Kapituła 1.
    ¶ 1. Rodzay Ieremiaszow, y za ktorego czasu sprawował vrząd proroctwa swego. 4. Ieremiasz obrany Prorok ieszcze z żywota matki swoiey. 7.y.17. Vmocniony od Pana ku sprawowaniu vrzędu swego. 10. Vrząd Prorocki. 11. Dwoie widzenie ktorem iemu pan Bog okazał skażenie Ierozolimskie. 18. Moc y stałość ktorą dawa Pan Bog Prorokom od siebie posłanym.

  1. Słowa Ieremiasza syna Helkiaszowego, z Kapłanow ktorzy byli w Anatot, w źiemi Beniamin.
  2. Do ktorego stało się słowo Pańskie za czasow Iozyasza syna Amonowego krola Iudskiego, roku trzynastego panowania iego.
  3. Y trwało za czasow Ioakima syna Iozyaszowego krola Iudskiego, aż do wykończenia iedennastego roku za Sedekiasza syna Iozyasza krola Iudskiego, to iest aż do zagnania w niewolą Ierozolimitanow miesiąca piątego.
  4. Y stało się słowo Pańskie ku mnie w ten sposob.
  5. Pirwey niźlim cię w żywocie stworzył, poznałem cię, a pierwey niźliś wyszedł z macice poświęciłem cię a dałem cię za Proroka narodom.
  6. Tedym rzekł, A Ach moy Panie Boże, oto mowić nie vmiem, bom iest dziecięciem.
      A Patrz o tym w 2.Mo.Ka.3.y.4.

  7. A Pan rzekł ku mnie, Niepowieday tego, a żebyś był dziecięciem, abowiem poydziesz do wszytkich do ktorych ia ciebie poslę, a opowiesz wszytko to co ia roskażę tobie.
  8. Nie boy się ich, abowiem iestem z tobą ku wybawieniu ciebie, mowi Pan.
  9. Y wyciągnąwszy Pan rękę swą dotknął się vst moich, potym rzekł do mnie, * Oto kładę słowa moie do vst twoich.
      * Niżey.18.v.7.

  10. Oto dziś postawiłem cię doględaczem nad narody y nad krolestwy, B abyś wykorzeniał y psował, gubił y podwracał, budował y szczepił.
      B Toć iest prawdziwy vrząd prorocki wykorzeniać to co było złego z serc ludzkich, a to szczepić coby było dobrego.

  11. C Ktemu słowo Pańskie stało się do mnie w ten sposob, Co ty widzisz Ieremiaszu: A iam rzekł, Widzę D rozgę drzewa migdałowego, śpieszącą się ku kwitnieniu.
      C To znamionuie bliski czas w ktory Pan pokarać miał lud swoy przez Babilończyki.
      D Drudzy wykładaią laskę stroża rozumieiąc to o Bogu ktory iako stroż ludu swego miał ie karać, gdyż przez laski pismo karanie rozumie.

  12. A Pan rzekł ku mnie, Dobrześ obaczył, abowiem się ia pospieszę, abych wykonał słowo moie.
  13. Po wtore słowo Pańskie stało się ku mnie w ten sposob, Co ty ieszcze widzisz: A iam odpowiedział, Widzę garniec kipiący od Pułnocy.
  14. Y rzekł Pan do mnie, + E Wszytko złe poruszy się od Pułnocy, na wszytki mieszkaiące na ziemi.
      E Wszelkie trapienie przydzie na Syryą Damaszku, y na Arabią, y na Egipt.

      + Niżey.4.v.6.

  15. Abowiem oto zwołam wszytki narody z krolestw F pułnocnych mowi Pan, Ktorzy przyidą, y każdy z osobna postawi stolicę swą w branach Ieruzalem, y wszędy około wszytkich murow iego y po wszytkich miastach Iudskich.
      F To iest, z Babilonu.

  16. Y oznaymię im przyczyny sądow moich, dla złości tych ktorzy mnie opuścili, a bogom obcem kadzili, Y chwalili robotę rąk swoich.
  17. Przepaszże tedy biodra swoie, a powstań, abyś mowił do nich wszytko co ia roskażę tobie, Nie boyże się ich, bych cię snadź nie starł przed nimi.
  18. # A oto postawiłem cię dziś iako miastem obronnym, a słupem żelaznym, y murem miedzianym przeciw wszytkiey ziemi, przeciw krolom Iudskim, y przeciw książętom iego, przeciw kapłanom iego, y przeciw wszytkiemu ludowi tey ziemie.
      # Niżey.6.v.27.

  19. Y oborzą się przeciw tobie, ale nie zwyciężą cię, abowiem iestem z tobą mowi Pan, ku wybawieniu ciebie.

    Kapituła 2.
    ¶ 1. Vkazuie Zydom iako się łagodnie Pan obchodził z nimi. 5. Niewdzięczność ich wymiatuie im przed oczy. 10. Przekłada im przykład poganow ku oznaymieniu im ich niestateczności. 13. Vkazuie w czym Pana obraźiły, a czemu ie tak cięszko karał. 21. Przywodzi im na pamięć pracą ktorą o nich miał. 23. Vkazuie im iako byli prędcy ku zgrzeszeniu y wzywa ie ku pokucie.

  1. Y stało się słowo Pańskie do mnie w ten sposob.
  2. Idź a wołay w vszy Ierozolimskie, y mowi, Tak mowi Pan, Wspomniałem na cię w dobrotliwości za młodości twoiey, y za miłości A poslubienia twego, gdyś mię nasladował w puszczy y w ziemi nie sianey.
      A Dawa znać czas on w ktory Pan vczynił przymierze z oycy ich.

  3. B Izrael iest rzecz święta v Pana to iest, pierworodne vrodzaiow iego, wszyscy ktorzy go pożyraią złościwie czynią, A nieszczęście na nie przyidzie mowi Pan.
      B To iest, na ten czas Izraelczycy byli poświęconemi Panu.

  4. O domie Iakobow słuchaycie słowa Pańskiego, y wy wszytki potomstwa domu Izraelskiego.
  5. Pan tak mowi, Y coż za nieprawość oycowie waszy znaleźli we mnie: iż odstąpili odemnie, prożności nasladowali, y prożnymi się stali.
  6. Ani rzekli, Gdzież iest Pan ktory nas wywiodł z źiemie Egiptskiey, ktory nas wiodł przez puszczą przez ziemię płoną, a gdzie niemasz drogi przez ziemię suchą, a C przez cień śmierci, przez ziemię gdzie żaden nigdy niepostał, ani tam żaden mieszkał.
      C To iest przez ziemię straszliwą a ogromną iako cień śmierci.

  7. Y wywiodłem was do ziemie obfitey, abyście pożywali owocow iey y dobr iey, a gdyście tam weszli D pomazaliście ziemię moię, a obrociliście dziedzictwo moie w oszkaradzenie.
      D To iest przez swe bałwochwalstwo.

  8. Kapłani nie rzekli, Gdzież iest Pan: ani vczeni w zakonie poznali mię, pastyrze wykraczali przeciwko mnie, a Prorocy prorokowali w Baalu, y chodzili za rzeczami nie vżytecznemi.
  9. A dla tego ieszcze się zwadzę z wami, mowi Pan, y zwadzę się z syny synow waszych.
  10. Abowiem przeydźcie przez wyspy Chitym, a obaczcie, poslicie do Kedar, a rozeznaycie pilnie, y przypatruycie się ieśli się tam co takowego stało.
  11. Iesli iest narod ktoryby odmienił bogi swoie, ktorzy iście nie są bogowie, Ale lud moy odmienił chwałę swoię do onego ktory mu nic nie pomoże.
  12. O niebiosa zdumieycie się nad tym zedrgnicie się a zatrwożcie się srodze mowi Pan.
  13. Abowiem lud moy dwoiaką złość popełnił, Opuscili mię ktorym iest studnicą wod żywych, a wykopali sobie studnie, a studnie dziurawe co w sobie wod zadzierżeć nie mogą.
  14. Izrael iestli sługa abo wychowaniec domowy: Dla czegoż tedy poddan iest na łup:
  15. Lwi E ryczeli nad nim, a podniesli głos swoy, obrocili ziemię ich w spustoszenie, miasta ich popalone są a są bez mieszkaiących.
      E To iest, Assyryanie.

  16. Synowie też F Nof y Tafnes wierzch twoy zetrą.
      F Przez Nofy y Tafnes rozumie Egiptcyany.

  17. Zażeś tego nie sam sobie sprawił: iżeś opuścił Pana Boga twego gdy cię wiodł drogą.
  18. A teraz G co za sprawę masz na drogach Egiptskich iż piiesz wodę z Nylu: Coż masz za sprawę na drogach Assyryanow iż piiesz wodę z rzeki ich:
      G Ten lud nie dufaiąc obietnicam Pańskim, szukał sobie pomocy w Egiptcie y w Assyryey częste posły tam posyłaiąc.

  19. Złość twoia ciebie skarze, a swowoleństwo twoie zgromi cię, abyś wiedział y widział, iż iest rzecz zła a gorzka opuścić Pana Boga twoiego, a nie bać się mnie, mowi Pan Bog zastępow.
  20. Abowiem iużem dawno H złamał iarzmo twoie, y rozwiązałem związki twoie, abyś rzekł, Nie wykroczę, y owszem I biegałeś iako wszetecznica * po wszytkich gorach wysokich, y pod drzewy gałęźistemi.
      H To iest, wyrwałem cię od twoich nieprzyiacioł.
      I Dawa znać o obrzydłem bałwochwalstwie, ktorym się bawili po wszytkich gaioch y kaplicach swych.

      * Niżey.3.v.6.

  21. + A iam był ciebie sam rozsadził, iako winnicę wyborną, ktorey każde nasienie iest prawdziwe: Iakożeś się tedy obrocił w winnicę inszą y płoną.
      + Eza.5.v.1. Mat.21.v.33. Mar.12.v.1. Luk.20.v.9.

  22. Byś się też vmywał y K saletrą, a tarł się też nabarziey mydłem, a wszakoż ieszcze tym więcey zmazy nieprawości twoiey zostaną przede mną mowi Pan Bog.
      K Niektorzy wykładaią hałunem, a przez tę saletrę y mydło, rozumie ony wszytki zakonne oczyściania y Cerymonie.

  23. Iakoż tedy mowisz: Iestem niepomazan, y nie nasladowałem Baala: poyrzy na drogę twoię w dolinie, a poznay vczynek twoy, abowiemeś ty iest iako wielbłądzica prętka ktora biega po drogach swoich.
  24. L A iako oslica dzika przyzwyczaiona pustyniam, ktora maiąc wolny oddech biega wedle woley swey, a kto ią zawściągnąć może: Wszytcy ktorzy iey szukaią nie strudzą się, a miesiąca iey znaydą ią.
      L Przyrownywa lud ten z tym nieokroconem zwierzęciem, ktorego sroga chuć zawściągniona być nie może.

  25. M Zawściągni nogi twoiey aby bosa nie była, y gardło twe od pragnienia, aleś mowił iako rospaczaiący, Nic ci z tego, abowiem vmiłowałem obce a za nimi poydę.
      M Tymi słowy odzywa lud aby do Egiptu nie chodzili dla przymierza, A drudzy to rozumieią, iakoby ie Prorok vpominał aby boso nie szli w dalekie więźienie.

  26. N Iako złodziey sroma się na złodzieystwie vłapiony, tak się zasromaią wszytcy ktorzy są z domu Izraelskiego, oni sami y Krolowie ich, Książęta, kapłani, y Prorocy ich.
      N Nie inaczey będzie srom Izraelczykow iako y złodziei.

  27. Ktorzy mowią drzewu: Tyś iest ociec moy, a kamieniowi: Tyś mię porodził, A obrocili się do mnie tyłem a nie obliczem, y mowią czasu doległosci swoich, Powstań ty a wybaw nas.
  28. A gdzież są bogowie twoi coś ich naczynił: Niech wstaną ieśli cię mogą wybawić czasu vciśnienia twego, # Abowiem o Iuda miałeś bogi wedle liczby miast twoich.
      # Niżey.11.v.13.

  29. Czemuż ze mną poswarek mieć chcecie gdyż się wszyscy złosciwie zemną obchodzicie, mowi Pan.
  30. Y prożnom ia syny wasze bił gdyż nie przyieli karania, o Miecz wasz pożarł Proroki wasze iako lew rozdzieraiący.
      o To iest, pomordowaliście Proroki.

  31. O ludzie wieku tego obaczcie się na słowa Pańskie, P Izalim był pustynią Izraelowi abo iaką ziemią ciemną: Przeczże tedy mowi lud moy Q Mamy Państwo nie poydziem więcey do ciebie.
      P Iakoby rzekł, I zalim ia był niepożytecznym Izraelczykom że mię opuścili.
      Q Drudzy wykładaią, odstąpilismy od ciebie.

  32. Panienka zapomnili vbioru swego, abo oblubienica rąbeczka swego: ale lud moy zapomniał mnie niezliczone dni.
  33. R Czemuż drogę twoię tak zdobisz ku dostaniu przyiaźni y drugich drog twoich złościwych vczysz:
      R To iest, Przeczże się vciekasz do Egiptu.

  34. Też y pod pachami twoiemi naleźiona iest krewi dusz S vbogich y niewinnych, ktorycheś nieszukał pokątnie ale wszędy iawnie.
      S Tu rozumie Proroki od nich pomordowane.

  35. A przedsię mowisz, Nie winienem zaiste, dla tegoż się odwroci gniew iego odemnie, Oto rozsądzę się z tobą o tym co powiedasz, Nie zgrzeszyłem.
  36. Czemuż tak biegasz a tracisz slad swoy: będziesz pohańbionym od Egiptu, T tak iakoś od Assyryanow był pohańbion.
      T To się ściąga na dwoienaście pokolenie, ktore pobrali w niewolą Assyryanie.

  37. Y wynidziesz z tamtąd załomiwszy nad głową ręce swoie, abowiem Pan wzgardził vfania twoie, a nie będziesz miał żadnego szczęścia w nich.

    Kapituła 3.
    ¶ 1. Vkazuie wielką dobrotliwość Bożą przeciwko grzesznym. 6. Prorokuie przeciw odpornosci Zydowskiey. 12. Obiecuie iż Pan chce im być miłościw iesli się będą chcieć nawrocić do niego. 17. Opowieda o naprawie kościoła. 20. Powtore gani złość Iudską y Izraelską a przyrownawa ie ku niewieście niewierney mężowi swemu.

  1. Tak więc mowią, Ieśli kto opusci żonę swoię, a ona odszedszy od niego mieszkałaby z inym mężem, Izali się powtore do niey wroci: Izali ona ziemia nie będzie pomazana: Ale y ty cudzołożyłaś z A wielem gamratow, A wszakoż nawroć się ku mnie, mowi Pan.
      A To rozumie o cudzych bogoch ktore lud chwalił opuściwszy Pana, A tę chwałę słusznie zowie cudzołostwem.

  2. Podnieś oczy twoie na mieysca wysokie, a obacz iesliżeś gdzie nie cudzołożyła, Siedziałaś na drogach czekaiąc ich iako Arabczyk na puszczy, a zmazałaś ziemię wszetecznosciami twemi y złością swoią.
  3. A dla tego zawściągnione są dżdże rane, a deżdż poźny vstał, a miałaś czoło wszetecznice wstydu nie maiąc.
  4. Izali potym nie zawołasz ku mnie, Tyś iest ociec moy, y wodz młodości moiey.
  5. Zatrzymali gniew swoy na wieki: y będzieli gi chował aż do końca: Oto mowiłaś y czyniłaś źle ileś mogła.
  6. A Pan rzekł do mnie za onych czasow Krola Iozyasza * Izaliś nie widział co ta Izrael odpornie vczyniła: abowiem szła na wszelką wysoką gorę, y pod każde drzewo gałęźiste, y tam B cudzołożyła.
      B To przypisuie dziesięciorgu pokoleniu, ktorych krolestwo było w Samaryey.

      * Wyższey.2.v.20.

  7. A gdy to wszytko vczyniła, rzekłem, Wroć się ku mnie: ale się nie wrociła, Y C Iuda siostra iey niewierna to baczyła.
      C Tu zasię dawa znać o dwoygu pokoleniu krolestwa Iudskiego.

  8. Żem ia to widział, a iż dla tych wszytkich przyczyn, przez ktore się ta nierządnica Izraelska cudzołożyła, opusciłem ią, y dałem iey list rozwodny, Iednak Iuda siostra iey niewierna nie bała się, ale też odszedszy y sama się scudzołożyła.
  9. Y stało się że niestatecznoscią cudzołostwa swego, pomazała ziemię, a dopusciła się scudzołożenia z kamieniem y z drzewem.
  10. A we wszytkim tym Iuda niewierna siostra nie nawrociła się ku mnie ze wszytkim sercem swoim, tylko kłamliwie, Mowi Pan.
  11. Y rzekł Pan ku mnie, Izrael odporna okazała się sprawiedliwszą niźli Iuda zdrayczyna.
  12. Idźże tedy a wołay ku D Pułnocy a mowi. Nawroć się odporna Izrael Mowi Pan, a ia więcey nie puszczę na was gniewu moiego, abowiem iestem miłosierny mowi Pan, a nie będę na wieki zachowywał gniewu mego.
      D To iest, ku Assyriey, gdzie pokolenie było w poimaniu.

  13. Tylko vznay złość swoię, abowiemeś ty zgrzeszyła przeciw Panu Bogu twemu, a biegałaś drogami twemi z cudzoźiemcy pod wszelkie drzewo krzewiste, a nie słuchałaś głosu moiego, mowi Pan.
  14. O synowie odporni nawroćcie się mowi Pan, abowiem ia iestem małżonek wasz, E A wezmę y iednego z was z miasta, a dwu z pokolenia iednego, y przywiodę was do Syonu.
      E Iakoby rzec chciał, Chocby tylko ieden abo dwa z nich pozostali iednak ia ie wybawię.

  15. Y dam wam pasterze według vmysłu moiego, ktorzy was pasć będą vmieiętnoscią y zrozumieniem.
  16. A gdy rozmnożeni będziecie, a rozrosciecie się na ziemi F w onych dnioch, mowi Pan nie będą więcey mowić. Skrzynia przymierza Pańskiego: Ani prziydzie im na mysl, a nigdy więcey niewspomioną o niey, ani iey nawiedzać będą, G y nie będzie tak więcey.
      F To należy ku zupełnemu wybawieniu przez Krystusa gdzie iuż niepotrzeba było Panu daley służyć w cerymoniach.
      G Drudzy wykładaią, Y nie będzie ofiar ofiarowania więcey.

  17. Czasu onego Ieruzalem będzie nazwane stolicą Pańską, a wszyscy narodowie zgromadzą się do niego, w imię Pańskie w Ieruzalem, y nie będą chodzić daley za vporem złosliwego serca swego.
  18. Onychże czasow, dom Iudski chodzić będzie z domem Izraelskim, y prziydą społu z źiemie pułnocney do ziemie ktorąm dał w dziedzictwo oycom waszym.
  19. Alem rzekł, iakożci mam dać syny, y dać ziemię przyiemną, szlachetne dziedzictwo y zastępy poganow: Y rzekłem, Ty mnie nazowiesz oycem, a nie odstąpisz odemnie.
  20. Ale iako zdradna żona z mężem, tak y wy obchodziliście się zemną zdradnie o domie Izraelski, mowi Pan.
  21. Głos vsłyszan iest na wysokościach, a płacz prośb synow Izraelskich, abowiem pokaźili drogi swoie, a zapamiętali Pana Boga swoiego.
  22. O wy synowie odporni nawroćcie się, a ia vleczę odpornosci wasze. H Oto przyszlichmy k tobie, abowiemeś ty iest Pan Bog nasz.
      H To mowi w osobie ludu Izraelskiego ku pohańbieniu ludu Iudskiego, ktory się nie chciał nawrocić do Pana.

  23. Zaiste prożna nadzieia iest w H pagorkach y w wielkości gor, ale w Panu Bogu naszym, iest zbawienie Izraelskie.
      H To iest, w Bogoch ktore po gorach chwalicie.

  24. I Haniebność wytrawiła pracą oycow naszych ieszcze od młodości naszey, trzody ich, y stada ich, syny ich y corki ich.
      I Przez Haniebność rozumie sprosne bałwochwalstwo.

  25. Zasniemy w pohańbieniu naszym, a przykryie nas sromota nasza, abowiemechmy zgrzeszyli przeciw Panu Bogu naszemu my y oycowie naszy, od młodosci naszey aż oto do dnia tego, A nie bylichmy posłuszni głosowi Pana Boga naszego.

    Kapituła 4.
    ¶ 1. Napomina Zydy ku pokucie. 6. Prorokuie o zburzeniu Ieruzalem. 14. Wzywa Ieruzalem ku pokucie. 19. Załuie vpadku Ierozolimskiego. 22. Vkazuie przyczynę zginienia Żydowskiego.

  1. Izraelu nawracaszli się mowi Pan, nawroćże się ku mnie, odeymieszli obrzydłosci twoie od oblicza mego, nie będziesz rosproszon.
  2. Y przysiężesz, Żywie Pan, w prawdzie, w sądzie y w sprawiedliwości, A narodowie będą mienić być się błogosławionemi w nim, y będą się wielbić w nim.
  3. Abowiem tak mowi Pan do ludu Iudskiego y do Ieruzalem. A Poorzcie sobie nowinę * a niesieycie na B ciernie.
      A Iakoby rzekł, Odeymicie niepobożność z serc waszych.
      B Przez ciernie rozumie pożądliwości cielesne y starania o rzeczy doczesne, ktore zatłumiaią słowa Bożego prawdziwe nasienie.

      * Oze.10.v.12.

  4. Wy ludzie z Iudy y mieszczanie z Ieruzalem obrzeżcie się Panu, a odeymicie C nieobrzeskę z serc waszych by snadź nie wyszła popędliwość moia iako ogień, a nie rozpaliła się tak iżby nie był ten coby miał vgasić, a to dla nieprawosci spraw waszych.
      C To iest, Wszytki złe mysli y żądze, żebyście byli obrzezani sercem, gdyż to iest prawdziwe obrzezanie, O czym masz dostateczniey napisano do Rzy.2.Kap.

  5. Oznaymuycie to w Iudzie, a daycie słyszeć w Ieruzalem, tak mowiąc, D Zatrąbcie w trąbę na ziemi, wołaycie a zgromadzaycie się, a mowcie, Zbiegaycie się społu, a wnidziemy do miast obronnych.
      D Napomina ziemię Iudską o barzo bliskim niebespieczeństwie, aby sie przestrzegli a do Pana nawrocili.

  6. Podniescie chorągiew w Syonie, bądźcież serca dobrego, a nie zastanawiaycie się. + Abowiem przywiodę nieszczęscie od pułnocy, y porażkę wielką.
      + Wyższey.1.v.14.

  7. E Lew wyszedł z iaskinie swoiey, a ten ktory borzy pogany ruszył się z mieysca swego ku zborzeniu ziemie twoiey, a iżby były miasta twe spustoszone, y nie został w nich żaden mieszkaiący.
      E Rozumie Nabuchodonozora Krola Babilońskiego.

  8. A przetoż obleczcie się w wory, narzekaycie a rozkwielcie się, Abowiem rozpalenie gniewu Pańskiego nie odwrociło się od was.
  9. Y stanie się dnia onego, mowi Pan, iż serce Krolewskie vpadnie y Książęce, a zdumieią się kapłani y zlękną się Prorocy.
  10. Y rzekłem, O Panie Boże, F tocieś barzo omylił lud ten, y Ieruzalem, ktorzy sobie tuszyli, Pokoy nam będzie, ano miecz przeniknął aż do dusze.
      F To mowi wedle słow ludu onego, ktoremi pokrywali złości swe y niepobożności gdy im Prorocy gniewem Bożym groźili, y vpadkiem ich, abowiem mowili, Izali Bog iest obłudny, żeby miał dopuscić błędzić ludowi swemu: izali go odrzuci.

  11. Czasu onego rzekną do ludu tego y do Ieruzalem, G Wiatr ostry na wysokosciach pustyń, przychodzi drogą corki ludu moiego, nie ku rozwiewaniu, ani wyczyscianiu.
      G Wiatr pułnocny y gwałtowny znaczy Krola Nabuchodonozora.

  12. Wiatr gwałtownieyszy prziydzie do mnie z mieysc onych, Y teraz też zasadzę sąd moy z nimi.
  13. Oto wznidzie iako obłok, a woz iego będzie iako burza, konie iego prędsze niźli Orłowie, Biada nam bo zginęlismy.
  14. O Ieruzalem omiy serce twe od złości, abyś zachowane było, A dokądże w tobie trwać będą złościwe mysli twoie:
  15. Abowiem głos oznaymuiący z Dan opowieda zginienie od gory Efraim.
  16. Przypominaycie sobie pogany, obiawiaycie w Ieruzalem, Szpiegowie przychodzą z źiemie dalekiey, a puszczaią głos o sobie przeciw miastam Iudskim.
  17. Oblegli ie ze wsząd iako stroże role, Abowiem wzruszyło mię ku gniewu, mowi Pan.
  18. Droga twoia y postępki twoie, są tobie przyczyną tego. Takowa była złość twoia, ktora iż iest gorzka doszła aż do serca twego.
  19. H Wnętrzności, wnętrzności moie toć srodze boleią, osierdzia moie y serce moie trwożą się we mnie, tak iż zamilczeć nie mogę, Abowiem dusza moia vsłyszała głos trąby, y pobudkę woienną.
      H W tych słowiech dawa znać wielkie vtrapienie, w ktorym było serce ludu onego.

  20. Porażka po porażce przychodzi, abowiem wszytka ziemia iest spustoszona, a namioty moie y opony moie z strzaskiem są rozerwane.
  21. Dokądże będę widział chorągiew a słyszał huk trąby:
  22. Abowiem lud moy iest szalony, y nie poznał mię, są synowie głupi, a niemaią rozumu, są mądrzy na złe, ale nic nie vmieią dobrze czynić.
  23. I Weyrzałem na ziemię, a oto była spustoszoną y prożną, Potym y na nieba, a ono nie była na nich swiatłość.
      I Tymi słowy vkazuie tak straszne y okrutne spustoszenie, że ludzie tak się mieli zdumieć nad tym, mniemaiąc aby iuż daley nieba y źiemie zostać nie miało, y ty drugie słowa w inych wierszoch także też rozumiane być maią.

  24. Poyzrałem na gory, a oto się trzęsły, a wszytki pagorki drżały.
  25. Weyzrałem na nie a niebył y ieden człowiek, y wszelki ptak powietrzny vleciał.
  26. Weyzrałem, a oto rola płodna była iako pusta, y wszytki miasta iego były połamane od Pana, y od zapalenia gniewu iego.
  27. Abowiem tak mowi Pan, Wszytka ziemia spustoszeie, a wszakoż ia K nie vczynię do końca spustoszenia.
      K To mowi dla onych ostatkow z ktorych sobie Kościoł swoy zachować miał.

  28. A dla tego L rozżali się ziemia, a na wierzchu nieba zasmucą się, gdyżem to mowił com vmyslił, a nie będzie mi żal ani się odwrocę od tego.
      L Niebo y źiemia okażą znaki żałości, nie wypuszczaiąc dżdża, z kąd będzie wielka niepłodność.

  29. Wszelkie miasto vciecze przed hukiem iezdnych y strzelcow, weszli w mieysca M ciemne, a wstąpili miedzy skały, Wszelkie miasto opuszczone iest, a żadnego mieszkaiącego nie masz w nim.
      M Abo w obłoki, to iest na gory wysokie, ktorych wirzchy zdały się iakoby obłokow dosięgać miały.

  30. A gdy będziesz zborzone coż czynić będziesz: Gdy się vbierasz w szarłat, a chędożysz się złotemi kleynoty a oblicze twe przyprawuiesz barwiczką, prożno się stroisz, miłośnicy twoi zgardzą tobą, a czyhać będą na zdrowie twoie.
  31. Abowiemem słyszał głos iako rodzącey, y boleści iako tey ktora napierwey rodzi. Głos corki Syońskiey narzekaiącey y załamuiącey rękami swemi mowiąc, Biada mnie teraz, abowiem dusza moia vstała dla waszych mężoboystw.

    Kapituła 5.
    ¶ 1.y.17. Pan vkazuie iż ma słuszną przyczynę karać Ieruzalem. 15. Groźi im przyściem Assyryanow y Kaldeyczykow. 23. Gani ich vpor. 25. Opowieda y ine występki ich.

  1. Obeydźcie vlice Ierozolimskie vpatruycie a obaczcie, a szukaycie po vlicach iego iesli tam znalesć możecie męża sprawuiącego sąd, a ktoryby szukał prawdy, a będę miłosciw iemu.
  2. A iesli mowić będą, Żywie Pan, tedy fałesznie przysięgać będą.
  3. O Panie oczy twoie izali nie patrzą pilno na prawdę, Biłeś ie, a nic ich nie bolało: Tyś ich mało wniwecz nie obrocił, ale się polepszyć nie chcieli, Twarzy swe barziey niż kamień zatwardzili, a niechcieli się nawrocić.
  4. Iam tedy rzekł, Zaiste nędznicy są a rozumu niemaią, abowiem nie poznali drogi Pańskiey, ani sądu Boga swego.
  5. A przetoż poydę do przełożonych, y będę do nich mowił, iż oni znaiąc drogę Pańską y sąd Boga swego, przedsię sami A złamali społu iarzmo, a rozwiązali zwiąski.
      A Iakoby tak rzekł, Niechcieli być poddani Panu.

  6. A dla tegoż lew leśny pobił ie, Wilk z pustyniey wygubił ie, a leopard strzeże na miasta ich, aby łapał wszytki wychodzące z tamtąd, gdyż złości ich dziwnie się rozmnożyły, a odporności ich moc wźięli.
  7. Iakożbych ci w tym miał przepuscić: Ano synowie twoi opuscili mię a przysięgaią przez ony ktorzy nie są bogi: Nakarmiłem ie, a oni się z cudzołożyli y cisnęli się hurmem do domow wszetecznice.
  8. * Stali się iako buynemi końmi, a B iurnemi, abowiem każdy z nich rżał za żoną bliźniego swego.
      B Drudzy wykładaią ranemi.

      * Ezech.22.v.11.

  9. Izali tego karać nie mam, mowi Pan: izali się dusza moia nie ma mścić nad ludem takowym:
  10. C Wstąpcie na mury iego, a rozwalaycie ie, ale ich nie do gruntu psuycie, krańce murow odeymicie gdyż nie są Pańskie.
      C Ty słowa mowi do nieprzyiacioł iakoby iem nic niechcąc przekażać.

  11. Abowiem dom Izraelski y dom Iudski zdradnie się obchodzili zemną, mowi Pan.
  12. Zaprzeli się Pana y mowili, Nie onci to, a nie przyidzie nic złego na nas, nie oglądamy miecza ani głodu.
  13. A prorocy ich zniszczeią iako wiatr, bo w nich słowa Bożego nie masz, a takci się im stanie.
  14. Y dla tego Pan Bog zastępow tak mowi, D Iżeście to mowili, oto kładę słowa moie w vściech twych iako ogień, a lud ten stanie się iako drewno, y będzie spalon.
      D To iest, iżeście wy wzgardzili słowy prorockimi.

  15. O domie Izraelski, Oto przywiodę na was lud daleki mowi Pan, Narod mocny y lud starodawny, Lud ktorego ięzyka rozumieć nie będziesz, ani zrozumiesz co mowić będzie.
  16. Sahaydak iego iest iako grob otworzony, a wszytcy są mocarze wielcy.
  17. Y źiedzą żniwa twe y chleb twoy, a pożrą syny y corki twoie, Pochłoną wszytki owce y woły twoie, a wypaszą wszytki winnice y figi twoie, y mieczem poborzy miasta twe obronne w ktorych vfasz.
  18. A wszakoż w onych czasiech mowi Pan, nie dopuszczę was do gruntu gubić.
  19. + A gdy rzeczecie, Przecz wżdy Pan to wszytko nam czyni: Tedy iem ty odpowiesz, Iakoście wy mnie opuścili, a służyliście bogom cudzym w źiemi waszey, tak służyć będziecie bogom cudzym w źiemi obcey.
      + Niżey.16.v.10.

  20. Oznaymcie to domowi Iakobowemu, a daycie słyszeć w Iudzie mowiąc.
  21. Słuchaycie teraz tego ludzie szaleni a serca tępego, # ktorzy oczy macie, a nie widzicie, vszy macie a nie słyszycie.
      # Eza.6.v.9. Mat.13.v.14. Mar.4.v.12. Luk.8.v.10. Ian.12.v.40. Dźiei.28.v.26. Rzym.11.v.8.

  22. Y nie będziecież się mnie bać mowi Pan: Y nie zadrżycież przed oblicznością moią: ktorym położył piasek za granicę morzu, wyrokiem wiecznym, a nie przeskoczy iey, wały iego burząc się nie przemogą iey, y chociaż się nadmą wełny iego, iednak iey nie przeskoczą.
  23. Ale lud ten ma serce nie wierne y vporne, odstąpili y odeszli.
  24. Ani rzekli w sercu swym, Boymy się teraz Pana Boga naszego, ktory nam dawa deszcz rany y poźny, ktory tegodnie pewne zachowywa żniwa naszego.
  25. Złości wasze odwrociły to od was, a grzechy wasze przekaźiły tym dobram waszym.
  26. Abowiem w ludu moim, znayduią się niepobożni, taiąc się iako łowiec zastawuiąc sidła, a iako oni ktorzy doły kopaią ku imaniu ludzi.
  27. Iako klatka pełna iest ptakow, tak domy ich pełne są zdrady, przeto się wzmogli y zbogacieli.
  28. Roztyli y pogładzieli, y owszem w złosciach ine przewyższyli, o Nie sądzą żadney sprawy, ani spraw sieroty, a szczęści się im chociaż spraw vbogiego nie rozsądzili.
      o Ezai.1.v.23. Zach.7.v.10.

  29. Izali ia tego karać nie będę mowi Pan: Azali dusza moia tego się nad ludem tym mścić nie będzie:
  30. Rzecz dziwna a straszliwa stała się na ziemi.
  31. Prorocy kłamliwie prorokuią, a kapłani dary biorą w ręce swoie, a lud moy w tym się kochał, Coż tedy na koniec czynić będziecie:

    Kapituła 6.
    ¶ 1. Prorokuie o oblężeniu Ieruzalem, a napomina ie ku pokucie. 10. Vskarża się na ich krnąbrność. 13. Gani łakomstwo kapłanow y prorokow. 20. Odrzuca ofiary ktore były przez wiary, y przez pokuty. 22. Powtore czyni wzmienkę o przyściu Assyrianow y Kaldeyczykow.

  1. O A synowie Beniaminowi vciekaycie co wskok z Ieruzalem, a trąbcie w trąbę w B Tekuy, y podnieście chorągiew nad Betakarą, abowiem się nieszczęście okazało od Pułnocy y vpad wielki.
      A Iż Anatot miasto gdzie się Prorok vrodził było w powiecie Beniaminowym, tedy bespieczniey tam rzecz swoię obraca iako do sąsiad swoich.
      B Tekua iest miasto w powiecie Beniaminowym puł trzeci mile od Ieruzalem, A Betakara leży miedzy Tekuą y Ieruzalem.

  2. Vczyniłem Syon podobną roskosznicy y pieszczoney.
  3. C Pastyrze z trzodami swoimi przyidą do niey, postawią około niey namioty swoie, każdy paść będzie na mieyscu swoim.
      C Rozumie woysko Babilończykow.

  4. Zgotuycie przeciwko niey walkę, powstańcie a wstąpmy ku D południu, Biada nam iż E dnia nie stało a cienie nocne przypadaią.
      D To iest, do Iudy.
      E W tych słowiech dnia y nocy, rozumie szczęście y trapienia.

  5. Powstańcie a wstąpmy w nocy y rozwalmy pałace iey.
  6. Abowiem Pan zastępow tak mowi, Podrębuycie drzewa, a sypcie wały przeciw Ieruzalem, toć iest miasto co ma być nawiedzone, Bo w niem wszego drapiestwa pełno.
  7. Iako z źrodła wyskakuią wody, tak z niego wyskakuie złość, krzywdę y vciśnienie vstawicznie słychać z niego przedemną, a vtrapienie y morderstwo.
  8. Poprzestań Ieruzalem, by snadź moia dobrotliwość nie odstąpiła od ciebie, bych snadź nie obrocił cię w źiemię pustą, y w ktorey nikt nie mieszka.
  9. Pan zastępow tak mowi, Iako iagody na winnicy, tak ostatkowie Izraelscy wyzbierani będą, obroć rękę twoię do kosza iako ten ktory zbiera wino.
  10. Ku komusz mowić będę, a kim przyświadczę aby słyszeli: oto vcho ich iest F nie obrzezane iż zrozumieć niemogą, Oto słowo Pańskie obrociło się im na pośmiech, y nie kochaią się w niem.
      F Vczy nieobrzezane są ty ktore rady słuchaią tych rzeczy co są przyiemne ciału, a odrzucaią od siebie ty co są Boskie, iako to oznaimuie kończąc ten wiersz.

  11. A dla tego napełnionem iest popędliwości Pańskiey, a vpracowałem się iż się strzymać nie mogę, rozleię ią po vlicach na dzieci y na zebranie młodzieńcow, abowiem mąż z żoną poimani będą, a starzec z grzybiałym.
  12. A domy ich będą przeniesione miedzy obce, także pola y żony ich, bo wyciągnę rękę moię przeciw mieszkaiącym na ziemi, mowi Pan.
  13. * Abowiem wszyscy od namnieyszego aż do naywięcszego vdali się ku łakomstwu, a iako prorok tak y kapłan wszyscy się kłamstwem powikłali.
      * Eza.56.v.11. Niżey.8.v.10.

  14. Oni z G lekka goili nieszczęście ludu moiego mowiąc, Pokoy, pokoy, a ono pokoiu nie było.
      G Oni widząc lud sfrasowany przed pogrożkami Pańskimi, cieszyli ie rzkomo powiedaiąc że się im niepotrzeba tak barzo obawać takowego nieszczęścia y vtrapienia o ktorym im opowiedano, Abowiem Bog miał im być miłościw, y także on nędzny lud zawiedli.

  15. Izalisz się namniey zawstydzili chociaż obrzydłości czynili: Zaiste się nic nie wstydali, ani sromu znali, a przetoż vpadną między vpadaiącymi, a obalą się na ten czas gdy ie nawiedzę, mowi Pan.
  16. Pan tak mowi, Stańcie na drogach, a patrzaycie, y pytaycie się o starych ścieszkach, a ktora iest droga lepsza, abyscie ią chodzili, + y naydziecie vlżenie duszam waszym, A oni odpowiedzieli, Nie poydziemy.
      + Mat.11.v.29.

  17. Postawiłem nad wami H stroże abyście słuchali głosu trąby, A oni rzekli, Niedbamy o to.
      H To iest, proroki ktorzy im opowiedali niebespieczeństwa przyszłe, A przez trąbę rozumie się głos prorocki.

  18. A dla tego słyszcie narodowie, y ty zgromadzenie obacz, co się miedzy nimi dzieie.
  19. I Słuchay ziemio, Oto ia przywiodę nieszczęście na ten lud, to iest nagrodę za ich mysli, bo nie słuchali słow moich, a zakon moy zarzucili.
      I Obraca rzecz swą ku ziemi, wymiatuiąc ludziom przed oczy, iż ona więcey rozumie y więcey dba o słowa iego niż oni.

  20. # Coż mi za potrzeba waszego kadzidła z Seba, a cynamonu woniaiącego z źiemie dalekiey, ofiary wasze palone nieprzyiemne mi są, ani mi się wasze ofiary podobaią.
      # Eza.1.v.11. Amos.5.v.22.

  21. Dla tego tak mowi Pan, Oto położę miedzy tym ludem zawady, na ktore się będą powalać oycowie społu z syny, y sąsiad z bliźnim poginą.
  22. Pan tak mowi, Oto lud ktory przyidzie z źiemie pułnocney, a narod wielki powstanie od kończyn ziemie.
  23. Pochwycą łuk y tarcz, okrutni będą a nie zmiłuią się, zahuczy głos ich iako morze, wsiędą na konie iako mąż ku boiu gotowy przeciwko tobie o corko Syońska.
  24. Słyszelichmy sławę iego, a ręce wasze zemdlały, ogarnęła nas trwoga, y vciśnienie iako rodzącey.
  25. Nie wychodźcie na pole, ani chodźcie w drogę, abowiem miecz nieprzyiacielski ze wsząd straszy.
  26. O ty corko ludu moiego, oblecz się w wor, a walaj się w popiele, chodź w żałobie iako po synu pierworodnym, a płacz gorzko, abowiem zkaźca nagle przypadnie na was.
  27. o K Postawiłem cię iako basztę y wieżę mocną w pośrod ludu mego, abyś rozeznał a doswiadczył drogi iego.
      K Ty słowa są Pańskie do Ieremiasza.

      o Wyższey.1.v.18.

  28. Wszyscy są książęty zdradziec, chodząc przewrotnie, a są iako miedź z żelazem pomieszana, a wszyscy oni są skażeni.
  29. Zgorzały L miechy od ognia, ołow wyparszczał, prożno ten pracował co gi zlewał, abowiem źli nie byli odpławieni.
      L Przez miechy rozumie słowo Boże, a probierz ktory zlewa iest Prorok, Kruszec zasię tu namieniony znaczy lud, około ktorego prożno pracowali prorocy, gdy się oni namniey czyścić nie chcieli.

  30. Srebrem nikczemnym będą nazwani, abowiem Pan odrzucił ie.

    Kapituła 7.
    ¶ 1. Napomina Zydy ku pokucie. 11. Wyrzuca im na oczy zgwałcenie kościoła. 14. Groźi iż chce vczynić kościołowi w Ieruzalem iako vczynił w Sylo. 18. Hańbi ich bałwochwalstwo. 22. Okazuie k czemu się zciągaią ich ofiary. 30. Oznaymuie Pan przyczyny gniewu swego, a groźi im vpadkiem.

  1. Słowo Pańskie ktore się stało do Ieremiasza w ten sposob.
  2. Stań w branie domu Pańskiego, a obwołay tam to słowo y mowi, Wy wszyscy z Iudy słuchaycie słowa Pańskiego, wy ktorzy temi branami chodzicie chwalić Pana.
  3. Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, * Poprawicie drog waszych y spraw waszych, a będę mieszkał z wami na miescu tym.
      * Niżey.26.v.13.

  4. A Nie vfaycie słowom kłamliwym mowiąc, Tu iest koscioł Pański, koscioł Pański, koscioł Pański.
      A Ludowi temu kiedy opowiedano gniew Pański ktory iuż był barzo bliski za ich złości, tedy się oni szczycili kościołem y Cerymoniami zakonnemi, iakoby tak rzekli, Iż niezepsuie Pan nigdy kościoła swego, a dla tegoż się podpieraiąc tym, przedsię złości swych nieprzestawali.

  5. Ale poprawicie drog waszych y spraw waszych ku dobrev, a sprawiedliwy sąd czyńcie miedzy stronami.
  6. A nie czyńcie krzywdy gosciowi, sirotce, y wdowie, y nie wylewaycie na tym miescu krwie niewinney, a nie chodźcie za bogi cudzemi na wasz vpadek.
  7. Tedy wam mieysce to dam ku mieszkaniu w źiemi ktorąm dał oycom waszym na wieki wieczne.
  8. Oto dufacie słowom kłamliwym co wam niepożyteczno.
  9. Kradnąc, zabiiając, cudzołożąc, krzywoprzysięgaiąc, kadząc Baalowi, a chodząc za bogi obcemi ktorych nieznacie.
  10. A wszakoż przychodzicie, a przede mną się stawicie w domu tym w ktorym wzywaią imienia mego, y mowicie, Iestechmy wybawieni, a przetoż takowe obrzydliwosci czyniemy.
  11. + A tedy dom ten stał się iaskinią łotrowską, na ktorem imię moie wzywane było przed oczyma waszemi: A oto widziałem ia to sam mowi Pan.
      + Mat.21.v.13. Mar.11.v.17. Luk.19.v.46.

  12. Ale idźcie teraz do miesca mego ktore było w B Sylo, gdziem był od początku założył imię moie, a obaczcie com nad nim vczynił dla złości ludu mego Izraelskiego.
      B O Sylo patrzay sobie w księ. Iozu. Kap.22.v.9.

  13. Także y teraz gdyscie ty wszytki sprawy wypełnili mowi Pan # y mowiłem do was rano wstawaiąc a nie słuchaliscie, wołałem was a nie ozwaliscie się.
      # Przyp.1.v.23. Eza.65.v.12.

  14. Vczynię y domowi temu nad ktorym wzywaią imienia mego, y w ktorym vfacie, y miescu temu ktorem wam dał y oycom waszym, tak o iakom vczynił Sylo.
      o 1.Sam.4.v.10.

  15. Y odrzucę was od oblicza mego iakom odrzucił wszytkę bracią waszę wszytko potomstwo Efraimowe.
  16. * Ty tedy nie modl się za tym ludem, nie wołay za nimi, ani się wkładay za nie, ani się za niemi przyczyniay, bo cię nie wysłucham.
      * Niżey.14.v.11.

  17. Izali ty nie baczysz co broią w miastach Iudskich y vlicach Ierozolimskich:
  18. + Synowie zbieraią drwa, a oycowie podpalaią ognie, a żony ich dzieże mieszaią ku pieczeniu plackow C krolowey niebieskiey, aby czynili mokre ofiary bogom cudzym, iżby mię gniewali.
      C To iest, miesiącowi y inem gwiazdam niebieskim.

      + Niżey.44.v.19.

  19. Izali mnie ku gniewu wyzywaią mowi Pan: Izali nie więcey sami siebie na pohańbienie twarzy swych:
  20. A dla tegoż mowi Pan, Oto gniew moy y popędliwość moia wylana iest przeciw mieyscu temu, tak na ludzi iako na bestie, na drzewa polne, y na owoce ziemie, y zapali się a nie będzie zgaszona.
  21. Tak mowi Pan zastępow, Bog Izraelski, Składźcie ofiary zapalone społu z inemi ofiarami waszemi, a iedzcie mięsa.
  22. Abowiem D nie mowiłem z oycy waszemi, anim im roskazował około tych palonych y inych ofiar na on czas gdym ie wywodził z Egiptu.
      D Rozumieli oni iż ofiary ich miały ie vczynić wdzięcznymi Bogu, y vfali im a wszakoż przy tym nie starali się o czyste sumnienie y o szczyrość serdeczną, o ktorą ie tu Pan sztrofuie.

  23. Ale oto tom im roskazał, mowiąc, Słuchaycie głosu moiego y będę Bogiem waszym, a wy będziecie ludem moim, a chodźcie każdą drogą ktorąm wam roskazał, aby wam dobrze było.
  24. Lecz oni nie słuchali tego, ani nakłonili vcha swego, owszem chodzili za radami swemi, a za vporem serca swoiego złego, y szli wspak a nie wprzod.
  25. Od dnia onego gdy wyszli przodkowie waszy z źiemie Egiptskiey, aż oto do dnia tego, posyłałem do was wszytki sługi moie Proroki vstawicznie was przed czasem vpominaiąc.
  26. # Ale mię nie słuchali, y nie nakłonili vcha swego: Y owszem zatwardzili szyię swą, a ieszcze gorzey czynili niż oycowie ich.
      # Niżey.16.v.12.

  27. E Ty tedy mowić do nich będziesz wszytki słowa ty, Lecz cię słuchać nie będą, Będziesz ich zwoływał, aleć się nie ozową.
      E Chociaż ludzie zatwardzieli nie chcą prziymować słowa Bożego, wszakoż pastyrze ich nie maią ich opuszczać, Abowiem Bog do tego ich vżywać chce, żeby oni ludzie zatwardzeni żadney napotym wymowki nie mieli, a przytym też doświadczać chce cierpliwości sług swoich.

  28. Y rzeczesz im, Lud ten nie słuchał głosu Pana Boga swego, ani przyiął karania, Wiara zginęła a wycięta iest z vst ich.
  29. F Ostrzyż włosy twoie a precz odrzuć, y narzekay na wysokościach, abowiem Pan odrzucił a wzgardził narod na ktory się rozgniewał.
      F Napomina lud ku żałobie, gdy mowi aby ostrzygli włosy swoie, abowiem ten był na on czas zwyczay, że na znak żałości golili sobie głowy, iako ie zasię zapuszczali dla ochędostwa.

  30. Abowiem dzieci Iudskie czyniły złość przed oczyma moiemi, mowi Pan, postawili brzydliwości swoie w domu nad ktorem wzywano imienia mego, aby gi pomazali.
  31. Pobudowali ołtarze w G Tophet, ktora iest w dolinie synow Hennom, aby tam palili syny swe y corki swe ogniem, czegom ia im nie roskazał, ani się to tknęło serca moiego.
      G Było mieysce barzo wesołe niedalego Ieruzalem kędy był zbudowan Moloch bałwan, o czym patrz w.3.Mo.18.v.21.

  32. A dla tegoż, oto dni prziydą mowi Pan, gdy więcey nie będzie zwano Tofet, ani dolina synow Hennom, ale dolina morderstwa. Y będą pogrzebieni w Tofet bo indziey mieysca nie będzie.
  33. A trupy ludu tego, będą pokarmem ptakom powietrznym y zwierzętam ziemskim, a nie będzie nikt kto by ie odpłoszył.
  34. o I odeymę z miast Iudskich, y z vlic Ierozolimskich, głos radości, wesela y głos oblubieńca, y głos oblubienice, abowiem ziemia będzie spustoszona.
      o Ezech.26.v.17.

    Kapituła 8.
    ¶ 1. Takową opowieda porażkę iż trupy krolewskie iako y ludu inego miały leżeć niepogrzebione. 4. Gani krnąbrność Zydowską. 8. Vkazuie naukę prorokow ich y kapłanow być prożną y kłamliwą. 13. Groźi im straszliwem spustoszeniem. 15. Narzeka przepatruiąc vpad Ierozolimski. 19. Vkazuie przyczynę spustoszenia iego.

  1. Czasu onego mowi Pan, Będą rozmiotane kości krolow Iudskich kości Książąt ich, kości kapłanow y kości Prorokow, y kości mieszczan Ierozolimskich z grobow ich.
  2. Y będą rozsypane pod słońcem y pod miesiącem, y pod wszytkiemi gwiazdami niebieskiemi ktore vmiłowali, im służyli, y za ktoremi biegali, y ktorych szukali, a modlili się im, a nie będą pozbierane ani pogrzebione, ale będą iako gnoy na ziemi.
  3. A rychley będzie obrana śmierć niż żywot, od wszytkich tych ktorzy pozostali z tego złościwego pokolenia, na wszytkich mieyscach do ktorych rospędzę ostatki ich mowi Pan zastępow.
  4. Y rzeczesz do nich, Tak mowi Pan Izali ten ktory vpadnie nie powstanie: y ktory się obłądzi izali się nie nawroci:
  5. Czemuż się tedy lud ten Ierozolimski odwraca odpornością wieczną: Przystali ku zdradzie, a nawrocić się niechcieli.
  6. Posłuchawałem y vsłyszałem: Ale żaden nic dobrego nie powieda, a nie żałuie złości swey mowiąc, Cożem vczynił: Wszyscy się zbieżeli ku zawodowi swemu, iako koń ktory prędko bieży ku boiowi.
  7. Bocian sam wie czas swoy po niebie, Sinogarlica, Iaskołka, y Zorawi zachowywaią czas przyścia swoiego, ale lud moy niepoznał sądu Pańskiego.
  8. Iakoż mowić śmiecie, Mysmy są mądrzy, a zakon Pański iest przy nas, Zaiste na prożno iest pioro zgotowane, y pisarze piszą prożno.
  9. Zesromoceni są mędrcy, vstraszeni są y vsidleni: Abowiem odrzucili słowo Pańskie, a iakoż im będzie pożyteczna mądrość:
  10. A dla tegoż żony ich dam cudzoźiemcom, a pola ich tym ktorzy ie pohołduią: * Abowiem od namnieyszego do nawiętszego, wszytcy chciwie nasladuią łakomstwa, tak prorok iako kapłan, a spletli się kłamstwem.
      * Eza.56.v.11. Wyższey.6.v.13.

  11. Po lekku goili vpadek ludu moiego mowiąc, Pokoy, pokoy, ano żadnego pokoiu nie było.
  12. Azaż się wstydali za takowe obrzydliwosci: Zaiste się nie wstydali, ani tego za srom poczytali: A przetoż vpadną miedzy vpadaiącemi, a obalą się czasu nawiedzenia swego mowi Pan.
  13. Pozbieram ie mowi Pan, tak iż namnieysza iagoda na winnicy ani figa na drzewie nie zostanie, na ostatek y liscie opadnie, A wszytko to com im dał, będzie odięto od nich.
  14. Czemusz się ociągamy: Zeydźmy się a idźmy do miast obronnych, a tam vlężemy, abowiem Pan Bog nasz vsromił nas, y dał nam pić wodę z żołcią iżechmy zgrzeszyli przeciw Panu.
  15. + Oczekawamy pokoiu a nie masz nic dobrego, y czasu vzdrowienia, a oto postrach.
      + Niżey.14.v.19.

  16. Chrapanie koni iego słyszeć od Dan, a wszytka ziemia wzruszyła się od rżania waśniwych koni iego, Przyszli y pożarli ziemię, y wszytko co było na niey, miasto y z mieszczany iego.
  17. Abowiem oto puszczę na was A węże bazyliszki, ktorym niezawadzi nic zaklinanie, y będą was kąsać mowi Pan.
      A To iest Babilończyki.

  18. Chciałem się pokrzepić w bolesci swey, ale serce moie we mnie się trapi.
  19. Oto głos wołania corki ludu moiego, przed tymi ktorzy przychodzą z źiemie dalekiey, B Izali Pan nie iest w Syonie: izali krola iey niemasz w niey: Ale C przecz mię obruszyli swymi bałwany, y prożnosciami obcemi:
      B Iakoby tak rzekli, Być Pan był w Syonie tedyćby nas bronił. C To mowi w osobie Pańskiey.

  20. D Przeminęło żniwo, lato się skończyło, a my nie iestesmy wybawieni.
      D Tu zasię mowi słowy ludu onego.

  21. E Zafrasowałem się, y zażalił nad cięszkoscią corki ludu moiego, a zumienie przychodzi na mię.
      E To są słowa własne prorockie.

  22. Izasz niemasz żywice w Galaad: abo tam żadnego lekarza niemasz: Czemusz tedy corka ludu moiego niemoże przydź ku zdrowiu:

    Kapituła 9.
    ¶ 1. Prorok przeglądaiąc vcisnienie żydow, z żałoscią y z struchlałym sercem o niem narzeka. 3. Wylicza złosci ktoremi na się wzruszyli gniew Pański. 12. Vkazuie przyczynę vpadku ich wyliczaiąc im grzech ich. 17. Wzywa Zydy ku płaczu y ku żałości. 23. Naucza iako człowiek w samym Bogu powinien się chłubić. 25. Groźi Egiptcyanom, Ammonitom, Moabczykom, y inym narodom.

  1. O gdzieżby głowa moia była pełną wod, a oczy moie źrzodłem łez, abych płakał w nocy y we dnie pomordowanych corki ludu moiego.
  2. Ach gdzieżbych miał gościnną gospodę na puszczy, abych opuścił lud moy, a odszedłbych od nich: Abowiem wszyscy są cudzołożnicy, a zgromadzenie zdraycow.
  3. Wyciągaią ięzyk swoy ku kłamstwu iako łuk, a nie vmacniali się w prawdzie na ziemi, dla tego iż postępuią ze złości w złość, a nie poznawaią mię mowi Pan.
  4. Każdy niechay się przestrzega od bliźniego swego, a niechay nie vfa bratu swemu, abowiem każdy brat vżywa chytrości, a każdy przyiaciel zdradliwie się obchodzi.
  5. Każdy podchodzi przyiaciela swego, a nie mowi z nim w prawdzie: abowiem zwyczaili ięzyk swoy powiedać kłamstwo: a staraią się pilnie iakoby źle czynili.
  6. Mieszkanie twe (o proroku) iest w pośrodku zdraycow: Y wzbraniali się poznać mię prze swą zdradę, mowi Pan.
  7. A dla tegoż Pan zastępow tak mowi, Oto społu ie ogniem spuszczę a wypławię: Bo iakoż się inaczey obchodzić mam z corką ludu moiego:
  8. Ięzyk ich iest strzałą smiertelną, a para się kłamstwem, * Każdy mowi obłudnie w vsciech swoich pokoy z bliźnim swym, ale we wnątrz zmysla chytrości.
      * Psal.28.v.3.

  9. Izali ich dla tego nienawiedzę mowi Pan: Izali nie pomści się dusza moia nad ludē ktory iest takowym:
  10. Podniosę płacz y wzdychanie na gorach, a vskarżanie na mieyscach wesołych w pustyni, Dla tego iż są spustoszeni, tak iż tam żaden nie przydzie, ani tam słychać głosu bydlęcia, tak ptacy powietrzni iako y zwierzęta polne z tamtąd wyszli y zuciekali.
  11. Y składę Ieruzalem na kupę, y ku mieszkaniu smokom, także y miasta Iudskie obrocę w spustoszenie tak iż w nich żaden mieszkać nie będzie.
  12. Ten ktory mądry mąż iest, zrozumie to, a ten do ktorego vsta Pańskie mowiły oznaymi to, Przecz ziemia tak zginęła, a iest tak spustoszona iako pustynia przez ktorą żaden nieprzechodzi.
  13. A Pan rzekł, Iż opuścili zakon moy ktorym położył przed nimi, a niesłuchali głosu moiego, a nie chodzili za nim.
  14. Ale odeszli za myslami serca swego, y za Baalmi czego się nauczyli od oycow swych.
  15. A dla tego Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, Oto ia nakarmię piołynem lud ten, + a dam im wodę z żołcią.
      + Niżey.25.v.15.

  16. Y rosproszę ie miedzy pogany, ktorych ani oni, ani oycowie ich znali, y poslę za nimi miecz, aż ich prawie dokonam.
  17. Tak mowi Pan zastępow, Obaczycie to z pilnością, a zwołaycie narzekaiące aby przyszli, y poślicie po niewiasty ćwiczone w tym aby się zbieżały.
  18. Niech się pośpieszą, a niech podniosą nad nami narzekanie, aby oczy nasze wypuszczały łzy, a powieki nasze opływały wodą.
  19. Abowiem głos narzekania słyszan iest z Syonu, O iako iestechmy spustoszeni y barzo pohańbieni, tak iżechmy opuścić musieli ziemię naszę, a mieszkania nasze wymiotały nas precz z siebie.
  20. A przetoż wy niewiasty słuchaycie słowa Pańskiego, a vszy wasze niech prziymą wyrok iego, Vczcie płakać corki wasze, a każda z was bliźniey swey narzekać.
  21. Oto smierć wdarła się okny naszemi, ona weszła w pałace nasze ku wykorzenieniu dziatek po vlicach, a młodzieńcow w przecznicach.
  22. Tak mowi Pan, Mowi, Będą padać trupi ludu tego iako łayna po polu, a iako snopy za żeńcami ktorych żaden nie zbiera.
  23. Pan tak mowi # Mądry niech się nie chłubi z mądrości swoiey, a mocny niech się nie chełpi w mocy swoiey, Y bogacz niech się nie podnosi w bogactwach swoich.
      # 1.Kor.1.v.31. 2.Kor.10.v.17.

  24. Ale ten ktory się chłubi, niechayże się tylko w tym chłubi że mię poznał y zrozumiał, to iest, żem ia iest Pan, ktory czynię miłosierdzie, sąd y sprawiedliwość na ziemi: Abowiem w tym ia sobie roskoszuię, mowi Pan.
  25. Oto dni prziydą, mowi Pan, a nawiedzę każdego obrzezańca y nie obrzezańca.
  26. Egiptcyany, Iudę, Idumeyczyki, syny Ammon y Moabczyki y wszytki ktorzy mieszkaią na kray swiata w pustyniach: Abowiem wszyscy pogani noszą nie obrzezkę, a wszytek lud Izraelski nie obrzezan iest na sercu.

    Kapituła 10.
    ¶ 1. Napomina Zydy aby się nie oglądali na obyczaie narodow inych a iżby się ich niebali. 3. Naśmiewa się z nikczemności bałwanow, a wywyższa moc Bożą. 17. Opowieda zburzenie Kaldeyczykow. 19. Vskarża sie nad skażeniem Ieruzalem ktore przeglądał. 21. Zli Pastyrze są przyczyną vpadku ludowi. 23. Bog sam iest ktory sprawuie drogę człowieczą. 24. Ząda Prorok na się karania iedno znośnego. 25. Modli się przeciw przeciwnikom kościoła.

  1. Wy z domu Izraelskiego słuchaycie słowa ktore wydał Pan przeciw wam.
  2. Pan tak mowi, Nie vczcie się drog pogańskich a nieboycie się znamion niebieskich tak iako się ich pogani boią.
  3. Abowiem vstawy ludzkie są prożność, Bo rzemieśnik wyciosawszy drzewo w lesie toporem robotą rąk swoich.
  4. Ochędoży ie złotem y śrebrem, y przybiie ie goźdźmi y młotem tak iż się nie ruszy.
  5. Stoią prosto iako Palma, a wżdy nic nie mowią, Noszą ie bo chodzić nie mogą: A przetoż nie boycie się ich, gdyż nic złego ani też nic dobrego vczynić nie mogą.
  6. * O Panie żaden tobie podobnym nie iest, tyś iest wielki a imię twoie wielkie iest w możnosci.
      * Ziaw.15.v.4.

  7. O Krolu narodow ktoż się nie vlęknie ciebie: abowiem twoia iest wielmożność miedzy wszemi mędrcy pogańskiemi, y we wszytkich krolestwach ich żaden nie iest podobny tobie.
  8. Zaiste w tym iednym tylko zgłupieli y poszaleli, iż drewno iest im nauką prożności.
  9. Srebro wybreytowane przynoszą z Tarsys, a złoto z Ofaz ku robocie rzemieśnikowi, y w ręku złotniczych bywa wyrobione, vbior ich iest iedwabny y szarłatny a wszytko to iest sprawa mędrkow.
  10. Ale Pan iest Bog prawdziwy, Bog żywy, y Krol wieczny, Zadrży ziemia od gniewu iego, a narodowie nie będą mogli strzymać popędliwości iego.
  11. A Wy tak im powiecie, Bogowie ktorzy nie stworzyli nieba y źiemie, oni poginą z źiemie y pod niebem.
      A Ten wiersz napisan iest ięzykiem Kaldeyskim v proroka, aby tym iasniey okazał sprosne ich bałwochwalstwo.

  12. + On ktory vczynił ziemię mocą swoią, a ktory rozrządził okrąg swiata mądrością swoią, y rościągnął nieba rostropnością swoią.
      + 1.Mo.1.v.6. Niżey.51.v.15. Psal.136.v.6.

  13. Ktory głosem swym grzmiąc zbiera wielkość wod na powietrzu, a podnosi mgły z kończyn ziemie, # a błyskawice obraca w dżdże, y wzbudza wiatry z mieysc skrytych.
      # Psal.135.v.7.

  14. Wszelki człowiek zgłupieie w B vmieiętności, każdy złotnik zawstydzi się za strugałkę, abowiem bałwany ich lite są matactwo, a niemasz w nich ducha.
      B To iest, kiedy iey kto vfa.

  15. Są rzeczy prożne, a sprawa fałeszna, poginą czasu nawiedzenia ich.
  16. Dźiał Iakobow nie iest podobny im, abowiem iest Stworzyciel wszech rzeczy, a Izrael iest roszczką dziedzictwa iego, a imię iego iest Pan zastępow.
  17. C Ty ktory mieszkasz na mieyscach obronnych znieś wszytki twe D towary z źiemie.
      C Tę rzecz obraca do Babilończykow.
      D Dawa znać o narodach ktorzy mieli dawać hołd y dań Babilończykom.

  18. Abowiem tak mowi Pan, Oto teraz iako z proce wyciskam mieszkaiące na ziemi, y będę ie treskał E według złosci ich.
      E W Zydowskim, iż znaydą, to iest, czego szukali, aby słuszne na sobie odniesli karanie.

  19. F Biada mnie dla vpadku mego, y dla rany bolesci pełney: Y mysliłem Zaiste to moia niemoc, a muszę ią cierpieć.
      F To mowi w osobie ludu onego.

  20. G Namiot moy zborzony iest, wszytki powrozy moie potargane są, synowie moi wyszli odemnie y niemasz ich, Żadny nie iest ktoryby miał rozbić namiot moy, a podnieść opony moie.
      G Przez namiot rozumie miasto Ierozolimskie, przez powrozy miasta przyległe, a przez dzieci mieszczany.

  21. Abowiem H pastyrze oszaleni są y nie szukaią Pana, a dla tegoż się głupie sprawowali, a wszytka trzoda pastwiska ich rosproszona iest.
      H To iest Krolowie ich, Ioakim, Ioachin y Sedekiasz.

  22. Oto głos huku ktory idzie z wielkim wzruszeniem od ziemie Pułnocney, aby obrocił miasta Iudskie w spustoszenie, a ku mieszkaniu smokom.
  23. Znam to Panie I iż droga człowiecza nie iest iego, a nie iest to rzecz człowiecza aby miał chodzić gdzie chce, y sprawować postępki swe.
      I To mowi dlatego iż był Nabuchodonozor zebrał woysko swe na Ammonity y na Moabity, ale osłyszawszy się o nieposłuszeństwie Sedekiaszowym ruszył się przeciw iemu.

  24. o O Panie skarz mię, iedno tylko z miarą a nie w gniewie twoim, abyś mię snadź w niwecz nie obrocił.
      o Psal.6.v.1. y 38.v.1.

  25. * Wyley popędliwość twoię na pogany ktorzy cię nie poznali y na narody ty ktore imienia twego nie wzywały, abowiem pożarli Iakoba y pochłanęli go, wytrawili go a spustoszyli mieszkanie iego.
      * Psal.79.v.6.

    Kapituła 11.
    ¶ 1. Przywodzi na pamięć Zydom przymierze ktore był Pan postanowił z nimi gdy ie wywodził z Egiptu. 8. Vkazuie ich odporność y krnąbrność. 11. Groźi im dla złosci ich. 14. Zakazuie Pan aby się nie modlił za nimi. 17. Chwali dobrotliwość Pańską ktory swych nie zaniechawa acz są w niebeśpieczeństwach postanowieni. 19. Vkazuie złość nieprzyiacioł swych, y cierpliwość ktorey vżywał przeciwko iem. 21. Prorokuie przeciw mieszczanom Anatotskim.

  1. Słowo ktore było podane od Pana do Ieremiasza w ten sposob.
  2. Słuchaycie słow tego przymierza, abyście mowili do ludu Iudskiego y do mieszczan Ierozolimskich.
  3. A mowi do nich, Tak mowi Pan Bog Izraelski, Przeklęty człowiek ktory słuchać nie będzie słow przymierza tego.
  4. Ktorem ia przykazał oycom waszym, dnia onego gdym ie wywiodł z źiemie Egiptskiey z pieca żelaznego mowiąc, Słuchaycie głosu moiego, a sprawuycie się wedle wszytkiego com roskazał wam, y będziecie ludem moim, a ia będę Bogiem waszym.
  5. Abych vtwierdził przysięgę ktorąm zaprzysiągł oycom waszym, dać im ziemię opływaiącą mlekiem y miodem, iako się to dziś okazuie, Y odpowiedziałem temi słowy: Niech tak będzie Panie.
  6. Tedy Pan rzekł do mnie, obwoływay wszytki ty słowa we wszytkich miastach Iudskich, y po wszytkich vlicach Ierozolimskich mowiąc: Słuchaycie słow przymierza tego, a czyńcie iem dosyć.
  7. Abowiem oświadczyłē się oycom waszym dnia onego w ktory wywiodłem ie z źiemie Egiptskiey aż do dnia tego, vstawicznie odwodząc y napominaiąc y mowiąc, Słuchaycie głosu moiego.
  8. Ale oni niechcieli go słuchać, ani przychylili vszu swych, owszem każdy szedł za radą serca swego złego, Y przepusciłem na nie wszytki słowa przymierza tego ktorem roskazał aby ie pełnili, ale oni temu nie czynili dosyć.
  9. Y rzekł Pan do mnie, Zprzysiężenie iest miedzy mężmi Iudskiemi, y miedzy mieszczany Ierozolimskiemi.
  10. Obrocili się ku złosciam oycow swoich, ktorzy słuchać nie chcieli słow moich, a dla tegoż nasladowali inych bogow y służyli im, Dom Izraelski y dom Iudski złamali przymierze ktorem był postanowił z oycy ich.
  11. A dla tegoż tak mowi Pan, Oto poslę na nie nieszczęście z ktorego nie wybrną, a wołać ku mnie będą lecz ich nie wysłucham.
  12. Miasta Iudskie y mieszczanie Ierozolimscy odeydą, a będą wołać do bogow ktorym kadzidła kurzyli, ale ci ich nie wybawią czasu vciśnienia ich.
  13. * Abowiem o Iuda tak wieleś miało bogow ile miast, także y ty Ieruzalem obrzydłycheś ołtarzow nastawiało podług liczby vlic twych, ołtarzow ku kadzeniu Baalowi.
      * Wyższey.2.v.28.

  14. + Ty tedy nie modl się za ludem tym, a nie wkładay się za niemi, ani proś od nich, bo nie wysłucham na ten czas gdy do mnie zawołaią w vciśnieniu swoim.
      + Niżey.14.v.11.

  15. A Czemuż by tedy miły moy mieszkać miał w domu moim gdy czynią tak wiele obrzydliwości: A mięso domu świętego odniesione iest precz od B niego, a gdy złe czynią ieszcze kochaią się z tego.
      A Pan tak nazywa Ieremiasza swoim miłym, gdyż Żydowie takie obrzydłości czynili.
      B To iest, ku służbie Baalowey.

  16. Pan był wezwał imię twoie oliwą gałęźistą, piękną, rodzayną, y wdzięczną, ale z wielkim szumem zapalił się ogień na niey, y gałęźi iey połamane są.
  17. Abowiem Pan zastępow ktory wszczepił cię, wyrzekł wszytko złe przeciw tobie, dla złosci domu Izraelskiego y domu Iudskiego, ktorą na swe złe czynili ku rozgniewaniu mnie kadząc Baalowi.
  18. Ty tedy Panie oznaymiłeś mi to y poznałem, ich C sprawy otworzyłeś mi.
      C To iest, rady ich o mnie że mię zabić chcieli.

  19. Alem był iako baran y woł ktore wiodą na rzeź, niewiedząc iż oni rady swe zmyslali przeciw mnie mowiąc, Popsuymy chleb iego D trucizną, a wykorzeńmy go z źiemie żywiących, aby więcey nie została pamiątka imienia iego.
      D W Zydowskiem stoi drzewem przez ktore się rozumie owoc iakiego drzewa iadem zarażonego.

  20. Ale o Panie zastępow ktoryś iest sprawiedliwy sędzia # a doswiadczasz wnętrzności y serca, niech widzę pomstę twą nad niemi, abowiemem tobie oznaymił doległość moię.
      # 1.Sam.16.v.7. 1.Kron.28.v.9. Niżey.17.v.10. y 20.v.12. Psal.7.v.10. y 26.v.2.

  21. A dla tego tak mowi Pan do ludu w Anatot, ktorzy czyhaią na twoie zdrowie, a mowią, Nie Prorokuy więcey do nas w imię Pańskie nie chceszli vmrzeć z naszych rąk.
  22. A przetoż Pan zastępow tak mowi: Oto nawiedzę ie, młodzieńcy pomrą od miecza, a synowie y corki ich głodem wykorzenieni będą.
  23. A żaden z nich nie zostanie, abowiem wszytko złe przywiodę na ludzi w Anatot w roku nawiedzenia ich.

    Kapituła 12.
    ¶ 1. Prorok zięt iest podziwieniem gdy widzi niepobożnych szczęsliwe powodzenie na tym świecie. 3. Złorzeczy im y vskarża się na ludzkie złości. 5. Pan opowieda iego ciężkie trapienie ktore miał vcierpieć w Ieruzalem. 7. Przepowieda odrzucenie Zydow y skażenie Ieruzalem. 14. Prorokuie o wybawieniu y przywroceniu ich.

  1. Panie iesli powiodę spor z tobą tedy ty zostaniesz sprawiedliwy, A wszakoż o sądziech twych z tobą mowić będę, * Czemu się tak fortunią drogi niepobożnych: y tak na wszem spokoynie żywą ktorzy się zdradliwie obchodzą:
      * Iob.21.v.7. Haba.1.v.3.

  2. Wszczepiłeś ie y roskorzenili się, vrosli y owoc swoy wydali, A iesteś bliski vstam ich, a wszakoż daleki iesteś od serc ich.
      A To iest, maią cię często w vściech często cię wspominaią.

  3. Ale ty Panie poznałeś mię, Widziałeś mię y doświadczyłeś serca mego przeciw sobie, Wleczże ie iako owce ku zabiciu, a zgotuy ie na dzień zarzezania.
  4. B Y długoż będzie narzekać ziemia a vschnie trawa na wszytkich polach dla złosci mieszkaiących na niey, Zwierzęta y ptastwo z tamtąd zginęło, abowiem mowili, Nie myslić Pan o naszym dokończeniu.
      B Iakoby rzekł, Y długoż dopuścisz być ziemi niepłodney dla złości ludzkich, tak iż tam ani ptacy w niey zmieszkać nie mogą.

  5. B Iesliś bieżał z pieszemi a vstałeś przy nich, iakoż się masz przyłączyć do iezdnych: Iesliś mniemał żeś miał być bespiecznym w źiemi spokoyney, coż vczynisz w zaburzeniu Iordanu:
      B Tu mowi Pan przez podobieństwo do Proroka, Iesliżeś nie mogł nic pomoc Anatotczykom ktorzy byli słabszy niż mieszczanie Ierozolimscy, Coż tedy pomożesz im napominaniem swoim.

  6. Abowiem też bracia twoi y dom oyca twego złościwie się zachowali przeciw tobie, a wołali wielkim głosem za tobą, Ale im nie wierz chociażby z tobą co dobrego mowili.
  7. C Opusciłem dom moy, odbieżałem dziedzictwa mego, podałem to wszytko co dusza moia iedynie vmiłowała w ręce nieprzyiacioł iego.
      C Iakoby rzekł, Opuściłem kościoł y lud moy, ktorym był sobie w dziedzictwo obrał.

  8. Dźiedzictwo moie stało się iako lew na puszczy, wypusciło ryk swoy D przeciw mnie, y przetom go nienawidział.
      D To iest, przeciw Prorokom mym.

  9. E Izali dziedzictwo moie będzie iako ptaszek pstry: zali nie ogarnęło go wszędy ptastwo w około mowiąc, Przyidźcie, a zgromadźcie się wszytki zwierzęta polne, zbierzcie się ku pożarciu iego.
      E To iest, Izali dziedzictwo moie będzie iako ptak pstry, ktorego drudzy ptacy gonią, abo iako trup od ptakow srogich ogarniony.

  10. Wiele F pastyrzow popsowali winnicę moię, podeptali dział moy vczynili dział moy wdzięczny iako pustynią spustoszałą.
      F Rozumie Nabuchodonozora y książęta iego, ktorzy dziedzictwo iego spustoszyć mieli.

  11. Vczynili ią spustoszoną, a ona spustoszona płakała ku mnie, a tak wszytka ziemia iest poborzona dla tego iż żaden nie iest ktoremuby się to serca tknęło.
  12. Przyszli skaźce ziemie na wszytki mieysca wysokie ktore są w pustyniach, abowiem miecz Pański pożrze wszytko od iednego końca ziemie aż do drugiego, a pokoiu niemasz wszelkiemu ciału.
  13. Siali zboża, a będą żąć ciernia, otrzymali dziedzictwo ale im pożytku nieprzyniosło, Wy będziecie zasromani za pożytki swoie dla popędliwości gniewu Pańskiego.
  14. Pan tak mowi przeciw wszytkim moim G sąsiadom naigorszym ktorzy się dotykaią dziedzictwa mego ktorem dał w dziedzictwo ludowi memu Izraelskiemu, Oto wyplewę ie z źiemie swoiey, y wytargam dom Iudski z pośrod ich.
      G Aby przeciwnicy ludu mego nie gardzili mną, a żeby niebluźnili imienia moiego szyderstwem na ten czas gdy vyzrą gdy będę lud moy trapił, wprzod ie samy karać będę.

  15. A gdy H ie wyplewę vbłagam się y zmiłuię się nad nimi, a przywiodę każdego z nich do dziedzictwa swego, y do ziemie swoiey.
      H To iest, okoliczne nieprzyiacioły ludu moiego, a tu oznaymuie miłosierdzie Boże w powołaniu poganow.

  16. A ieslisz się przyda iż się nauczą drog ludu moiego, a iż będą przysięgać przez imię moie, to iest żywie Pan, tak iako nauczyli lud moy przysięgać przez Baala tedy będą pobudowani w pośrodku ludu moiego.
  17. Ale iesli posłuszni nie będą takowy narod wykorzenię y wytracę, mowi Pan.

    Kapituła 13.
    ¶ 1. Prorokuie o skażeniu Zydow. 11. Vkazuie dla czego obrał był Pan sobie Zydy, y przecz ie odrzucił. 16. Napomina ie aby vprzedzali pokutowaniem gniew Pański. 18. Pobudza Krola y Krolową ku vpokorzeniu. 20. Opowieda przyście Kaldeyczykow y Assyryanow. 22.y.24. Vkazuie iako Zydowie pokarani są za swe złości. 23. Naucza iako iest rzecz sżkodliwa przyzwyczaiać się złościam.

  1. Pan tak rzekł do mnie, Idź a kup sobie pas lniany, a opasz go na biodra swoie, a nie będziesz go kładł do wody.
  2. Kupiłem tedy pas według roskazania Pańskiego, y opasałem go na biodra swoie.
  3. A słowo Pańskie stało się do mnie powtore, w ten sposob.
  4. Weźmi pas ktoryś kupił ktory iest na biodrach twych, a wstawszy idź do Eufrates rzeki, y skriy go tam w maclochu w skale.
  5. Y odszedłem a skryłem gi w Eufrates rzece iako mi Pan roskazał.
  6. Y przydało się po wielu dni Pan rzekł do mnie, Wstań a idź do Eufrates rzeki, a weźmi z tamtąd pas ktorymci tam skryć kazał.
  7. Szedłem tedy do Eufrates rzeki, a wykopałem y wźiąłem pas z mieysca onego gdziem gi był skrył, a oto pas zbutwiał, tak iż się niczemu nie godził.
  8. A słowo Pańskie stało się do mnie w ten sposob.
  9. Pan tak mowi, Tak sprawię iż zbutwieie pycha Iudska, y zbytnia hardość Ieruzalem.
  10. Abowiem lud ten nagorszy iest ktory się zbrania słuchać słow moich, ale chodzi w zatwardzeniu serca swego: Bo chodzą za bogi cudzemi aby im służyli y chwalili ie. Będą tedy iako ten pas, ktory ninacz nie iest pożyteczny.
  11. Abowiem iako pas przystawa do biodr człowieczych, takem ia był przyiął ku sobie wszytek dom Izraelski, y wszytek dom Iudski mowi Pan, aby byli ludem moim, imieniem moim, ku czci y chwale moiey, Ale coż gdy nieposłuszni byli.
  12. Rzeczesz tedy do nich słowo oto to. Tak mowi Pan Bog Izraelski, Wszelka A flasza będzie napełniona winem. A rzekną do ciebie, Izaż nie wiemy że każda flasza będzie napełniona winem:
      A Przez flaszę rozumie Zydy, a przez wino szaleństwo, Iakoby rzekł, Iż oni są tak zepsowanemi, a przeto też za swoie sprosności mieli być wszelakiem vtrapieniem napełnieni.

  13. Ale rzeczesz do nich, Tak mowi Pan, Oto opilstwem napełnię wszytki mieszkaiące ziemie tey, y krole potomki Dawidowe ktorzy siedzą na stolicy iego, Kapłany y Proroki, y wszytki mieszczany Ierozolimskie.
  14. Y będę ie trącał iednego o drugiego, oyce y syny społu, mowi Pan. Nie przepuszczę, nie pofolguię, ani się zmiłuię abych ich pokaźić niemiał.
  15. Słuchaycie a poymuycie vszyma, Niepodnoście się, boć Pan mowi.
  16. Daycie chwałę Panu Bogu naszemu pierwey niż B ciemności prziydą, a pierwey niż się potkną nogi wasze na gorach ciemnych, C Czekać będziecie światłości, a on ią vczyni iako cieniem śmierci y mgłą.
      B To iest, ścisk y vtrapienie ktore prziydź ma przez Babilończyki.
      C Iakoby rzekł, Vcieczcie się do Egiptcyanow, ale to będzie śmierć y zginienie wasze.

  17. Bo ieśliż tego słuchać niebędziecie, * dusza moia rozpłacze się na miescu skrytym dla pychy waszey, a rzewno płacząc oko moie opłynie obfitością łez, iż trzoda Pańska poimana iest.
      * Lament.1.v.2.y.16.

  18. Mowże tedy D Krolowi y Krolowey, Vpokorzcie się, a vsiądźcie na ziemi: abowiem wasza można korona spadnie z głowy waszey.
      D To iest, Ioachinowi y matce iego.

  19. Miasta od E Południa pozamykane są, a żadnego nie masz ktoby ie otworzył, wszytek lud Iudy przeniesion iest, a przeniesion iest zgoła.
      E To iest, Krolestwo Żydowskie ktore leży na Południe od Kaldeyczykow.

  20. Podnieście oczy wasze, a oglądaycie ty ktorzy idą F od pułnocy, Gdzie iest trzoda twoia ktoreyci zwierzono, y bydła twoie sławne.
      F To iest, z Babiloniey Nabuchodonozor y woyska iego, a ty słowa są ku Krolowi y matce iego.

  21. Coż rzeczesz gdy będziesz nawiedzonem: Abowiem G nauczyłeś ich przeciw sobie iż są Książęty nad głową twoią, Izali cię nie ogarną boleści iako niewiastę rodzącą.
      G To mowi, iż Achas poddał się był Krolowi Assyriyskiemu iako hołdownik, aby go ratował przeciw Krolowi Syriyskiemu.

  22. A ieśliż rzeczesz w sercu swoim, Czemuż to przypadło na mię: Dla wielkości nieprawości twoiey, podwiniony iest H podołek twoy, a odkryte nogi twe aż po kostki.
      H Rozumie w tych słowiech pokrytą obudność, ktora miała być na iaśnią okazana.

  23. Murzyn możeli odmienić skorę swoię: a Lampart pstrociny swoie: Wy także możecieli dobrze czynić, gdyście się przyzwyczaili źle działać:
  24. A dla tego roztrząsnę ie iako scierń ktora prędko leci od wiatru z pustynie.
  25. Toć będzie dział twoy, a cząstka pomiaru twego odemnie, mowi Pan, przeto iżeście wy zapomnieli mnie, a dufaliście w kłamstwie.
  26. I A dla tegom ia też podwinął podołek twoy aż na twarz twoię, tak iż była odkryta sromota twoia.
      I Iako wszeteczeństwa twoie iawne były, tak też będą iawne twe karania ku sromocie y ku twemu pohańbieniu.

  27. K Cudzołostwa twoie, poryzanie twoie, y złość wszeteczeństwa twego iest nad pagorki y na polach widziałem obrzydliwości twoie. Biadaż tobie Ieruzalem, Izaż nie będziesz potym oczyściona: A kiedyż wżdy to będzie:
      K To iest, bałwochwalstwo.

    Kapituła 14.
    ¶ 1. Przepowieda nieznośny głod, y niedostatek pożywienia ktory miał być w Ieruzalem. 7. Prosi za nieprawościami ludu. 11. Pan iemu zakazuie aby się nie modlił za ludem. 17. Fuka Proroki ktorzy prorokuią w imię iego. 18. Oznaymuie nieprawości Zydowskie. 20. Prosi Pana o wybawienie ludu.

  1. Słowo Pańskie ktore było podane Ieremiaszowi, o A czasie drogości.
      A Abo o czasie suchości z ktorey przychodzi nieurodzay, a z tąd drogość żywności y głod, a to miało być przed przyszciem Babilończykow.

  2. Iudska ziemia płakała, a B brany iey z obalały się, y rozżaliły się polegszy na ziemi, a wołanie Ierozolimy podniesione iest.
      B To iest, Sędziowie y sprawcy.

  3. Możnieyszy ich posłali mnieysze swe do wod, przyszli do cystern, a tam nie naleźli wody, y wrocili się z prożnym swym naczyniem, a zakłopotali się y zafrasowali, y C przykryli głowy swoie.
      C To iest, na znak sromoty y pochańbienia.

  4. Dla tego iż ziemia była spustoszona, abowiem dżdża na niey nie było, Oracze się zatroskali, y przykryli głowy swoie.
  5. Abowiem też y łani porzuciła łaniątko swoie na polu, a opuściła ie przeto iż trawy nie było.
  6. Y osłowie dzicy mieszkali na mieyscach wysokich, chwytaiąc wiatru iako smokowie, vstały oczy ich iż nie było trawy.
  7. O Panie iesli nieprawości nasze swiadczyć będą na nas, vczyń dla imienia twego: boć wielkie są odporności nasze y zgrzeszylichmy przeciw tobie.
  8. Ty ktory iesteś oczekawaniem Izraelskim y zbawicielem iego czasu karania, Czemuż chcesz być iako D przychodzień na ziemi, a iako podrożnik, ktory na nocleg zstąpi:
      D Iakoby rzekł, Przeczżeś się tak odwrocił od nas, nic nie dbaiąc iakoby z nami żadnego spowinowacenia nie maiąc.

  9. Czemuż być chcesz iako mąż strwożony, a iako mocarz ktory wybawić niemoże: Ale Panie tyś iest w pośrzod nas, a ozywamy się imieniem twoiem, nieopuszczayże nas.
  10. Pan mowi temu ludowi, Przeto iż im było miło tułać sie, a nog swych wsciągnąć nie chcieli, nie podobali się Panu: Ale teraz rospomni na ich nieprawości, a nawiedzi grzechy ich.
  11. A Pan rzekł do mnie * Niemodl się za ludem tym ku dobremu.
      * Wyższey.11.v.14.

  12. Gdy pościć będą ia nie wysłucham wołania ich, a gdy dary y zapalone ofiary przyniosą, E nie prziymę ich, y owszem ie wytracę mieczem, głodem y powietrzem.
      E A to dla tego, iż oni swe nadzieie w ofiarach pokładali.

  13. + Y rzekłem. Ach Panie Boże, Oto Prorocy F mowią im, Nie oglądacie miecza a głod nie prziydzie miedzy was: ale wam będzie dan pokoy pewny na mieyscu tym.
      F W tych słowiech Ieremiasz chce wymawiać lud, wkładaiąc winę na fałeszne proroki ktorzy zwodzili.

      + Niżey.23.v.25.

  14. Ale Pan rzekł ku mnie, Prorocy fałszywe rzeczy opowiedaią w imię moie, bom ich nie posłał, anim im roskazał tego, y nie mowiłem do nich. Lecz wam prorokuią widzenie fałeszne, y wieżdżbę błazeństwa y zwiedzienie serca swego.
  15. A dla tegoż oto co mowi Pan, o prorokach ktorzy prorokuią w imię moie, ktorychem ia nie słał a mowią, Miecz y głod nie postanie w źiemi tey, Prorocy ci mieczem y głodem wytraceni będą.
  16. Też y lud ktoremu prorokowali wyrzucon będzie na vlice Ierozolimskie przed głodem y mieczem, a żaden nie będzie ktoby im pogrzeb sprawił, tak oni sami iako y żony ich, synowie y corki ich, a wyleię na nie nieszczęście ich.
  17. Rzeczesz tedy do nich to słowo, # Oczy moie niech wypuszczą łzy w nocy y we dnie, a niech się nie vspokoią, abowiem panna corka ludu moiego, rozborzona iest poborzeniem wielkiem, y raną barzo bolesną.
      # Lament.1.v.16. y 2.v.18.

  18. Iesli wynidę na pole, oto są pomordowani od miecza, a iesli wnidę do miasta, oto wywiędli od głodu, abowiem też prorok y kapłan tułaią się w krainach nieznaiomych.
  19. G Odrzuciłeśli Iudę, Izali dusza twoia obrzydziła sobie Syon: Czemużeś nas tedy vderzył tak barzo iż zdrowia nie masz: o oczekawalichmy pokoiu, ano nic dobrego nie było, y czasu vleczenia, a oto zatrwożenie.
      G Prorok widząc iż mu Bog zakazał modlić się za tym ludem, wzruszony zapalczywością pyta Pana ieslisz ie kuż odrzucił, a przedsię się modli za nimi, widząc iż Pan częstokroć po sobie znać dawa iakoby nas wysłuchać nie miał, aby nas tym więcey zapalał ku modlitwie.

      o Wyższey.8.v.15.

  20. Panie vznawamy nieprawości nasze y nieprawości oycow naszych, abowiemechmy zgrzeszyli przeciw tobie.
  21. Nie odrzucay nas dla imienia twego, a nie rozmiatuy stolice chwały twoiey, Rospomni a niechciey łamać z nami przymierza twego.
  22. Izali miedzy nikczemnymi bogi pogańskiemi są ktorzy coby wypuszczali deżdż, a iżby sprawili żeby nieba wielkie kropie puszczały, A zaż nie ty sam Panie Boże nasz: My tedy oczekawamy ciebie, gdyż to wszytko sam sprawuiesz.

    Kapituła 15.
    ¶ 1. Pan vkazuie iako się barzo rozgniewał na Zydy iż żadnym obyczaiem nad nimi się zmiłować nie może. 3. Groźi im cztermi sposoby ktoremi ie karać ma. 6. Vkazuie przyczynę takowych złych przypadkow. 10. Vskarża się Prorok iż był przyczyną niezgody gdy czynił dosyć vrzędowi swemu. 11. Opowieda skażenie Ieruzalem y zawiedzienie ludu w niewolą.

  1. A Pan vczynił do mnie rzecz. By też Moiżesz y Samuel stanęli przedemną, przedsię bych ia nie miał serca ku ludowi temu. Wyrzuć ich od oblicza moiego, a niech idą precz.
  2. A Ieslićby rzekli, Gdzież mamy iść, Powiedz im, Tak mowi Pan, * Ci ktorzy są naznaczeni na smierć, niech idą na smierć, a ci co pod miecz, niech idą pod miecz, a ktorzy w głod niech idą w głod; a ci co w więźienie, niech idą do więźienia.
      * Zacha.11.v.9.

  3. Też ie nawiedzę czterzmi sposoby, mowi Pan, Mieczem ku zabiciu, y psy ku targaniu, y ptaki powietrznemi, y zwierzęty ziemskiemi ku pożyraniu y rozwłoczeniu.
  4. Y rospłoszę ie po wszytkich krolestwach ziemie + A dla Manassesa syna Ezechiasza Krola Iudskiego, dla onych rzeczy ktore on pobroił w Ieruzalem.
      A Lud ten nie tylko karan iest dla złości Manassesowey, ale iż się też chwycili złosci iego.

      + 2.Krol.21.v.11.

  5. O Ieruzalem, Y ktoż się nad tobą zmiłuie: abo kto się rozlituie ciebie: abo kto poydzie modlić się za tobą o twoy pokoy:
  6. Tyś opuściło mię, mowi Pan, a odeszłoś na zad, a dla tegoż ia wyciągnę nad tobą rękę swoię y wytracę cię, Spracowałem się takci wiele folguiąc.
  7. Rozwiałem cię łopatą po branach B wszey ziemie, osirociłem, y zgubiłem lud moy, a wszakoż nie nawrocili się od drog swoich.
      B To iest po miastach pogranicznych mimo ktore było weście do ziemie iako przez brany.

  8. Iam to sprawił że było wdow więcey niż piasku morskiego, przywiodłem na zgromadzenie młodzieńcow skaźce w samo południe, Dopuściłem prętki vpadek na miasto y strach.
  9. Ona ktora siedmioro dzieci vrodziła C wysiliła się, w boleści vstała dusza iey, D # Słońce iey zaszło ieszcze dobrze we dnie, ona zawstydzona iest y zesromocona. Y dam ty ktorzy pozostaną pod miecz nieprzyiacielom ich, mowi Pan.
      C To iest, ościerociała po zabitych dziateczkach swoich.
      D To iest, pokoy y szczęście obrociło się iey w żałość y w vtrapienie.

      # Amos.8.v.9.

  10. E Biada mnie matko moia, przeczżeś mię vrodziła męża swaru y męża niezgody ze wszytką ziemią: F Nie dawałem na lichwę, anim też v żadnego borgował, a wżdy mi wszyscy złorzeczą.
      E Narzeka Prorok iż się w tak nieszczęsny czas vrodził.
      F Ty słowa dla tego mowi iż zawżdy z lichwy rostą zwady y swary.

  11. A Pan odpowiedział, Zaprawdę ostatki twoie obrocą się ku dobremu, a przywiodę tobie G nieprzyiaciela czasu trapienia y czasu vciśnienia.
      G To się może rozumieć o ludu ktory czasu vtrapienia swego poznał wierność Ieremiaszowę, y słuchał rady iego, abo o Nabuzardanie Hetmanie woyska Babilońskiego ktory dał na wolą Ieremiaszowi iesliżby chciał abo z ludem idź w poimanie abo iżby w źiemi został.

  12. H Izali żelazo zetrze żelazo I z pułnocy, y miedź:
      H Iakoby rzekł, gdym ia ciebie vczynił żelaźnym izali tobie kto zaszkodzić może.
      I To iest, natwardsze żelazo ktore przynoszą z kraiow pułnocnych.

  13. Dam tedy w rozerwanie bogactwa twe y skarby twe, iż ich żadnym odkupem niedostaniesz, a to dla wszytkich grzechow twoich, ktore są po wszytkich granicach twoich.
  14. o Wypędzę cię do nieprzyiacioł twoich do ziemie ktoreieś nieznał abowiem ogień zapalony w gniewie moim nad wami się rospali.
      o W.5.Mo.32.v.21. Rzym.10.v.19.

  15. O Panie ty sam znasz, Rozpomni się na mię, a nawiedz mię, y pomści się za mię nad nieprzyiacioły moiemi. Niezawłocz mię w długiem oczekawaniu popędliwości twoiey, wiedz żeć dla ciebie podeymuię pohańbienie.
  16. Powieści twoie znalazłem y karmiłem K się iemi, a słowo twoie było weselem y radoscią serca mego, abowiemem się ozywał imieniem twoim Panie Boże zastępow.
      K Takem był wdzięczen słow twoich iako człowiek głodny gdy pokarmu dostanie.

  17. Nie siedziałem w radzie naśmiewcow, anim się kochał w nich, Y owszemem sam siedział pod ręką twoią, dla tego iżeś mię napełnił srogością.
  18. * Czemuż żal moy stał się wieczny: a rana moia nie vleczona: abowiem się ona wzbrania leczenia, L Stałeś się mnie nie pewnym iako niepewne wody.
      L To mowi co mu nieprzyiaciele przed oczy wyrzucali iakoby w tym był omylon gdy miał nadzieię w ratunku Pańskim.

      * Niżey.30.v.15.

  19. A dla tegoż mowi Pan, Iesli się nawrocisz nawrocę cię do siebie, M y staniesz przedemną: a iesliś ty rzecz kosztowna N rozeznasz od nikczemney, staniesz się iako vsta moie, onić się obrocą k tobie, ale się ty nieobracay do nich.
      M To iest, będziesz mi służył.
      N To iest iesli mądrym będziesz.

  20. Y dam cię ludowi temu iako miedziany mur obronny, będą walczyć przeciw tobie, a wszakoż nie przemogą, gdyżem ia z tobą iest abych zachował ciebie, a wyrwał ciebie, mowi Pan.
  21. Y wyrwę cię z rąk ludzi złościwych y odkupię z rąk okrutnikow.

    Kapituła 16.
    ¶ 1. Pan Ieremiaszowi broni poiąć żony y dziatek rozradzać, vkazuiąc mu iakie przyść miały kłopoty na Zydowstwo. 5. Podobieństwem mu to vkazuie, gdy mu zakazuie wchodzić do domu płaczu, y do domu wesela. 10. Roskazuie mu aby opowiedał ludzowi przecz gi Pan karze. 14. Obiecuie ludowi iż się z Babilońskiego zagnania wrocić ma po tym karaniu ktore dopuścił za złości iego. 19. Prorokuie o nawroceniu poganow.

  1. Tak do mnie Pan vczynił rzecz mowiąc.
  2. Nie poymuy żony, ani będziesz mieć synow y corek tu na tym miescu.
  3. Abowiem tak mowi Pan o syniech y o corkach ktore się na tym miescu zrodzą, y o matkach ich ktore rodzić będą, y o oycoch ktorzy ie rozrodzą w tey ziemi.
  4. Pomrą wrzody zaraźliwemi, nie będą ich płakać, ani im pogrzebow będą sprawować, Y będą leżeć na wierzchu ziemie iako na gnoiu, y będą wytraceni głodem y mieczem, a trupy ich staną się pokarmem ptakom powietrznym, y źwierzętam ziemskiem.
  5. Abowiem tak mowi Pan, Nie wchodź do domu płaczu abyś tam płakał, ani cię to niechay rusza: abowiemem ia odiął pokoy moy od ludu tego, mowi Pan, także y miłosierdzie y litości.
  6. Y zemrą wielcy y mali w źiemi tey, nie będą pogrzebieni a żadnego płaczu nad nimi nie będzie, ani się żaden po twarzy zaskrobie dla nich, y nie będzie targał włosow prze śmierć ich.
  7. Nie vłomią chleba za nie żałuiąc ich, aby miał cieszyć ieden drugiego po vmarłym, ani się będą napawać z czasze pocieszenia po oycu y matce swoiey.
  8. Nie wchodź też y do domu biesiady abyś tam miał zasięść a z nimi ieść y pić.
  9. Abowiem Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, Oto sprawię iż vstanie od oczu waszych y za waszych czasow głos wesela y głos radości, głos oblubieńca y głos oblubienice.
  10. A gdy opowiesz ludowi temu wszytki ty słowa, a rzekli by do ciebie * Czemuż Pan groźi nam wszytkim tym wielkim nieszczęściem. Y coż iest za złość nasza, abo co iest za nasz grzech ktoregochmy się dopuścili przeciw Panu Bogu naszemu:
      * Wyższey.5.v.19.

  11. Tedy ty im powiedz, Przeto iż oycowie waszy opuścili mię, mowi Pan, a chodzili za bogi cudzemi, y służyli im a chwalili ie, a mnie opuscili, y zakonu mego nie przestrzegali.
  12. + Ale wy ieszczeście gorzey czynili niż oycowie waszy: abowiem oto każdy z was chodzi za wynalaski serca swego złego, aby mnie posłusznym nie był.
      + Wyższey.7.v.26.

  13. Wyrzucę was tedy dla tego z źiemie tey do ziemie iney, ktoreieście ani wy ani oycowie waszy nie znali, a tam służyć będziecie we dnie y w nocy bogom cudzym, gdyż ia żadnego miłosierdzia wam nie okażę.
  14. A przetoż, # Oto dni przychodzą, mowi Pan, a nie rzekną daley, Żywie Pan, ktory wywiodł syny Izraelskie z źiemie Egiptskiey.
      # Niżey.23.v.8.

  15. Ale, Żywie Pan ktory wywiodł syny Izraelskie z źiemie Pułnocney, y ze wszytkich ziem do ktorych ie był wygnał: Y przywiodę ie do ziemie ich, ktorąm dał oycom ich.
  16. Oto ślę do wiele A rybitwow, mowi Pan, aby ie łowili, Y potym poslę do wiela łowcow aby ich chwytali, z każdey gory, y z każdego pagorku, y z maclochu skał.
      A Oznaymuie iż chce zebrać wierne do Kościoła swego, co doskonale vczynił przez rybitwy swe Apostoły święte.

  17. Abowiem oczy moie są nad wszytkimi drogami ich, nie są zakryte od oblicza mego, ani złość ich zataiona iest od moich oczu.
  18. Ale naprzod oddam dwoiako za nieprawości ich, y za grzechy ich, iż pomazali ziemię moię trupy obrzydliwości swoiey, y napełnili dziedzictwo moie smrodliwościami swemi.
  19. O Panie tyś iest moc y możność moia, y vcieczka moia czasu vtrapienia: Pogaństwo zbieży się k tobie z kończyn ziemie, a rzekną, Zaprawdę oycowie naszy dziedziczyli w kłamstwie y w prożnosci, w ktorych żadnego pożytku nie było.
  20. Izali człowiek może sobie vczynić bogi, ktorzy nie są bogowie:
  21. A dla tegoż, Oto im teraz vkażę, a vkażę im rękę moię a moc moię, y dowiedzą się że imię moie iest Pan.

    Kapituła 17.
    ¶ 1. Vkazuie iaka krnąbrność Zydow była ku czynieniu złego, a groźi im szaleństwem. 5. Ten ktory dufa w człowieku przeklęty iest. 7. Ten ktory dufa w Panu błogosławiony iest. 9. Serce człowiecze iest zdradliwe. 10. Pan serc doswiadcza. 13. Ktorzy opuszczaią Pana będą pohańbieni. 16. Prorok widząc odstąpienie Zydowskie, ma pewną nadzieię o powołaniu poganow, a prosi Pana iżby go vmocnił. 20. Posłan iest do Krola y do ludu, aby im opowiedał to co na nie przydź ma iesliby chodzili w roskazaniu Pańskim, abo iesliby też od niego się odchylili.

  1. Grzech Iudski wyrit iest grabsztyklem żelaznym, y zaostrzonem Adamantynem, wyryty na tablicy serca ich, y na rogach ołtarzow ich.
  2. Tak iż synom iego będą w pamięci A ołtarze ich, y gaie ich, ktore są w drzewinie krzewistey y na pagorkach wysokich.
      A Nigdy nie zapomnią bałwochwalstwa przodkow swoich ktore oni sprawowali po gaioch y po gorach.

  3. O goro moia, na roli twey podam ku rozerwaniu maiętności y skarby twoie dla grzechu kaplic twoich, ktorych pełno po wszytkich granicach twoich.
  4. A będziesz pozbawiona dziedzictwa twego ktorem dał tobie, y będziesz służyć nieprzyiacielom twoim, w źiemi tey ktoreieś nie znała, dla tego iżeście podżarzyli ogień w popędliwości moiey, ktory zaiste na wieki gorzeć będzie.
  5. Pan tak mowi, Przeklęty mąż ktory w człowieku vfa, a ktory pokłada ciało ramieniem swoim, a odciąga serce swe od Pana.
  6. * Abowiem takowy stanie się iako wrzos na puszczy, y nie czuie gdy co dobrego prziydzie, ale zostawa na puszczy w suszy, w źiemi niepłodney gdzie nikt nie mieszka.
      * Niżey.48.v.6.

  7. Błogosławiony człowiek ktory vfa Panu a ktorego dufnością iest Pan.
  8. + Abowiem iest iako drzewo wsadzone nad wodami, a ktore korzeni się w wilgotnym mieyscu, tak iż gdy susza prziydzie, nic mu nie zaszkodzi, a list iego zielony zostanie, ani się będzie bać roku suchego, y nie przestanie czynić owocu.
      + Psal.1.v.3.

  9. Serce iest zdradne a przewrotne nad wszytki ine rzeczy: a kto ie poznać może:
  10. # Ia iestem Pan doświadczaiący serca, y doznawaiący wnętrzności: abych każdemu oddał wedle drog iego y wedle owocu wynalaskow iego.
      # 1.Samuel.16.v.7. 1.Kron.28.v.9. Psalm.7.v.10. Ziawi.2.v.23.

  11. Iako kuropatwa ktora siedząc na iaycach cudzych, takowy iest ten ktory zbiera bogactwa nieprawości: opuści ie w pośrodku dni swoich, a ku końcowi stanie się głupim.
  12. Mieysce swiętego domu naszego, stolica iest chwalebna od początku.
  13. O Panie nadzieio Izraelska wszyscy ktorzy opuszczą ciebie zawstydzeni będą, a odstępuiący od ciebie na ziemi napisani będą: abowiem opuścili źrzodło żywych wod, to iest Pana.
  14. Panie vzdrow mię, a będę vzdrowion, zbawi mię, a będę zbawion: bo ty iesteś chwałą moią.
  15. Oto oni mowią ku mnie, Gdzież iest słowo Pańskie: niech teraz prziydzie.
  16. A tak ia nie wtrącałem się abych był B pastyrzem po tobie, anim żądał dnia vtrapienia, ty sam wiesz, gdy to co wyszło z vst moich, było iawno przed tobą.
      B Iakoby rzekł, Iam im nic nie powiedał iedno to coś ty mnie był rozkazał.

  17. Nie bądźże mi tedy strachem, boś ty iest mnie nadzieią w dzień vtrapienia.
  18. Ktorzy mię przesladuią niech będą pohańbieni, a ia niech się nie zawstydam, Niech się oni lękaią, ale nie ia: Przywiedź na nie dzień srogości, a vciśń ie dwoiakiem vcisnieniem.
  19. Pan tak mowi, Idź a stań prosto w branie synow ludu tego, tam tedy wchodzą y wychodzą Krolowie, y we wszytkich branach Ierozolimskich.
  20. Y rzeczesz do nich, Słuchaycie słowa Pańskiego, wy Krolowie Iudscy, y wszyscy z Iuda, y wszyscy mieszczanie z Ieruzalem ktorzy przechadzacie przez ty brany.
  21. Pan tak mowi, Ostrzegaycie dusz waszych, a nie noście brzemion żadnych w dzień Sabatny: abyście się z nimi nie nosili z bran Ieruzalem.
  22. Ani wynaszaycie żadnego brzemienia z domow swych w dzień Sabatny: ani sprawuycie roboty żadney, ale swięćcie dzień Szabatu, iakom roskazał oycom waszym.
  23. Ale oni niesłuchali ani nakłonili vcha swego, owszem zatwardzili szyie swe, aby nie słuchali a nie prziymowali karania.
  24. Stanie się tedy iesliż mię posłuchacie, mowi Pan, a nie wyniesiecie żadnych brzemion przez brany miasta tego w dzień Sabatny, ale będziecie swięcić dzień ten, abyście weń nie poczynali roboty żadney.
  25. Krolowie y Książęta wchodzić będą w brany miasta tego, siedząc na stolicy Dawidowey, y ieżdżąc na woźiech y na koniech oni y Książęta ich, mężowie Iudscy y mieszczanie Ierozolimscy. Y będą mieszkać w mieście tym aż na wieki.
  26. Y zbieżą się z miast Iudskich y z okolicznych miasteczek około Ieruzalem, y z ziemie Beniamin, z pol, z gor, y od południa, znosząc ofiary zapalone, y ine ofiary, dary, y kadzidła, a przyniosą ofiary chwały w dom Pański.
  27. Ale iesliż mnie posłuszni nie będziecie, a dnia Sabatu nie poświęcicie, a brzemiona nosić będziecie, y wnidziecie w brany Ierozolimskie w dzień Sabatu, zapalę ogień w branach iego, ktory pożrze pałace Ierozolimskie, a nie będzie vgaszony.

    Kapituła 18.
    ¶ 1. W podobieństwie garnca y garncarza vkazuie iż ludzie są pod mocą Bożą. 7. Groźi Zydom, wszakoż im obiecuie odpuszczenie, iesliby chcieli przydź ku obaczeniu. 12. Vkazuie iaka iest odporność Zydowska przeciw obietnicam y pogrożkam Pańskim. 13. Vskarża się na niewdzięczność ich. 15. Fałeszni prorocy zwieli Zydy a stali się przyczyną vpadu ich. 18. Sprzysięgaią się przeciw Ieremiaszowi. 20. Modlitwa Ieremiaszowa przeciwko ludowi y przeciw fałesznym prorokom.

  1. Słowo ktore podane iest Ieremiaszowi od Pana tym sposobem.
  2. Wstań a idź do domu garnczarzowego, a tam vsłyszysz słowa moie.
  3. Tedym wstąpił do domu garnczarzowego, a oto sprawował robotę swoię na krągu swoim.
  4. A gdy naczynie ktore toczył z gliny rękami swoimi zepsowało się, powtore vtoczył z niego drugie iako się mu zdało.
  5. Tedy Pan vczynił do mnie rzecz tak mowiąc.
  6. * O domie Izraelski izali nie mogę z tobą także vczynić iako oto ten garncarz, mowi Pan: Oto iako glina iest w ręku v zduna tak y wy iesteście w ręku moich, O domie Izraelski.
      * Ezai.45.v.9. Rzym.9.v.20.

  7. + Będę wnetże mowił przeciw narodowi, y przeciw krolestwu, abych ie wyrwał, y połamał, y popsował.
      + Wyższey.1.v.10.

  8. Ale iesli narod ten nawroci się od złości swoiey przeciw ktoremum mowił, rozżałuię się też nad karaniem ktorem był vmyslił vczynić nad nim.
  9. Y będę natychmiast mowił o narodzie onym, y krolestwie onym, abych ie pobudował y osadził.
  10. Ale iesliż vczyni to co się mnie nie podoba, iż głosu mego nie posłucha, żal mi będzie dobra onego ktorem nad nim vczynić vmyslił.
  11. Teraz tedy mowi do mężow Iudskich y mieszkaiących w Ieruzalem tymi słowy, Pan tak mowi, Oto ia zmyslam na was nieszczęscie, j myslę coś przeciw wam, # Nawroćcież się tedy teraz każdy od swey złey drogi, a poprawuycie drog waszych y spraw waszych.
      # Niżey.25.v.5. y 35.v.15. Ionasz.3.v.9.

  12. A oni odpowiedzieli, Nie miey o tym żadney nadzieie, abowiem poydziemy za myslami naszemi, a każdy wymysł serca swoiego złego sprawować będzie.
  13. A dla tego Pan tak mowi, Pytaycie się teraz miedzy pogany, ktoż kiedy słyszał co temu podobnego: Panna Izraelska rzecz barzo sprosną vczyniła.
  14. Izali kto opuści śnieg z Libanu ktory taie z skały opływaiąc pola: abo A będąli opuszczone wody ktore wychodzą zimne y ciekące:
      A Iakoby rzekł, Izali ten ktory pragnie odeydzie wody chłodney, a indzie iey szukać będzie:

  15. Ale lud moy zapomniał mnie, a prożno mi kadzą vtykaiąc się w drogach y w starych ścieszkach swych, a B chodząc po drogach y ścieszkach nie vdeptanych.
      B To iest w pohańbienie, w pośmiewisko y w podziw.

  16. o Aby ziemia ich została w spustoszeniu, y na wieczne poświstowanie, iż każdy ktory tam tędy przechodzić będzie zadziwuie się, a będzie kiwał głową swoią.
      o Niżey.19.v.8. y 49.v.13. y 50.v.13.

  17. Rosproszę ie przed nieprzyiacioły wiatrem od wschodu słońca, tyłem a nie obliczem obrocę się do nich czasu zginienia ich.
  18. Y rzekli, Zeydźmy się a wymyslmy co przeciw Ieremiaszowi, abowiē C zakon nie zginie od kapłana, a rada od mądrego, a słowo od proroka, zeydźcie się a vderzmy go w ięzyk, y nie baczmy nic na wszytki słowa iego.
      C Iakoby tak rzekł Kościołci błądzić nie może.

  19. O Panie bacz pilnie na mię, a słuchay głosu tych ktorzy maią zaście ze mną.
  20. Izali się ma złym za dobre oddawać: abowiem vkopali doł duszy moiey. Rospomni żem stał przed obliczem twoim abych za nimi wszytko dobre mowił, a iżbych odwrocił gniew twoy od nich.
  21. A dla tego puść głod na syny ich, a pomorduy ie srogością miecza, Niechay żony ich zostaną sierotami y wdowami, a mężowie ich niechay będą wymordowani, y młodzieńcy ich niech zbici będą mieczem na walce.
  22. Wołanie niech słyszane będzie z domow ich gdy nagle zastępy przywiedziesz na nie, abowiem vkopali doł aby mię poimali, a sidła nogom moim zakryli.
  23. Ale ty Panie wiesz iż każda rada ich iest przeciw mnie na śmierć, nie bądźże miłościw nieprawościam ich, a grzech ich niechay zgładzon nie będzie przed obliczem twoiem, ale niech vpadną przed oblicznością twoią, obchodź się z nimi podług gniewu twego.

    Kapituła 19.
    ¶ 1. Opowieda spustoszenie Ieruzalem, y pomordowanie Zydow. 4. Vkazuie przyczynę takowych pogrozek. 10. Oznaymuie spustoszenie Ierozolimskie, a znamionuie przez stłuczony dzban.

  1. Pan tak mowił ku mnie, Idź a kup sobie dzban od garnczarza a miey z osobna starsze z ludu y kapłany.
  2. Y wynidziesz na dolinę synow Hennom, ktora iest przed braną ceglaną, a tam będziesz opowiedał słowa ktore tobie powiedam.
  3. Y rzeczesz: Wy Krolowie Iudscy y wy mieszczanie Ierozolimscy słuchaycie słowa Pańskiego, Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, Oto puszczę nieszczęscie na mieysce to tak wielkie, iż kto to vsłyszy aż mu zapiszczy w vszoch.
  4. Abowiem opuścili mię a zgwałcili mieysce to, y kadzili na nim bogom cudzym ktorych oni ani oycowie ich nie znali, ani krolowie Iudscy, y napełnili mieysce to krwią niewinną.
  5. Y pobudowali kaplice Baalowi ku paleniu synow swych w ogniu na ofiarę Baala, czegom nie roskazał anim o tym mowił y nie mysliłem w sercu moiem.
  6. A dla tego, Oto dni przychodzą, mowi Pan, a mieysce to daley nie będzie nazywane Tofet, ani doliną synow Hennom, ale doliną mordu.
  7. Y rosproszę radę Iudską y Ierozolimską na mieyscu tym, a sprawię to iż vpadną od miecza przed nieprzyiacioły swemi, a od ręki tych ktorzy szukaią żywota ich, y dam trupy ich ku pożarciu ptakom powietrznym y bestyam ziemskim.
  8. * Y położę miasto to na podziwienie y na poswistanie, tak barzo iż kto mimo nie poydzie zadziwi się, a zaświsnie nad iego wszytkim karaniem.
      * Wyższey.8.v.16. Niżey.49.v.13. y 49.v.17.

  9. Sprawię to iż będą iesć ciała synow y corek swoich, a każdy z nich będzie iadł ciało bliźniego swego czasu oblężenia y vcisnienia, w ktorym będą zamknieni od nieprzyiacioł swoich, y od tych ktorzy szukaią dusze ich.
  10. Rostrącisz tedy dzban przed oczyma tych ktorzy za tobą poydą.
  11. A rzeczesz do nich, Pan zastępow tak mowi, Rostrącę tym kształtem lud ten, y miasto to, iako bywa rostrącon dzban garnczarski, ktory iuż więcey nigdy naprawion być nie może. A będą pogrzebieni w Tofet iż miesca inszego nie będzie ku pogrzebu ich.
  12. Takci vczynię miescu temu, mowi Pan, y mieszkaiącym w nim, tak barzo, iż położę miasto to iako Tofet.
  13. Domy Ierozolimskie y domy krolow Iudskich pomazane będą iako miesce Tofet, także się stanie y wszytkim domom na ktorych po dachoch kadzili, gwiazdom niebieskim, a przynosiły mokre ofiary bogom cudzym.
  14. Odszedł tedy Ieremiasz od Tofet gdzie go był Pan posłał ku prorokowaniu, y stanął w sieniach domu Pańskiego, y rzekł wszytkiemu ludowi.
  15. Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, Oto puszczę na miasto to, y na wszytki miasteczka około niego wszytko złe com opowiedział przeciwko iemu, iż zatwardzili szyie swe aby nie słuchali słow moich.

    Kapituła 20.
    ¶ 1. Fassur vbił Ieremiasza y podał go do więźienia. 3. Ieremiasz z ciemnice wywiedziony opowieda iż ma być Ieruzalem wźięte od Babilończykow. 6. Groźi Fassurowi więźieniem. 7. Vskarża się iż nauka iego nie wdzięcznie iest przyięta, a wszakoż vtwierdza się wezwaniem swym od Boga. 11. Cieszy się nadzieią w ratunku Pańskim.

  1. Tedy Fassur syn Emmerow kapłana ktory był postanowion sprawcą domu Pańskiego, vsłyszał Ieremiasza ktory to prorokował.
  2. Y vbił Fassur Ieremiasza, a dał go do więźienia ktore było na wyższey branie Beniamin nie daleko domu Pańskiego.
  3. Nazaiutrz potym Fassur puscił go z więźienia, a Ieremiasz rzekł do niego, Pan nie nazwał imienia twego Fassur, ale cię nazwał A Magor Misabib.
      A To iest, wszędy strach.

  4. Abowiem tak mowi Pan, Oto przestraszę cię y wszytki przyiacioły twoie, y vpadną od miecza nieprzyiacioł twoich tuż przed oczyma twoiemi, Ia podam wszytki z Iuda w ręce Krola Babilońskiego ktory ie przeniesie do Babilonu y pobiie ie mieczem.
  5. Dam wszytki bogactwa miasta tego, y wszytko zbieranie iego, y wszytko co w nim iest nakosztownieyszego, Podam też wszytki skarby Krolow Iudskich w ręce nieprzyiacielskie, y rozerwą ie a rozchwytaią y zaniosą do Babilonu.
  6. Y ty też Fassurze ze wszytkiemi domowniki twoiemi poydziecie, do więźienia, a przyidziecie aż do Babilonu, y tam ty vmrzesz y pogrzebion będziesz y wszytcy przyiaciele twoi ktorymeś ty kłamstwo prorokował.
  7. O Panie B podszedłeś mię a omylonem iest, Tyś iest możnieyszy niż ia y zwyciężyłeś mię, Wydanem był na śmiechowisko przez cały dzień a każdy mię za błazna ma.
      B Iakoby rzekł, Bych ia był tym fałszerzem iako o mnie ludzie powiedaią tedybyś ty tego był przyczyną.

  8. Iakom począł mowić, wołam na gwałt y na krzywdę moię, ano słowo Pańskie dzieie mi się na pohańbienie y na pośmiewisko przez cały dzień.
  9. A dla tegoż mowię, Iuż więcey o nim wzmianki czynić nie będę, ani będę daley mowił w imię iego, Tedy słowo iego stało się w sercu moim iako ogień pałaiący zamkniony w kościach moich, y vstałem cierpiąc a nie mogłem go strzymać.
  10. Abowiem słyszał łaianie wiela ich y strach wszędy wokoł, Opowiedaycie mowią, a my toż opowiedać będziem, Wszytcy powinowaci moi czyhaią na zginienie moie mowiąc, Spatrzaymy iakoby go podeydź a przemożmy go y pomsciem się nad nim.
  11. Ale Pan zemną iest iako możny obrzym, a przetoż ktorzy mię przesladuią vpadną, nie będą zwierzchnieyszy a barzo będą pohańbieni, * abowiem omyliła ie nadzieia, pohańbienie ich wieczne zostanie y nigdy z pamięci nie wyidzie.
      * Niżey.23.v.40.

  12. Ty sam Panie zastępow + doświadczasz sprawiedliwego a widzisz wnętrznosci y serce, niech widzę nad nimi pomstę od ciebie, abowiemem przed tobą przełożył sprawę swą.
      + 1.Kron.28.v.9. Psal.7.v.10. Wyższey.11.v.20. y 17.v.10.

  13. Śpiewaycie Panu, chwalcie Pana, bo wybawił duszę vbogiego z ręki złośnikow.
  14. # Przeklęty dzień w ktorym się vrodził, dzień ten w ktory mię matka vrodziła niech błogosławiony nie będzie.
      # Iob.3.v.3.

  15. Niech będzie przeklęty ten człowiek ktory opowiedział oycu moiemu mowiąc, Syn ci się vrodził a rozweselił go.
  16. Człowiek on niechay będzie iako miasta ktore Pan poborzył nic ich nie lituiąc, niech słyszy z poranku wołanie, a krzyk w południe.
  17. Czemużeś mię nie zabił wnet z żywota: a przecz matka moia nie stała się grobem mem: a żywot iey wiecznem poczęciem:
  18. Czemużem wyszedł z żywota abych oglądał pracą y boleść, a iżby dni moie strawione były w posromoceniu:

    Kapituła 21.
    ¶ 1. Przepowieda poimanie Sedekiasza y zburzenie Ieruzalem. 12. Napomina Krola ku pokucie. 13. Napomina Ieruzalem aby swem siłam y obronam nie vfało.

  1. Rzecz ktorą vczynił Pan ku Ieremiaszowi gdy Sedekiasz Krol Iudski posłał do niego Fassura syna Malkiego, y Sofoniasza kapłana syna Maasyaszowego z tymi słowy.
  2. Pytay teraz Pana o nas, abowiem Nabuchodonozor krol Babiloński oborzył się na nas, iesliż Pan chce z nami vczynić według wszytkich cudow swych iżby on odciągnął od nas.
  3. A Ieremiasz powiedział im, Tak powiecie Sedekiaszowi.
  4. Pan Bog Izraelski tak mowi, Oto wydrę przyprawy woienne ktore są w rękach waszych, a ktoremi walczyć chcecie na Krola Babilońskiego, y przeciw Kaldeyczykom ktorzy was oblegli około murow, y tu ie zgromadzę w pośrod miasta tego.
  5. A będę walczył przeciwko wam ręką wyciągnioną, y mocnem ramieniem, w gniewie, w popędliwości, y w wielkiey srogości.
  6. Y pobiię mieszczany miasta tego, lud y bydło, a pomrą wielkim morem.
  7. A potym mowi Pan, Dam Sedekiasza Krola Iudskiego y sługi iego, lud, y ty co pozostaną w mieście tym, po morze, po mieczu, y po głodzie, w ręce Nabuchodonozora krola Babilońskiego, y w ręce nieprzyiacioł ich, a w ręce tych ktorzy szukaią dusze ich, a pomorduię ie srogim mieczem, nie przepuści im, ani im pofolguie, ani się zmiłuie nad nimi.
  8. Ty też rzeczesz do ludu tego, Pan tak mowi, * Oto kładę przed wami drogę A żywota y drogę śmierci.
      A Drogę żywota zwie iesliby się poddali Babilońskiemu Krolowi, A drogę śmierci nazywa to iesliby się mu sprzeciwić chcieli.

      * Niżey.38.v.2.

  9. Ktory pozostanie w mieście tym zdechnie morem, mieczem, y głodem, a ktory wynidzie a vciecze do Kaldeyczykow ktorzy was oblegli, żyw zostanie, a dusza iego będzie mu za korzyść iego.
  10. Abowiem obrociłem twarz swą ku złemu nad miastē tym, a nie ku dobremu, mowi Pan, y będzie podane w ręce krola Babilońskiego, ktory ie ogniem popali.
  11. Y rzeczesz domowi krola Iudskiego, Słuchaycie słowa Pańskiego.
  12. Domie Dawidow tak mowi Pan, + Sądźcie rano sąd sprawiedliwie, a wyzwolcie vciśnionego z rąk vciskaiącego, by snadź gniew moy nie wyrwał się iako ogień, a iżby się nie zapalił tak iż żaden nie byłby naleźion coby vgasił dla złości wynalaskow waszych.
      + Niżey.22.v.3.

  13. Oto mam z tobą sprawę o B ty ktora mieszkasz w dolinie a na opoce w polu, mowi Pan, ktorzy powiedacie, Ktoż się oborzy na nas: a kto wnidzie do domow naszych:
      B To iest, Ieruzalem.

  14. Ia was karać będę według owocu wynalaskow waszych, mowi Pan, a zapalę ogień w lesie waszym, y popali wszytko wszędy okolicznie.

    Kapituła 22.
    ¶ 2. Vrząd krolewski y sług iego. 4. Pożytek zachowania zakonu Pańskiego, y karanie za przestępstwo iego. 10. Proroctwo przeciw Sellumowi. 15. Iedyna przyczyna przecz się szczęści krolom. 18. Proroctwo przeciw Ioakimowi synowi krola Iozyasza.

  1. Pan tak mowi, Zstąp do domu Krola Iudskiego, a tam opowiedz to słowo.
  2. A mowi, O krolu Iudski ktory siedzisz na stolicy Dawidowey, słuchay słowa Pańskiego, ty y słudzy twoi, y lud twoy ktory wchodzi branami tymi.
  3. Tak mowi Pan, * Czyńcie sąd y sprawiedliwość, a wyzwolcie vciśnionego z rąk vciskaiącego, Nie zasmucaycie przychodnia, siroty, y wdowy, Nie czyńcie krzywdy ani krwie niewinney nie wylewaycie.
      * Wyższey.21.v.12.

  4. Ale rzeczą wykonaycie ty słowa, tedy wnidą branami domu tego krolowie, siedząc na mieyscu Dawidowym y na stolicy iego, ieżdżąc na koniech y na woźiech, słudzy ich y lud ich.
  5. Ale iesli słuchać nie będziecie słow tych, zaprzysiągłem sam przez się, mowi Pan, iż dom ten obroci się w pustynią.
  6. Abowiem tak mowi Pan, O domie krola Iudskiego, tyś mi iest A Galaadem y głową Libanu, A wszakoż zapewne w pustynią cię obrocę y w miasta w ktorych nikt nie mieszka.
      A To iest, Iako Galaad było miasto głowne za Iordanem, tak ty Ieruzalem w źiemi Iudskiey.

  7. Ia zgotuię przeciw tobie rosypacze każdego z swoią bronią, ktorzy wyborne Cedry twe podrąbią y ogniem popalą.
  8. A wiele ich przeydą przez miasto to, y rzecze ieden do drugiego, + Czemu Pan vczynił tak temu miastu wielkiemu:
      + W 5.Mo.29.v.24. 1.Krol.9.v.8.

  9. Y odpowiedzą im, Przeto iż opuścili przymierze Pana Boga swego a służyli bogom cudzym, y chwalili ie.
  10. Nie płaczcie vmarłego, a niech żadnego nie ruszy zeście iego, ale się rozpłaczcie nad tem B ktory wychodzi z tąd, bo się iuż tu nie wroci, ani ogląda ziemię narodzenia swego.
      B To iest, nad krolem Ioakimem, ktorego zwano Selum, a był poiman y zawiedzion do więźienia Babilońskiego.

  11. Abowiem tak mowi Pan, o Sellumie synu Iozyasza krola Iudskiego ktory krolował na mieyscu Iozyasza oyca swego, y wyszedł z mieysca tego, Nie wroci się tu nigdy.
  12. Abowiem vmrze na mieyscu tym kędy iest przyniesion, y nie ogląda więcey ziemie tey.
  13. Biada temu ktory buduie dom swoy przez niesprawiedliwość, a komory swoie w nieprawości, darmo zdradzać będzie bliźniego swego nie płacąc mu za robotę iego.
  14. Ktory mowił, Zbuduię sobie dom przestronny y komnaty dostateczne, y wyrębuię okna, a buduię pokład z Cedru, y maluie miniią.
  15. Izali będziesz krolował iż to miedzy Cedry mieszkasz: ociec twoy izali nie iadł y pił, a gdy czynił sąd y sprawiedliwość, tedy się mu dobrze szczęściło:
  16. Rozsądzał sprawę vtrapionego y vbogiego a szczęsliwie mu się wodziło. A izali to nie było poznać mię: Mowi Pan.
  17. Ale oczy y serce twe nic inego nie myslą, iedno łakomstwo twoie, a o wylewaniu niewinney krwie, przy tym abyś czynił gwałt y krzywdę.
  18. A dla tego Pan tak mowi do Ioachima syna Iozyasza krola Iudskiego: Nie będą nad nim narzekać mowiąc, O bracie moy, o siostro moia, Nie będą go żałować, O panie, ach wielmożnosci iego.
  19. Pogrzebion będzie iako osieł, będzie wywleczon a wyrzucon precz z bran Ierozolimskich.
  20. Wstąp na Liban a wołay, puść głos twoy na Basan, a wołay na wsze strony, iż wszytcy twoi miłośnicy rozsypani są.
  21. Mowiłem do ciebie czasu szczęścia twoiego, aleś ty rzekł, Nie będę słuchał, takowa iest droga twoia ieszcze od młodosci twoiey, abowiem niesłuchałeś głosu moiego.
  22. C Wiatrem się karmić będą pastyrze twoi, a miłośnicy twoi do więźienia zawiedzieni będą, tedy będziesz pohańbionym, a zawstydzisz się za wszytkę złość twoię.
      C To iest, wniwecz się obrocą.

  23. D Ty ktora mieszkasz w Libanie, a gniazda twe wieszasz na Cedrach iako będziesz wdzięczna gdy cię bolesci y vciski ogarną iako niewiastę rodzącą:
      D Iakoby rzekł, Wy ktorzy mieszkacie w kosztownym budowaniu.

  24. Żywę ia mowi Pan, By też E Iechoniasz syn Ioacyma krola Iudskiego był iako F sygnet na prawey ręce moiey, iednak go z tamtąd stargnę.
      E Tego też zwano inaczey Ioacym.
      F To iest, namilszy y nawdziecznieyszy.

  25. Podam cię w ręce tych ktorzy szukaią zginienia twego, y w ręce tych ktorych się twarzy strachuiesz, y w ręce Krola Nabuchodonozora Krola Babilońskiego, y w ręce Kaldeyczykom.
  26. Y zapędzę cię y matkę twoię ktora cię vrodziła, do ziemie cudzey w ktoreiescie się nie rodzili, y tam pomrzecie.
  27. A nie wrocą się do ziemie do ktorey ze wszytką chucią wzdychaią.
  28. Ten człowiek Iechoniasz izali nie iest iako sprosny a połamany bałwan abo naczynie nikczemne y niepożyteczne: Czemusz tu są przeniesieni y nasienie ich, a wyrzuceni do ziemie ktorey nie znali:
  29. O źiemio, ziemio, ziemio, słuchay słowa Pańskiego.
  30. Pan tak mowi, Napiszcie tego człowieka osierociałego, męża niefortunnego wieku, abowiem żaden nie wyidzie z nasienia iego, ktoremuby się szczęściło, ktoryby siedzieć miał na stolicy Dawidowey, a ktoryby w Iudzie więcey panować miał.

    Kapituła 23.
    ¶ 1. Proroctwo przeciw fałesznym pasterzom. 3. Przepowiada wywiedzienie ludu z niewoley, obiecuiąc mu dobre a wierne pasterze. 5. Proroctwo o Krystusie y o krolestwie iego. 9. Pan się smuci z fałesznych prorokow. 13. Prorocy Samariyey y Ierozolimscy. 16. Prorocy opowiedaiący widzenie serca swego a nie sądy Boże. 21. Ktorzy biegaią a nie są posłani. 25. Ktorzy sny swe opowiedaią ku odwroceniu ludzi od Boga. 39. Pomsta nad fałszywymi proroki.

  1. * Biada pasterzom A gubiącym y rozpraszaiącym trzodę pastwiska mego, mowi Pan.
      A To iest, Krolom y przełożonym.

      * Ezech.34.v.2.

  2. A dla tegoż, tak mowi Pan Bog Izraelski do pasterzow ktorzy pasą lud moy, Wy rozproszyliście owce moie, a wypłoszyliście ie przecz, y nie dbaliście o nie, Oto pomszczę się nad złością vczynkow waszych, mowi Pan.
  3. Y pozbieram ostatek owiec moich ze wszytkich ziemi do ktorychem ie był wygnał, a przywiodę ie do obor ich, rozpłodzą się, y rozmnożą się.
  4. B Wzbudzę nad nimi pastyrze ktorzy ie pasć będą, a iuż się więcey bać nie będą, y nie będą vstraszeni, y nic się ich nie vmnieyszy, mowi Pan.
      B To proroctwo iest o zupełney naprawie Kościoła przez Mesyasza.

  5. + Oto dni przychodzą, mowi Pan, iż pobudzę Dawidowi C potomka sprawiedliwego, y będzie krolował iako Krol, poszczęści się mu, y czynić będzie sąd y sprawiedliwość na ziemi.
      C Iawne to iest proroctwo o Krystusie, y wedle samych Zydowskich wykładaczow.

      + Ezai.4.v.2. y 40.v.11. y 45.v.8. Ezech.34.v.23. y 37.v.24. Niżey.33.v.15. Dan.9.v.24. Ian.1.v.45.

  6. # Za czasow iego Iuda będzie zbawione, a Izrael bespiecznie mieszkać będzie, A to iest imię iego, ktorem będzie wezwan, Pan sprawiedliwość nasza.
      # Niżey.33.v.16.

  7. A dla tegoż o / Oto dni przychodzą, mowi Pan, gdy daley mowić nie będą, Żywie Pan ktory wywiodł syny Izraelskie z źiemie Egiptskiey.
      o Wyższey.16.v.14.

  8. Ale, Zywie Pan, ktory wywiodł y przywiodł nasienie domu Izraelskiego z źiemie pułnocney, y ze wszytkich ziem do ktorychem ie był zagnał, a mieszkać będą w źiemi swoiey.
  9. Dla D prorokow kraie się serce we mnie, wszytki kości moie drżą, iestem iako człowiek opiły, a ktoremu się zmocni wino, dla bytności Pańskiey, y dla swiętych słow iego.
      D To iest, fałszywych.

  10. Abowiem ziemia iest pełna cudzołożnikow, ziemia przed krzywoprzysięstwy rozkwilona iest, piękność pustynie zeschła, bieg ich złościwy iest, a moc ich niecnotliwa.
  11. Abowiem y prorok y kapłan zdrayce są, a nalazłem w domu moim złość ich, mowi Pan.
  12. A także droga ich będzie iako slizawka w ciemności, będą na nię wpędzeni, a padać na niey będą: abowiem przewiodę nieszczęście na nie, roku nawiedzenia ich, mowi Pan.
  13. Teżem widział głupstwo prorokow Samaryey, ktorzy prorokowali w Baalu, a w wodzili w błąd lud moy Izraelski.
  14. Także y w prorokoch Ierozolimskich widziałem plugastwa: abowiem cudzołożą, a w kłamstwie chodzą: Vtwierdzili złośniki w ich niecnotach, aby się żaden nie nawrocił od złości swoiey: Wszyscy się przedemną stali iako Sodomczycy a mieszczanie iego iako Gomorczycy.
  15. A dla tegoż, Pan zastępow tak groźi prorokom tym, * Oto ie nakarmię piołunem, a opoię ie wodą z żołcią: abowiem od prorokow Ierozolimskich wypłynęła zdrada na wszytkę ziemię.
      * Wyższey.9.v.15.

  16. Tak mowi Pan zastępow, Nie słuchaycie słow prorokow, ktorzy wam prorokuią, nauczaiąc was prożności, opowiedaiąc widzenie serca swego, a nie to co wyszło z vst Pańskich.
  17. Mowią do bluźnierzow moich, Pan mowi, będziecie mieć pokoy, y mowią do wszytkich ktorzy chodzą w nieprawości serca swego, Nic złego nie prziydzie na was.
  18. Ktoż wżdy był w radzie Pańskiey: a kto słyszał y zrozumiał słowa iego: Ktoż wżdy ie zrozumiał: a kto się im przysłuchał:
  19. Oto burza Pańska wywarła się z popędliwością, a wicher gwałtowny vpadnie na głowę niepobożnych.
  20. Nie będzie pohamowan gniew Pański, aż wypełni wszytko to co vmyslił w sercu swoim, wy to po tym zrozumiecie w dnioch ostatecznych.
  21. # Nie posyłałem prorokow onych a oni biegali, nie mowiłem z nimi a oni przedsię prorokowali.
      # Wyższey.14.v.14. Niżey.27.v.15. y 29.v.8.

  22. By byli na radzie mey przestawali, tedyby byli oznaymowali ludowi memu słowa moie, a odwracaliby ie byli od złosciwey drogi ich, y od złości wynalazkow ich.
  23. Y mniemasz żem ia iest Bog tylko z bliska mowi Pan, a nie Bog z daleka:
  24. Możeli się człowiek skryć gdziebych go ia nie widział, mowi Pan: Izali ia nie napełniam nieba y źiemie: mowi Pan.
  25. Słyszałem co prorocy mowili opowiedaiąc kłamstwo w imię moie, a mowiąc, Sniło mi się, sniło mi się.
  26. Y długoż to będzie w mysli prorokow tych co opowiedaią kłamstwo: a oznaymuią chytrości serca swego:
  27. Ktorzy myslą iakoby ludowi moiemu wyraźili imię moie z pamięci ich sny swemi, ktore ieden przed drugim powiedaią, tak iako y ich oycowie zapomnieli imienia mego ku woli Baalowi.
  28. Prorok maiący sen, niechay oznaymuie sen, a ktory ma słowo moie, niechay opowieda słowo moie w prawdzie, Coż ma czynić pszenica z plewami: mowi Pan.
  29. Słowo moie izali nie iest iako ogień mowi Pan, a iako młot tłukący skały:
  30. A przetoż oto gniewam się na proroki mowi Pan, ktorzy E przekradaią ieden od drugiego słowa moie.
      E Iakoby rzekł, Imieniem moim insze rzeczy niźlim roskazał opowiedaią.

  31. Oto gniewam się na proroki mowi Pan, ktorzy ięzyki swe pogładzaią powiadaiąc, Mowi F on.
      F To iest Pan.

  32. Oto gniewam się na ty co fałesznie sny opowiedaią, mowi Pan, a zwodzą lud moy kłamstwy swemi, y plotkami swemi, anom ia ich nie posyłał, anim im roskazował, ktorzy nic nie byli pożyteczni ludowi temu, mowi Pan.
  33. Iesliby cię tedy lud ten spytał, abo prorok abo kapłan mowiąc, Coż iest za G brzemię Pańskie: Odpowiedz im, Ktore brzemię: Opuszczę was, mowi Pan.
      G To iest, groźba.

  34. H Y prorok y kapłan, y lud ktoryby rzekł, Brzemię Pańskie, człowiek ten będzie odemnie skaran y dom iego.
      H Tu gani ony ktorzy co inego opowiedali niż było roskazanie Pańskie.

  35. Tak miedzy sobą społem mowić będziecie brat ku bratu, Co Pan odpowiedział: y co mowił:
  36. A nie wspomieniecie więcey Brzemienia Pańskiego, abowiem słowa każdego staną się mu brzemieniem, gdyżeście wy wywrocili słowa Boga żywego, Pana zastępow, Boga waszego.
  37. Tak rzeczesz do proroka, Co tobie odpowiedział Pan: a co ku tobie mowił Pan:
  38. Iesli rzeczecie, Brzemię Pańskie: tedy oto tak mowi Pan, Iżeście rzekli to słowo Brzemię Pańskie, a iam do was wskazał żebyście niemowili Brzemię Pańskie.
  39. A dla tegoż oto ia porwę was, a wyrzucę was od obliczności moiey, y miasto to ktorem wam y oycom waszym dał.
  40. o Wy w wieczney sromocie y pohańbieniu zostaniecie, tak iż to zostanie w pamięci wiecznie.
      o Wyższey.20.v.11.

    Kapituła 24.
    ¶ 1. Opowieda wybawienie Zydow poimanych do Babilonu z Iechoniaszem krolem Iudskim. 2. Prorokuie przeciw Sedekiaszowi krolowi Ierozolimskiemu, y przeciw Żydom, y przeciw tym ktorzy pozostali w źiemi Iudskiey.

  1. Pan mi to okazał a oto kosze dwa pełne fig postawione były przed kościołem Pańskiem, potym gdy Nabuchodonozor krol Babiloński przeniosł Iechoniasza syna Ioakima krola Iudskiego, y książęta Iudskie, rzemieśniki y kowale z Ieruzalem, a zawiodł ie do Babilonu.
  2. Ieden kosz był pełen fig wybornych, iako prawie bywaią napirwey doyzrałe, a w drugim były barzo złe ktorych się przed ich złością ieść nie godziło.
  3. A Pan rzekł do mnie, Co widzisz Ieremiaszu: a iam powiedział, Widzę dobre figi y wyborne, y złe a barzo złe, tak że się ich ieść nie godzi przed ich złością.
  4. Y stało się słowo Pańskie do mnie mowiąc.
  5. Pan Bog Izraelski tak mowi, Iako figi ty są dobre, tak będę miał na dobrey baczności więźnie Iudskie ktorem wygnał z mieysca tego do ziemie Kaldeyskiey.
  6. A obrocę łaskawie oczy swe na nie, y przywiodę ie do ziemie tey, a pobuduię ie, y nie będę ich daley psował, wszczepię ie a nigdy ich nie wykorzenię.
  7. Dam im serce takie iż mię poznaią żem ia iest Pan, * Y będą ludem mym a ia będę Bogiem ich, abowiem się nawrocą ku mnie ze wszytkiego serca swego.
      * Niżey.31.v.33. Zyd.8.v.10.

  8. + A iako figi złe ktorych ieść nie mogą przed złością ich, tak postawię Sedekiasza krola Iudskiego y książęta iego y ine z Ieruzalem ktorzy pozostali w źiemi tey, y ty co mieszkaią w źiemi Egiptskiey.
      + Niżey.29.v.17.

  9. Podam ie w vtrapienie y w przenagabanie od wszytkich krolestw ziemie na pohańbienie, na przypowieść, za baśń, y za przeklęctwo po wszytkich miescach kędy ie wypędzę.
  10. A poslę na nie miecz, głod, mor, aż będą wytrawieni z źiemie tey ktorąm dał im y oycom ich.

    Kapituła 25.
    ¶ 1. Vkazuie pracą y pilność ktorą Pan miał około Zydow, aby ie przywiodł do siebie. 8. Groźi im przyściem krola Nabuchodonozora. 12. Obiecuie im wybawienie po siedmi dziesiąt lat. 15. Prorokuie przeciw wiele narodom pogranicznym Żydom. 34. Proroctwo przeciw pastyrzom y przełożonym ludu.

  1. Rzecz ktora była vczyniona do Ieremiasza o wszytkim ludu Iudskim czwartego roku za Ioakima syna Iozyaszowego krola Iudskiego. Ten rok był pirwszy Nabuchodonozora Krola Babilońskiego.
  2. Ktorą vczynił Ieremiasz do wszytkiego ludu Iudskiego, y do wszytkich mieszczan Ierozolimskich mowiąc.
  3. Od trzynastego roku Iozyasza syna Ammonowego krola Iudskiego aż do dnia dzisieyszego ktory iest dwudziesty y trzeci rok, Słowo Pańskie stało się ku mnie, y mowiłem do was, a czuyniem mowił, aleście wy nie słuchali.
  4. A Pan posłał do was wszytki sługi swoie proroki z wielką pilnością: Aleście wy ich niesłuchali, y nie nakłonialiście ku słuchaniu vcha swego.
  5. Gdy mowił, * Nawroć się teraz każdy od złościwey drogi swoiey, y od złosciwych zwyczaiow waszych, a będziecie mieszkać w źiemi ktorą wam Pan dał, y oycom waszym na wieki wiekow.
      * 2.Krol.17.v.19. Wyższey.18.v.11. Niżey.35.v.15. Ion.3.v.6.

  6. Nie naśladuycie bogow cudzych, abyście im służyć mieli y chwalić ie, ani mię ku gniewu sprawami rąk waszych wyzywaycie, a ia wam szkodzić nie będę.
  7. Aleście mię nie słuchali, mowi Pan, owszemeście mię wyzwali ku gniewu sprawami rąk waszych, na swe nieszczęście.
  8. A przetoż tak mowi Pan zastępow, Iżeście słow mych nie słuchali.
  9. Oto poslę a pobiorę ku sobie wszytki narody od pułnocy, mowi Pan, y Nabuchodonozora sługę moiego krola Babilońskiego, y przywiodę ie tu do tey ziemie przeciw mieszkaiącym w źiemi, y przeciw wszytkim tym przyległym narodom, a z gruntu ie wywrocę y położę w podziw, w poświstanie y w wieczne spustoszenie.
  10. Odeymę z pośrod ich głos wesela y głos radości, głos oblubieńca y głos oblubienice, głos żarn, y światłość pochodniey.
  11. A wszytka ziemia poborzona będzie y opustoszona, a ty narody służyć będą Krolowi Babilońskiemu przez siedmdziesiąt lat.
  12. + A gdy się wypełni lat siedmdziesiąt, nawiedzę krola Babilońskiego y narod ten mowi Pan, złości ich y źiemię Kaldeyczykow, ktorą ia obrocę w pustynią wieczną.
      + 2.Kron.36.v.22. 1.Ezdr.1.v.1. Niżey.29.v.10. Dan.9.v.2.

  13. Y przywiodę do ziemie tey wszytki słowa moie ktorem opowiedział przeciwko niey, wszytko to co iest w tych księgach napisano y co Ieremiasz prorokował przeciw tym narodom wszytkim.
  14. Abowiem też oni służyć będą wielu narodom y wielkim krolom, a oddam im wedle spraw ich, y wedle vczynkow rąk ich.
  15. Abowiem Pan Bog Izraelski tak do mnie mowił, Weźmi z ręki moiey kubek wina popędliwosci tey, y napoisz im wszytki narody do ktorych cię posyłam.
  16. Będąć pić z niego y zataczać się będą, y poszaleią dla miecza ktory posyłam miedzy nie.
  17. A Wźiąłem tedy kubek z ręki Pańskiey, y napawałem z niego wszytki narody do ktorych mię Pan posłał.
      A Prorok to czynił w widzeniu ktore iemu od Pana było podane, oznaymuiąc iż się to wszytko pewnie z czasem swym wypełnić miało.

  18. To iest do Ieruzalem y do miast Iudskich, do krolow ich y do książąt ich ku zborzeniu ich, a ku złożeniu ich na podziw, y na poświstowanie y na przeklęctwo, tak iako się to dziś okazało.
  19. Do Faraona krola Egiptskiego, do sług y do książąt iego, także y do wszytkiego ludu iego.
  20. Y do pospolstwa, y do wszech krolow ziemie Hus, y do wszech krolow ziemie Filistyńskiey, y do Askalon, do Gazy, do Akkaronu y do ostatkow Azotskich.
  21. Do Edom y Moab, także y do synow Ammonowych.
  22. Do wszytkich krolow Tyrskich, y do wszech krolow Sydońskich, y do krolow ktorzy są na wyspiech po oney stronie morza.
  23. Y do Dedan, do Tema, do Buz y do wszytkich tych ktorzy są w ostatecznych granicach.
  24. Do wszech krolow Arabskich, y pospolicie do wszytkich krolow ktorzy mieszkaią na puszczy.
  25. A do wszytkich Krolow Zambry y do wszech Krolow Elam, y do wszech krolow Medskich.
  26. Y do wszech krolow pułnocnych, bliższych y dalszych, ieden od drugiego, y do wszech krolestw ktore iedno są na ziemi, a Krol B Sezach po nich pić będzie.
      B To iest, Krol Babiloński.

  27. Y rzeczesz do nich, Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, Piycie a popiycie się, bluycie a powalaycie się, a nie wstaycie przed mieczem ktory na was puszczę.
  28. A iesliżby nie chcieli wźięć z ręki twey kubka ku piciu, rzeczesz im, Pan zastępow tak mowi, Wżdyć wam pić z niego.
  29. # Abowiem oto poczynam karanie od miasta ktore się ozywa imieniem moim, a wy izali się osiedzicie z pokoiem: Zaiste bez pomsty niebędziecie, abowiem przyzwałem miecz na wszytki mieszkaiące na ziemi, mowi Pan zastępow.
      # 1.Piotr.4.v.17.

  30. Będziesz tedy prorokował to wszytko przeciw im, a rzeczesz do nich, o Pan zaryczy z wysoka, a głos swoy wypuści z świętego przybytku swego, zaryczy nad mieszkaniem swoim wołaiąc iako ci ktorzy grona wytłaczaią w prasie, do wszytkich mieszkaiących na ziemi.
      o Ioel.3.v.16. Amos.1.v.2.

  31. Huk przyszedł aż do kończyn ziemie, abowiem Pan przą ma z pogany, a sądzi się z każdem ciałem, y da niepobożne pod miecz, mowi Pan.
  32. Tak mowi Pan zastępow, Oto nieszczęście wynidzie z iednego narodu na drugi, a wielki wicher wzbudzony będzie od kończyn ziemie.
  33. Y będą dnia onego od Pana pobici od iednego końca ziemie aż do drugiego, Nie będą ich płakać ani zbierać, ani ich pogrzebą, ale będą na ziemi iako gnoy.
  34. Wy pastyrze, wyicie a wołaycie, Y wy przełożeni nad trzodą walaycie się, abowiem dokonywaią się dni wasze, iż pobici a rozproszeni będziecie, y rozwalicie się iako naczynie drogie.
  35. Pastyrze vciec nie będą mogli, a przełożeni nad trzodą nie vydą.
  36. Głos wołania pastyrzow, y narzekanie przełożonych nad trzodami będzie słyszan, abowiem Pan poborzył pastwiska ich.
  37. Zginęły stanowiska spokoyne, dla zapalenia gniewu Pańskiego.
  38. Opuścił iamę swą iako lew, abowiem ziemia ich spustoszona iest przed zapalonym gniewem vciskaiącego, y przed popędliwością iego.

    Kapituła 26.
    ¶ 1. Oznaymuie Zydom skażenie kościoła dla złości ich. 8. Kapłani y prorocy grożą mu śmiercią. 10. Oskarżon iest przed książęty Iudskiemi. 12. Prorokuie powtore przeciwko Zydom. 16. Wolnym vczynion od książąt y od starszych. 17. Przełożeni przywodzą przykłady Micheasza y Vriasza syna Semeiego ku odparciu srogości kapłanow y Prorokow.

  1. Na początku Krolestwa Ioakima syna Iozyasza Krola Iudskiego, słowo to było podane od Pana, w ten sposob.
  2. Pan tak mowi, Stań w sieni domu Pańskiego, a mowi do wszytkich miast Iudskich, ktore się schodzą ku chwaleniu do domu Pańskiego, mowiąc do nich wszytki słowa, ktorem roskazał tobie abyś im opowiedział, a nie vymuy z nich by słowa.
  3. Iesliż snadź vsłuchaią a nawrocą się każdy od swey złey drogi, y mnie też będzie lito nieszczęścia ktorem dopuścić vmyslił na nie dla złości vczynkow ich.
  4. Y rzeczesz do nich, Tak mowi Pan, Iesli mię słuchać nie będziecie, a w zakonie tym ktorym wam dał chodzić nie będziecie.
  5. K temu słow sług moich prorokow nie posłuchacie, ktore do was posyłam vpominaiąc was y częstokroć przed czasem posyłaiąc, a wżdyście posłuszni nie byli.
  6. Tak vczynię domowi temu * iako y Sylo, a dam miasto to w przeklęctwo wszytkim narodom na ziemi.
      * 1.Sam.4.v.11.

  7. Tedy Kapłani, prorocy, y wszytek lud słyszeli Ieremiasza ty słowa opowiedaiącego w domu Pańskim.
  8. A gdy Ieremiasz dokończał mowić wszytkich słow ktore mu Pan roskazał mowić wszytkiemu ludowi, tedy kapłani, prorocy, y wszytek lud vłapili go mowiąc, Vmrzesz śmiercią.
  9. Czemuś prorokował w imię Pańskie: mowiąc, Ten dom stanie się iako Sylo, a miasto to spustoszone będzie, tak iż żaden nie zostanie coby w nim mieszkał. A tedy wszytek lud zgromadził się przeciw Ieremiaszowi w domu Pańskim.
  10. Y Książęta Iudskie słysząc wszytki ty słowa, przyszły z domu krolewskiego do domu Pańskiego, y zasiedli w przysionku brany nowey domu Pańskiego.
  11. Tedy kapłani y prorocy rzekli do Książąt y do ludu wszytkiego mowiąc, Mąż ten godzien iest śmierci, abowiem prorokował przeciw miastu temu, iakoście to sami w vszy swe słyszeli.
  12. A Ieremiasz mowił do wszytkich Książąt y do ludu wszego tymi słowy, Pan posłał mię ku prorokowaniu przeciw domowi temu y miastu temu to wszytko coście słyszeli.
  13. + Teraz tedy drog waszych y spraw waszych polepszaycie, a słuchaycie głosu Pana Boga waszego, a będzie Panu lito pomsty tey ktorą vmyslił dopuścić na was.
      + Wyższey.7.v.3.

  14. Iaciem oto iest w ręku waszych, vczyńcie ze mną co się wam zda nalepszego, a co się widzi przystoynieyszego w oczoch waszych.
  15. A wszakoż zrozumieycie a wiedzcie, iesliż mię zabiiecie, krewi niewinną wyleiecie przeciwko samym sobie, y przeciw miastu temu, y mieszczanom iego, abowiem Pan zapewneć mię posłał do was, abych wam w oczy mowił wszytko to.
  16. Tedy Książęta y wszytko pospolstwo rzekli do kapłanow y do prorokow, Żadney przyczyny śmierci nie masz w człowieku tym, abowiem mowi do nas w imię Pana Boga zastępow.
  17. Powstali tedy ludzie y starszy oney ziemie, ktorzy byli na tym zasiedli, y mowili do wszytkiego pospolstwa w ty słowa.
  18. # Michaesz Morastytczyk prorokował za czasow Ezechiasza Krola Iudskiego, y mowił do wszytkiego ludu Iudskiego, Pan zastępow tak mowi, Syon będzie poorana iako rola, a Ieruzalem złożone będzie na kupy, a gora domu Pańskiego będzie iako wierzchy lasow.
      # Mich.1.v.4. y 3.v.12.

  19. Ezechiasz Krol Iudski y wszytcy Żydowie, izali go zabili, izali się nie vlękli Pana, a prosili go, skąd było lito Panu pomsty ktorą Pan vmyslił był przeciwko im: a dla tego wielkiey się tu złosci dopuszczamy przeciw duszam naszym.
  20. Był też niektory prorokuiący w imię Pańskie Vryasz syn Sameiaszow z Karyatyarym, y prorokował też przeciw miastu temu, y przeciw ziemi tey prawie w tyż wszytki słowa Ieremiaszowe.
  21. Tedy Krol Ioakim y wszytko rycerstwo iego, y wszytcy Książęta słysząc słowa iego, szukali drogi ku zabiciu iego, co słysząc Vryasz vlękł się, a vciekszy przyszedł do Egiptu.
  22. Ioakim tedy posłał niektore do Egiptu, Elnatana syna Achoborowego, y drugie z nim.
  23. A ci przywiedli Vryasza z Egiptu, y stawili go przed Krolem Ioakimem ktory go mieczem zamordował, a wyrzucon trup iego miedzy groby pospolstwa.
  24. A wszakoż Achikam syn Safanow bronił Ieremiasza aby nie był wydan do rąk ludowi na śmierć.

    Kapituła 27.
    ¶ 1. Prorokuie przeciwko wiele pogranicznym Krolom, a napomina ie aby się poddali Krolowi Nabuchodonozorowi. 9. Napomina ie aby nie vfali prorokom y czarnoksiężnikom swoim. 12. Namawia Krola Sedekiasza y napomina go aby także vczynił. 16. Namawia kapłany. 19. Prorokuie o zburzeniu Kościoła przez Nabuchodonozora.

  1. Na początku Krolestwa Ioakima syna Iozyasza Krola Iudskiego słowo to podane iest do Ieremiasza od Pana w ten sposob.
  2. Pan tak rzekł do mnie, Vczyń sobie okowy y iarzmo, a włoż ie na szyię swoię.
  3. Y poslesz ie Krolowi Edomskiemu, y Krolowi Moabskiemu, y krolowi synow Ammonowych, y do Krola Tyrskiego, y do krola Sydońskiego, przez posły ty ktorzy przyszli do Ieruzalem do Sedekiasza Krola Iudskiego.
  4. A roskażesz im aby opowiedzieli panom swym, Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, Oto tak powiedzcie panom waszym.
  5. Iam sprawił ziemię, ludzi, y zwierzęta ziemskie mocą swą wielką, y ramieniem moim wyciągnionym, a dałem ią temu komu się mnie podobało.
  6. A teraz podałem wszytki ty ziemie w ręce Nabuchodonozora Krola Babilońskiego sługi moiego, Nad to ieszcze podałem mu wszytki zwierzęta polne aby służyli iemu.
  7. Y będą mu służyć narodowie wszytcy A y synowi y wnukowi iego, aż przyidzie czas ziemie iego, y iego samego, wiele narodow służyć mu będą y Krolowie wielcy.
      A Ewil Merodachowi y Balsazarowi.

  8. Y stanie się że narod y Krolestwo ktoreby nie służyło Nabuchodonozorowi krolowi Babilońskiemu, a tego ktoby niechciał podać szyie swey pod iarzmo Krola Babilońskiego, nawiedzę, mowi Pan, mieczem, głodem, y morem, aż ie zniszczę przez ręce iego.
  9. Wy tedy nie słuchaycie prorokow waszych, wieszczkow waszych y tych co sny swe powiedaią, czarownikow waszych, praktykarzow ktorzy wam powiedaią, Nie będziecie służyć krolowi Babilońskiemu.
  10. Abowiem wam oni przepowiedaią kłamstwo, aby was precz wyłączyli z źiemie waszey, a iżbych ia was wyrzucił abyście zginęli.
  11. Ale narod ktoryby podał szyię swą pod iarzmo Krola Babilońskiego, a ktoryby iemu służył, zostanie w źiemi iego, mowi Pan, aby ią orał y mieszkał w niey.
  12. Tedym też mowił do Sedekiasza Krola Iudskiego tyż wszytki słowa, mowiąc, Podaycie szyię pod iarzmo Krola Babilońskiego, a służcie iemu, y ludowi iego a będziecie żyć.
  13. Przeczże tedy pomrzeć chcecie ty y lud twoy od miecza, od głodu, y od powietrza: tak iako Pan opowiedział o narodzie ktoryby służyć niechciał Krolowi Babilońskiemu.
  14. Nie słuchaycież słow tych prorokow ktorzy do was mowią, Nie służcie Krolowi Babilońskiemu, Abowiemci wam kłamstwo opowiedaią.
  15. * Bo chociażem ia ich nie posłał, mowi Pan, a wżdy oni fałesznie w imię moie prorokuią, abych wygnał y wygubił, tak was iako y proroki co wam prorokuią.
      * Wyższey.14.v.14. y 23.v.21. Niżey.29.v.8.

  16. Mowiłem też do kapłanow y do ludu tego wszytkiego temi słowy, Pan tak mowi, Nie słuchaycie słow prorokow waszych ktorzy wam prorokuią mowiąc, Oto naczynia B domu Pańskiego prętko przywrocone będą z Babilonu, abowiemci wam kłamstwo prorokuią.
      B To iest, ony ktore tam były zawieźione z Iechoniaszem.

  17. Nie słuchaycież ich, ale służcie krolowi Babilońskiemu, chcecieli żyć, Bo przeczżeby miasto to miało przydź w spustoszenie:
  18. A iesliż są oni prorocy, y iesli iest słowo Pańskie z nimi, niech zabieżą modlitwami Panu zastępow, aby naczynia ktore pozostały w domu Pańskim, y w domu Krola Iudskiego, y w Ieruzalem, nie były zawieźione do Babilonu.
  19. + Abowiem Pan zastępow tak mowi, Co się tknie o onych słupiech, o kotle miedzianym, o podstawkach, y o inych naczyniach ktore zostały w mieście tym.
      + 2.Krol.25.v.13.

  20. Ktorych Nabuchodonozor nie zabrał, gdy zawiodł Iechoniasza syna Ioakimowego Krola Iudskiego z Ieruzalem do Babilonu, y wszytki slachcice z Iudy y z Ieruzalem.
  21. Pan tedy zastępow Bog Izraelski tak mowi o tych naczyniach ktore pozostały w domu Pańskim, y w domu krola Iudskiego, y też w Ieruzalem.
  22. Ty będą przeniesione do Babilonu, a będą tam aż do dnia onego gdy ie nawiedzę, mowi Pan, potym ie wyniosę a przyniosę ie na mieysce to.

    Kapituła 28.
    ¶ 1. Ananiasz syn Azurow prorokuie rzeczy sprzeciwne temu co opowiedał Ieremiasz. 9. Ieremiasz okazuie ktory iest znak prawdziwy, po ktorym znać proroki prawdziwe. 15. Gani Ieremiasz Ananiasza, a potwierdza to co przed tym prorokował przeciw Krolowi Sedekiaszowi. 16. Prorokuie przeciw Ananiaszowi opowiedaiąc śmierć iego.

  1. Przydało się potym roku onego na początku panowania Sadekiasza Krola Iudskiego w roku czwartym, miesiąca czwartego, iż Ananiasz syn Azurow prorok ktory był z Gabaon, mowił przeciw mnie w domu Pańskim przed kapłany y przed wszytkim ludem temi słowy.
  2. Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, Połamię iarzmo Krola Babilońskiego.
  3. Ieszcze niż dwie lecie wynidą, Ia przywrocę na to mieysce wszytki naczynia domu Pańskiego ktore Nabuchodonozor krol Babiloński pobrał z mieysca tego, a przeniosł ie do Babilonu.
  4. Y przywiodę na mieysce to, mowi Pan, Iechoniasza syna Ioakimowego Krola Iudskiego, y ony wszytki ktorzy są wywiedzieni z Iudy, a ktorzy zaszli do Babilonu: abowiem złamię iarzmo Krola Babilońskiego.
  5. A Ieremiasz Prorok rzekł do Ananiasza proroka tuż przed oczyma kapłanow y ludu wszytkiego, ktorzy stali w domu Pańskim.
  6. Rzekł tedy Prorok Ieremiasz, Niech tak będzie, a niech tak vczyni Pan, iż słowa twe ktore prorokuiesz vtwierdzi Pan, aby naczynia domu Pańskiego były przywrocone na mieysce to, y wszyscy ci ktorzy są przewiedzieni do Babilonu.
  7. Ale teraz słuchay oto słowa tego, co ia powiedam w twe vszy y w vszy ludowi wszytkiemu.
  8. Prorocy ktorzy przedemną y przed tobą z dawna bywali, prorokowali przeciw wielu ziemiam, y przeciw krolestwam sławnym, o walce, o głodzie, y o morze.
  9. A przytym prorok ktory opowiedał pokoy gdy się spełni słowo iego, tedy taki prorok poznan bywa iż iest posłan prawdziwie od Pana.
  10. Tedy Ananiasz prorok wźiął iarzmo z szyie Ieremiasza proroka, y złamał ie.
  11. Potym rzekł Ananiasz przed oblicznością ludu wszytkiego tym obyczaiem: Tak mowi Pan: Tym kształtem stłukę iarzmo Krola Nabuchodonozora krola Babilońskiego z szyie wszech narodow pirwey niż wyidą dwie lecie, Odszedł tedy Prorok Ieremiasz w drogę swą.
  12. A potym słowo Pańskie podane iest Ieremiaszowi gdy Ananiasz Prorok złamał iarzmo z szyie Ieremiasza proroka, w ten sposob.
  13. Idź a mow Ananiaszowi, Pan tak mowi: Złamałeś iarzmo drzewiane: ale na mieysce iego vczynisz iarzma żelazne.
  14. Abowiem Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, Włożyłem iarzmo żelazne na szyie tych wszytkich narodow aby służyli Nabuchodonozorowi Krolowi Babilońskiemu, a muszą mu służyć: dałem mu też społu wszytki źwierzęta ziemie.
  15. Tedy Ieremiasz ieszcze y to rzekł Ananiaszowi prorokowi, Teraz słuchay Ananiaszu, Nie słał cię Pan, a wżdyś ty vbeśpieczył lud ten w kłamstwie.
  16. A przetoż tak mowi Pan, Oto ia zdeymę cię z świata, a vmrzesz w tym roku: abowiemeś przyczyną był odstąpienia od Pana.
  17. Y vmarł Ananiasz prorok w onym roku miesiąca siodmego.

    Kapituła 29.
    ¶ 1. Pisze do poimanych ktorzy byli w więźieniu z Iechoniaszem Krolem Ierozolimskim. 8. Napomina żeby nie wierzyli prorokom fałesznym. 10. Obiecuie im nawrocenie do Ieruzalem po siedmidziesiąt lat. 16. Prorokuie przeciw Krolowi Sedekiaszowi y Zydom ktorzy pozostali w Ieruzalem. 21. Achab syn Kolaiego y Sedekiasz syn Semeiego fałeszni prorocy. 25. Listy Semeiasza Nehelamity przeciw Ieremiaszowi. 30. Ieremiasz prorokuie przeciw samemu Semeiaszowi.

  1. Ty są słowa listu Ieremiasza proroka ktory posłał z Ieruzalem do ostatkow starszych ktorzy byli w zagnaniu, y do Kapłanow, do prorokow, y do ludu wszytkiego ktore Nabuchodonozor przeniosł do Babilonu z Ieruzalem.
  2. Gdy Iechoniasz krol, y krolowa, y komornicy, y książęta Iudskie y Ierozolimskie, rzemieśnicy y kowale z Ieruzalem wyszli.
  3. Przez Eleasza syna Safanowego, y Gemariasza syna Helkiaszowego ktore Sedekiasz Krol Iudski posłał do Nabuchodonozora krola Babilońskiego do Babilonu.
  4. Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi do wszytkich ktorem ia przeniosł z Ieruzalem do Babilonu.
  5. Buduycie domy, y mieszkaycie w nich, szczepcie sady, a iedzcie owoce ich.
  6. Poymuycie żony, a rozradzaycie syny y corki, daycie żony synom waszym, a corki wasze za mąż wydaycie, aby rodziły syny y corki, rozmnażaycie się tam, y niech was nie vbywa.
  7. Szukaycie pokoiu temu miastu do ktoregom was przeniosł A modlcie się Panu za nie, abowiem za iego pokoiem w pokoiu zostaniecie.
      A Gdy nas Pan poda w ręce iakiego okrutnego nieprzyiaciela, tedy nie tylko iż mu poddani być mamy, ale też mamy się y Bogu za nim modlić.

  8. Abowiem Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, * Niech was nie zwodzą prorocy waszy co są miedzy wami, ani waszy guślnicy, Nie wierzcie we sny ktore się wam śnią.
      * Wyższey.14.v.14. y 23.v.21. y 27.v.15.

  9. Fałesznieć wam przez imię moie prorokuią gdyżem ich nie posyłał, mowi Pan.
  10. + Abowiem tak mowi Pan, Gdy się wypełni siedmdziesiąt lat w Babilonie nawiedzę was, a pobudzę łaskawą moię obietnicę nad wami iż was przywrocę do mieysca tego.
      + Wyższey.25.v.12. 2.Kron.36.v.23. 1.Ezdr.1.v.2. Dan.9.v.2.

  11. Bowiem to co myslę o ludu tym, mowi Pan, są mysli pokoiu, a nie żadnego nieszczęścia, ku podaniu wam dobrego dokończenia y nadzieie.
  12. Tedy wzywać mię będziecie a poydziecie drogami moimi, modlić mi się będziecie a wysłucham was.
  13. Szukać mię będziecie, y znaydziecie mię, gdyż mię szukać będziecie ze wszytkim sercem swoim.
  14. Będę od was naleźion, mowi Pan, a wasze więźnie przywiodę, y zgromadzę was ze wszech narodow y ze wszytkich miesc do ktorychem was wygnał, mowi Pan, y przeprowadzę was na to mieysce z kądem was wyniosł.
  15. Abowiemeście mowili, Pan nam wzbudził proroki w Babilonie.
  16. Gdyż Pan tym sposobem mowi o krolu ktory siedzi na stolicy Dawidowey, y o ludu ktory w tym mieście mieszka, o braciey ktorzy nie wyszli z wami do więźienia.
  17. Pan zastępow tak mowi, # Oto posyłam na nie miecz, głod, y mor, a vczynię ie iako figi zgniłe, ktorych się ieść nie godzi przed złością ich.
      # Wyższey.24.v.8.

  18. Y prześladować ie będę mieczem, głodem, y morem, a wszędzie ie będę nagabał po wszytkich krolestwach ziemie, y zostaną w złorzeczeniu, w podziwieniu, w poświstaniu, y w pohańbieniu, v wszytkich narodow miedzy ktore ie rozpędzę.
  19. Iż słuchać niechcieli słow moich mowi Pan, Gdym do nich słał sługi moie proroki ku ich pilnemu napominaniu, a wyście ich słuchać nie chcieli, mowi Pan.
  20. Wy tedy wszyscy com was przeniosł z Ieruzalem do Babilonu, słuchaycie głosu Pańskiego.
  21. Tak mowi Pan zastępow Bog Izraelski o Achabie synu Kolaiego, y o Sedekiaszu synu Semeiego, ktorzy wam fałesznie prorokuią w imię moie, Oto ie podam w ręce Nabuchodonozora Krola Babilońskiego, a pobiię ie tuż przed waszymi oczyma.
  22. Y wezmą sobie z nich takowe złorzeczenia wszyscy wygnańcy z Iudy ktorzy są w Babilonie, mowiąc, Niechay cię tak Pan skarze iako Sedekiasza y Achaba, ktore Krol Babiloński dał vpiec.
  23. Abowiem obrzydłość popełnili w Izraelu, gwałcili cudze żony, a opowiedali słowa fałeszne w imię moie, czegom ia im nie roskazował, o ktorey rzeczy ia sam wiem, y iestem swiadkiem iey, mowi Pan.
  24. A do Semeiasza Nehelamity mowi takowymi słowy.
  25. Oto tak mowi Pan zastępow Bog Izraelski, Iżeś twym imieniem posłał listy, do wszego ludu ktory iest w Ieruzalem, y do Zofoniasza syna Maasyiego kapłana, y do wszytkich kapłanow, mowiąc.
  26. Pan cię zostawił kapłanem na mieyscu Ioiady kapłana, abyś był strożem domu Pańskiego, nad każdym B zachwyconym w duchu y nad prorokuiącym, abyś go wsadził w kunę y w pęta.
      B Ty słowa należą na ony proroki ktorzy fałsz opowiedali.

  27. A przetoż teraz czemuś niepohamował Ieremiasza Anatotczyka ktory wam prorokuie:
  28. Abowiem posłał do nas do Babilonu mowiąc, Ieszczeć długo czekać, buduycie domy a mieszkaycie w nich, szczepcie sady, a pożywaycie owocow z nich.
  29. Tedy Zofoniasz kapłan czytał ten list przed Ieremiaszem.
  30. A słowo Pańskie podane było Ieremiaszowi w ten sposob.
  31. Posli do wszytkich wygnańcow słowa ty, Tak mowi Pan o Semeiaszu Nehelamicie, Iż wam Selemeiasz prorokował, a iam go nie słał a przywiodł was w omylne vfanie.
  32. A dla tegoż tak Pan mowi, Oto nawiedzę Semeiasza Nehelamitę y potomstwo iego, Żaden z narodu iego nie będzie mieszkał w pośrzodku ludu tego, a nie ogląda dobra ktorem obdarzę lud moy, mowi Pan: abowiem był przyczyną odporności przeciw Panu.

    Kapituła 30.
    ¶ 1. Opowieda przywrocenie Żydom z więźienia Babilońskiego. 8. Prorokuie o krolestwie Krystusowym, a obiecuie pokoy y bespieczeństwo wiernym. 11. Pan karze nieprzyiacioły swoie, a zachowywa swe. 12. Cieszy Żydy, a vkazuie im iż iedno po tąd byli karani dla złosci swoich. 17. Cieszy kościoł vmawiaiąc się z Ieruzalem, a opowieda naprawę iego. 23. Groźi niepobożnym y sprzeciwnikom kościoła.

  1. Potym stało się słowo Pańskie do Ieremiasza w ten sposob.
  2. Pan Bog Izraelski tak mowi, Pisz wszytki ty słowa ktorem do ciebie mowił w księgi.
  3. Abowiem oto dni prziydą mowi Pan, a przywrocę więźnie ludu moiego Izraelskiego y Iudskiego mowi Pan, y przywrocę ie do ziemie ktorąm dał oycom ich, y posiędą ią.
  4. A tyć są słowa ktore rzekł Pan nad Izraelem y nad Iudą.
  5. Pan tak mowi, Słyszelichmy głos straszliwy, strach a nie pokoy.
  6. Pytaycie się teraz a obaczcie możeli porodzić mężczyzna: Czemużem tedy widział ano każdy mąż chwyta się za biodry rękoma, iakoby ona niewiasta ktora rodzi, a przecz wszytki oblicza ich pobladły:
  7. * Biada, abowiem dzień ten wielki iest tak iż mu rownia niemasz, a iest czas vtrapienia Iakobowego, a wszakoż zachowan będzie od niego.
      * Ioel.2.v.11. Amos.5.v.18. Sof.1.v.14.

  8. I stanie się dnia onego mowi Pan zastępow, iż złamię iarzmo iego z szyie twoiey, a roztargnę związki twe, a nie będziesz więcey służył obcym.
  9. Ale służyć będą Panu Bogu swemu, y A Dawidowi krolowi swemu ktorego im wzbudzę.
      A To iest, Mesyaszowi.

  10. + Nie lękayże się sługo moy Iakobie, mowi Pan, ani się boy Izraelu, abowiem oto ia ratuię ciebie z źiemie dalekiey, y nasienie twoie z źiemie więźienia, Iakob nawroci się, y vspokoi się, a w przespieczeństwie zostanie, y żaden nie będzie co by go vstraszyć miał.
      + Ezai.44.v.2. Luk.1.v.71.

  11. Abowiem iestem z tobą mowi Pan, abych wybawił ciebie, a vczynię koniec ze wszytkiemi narody miedzy ktorem cię był rozproszył, a wszakoż nie vczynię tego abych cię dokonać miał, owszem cię sprawiedliwie karać będę, a nie wytracę cię z gruntu.
  12. Abowiem Pan tak mowi, B Rana twoia szkodliwa iest, a raz twoy iest nie vleczony.
      B W tych słowiech okazuie trapienie ktore Pan dopuścił na on lud.

  13. Żaden nie iest ktoryby się za tobą ziąć miał, a iżbyć plastr przyłożył, żadnego lekarstwa niemasz ktorećby było pożyteczne.
  14. Wszytcy miłoSnicy twoi zapomnieli cię, ani cię szukaią, abowiem cię vderzył raną nieprzyiacielską y okrutnym staranim, dla wielkosci nieprawosci twoiey, a przeto iż wźięły moc grzechy twoie.
  15. + Czemusz wołasz nad vtrapieniem twoiem: bolesć twoia iest cięszka, bom to vczynił tobie dla wielkosci nieprawosci twoiey, a przeto iż wźięły moc grzechy twoie.
      + Wyższey.15.v.18.

  16. A dla tego wszytcy ci ktorzy ciebie pożyraią pożarci będą, a wszytcy nieprzyiaciele twoi poydą do więźienia, y wszytcy ci co cię depcą podeptani będą, a dam ku łupowi wszytki ty co cię łupią.
  17. Abowiem przywrocęć zdrowie, y vleczę cię od ran twych mowi Pan, iż nazwali cię Syonem wygnania, tać iest ktorey żaden nie szuka.
  18. Tak mowi Pan, Oto ia przeprowadzę poimanie namiotow Iakobowych, a zmiłuię się nad mieszkaniem iego, y będzie miasto wybudowane na pagorku swoim, y pałac wystawion będzie wedle porządku swego.
  19. A wynidzie od nich chwała y głos weselących się, Rozmnożę ie a nie vmnieyszy się ich, y vwielbię ie, a nie będą C vmnieyszeni.
      C To proroctwo iest o naprawie kościoła ktore się przez Krystusa stało.

  20. Synowie iego będą iako y przed tym, a zgromadzenie iego przed obliczem mem zostanie, nawiedzę wszytki ty ktorzy ie trapią.
  21. Z niego wynidzie D mocarz, a z posrzodku iego panuiący nad nim, roskażę mu przydź ku sobie a prziydzie do mnie, abowiem ktoryż to iest co serce swe przykłonił ku mnie mowi Pan:
      D To iest Krystus Pan wynidzie z ludu tego wedle ciała.

  22. Y będziecie wy mnie ludem, a ia się stanę Bogiem waszym.
  23. Oto niepogoda Pańska ktora wychodzi z popędliwoscią iako wicher gwałtowny na głowie niepobożnych zostanie.
  24. Zapalenie gniewu Pańskiego nie odwroci się do tąd aż dokończy a wypełni vmyslenie serca swego. Wy to zrozumiecie E w ostatecznych swych czasiech.
      E To iest, przy skończeniu świata gdy ostateczny Sąd prziydzie.

    Kapituła 31.
    ¶ 1. Przekłada dobrodzieystwa Boże przeciw Zydom po wyściu z więźienia Babilońskiego. 3. Oznaymuie iż to wszytko pochodzi z szczerey dobroci Pana Boga. 6. Prorokuie o przywiedzieniu Izraelitow, to iest o dziesięciorgu pokoleniu. 10. Pan chce aby dobrodzieystwa iego po wszem świecie opowiedziane były. 13. Wypisuie wesele wiernych ktore przydź miało w kościele Bożym. 18. Nawrocenie człowieka z szczerey tylko samey łaski Bożey przychodzi. 20. Pan obiecuie Izraela przyiąć, za wdzięczny kościoł swoy. 29. Każdy vmrze dla złości swoiey. 33. Pan obiecuie wźiąć nowe przymierze z kościołem swoim, ktore na wieki trwać będzie. 34. Grzechy bywaią odpuszczane dla przymierza ktore Pan vczynił z kościołem swoim.

  1. W onych czasiech mowił Pan, A Będę Bogiem wszytkich domow B Izraelskich, a oni będą ludem moim.
      A To proroctwo iest o Krystusie y o krolestwie iego w kościele.
      B Tu rozumie wszytki wybrane ktorzy poszli z Izraela nie wedle ciała, ale wedle obrania y wedle obietnice.

  2. Tak mowi Pan, Lud ktory vszedł od C miecza nalazł łaskę na puszczy, a szedł do swego odpoczynienia Izrael.
      C Iakoby rzekł, ktory vszedł z rąk Faraonowych.

  3. Pan okazał się iemu od dawnego czasu, Vmiłowałem cię miłością wieczną, y dla tegoż vżyłem łaski nad tobą.
  4. Powtore pobuduię cię a zbudowana będziesz ty panno Izraelska, ieszcze będziesz ochędożona D bębny twemi, a poydziesz z igraiącemi do tańca.
      D Dawa znać o naprawie kościoła w ktorym iest wszytko iego wesele y roskosz.

  5. Ieszcze rozsadzać będziesz winnice na gorach Samaryiey, ogrodnicy będą szczepić, a owoce będą pospolicie zbierać.
  6. Abowiem oto będzie dzień w ktory strożowie zawołaią na gorze Efraim, Wstańcie a wstąpmy do Syonu do Pana Boga naszego.
  7. Bo tak mowi Pan, Weselcie się w radości Iakobowey, a rozraduycie się nad głową poganow, obiawiaycie, chwalcie, a mowcie, O Panie wybaw lud twoy ostatki Izraelskie.
  8. Oto przywrocę ie z źiemie pułnocney, a pozbieram ie z kończyn ziemie, miedzy ktoremi będą ślepi, chromi, brzemienna y położnica po społu, gromada wielka wroci się tu.
  9. Odeydą z płaczem E ale ia w miłosierdziu przywrocę ie, a przeprowadzę ie przez bystre strumienie wod, y prostą drogą, nie potkną się na niey: abowiem iestem Izraelowi oycem, a Efraim iest moy pierworodny.
      E Drudzy czytaią, prziydą z płaczem ktory im prziydzie z radości po długim trapieniu.

  10. Pogani słuchaycie słowa Pańskiego, a opowiedaycie wyspom ktore są daleko, a mowcie, On ktory rozproszył Izraela zbierze go, a strzedz go będzie iako pasterz trzody swey.
  11. Abowiem wykupi Pan Iakoba a wybawi go z rąk możnieyszego niż on sam.
  12. Prziydą tedy, a chwalić go będą na F wysokości Syonu, Zbieżą się do dobr Pańskich, do zboża, do wina, do Oliwy, y do iagniąt y do cieląt: a dusza ich stanie się iako ogrod wilgotny, tak iż nigdy nie vczuią boleści.
      F Rozumie o Kościele w ktorym sobie Pan Bog obrał chwałę swą. A przetoż zboże wino y ine rzeczy rozumie dobra duchowne, ktore w nim bywaią szafowane.

  13. A tedy Panna rozkocha się G w tańcoch, młodzieńcy y starszy społem: obrocę płacz ich w wesele, pocieszę ie y rozweselę ie od smutku ich.
      G To iest, w zebraniu wiernych.

  14. Y napoię H tłustością chuć kapłanow, a lud moy nasyci się dobrami moiemi, mowi Pan.
      H Przez tłustość rozumie ducha mądrości y vprzeymości.

  15. Pan tak mowi, * Głos I narzekania y płaczu gorzkiego, vsłyszan iest na wysokości Rachele K płaczącey synow swych, ktora się niechciała vcieszyć dla nich, przeto iż ich nie L masz.
      I Tu okazuie w iakim przed tym kościoł Boży vtrapieniu był chcąc potym okazać iakie było ich wesele prziszłe.
      K Przez Rachelę matkę Baniaminowę, rozumie wszytko pokolenie Izraelskie.
      L To iest, Iż byli w więźieniu, a żaden z nich w źiemi nie został.

      * Mat.2.v.18.

  16. Tak mowi Pan, Zadzierż głosu twego od płaczu, a oczy twych od łez, abowiem M praca twoia zapłatę swą mieć będzie, mowi Pan, Y nawrocą się z źiemie nieprzyiacielskiey.
      M To iest, nieszczęście twoie w ktorym iesteś.

  17. Iest ieszcze nadzieia w twoich dnioch ostatecznych, mowi Pan, Bo nawrocą się synowie twoi do granic swoich.
  18. Vsłyszałem N Efraima narzekaiącego, Pokarałeś mię, a iestem pokaran iako cielec nie okrocony: Nawroćże mię a nawrocon będę: abowiemeś ty iest Pan Bog moy.
      N Przez Efraima rozumie lud wszytek ktory był w więźieniu.

  19. Zaiste potym gdym iest nawrocon byłem o żałościw, a potym gdym się vznał vderzyłem się w biodra moie, zasromałem się y byłem zawstydzonym: przeto żem cierpiał za wszeteczeństwo młodości moiey.
      o Załowałem przewinienia mego.

  20. P Efraim, Izali iest wdzięcznym synem moim, y dziecięciem roskosznym: a wszakoż od tąd iakom począł mowić k niemu ieszcze nań pamiętać będę, Y dla tego wnętrzności moie wzruszyły się nad nim, a będę iemu miłościw, mowi Pan.
      P Iakoby rzekł, Nie iest mi wdzięcznym dla swoich złości, y przetożem go dla nich karał.

  21. Q Poczyń sobie kopce, y poczyń sobie mogiły a obacz ścieszkę y drogę po ktorey chodzisz. Panno Izraelska nawroć się, nawroć się do miast twych.
      Q Iakoby rzekł, Naznaczcie sobie dobrze drogę tę ktorą idziecie do więźienia, Abowiem zasię tedyż się z niego wrocicie do domow swoich.

  22. Dokądże się tak R tułać będziesz corko swawolna: abowiem Pan stworzy rzecz nową na ziemi: Niewiasta S ogarnie męża.
      R To iest, y długoż będziesz błądzić żywąc bez zakonu.
      S Prorok opowiedaiąc o nawroceniu z więźienia Babilońskiego, ktore było figurą więźienia grzechu, za razem vkazuie sposob ktorem się to wybawienie stać miało, to iest, Mesyasza ktory wynidź miał z niewiasty, A to było iście rzecz nowa na ziemi że się z panny narodzić miał.

  23. Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, Ieszcze słowo to powiedać będą w Iudzie y w mieściech iego gdy wywiodę więźnie ich, Pan niech tobie błogosławi o mieszkanie sprawiedliwości y goro swięta.
  24. A będą w niey mieszkać Iuda y wszytki miasta iego społu, oracze y ci co z trzodami swemi chodzą.
  25. Abowiem ochłodziłem duszę spracowaną, a napełniłem każdą duszę zchorzałą.
  26. T Y dla tego ocuciłem się, a poyzrałem, a ono sen moy był wdzięczny.
      T Iakoby rzekł, Ia Ieremiasz miałem widzenie to o Mesyaszu przez sen, ktore widząc ocuciłem się z radością.

  27. V Oto dni przychodzą, mowi Pan, w ktorych posieię dom Izraelski y dom Iudski nasieniem człowieczem, y nasieniem bydlęcem.
      V To iest, rozmnożę y vbogacę.

  28. A iakom nad nimi czuł, abych ie był precz wykorzenił, y pokaźił, a iżbych ie był rosproszył, pogubił, y potarł: tak nad nimi czuć będę, abych ie pobudował, y wszczepił, mowi Pan.
  29. + Za onych czasow nie będą daley mowić, Oycowie iedli iagodę kwaśną, a synom zęby cierpną.
      + Ezech.18.v.2.

  30. Ale każdy zemrze w złości swoiey, a ktoryby kolwiek człowiek iadł iagodę kwaśną scierpną zęby iego.
  31. # Oto dni prziydą, mowi Pan, w ktorych vczynię X nowe przymierze z domem Izraelskim y z domem Iudskim.
      X Przymierze Pańskie z Oycy tak przed daniem zakonu iako y po zakonie, iednoż iest vgruntowane na Panu Iezusie y vtwierdzone we krwi iego, nad ktore żadnego inego nie masz, A wszakoż Pismo nazywa nowym przymierzem zupełne obiawienie Pana Krystusowe y darow Ducha Świętego, ktore bywaią doskonale szafowane w kosciele iego, co y przed tym oycowie obaczali w onych cienioch y cerymoniach zakonnych. A z teyże prziczyny iest nazwane inem przymierzem, to iest starem, względem onego ktore iest w doskonałey światłości.

      # Zyd.8.v.8.

  32. Nie według onego przymierza ktorem vczynił z oycy ich w on dzień w ktorym vchwycił rękę ich, abych ie wywiodł z źiemie Egiptskiey, ktore przymierze oni zgwałcili, aczkolwiekem im był prawie iako małżonkiem, mowi Pan.
  33. Abowiem to iest przymierze, ktore postanowię z domem Izraelskim po tych dnioch, mowi Pan, o założę zakon moy we wnętrznościach ich, a napiszę gi na sercach ich, y stanę się Bogiem ich, a oni zostaną ludem moim.
      o Wyższey.24.v.7. Luk.1.v.73. Zyd.8.v.10.

  34. * Każdy Y nie będzie daley vczył bliźniego swego, ani mąż brata swego, mowiąc, Poznaycie Pana, abowiem oni wszytcy poznaią mię od namnieyszego z nich, aż do nawięczszego, + gdyż przepuszczę nieprawościam ich, a nie będę daley pamiętał grzechow ich.
      Y Nie rozumie tu aby iuż nauki nie miało być potrzeba w Kościele, abowiem posługa w słowie Bożym wieczna iest w kościele ale rozumie prędką y powolną chęć ludzką ku słuchaniu słowa Bożego y vprzeymą miłość ktorą Pan Bog położy w sercach ich czego ludzie doydź nie mogą z nauki zakonney.

      * Ezai.54.v.13. Ian.6.v.45. + Dźie.10.v.43.

  35. Tak mowi Pan, Ktory dawa Słońce dla iasnosci we dnie, a Miesiąc y gwiazdy sprawuie dla swiatłosci w nocy, ktory wzrusza morze, aby się burzyły nawałności iego, imię iego iest Pan zastępow.
  36. Sprawy ty, iesli mogą być odięte odemnie, mowi Pan Z tedyć też vstanie nasienie Izraelskie iż nie będzie narodem przedemną po wszytki czasy.
      Z Iakoby rzekł, Iesli Słońce y Miesiąc y gwiazdy świecić będą do skończenia świata wedle postanowienia moiego, a inaczey się to nie zmieni, Także y lud Boży na wieki trwać będzie, a żaden iemu nie zaszkodzi, gdzie tu oto prorok rozumie wieczne Krolestwo Pana Krystusowe y kościoła iego.

  37. Pan tak mowi, Iesliż nieba wzgorę rozmierzone być mogą, a grunty ziemie na doł iesli mogą być doscignione, tedy ia też odrzucę wszytko nasienie Izraelskie, dla wszytkiego tego co vczynili, mowi Pan.
  38. Oto dni przychodzą, mowi Pan, w ktorych miasto będzie zbudowane Panu, od wieże AA Hananeel, aż do brany narożney.
      AA Hananeel była wieża w Ieruzalem gdzie był Caighaus.

  39. A ieszcze wynidzie sznur y daley imo nię na pagorek BB Gareb, y okrąży Goat.
      BB Gareb y Goat były niektore mieysca przy Ieruzalem, w ktorych słowiech dawa znać iż miasto miało być daleko budownieysze y więczsze przez ktore tu rozumie kościoł Boży.

  40. Y wszytkę dolinę trupow y popiołow, y wszytki role aż do potoku Cedron, a do wegła brany końskiey ku wschodu słońca: Takieć będzie miesce poświęcone Panu, nie będzie wykorzenione ani daley zburzone na wieki.

    Kapituła 32.
    ¶ 1. Ieremiasz wsadzony do więźienia, prorokuie o skażeniu Ieruzalem, a iż Sedekiasz krol miał być poiman. 6. Opowieda wyście Zydow z więźienia Babilońskiego. 17. Modli się Panu przepatruiąc poimanie Ierozolimskie. 26. Pan opowieda iemu, iż potrzeba aby Ieruzalem zepsowane było, a iżby Zydowie dla złości swych zawiedzieni byli do Babilonu. 37. Obiecuie iż ie ma potym wywieść do Ieruzalem, a z niemi wźiąć wieczne przymierze.

  1. Słowo ktore podane było od Pana Ieremiaszowi roku dziesiątego za Sedekiasza Krola Iudskiego, ktory iest osmynasty rok Nabuchodonozora.
  2. A w ten czas woysko krola Babilońskiego obległo było Ieruzalem, a Ieremiasz prorok zamknion był w przysionku ciemnice, ktora była w domu Krola Iudskiego.
  3. Abowiem Sedekiasz krol dał go wsadzić przeto, iż on prorokował tak mowiąc, Pan tak mowi, Oto podam miasto to w ręce krola Babilońskiego, y weźmie ie.
  4. A Sedekiasz krol Iudski nie vydzie rąk Kaldeyczykow, owszem będzie podan w ręce Krola Babilońskiego, y vstnie z nim mowić będzie, a ogląda go okiem w oko.
  5. Y zawiedzie Sedekiasza do Babilonu, y będzie tam dotąd aż go nawiedzę, mowi Pan, A iesliż z Kaldeyczyki bitwę ztoczycie, nie poszczęści się wam.
  6. Y rzekł Ieremiasz, Słowo Pańskie iest mnie podane, w ten sposob.
  7. Oto Hanameel syn Selluma stryia twego, przyidzie k tobie mowiąc, Kup sobie imienie moie ktore iest w Anatot, abowiem bliskością na cię przypada prawo wykupna.
  8. Hanameel tedy syn stryia mego, przyszedł do mnie według słowa Pańskiego do przysionku ciemnice, y rzekł ku mnie, Kup proszę cię imienie moie, ktore iest w Anatot w źiemi Beniamin, abowiem prawem dziedzicznym na cię przysłuszy, a to tobie właśnie kupno należy, a przetoż ie kup sobie, bom zrozumiał że tak chce mieć słowo Pańskie.
  9. A tak kupiłem imienie od Hanameela syna stryia mego ktory był w Anatot, a odliczałem mu pieniądze siedmi A Syklow y dziesięć srebrnikow.
      A O tym Syklu patrzay w.1.Moiże. Kap.23.v.15.

  10. Y vczyniłem zapis, a zapieczętowałem go, a przyzwałem do tego swiadki, a odważyłem srebro na wadze.
  11. A potymem wźiął tenże zapis zapieczętowany, wedle prawa y zwyczaiu, y wyiąłem z osobna minutę iego.
  12. Y oddałem list kupna Baruchowi synowi Neryego, synowi Mahasyego, tuż przy bytności Hanameela stryia mego, y przy bytności świadkow ktorzy byli popisani na liście kupna, y przed oblicznością wszytkich Żydow ktorzy siedzieli w przysionku ciemnice.
  13. Y roskazałem Baruchowi tuż przed nimi.
  14. Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, Weźmi listy kupna zapieczętowane, y listy otworzone, a położ ie w naczyniu glinianym, aby długo trwać mogły.
  15. Abowiem Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, Ieszcze domy, role, y winnice będą kupowane w źiemi tey.
  16. A potym kiedym dał list kupna Baruchowi synowi Neryego, modliłem się Panu, mowiąc.
  17. Ach Panie Boże, Otoś ty stworzył niebo y źiemię możnością twą wielką, y ramieniem twoim wyciągnionym, a nic nie iest przed tobą niepodobnego.
  18. * Ktory czynisz miłosierdzie nad tysiącmi, a obracasz złości oycowskie na łono synow ich po nich, Boże wielki a możny, ktorego imię iest Pan zastępow.
      * W.2.Mo.34.v.7. w 5.Mo.5.v.9.

  19. Wszech namożnieyszy w radzie, a wielki w sprawach swoich, abowiem oczy twoie otworzone są nad wszytkimi drogami synow ludzkich abyś odpłacił każdemu wedle vczynkow iego, y według owocu wynalaskow iego.
  20. Ktoryś zostawił cuda y dziwy w źiemi Egiptskiey aż do dnia dzisieyszego w Izraelu y w ludziech, czyniąc sobie sławne imię, iako się to y dziś okazuie.
  21. Y wywiodłeś lud twoy Izraelski z źiemie Egiptskiey, z znamiony y z cudami, ręką możną, y ramieniem wyciągnionem, y z strachem wielkim.
  22. A podałeś im ziemię tę, ktorąś zaprzysiągł dać oycom ich, ziemię opływaiącą miodem y mlekiem.
  23. Do ktorey weszli y posiedli ią, ale nie chcieli być posłusznymi głosowi twoiemu, ani chodzili w zakonie twoim, ani też czynić chcieli wszytkiego tego, coś ty przykazował im, Z kąd oto dopuściłeś przyść na nie temu wszemu nieszczęściu.
  24. Oto baszty stanęły przeciw miastu temu ku wźięciu iego, a miasto podane iest w ręce Kaldeyczykom szturmuiącym do niego, mocą miecza, głodu, y moru, a wszytko coś opowiedział tak się stało, iako to oto y sam baczysz.
  25. A ty do mnie mowisz, o Panie Boże, Kup sobie imienie za gotowe pieniądze, a weźmi świadki, gdyż oto miasto to przydzie w ręce Kaldeyczykom.
  26. Ale słowo Pańskie było podane Ieremiaszowi w ten sposob.
  27. Oto iestem Pan Bog wszelkiego ciała, izali co v mnie iest niepodobnego:
  28. A dla tegoż tak mowi Pan, Oto podam miasto to w ręce Kaldeyczykom, y w ręce Nabuchodonozora krola Babilońskiego, a weźmie ie.
  29. Kaldeyczycy ktorzy czynią szturmy ku miastu temu, wnidą do niego y popalą ie y wszytki domy iego, na ktorych dachoch kadzili Baalowi, a czynili ofiary mokre bogom cudzym wyzywaiąc mię ku gniewu.
  30. Abowiem synowie Izraelscy y synowie Iudscy, ieszcze od młodości czynią to co się mnie nie podobało, y synowie Izraelscy wyzwali mię przeciw sobie sprawami rąk swych mowi Pan.
  31. A miasto to wzruszyło gniew y popędliwosć moię przeciw sobie, ieszcze od onego dnia iako iest zbudowane, aż oto do dnia tego, abych ie oddalił od obliczności moiey.
  32. Dla wszelkiey złości synow Izraelskich, y synow Iudskich ktorą czynili, poruszaiąc mię tak sami, iako y krolowie ich, Książęta, kapłani, y prorocy ich, mężowie Iudscy y mieszczanie Ierozolimscy.
  33. A obrocili się ku mnie tyłem, a nie obliczem, y gdym ie nauczał przed czasem vpominaiąc, nie byli posłuszni napominaniu memu, ani się polepszyli.
  34. + Ale położyli obrzydłości swe w domu tym, ktory się ozywa imieniem moim, ku pomazaniu iego.
      + 2.Krol.21.v.4.

  35. Y wybudowali kaplice wysokie Baalowi, ktore są na dolinie synow Hennom, kędy przenaszali przez ogień syny y corki swoie B Molochowi, czegom ia im nie roskazował, anim o tym nigdy myslił, żeby kiedy taką obrzydłość czynić mieli, przywodząc w grzech Iudę.
      B O tym bałwanie Molochu patrz w 3.Mo.18.v.21.

  36. A teraz dla tego Pan Bog Izraelski mowi o mieyscu tym, o ktorym wy powiedacie, Podane będzie w ręce krola Babilońskiego, mieczem, głodem, y morem.
  37. Oto ia zgromadzę ie ze wszytkich ziem do ktorychem ie był wyrzucił, w popędliwości moiey y w gniewie moim, y w zagniewaniu wielkim, Y dam się im zasię wrocić do miesca tego, w ktorym bespiecznie mieszkać będą.
  38. Oni będą ludem moim, a ia będę Bogiem ich.
  39. # Y dam im serce iedno, y drogę iednę, aby się mnie vstawicznie bali, a iżby się im dobrze działo y synom ich na potym.
      # Ezech.11.v.19.

  40. A vczynię z nimi przymierze wieczne, y nie odstąpię na zad od nich abych im dobrze czynił, owszem położę boiaźń moię w sercu ich, iżby odemnie nie odstępowali.
  41. Y rozkocham się w nich czyniąc im dobrze, wszczepię ie w źiemi tey w prawdzie ze wszytkiego serca mego y ze wszytkiey swey dusze.
  42. Abowiem Pan tak mowi, Iakom oto przywiodł wszytko to złe na lud ten, tak przywiodę na nie wszytko dobre ktorem obiecał im.
  43. A pola w źiemi tey będą mieć gospodarze o ktorey wy powiedacie, Spustoszona iest, a nie masz w niey ni człowieka, ni bydlątka, bo iest podana w ręce Kaldeyczykom.
  44. Będą kupować role za pieniądze, a będą czynić zapisy, y będą zapieczętowane, y będą brać k temu świadki w źiemi Beniamin, y wszędy około Ieruzalem, y w miastach Iudskich, w miasteczkach na gorach, w miasteczkach polnych, y w miasteczkach ktore są ku południowi, abowiem nawrocę poimane ich, mowi Pan.

    Kapituła 33.
    ¶ 1. Przedsię nieprzestawa opowiedać o przywroceniu Zydow y naprawie Ieruzalem. 15. Prorokuie o krolestwie Krystusowym y o pokoiu a bespieczeństwie wiernych, za czasu iego. 19.y.25. Vkazuie przymierze, ktore kościoł ma przez Krystusa iż ma być mocne y nie zgwałcone. 22. Opowieda nasienie kościoła niezliczone.

  1. A słowo Pańskie stało się powtore do Ieremiasza gdy ieszcze był zamkniony w przysionku ciemnice, w ten sposob.
  2. Tak mowi Pan, Sprawca iego Pan, ktory A ią wybudował, aby ią vmocnił, imię iego iest Pan.
      A To iest Syon.

  3. Wołay do mnie, a odpowiem tobie, a opowiemci rzeczy wielkie y skryte, ktorycheś ty nie znał.
  4. Abowiem Pan Bog Izraelski tak mowi, Co się dotycze, domow, miast, y domow Krolow Iudskich, ktore są pokażone taranmi y mieczem.
  5. Y dla tego iż wyciągnęli walczyć przeciw Kaldeyczykom, aby były napełnione trupy ludzkimi, ktorem pobił w gniewie y w popędliwości moiey, gdym zakrył oblicze swe od miasta tego, prze ich wszelką złość.
  6. Oto vleczę ie y vzdrowię, abowiem o nich pracą mieć będę, y obiawię wielkość pokoiu y prawdy.
  7. Y wywiodę poimane z Iudy y poimane z Izraela, a pobuduię ie iako y przed tym.
  8. Y oczyścię ie od wszelakiey nieprawości ich ktorą przeciw mnie zgrzeszyli, y przepuszczę wszytkim złościam ich, ktorymi obraźili mię y obruszyli.
  9. Y staną się mnie sławą, radością chwałą, y wielmożnoscią przed wszytkimi narody, ktorzy vsłyszą wszytko dobre, ktore ia vczynię nad nimi, Y vlękną się a zadrżą słysząc o szczęściu ich, y o pokoiu ktory vczynię nad miastem.
  10. Pan tak mowi, Na miescu tym co o nim powiedacie że iest pustynią a iż niemasz żadnego człowieka ani bydlęcia w mieściech Iudskich po vlicach Ieruzalem, ktore są spustoszone, gdzie ani człowieka, ani bydlęcia, ani żadnego mieszkaiącego tam nie masz.
  11. Ieszcze tam będzie słyszan głos radości y wesela, głos oblubieńca y oblubienice, głos tych co mowią, Chwalcie Pana zastępow, abowiē Pan dobry iest, a dobrotliwość iego iest na wieki, ieszcze głos tych co przynosić będą ofiarę chwały do domu Pańskiego, abowiem przywrocę ziemie iako y przed tym, mowi Pan.
  12. Tak mowi Pan zastępow, Na mieyscu tym ktore iest opuszczone, a co w nim nie masz człowieka ani bydlęcia, ieszcze będzie we wszytkich miastach iego mieszkanie pastyrzom gdzie będą odpoczywać trzody.
  13. Y w miastach gornych, y w miasteczkach polnych, y w tych miasteczkach co ku południu są w źiemi Beniamin, y wszędy około Ieruzalem, y w miastach Iudskich, ieszcze przechodzić będą trzody pod rękę liczących ie, mowi Pan.
  14. + Oto dni przychodzą, mowi Pan w ktorych vtwierdzę słowo dobre, ktorem wyrzekł o domu Izraelskim y o domu Iudskim.
      + Wyższey.23.v.5.

  15. A w onych dnioch y za onych czasow, vczynię to iż wyroście Dawidowi B Latorosl sprawiedliwosci, a czynić będzie C sąd y sprawiedliwość na ziemi.
      B Ta latorosl iest Krystus.
      C W tych słowiech oznaymuie vrząd Pana Krystusow.

  16. W onych dnioch D Iuda zbawion będzie, a E Ieruzalem w beśpieczeństwie mieszkać będzie: A oto go nazywać będą, F Pan sprawiedliwość nasza.
      D To iest, wierni ktorzy wiarą Krystusa wyznawaią.
      E To iest, Kościoł Pański nie będzie się bał żadnych nieprzyiacioł.
      F O tym patrz zrozumienia dostatecznieyszego. 1.Kor. 1.Kap.

  17. Abowiem Pan tak mowi, G Nigdy wykorzenion nie będzie z Dawida potomek siedzący na stolicy w domu Izraelskim.
      G Okazuie wieczne krolestwo Krystusowe.

  18. Y nigdy z kapłanow Lewi nie zginie H potomek przedemną, ofiaruiący zapalne ofiary a kadząc, y czyniąc obchody swięte aż na wieki.
      H Potomek Kapłański iest Krystus, według porządku Melchisedekowego, ktorego ofiara znaczyła się w onych ofiarach zakonnych.

  19. A słowo Pańskie stało się do Ieremiasza, w ten sposob.
  20. Iesliż złamać możecie vmowę moię ktorąm ia vczynił ze dniem y nocą, tak iżby dzień abo noc nie miała doidź w czas swoy.
  21. Także będziecie mogli złamać y tę vmowę moię z Dawidem sługą moim, iż żaden z synow iego nie będzie panował na stolicy iego: ani Lewitowie y kapłani słudzy moi.
  22. Iako gwiazdy niebieskie zliczone być nie mogą, ani piasek morski może być zliczon, tak rozmnożę nasienie Dawida sługi moiego: y Lewity ktorzy mnie służyć będą.
  23. A słowo Pańskie podane iest Ieremiaszowi, w ten sposob.
  24. Izali nie baczyłeś co ten lud mowił: I Dwoie pokolenie ktore był Pan obrał, odrzucił: K y wzgardzili lud moy, iakoby iuż nigdy więcey nie był narodem przed nimi.
      I To iest, Iuda y Baniamin.
      K Rozumie o Kaldeyczykoch.

  25. Tak mowi Pan, Iesli vmowa moia nie iest mocna ze dniem y z nocą, a ieslim porządku niebu y źiemi nie vstawił.
  26. Tedyć też nasienie Iakoba y Dawida sługi moiego odrzucę, nie biorąc daley z nasienia iego, ktoryby miał panować nad nasieniem Abrahama, Izaaka, y Iakoba: abowiem przywrocę ie z więźienia ich, a będę im miłościw.

    Kapituła 34.
    ¶ 1. Posłan iest do Sedekiasza aby mu opowiedział popsowanie Ieruzalem. 8. Gani Zydy przeto iż się podali za złościami swemi. 18. Groźi im że ie chce podać w ręce nieprzyiacioł ich dla onych złości.

  1. Słowo ktore podane było Ieremiaszowi od Pana, gdy Nabuchodonozor Krol Babiloński, y wszytko woysko iego, y wszytki Krolestwa ziemi, ktore były pod mocą ręki iego, y wszyscy narodowie, walczyli przeciw Ieruzalem, y przeciw wszem miastam iego, mowiąc.
  2. Pan Bog Izraelski tak mowi, Idź a mowi Sedekiaszowi Krolowi Iudskiemu, a powiedz mu, Tak mowi Pan, Oto podam miasto to w ręce Krola Babilońskiego, a on ie ogniem popali.
  3. Y nie vydziesz z ręki iego: ale będziesz poiman y podan do rąk iego, a oczy twe oglądaią oczy Krola Babilońskiego: a będzie ktobie vstnie mowił, y wnidziesz do Babilonu.
  4. A wszakoż ty Sedekiaszu Krolu Iudski słuchay słowa Pańskiego, Pan tak mowi o tobie: Nie vmrzesz od miecza.
  5. Ale vmrzesz w pokoiu, a iako byli paleni przeszli krolowie przodkowie twoi co byli przed tobą, tak y ty A spalon będziesz, a płakać cię będą mowiąc, Ach panie: gdyżem ia to opowiedział, mowi Pan.
      A To iest, będziesz pochowan vczciwie z wonnymi rzeczami, ktore więc palono gdy chowano Krole.

  6. Opowiedział tedy Ieremiasz Sedekiaszowi Krolowi Iudskiemu wszytki ty słowa w Ieruzalem.
  7. A woysko Krola Babilońskiego walczyło przeciw miastu Ieruzalem, y przeciw wszem miastam Iudskim pozostałem, iako było Lachis y Azeka: abowiem ty pozostały były miedzy miasty Iudskiemi iako obronnieysze.
  8. Słowo ktore iest podane do Ieremiasza gdy Sedekiasz wszedł w przymierze ze wszytkim ludem co był w Ieruzalem, aby mu B wolność opowiedział.
      B Ktora bywa wedle zakonu o czym patrz w 2.Moi.21.v.2. y w 5.Mo.15.v.12.

  9. Aby każdy wolno puścił sługę swego y służebnicę swą, Hebreyczyka y Hebreyczyczkę, żeby żaden z nich nie służył Żydowinowi bratu swemu.
  10. Gdy tedy wszytki Książęta y lud wszytek, ktorzy weszli w przymierze słyszeli, iżby każdy wolno puścił sługę swego y służebnicę swoię, aby im więcey nie służyli, byli posłusznemi temu, y puścili ie wolno.
  11. Ale gdy się to stało, żal im tego było, y z nowu sługi swe y służebnice swe zniewolili sobie, ktore byli wolno wypuścili.
  12. Zatym słowo Pańskie od Pana stało się do Ieremiasza, w ten sposob.
  13. Pan Bog Izraelski tak mowi, Wszedłem w przymierze z oycy waszemi dnia onego w ktorym ie wywiodł z źiemie Egiptskiey z domu niewoley, mowiąc.
  14. Po siedmi lat, niech każdy wypuści brata swego Hebreyczyka kupnego: będzieć służył przez sześć lat: potym go wolno puścisz: Ale oycowie waszy nie słuchali mię ani vcha swego ktemu przykłonili.
  15. Y wy nawrociliście się dziś byli, a czyniliście to co było dobrze przed oczyma moimi opowiedaiąc wolnosć każdy bratu swemu: y vczyniliście przymierze przedemną w domu tym, w ktorym wzywane było imię moie.
  16. Aleście żałowali tego, y pomazaliście imię moie: abowiem każdy z was wściągnął sługi swego y służebnice swey, ktoreście byli wolnemi vczynili, y zasięście ie zniewolili sobie, tak iż się stali służebniki y służebnicami waszymi.
  17. A dla tegoż, tak mowi Pan, Nie chcieliście słuchać mnie, abyście opowiedali wolność każdy bratu swemu, y każdy z was bliźniemu swemu, Oto mowi Pan, Opowiedam wolność mieczowi, powietrzu, y głodowi, a podam was w trapienie wszem krolestwam ziemie.
  18. Y podam ludzi ty co złamali przymierze moie, a nie trzymali mocnie słowa przymierza, ktore przedemną slubowali, gdy C rozcięli cielca na dwie części, a przeszli przez pośrodek ich.
      C Potym przymierzu rozcinali cielca na dwie części potym miedzy nie przechodzili dawaiąc znać iżby radszey woleli tak się dać rozciąć niż przymierze łamać: iako to był vczynił Abraham o czym patrzay w 1.Moi.15.v.10.

  19. A Książęta Iudskie y Książęta Ierozolimskie, komorniki, kapłany, y wszytek lud ziemie tey, ktorzy przeszli miedzy dwie części cielca.
  20. Podam w ręce nieprzyiacioł ich, y w ręce tych ktorzy czyhaią na zginienie ich: a trupy ich staną się pokarmem ptakom powietrznym y bestyiam ziemskim.
  21. Podam też y Sedekiasza Krola Iudskiego y Książęta iego w ręce nieprzyiacioł ich, y w ręce tych ktorzy im o gardło stoią, y w ręce woyska Krola Babilońskiego, ktore teraz odciągnęło od was.
  22. Oto im roskażę, mowi Pan, aby się wrocili do miasta tego, y zwalczą a wezmą ie, a popalą ie ogniem: y położę miasta Iudskie w spustoszenie, tak iż w nich żaden mieszkać nie będzie.

    Kapituła 35.
    ¶ 1. Przekłada Zydom przykład Rechabitow, y tym wyrzuca im na oczy iż są nie posłuszni roskazaniu Bożemu. 6. Roskazanie Ionadaba oyca Rechabitow, do synow swych. 15. Wszelakiemi obyczaymi stara się iakoby Zydy przywiodł ku sobie. 17. Groźi im prze ich odporność y nieposłuszeństwo. 18. Obietnica Rechabitom vczyniona prze ich posłuszeństwo.

  1. Rzecz ktora iest vczyniona od Pana do Ieremiasza za czasow Ioakima syna Iozyaszowego Krola Iudskiego temi słowy.
  2. Idź do domu A Rechabitow, y mow z nimi, a w wiedź ie do domu Pańskiego, do celle osobney, y dasz im pić wino.
      A Ci byli poszli z Rechaba syna Hobabowego, ktorego zwano Ietro świekier Moiżeszow, A Ionadab Syn Rechabow ktory był przyiacielem Iehu krola Izraelskiego kazał synom swym vczynić ten slub, iż tak oni iako y potomstwo ich wina pić na wieki nie mieli, y wstrzymawać się mieli od inych rzeczy ktore w 7.wierszu są wypisane.

  3. Wźiąłem tedy z sobą Iozaniasza syna Ieremiaszowego, ktory był syn Habazyniego, y bracią iego ze wszytkimi syny iego, y wszytek dom Rechabitow.
  4. Y w wiodłem ie do domu Pańskiego, do celle synow Hannan, syna Iegdaliego męża Bożego, ktora była nie daleko celle Książęcey, a ktora była nad komorą Maazyasza syna Sellumowego, ktory strzegł skarbnice.
  5. Postawiłem tedy przed syny domu Rechabitow, kubki pełne wina, y czasze, y mowiłem do nich, Piycie wino.
  6. Ktorzy odpowiedzieli rzekąc, Nie piiamy wina: abowiem Ionadab syn Rechabow ociec nasz roskazał nam mowiąc, Wy nie będziecie pić wina, ani wy, ani synowie waszy, aż na wieki.
  7. Y nie będziecie budować domu żadnego, nasienia żadnego siać nie będziecie, y winnic rozsadzać ani mieć nie będziecie: ale mieszkanie wasze będzie w namieciech po wszytki dni wasze, abyście długo żyli na ziemi w ktorey iesteście gośćmi.
  8. Iestechmy tedy posłuszni głosowi Ionadaba syna Rechabowego, oyca naszego we wszytkim tym co nam roskazał, tak iż nie piiamy wina po wszytki dni nasze, my, żony, synowie y corki nasze.
  9. Y nie buduiemy domow ku mieszkaniu naszemu, ani mamy winnic, roley, y nasienia żadnego.
  10. Ale mieszkamy w namieciech: będąc posłuszni, a dosyć temu wszytkiemu czyniąc co nam roskazał Ionadab ociec nasz.
  11. Lecz gdy Nabuchodonozor krol Babiloński wtargnął w źiemię naszę, rzeklichmy, Podźmy a vcieczmy do Ieruzalem przed woyski Kaldeyczykow y przed woyski Assyryanow, y wmieszkalichmy się w Ieruzalem.
  12. A słowo Pańskie podane tam było Ieremiaszowi w ten sposob.
  13. Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, Idź a mowi mężom Iudskim mieszczanom Ierozolimskim, Izali nie chcecie się polepszyć: abyście słowam moim posłuszni byli, mowi Pan:
  14. Słowa Ionadaba syna Rechabowego, ktore roskazał synom swoim, iżby nie pili wina są ważnieysze bo oto nie piią go aż do dnia tego, posłuszni będąc B roskazaniu oyca swego: Ale oto ia mowiłem do was staraiąc się a napominaiąc, a wżdyście mi posłusznymi nie byli.
      B Wyrzuca im na oczy iako Rechabitowie w więtszey vczciwości mieli oyca swego posłuszni iemu będąc niż lud on Pana Boga swego.

  15. Posyłałem też do was wszytki sługi moie proroki, vstawicznie się pracuiąc a roskazuiąc, * aby się z was każdy nawrocił od swei drogi złey, Staraycież się tedy aby sprawy wasze dobre były, a nie nasladuycie bogow cudzych, ani im służcie, a tak mieszkać będziecie w źiemi, ktorąm wam dał y oycom waszym: Aleście wy nie nakłonili ktemu vcha swego, aniście posłuszni byli.
      * Wyższey.18.v.11. y 25.v.5. Ionasz.3.v.8.

  16. A synowie Ionadaba syna Rechabowego w więczszey wadze maią roskazanie oyca swego, ktore im przykazał, A lud ten nie był mnie posłusznym.
  17. A dla tegoż Pan Bog zastępow, Bog Izraelski tak mowi, Oto dopuszczę na Iudę, y na wszytki mieszkaiące w Ieruzalem wszytko złe com vmyslił przeciwko im: abowiem vpominałem ie, a niechcieli mię być posłuszni, wołałem na nie, a nie ozwali mi się.
  18. Rzekł tedy Ieremiasz do domu Rechabitow, Pan zastępow Bog Izraelski, tak mowi, Iżeście byli posłusznymi roskazaniu Ionadaba oyca waszego, a chowaliście, y pełniliście to wszytko co on wam roskazał.
  19. Przeto Pan zastępow Bog Izraelski, tak mowi, Nigdy wygładzone nie będzie potomstwo Ionadaba syna Rechabowego, owszem po wszytki czasy będzie niektory co stanie przed oczyma moimi.

    Kapituła 36.
    ¶ 1. Ieremiasz pisze w księgi słowa Boże przeciw Izraelowi. 9. Baruch czyta księgi przed wszytkim ludem. 14. Czyta ie też y przed książęty ludu. 20. Książęta oznaymuią Krolowi co się zamyka w księchach Ieremiaszowych. 22. Krol ie roskazuie przynieść do siebie. 23. Iehudy pali księgi przed Krolem. 26. Krol roskazuie Ieremiasza y Barucha wsadzić do ciemnice. 28. Pan roskazuie Ieremiaszowi aby drugie pisał. 30. Ieremiasz prorokuie przeciw Ioakimowi.

  1. Stało się roku czwartego za Ioakima syna Iozyaszowego krola Iudskiego że takowe słowo podane iest od Pana do Ieremiasza.
  2. Weźmi księgi a pisz na nich wszytki słowa ktorem do ciebie mowił przeciw Izraelowi, przeciw Iudzie, y przeciw inym wszytkim narodom od dnia onego iakom do ciebie mowić począł, to iest od czasow Iozyasza, aż do dnia tego.
  3. A zażby się kiedy dom Iudski vsłyszawszy wszytko nieszczęscie com vmyslił vczynić przeciw iemu, nawrocił od swey złey drogi, a przepuścił bych im złości y grzechy ich.
  4. Wezwał tedy Ieremiasz Barucha syna Neryego, ktory Baruch pisał w księgi z vst Ieremiaszowych wszytki słowa Pańskie ktore mu powiedział.
  5. Tedy Ieremiasz roskazał Baruchowi mowiąc, Iam iest zadzierżan, a nie mogę wnidź do domu Pańskiego.
  6. Ty tedy wnidziesz tam, a będziesz czedł na księgach słowa Pańskie ktoreś pisał z vst moich, w domu Pańskim gdzie będzie lud słyszał w dzień postu, potym też czytać ie będziesz przed oblicznością wszytkich z Iudy, ktorzy się schodzą z miast swoich.
  7. Aza snadź Pana prosić będą a nawroci się każdy z nich od złey swey drogi: abowiem iest gniew wielki y popędliwość, ktorą Pan naznaczył przeciw ludowi temu.
  8. Tedy Baruch syn Neryego vczynił wszytko co Ieremiasz prorok roskazał iemu, Y czytał z ksiąg w domu Pańskim słowa Pańskie.
  9. Roku piątego za Ioakima syna Iozyaszowego krola Iudskiego dziewiątego miesiąca, zapowiedziany iest post przed Panem wszytkiemu ludowi w Ieruzalem, y wszytkiemu pospolstwu ktore się było zeszło z miast Iudskich do Ieruzalem.
  10. Czytał tedy Baruch z ksiąg słowa Ieremiaszowe w domu Pańskim w celli Gemaryasza syna Safana Kanclerza, na wyższey sieni w samym weściu nowey brony domu Pańskiego, gdzie słyszał lud wszytek.
  11. A gdy Micheasz syn Gemaryego syna Safanowego vsłyszał z ksiąg wszytki słowa Pańskie.
  12. Zstąpił z domu krolewskiego od Celle kanclerzowey, a ono Książęta wszytki tam siedziały społu, to iest Elisama Kanclerz, y Dalaiasz syn Semeiego, Elnatan syn Achoborow, y Gamaryasz syn Safanow, y Sedekiasz syn Hananiego, y ine wszytki Książęta.
  13. Tedy Michaesz opowiedał im wszytki słowa ktore słyszał gdy ie czedł Baruch z ksiąg gdzie słyszał lud wszytek.
  14. A przetoż Książęta posłali do Barucha Iehudę syna Nataniego, syna Selemiaszowego, syna Chusy, mowiąc, Weźmi w ręce swe ty księgi ktoreś czedł przed ludem a przyidź sam: Wźiął tedy Baruch syn Neryego księgi w ręce y przyszedł do nich.
  15. Y rzekli k niemu, Siądź a czytay teraz przed nami, y vczynił tak.
  16. Gdy tedy słyszeli wszytki ony słowa, każdy się zumiał weyzrawszy ieden na drugiego, a rzekli do Barucha, Zaiste my to wszytko Krolowi oznaymiemy.
  17. Y pytali go mowiąc: Wyłoż nam to teraz iakoś wypisał wszytki ty słowa z vst iego.
  18. Tedy powiedział im Baruch, Sam mi po słowku powiedał wszytki ty słowa, a iam ie pisał inkaustem na księgach.
  19. Tedy rzekły Książęta do Barucha, Idź a skryi się z Ieremiaszem, a niech nikt nie wie gdzie będziecie.
  20. Y odeszli sami na pałac krolewski, ale księgi schowali w komorze Elisama Kanclerza, y opowiedzieli Krolowi wszytki słowa z onych ksiąg.
  21. Posłał tedy Krol Iehudę aby księgi przyniosł, a on ie wźiąwszy z komory Elisama Kanclerza czytał przed oblicznoscią krolewską, y przed wszemi Książęty ktorzy stali około Krola.
  22. A Krol siedział przy ogniu miesiąca dziewiątego w domu w ktorym czasu zimy siadał.
  23. Gdy tedy Iehudy przeczedł trzy albo cztyry listy, oderznął ie szkrypturałem, y wrzucił do ognia tak aż wszytki księgi w ogniu na ognisku zgorzały.
  24. A żaden się nie vlękł ani rozdarł odzienia swego, ani Krol, ani słudzy ktorzy słyszeli wszytki ty słowa.
  25. Wszakoż Elnatan, y Dalaiasz, y Gamariasz prosili krola aby ksiąg nie kazał palić: Ale ich on słuchać nie chciał.
  26. Y owszem Krol roskazał Ieremiaszowi synowi Hammelechowemu, y Saraiaszowi synowi Azryelowemu, y Selemiaszowi synowi Abdeelowemu, aby poimali Barucha pisarza, y Ieremiasza Proroka: Ale ie Pan pokrył.
  27. Y stało się słowo Pańskie do Ieremiasza gdy Krol spalił księgi y słowa ktore był spisał Baruch z vst Ieremiaszowych, w ten sposob:
  28. Weźmi znowu drugie księgi, a napisz w nie wszytki pirwsze słowa ktore były w pierwszych księgach co ie spalił Ioakim Krol Iudski.
  29. Y rzeczesz Ioakimowi Krolowi Iudskiemu, Pan tak mowi, Spaliłeś ty księgi mowiąc, Czemuś na nich pisał iż Krol Babiloński przyidzie a zburzy tę ziemię, y wygubi z niey ludzi y zwierzęta.
  30. A przetoż Pan Bog tak mowi o Ioakimie Krolu Iudskim, Nie zostanie żadny z potomstwa iego, ktoryby miał zasieść stolicę Dawidowę, a trup iego będzie wyrzucony we dnie na gorącość, a w nocy na zimno.
  31. Nawiedzę nad nim, y nad nasieniem iego, y nad sługami iego złosci ich, y dopuszczę na nie, y na mieszczany Ierozolimskie, y na lud Iudski, wszytko złe com opowiedział o nich, lecz oni tego nie słuchali.
  32. Tedy Ieremiasz wźiął drugie księgi a dał ie Baruchowi synowi Neryego pisarzowi, ktory w nich pisał z vst Ieremiaszowych onyż wszytki słowa ksiąg ktore Ioakim popalił, a ktemu wiele inych słow było przydanych co były podobne pierwszym.

    Kapituła 37.
    ¶ 1. Sedekiasz nastawa na krolestwo na mieyscu Iechoniasza syna Ioakimowego. 3. Posyła do Ieremiasza aby się modlił za nim. 6. Odpowiedź Ieremiaszowa do Sedekiasza. 11. Ieremiasz poimany iako zbieg wsadzon iest do więźienia. 17. Wybawiony od Sedekiasza Krola. 19. Napomina Sedekiasza aby nie vfał fałesznym prorokom. 20. Prosi Krola aby go więcey nie dawał do więźienia w ktorym był.

  1. Y * krolował Sedekiasz syn Iozyaszow na miescu Iechoniasza syna Ioakimowego postanowiony Krolem w źiemi Iudskiey przez Nabuchodonozora Krola Babilońskiego.
      * 2.Krol.24.v.17. 2.Kron.36.v.10.

  2. Ale nie chciał być posłusznym z sługami swemi ani z ludem ziemie oney słowam Pańskim ktore mowił przez Proroka Ieremiasza.
  3. Posłał tedy Krol Sedekiasz Iuchala syna Selemiego, y Sofoniasza syna Maasyego kapłana do Ieremiasza proroka aby mu mowili, Modl się prosimy cię Panu Bogu naszemu za nami.
  4. Na ten czas chodził Ieremiasz wolno miedzy ludźmi, bo ieszcze nie był wsadzon do więźienia.
  5. Tedy woysko Faraonowe wyszło z Egiptu, a gdy Kaldeyczycy ktorzy byli oblegli Ieruzalem posłyszeli wiesć o nich odciągnęli od Ieruzalem.
  6. Podane iest tedy słowo Pańskie do Ieremiasza w ten sposob.
  7. Pan Bog Izraelski tak mowi, Wy tak opowiedzcie Krolowi Iudskiemu ktory was przysłał abyście się radzili mnie, Oto woysko Faraonowe ktore wam przyciągnęło było na pomoc wroci się do Egiptu do ziemie swoiey.
  8. A Kaldeyczykowie wrocą się y miasto to oblęgą, wezmą, y popalą.
  9. Pan tak mowi, Nie omylaycie serc swych mowiąc, Zapewne Kaldeyczycy odciągną od nas, boć nie odciągną.
  10. Chociażbyscie wy też wszytko woysko Kaldeyczykow poraźili ktorzy przeciw wam walczą tak iżby żaden z nich nie został iedno ranny a wszakoż powstanie każdy z namiotu swego, a popalą miasto to ogniem.
  11. Gdy tedy woysko Kaldeyczykow ruszyli oboz od Ieruzalem dla woyska Faraonowego.
  12. Ieremiasz wyszedł z Ieruzalem aby szedł do ziemie Beniamin, chcąc się wyłączyć z pośrod ludu onego.
  13. A gdy iuż był v brany Beniamin, był tam wrotny ktorego imię było Ieryasz syn Selemiaszow syna Hananiego ktory połapił Ieremiasza Proroka mowiąc, Ty vciekasz do Kaldeyczykow.
  14. Tedy mu odpowiedział Ieremiasz, Nie iest tak, Ia nie vciekam do Kaldeyczykow, Lecz go on słuchać nie chciał, ale Ieryasz wźiąwszy Ieremiasza vwiodł go do książąt.
  15. A Książęta rozgniewały się na Ieremiasza, y vbiwszy go roskazali wsadzić do ciemnice w domu Ionatana Sekretarza ktory był na ciemnicę obrocony.
  16. Wszedł tedy Ieremiasz do tarasa y do wieżyce, y siedział tam przez niemały czas.
  17. Ale Sedekiasz Krol posłał aby był wyciągnion, y pytał go potaiemnie w domu swym mowiąc kniemu, Iesliż to iest słowo Pańskie: A on odpowiedział, Y owszem iest, Ty będziesz podan w ręce Krola Babilońskiego.
  18. Nad to Ieremiasz powiedział krolowi Sedekiaszowi, W czymem cię obraźił, y sługi twe, y lud oto ten, żeś mię podał do więźienia:
  19. Y gdzież są teraz prorocy waszy, ktorzy wam opowiedali, Krol Babiloński nie przyidzie na was ani do ziemie tey:
  20. Słuchayże tedy proszę cię teraz, Krolu moy panie, a teraz prośba moia niech płatna będzie przed tobą, nie posyłayże mię do domu Ionatana Sekretarza żebych tam nie vmarł.
  21. A przetoż roskazał Sedekiasz Krol aby Ieremiasz wsadzon był w przysionku ciemnice, a iżby mu na każdy dzień bochenek chleba z vlice piekarskiey dawano, ażby nie dostało chleba we wszytkim mieście: Takżeć tam był Ieremiasz w onym przysionku ciemnice.

    Kapituła 38.
    ¶ 1. Safatyasz syn Mataniego y ine Książęta wepchnęli Ieremiasza do tarasu przeto iż opowiedał zburzenie Ieruzalem. 7. Abdemelech Murzyn napomina Krola Sedekiasza z tego. 11. Wyciągnion z tarasa przez Abdemelecha y postawion przed Sedekiaszem. 17. Napomina Sedekiasza aby się podał Kaldeyczykom. 21. Vkazuie mu to co nań przypaść ma iesliby posłuchać nie chciał. 25. Sedekiasz naprawia Ieremiasza iako ma Książętom odpowiedać.

  1. Safatyasz tedy syn Mataniego, y Godoliasz syn Fasurow, Iuchal syn Selemiego, y Fassur syn Melchiego słyszeli słowa ktore mowił Ieremiasz do ludu wszytkiego w ten sposob.
  2. Pan tak mowi, * Ktoryż ostanie w miescie tem zginie od miecza, od głodu y od moru, a ktory wynidzie do Kaldeyczykow, żyw zostanie, y będzie mu dusza iego w korzyści, a będzie żył.
      * Wyższey.21.v.9.

  3. Tak mowi Pan, Miasto to podane będzie w ręce woyska krola Babilońskiego, y dobędzie go.
  4. Tedy książęta rzekły Krolowi, Prosimy niech ten mąż vmrze, abowiem oto tymi słowy psuie serce ludziam rycerskim, ktorzy pozostali w mieście tym, y wszytkiemu ludowi, powiedaiąc im takowe słowa, A mąż ten nic dobrego nieżyczy ludowi temu, iedno zginienia.
  5. Y rzekł Krol Sedekiasz, Oto iest w ręku waszych, gdyż krol w żadney się wam rzeczy przeciwić nie może.
  6. A przetoż roskazali wźiąć Ieremiasza y wepchniono go do tarasu Melchiego, syna Amelechowego, ktory był w przysionku strażnice, y spuścili Ieremiasza po powroźiech w doł w ktorym wody nie było iedno błoto, y tak Ieremiasz pogrążon iest we błoto.
  7. Ale gdy to Abdemelech Murzyn komornik, ktory był w domu Krolewskim, vsłyszał iż Ieremiasz wrzucon iest do tarasu: A na ten czas siedział Krol w branie Beniaminowey.
  8. Wyszedł Abdemelech z domu krolewskiego, y mowił z Krolem w ty słowa:
  9. Panie moy Krolu, Mężowie ci nie dobrze vczynili we wszytkim tym postępku przeciw prorokowi Ieremiaszowi, ktorego roskazali wepchnąć do dołu, gdzie vmrze od głodu, bo iuż w mieście nie masz więcey chleba.
  10. A przetoż krol roskazał Abdemelechowi komornikowi, mowiąc, Weźmi ztąd z sobą trzydzieści mężow pod moc twą, a każ wyciągnąć proroka Ieremiasza z dołu, pirwey niż vmrze.
  11. Wźiął tedy z sobą Abdemelech męże, y przyszedł do domu krolewskiego na miesce pod skarbnicą, y z tamtąd wźiął starych poszarpanych szmacisk, y spuścił ie do Ieremiasza po powroźiech.
  12. Y rzekł Abdemelech Murzyn do Ieremiasza, Włoż ty stare poszarpane szmaciska pod pachę twoię około powrozow, y vczynił tak Ieremiasz.
  13. Wyciągnęli tedy Ieremiasza powrozami, y wywlekli go z dołu, y mieszkał Ieremiasz w przysionku ciemnice.
  14. A krol Sedekiasz posłał, y roskazał przywieść do siebie Ieremiasza proroka do trzeciey brany ktora była do domu Pańskiego, Rzekł tedy Krol Ieremiaszowi, Mam cię pytać o iednę rzecz, iedno nie chciey nic taić przedemną.
  15. Rzekł potym Ieremiasz Sedekiaszowi, Ieslić co powiem, ty mię zabić roskażesz, a ieslibychci radzić chciał, wiem iż nie posłuchasz.
  16. Tedy krol Sedekiasz taiemnie przysiągł Ieremiaszowi, mowiąc, Żywie Pan ktory nam duszę iednę stworzył, iż cię nie zabiię, ani podam w ręce tych ludzi, ktorzyć o gardło stoią.
  17. Y rzekł Ieremiasz do Sedekiasza, Tak mowi Pan zastępow Bog Izraelski, Iesli zapewne nie wynidziesz do książąt krola Babilońskiego, żyć będzie dusza twa, y to miasto nie będzie popalone ogniem, a ty będziesz żył y wszytko pokolenie twoie.
  18. Ale ieslisz ty nie wynidziesz do książąt krola Babilońskiego, miasto to podane będzie w ręce Kaldeyczykow, y popalą ie ogniem, a ty nie vydziesz ręku ich.
  19. Rzekł tedy krol Sedekiasz Ieremiaszowi, Boię się Żydow, ktorzy się vciekli do Kaldeyczykow, by mię snadź Kaldeyczycy nie podali w ręce ich, a naśmiewaliby się ze mnie.
  20. Y odpowiedział Ieremiasz, Nie podadząć, Słuchay proszę cię głosu Pańskiego ktorem mowię ku tobie, a będzie dobrze tobie, y dusza twoia żyć będzie.
  21. Ale iesliż się będziesz zbraniał wyniść, tedy to iest słowo Pańskie ktore mi pokazał Pan.
  22. Oto wszytki niewiasty ktore zostały w domu Krola Iudskiego, będą precz wywiedzione do książąt krola Babilońskiego, a oni rzekną, iż mężowie twoi domowi oszukali cię, a zmocnili się, Nogi twoie powiąznęły we błocie, a oni odbieżeli ciebie.
  23. Wywiodą wszytki żony twoie y syny twoie do Kaldeyczykow, y ty nie vydziesz rąk ich, owszem będziesz poiman ręką Krola Babilońskiego, a staniesz się przyczyną iż to miasto będzie ogniem popalone.
  24. Tedy rzekł Sedekiasz do Ieremiasza, Niechay żaden tych słow nie wie, tedy nie vmrzesz.
  25. Ale iesli książęta dowiedzą się żem z tobą mowił, a przyidą k tobie mowiąc, Oznaymi nam coś mowił z krolem, a nie tay nic przed nami, a nie zabiiemy cię, Y to też coć krol powiedział.
  26. Tedy im ty powiedz, Prosiłem krola pokornie, aby mię więcey nie kazał wodzić do domu Ionatanowego, żebych tam nie vmarł.
  27. Potym wszytki książęta przyszły do Ieremiasza, y pytali go, ktory im odpowiedział iako Krol roskazał iemu, y przestali z nim mowić, abowiem się to było ieszcze nie ogłosiło.
  28. Ale przedsię Ieremiasz siedział w przysionku ciemnice aż do dnia onego, ktorego było Ieruzalem wźięte: Y stało się tak że iest wźięte Ieruzalem.

    Kapituła 39.
    ¶ 1. Ieruzalem wźięte od Kaldeyczykow. 4. Sedekiasz vciekł. 5. Zawiedzion iest od Nabuchodonozora. 6. Dźieci iego są pobite przed nim. 7. Lupią mu oczy a wiodą go do Babilonu. 11. Nabuzardan ma roskazanie iżby miał pieczą o Ieremiaszu. 15. Abdemelech wybawion iest iż dobrze vfał Panu.

  1. * Roku dziewiątego za Sedekiasza Krola Iudskiego, miesiąca dziesiątego, Nabuchodonozor Krol Babiloński ze wszytkim swym woyskiem przyciągnął do Ieruzalem, y obległ ie.
      * 2.Krol.25.v.1. Niżey.52.v.4.

  2. A tak roku iedennastego za Sedekiasza, miesiąca czwartego, dziewiątego dnia tegoż miesiąca, przerwano mury mieyskie.
  3. Y wtargnęły do niego wszytki książęta krola Babilońskiego, y siedzieli w branie średniey Nergelsarezer, Semegarnabu, Sarsachim, Rabsares, Nergelsarezer, Rabmag, y wszytki ine książęta krola Babilońskiego.
  4. A gdy ie vyzrał Sedekiasz Krol Iudski, vciekł, y wszytcy ludzie rycerscy z nim, y wyszli w nocy z miasta drogą imo ogrod Krolewski, furtką ktora była miedzy dwiema mury, y wyszli drogą ku pustyni.
  5. Ale woysko Kaldeyczykow gonili ie, y poimali Sedekiasza na polach Ierycha, y poimanego wiedli do Krola Babilońskiego Nabuchodonozora, do Ryblaty ktore iest w źiemi Hemat, a on wydał dekret przeciw iemu.
  6. Tedy Krol Babiloński roskazał pościnać syny Sedekiaszowe przed oczyma iego w Ryblacie, y pościnał też Krol Babiloński wszytki slachcice Iudskie.
  7. Y roskazał wyłupić oczy Sedekiaszowi, a okować go dwiema łańcuchy, aby był wiedzion do Babilonu.
  8. Popalili też Kaldeyczycy dom Krolewski, y domy miesckie, y rozwalili mury Ierozolimskie.
  9. A Nabuzardan Hetman wiodł do Babilonu ostatki ludu co pozostali w mieście, y zbiegi ktorzy byli vciekli k niemu, y ostatki pospolstwa.
  10. Ale Nabuzardan Hetman zostawił niektore vbogie ktorzy nic nie mieli w źiemi Iudskiey, a dnia onego rozdał miedzy nie winnice y role.
  11. A roskazał był Nabuchodonozor krol Babiloński Nabuzardanowi Hetmanowi o Ieremiaszu mowiąc.
  12. Weźmi go, a miey o nim pieczą, y nie czyń mu przykrości żadney, ale tak mu vczyń iako on sam chce.
  13. Posłał tedy Nabuzardan Hetmana y Nabusazban, Rabsares, y Nergelsarezer, Rabmag, y wszytki ine książęta Krola Babilońskiego.
  14. Posłali po Ieremiasza a wywiedli go z przysionku ciemnice y dali go Godoliaszowi synowi Achikamowemu syna Safanowego, aby go w wiodł do domu, Y mieszkał w pośrodku ludu.
  15. Tedy słowo Pańskie podane było do Ieremiasza, gdy ieszcze był zamknion w przysionku ciemnice, tym sposobem.
  16. Idź a momi Abdemelechowi Murzynowi temi słowy, Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, Oto przywiodę wszytki słowa moie na miasto to ku złemu a nie ku dobremu, y wypełnią się dnia onego przed tobą.
  17. A onego dnia wybawię cię mowi Pan, Y nie będziesz podan w ręce ludu tego ktorego się ty boisz.
  18. Abowiem cię wybawię, tak iż nie będziesz zabit mieczem, ale będziesz miał duszę swą w korzyści, iżeś mnie vfał, mowi Pan.

    Kapituła 40.
    ¶ 1. Ieremiasz związany wolnie iest wypuszczon przez Nabuzardana. Wszyscy rotmistrzowie ciągną do Godoliasza syna Achikamowego. 9. Godoliasz radzi Zydom ktorzy pozostali od poimania, aby służyli Babilończykom. 11. Zydowie zbieraią się do Godoliasza.

  1. Słowo ktore podane było od Pana Ieremiaszowi potym kiedy Nabuzardan Hetman wypuscił go z Ramy, wźiąwszy go gdy on na ten czas był w okowach miedzy inymi więźńmi, ktore wieść miano do Babilonu, tak z Iudy iako y z Ieruzalem.
  2. Gdy tedy do onego Hetmana przywiedzion był Ieremiasz, rzekł do niego, Pan Bog twoy opowiedział to wszytko nieszczęście przeciw miastu temu.
  3. A Pan to sam na nie przepuścił y dosyć temu vczynił, iako o tym powiedział, abowiemeście zgrzeszyli przeciw Panu, aniście chcieli słuchać głosu iego, y dla tego się to wam przydało.
  4. Teraz tedy, oto rozwięzuię cię dziś z okow ktore były na rękach twoich, a ieslić się zda, idź ze mną do Babilonu, a poidzieszli ia się o cię starać będę, a ieslisz ci się nie podoba abyś miał iść zemną do Babilonu, tedy tu zostań, oto wszytkę ziemie tobie na wolą dawam, a gdzie się tobie nalepiey zda, tam idź.
  5. A pierwey niż on na to odpowiedział, rzekł Nabuzardan, Wroć się do Godoliasza syna Achikamowego, syna Safanowego, ktorego krol Babiloński przełożył nad miasty Iudskimi, a mieszkay z nim w pośrod ludu, abo tam idź gdzie się iedno tobie podoba. Ktemu ieszcze ten rotmistrz dał mu na strawę, y nieiakie vpominki, a puscił gi wolno.
  6. Przyszedł tedy Ieremiasz do Godoliasza syna Achikamowego, do Mispy, y mieszkał tam z nim w pośrod ludu ktory pozostał w źiemi.
  7. A wszytcy Rotmistrze woyska Iudskiego ktorzy byli w polach, oni y żołnierze ich, posłyszeli iż krol Babiloński postanowił Godoliasza syna Achikamowego, nad wszytką ziemią, a iż mu zlecił męże y niewiasty, dziateczki y vbogie oney ziemie, ktorzy ieszcze nie byli wywiedzieni do Babilonu.
  8. Y przyszli do Godoliasza do Mispy, Izmael syn Netaniego, Iochanan, y Ionatan synowie Karego, y Sareas syn Tenehumetow, y synowie Ofaiego, Netofadskiego, y Iezanias syn Mahachatow, oni y mężowie ich.
  9. Przysiągł im tedy Godoliasz syn Achikamow syna Safanowego, y mężom ich, mowiąc. * Nie boycie się służyć Kaldeyczykom, zostańcie w źiemi, a służcie Krolowi Babilońskiemu, y będzie z wami dobrze.
      * 2.Krol.25.v.24.

  10. Oto ia mieszkam w Mispie, abych stanął przed Kaldeyczyki ktorzy do nas przyidą, ale wy zbieraycie wina y owoce letnie, y oliwy, a tego nachowaycie w naczyniach waszych, y mieszkaycie w mieściech swych ktore trzymacie.
  11. Żydowie też wszyscy ktorzy byli w Moabie, y miedzy syny Ammonowymi, y w Edom, y wszytcy ini ktorzy byli w inych ziemiach, gdy vsłyszeli iż Krol Babiloński pozostawił nieco ludu w Iudzie, a iż nad nimi postanowił Godoliasza syna Achikamowego syna Safanowego.
  12. Wrocili się wszytcy ze wszytkich miesc gdzie wygnani byli, y przyszli do ziemie Iudskiey do Godoliasza w Mispie, y zbierali dostatek wina y owocow letnich.
  13. Iohanan też syn Karego, y wszytcy rotmistrzowie woyska ktorzy w polu leżeli, przyszli do Godoliasza w Mispie.
  14. Y rzekli do niego, Wiedz iż Baalis krol synow Ammonowych, posłał Izmaela syna Nataniego, aby cię gardła zbawił: Ale Godoliasz syn Achikamow niechciał im wierzyć.
  15. Nad to Iohanan syn Karego mowił taiemnie z Godoliaszem w Mispie, tymi słowy. Proszę niech poydę a zabiię Izmaela syna Netaniego, iż się o tym nikt nie dowie, Bo przeczby on ciebie zabić miał, iżby Żydowie wszytcy byli rozproszeni ktorzy się zebrali około ciebie, a iżby tam ostatek Żydow poginęło:
  16. Ale Godoliasz syn Achikamow rzekł do Iohanana syna Karego, Nie czyń tego, bo tak nie iest iako powiedasz o Izmaelu.

    Kapituła 41.
    ¶ 1. Godoliasz zabit od Izmaela syna Netaniego. 4. Ośmdziesiąt mężow z Sichem zabici są od Izmaela z ktorych ledwo dziesięć zostało. 10. Zawiodł ostatek Zydow ktorzy byli w Mispa do więźienia. 11. Przywroceni są od Iohanana syna Karego a przywiedzieni do Mispy.

  1. Y stało się miesiąca siodmego, iż Izmael syn Nataniego syna Elisamowego z pokolenia Krolewskiego, y niektorzy z rady krolewskiey y dziesięć mężow z nim, przyszli do Godoliasza syna Achikamowego, w Mispie, y iedli tam społu chleb w Mispie.
  2. Y powstał Izmael syn Nataniego y dziesięć mężow ktorzy z nim byli y ranili mieczem Godoliasza syna Achikamowego, syna Safanowego a zabili go, ktorego był krol Babiloński przełożył nad wszytką ziemią.
  3. Pobił też Izmael y wszytki Żydy ktorzy byli w Mispie z onym Godoliaszem, y Kaldeyczyki ktorzy tam na ten czas byli, męże waleczne.
  4. Potym nazaiutrz gdy zabit iest Godoliasz, pirwey niż się tego kto dowiedział.
  5. Niektorzy mężowie z Sychem z Sylo y z Samaryey przyszli, to iest, ośmidziesiąt mężow A ogoliwszy brody, y rozdarszy na sobie odzienie, a z podrapanymi twarzami, a mieli dary y kadzidło w rękach swoich, aby ie B ofiarowali w Domu Pańskim.
      A Okazuiąc znak żałoby gdy vsłyszeli o zborzeniu miasta.
      B Abowiem się byli ieszcze nie osłyszeli żeby Kościoł miał być zepsowan.

  6. Przeciw ktorym wyszedł Izmael syn Nataniego z Mispy, a szedł C płacząc, A gdy im zaszedł drogę, rzekł do nich, Podźcie do Godoliasza syna Achikamowego.
      C Ten płacz był zmyslony a był na zginienie ludzi onych.

  7. Gdy tedy przyszli w pośrzod miasta, Izmael syn Nataniego pościnał ie nad przekopem, on sam y mężowie ktorzy z nim byli.
  8. Ale znalazło się dziesięć mężow miedzy nimi, ktorzy rzekli Izmaelowi, Nie zabiiay nas, abowiem mamy skarby w polach, pszenicę y ięczmień, oliwę y miod: Tedy się powściągnął, a nie zabił ich z iną bracią ich.
  9. A przekop on w ktory powmiatował Izmael trupy onych mężow ktore był pobił dla Godoliasza, był przekop ktory dał wybrać Krol Asa dla Baasy Krola Izraelskiego, A Izmael syn Nataniego napełnił gi zabitemi.
  10. Potym Izmael wiodł wszytki ostatki ludu ktore były w Mispie w poimanie, corki krolewskie, y wszytek lud ktory był został w Mispie, ktore Nabuzardan hetman poruczył był Godoliaszowi synowi Achikamowemu, tenże Izmael syn Nataniego wiodł w poimanie, chcąc vydź z nimi do synow Ammonowych.
  11. Ale Iohanan syn Karego y wszyscy rotmistrze woyska ktore z nim było, gdy vsłyszeli onę niecnotę ktorą zbroił Izmael syn Nataniego.
  12. Wźiąwszy z sobą wszytek lud swoy, ciągnęli aby zwiedli bitwę z Izmaelem synem Nataniego, y naleźli go v wod wielkich ktore są w Gabaonie.
  13. A gdy lud wszytek ktory był z Izmaelem, vyzreli Iohannana syna Karego, y wszytki rotmistrze ktorzy z nim byli vradowali się.
  14. Wszytek tedy lud ktory był Izmael poimał w Mispie, wrocił się, a szedł do Iohannana syna Karego.
  15. A Izmael syn Nataniego vciekł z ośmią mężow przed Iohannanem, a przyszedł do synow Ammonowych.
  16. A Iohannan Syn Karego, y wszytcy rotmistrze woyska ktorzy z nim byli, wźięli ostatek ludu, ktore byli wydarli z rąk Izmaela syna Nataniego z Mispy, potym iako on był zabił Godoliasza syna Achikamowego, ludzi rycerskie, y niewiasty, y dziatki, y komorniki, ktore był odwiodł z Gabaonu.
  17. Y odszedszy mieszkali w Gerutchimcham, ktora iest wedle Betlehem, aby vszli do Egiptu.
  18. Przed Kaldeyczyki, abowiem się ich bali dla tego, że Izmael syn Nataniego zabił Godoliasza syna Achikamowego, ktorego był Krol Babiloński vczynił w źiemi przełożonym.

    Kapituła 42.
    ¶ 1. Zydowie po śmierci Godoliasza, proszą od Ieremiasza iżby się modlił za nimi. 5. Przysięgaią iż chcą być posłuszni Ieremiaszowi. 10. Radzi im aby w Iudskiey ziemi mieszkali, a z wielkimi groźbami zakazuie im vciekać do Egiptu przed strachem Babilończykow.

  1. Tedy wszytcy Rotmistrzowie woyska, y Iohannan syn Karego, y Iezaniasz syn Osaiego, y wszytek lud tak małych iako y wielkich przyszli.
  2. A rzekli Ieremiaszowi prorokowi, Prośba nasza niechay od ciebie przyięta będzie, a modl się za nas Panu Bogu twemu, a za tymi ostatki wszytkimi: Abowiem z wiel barzo nas maluczko zostało, iako to sam widzisz oczyma swemi.
  3. Niechayże nam Pan Bog twoy obiawi drogę po ktoreybychmy chodzić mieli, y to cobychmy czynić mieli.
  4. Rzekł im tedy Prorok Ieremiasz, Słyszę, oto będę się modlił Panu Bogu waszemu wedle tey prośby waszey, A każde słowo ktore vsłyszę od Pana oznaymię wam, y nie zataię nic przed wami.
  5. Tedy rzekli Ieremiaszowi, Pan niechay świadkiem prawdy y wiary będzie miedzy nami, ieslibychmy nie czynili dosyć według słowa każdego, z ktoremby cię Pan Bog twoy posłał do nas.
  6. A chociaż źle chociaż dobrze, iednak my posłuszni będziemy głosowi Pana Boga naszego do ktorego cię posyłamy, aby się nam dobrze stało, gdy słuchać będziem głosu Pana Boga naszego.
  7. Przydało się tedy ku końcowi dziesiąci dni, że słowo Pańskie podane iest do Ieremiasza.
  8. Tedy przyzwał Iohanana syna Karego, y wszytki rotmistrze hufcow ktore były z nim, y wszytkiego pospolstwa od małego do wielkiego.
  9. Y rzekł do nich, Pan Bog Izraelski do ktoregoście mię posłali abych ofiarował iemu modlitwy wasze przed oblicznoscią iego, tak mowi.
  10. Ieśli zapewne w tey ziemi mieszkać będziecie, pobuduię was a nie zepsuię, wszczepię was a nigdy nie wykorzenię, bo mi iście żal nieszczęscia ktorem dopuścił na was.
  11. Nie chcieycie się obawać Krola Babilońskiego, ktorego obliczność iest wam straszna, nie boycie się go, mowi Pan, abowiem iestem z wami, abych was wybawił y wyzwolił z rąk iego.
  12. Vczynię nad wami miłosierdzie, tak iż się y on nad wami zmiłuie, a on was przywroci do ziemie waszey.
  13. Ale iesli rzeczecie, Nie będziem mieszkać w źiemi tey, ani posłuchamy głosu Pana Boga naszego.
  14. Mowiąc ktemu, Nicci z tego, owszem poydziemy do ziemie Egiptskiey, żebychmy na walki nie patrzali, a iżbychmy nie słyszeli głosu trąb, a iżbychmy nie zgłodnieli bez chleba, a tam mieszkać będziemy.
  15. Przetoż słuchaycie teraz słowa Pańskiego wy ostatkowie Iudy, Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, Iesli się pewnie obrocicie do Egiptu, a wnidziecie tam ku mieszkaniu.
  16. Pewnie miecz ktorego się boicie tam was znaydzie w źiemi Egiptskiey, a głod o ktorym się frasuiecie ogarnie was, y tamże pomrzecie.
  17. A tak wszyscy ludzie ktorzy się obrocą do Egiptu, iżby tam mieszkali, pomrą mieczem, głodem, y morem, Żaden z nich nie pozostanie, ani vydzie tego nieszczęścia ktore dopuszczę na nie.
  18. Abowiem Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, Iako gniew moy y popędliwość moia rozlała się na mieszczany Ierozolimskie, tak rozgniewanie moie rozleie się na was gdy wnidziecie do Egiptu, y staniecie się klątwą, y prziydziecie w podziw, w przeklęctwo y w pohańbienie, a nigdy mieysca tego nie oglądacie.
  19. O wy ostatkowie Iudscy, Panci do was mowi, abyście nie wchodzili do Egiptu, oświadczam się tedy dziś wam iżem was vpominał.
  20. Samiście się zdradzili, gdyście mię posłali do Pana Boga waszego mowiąc, Modl się Panu Bogu naszemu za nas, y oznaymi nam cokolwiek Pan Bog nasz opowie tobie, a my to vczyniemy.
  21. A przetożem dziś to wam opowiedział, alescie wy słuchać nie chcieli głosu Pana Boga waszego, ani wszytkiego tego dla czego mię do was posłał.
  22. Teraz tedy pewnie wiedzcie iż wy pomrzecie głodem, y morem, na mieyscu do ktorego pragniecie wnidź ku mieszkaniu.

    Kapituła 43.
    ¶ 2. Azaryasz syn Ozaiaszow y Iohannan syn Karego zadaią nieprawdę Ieremiaszowi. 4. Iohannan wiedzie do Egiptu ostatki ludu, Ieremiasza y Barucha. 8. Ieremiasz opowieda spustoszenie Egiptu przez Babilończyki.

  1. Przydało się tedy gdy Ieremiasz odprawił wszytki ony słowa Pana Boga ich do ludu wszytkiego, z ktorymi Pan Bog ich posłał go był do nich.
  2. Tedy Azaryasz syn Ozaiaszow, y Iohannan syn Karego, y wszyscy ludzie pyszni rzekli do Ieremiasza, Fałsz ty powiedasz, Pan Bog nasz nie posłał cię abyś mowił, Nie idźcie do Egiptu iżbyście tam mieszkali.
  3. Ale Baruch Syn Neryego podszczuwa cię na nas aby nas podał w ręce Kaldeyczykom, a iżby nas pobił y przeniosł do Babilonu.
  4. Iohannan tedy syn Karego, y wszyscy Rotmistrzowie, y wszytek lud niesłuchali głosu Pańskiego, aby mieszkali w źiemi Iudskiey.
  5. Ale Iohannan syn Karego, y ini Rotmistrzowie zabrali ostatki ludu Iudskiego ktore się byli zeszli ze wszytkich narodow kędy wygnani byli, chcąc mieszkać w źiemi Iudskiey.
  6. Tak męże iako niewiasty, dzieci y corki Krolewskie, a wszytki ktore Nabuzardan Hetman pozostawił z Godoliaszem synem Achikamowym, syna Safanowego, z prorokiem Ieremiaszem, y z Baruchem synem Neryego.
  7. Y weszli do ziemie Egiptskiey: bo nie słuchali głosu Pańskiego, Y przyszli aż do Tafnes.
  8. Tedy słowo Pańskie podane iest do Ieremiasza w Tafnes, tym sposobem.
  9. Weźmi kamienie wielkie w ręce, a skriy ie w wapno do cegielniey ktora iest przy domu Faraonowym w Tafnes, przed oblicznością ludu Iudskiego.
  10. Y rzeczesz do nich, Pan zastępow Bog Izraelski, tak mowi, Oto poslę y przywiodę Nabuchodonozora Krola Babilońskiego sługę mego, y postawię stolicę iego na tych kamienioch ktorem tu skrył, a on na nich rozbiie namioty swoie.
  11. A gdy przyidzie zwoiuie ziemię Egiptską, Ty ktore na śmierć, poda na śmierć, a ktore do więźienia, poda w więźienie, a ty ktore pod miecz poda pod miecz.
  12. Y zapalę ia ogień w domiech bogow Egiptskich y popali ie, a ony pobierze do więźienia, Y A oblecze się ziemią Egiptską iako się obłoczy pastucha w łoktusze swoie, a z tamtąd w pokoiu wynidzie.
      A Tymi słowy dawa znać z iaką wielką korzyścią miał wynidź krol Babiloński z Egiptu do ziemie swey.

  13. Pokruszy słupy w kościele Słońca ktory iest w źiemi Egiptskiey, y domy bogow Egiptskich popali.

    Kapituła 44.
    ¶ 1. Prorokuie przeciwko Zydom ktorzy byli odeszli do Egiptu po spustoszeniu Ieruzalem. 8. Karze ie iż trwaią w grzechoch oycow swoich. 11. Oznaymuie im iż maią pomrzeć w Egiptcie. 15. Zydowie trwaią w swey krnąbrności, a wyznawaią iż chcą chwalić gwiazdy niebieskie. 20. Przytacza przyczynę wszego ich złego przeto iż nie opuścili swoiego bałwochwalstwa. Y z tego srodze karze ie Ieremiasz. 27. Opowieda im iż do szczątka będą wygładzeni w Egiptcie. 30. Prorokuie przeciw Faraonowi Efra Krolowi Egiptskiemu.

  1. Słowo ktore było podane do Ieremiasza, o wszytkich Żydziech ktorzy mieszkali w źiemi Egiptskiey, mieszkaiących w Magdal, y w Tafnes, y w Nof, y w ziemi Patros, tym sposobem.
  2. Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, Wyście widzieli wszytko złe ktorem przywiodł na Ieruzalem, y na wszytki miasta Iudskie, ktore oto dziś spustoszone są, a żaden w nich nie mieszka.
  3. Dla złości ktorą broili pobudzaiąc mię ku gniewu, idąc a kadząc, y chwaląc bogi cudze, ktorych oni nie znali, ani wy, ani oycowie waszy.
  4. Y posyłałem do was wszytki sługi moie proroki, napominaiąc y często posyłaiąc, a mowiąc, Nie czyńcie proszę was rzeczy tey obrzydłey, ktorą ia mam w nienawiści.
  5. Ale nie słuchali ani nakłonili vcha swego iżby od złości swey odstąpić mieli, a iżby nie ofiarowali bogom cudzym.
  6. A dla tego gniew y popędliwość moia wylała się, a zapaliła się w mieściech Iudskich, y w vlicach Ierozolimskich, a obrocone są w pustynią y w zborzenie, iako się to dziś okazuie.
  7. Teraz też Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, Czemu broicie takową złość sami przeciw sobie, aby z was wykorzenieni byli, mąż y niewiasta, dziecię y ssące z pośrodku Iudy, a iżby nic z was nie zostało:
  8. Obruszaiąc mię sprawami rąk waszych, kadząc bogom cudzym w źiemi Egiptskiey, do ktoreieście weszli ku mieszkaniu, a iżbyście byli wykorzenieni, a stali się przeklęctwem y pohańbieniem v wszytkich narodow na ziemi.
  9. Izaliście zapamiętali złości oycow waszych, y złości krolow Iudskich y złości żon ich, tudzież y złości waszych, także y żon waszych, ktorych się dopuscili w źiemi Iudskiey y w vlicach Ierozolimskich:
  10. Nie vpokorzyli się aż do dnia dzisiejszego, niebali się, ani chodzili w zakonie moim, ani w vstawach moich, ktorem podał wam y oycom waszym.
  11. A tak mowi Pan zastępow Bog Izraelski, * Oto ia nieprzyiacielskie obrocę na was oblicze swoie, iżbych wykorzenił wszytko Żydowstwo.
      * Amos.9.v.4.

  12. Y pobiorę ostatki Iudskie ktorzy się vciekli do Egiptu aby tam mieszkali, y będą wszyscy wytraceni w źiemi Egiptskiey, polęgą od miecza y od głodu zniszczeią, a od naymnieyszego aż do naywięczszego pomrą mieczem y głodem, y staną się obrzydzeniem y zdumieniem przeklęctwem y pohańbieniem.
  13. Pokażę ty ktorzy mieszkaią w źiemi Egiptskiey, iakom pokarał Ieruzalem, mieczem, głodem, y morem.
  14. Y nie vydzie ani pozostanie żaden Żydowin z tych ktorzy przyszli mieszkać do ziemie Egiptskiey, aby się wrocić miał do ziemie Iudskiey, do ktorey się wrocić y mieszkać w niey nadziewaią, Zaiste się żadni nie nawrocą, chyba ktorzy vcieką.
  15. Ale wszyscy mężowie ktorzy wiedzieli iż żony ich ofiary czyniły bogom cudzym, także y wszytki niewiasty ktore tam stały w wielkiey gromadzie, y ludzie wszyscy ktorzy mieszkali w źiemi Egiptskiey w Patros, odpowiedzieli Ieremiaszowi tak mowiąc.
  16. Nie będziemy od ciebie prziymować słowa żadnego, ktore knam mowisz imieniem Pańskim.
  17. Ale dosyć vczynimy każdemu słowu ktoreby wyszło z vst naszych, a będziemy ofiarować A gwiazdam niebieskiem, y będziem im sprawować ofiary mokre, iakochmy to czynili, y oycowie naszy, Krolowie naszy, y książęta nasze w miastach Iudskich y w vlicach Ierozolimskich, a na ten czas mielichmy dosyć chleba, y wszytko się nam szczęściło, a nic złegochmy nie widzieli.
      A W Zydowskim stoi krolewnie niebieskiey.

  18. Ale iakożechmy przestali kadzić gwiazdam niebieskiem, y sprawować ofiar mokrych, wszytkich nam rzeczy nie dostawa, a wytracenichmy mieczem y głodem.
  19. + Y gdychmy kadzili gwiazdam niebieskiem, y sprawowalichmy ofiary mokre, izalichmy im piekli placki, y kropilichmy mokre ofiary bez woley mężow naszych, okazuiąc im w tym wdzięczność:
      + Wyższey.7.v.18.

  20. Tedy rzekł Ieremiasz do ludu wszytkiego, do mężow, y do niewiast, y do wszego pospolstwa do tych ktorzy mu odpowiedali, mowiąc.
  21. Izali Pan nie wspomniał na kadzenie ktoreście wy czynili w mieściech Iudskich, y w vlicach Ierozolimskich, wy y oycowie waszy, Krolowie y Książęta wasze, y wszytek lud w źiemi: Izaż sobie tego nie przywiodł na pamięć:
  22. Pan tedy tego iuż daley wycierpieć nie mogł dla złości wynalaskow waszych, y dla przemierzłości ktoreście broili, przetoć ziemia spustoszona, położona iest w zdumienie y przeklęctwo, tak iż w niey nikt nie mieszka, iako się to dziś okazuie.
  23. A przetoż iżeście wy kadzili bałwanom, y zgrzeszyliście Panu, a nie słuchaliście głosu iego, y nie chodziliście w zakonie iego, ani w vstawach iego, ani w napominaniu iego, dla tegoć się to nieszczęście obaliło na was, iako to dziś na oko widzicie.
  24. Ieszcze też rzekł Ieremiasz do ludu wszytkiego, y do wszytkich niewiast, Wy wszyscy Żydowie ktorzy iesteście w źiemi Egiptskiey, słuchaycie słowa Pańskiego.
  25. Tak mowił Pan zastępow Bog Izraelski, Wy y żony wasze, mowiliście vsty swemi, a czyniliscie rękami swemi mowiąc, Vczynimy dosyć slubom naszym ktorechmy poslubili, abychmy kadzili gwiazdam niebieskiem, a sprawowali im ofiary mokre: Vczyniliście dosyć słowam swym, y rzeczą wypełniliście ie.
  26. Słuchaycież tedy słowa Pańskiego, wy wszyscy Żydowie, ktorzy mieszkacie w źiemi Egiptskiey, Otom przysiągł przez imię moie wielkie mowi Pan, iż imię moie nie będzie daley słyszano z vst żadnego męża Żydowina we wszytkiey ziemi Egiptskiey, ktoryby rzekł, Żywie Pan.
  27. Oto czuć będzie nad nimi ku złemu, a nie ku dobremu, Y wszyscy mężowie Iudscy ktorzy są w źiemi Egiptskiey, wytraceni będą mieczem y głodem, aż do szczątka wygładzeni będą.
  28. A barzo maluczka liczba ludzi, ktorzy vydą mieczowi, wroci się z źiemie Egiptskiey do ziemie Iudskiey, a poznaią wszyscy co pozostaną z Iudy, ktorzy weszli ku mieszkaniu do ziemie Egiptskiey, ktore słowo będzie pewnieysze, ieslisz moie czyli ich.
  29. To tedy będziecie mieć za znamię, mowi Pan, iż nawiedzę was na mieyscu tym, abyście wy poznali iż prawdziwie słowa moie ku złemu vtwierdzą się nad wami.
  30. Pan tak mowi, B Oto ia podam Faraona Hofra Krola Egiptskiego w ręce nieprzyiacioł iego, y w ręce tych ktorzy czyhaią na gardło iego, tak iakom podał Sedekiasza Krola Iudskiego Nabuchodonozorowi Krolowi Babilońskiemu nieprzyiacielowi iego, ktory mu stał o zdrowie iego.
      B To się stało w piąci lat po zborzeniu Ierozolimskim gdy Nabuchodonosor zwalczywszy Ammonity y Moabity ciągnął do Egiptu a tam zabił Faraona, y na iego mieysce postanowił Krola inego ktory mu dawał dań, z tamtądże zagnał do Babilonu wszytki Zydy ktore zastał tam. O czym patrz Iozefusa w.10.księ. kapitu.11.

    Kapituła 45.
    ¶ 1. Baruch żałuie skażenia Ieruzalem, y iest pocieszon od Pana. 5. Pan obiecuie mu iż nie zginie w spustoszeniu Ieruzalem.

  1. Słowo ktore opowiedział Ieremiasz do Barucha syna Neryego, gdy pisał w księgi słowa tj z vst Ieremiaszowych, roku czwartego za Ioakima syna Iozyego Krola Iudskiego, mowiąc.
  2. Pan Bog Izraelski tak mowi do ciebie Baruchu.
  3. Tyś mowił, A Biada mnie, iż tak Pan przydał żałości smutkowi memu, vpracowałem się w płaczu swym, a nie mogłem znaleść odpoczynku.
      A Baruch dla dwu przyczyn się vskarża, pierwsza iż nie mogł dostąpić ducha prorockiego, druga iż Ieremiasz był w więźieniu.

  4. Ty powiesz tak iemu, Tak mowi Pan, Oto borzę to com zbudował, a wyrywam to com wszczepił, y wszytkę tę ziemię.
  5. A ty przecz się starasz o rzeczy wielkie: Nie żąday ich: abowiem oto przepuszczę nieszczęście na wszelkie ciało, mowi Pan, a tobie dam duszę twą B w korzyści gdzie się kolwiek obrocisz.
      B Iakoby rzekł, daruię ia ciebie zdrowiem, ktoreć stanie za to iakobyś też miał dostać nabogatszych łupow.

    Kapituła 46.
    ¶ 1. Prorokuie przeciw Egiptowi y przeciw woysku Faraonowemu. 13. Opowieda przyście Nabuchodonozora Krola Babilońskiego do Egiptu. 19. Groźi Egiptcyanom iż maią być zawiedzieni do więźienia. 27. Cieszy Zydy a prorokuie przywrocenie ich do oyczyzny.

  1. Słowo Pańskie ktore podane było do Ieremiasza proroka przeciw A poganom.
      A To iest, ktorzy okolicznie przylegli ziemi Zydowskiey.

  2. Przeciw Egiptowi, przeciw woysku Faraona Necha Krola Egiptskiego, ktore było położone nad rzeką Eufrates w Charchemis, ktore poraźił Nabuchodonozor Krol Babiloński, roku czwartego Ioakima syna Iozyaszowego Krola Iudskiego.
  3. B Gotuycie pawezy y tarcze, y wyiedźcie ku bitwie.
      B Iakoby rzekł wy Egiptcyanie gotuycie się na woysko, pewnie na was przyidzie nieprzyiaciel.

  4. Zaprzęgaycie konie, Iezdni wsiadaycie, stańcie w hełmiech, wycieraycie oszczepy, obłoczcie pancerze.
  5. C Czemużem ie widział trwożliwe: a vstępuiące się na zad: mocarze ich zbici są, a prędko z vciekali, ani się obeyrzeli na zad: abowiem był strach na nie ze wsząd, mowi Pan.
      C Prorok miał to widzenie iż Egiptcyani byli porażeni y vciekali przed Babilończyki.

  6. Prędki nie vciecze, ani vydzie waleczny, vtykali się y vpadli ku pułnocy nad brzegiem rzeki Eufrates.
  7. D Ktoryż iest ten co się burzy iako ieźioro: a wody iego flagami się wzruszaią:
      D Dawa znać o Nechu ktory ciągnął z woyskiem do Charchemis.

  8. Egipt się burzy iako ieźioro, a wody iego wzruszyły się flagami, y mowił, Wynidę, a okryię ziemię, y wygubię miasto ze wszytkimi co w nim mieszkaią.
  9. Ruszcie się konie, zagrzmicie wody, wyiedźcie mocarze, Murzyni y wy z Libiey noszący tarcz, y Lidyanie strzelcy.
  10. Abowiem dzień ten Pana Boga zastępow, dzień iest pomsty, aby się pomścił nad nieprzyiacioły swemi, ktore miecz pożrze y nasycon a napoion będzie krwią ich: abowiem Pan Bog zastępow ma E ofiarę w źiemi Pułnocney nad rzeką Eufrates.
      E Mord ktory się dzieie nad tymi ktorzy dla grzechow swych bywaią mordowani nazywa Prorok ofiarą.

  11. Wstęp do F Galaadu, a weźmi żywice G panno corko Egiptska: ale prożno sobie zbierasz lekarstwa, bowiem nie będziesz vleczona.
      F O Galaadzie patrz w.2.Krol.5.v.29. gdzie na onym mieyscu rodził się balsam abo żywica znamienita ku goieniu ran, A tu dawa znać iż żadne maści Egiptcyanom pomoc nie miały.
      G Nazywa Egiptcyany panną okazuiąc iż ieszcze od żadnego nieprzyiaciela naruszonemi nie byli.

  12. Narodowie słyszeli o sromocie twoiey, a wołaniem twym napełniona iest ziemia: abowiem mocarz potrącił mocarza, a obadwa się społu powalili.
  13. Rzecz ktorą vczynił Pan do Ieremiasza o przyściu Nabuchodonozora Krola Babilońskiego, ku spustoszeniu ziemie Egiptskiey.
  14. Oznaymuycie w Egiptcie, a rozgłaszaycie w Magdalu y obiawiaycie w Nof, y w Tafnes tymi słowy, Stań a bądź gotow, abowiem miecz poźrze wszytko to co iest około ciebie.
  15. Czemuż iest przepłoszon mocarz twoy a ostać się nie mogł: iż go zapędził Pan.
  16. Dopuścił wielu ich vpaść, tak iż wszyscy obalili się ieden na drugiego, y rzekli, Wstań a wroćmy się do ludu naszego y do ziemie w ktoreiesmy się zrodzili przed mieczem porażaiącym.
  17. Tam zawołaią, Farao Krolu Egiptski do trfogi, Ale on omieszkał czasu naznaczonego.
  18. Żywę ia, mowi Krol, ktorego imię iest Pan zastępow, iako Tabor iest miedzy gorami, y iako Karmel na morzu, tak y H on prziydzie.
      H To iest, Nabuchodonozor ktory pewnie przyszedszy poraźi Egiptcyany.

  19. O corko mieszkaiąca w Egiptcie, gotuyże się ku prowadzeniu z sprzętem swym: abowiem Nof stanie się pustynią, a opustoszę ie iż w nim nikt mieszkać nie będzie.
  20. Egipt iest iako piękna cielica, niszczenie prziydzie od pułnocy, y pewnieć prziydzie.
  21. I Naiemnicy iego są w pośrod iego iako syci cielcowie, abowiem się też y oni obrocą, a vcieką społu, y nie ostoią się: bo dzień porażki ich przyszedł na nie, y czas nawiedzenia ich.
      I To iest lud służebny.

  22. K Głos iego iako wężowy wynidzie, abowiem z woyskiem L poydą, a prziydą przeciw niemu z siekierami, iako ci co drwa rąbaią.
      K Egiptcyani będąc oblężeni od Kaldeyczykow będą wołać y narzekać piszcząc iako wężowie.
      L To iest, Kaldeyczycy nieprzyiaciele ich.

  23. Podrąbią M las iego, mowi Pan: abowiem im liczby niemasz, bo ich mnostwo więczsze niż szarańczey, y liczby im nie będzie.
      M To iest wygubię woysko Egiptskie ktore tu przyrownawa lasowi.

  24. Corka Egiptska będzie posromocona, a podana w ręce ludu pułnocnego.
  25. Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, Oto nawiedzę pospolstwo N z No y Faraona z Egiptem, y bogi iego, Krole iego, tak samego Faraona, iako y ony co w nim vfali.
      N Niktorzy wykładaią Alexandryą.

  26. Y podam ie w ręce tych, ktorzy im o żywot stoią, y w ręce Nabuchodonozora Krola Babilońskiego, w ręce służebnikow iego, y potym w nim mieszkać będą, iako y przed tym, mowi Pan.
  27. * A ty Iakobie sługo moy, nie boy się, ani się lękay Izraelu, abowiem oto wybawię cię z daleka, y nasienie twoie z źiemie poimania twego, A wroci się Iakob a odpoczynie, y poszczęści się iemu, a żaden nie będzie coby go straszył.
      * Ezaiasz.44.v.2. Wyższey.30.v.10.

  28. Ieszcze też ty Iakobie sługo moy nie boy się, mowi Pan: bo ia z tobą iestem, Vczynię też dokończenie wszech poganow do ktorychem cię wygnał, lecz nie vczynię dokończenia twego, ale cię karać będę z rozsądkiem, a nie wygubię cię do szczątka.

    Kapituła 47.
    ¶ 1. Prorokuie przeciw Filistynom, Tyriyczykom y Sydonianom.

  1. Rzecz ktora podana iest do Ieremiasza od Pana przeciw Filistynom, przed tym niż Farao dobył Gazy.
  2. Pan tak mowi, A Oto wody ktore idą z Pułnocy są iako powodź gwałtowna, zatopią ziemię y wszytko co iest na niey, miasto y mieszkaiące w nim, wołać będą ludzie, a wszyscy mieszkaiący na ziemi rozpłaczą się.
      A Rozumie tu woyska Kaldeyskie.

  3. Przed tętnaniem y dźwiękiem kopyt waśniwych koni iego, przed grzmieniem wozow iego, y trzaskiem koł iego: Oycowie nie obeyrzeli się na syny co tak zemdlały ręce ich.
  4. Dla dnia ktory przyszedł na zwoiowanie wszytkich Filistynow, y na wykorzenienie Tyru y Sydonu, y wszytkich ostatkow ich pomocnikow, abowiem Pan borzy Filistyny, ktorzy pozostali na wyspie Kaftor.
  5. Obłysienie głowy przyszło na Gazę, y Askalon wykorzenione iest z ostatkiem doliny: Y długoż będziesz drapać oblicze swoie:
  6. O ty mieczu Pański, y dokądże się nie vspokoisz: wroć się do nożen swoich, vśmierz się, a vmilkni.
  7. Ale iako się może vspokoić: kiedy mu Pan roskazuie przeciw Askalonu, y przeciw brzegowi morskiemu, kędy go on postawił:

    Kapituła 48.
    ¶ 1. Prorokuie o skażeniu Moabitow. 7. Przepowieda iż maią być zawiedzieni do więźienia, przeto iż położyli vfanie swe w bogactwach swoich. 13. Vkazuie iż prożno vfaią w bałwaniech swoich. 27. Fuka ie iż z syny Izraelskimi w vtrapieniu ich źle się obchodzili. 29. Sztrofuie pychę y nadętość ich. 31. Przedsię mowi o vpadku y zepsowaniu ich. 47. Obiecuie im wrocenie z poimania.

  1. O Moabie Pan Zastępow Bog Izraelski tak mowi, Biada nad Nabo, abowiem ono iest zhańbione y spustoszone, Karyataim wźięte iest, ono ktore było mocne zesromocone iest, y przelękło się.
  2. Moab iuż się więcey chlubić nie będzie z Hesebon, abowiem źle myslono przeciw iemu, Podźcie a wykorzeniemy ie aby nie było narodem: Też y ty Madmen podcięte będziesz, a miecz na cię prziydzie.
  3. Głos wołania przyszedł z Horonaim, spustoszenie y poborzenie wielkie tam będzie.
  4. Moab iest starte, tam słyszeć głos maluczkich iego.
  5. Abowiem ono poydzie z płaczem ku gorze Luit, dla tego iż ku dołowi Horonaim nieprzyiaciele vsłyszeli wołanie zburzenia.
  6. Vciekaycie a wybawcie dusze wasze, a staniecie się * iako wrzos na puszczy.
      * Wyższey.17.v.6.

  7. Abowiem dla tego żeś miało nadzieię w sprawach swoich, y w skarbiech swych, będziesz wźięte, A y Chamos poydzie w poimanie, a Kapłani y Książęta iego społu z nim.
      A To iest Bałwan Moabski ktory Kaldeyczycy zaniesli do Babilonu.

  8. Prziydzie skażca na wszytki miasta, a żadne miasto nie vydzie, dolina zginie, y doliny będą spustoszone, tak iako to mowił Pan.
  9. Daycie Moabowi skrzydła aby prędko vleciał, bo miasta iego prziydą w spustoszenie, a żaden w nich mieszkać nie będzie.
  10. B Przeklęty ktory sprawę Pańską zdradnie sprawuie, y przeklęty ktory zawsciągnie miecza swego od wylewania krwie.
      B Biada temu ktory będzie folgował komu żeby go zabić nie miał, a to zabiianie nazywa sprawą Pańską choć ta sprawa była ludzi złych Kaldeyczykow, ktorzy z hardości y z okrucieństwa vdawali się na to, ale Pan dobrze vżywał tego naczynia złego ku wykonaniu sprawy swey, a ku dosyć vczynieniu sądom swym.

  11. Moab od młodości swoiey bespieczne było, y leżało na swoich drożdzach, ani było przetoczone z naczynia w naczynie, y nie chodziło w poimanie, a dla tego w swem smaku zostawało, a nie zmieniła się wonność iego.
  12. A przetoż oto dni przychodzą, mowi Pan, w ktore puszczę na nie ty ktorzy ie przeniosą, a przeprowadzą y wyczerpaią naczynia iego, y potłuką flasze iego.
  13. Zesromocone będzie Moab dla Chamosa + iako dom Izraelski zesromocon był o C Betel, ktore było vfaniem iego.
      C To iest, kędy chwalili cielce złote.

      + 1.Krol.12.v.29.

  14. Iakoż rzeczecie, # My iestechmy mocni y możni mężowie ku boiowi:
      # Ezai.16.v.6.

  15. Gdyż Moab rozborzone będzie, y miasta iego popalone będą, a przebrani młodzieńcy iego poydą w zamordowanie, mowi Krol, ktorego imię iest Pan Zastępow.
  16. Blisko temu iż vpad Moaba przydzie, a nieszczęście iego barzo prętko zbieży.
  17. Was wszytkich coście są okoliczni iego, niech ruszy krzywda iego, y wy wszyscy ktorzyście świadomi imienia iego, mowcie, Iako się złamała laska mocna y laska chwalebna:
  18. O corko ktora mieszkasz w Dybon, zstęp z chwały twey a siądź w vpragnieniu, abowiem skażca Moaba wystąpi przeciw tobie, y rozrzuci twierdze twoie.
  19. Ty mieszczko Aroer stań przy drodze a przypatrzay się, pytay się tego ktory bieży a vcieka, a mowi, Y coż się stało:
  20. Zawstydzone iest Moab, bo iest potarte, rozkwilcie się a wołaycie, a oznaymuycie w Arnon iż Moab iest spustoszone.
  21. A iż sąd przyszedł na ziemię w rowninach D na Helon, y Iaza, y Mefaat.
      D To słowo y ine są własne imiona miast Moabskich.

  22. Na Dybon, na Nebo, y na dom Dyblataim.
  23. Na Karyataym, na Betgamul, na Betmaon.
  24. Na Karyot, Bozra, y na wszytki miasta ziemie Moabskiey, tak dalsze iako y bliższe.
  25. Rog Moabski odcięty iest, a ramię iego iest starte, mowi Pan.
  26. E Opoycie ie, abowiem powstało przeciw Panu, niech Moab wala się w blwocinach swoich, a zostanie w naśmiewisku.
      E Obraca rzecz swą do Kaldeyczykow iakoby rzekł, tak ie trapcie aż poszaleią.

  27. Izaliż się też nie naśmiewało z Izraela, iakoby był policzon miedzy złodzieymi: abowiem ileś kroć mowiło o nim, z radościąś skakało.
  28. Wy mieszczanie Moabscy odbieżcie miast, a mieszkaycie w skale, y bądźcie iako gołębica ktora ściele gniazdo swe w maclochu.
  29. Słyszelichmy pychę Moab, abowiem iest nazbyt harde, też nadętość iego y chlubę iego, wszeteczeństwo y wyniosłe serce iego.
  30. Poznałem, mowi Pan, okrucieństwo iego, a nie zstaie go z to, kłamstwa to są iego, y nic takiego nie czyni.
  31. A dla tego roskwilę się nad Moab, a zawołam do wszytkich w Moab, a dla mężow w Kirteres rospłaczę się.
  32. O macico Sybma, płakać będę nad tobą iakom płakał nad Iazerē, gałązki twe przeszły za morze, przyszły aż do morza Iazer: Skażca wtargnął na żniwo twoie, y na zbieranie winnic twych.
  33. * Wesele y radość odięte iest z Karmel, także y z ziemie Moab, a odięte iest wino z prasy: Ten ktory tłoczy wino nie zaśpiewa, a śpiewanie daley nie będzie śpiewaniem.
      * Eza.16.v.10.

  34. Podali głos swoy przed wołaniem Hesebonu aż do Eleale y aż do Iazy, od Soar aż do Heronaim F cielice trzecioletniey, abowiem też y wody Nimrym obrocą się w spustoszenie.
      F Przyrownywa zakwitnienie ludu Moabskiego z cielicą trzecioletnią.

  35. Y vczynię, mowi Pan, iż vstanie w Moab ten ktory czyni ofiary na mieyscach wysokich, a kadzi bogom swoim.
  36. A dla tegoż serce moie zabrzmi dla Moab iako piszczałka, a serce moie wyda głos iako piszczałki do mężow w Kirheres, dla tego iż bogactwa ich ktorych sobie nabyli poginęły.
  37. + Abowiem każda głowa obłysiona będzie, a każda broda ogolona będzie, ręce wszytki podrapane będą, a wor będzie na biodrach ich.
      + Ezai.16.v.8. Ezech.7.v.18.

  38. A będzie wszędy narzekanie na wszytkich dachoch Moab y vlicach iego, abowiem starłem Moab iako naczynie w ktoremem się nie kochał, mowi Pan.
  39. Iakożci iest potarte: Wyicież, Coż się stało iż tak tył podawa: abowiem Moab stał się pośmiewiskiem y przestrachem wszytkim co byli w okolicy iego.
  40. Abowiem tak mowi Pan, Oto nieprzyiaciel leci iako orzeł, a rozszerzy skrzydła swe nad Moabem.
  41. Zdobywano miast y baszty wźięto a serce mocarzow Moabskich będzie dnia onego iako serce niewiasty rodzącey.
  42. Y będzie zborzone Moab, tak iż narodem nie będzie, abowiem przeciw Panu powstał.
  43. O mieszczaninie Moabski, przestrach, doł, y sidło nad tobą, mowi Pan.
  44. # Ktory vydzie z przestrachu, wpadnie w doł, a ktory wynidzie z dołu, wpadnie w sidło, abowiem ia przywiodę na Moaba rok nawiedzenia iego, mowi Pan.
      # Ezai.24.v.18.

  45. Stanęli pod cieniem Hesebonu vciekaiąc od gwałtu, przeto iż ogień wydarł się z Hesebonu y płomień z Syonu, y pożrze iednę część Moaba y wierzchy ludzi burzliwych.
  46. Przeklęctwo nad tobą Moab, lud Chamos wyginął, abowiem synowie twoi poimani są, y corki twe powiązane.
  47. Ale przywrocę z więźienia Moaba w G ostatecznych czasiech, mowi Pan, A do tądci iest sąd o Moabie.
      G Ty dni ostateczne są czasy Mesyaszowe gdy do społeczności Kościoła pogani powołani byli.

    Kapituła 49.
    ¶ 1. Fuka Ammonity przeto iż posiedli kilka miast synow Izraelskich. 5. Przepowieda iż maią być zawiedzieni do więźienia, y potym wybawieni z niego. 7. Prorokuie przeciw Edomczykom. 23. Przeciw Damaszku y Syriey. 28. Przeciw Cedar. 34. Przeciw Elamitom abo Persom.

  1. Pan tak mowić raczy do synow Ammonowych, Izrael zali żadnych synow abo dziedzica nie ma: Czemuż tedy A Krol ich posiadł ziemię B Gad, a czemu lud iego mieszka w mieściech iego:
      A Drudzy czytaią Melchoma Bałwana Ammonitskiego.
      B Gdy dziesięcioro pokolenie zawiedzione było do Babilonu, tedy Ammonitowie posiedli ziemice pokolenia Gad.

  2. A dla tego oto dni przychodzą, mowi Pan, gdy przepuszczę iż vsłyszą pobudkę nad Rabbat synow Ammonowych, y będzie obrocone w kupę rumu, a miasteczka iego będą popalone ogniem, a posiędzie ie Izrael, ktorego oni byli posiedli, mowi Pan.
  3. Roskwil się Hesebonie, abowiem iest spustoszone Hay, wy corki Rabbat wołaycie, a opaszcie się wormi narzekaycie a tułaycie się około płotow, abowiem krol wasz poydzie do więźienia, a z nim społu książęta y kapłani iego.
  4. Czemuż się kochasz w dolinach: a dolina twoia opływa, o corko swowolna, dufałaś skarbom swoim, a mowiłaś, Ktoż kiedy przyidzie na mię:
  5. Oto dopuszczę na cię strach, mowi Pan Bog zastępow, od wszytkich tych ktorzy są około ciebie, a rozproszeni będziecie każdy z was, gdzie kogo szczęście przyniesie, y nie będzie nikogo ktoryby tułaiące przeprowadził.
  6. Potym C przywiodę syny Ammonowe z poimania, mowi Pan.
      C A to się potym wypełniło za czasow Mesyasza ktory iest błogosławieństwem poganom.

  7. Pan zastępow tak mowi do Edomczykow, Izali nie masz mądrości w D Teman: Izali rada synow zginęła, a w niwecz się obrociła rostropność ich:
      D To iest w Idumei ktorą tu tym przezwyskiem nazywa od Temana syna Elifazowego syna Ezau.

  8. Vciekaycie wy mieszkaiący w Dedan, podaycie tył, a schowaycie się na mieyscach skrytych, abowiem przywiodłem zginienie na E Ezau, y czas nawiedzenia iego.
      E Mowi tu do Edomczykow ktorzy poszli z Ezau.

  9. Iesliż F zbieracze wina przyidą, nie zostawią by iagodki, a iesli złodzieie w nocy, rozerwą aż dosyć mieć będą.
      F Tymi słowy dawa znać iż wszytko chce wytracić.

  10. Abowiem ia obnażyłem Ezau, y odkryłem skryte mieysca iego, a nie może się zakryć, nasienie iego wyniszczone będzie, bracia y sąsiedzi iego iż go nie stanie.
  11. G Zostawi sirotki twoie, a ia wychowam ie, y wdowy twoie vfać mnie będą.
      G Rozumie tu prorok o takowym zburzeniu że nikt nie będzie ktoby w opiekę swą miał wźiąć ich sieroty y wdowy.

  12. Abowiem tak mowi Pan, Oto H oni przeciw ktorym nie wyszło skazanie żeby pili z I kubka, będą pić z niego, Y ty vydzieszli go też: iście nie vydziesz, owszem gi pić musisz.
      H To iest lud moy Izraelski.
      I Przez kubek rozumie karanie y rozgniewanie Boże.

  13. Bom ia zaprzysiągł sam przez się mowi Pan, iż K Bozra spustoszone będzie, a przyidzie w pohańbienie, w zborzenie y w przeklęctwo, y wszytki miasta iego opustoszeią na wieki.
      K Bozra iest miasto przednieysze Edomczykow.

  14. * L Słyszałem sławę od Pana, y posłane takie poselstwo do Poganow, Zbierzcie się, a ciągnicie przeciw iemu, a powstańcie ku boiowi.
      L Słyszałem iż posłał Pan posły swe do nieprzyiacioł twoich aby ie pobudził ku walce przeciw tobie.

      * Abd.1.v.1.

  15. Abowiem oto iam ciebie miedzy pogany postawił namnieyszym, y iako wzgardzonym miedzy ludźmi.
  16. Hardość twoia y pycha serca twego zdradziła cię, ty ktory mieszkasz M w iamach skalnych, a dzierżysz się wysokości gory, byś też sobie vplotł gniazdo tak wysoko iako Orzeł, iednak cię z tamtąd stargnę, mowi Pan.
      M To iest na mieyscach obronnych y niedobytych.

  17. Będzie też y Edom spustoszone tak barzo, iż kiedy kto tam tędy przeydzie, zadziwuie się, a świstać będzie nad wszytkimi plagami iego.
  18. + Rownie tak iako Sodoma y Gomorrha podwrocona iest y miesca ich okoliczne, mowi Pan, iż tam nikt zmieszkać nie może, ani syn człowieczy tam mieszkać będzie.
      + 1.Mo.19.v.25.

  19. # Oto iako lew N wychodzi przed powodzią Iordanu ku mieszkaniu bespiecznemu, a gdy się chce vspokoić, przepuszczę iż natychmiast mu biegać, a ktoż będzie godny abych go wystawił przeciwko niey: abowiem ktoż iest mnie rownym: a kto mnie zamierzy czas: o Y ktoryż to iest pastyrz coby się mnie przeciwił:
      N To iest nieprzyiaciel twoy.

      # Niżey.50.v.44. o Iob.41.v.1.

  20. A dla tegoż słuchaycie rady Pańskiey ktorą vradził przeciw Edomczykom, a mysli iego ktore vmyslił przeciw mieszkaiącym w Teman, Maluczcy od trzody będą ie włoczyć precz, a poborzą społu z niemi mieszkania ich.
  21. Ziemia się wzruszyła przed głosem vpadku ich, a wołanie głosu ich słyszane iest w Morzu Czyrwonym.
  22. Oto wyleci iako orzeł, y poleci a rozciągnie skrzydła swe nad Bozra y stanie się serce mocnych z Edom dnia onego iako serce niewiasty rodzącey.
  23. o O Damaszku, pohańbioneć iest Hemat y Arfad, abowiem słyszeli wieści złe y rostargnieni są w myslach, iakoby on ktory iest na morzu ktory przed strachem vspokoić się nie może.
      o Damaszek było stolicą krolestwa Syryiskiego, a w tym słowie zamyka wszytko krolestwo ktoremu podległe były ine miasta ktore tu daley wylicza.

  24. Damaszek iest rostargnione, a vdało się ku vciekaniu, strach ie ogarnął, vciski y boleści dzierżały się go iako niewiasty rodzącey.
  25. Y iakoż nie zostało miasto sławne y miasto wesołe:
  26. A przetoż vpadną młodzieńcy iego na vlicach iego, y wszytcy mężowie waleczni poginą dnia onego, mowi Pan zastępow.
  27. Rospalę ogień na gorze Damaszku, a wyniszczę pałace P Benadadowe.
      P To iest Krola Damaszkowego.

  28. Do Q Cedar y do Krolestw Azor ktore Nabuchodonozor krol Babiloński poraźił, tak mowi Pan, Wstańcie a wynidźcie przeciw Cedar, a do gruntu podwroćcie ludzi od wschodu słońca.
      Q Cedar iest ziemica w Arabiiey pustey.

  29. R Wezmą namioty ich y trzody ich opony ich ze wszytkim naczyniem ich także y wielbłądy ich wywiodą, a wołać będą przeciw im, Strach iest w okolicy.
      R To iest nieprzyiaciele ich.

  30. Vcieknicie z tąd, vstąpcie co naprędzey, skriycie się w mieyscach głębokich wy mieszkaiący w Azor, mowi Pan, abowiem Nabuchodonozor krol Babiloński zaczął radę przeciwko wam.
  31. Wstańcie a idźcie do narodu spokoynego, y mieszkaiącego w bespieczeństwie, mowi Pan, ktorzy ani bran, ani zawor nie maią, ale mieszkaią sami.
  32. Wielbłądy ich podane będą na łup, y wielkość bydła ich ku szarpaninie, y rozproszę ie po wszytkim wietrze aż do ostatecznych granic, a ze wszech krolestw przywiodę vpadek ich, mowi Pan.
  33. S A stanie się Azor mieszkaniem smokom y zostanie pustynią na wieki, Nikt tam nie zamieszka, ani w niey syn człowieczy postoi.
      S Azor było miasto zacne w Krolestwie synow Ammonowych.

  34. Rzecz Pańska ktora podana iest Ieremiaszowi prorokowi przeciw T Elam, na początku panowania Sedekiasza krola Iudskiego w ten sposob.
      T To iest przeciwko Persom.

  35. Pan zastępow tak mowi, Oto złamię łuk Elamitow przodek mocy ich.
  36. A przywiodę przeciw Elamitom wiatry ze czterech kątow ziemie, y rozproszę ie po wszytkich tych wietrzech, a żaden narod niebędzie gdzie by nie mieli przyidź ci ktorzy będą wygnani z Elam.
  37. Zatrwożę Elamity przed obliczym nieprzyiacioł ich, y przed obliczym wszytkich tych ktorzy czyhaią na żywot ich, y przywiodę na nie nieszczęście y gniew popędliwości moiey, mowi Pan, a poslę za niemi miecz, aż ie wyniszczę.
  38. Y postawię stolicę moię w Elamie, a z tamtąd wytracę Krole y książęta, mowi Pan.
  39. Ale czasow ostatecznych przywrocę więźnie z Elam, mowi Pan.

    Kapituła 50.
    ¶ 1. Opowieda prorok Ieremiasz zborzenie Babilończykow y Kaldeyczykow, ktorzy Belowi y Merodachowi bałwanom swoim vfali. 3. Przytym oznaymuie przyście Medow y Persow do Babilonu, aby ie zborzyli do gruntu, y źiemie ich spustoszyli. 4.y.9. Wypisuie wybawienie ludu Izraelskiego z więźienia, z ktorego byli wypuszczeni gdy Cyrus Krol Perski wźiął Babilon y wrocili się do Ieruzalem. 11.y.17. Okazuie przyczynę spustoszenia Babilońskiego. 19. Obiecuie Pan Bog z miłosierdzia swego wybawienie Zydom y grzechow odpuszczenie. 21. A iżby pewnieysze być okazał proroctwo swoie, powtarza rzecz o skażeniu Babilońskim. 44. Na ostatek twierdzi radę Pańską być nie odmienną.

  1. Pańskie słowo ktore opowiedział o Babilonie y o ziemi Kaldeyskiey, przez Ieremiasza proroka.
  2. Opowiedaycie w narodziech, a daycie się im słyszeć, podnieście chorągiew, rozgłaszaycie, a nic nie taycie, mowcie, Wźięte iest Babilon, A Bel pohańbion iest, Merodach stłuczon, bałwany iego pohańbione, y bogowie iego pokruszeni są.
      A Bel y Merodach byli bogowie Babilońscy ktorym oni osobliwie wierzyli.

  3. Abowiem B narod wyciągnie przeciw iemu od pułnocy, a położy ziemię iego w spustoszenie, y nie będzie nikt coby w niey mieszkał tak z ludzi iako y zwierząt, wszytcy się ruszyli y wyszli.
      B To iest Persowie y Medowie.

  4. W onych C dnioch y w onych czasiech, mowi Pan, synowie Izraelscy przyidą y synowie Iudscy społu, a idąc płakać będą, a przydą y szukać będą Pana Boga swego.
      C To się na ten czas wypełnić miało, gdy Cyrus wźiął Babilon a dał Zydom wolność. Ezd.1.

  5. Pytać się będą drogi do Syonu, a tu się obrocą twarzy ich, Zeydźcie się a poslubcie się Panu przymierzem wiecznym, ktore nigdy nieprzyidzie w zapamiętanie.
  6. Lud moy był iako owca vpłoszona, pastyrze ich dopuścili się im błąkać, a wygnali ie na gory, tułały się od gory do pagorku, a zapomniały stanowiska swego.
  7. Wszytcy ktorzy ie znaydowali pożyrali ie, a mowili nieprzyiaciele ich, My nic złego nie czyniemy gdyż oni zgrzeszyli Panu, ktory był mieszkaniem sprawiedliwości y nadzieią oycow ich.
  8. Wynidźcie z pośrodku Babilonu a wynidźcie z źiemie Kaldeyczykow stańcie się iako kozłowie przed trzodą-
  9. Abowiem oto wzbudzę y przywiodę na Babilon zgromadzenie wiela narodow z źiemie pułnocney y sprawią woyska przeciw iemu, y tak wźięte będzie, a strzały iego będą iako strzelca łucznego, z ktorych żadna darmo wystrzelona nie będzie.
  10. Kaldea podana będzie na łup, a wszytcy ktorzy ią złupią nasyceni będą, mowi Pan.
  11. Dla tego iżeście się radowali y weselili depcąc dziedzictwo moie, y dla tego iżeście się vtuczyli im, iako cielica trawą, a poryzaliście iako waśniwe konie.
  12. D Matka wasza barzo iest posromocona, rodzicielka wasza zawstydziła się, stanie się poslednieyszą miedzy narody, będzie pusta, płona y sucha.
      D To iest ziemia Kaldeyska ktora była panią wszytkich inych krolestw.

  13. Nie będą w niey daley mieszkać dla gniewu Pańskiego, ale będzie do szczątka pusta, ktokolwiek przeydzie przez Babilon zdumieie się, y świsnie nad wszytkimi plagami iego.
  14. Zszykuycie woyska przeciw Babilonu wszędy w około, wy wszytcy co łuk ciągniecie, strzelaycie do niego, nie szanuycież strzał abowiem ono zgrzeszyło przeciw Panu.
  15. Krzyczcie na nie ze wszech stron boć się musi podać, vpadły grunty iego, mury iego rozrzucone są, abowiem nad niem pomsta Pańska, Vczyńcie nad niem pomstę, a oddaycie mu iako ono inem oddawało.
  16. Wykorzeńcie rozsiewacza z Babilonu, y tego ktory trzyma sirp czasu żniwa, przez miecz borzący każdy z nich obroci się do ludu swoiego, y każdy vciecze do ziemie swoiey.
  17. Izrael iest iako trzoda rozproszona, lwi ie rosproszyli, E Krol Assyryiski ten go napirwey żrzeć począł a potym ten Nabuchodonozor krol Babiloński ostatecznie pogryzł F kości iego.
      E To iest, Teglat Falassar ktory naprzod zawiodł do więźienia dziesięcioro pokolenie.
      F A to gdy zawiodł dwoie pokolenia w poimanie Iudę y Beniamin.

  18. A przetoż Pan zastępow Bog Izraelski tak mowi, Oto nawiedzę Krola Babilońskiego, y źiemię iego iakom nawiedził Krola Assyriyskiego.
  19. Y przywrocę zaś Izraela do mieszkania iego, a paść się będzie w Karmelu, y w Basan, a dusza iego nasycona będzie na gorach Efraim y w Galaad.
  20. W onych dnioch y w onych czasiech, mowi Pan, Będą szukać nieprawości Izraelskich, a nigdziey się nie pokażą, grzechow Iudskich, a nie będą znaleźione, abowiem odpuszczę tym ktore pozostawię.
  21. G Wyciągni przeciw ziemi odporney, y owszem przeciw mieszkaiącym w niey, abyś ie nawiedził, Rosypuy a borz za niemi, mowi Pan, a czyń wszytko iako ia każę tobie.
      G Tu Pan czyni rzecz do Cyrusa y do woyska iego.

  22. Głos walki iest w źiemi y spustoszenie wielkie.
  23. Iakożci iest stłuczon a złaman H młot wszytkiey ziemie, iako się stało z pustynią Babilon miedzy narody.
      H Nazywa tym przezwyskiem krola Babilońskiego ktory był pohołdował y zwalczył ine Krole.

  24. Vsidliłem cię y iesteś wźięte o Babilon, a tyś o tym nie wiedziało, Naleźiono cię y vchwycono, abowiemeś ku gniewu wyzwało Pana.
  25. Pan otworzył skarb swoy, a wyniosł naczynie gniewu swego, bo sprawa Pana zastępow iest w źiemi Kaldeyczykow.
  26. Przyidziecie do niey aż do kończyn, otworzcież szpichlerze iey, podeptuycie ią iako snopie, rozborzcie ią tak iżby w niey nic nie zostało.
  27. Pozabiiaycie wszytki cielce iey ktorzy się godzą ku zabiianiu, Przeklęctwo nad nimi, abowiem przyszedł dzień y czas nawiedzenia ich.
  28. Głos vciekaiących y tych co vchodzą z źiemie Babilońskiey, ku oznaymieniu pomsty Pana Boga naszego y pomsty kościoła iego.
  29. Zgromadzcie się około Babilonu wszytcy strzelcy, wszyscy co ciągniecie łuk, rozbiycie namioty około niego, aby żaden nie vszedł, Oddaycie mu iako ono inym oddawało, czyńcie z niem iako też ono inym czyniło, boć się pyszniło przeciwko Panu, y przeciw świętemu Izraelskiemu.
  30. A dla tego polęgą młodzieńcy iego na vlicach iego, y wszytcy mężowie waleczni pobici będą dnia onego, mowi Pan.
  31. Oto ia mam z tobą co czynić o pyszny, mowi Pan Bog zastępow, bo iuż przyszedł dzień twoy, y czas nawiedzenia twego.
  32. Pyszny potknie się y padnie, a żaden go nie podniesie, zapalę ogień w miastach iego, a zniszczy wszytko około niego /
  33. Pan Bog zastępow tak mowi synom Izraelskim y synom Iudskim, Społu się gwałt dzieie, wszytcy ktorzy ie poimali trzymaią ie, y nie chcą ich wolno puścić.
  34. Ale odkupiciel ich możny iest ktorego imię iest Pan zastępow, weźmie na się krzywdę ich, aby dał odpoczynienie ziemi, a poruszył mieszkaiące w Babilonie.
  35. Miecz iest na Kaldeyczyki, mowi Pan, y na mieszczany Babilońskie, na Książęta iego y na mędrce iego.
  36. Miecz iest nad wieszczki iego ktorzy się zbłaźnią, miecz iest nad mocarzmi ktorzy się polękaią.
  37. Miecz iest nad końmi y nad wozmi, y nad wszytkim ludem ktorzy są w pośrod iego, y staną się iako niewiasty, miecz iest nad skarby ktore będą rozszarpane.
  38. Suchość iest nad wodami iego y wyschną, bo iest ziemia obrazow rytych a chłubią się w swych zaboboniech.
  39. A dla tego tam mieszkać będą I Ziim y Iim, a społu też strusowie mieszkać w nim będą, A nie będą mieszkać w niem na wieki, ani w nim będzie mieszkania od narodu do narodu.
      I O tych przezwyskach patrz Eza.13.v.21.

  40. * Tak iako Pan podwrocił Sodomę y Gomorrhę, y mieysca ich okoliczne mowi Pan, Nie będzie tam nikt mieszkał, ani tam postoi syn człowieczy.
      * 1.Mo.19.v.25. Eza.13.v.19.

  41. Oto lud przyidzie z pułnocy y narod wielki, y wiele krolow wzbudzi się z rożnych stron ziemie.
  42. Pochwycą tarcz y łuk, okrutnymi będą a nie zmiłuią się, głos ich zahuczy iako morze, a wsiędą na konie a gotowi będą iako ludzie ku bitwie, y szykowani przeciw tobie, o corko Babilońska.
  43. Krol Babiloński vsłyszał sławę ich, ręce iego zemdlały, a vcisk ogarnął go y boleść iako niewiastę rodzącą.
  44. + Oto się wyrwie iako lew przed powodzią Iordanu do mieszkania mocnego, abowiem dam iemu vleżeć, y rospędzę z tamtąd, a ktoż będzie godny abych go wystawił przeciwko niey: # abowiem y ktoż mnie rowny iest: a kto mnie zamierzy czas: a ktory iest pastyrz coby się miał mnie przeciwić:
      + Wyższey.49.v.19. # Iob.41.v.1.

  45. A przetoż słuchaycie rady Pańskiey ktorą vradził o Babilonie, y mysli iego ktore vmyslił przeciw ziemi Kaldeyczykow, Zaiste maluczcy od trzody włoczyć ie będą, a położą w spustoszenie mieszkania ich społu z niemi.
  46. Ziemia się wzruszyła przed głosem wźięcia Babilonu, a wołanie słyszane było miedzy narody.

    Kapituła 51.
    ¶ 1. Opowieda skażenie Babilonu przez Medy y Persy. 5. Okazuie przyczynę skażenia iego. 7. Vkazuie iaka miała być rozga Pańska ku karaniu wszech narodow ziemie. 10. Wierni się raduią z pomsty ktorą Pan wźiął z Babilonu. 12. Naśmiewa się z szalonego vfania Babilończykow, ktorą pokładali w sidłach swych. 14. Naucza iakiego zwycięstwa vżyć mieli Medowie przeciw Babilończykom, ktore idź miało od samego Boga. 17. Naśmiewa się z prożności bałwochwalcow. 19. Vkazuie rożnicę Boga prawdziwego y fałesznych bogow. 25. Mowi powtore o Babilonie y o skażeniu iego. 34. Wierni poimani skarżą się na okrucieństwo Nabuchodonozora. 36. Pan obiecuie iż vczyni pomstę na nieprzyiacioły swemi. 59. Ieremiasz daie księgi Saraiaszowi w ktorych było zamknione skażenie Babilonu.

  1. Pan tak mowi, Oto ia wzbudzę nad Babilonem, y nad mieszczany iego ktorzy serce swe podniesli przeciw mnie, wiatr pustoszący.
  2. Y przypuszczę do Babilonu rozboyniki ktorzy ie rozborzą, y wyplądruią ziemię iego, przeto iż zewsząd obtoczą czasu vtrapienia iego.
  3. Y rzecze Pan do tego ktory ciągnie łuk swoy, y do onego ktory się chłubi w pancerzu swym: Nie przepuszczaycie młodzieńcom iego, do gruntu wygładźcie wszytko woysko iego.
  4. Pobici polęgą w źiemi Kaldeyskiey, a pokłoci po vlicach iey.
  5. Abowiem Izrael y Iuda nie zostaną A wdowami przez Boga swoiego Pana Zastępow, aczkolwiek ziemia ich napełniona iest grzechy przeciw Swiętemu Izraelskiemu.
      A To iest nie będzie lud iego opuszczonym przez ratunku.

  6. Vciekaycie z pośrzodku Babilonu, a każdy z was niech zachowa zdrowie swoie, abyście y wy nie byli zatraceni w złości iego, abowiem czas pomsty Pańskiey odpłaci mu zapłatę iego.
  7. Babilon było iako kubek złoty w ręce Pańskiey, opaiaiąc wszytkę ziemię, narodowie pili wino iego, a dla tegoż poszaleli.
  8. * Babilon z trzaskiem vpadło, a zborzone iest: Rospłaczcież się nad nim, weźmicie żywicę na iego boleści, aza może być vzdrowione.
      * Ezai.21.v.9. Ziaw.14.v.8.

  9. Mychmy leczyli Babilon, ale się nie zgoiło, opuśćcież ie, a podźmy każdy do ziemie swey, abowiem słuszne karanie iego przyszło aż pod niebo, a dotyka się obłokow.
  10. Pan sprawiedliwości nasze iaśnie okazał, podźmy a opowiedzmy sprawę Pana Boga naszego w Syonie.
  11. Wypoleruycie strzały a napełnicie sahaydaki, Pan wzbudził ducha Krolow Medskich, abowiem vmyslił wytracić Babilon, gdyż iest pomsta Pańska y pomsta Kościoła iego.
  12. Podnieście chorągiewi na murzech Babilońskich, dwoiaką straż osadźcie, postawcie warterze, vczyńcie zasadzki, abowiem Pan vmyslił, y wykona wszytko co wyrzekł przeciw mieszczanom Babilońskim.
  13. O ty ktore mieszkasz nad wodami wielkimi a obfituiesz w skarby, przyszedł koniec twoy y kres łakomstwa twego.
  14. + Pan zastępow zaprzysiągł przez duszę swoię, mowiąc, Zaiste ia ciebie napełnię ludźmi iako mszycami, a oni zakrzyczą społu nad tobą na trwogę.
      + Amos.6.v.8.

  15. # Onci to iest ktory sprawił ziemię mocą swą, a zgotował świat mądrością swoią, y rostropnością swą rospostarł niebiosa.
      # 1.Mo.1.v.6. Psalm.136.v.6. Wyzszey.10.v.12.

  16. Gdy głos swoy wyda, wody pod niebem zahuczą, a podnosi chmury od kończyn ziemie, obraca łyskawice w dżdże, a wywodzi wiatry z mieysc ich.
  17. Szalony iest człowiek z mądrością swoią, każdy rzemieśnik dla swych obrazow zesromocon iest, abowiem wszytko co vleie, kłamstwo iest, a nie masz tam ducha.
  18. Prożność iest a robota obłudna, poginą czasu nawiedzenia swego.
  19. Nie takowyć iest B dział Iakobow, abowiem on iest ktory wszytko sprawił, a iest sceptrum dziedzictwa iego, Pan zastępow iest imię iego.
      B To iest Bog.

  20. Ty iesteś młot moy ku potłuczeniu zbroie, a przez cię potłukę narody y Krolestwa podwrocę.
  21. A przez cię potrę konia y iezdnego, potrę przez cię woz y tego co na nim iedzie.
  22. Y potłukę tobą męża y niewiastę, vderzę tobą starca y dziecię, potłukę też społu młodzieńca y panienkę.
  23. Potłukę przez cię pastyrza y trzodę iego, oracza y z iarzmy iego, potłukę przez cię Książęta y hetmany.
  24. A odpłacę Babilonowi, y wszytkim obywatelom Kaldeyskim wszytkę ich złość ktorą oni okazali przeciw Syonu przed oczyma waszemi, mowi Pan.
  25. Oto ia z tobą czynić mam Goro skażona, mowi Pan, ktora psuiesz wszytkę ziemię, rościągnę ia też nad tobą rękę swą, a wywalę cię z opoki, abych cię vczynił gorą popalenia.
  26. Nie będzie z ciebie wyięt kamień ku spoieniu węgła, ani żaden kamień na założenie gruntow, ale na wieki zepsowana zostaniesz, mowi Pan.
  27. Podnieście chorągiewi na ziemi, trąbcie w trąbę miedzy narody, zgotuycie pogaństwo przeciw niey, zgromadźcie przeciw niey krolestwa, Ararat, Minny, y Aschenaz, postanowcie nad nią Hetmany, przywiedzcie na nie konie iako kosmate gąsiennice.
  28. Zgotuycie na nię narody, Krole Medskie, Książęta ich, y wszytki hetmany ich, ze wszytką ziemią panowania iego.
  29. A zadrży ziemia y rozżali się, bo to co Pan vmyslił przeciw Babilonowi zmocniło się, aby ziemia iego była zborzona y spustoszona.
  30. Mocarze Babilońscy przestali walczyć, musieli zuciekać na zamki, męstwo ich wysiliło się, a stali się iako niewiasty, mieszkania iego popalone są, a zawory iego połamane są.
  31. Goniec będzie potykał gońca, a poseł posłowi zabieży drogę, aby opowiedzieli wieść Krolowi Babilońskiemu, iż miasto iego wźięte od iednego końca aż do drugiego.
  32. A brody iego osadzone, y wszędy C ogień wysuszył wody, mężowie iego waleczni vstraszeni są.
      C Abowiem tak historykowie piszą iż Cyrus obrocił indzie rzekę Eufrates a onym starym rzeczyskiem przypuścił lud swoy w miasto.

  33. Abowiem Pan Zastępow Bog Izraelski tak mowi, Corka Babilońska iest iako boisko, przyszedł czas w ktory musi być podeptana, Ieszcze maluczko a prziydzie czas żniwa iego.
  34. Nabuchodonozor Krol Babiloński pożyrał mię, y pocierał mię, vczynił mię naczyniem prożnem, D połknął mię iako Smok, napełnił brzuch swoy roskoszami moimi, a potym mię wygnał.
      D Pan krzywdę ludu swego poczyta za swą własną.

  35. Łup bogactw moich y ciała mego wołaią przeciw Babilonowi, mowić będzie mieszkaiąca w Syonie, Krewi moia nad obywatelmi Kaldeyskimi, rzecze Ieruzalem.
  36. A dla tegoż rzekł Pan, Oto zastawię się o twoię krzywdę, a pomszczę się za cię, wysuszę E morze iego, y wysuszę F źrzodła iego.
      E Przez Morze rozumie obfite bogactwa miasta Babilońskiego.
      F To iest początek rodu iego.

  37. Babilon obrocone będzie w kupy rumu, a stanie się mieszkaniem Smokom, będzie w podziwienie, y w poświstowanie przez mieszkaiących.
  38. Ryczeć społu będą iako Lwi, a krzyczeć będą iako szczenięta lwie.
  39. Vczynię im gody na rospalenie ich, a popoię ie aby się weselili a posnęli snem wiecznym, a iuż więcey aby się nie ocucali, mowi Pan.
  40. Wywiodę ie iako barany ku zabiciu, a iako skopy y kozły.
  41. Y iako iest dobyte G Sesach: y iako wźięte iest nasławnieysze po wszytkiey ziemi: y iakoż się stało Babilon w zdumienie miedzy ludźmi:
      G O tym patrz wyższey kap.25.v.26.

  42. H Morze podniosło się nad Babilonem, okryte iest wielkoscią wod iego.
      H Tu zasię przez morze rozumie woysko Perskie y Medskie.

  43. Miasta iego przyszły w podziwienie iako ziemia płona y pusta, w ktorey żaden nie zmieszka, a żaden człowiek tamtędy nie przeydzie.
  44. Nawiedzę też Bela w Babilonie, y wydrę z paszczęki iego to co on I pożarł, a narodowie nie zbieżą się więcey do niego: y mury Babilońskie będą podwrocone.
      I To iest, ofiary iemu czynione, a ktory był w takiey czci że nie tylko ofiarowano mu dary ale y dziatki.

  45. O ludzie moy, wychodźcie z pośrodku iego, a wybawi każdy duszę swoię od zapalenia gniewu Pańskiego.
  46. By snadź serce wasze nie zemdlało, a iżbyście się nie polękali wieści, ktore będzie słyszeć na ziemi: bo nowiny przychodzić będą w tym roku, y potym drugiego roku prziydzie wieść y gwałt w źiemi, a pan prziydzie na pana.
  47. A dla tegoż, Oto dni przychodzą w ktore ia nawiedzę bałwany Babilońskie, y wszytka ziemia iego zahańbiona będzie y wszyscy pobici polęgą w pośrod iego.
  48. Niebo y źiemia rozweselą się nad Babilonem y to wszytko co w nich iest: abowiem woiownicy prziydą do niego od pułnocy, mowi Pan.
  49. A iako Babilon było przyczyną iż polegli pobici Izraelscy, tak polęgą pobici Babilońscy po wszytkiey ziemi.
  50. Wy ktorzyście vszli mieczowi, idźcie a nie pozostawaycie, wspomnicie z daleka na Pana, a niech wam prziydzie na pamięć Ieruzalem.
  51. Zawstydzeni iestechmy, bochmy słyszeli posromocenie, Wstyd okrył oblicza nasze, bo cudzoźiemcy przyszli na swięte mieysce domu Pańskiego.
  52. A dla tegoż dni przychodzą mowi Pan, w ktorych nawiedzę bałwany iego, a po wszytkiey ziemi iego wzdychać będzie zraniony.
  53. Chociażby też Babilon wyniosło się aż do nieba, a otoczyło się mury naywięczszemi: a wszakoż woiownicy prziydą k niemu na me rozkazanie, mowi Pan.
  54. Głos wołania słyszan iest z Babilonu a wielka porażka od ziemie Kaldeyskiey.
  55. Abowiem Pan rozborzył Babilon, a popsował w nim głos wielki, y nawałności iego zahuczą iako wielkich wod, a zabrzmi głos ich.
  56. Abowiem przyszedł woiownik przeciw Babilonu, mocarze iego poimani są, a łuki ich złamane: abowiem Bog nagrody Pan nagrodzi im sowicie.
  57. Popoię Książęta iego y mędrce, przełożone, vrzędniki, y mocarze iego, Zasną snem wiecznym, a nie ocucą się, mowi Krol ktorego imię iest Pan zastępow.
  58. Pan zastępow tak mowi, Ten mur szeroki Babiloński złaman będzie, y brany iego wysokie spalone będą ogniem, a ludzie darmo będą pracować aby ten ogień vgasili.
  59. Słowo ktore roskazał Prorok Ieremiasz Saraiemu synowi Netyiego syna Mahazyego, gdy szedł z Krolem Sedekiaszem do Babilonu, roku czwartego panowania iego, a był Saraias naprzednieyszy podkomorzy.
  60. Napisał tedy Ieremiasz wszytko trapienie co na Babilon przydź miało w księgi, y wszytki ty słowa ktore są napisane przeciw Babilonowi.
  61. Rzekł potym Ieremiasz do Saraiasza, Gdy prziydziesz do Babilonu, a oglądasz ie, y czytać będziesz wszytki ty słowa.
  62. A rzeczesz, Panie, mowiłeś przeciw mieyscu temu iżeś ie zborzyć miał, tak barzo iżby w nim żadnego mieszkaiącego nie zostało, od człowieka aż do bydlęcia, owszem aby było wiecznie spustoszone.
  63. A gdy przeczytasz księgi ty, vwiążesz kamień v nich, y wrzucisz ie w pośrod Eufratesa.
  64. Y rzeczesz, Tak vtonie Babilon a nie powstanie więcey z nieszczęścia, ktore ia przywiodę na nie, y także vstanie. A do tądci są słowa Ieremiaszowe.

    Kapituła 52.
    ¶ 1. Powtarza o skażeniu Ieruzalem, O poimaniu Sedekiasza, y pobiciu synow iego. 17. Kościoł złupiony przez Kaldeyczyki, a naczynia iego zaniesione są do Babilonu. 24. Saraiasz pierwszy kapłan y ini odwiedzieni są do Nabuchodonozora, y są przed nim pobici. 28. Liczba tych ktorzy byli zawiedzieni do Babilonu przez Nabuchodonozora. 31. Krol Ioachin wybawiony z więźienia przez Ewil Merodacha Krola Babilońskiego.

  1. * Na ten czas było Sedakiaszowi dwadzieścia y ieden rok gdy wstąpił na krolestwo, y panował iedennaście lat w Ieruzalem, a imię matki iego było Hamutal, corka Ieremiaszowa A z Lobny.
      A O tey Lobnie patrz w.2.księg. Kron. Ka.21.v.10.

      * 2.Krol.24.v.18. 2.Kron.36.v.11.

  2. Y czynił złość przed Panem we wszytkim iako y Ioiakim czynił.
  3. Abowiem gniew Pański był nad Iudą y nad Ieruzalem, aż ie odrzucił od obliczności swoiey: bo Sedekiasz odpornym był Krolowi Babilońskiemu.
  4. I stało się dziewiątego roku krolestwa iego, dziesiątego miesiąca, dnia dziesiątego, iż Nabuchodonozor Krol Babiloński przyciągnął ze wszytkim swym woyskiem pod Ieruzalem, y obległ ie wszędy wkoło wysypuiąc wały.
  5. Y było miasto w oblężeniu aż do iedennastego roku panowania Sedekiaszowego.
  6. Ale miesiąca czwartego, dnia dziewiątego, głod wźiął moc w mieście, a spiże niedostało ludowi onei ziemie.
  7. I miasto rozwalone iest, y wszytcy ludzie rycerscy zuciekali, y wyszli z miasta w nocy fortką, ktora była miedzy dwiema mury blisko ogrodu Krolewskiego, y vciekli drogą ku pustyni, A Kaldeyczycy leżeli około miasta.
  8. Tedy woysko Kaldeyczykow goniło, y poimało Krola Sedekiasza na puszczy Ierycho, a wszytek poczet ludu iego, rozpierzchnął się od niego.
  9. A gdy poimali Krola, posłali go do Krola Babilońskiego w Ryblat ktore iest w źiemi Hemat, a on wydał dekret przeciwko iemu.
  10. Krol tedy Babiloński dał pościnać syny Sedekiaszowe przed nim, y kazał pomordować wszytki Książęta Iudskie w Ryblat.
  11. Dał też oczy wyłupić Sedekiaszowi, y związawszy go łańcuchy roskazał krol Babylońsky zawieść do Babilonu wsadzicz do ciemnice, gdzie był aż do śmierci.
  12. A piątego miesiąca dnia dziesiątego tegoż miesiąca, roku ktory dziewiątynasty był panowania Krola Nabuchodonozora krola Babylońskiego, Nabuzardan Hetman ktory był sługą Krola Babilońskiego przyechał do Ieruzalem.
  13. Y spalił ogniem dom Pański, y dom Krolewski, y wszytki domy Ierozolimskie y wszytki domy przednieysze.
  14. A wszytko woysko Kaldeyczykow ktore było z przerzeczonym Hetmanem, rozmiotli wszytky mury około Ieruzalem.
  15. Przytym Nabuzardan Hetman, zagnał w więźienie ludzi vbogie y ostatki pospolstwa, ktore było pozostało w mieście, y ty co byli zuciekli do Krola Babilońskiego y ostatki ludu.
  16. A wszakoż samże Nabuzardan Hetman pozostawił niektore vbogie w źiemi, winarze y oracze.
  17. Połamali też Kaldeyczycy słupy miedziane ktore były w domu Pańskim y podstawki, y kocieł wielky miedziany ktory był w domu Pańskim, y zanieśli do Babilonu wszytkę ich miedź.
  18. Pobrali też kotły, łopaty, instrumenty Muzyki, miednice, czaszki, y wszytko naczynie miedziane, ktorym posługowano.
  19. A Hetman pobrał wiadra y kadziłdnice, banie, garnce, swieczniki, moźdźerze, y kubki, y wszytki naczynia złote y srebrne.
  20. Y dwa słupy, kocieł ieden, dwanaście wołow miedzianych, ktorzy byli pod podstawki, co ie był sprawił Salomon Krol w domu Pańskim, a miedzi tego wszytkiego naczynia niebyło wagi.
  21. Wysokość słupu iednego była na ośmnaście łokiet, a łańcuszek około niego na dwunaście łokiet a miąszszość iego była na czterzy palce, a wnątrz był dęty.
  22. A na wierzchu była gałka miedziana ktorey wysokość była na piąci łokiet, robotą plecioną, a iabłka granatowe w okrąg około gałki, wszytko z miedzi, A takowyż też był kształt słupu drugiego y iabłek.
  23. Z iedney strony widać było dziewięćdziesiąt y sześć iabłek, a wszytkich iabłek było sto wszędy wkoło w oney robocie plecioney.
  24. Wźiął też Hetman Saraiasza naprzednieyszego kapłana, y Zofoniasza wtorego po nim, y trzy stroże weścia.
  25. A z miasta wźiął komornika, ktory był przełożonym nad rycerzmi, y siedm mężow sług Krolewskich ktore znaleźiono w mieście, y przednieyszego sekretarza woyska ktory popisował lud ziemie ku boiowi, y sześćdziesiąt mężow z ludu ziemie, ktorzy są znaleźieni w mieście.
  26. Nabuzardan Hetman zabrał ie, y odwiodł ie do krola Babilońskiego do Ryblaty.
  27. Y dał ie pobić a pomordować Krol Babiloński w Ryblat w źiemi Hemat, y przeniesione iest Iuda z źiemie swoiey.
  28. A tać liczba ludu ktory Nabuchodonozor zabrał siodmego roku, trzy tysiące Żydow y dwadzieścia y trzech.
  29. Roku osmnastego za Nabuchodonozora, Zagnano ośm set y trzydzieści y dwu mężow.
  30. A dwudziestego y trzeciego roku, za tegoż Nabuchodonozora, Nabuzardan Hetman zagnał siedm set y czterdzieści y pięć Żydow. Ktorych wszytkich było, cztery tysiące y sześć set.
  31. # Roku trzydziestego siodmego, przewiedzienia Krola Ioachina, Krola Iudskiego miesiąca dwunastego, dnia dwudziestego piątego tegoż miesiąca, Ewilmerodach Krol Babiloński tego roku skoro krolować począł, wypuścił Ioachina Krola z więźienia, y przywrocił go ku pierwszemu dostoieństwu.
      # 2.Krol.25.v.27.

  32. Y mowił z nim łaskawie, a stolicę iego zacniey wywyższył, niż inych Krolow co z nim byli w Babilonie.
  33. Y odmienił szaty więźienia iego, a zawżdy iadł z nim społu po wszytki dni żywota swego.
  34. A dawano mu obroki na każdy dzień z spiżarń Krola Babilońskiego przez wszytek czas żywota iego, aż do śmierci.
Spis Kapituł, Indeks Ksiąg