćiáłá nie ieſt włáſnie żywotem / ále śmierćią w thych ktorych Duch Boży nie ſpráwuie.

  2. W kthorycheſćie niekiedy chodźili według biegu świátá thego / * według kſiążęćiá ktory má zwierzchność ná powietrzu / y B duchá ktory theráz moc ſwoię okázuie w ludźiách nie poſłuſznych.
      B To ieſt / Ktorym ludźie bywáią pobudzáni / áby ſię ſprzećiwiáli Ewánieliey.

      * Koloſen.2.v.13.

  3. Miedzy ktorymi theż y my wſzyſcy obierálichmy ſię niekiedy w pożądliwośćiách ćiáłá náſzego / cżyniąc thy rzecży ktore ſię podobáły ćiáłu y myſlám / y bylichmy z przyrodzeniá C ſynowie gniewu iáko y drudzy.
      C To ieſt / Zginęliſmy byli / iáko godni śmierći wiecżney.

  4. Ale Bog ktory ieſt bogáty w miłoſierdźiu dlá wielkiey miłośći ſwoiey / ktorą nás vmiłowáł /
  5. Też gdychmy przez vpádki vmárłymi byli / poſpołu ożywił nás przez Kryſtuſá / kthorego łáſką ieſteśćie zbáwieni.
  6. Y wzbudźił poſpołu / y weſpołek poſádźił w niebie w Kryſtuſie Iezuſie.
  7. Aby okázáł w przyſzłych cżáſiech wielkie bogáctwá łáſki ſwoiey / przez dobrotliwość przećiwko nám w Kryſtuſie Iezuſie.
  8. Abowiem łáſką ieſteſćie zbáwieni przez wiárę / y to nie z wás / D dár to Boży ieſt.
      D To ieſt / Nie prźichodźi z żádnych záſług.

  9. Nie z vcżynkow / áby ſię nikth nie chłubił.
  10. Abowiem ieſtechmy ſpráwą iego ſtworzeni w Kryſtuſie Iezuſie ku vcżynkám dobrym / ktore przed thym Bog nágotowáł / ábychmy w nich chodźili.
  11. A przetoż pámiętáyćie / że wy niekiedy będąc pogány w E ćiele / ktorzyſćie byli zwáni nieobrzezániem od onego ktore ieſt zwáno obrzezániem w ćiele / y ktore rękomá bywá ſpráwowáne.
      E To ieſt / Nie máiąc żádnych znákow ludu Bożego.

  12. Iżeſćie byli ná on cżás F bez Kryſtuſá / oddáleni od rzecży poſpolitey Izráelſkiey / † y obcemi od vmow w ktorych ſię zámykáły obietnice / nádźieie nie máiąc / y przez Bogá będąc ná świećie.
      F To ieſt / Zádnego przyſthępu nie máiąc ku zbáwieniu.

      † Rzym.9.v.4.

  13. Ale theráz w Kryſtuſie Iezuſie wy ktorzyſćie niekiedy byli dáleko / zſtáliſćie ſię bliſko przez kreẃ Kryſtuſowę.
  14. Abowiem on ieſt pokoiem náſzym / ktory oboie iednym vcżynił / y zepſowáł przegrodzenie śrzedniey śćiány.
  15. Zgłádźiwſzy przez ćiáło ſwoie nieprzyiáźni / to ieſt / zákon G przykázániá / kthory ſię zámyká w Ceremoniách / áby dwu ſtworzył w ſámym ſobie w iednego nowego cżłowieká / cżyniąc pokoy.
      G Ty przykázániá były oną śćiáną / to ieſt / znákiem rozdźiáłu miedzy Zydy y Pogány.

  16. Aby theż poiednáł z Bogiem oboie H w iednym ćiele przez krzyż / zborzywſzy nieprzyiáźń przezeń.
      H Abowiem odkupuiąc Zydy y Pogány / zgromádźił ie do iedney trzody.

  17. Y przyſzedſzy opowiedźiáł pokoy wám ktorzyſćie dáleko / y ktorzy bliſko byli.
  18. ¤ Abowiem przezeń mámy przyſtęp oboi w iednym duchu do Oycá.
      ¤ Rzymiá.5.v.2.

  19. Przeto tedy iuż nie ieſteſćie gośćmi y komorniki / ále mieſzcżány poſpołu z świętymi / y domowniki Bożymi.
  20. Zbudowáni ná fundámenćie Apoſtołow y Prorokow / y owſzem ná ſámym Iezuſie Kryſtuſie / kthory ieſt kámieniem węgłowym.
  21. Ná kthorym wſzytko budowánie ſłuſznie ſpoione rośćie w kośćioł ſwięty Pánu.
  22. Ná ktorym też y wy poſpołu ieſteſćie zbudowáni / ábyſćie byli mieſzkániem Bożym w duchu.

    Kápitułá 3.
    ¶ 1. Przypominá źiáwienie kthore miáł od Bogá / y zácnie opowiedá wezwánie Pogánow / ktore zowie táiemnicą ktorá ludźiám nie byłá wiádomá / áż Pán Bog wzbudźił Proroki y Apoſtoły / ktorym tho oznáymił. 7. Przytym oznáymuie vrząd ſwoy z wielką pokorą / okázuiąc ku cżemu ſię śćiągá. 13. Nápominá ie áby ſobą nie trwożyli dlá więźieniá iego / ktore ćierpi dlá vznániá Kryſtuſowego.

  1. Dlá tego iá Páweł ieſthem więźniem Kryſtuſá Iezuſá zá wás pogány.
  2. Ieſliſćie ſłyſzeli ſzáfowánie łáſki Bożey / ktorá mnie ieſt dáná do wás.
  3. Iż Bog przez obiáwienie oznáymił mi táiemnice (iákom wám przed tym piſáł ná krotce.
  4. Z tąd cżytáiąc / możećie obácżyć wyrozumienie moie / w A táiemnicy Kriſtuſowey).
      A To ieſt / kthorá ſię miáłá wypełnić w kroleſtwie Kryſtuſowym.

  5. Ktorá inſzych wiekow nie byłá znácżná ſynom ludzkim / iáko theráz oznáymioná ieſt świętym Apoſtołom iego / y Prorokom przez Duchá.
  6. To ieſt / iż pogáni ſą ſpołu dźiedźicmi / y iednego ćiáłá / y ſpołecżnymi vcżeſtniki obietnice iego w Kryſtuſie / przez Ewánielią.
  7. Ktoreiem ſię zſtáł ſługą z dáru łáſki Bożey / ktory dán ieſt mnie / wedle ſkutecżney mocy iego.
  8. * Mnie námnieyſzemu ze wſzytkich świętych dáná ieſt łáſká tá / † ábym miedzy pogány przepowiedáł niedośćigłe bogáctwá Kryſtuſowe.
      * 1.Kor.15.v.9. † Gál.1.v.16.

  9. A iżbym obiáśnił wſzytkim / ktorá ieſt ſpołecżność ¤ tháiemnice ſkrytey od wiekow w Bogu / kthory wſzytki rzecży ſthworzył przez Iezuſá Kryſtuſá.
      ¤ Rzym.16.v.25. Kol.1.v.26. 2.Tym.1.v.10. Tyt.1.v.3. 1.Piotr.1.v.20.

  10. Aby byłá teráz przez kośćioł oznáymioná páńſthwám y B zwierzchnośćiám / ktore ná niebie ſą / rozmáitá mądrość Bożá.
      B To ieſth / Aniołom ktorzy w koſćiele vpátruią iáko w zwierćiádle mądrość dźiwną Bożą / o kthorey przed tym nic nie wiedźieli.

  11. Wedle poſtánowieniá wiecżnego / ktore vcżynił w Kriſtuſie Iezuſie Pánie náſzym.
  12. W ktorym mámy wolność y przyſtęp z vfániem przez wiárę iego.
  13. A przetoż proſzę ábyſćie ſię nie zſtáwáli leniwymi dlá vćiſkow moich zá wás / ktorá ieſt chwáłá wáſzá.
  14. Dlá tego ſkłániám koláná moie ku Oycu Páná náſzego Iezu Kryſtá.
  15. Od ktorego wſzytek C národ ná niebie y ná źiemi bywá názywán.
      C Abo dom / ábo cżeládź / to ieſt / koſćioł Boży kthory ieſt zebrán z pogánow y z Zydow.

  16. Aby dáł wám z obfitey łáſki ſwoiey / żebyſćie byli mocnie vtwirdzeni przez Duchá iego / w wnętrznym cżłowiecże.
  17. Aby mieſzkáł Kryſtus przez wiárę w ſercách wáſzych / żebyſćie w miłośći wkorzenieni y vgruntowáni /
  18. Mogli dośćignąć ze wſzytkimi świętymi / D kthorá ieſt ſzyrokość / y długość / y głębokość / y wyſokość.
      D To ieſt / iáko ieſt ze wſząd doſkonáłe náſze źiednánie z Bogiem przez Kryſtuſá Páná.

  19. Y poznáć miłość Kryſtuſowę / ktorá przewyżſzá wſzelákie wyrozumienie / á iżbyſćie byli nápełnieni wſzelákim nápełnieniem Bożym.
  20. ♀ A temu ktory może dáleko obfićiey wſzytko vcżynić nád tho o co prośimy ábo myſlimy / z mocy oney kthorá ſię w nás okázuie.
      ♀ Rzym.16.v.25.

  21. Niecháy będźie chwáłá w kośćiele przez Kryſtuſá Iezuſá / po wſzytki cżáſy / y ná wieki wiekow. Amen.

    Kápitułá 4.
    ¶ 1. Nápominánie ku świętobliwośći żywotá. 13. Práwdźiwá wiárá náleży w poznániu Syná Bożego. 16. Owoc náuki Ewánieliey. 29. Iákie máią być mowy ludźi Krześćiáńſkich.

  1. Proſzę * thedy iá więźień w Pánu / ábyſćie poſthępowáli iáko ſię godźi w powołániu / ktorym ieſteſćie wezwáni.
      * Fil.1.v.27. Kol.1.v.10. 1.Tes.2.v.12.

  2. Z wſzeláką ſkromnośćią / ćichośćią / y z ćirpliwośćią / znoſząc iedni drugich w miłośći.
  3. Stáráiąc ſię ábyſćie záchowáli iedność duchá przez zwiąſkę pokoiu.
  4. Iedno ieſt ćiáło y ieden duch / ták iáko ieſtheſćie wezwáni w iednę nádźieię powołániá wáſzego.
  5. Ieden Pán / iedná wiárá / ieden krzeſt.
  6. * Ieden Bog y Oćiec wſzytkich / ktory ieſt nád wſzytki rzecży / y po wſzytkich rzecżách / y we wſzytkich wás.
      * Mál.2.v.10.

  7. † Ale káżdemu z nás dáná ieſt łáſká wedle miáry dáru Kryſtuſowego.
      † Rzym.2.v.3. 1.Kor.12.v.11.

  8. Dlá tego mowi: ¤ Gdy wſtąpił ná gorę / wiodł wiele A więźniow w poimánie / y dáł dáry ludźiám.
      A Ty ſwe nieprzyiáćioły / Cżárthá / śmierć / y grzech / wſźitko co ſię ſprzećiwi Kryſtuſowi / názywá więźńmi / ábo poimániem.

      ¤ 2.Kor.10.v.13. Pſálm.68.v.19.

  9. A tho co wſtąpił / coż ieſt / iedno iż pirwey był zſthąpił do B nániżſzych ſtron źiemie:
      B To ieſt / Ná źiemię ktorá ieſt nániżſzá ſzęść świátá / A ći ktorzy tho rozumieią o odchłániách / gdźiebi dźiátki po śmierći zoſtáwáć miáły / nie godni ſą ábychmy im ná to iáką odpowiedź dáć mieli.

  10. Ktory zſtąpił / tenżeć ieſt ktory też wſtąpił ná wſzythki niebioſá / C áby nápełnił wſzytko.
      C To ieſt / áby wſzytek kośćioł obfićie y doſkonále obdárzył dobrodźieyſtwy ſwemi.

  11. Y tenże dáł niektore ♀ Apoſtoły / á drugie Proroki / drugie záſię Ewánieliſty / niektore theż páſterze / y vcżyćiele.
      ♀ 1.Kor.12.v.17.

  12. Ku źiednocżeniu świętych do ſpráwy poſługowániá / y ku budowániu D ćiáłá Kryſtuſowego.
      D To ieſt / Kośćiołá.

  13. Aż wſzyſcy prźiydźiemy w iedność wiáry / y poznániá Syná Bożego / w mężá doſkonáłego / w miárę zupełnego E wzroſtu Kryſtuſowego.
      E Ná thym mieyſcu powiedá Apoſtoł / iż w nás Kryſtus ſię rozráſtá / gdy ſię my w łáſce iego pomnáżámy.

  14. Abyſmy iuż nie byli dźiećmi chwieiącemi ſię / y nie byli miotáni thám y ſám ledá wiátrem náuki / przez chytrość ludźi / y przez omylność / ktorá ieſt ná zdrádę poſtáwioná.
  15. Ale záchowywáiąc práwdę z miłośćią / rośćmy weń we wſzytkim / ktory ieſt głową / to ieſt Kryſtus.
  16. Z ktorego wſzytko ćiáło ſłuſznie ſpoione / y ſpołu złącżone / w káżdym ſpoieniu związániá mocy kthorá we wnątrz ſpráwuie / według miáry káżde° cżłonku bierze pomnożenie przyſtoyne ćiáłu / ku zbudowániu ſámego ſiebie przez miłość.
  17. To thedy powiedám / y vprzeymie proſzę przez Páná / ábyſćie więcey nie poſtępowáli / iáko ini * pogáni poſtępuią w prożnośći vmyſłu ſwego.
      * Rzym.1.v.21.

  18. Máiąc myſl záćmioną / á będąc oddáleni od żywotá Bożego przez nieumieiętność ktorá w nich ieſt / z zátwárdźiáłośći ſercá ich.
  19. Ktorzy bez żáłośći vdáli ſámi ſiebie ná hániebną ſromothę / áby ſię z chćiwośćią wſzelákiey niecżyſthośći dopuſzcżáli.
  20. Aleſćie wy nie ták ſię Kryſtuſá náucżyli.
  21. Ieſliſćie go ſłucháli / y przezeń ieſteſćie náucżeni / iáko ieſt práwdá w Iezuſie.
  22. To ieſt / † ábyſćie złożyli z ſiebie co ſię dotycże pirwſzego poſtępowániá ſtárego onego cżłowieká / ktory zdrádliwemi pożądliwośćiámi bywá zepſowán.
      † Koloſen.3.v.12.

  23. A iżbyſćie ſię odnowili duchem vmyſłu wáſzego.
  24. ¤ Y przyoblekli nowego cżłowieká / ktory wedle Bogá ſtworzon ieſt ku ſpráwiedliwośći / y świętobliwośći práwdźiwey.
      ¤ Rzymi.6.v.4. Koloſen.3.v.8. Zydow.12.v.2. 1.Piotr.2.v.2.

  25. A przetoż odłożywſzy kłámſtwo / ♀ moẃćie práwdę káżdy bliźniemu ſwemu / ábowiem ieſteſmy cżłonkámi iedni drugich.
      ♀ Záchár.8.v.16. Pſálm.4.v.5.

  26. Gniewáyćie ſię á nie grzeſzćie / ſłońce niecháy nie záchodźi nád rozgniewániem wáſzym.
  27. * A nie dáwáyćie mieyſcá dyábłu.
      * Iákub.4.v.7.

  28. Then ktory krádł / niecháy iuż nie krádnie / ále rácżey niecháy robi / prácuiąc rękomá coby było dobrego / áby mogł vżycżáć potrzebnemu.
  29. Niecháy żádná mowá ſproſná z vſth wáſzych nie wychodźi / ále ieſli ktorá ieſt dobrá ku potrzebnemu zbudowániu / áby łáſkę tym ktorzy ſłucháią przynioſłá.
  30. A nie záſmucáyćie Duchá onego świętego Bożego / przez ktorego ieſteſćie zápiecżętowáni ná dźień odkupieniá.
  31. Wſzeláká przykrość / y popędliwość / y gniew / y wołánie / y złorzecżenie / niech będźie odięte od wás / z wſzeláką złośćią.
  32. Ale bądźćie dobrothliwymi iedni przećiwko drugim / miłoſierni / odpuſzcżáiąc ſobie / iáko y Bog w Kryſtuſie wám odpuśćił.

    Kápitułá 5.
    ¶ 1. O vrzędźiech ludźi Krześćiáńſkich. 23. A zwłáſzcżá o máłżeńſtwie ták ćieleſnym / iáko y duchownym Páná Kryſtuſá z Kośćiołem.

  1. Bądźćież thedy náſládowniki Bogá / iáko ſynowie mili.
  2. * A chodźćie w miłośći / iáko y Kriſtus vmiłowáł nás / y wydáł ſámego ſiebie zá nás ná ofiárę y ná zábićie Bogu / ku wonnośći dobrey woniey.
      * Ián.13.v.34. 1.Ián.3.v.13.

  3. * Grzech niecżyſty y wſzelkie plugáſtwo ábo łákomſtwo / niecháy nie będźie miedzy wámi áni pomieniono / iáko świętym przyſtoi.
      * Wyzſzey.4.v.29. Már.7.v.11. Koloſen.3.v.5.

  4. Niewſtydliwość y błázeńſká mowá / żárty / y rzecży ktore nie przyſtoią / ále rácżey dźiękowánie.
  5. Bo to wiećie iż wſzelki niewſtydliwy / ábo niecżyſty / A ábo łákomy / ktory ieſt báłwochwálcá / niemá dźiedźictwá w kroleſtwie Kryſtuſowym / y Bożym.
      A Acżkolwiek wſzyſcy ktorzy ſię vdáwáią zá pożądliwoſćiámi ſwoiemi Bogá zániedbáwáią dlá thego zá cżym ſię vdáli / wſzákoż w thym nie pokłádáli żywotá / ták iáko ſám łákomiec ktori w bogáctwách ſwych wſzytek żywot ſwoy mnimá być położony / y dlá tegoż to zowie Piſmo báłwochwálſtwem.

  6. † Niecháy wás nikt nie zwodźi B prożnemi ſłowy / ábowiem dlá tych rzecży przychodźi gniew Boży ná ludźi niepoſłuſzne.
      B To ieſt / wymáwiáiąc grzechy / ábo lekce ſobie wáżąc groźby y ſądy Boże.

      † Mát.24.v.4. Már.21.v.8. 2.Tes.2.v.3.

  7. Nie bądźćieſz thedy towárzyſzmi ich.
  8. Abowiemeſćie byli niekiedy ćiemnośćiámi / á teráz świátłośćią w Pánie / Chodźćieſz thedy iáko ſynowie świátłośći.
  9. Bo owoc duchá náleży w wſzelkiey dobroći / y w ſpráwiedliwośći / y w práwdźie.
  10. Doświádcżáiąc co ieſt wdźięcżnego Pánu.
  11. Ani mieyćie ſpołecżnośći z vcżynki niepożytecżnemi ćiemnośći / ále ie owſzem C iáwnemi cżyńćie.
      C To ieſth / żywąc świętym á pobożnym żywotem.

  12. Abowiem ty rzecży ktore ſię táiemnie od tych dźieią / ſromotá y powiedáć.
  13. Ale wſzytki rzecży / gdy ſą okázáne od D świátłośći / bywáią obiáwione / gdyż świátłość ieſt to co wſzytki rzecży obiáwiá.
      D To ieſt / ſłowem Bożym.

  14. Dlá thego E mowi: Ocuć ſię ktory ſpiſz / y powſtáń z mártwych / á oświeći ćię Kryſtus.
      E To ieſth / Bog przez ſługi ſwoie.

  15. Pátrćieſz tedy iákobyſćie oſtrożnie chodźili / ¤ nie iáko głupi / ále iáko mądrzy.
      ¤ Kolo.4.v.5.

  16. Cżás F odkupuiąc / przeto iż dni złe ſą.
      F To ieſt / dlá tego iż wielká ieſt złość ludzká / mámy ſię tym pilniey ſtáráć ábyſmy prożno á márnie cżáſu nie tráćili / y owſzem poki ieſt ku dobremu gi obrácáli.

  17. ♀ A przeto nie bądźćie głupi / ále rozumieyćie ktorá ieſt wolá Bożá.
      ♀ Rzym.12.v.2. 1.Tes.4.v.3.

  18. A nie vpijáyćie ſię winem / w kthorym ieſt zbytek / ále bądźćie nápełnieni duchá.
  19. Mowiąc miedzy ſobą przez Pſálmy / y pieśni / y śpiewániá duchowne / śpiewáiąc y gráiąc w ſercu ſwoim Pánu.
  20. Dźięki cżyniąc záwſze zá wſzytko Bogu y Oycu / w imię Páná náſzego Iezu Kryſtá.
  21. Będąc poddánemi iedni drugim / z boiáźnią Bożą.
  22. * Żony bądźćie poddáne włáſnym mężom / iáko Pánu.
      * Kol.3.v.18. Tyt.2.v.5. 1.Piotr.3.v.1.

  23. † Abowiem mąż ieſt głową żony / iáko y Kryſtus ieſt głową kośćiołá / á ten ći ieſt ktory zbáwienie ćiáłu dáwá.
      † 1.Kor.11.v.3.

  24. Iáko thedy kośćioł poddány ieſt Kryſtuſowi / ták też żony ſwoim mężom niech będą poddáne we wſzythkim.
  25. ¤ Wy mężowie miłuyćie żony wáſze / iáko y Kryſtus vmiłowáł kośćioł / y ſámego ſiebie wydáł záń.
      ¤ Kol.3.v.19.

  26. Aby gi poświęćił / ocżyśćiáiąc omyćiem wody przez ſłowo.
  27. Aby gi ſobie ſtáwił chwálebnym / to ieſt / kośćiołem G ktory by nie miáł zmázy / ábo zmárſku / ábo cżego tákowego / ále iżby był święthy / y krom przygány.
      G Okázuie dlá cżego Kryſtus ocżyſćił kośćioł / nie iżby iuż był we wſzem doſkonáłym / ále iż ná káżdy dźień o tho ſię ſtárá / áby ku they świąthoſći zupełney przyidź mogł.

  28. Tákże mężowie máią miłowáć żony ſwoie / iáko ſwoie włáſne ćiáłá / Kto miłuie żonę ſwoię / ſámego ſiebie miłuie.
  29. Abowiem nigdy żáden ſwego włáſnego ćiáłá nie miáł w nienáwiśći / owſzem ie wychowywá y zágrzewá / iáko też Pán kośćioł.
  30. Bo ieſteſmy cżłonkámi ćiáłá iego / z ćiáłá iego y z kośći iego.
  31. ♀ A przeto opuśći cżłowiek oycá y mátkę / y przyłącży ſię ku żenie ſwoiey / y będą dwá w iednym ćiele.
      ♀ 1.Mo.2.v.24. Mát.19.v.5. Már.10.v.7. 1.Kor.6.v.16.

  32. Táiemnicá tá ieſt ći wielká / á mowięć o Kryſtuſie y kośćiele.
  33. A ták y z wás káżdy z oſobná niech miłuie żonę ſwoię iáko ſiebie ſámego / á żoná niecháy má w vcżćiwośći mężá ſwoiego.

    Kápitułá 6.
    ¶ 1. Powinność dźiátek. 4. Oycow. 5. Sług. 9. Pánow. 13. Zbroiá duchowná przećiw ſzátánowi.

  1. * Dźieći ſłucháyćie rodźicow wáſzych w Pánie / boć to ieſt rzecż ſpráwiedliwá.
      * Kol.3.v.20.

  2. † Cżći oycá twego y mátkę (kthore ieſt pirwſze przykázánie z obietnicą).
      † W 2.Mo.20.v.12. W 5.Mo.5.v.16. Ekle.3.v.9. Mát.15.v.4. Már.7.v.10.

  3. Abyć ſię dobrze dźiáło / y ábyś był długo żyw ná źiemi.
  4. A wy oycowie A nie pobudzáyćie ku gniewowi dźieći wáſzych / ále ie wychowáyćie w náuce y w kárnośći Páńſkiey.
      A To ieſth / wielką ſrogoſćią.

  5. * Słudzy ſłucháyćie tych ktorzy ſą pány B wedle ćiáłá / z boiáźnią y ze drżeniem / z proſtośćią ſercá wáſzego / iáko Kryſtuſá.
      B Abowiem niemáią ſumnienieniu roſkázowáć / nád ktorym ſám Bog tylko pánuie.

      * Kol.3.v.22. Tyt.2.v.9. 1.Piotr.2.v.18.

  6. Nie ná oko ſłużąc / iáko ći ktorzy ſię chcą podobáć ludźiám: Ale iáko ſłudzy Kryſtuſowi / cżyniąc z ſercá wolą Bożą.
  7. Z życżliwośćią ſłużąc Pánu / á nie ludźiám.
  8. Wiedząc iż káżdy coby vcżynił dobrego / to odnieſie od Páná / choć ſługá / choć wolny.
  9. A wy pánowie toż cżyńćie przećiwko im / odpuſzcżáiąc groźby / wiedząc iż też y ſámych wás Pán ieſt ná niebie / † á brákowániá oſob v niego niemáſz.
      † 5.Mo.10.v.17. 2.Kron.19.v.7. Iob.34.v.19. Ekle.35.v.16. Dźieiow.10.v.34. Rzym.2.v.11. Gál.2.v.6. Kol.3.v.25. 1.Piotr.1.v.17.

  10. Ná oſtátek bráćiá moi bądźćie vmocnieni przez Páná / y przez moc śiły iego.
  11. Przyoblecżćież zupełną zbroię Bożą / ábyſćie mogli ſtáć przećiwko náiázdom cżártowſkim.
  12. Abowiem nie mámy boiu przećiwko krwi y ćiáłu / ále przećiwko páńſtwám / przećiwko zwirzchnośćiám / przećiwko pánom świátá / ſpráwcám ćiemnośći wieku tego / przećiwko C duchownym złośćiám / ktore ſą ná wyſokośći.
      C To ieſt / złym duchom co ná powietrzu bywáią / iáko Páweł wyżſzey 2.ká.v.2. powiedźiáł.

  13. A przeto weźḿćie zupełną zbroię Bożą / ábyſćie mogli ſprzećiwić ſię cżáſu złego / y ſpráwiwſzy wſzytki rzecży / mocnie ſtánąć.
  14. Bądźćie tedy trwáłemi opáſáwſzy biodrá wáſze práwdą / y wźiąwſzy ná ſię przedni pleſzek ſpráwiedliwośći.
  15. Obuwſzy nogi w gotowánie Ewánieliey pokoiu.
  16. Ktemu wźiąwſzy thárcżą wiáry / ktorąbyſćie mogli wſzytki ſtrzáły ogniſte onego złego pogáśić.
  17. ¤ Hełm też zbáwienny weźmićie / y miecż duchowny / to ieſt / ſłowo Boże.
      ¤ Ezá.59.v.17. 1.Tes.5.v.8.

  18. Z dźięką / modlitwą / y prośbą / modląc ſię ná káżdy cżás przez Duchá ♀ y w tymże cżuiąc wſzeláką trwáłośćią / y prośbą / zá wſzytki święte /
      ♀ Kol.4.v.2.

  19. * Y zá mię / áby mi byłá dáná mowá / ku otworzeniu vſt moich z beſpiecżeńſtwem / ábym oznáymił táiemnice Ewánieliey.
      * 1.Tes.3.v.1.

  20. Zá ktorą ieſtem poſłem w łáńcuchu / ábym o niey beſpiecżnie mowił / ták iáko mám mowić.
  21. A iżbyſćie y wy wiedźieli o moich rzecżách / y co cżynię / wſzytko wám oznáymi Tychikus miły brát / y wierny ſługá w Pánie.
  22. Ktoregom poſłáł do wás ná tho / ábyſćie wiedźieli o náſzych rzecżách / y áby poćieſzył ſercá wáſze.
  23. Pokoy niech będźie bráćiey / y miłość z wiárą / od Bogá Oycá / y Páná Iezu Kryſtá.
  24. Łáſká niech będźie ze wſzytkimi ktorzy miłuią Páná náſzego Iezu Kryſtá / ku nieśmiertelnośći. Amen.

    25. ¶ Poſłán ieſt z Rzymá do Efezow przez Tychiká.
Spis Kapituł, Indeks Kſiąg