Kapituła 1.
    ¶ 3. Ofiara Salomonowa w Gabaon. 8. Modlitwa Salomonowa, przez ktorą prosi Pana o mądrosć. 11. Ktorą mu dawa y ieszcze więcey ktemu. 14. Liczba wozow y koni iego. 15. Bogactwa iego.

  1. Y * zmocnił się Salomon Syn Dawidow w Krolestwie swem a Pan Bog iego był przy nim, y wywyższył go znamienicie.
      * 1.Krol.2.v.46.

  2. A Tedy roskazał wszytkiemu Izraelowi, rotmistrzom, setnikom, y sędziom, także wszytkim co przednieyszym nad Izraelem, y czelnieyszym z domow.
      A To iest aby się zeszli na zacną ofiarę.

  3. A także Salomon y ze wszytkim zgromadzeniem co było z niem, szli do kaplice ktora była na gorze w Gabaon, abowiem tam stał Przybytek zgromadzenia Bożego, ktory był Moiżesz sługa Pański sprawił na puszczy.
  4. A Dawid był przeniosł Skrzynię Pańską z Karyatyarym, na mieysce ktore iey był zgotował, abowiem iey był sprawił namiot w Ieruzalem.
  5. + Ołtarz też miedziany ktory był vrobił Beseleel syn Vry syna Hurowego, był tam przed namiotem Pańskim, B z kąd brali radę Salomon y wszytko ono zgromadzenie.
      B Abo do ktorego chodzili pytać.

      + 2.Mo.38.v.1.

  6. Y tamże na onym miedzianym Ołtarzu ktory stał w Przybytku zgromadzenia, ofiarował Salomon przed Panem, tysiąc ofiar palonych.
  7. Oneyże nocy vkazał się Pan Salomonowi y tak mowił kniemu, Żąday ode mnie coćbych miał dać:
  8. A Salomon rzekł Bogu, Okazałeś wielkie miłosierdzie nad Dawidem oycem moiem, y postanowiłeś mię Krolem na mieyscu iego.
  9. A tak teraz Panie Boże słowu twemu ktoremeś przyrzekł Dawidowi oycu moiemu, niech się dosyć stanie, # abowiemeś mię vczynił krolem nad ludem twoim, ktorego iest tak wiele iako piasku morskiego.
      # 1.Krol.3.v.8. W 1.Kron.28.v.5.

  10. Dayże mi teraz mądrosć y vmieiętność, C abych lud ten porządnie sprawować mogł, abowiem ktoż iest co by mogł sądzić ten tak wielki lud twoy:
      C W żydowskim stoi, abych przed tym ludem wychadzał y przychadzał.

  11. Tedy Bog odpowiedział Salomonowi, Dla tego iżeś to miał w sercu swem, a nie prosiłeś o bogactwa, ani o maiętnosci, ani o chwałę, ani o D dusze tych co cię nie nawidzą, aniś też prosił o długie życie, aleś prosił mądrosci y vmieiętnosci, iżbyś vmiał sądzić lud moy nad ktoremem cię postanowił Krolem.
      D Nie prosiłeś pomsty nad nieprzyiaciołmi twemi.

  12. Mądrosć y vmiejętnosć dam tobie, a ku temuć dam bogactwa y maiętnosci, y chwałę, tak iż żaden Krol niebył podobnem tobie, ani żaden po tobie takowy będzie.
  13. A tak się wrocił Salomon od oney kaplice na mieyscu wysokiem ktore było w Gabaon do Ieruzalem od Przybytku zgromadzenia, y krolował nad Izraelem.
  14. o Y zebrał Salomon wozy y iezdne, A miał tysiąc y cztery sta wozow, y dwanascie tysięcy iezdnych, ktorych iednę częsć miał w miastach kędy wozy chowano, a drugą część zostawił przy sobie w Ieruzalem.
      o 1.Krol.10.v.26.

  15. * A Krol w Ieruzalem rozdawał złoto y śrebro iako kamienie, a Cedry iako Sykomory, ktorych mnostwo roscie po polach.
      * 1.Krol.10.v.27.

  16. Y wodzono mu konie z Egiptu, a kupcy Krolewscy skupowali konie za pewną sumę.
  17. Ktemu z Egiptu przywodzono takie woźniki ktore szacowano za szesć set srebrnikow, to iest każdy koń po stu y po piącidziesiąt, A tak że ich też wszyscy Krolowie Heteyscy y Syriyscy dostawali z ich rąk.

    Kapituła 2.
    ¶ 2.17. Liczba robotnikow Salomonowych ku budowaniu Koscioła. 3. Posyła do Hirama o drwa y o robotniki. 11. Ktory mu daie wszego dostatek czego od niego żąda.

  1. Vmyslił tedy Salomon budować dom imieniowi Pańskiemu, y pałac Krolewski.
  2. A obliczył siedmidziesiąt tysięcy tych co nosili, a ośmidziesiąt tysięcy tych co kamień ciosali w gorze, a do nich przystawow trzy tysiące y sześć set.
  3. * Wyprawił też do Hirama Krola Tyrskiego z tym poselstwem, Tak iakoś się zachował z Dawidem oycem moim posyłaiąc mu drzewa Cedrowe ku budowaniu Domu w ktorym mieszkał.
      * 1.Krol.5.v.2.

  4. Otoż ia też budować mam Dom imieniowi Pana Boga mego abych mu gi poświęcił, a iżbych przed nim kadził rzeczami wonnemi y dla vstawicznego pokładania chleba, y dla ofiar palonych porannieyszych y od wieczornych tak w Sabaty iako na Nowie Miesiącow y w święta vroczyste Pana Boga naszego co v Izraelitow trwać będzie aż na wieki.
  5. A Dom ktory budować mam, wielki będzie, abowiem Bog nasz więcszy iest nad wszytki bogi.
  6. Y ktoż tedy iest tak możny ktory by iemu Dom zbudować mogł: Iesliż Go niebo y szerokosci niebieskie ogarnąć nie mogą, a cożem ia zacz iest iżbych mu Dom budować miał: A Aleciem to tylko dla tego vczynił abych tam przed nim kadził.
      A Tać iest sama przyczyna pod ktorą się ine wszytki rzeczy zamykaią, ktore bywały wedle zakonu w kosciele sprawowane, na ktore sie Salomon oglądaiąc tak mowi o nich, nie iżby miał zamknąć Pana w kosciele onym.

  7. Posliż mi teraz człowieka zmyslnego coby vmiał robić na złocie y na srebrze, na miedzi, na żeleźie y na szarłacie, iedwabiem y Hiacyntem, a co by vmiał rysować y ryć społu z drugiemi ktorzy też v mnie są vmieiąc to w Iudzie y w Ieruzalē, ktore ku temu nagotował Dawid ociec moj.
  8. Posli mi też drzewa Cedrowe y Iodłowe y B Algumim z Libanu, Bo ia wiem iż słudzy twoi vmieią dobrze drzewo ciosać z Libanu, a słudzy moi będą z sługami twemi.
      B O tym patrz wyższey. 1.Księ. Krol. Kap.10.v.11.

  9. Aby mi co nawięcey drzewa wygotowali, Bo dom ktory budować mam będzie barzo wielki y dziwny.
  10. A ia dam tym twoim robotnikom ktorzy drzewo y kamienie ciosać będą dwadziescia tysięcy korce pszenice mełtey, y dwadziescia tysięcy korcy ięczmienia, y dwadziescia tysięcy batow wina, przytym y dwadziescia tysięcy batow oliwy.
  11. Tedy Hiram Krol Tyrski dał odpowiedź przez list ktory posłał do Salomona, Iż Pan lud swoy vmiłował przetoż cię postawił Krolem nad nim.
  12. Ktemu ieszcze przydał Hiram, Niechayże Pan będzie błogosławion ktory stworzył niebo y źiemię, a ktory dał Krolowi Dawidowi syna mądrego, obdarzonego rozumem y rostropnoscią, aby budował koscioł Panu y sobie pałac Krolewski.
  13. A tak teraz posłałemci męża mądrego y rostropnego, ktory służył Hiramowi oycu moiemu.
  14. Syna iedney niewiasty z corek Dan, ktorego ociec był Tyryiczyk człowiek vmieiętny w robocie złotem, srebrem, miedzią, żelazem, drzewem y kamieniem, szarłatem, Hiacyntem, lnem subtelnym y iedwabiē ktory vmie zrobić wszelkie rycie, y zmyslić każdą foremną robotę ktorą mu podadzą z twemi mędrcy y z mędrcy Dawida oyca twego pana mego.
  15. A tak teraz pan moy niech do służebnikow swych poszle zboże y ięczmień, oliwę y wino co obiecał.
  16. A my też drzewa ciosane z Libanu ile ich potrzeba będzie odprowadziem na trawtach do Morza do Ioppy, a ty ie każesz wieść do Ieruzalem.
  17. Obliczył tedy Salomon wszytki ludzie goscinne ktorzy byli w źiemi Izraelskiey, po onym iako ie był obliczył Dawid ociec iego, y nalazło się ich sto y pięćdziesiąt tysięcy y sześć set.
  18. A z nich postanowił siedmidziesiąt tysięcy tych co nosili, a ośmidziesiąt tysięcy tych co ciosali na gorach, nad nimi zasię trzy tysiące y sześć set przystawow ktorzy by ludu pilnowali przy robocie.

    Kapituła 3.
    ¶ 1. Budowanie Koscioła y tego co do niego należało.

  1. * Począł tedy Salomon budować koscioł Pański w Ieruzalem na gorze Morya, ktora była vkazana Dawidowi oycu iego na mieyscu ktore Dawid zgotował + na gruncie Ornana Iebuzeyczyka.
      * 1.Krol.6.v.1.
      + 2.Samu.24.v.18. 1.Kroni.21.v.18.

  2. A począł gi budować wtorego dnia Miesiąca wtorego roku czwartego za swego panowania.
  3. Y założył Salomon grunty takowe poczynaiąc budować koscioł Pański, tak iż pierwszego rozmierzenia było wzdłuż na szescidziesiąt łokiet, a szerza na dwadziescia łokiet.
  4. Sień też ktora była przed oną dłużą y przed szerzą, była na dwudziestu łokiet, a na wzwysz sto y dwadziescia łokiet, ktorą we wnątrz oprawił szczyrym złotem.
  5. A pokład Domu wielkiego położył drzewem iodłowem, ktory też oprawił szczyrem złotem, dawszy na nim wyryć palmy y łańcuszki.
  6. Przykrył też Dom kamieniem drogiem na schwał, a złoto było z Parwaim.
  7. Nad to oprawił Dom, tramy, podwoie, sciany, y drzwi iego złotem, dawszy wyryć Cherubiny na ścianach.
  8. Sprawił też Dom mieysca naświętszego, ktory był na dłużą tak iako y on Dom na dwadziescia łokiet a w szerzą na dwadziescia, y oprawił gi szescią set talentow złota nawybornieyszego.
  9. Goździe też ważyły pięćdziesiąt syklow złota, a gmachy też oprawił złotem.
  10. Ktemu w Domu mieysca naswiętszego sprawił dwa Cherubiny na kształt dziatek, ktore też oprawił złotem.
  11. Tych Cherubinow skrzydła były wzdłuż na dwudziestu łokiet, skrzydło iedno na piąci łokiet, dosięgaiąc sciany domu, Drugie także skrzydło na piąci łokiet, dosięgaiąc skrzydła Cherubina drugiego.
  12. Także skrzydło Cherubina drugiego na piąci łokci dosięgało sciany domu, a skrzydło drugie na piąci łokci dosięgało skrzydła Cherubina drugiego.
  13. A tak onych Cherubinow rozszerzone skrzydła były na dwadziescia łokiet: A oni stali na nogach swych, ktorych twarzy były w Dom obrocone.
  14. # Sprawił też y Zasłonę z Hiacyntu, z szarłatu, z iedwabiu, y z subtylnego lnu y dał wyhaftować na niey Cherubiny.
      # Mateu.27.v.51.

  15. o Przed domem też sprawił dwa Słupy na trzydziesci y na piąci łokci wzdłuż, a Gałka ktora była na wierzchu każdey była na piąci łokiet.
      o Ieremi.52.v.21.

  16. Sprawił też Lańcuszki takie iako y na mieyscu Swiętym, a przyprawił ie na wierzch onych Słupow: Sprawił też y sto Iabłek granatowych, ktore wprawił miedzy ony łańcuszki.
  17. Y dał postawić ony Słupy przed Kosciołem, ieden po prawey a drugi po lewey stronie, y przezwał prawy Iachin, a lewy nazwał Booz.

    Kapituła 4.
    ¶ 1. Ołtarz ofiar. 2. Kocieł wielki. 6. Wanny. 7. Lichtarze. 8. Stoły, y ine naczynia Koscielne.

  1. Vczynił też y Ołtarz wzdłuż na dwudziestu łokiet, y wszerz na dwudziestu, a wzwysz na dziesiąci.
  2. * Sprawił też y Kocieł wielki na dziesiąci łokiet, od iednego brzegu iego aż do drugiego ze wsząd okrągły, ktory był na wzwysz na piąci łokiet, a miał wokoło trzydziesci łokiet miary nicią.
      * 1.Krol.7.v.23.

  3. A pod tym Kotłem były podobieństwa Wołow, w okrąg ze wsząd dziesięć na łokciu każdym wszędy wokoło pod kotłem dwiema rzędy, a ty Woły były lite społu z inem odlaniem.
  4. Y stał na dwunascie Wołow, z ktorych trzey byli obroceni ku Pułnocy, a trzey ku Zachodowi, a trzey ku Południu, a trzey ku Wschodowi słońca, na ktorych Kocieł był postawion: Ale posladki ich wszytki były pod spodkiem.
  5. Był też wzmięsz iakoby na dłoń, a kraniec iego był iako kraniec v kubka liliowemi kwiatami ochędożony: A brał w się trzy tysiące batow.
  6. Sprawił ktemu y dziesięć Wanien y postawił ich pięć po prawey, a pięć po lewey stronie, iżby tam vmywano y chędożono to co ku ofiaram palonem przysłuszało: Ale Kocieł był dla tego iżby się w nim Kapłani vmywali.
  7. Ktemu sprawił dziesięć Lichtarzow złotych tym kształtem iako być miały, ktore postawił w Kosciele pięć po prawey a pięć po lewey stronie.
  8. Sprawił też y dziesięć Stołow, ktore postawił w Kosciele, pięć po prawey a pięć po lewey stronie, a ku temu vczynił y sto Czaszek złotych.
  9. Ktemu Sień kapłańską sprawił, y Sień wielką, y drzwi v oney Sieni, y oprawił drzwi ich miedzią.
  10. Potym Kocieł postawił po prawey stronie od Wschodu słońca ku Południowi.
  11. Sprawił mu też Hiram y ine kotły, Miotły, y Miednice, a dokończył wszytkiey roboty Salomonowi Krolowi w domu Pańskim.
  12. To iest dwa Słupy z Gałkami y z Wierzchy ktore były na onych dwu Słupiech y dwie Siatce ktore okrywały Gałki co były na wierzchu Słupow.
  13. Ktemu cztery sta Iabłek granatowych miedzy onymi dwiema Siatkami, ktore to Iabłka granatowe były dwiema rzędy, okrywaiąc ony dwie Gałce okrągłe ktore były na wierzchu Słupow.
  14. Posprawował też Podstawki, na ktorych postawił Wanny.
  15. Kocieł ieden wielki, a pod nim dwanascie Wołow.
  16. Ktemu Kotły, Miotły, y Widły, z inem wszytkim naczyniem co był porobił Hiram Abif, a ono wszytko naczynie porobił z miedzi wypławioney Krolowi Salomonowi do Domu Pańskiego.
  17. A roskazał ie był Krol odlewać w polu nad Iordanem w źiemi iłowatey, miedzy Sochot y Saredata.
  18. Y nasprawowano Krolowi Salomonowi naczynia onego barzo wiele, tak iż miedzi wagi nie było.
  19. A tak Salomon sprawił wszytko naczynie ktore miało być w domu Pańskim, y Ołtarz złoty, Stoły też na ktorych były pokładne chleby.
  20. Także lichtarze z ich Lampami z szczyrego złota, ku swieceniu przed mieyscem modlitwy iako był zwyczay.
  21. Ktemu Kwiaty, Lampy, y Możyczki złote, co wszytko było ze złota szczyrego.
  22. Instrumenty też do Muzyki, y Miednice, Lyszki, Kadzielnice z szczyrego złota, weszcie też w Koscioł, y brany v Mieysca naświętszego, brany też Domu Koscielnego były złote.

    Kapituła 5.
    ¶ 1. Rzeczy poświęcone od Dawida schowano do Koscioła. 2. Skrzynia z poczciwoscią przyniesiona na mieysce swoie. 10. Y z tym co w niey było. 6. Ofiary sprawuią. 12. Y chwalą Pana spiewaiąc.

  1. A * tak dokończyła się robota ktorą był Salomon zaczął w Domu Pańskim, y wniosł tam rzeczy poświęcone od Dawida Oyca swego, także śrebro y złoto, y wszytki naczynia włożył do skarbu domu Bożego.
      * 1.Krol.7.v.51.

  2. + Zebrał potym Salomon wszytki starsze z Izraela, y wszytki Książęta przednieysze z pokolenia, z domow synow Izraelskich do Ieruzalem, aby przeprowadzili Skrzynię przymierza Pańskiego z miasta Dawidowego ktore iest Syon.
      + 1.Krol.8.v.1.

  3. Tedy się zebrali ku Krolowi wszyscy mężowie Izraelscy w swięto vroczyste, ktore bywa Miesiąca A siodmego.
      A Ten miesiąc był Wrzesień ktory po wysciu z Egiptu był siodmy, gdyż przed tym bywał pierwszym Miesiącem w roku.

  4. Zeszli się też wszyscy starszy z Izraela, a Lewitowie niesli Skrzynię.
  5. Y przyprowadzili ią tam społu z Przybytkiem zgromadzenia, ktemu wszytki naczynia poświęcone ktore były w namiecie przeniesli Kapłani y Lewitowie.
  6. Zatym Krol Salomon y ze wszytkim zgromadzeniem co się byli zeszli do niego, ofiarowali przed Skrzynią owce y woły, ktorym y liczby nie było przed wielkoscią.
  7. A Kapłani wniesli Skrzynię przymierza Pańskiego na iey mieysce, a na Mieysce Modlitwy w Domu, na Mieysce naświętsze pod skrzydła Cherubinow.
  8. A Cherubinowie rosciągnęli byli skrzydła swe nad mieyscem kędy była Skrzynia, y okrywali Cherubini z wierzchu tak Skrzynię iako y drążki iey.
  9. Y pociągniono drążkow, tak iż było widać końce ich od Skrzynie na Mieyscu Modlitwy, a na dwor ich widać nie było, y zostały tam aż y do dnia tego.
  10. W Skrzyni też nic więcey nie było B iedno dwie tablicy ktore był Moiżesz schował w Horeb, gdy Pan czynił przymierze z syny Izraelskimi kiedy wyszli z Egiptu.
      B Abowiem przed tym laska Aaronowa y Manna o ktorych Paweł przypomina do Zydow Kapi.9.v.4. były przed tym wźięte z tamtąd gdy przenoszono Skrzynię.

  11. Y przydało się gdy wyszli Kapłani z Mieysca Swiętego, bo wszyscy kapłani ile ich było poświęcili się byli ieszcze na ten czas miedzy sobą rzędow nie zachowywaiąc.
  12. Lewitowie też ktorzy spiewali wszyscy byli pod poruczeństwem Asafa, Hemana, y Iedytuna, y synowie y bracia ich obleczeni byli w odzienia lniane, maiąc z sobą cymbały, gęsli, y harfy, a stali ku Wschodu słońca v Ołtarza, społu ze stem y ze dwiemadziesty Kapłanow ktorzy trąbili w trąby.
  13. A gdy tak pospołu trąbili y głosem spiewali, tak iż prawie iednaki głos wydawali, chwaląc y sławiąc Pana, y gdy tak podnosili głos trąbiąc, brzmiąc cymbały, y graiąc na instrumenciech muzyki chwalili Pana mowiąc, Iż on iest dobry, a iż na wieki iest miłosierdzie iego, Tedy Dom Pański napełnion iest obłokiem gęstem.
  14. Tak iż Kapłani ostać się nie mogli na służbie, abowiem C tak wielka iasność Pańska napełniła była Dom Boży.
      C To iest obłok, Abowiem tu iest imię rzeczy znaczoney miasto imienia znaku, Ale pismo takowe słowa abo imiona często kroć złącza dla onego mocnego złączenia ktore iest miedzy rzeczami znamięnuiącemi, y miedzy znaki samemi, a zwłaszcza kiedy co rosprawuie o Swiątosciach, Abowiē obłok był znakiem oblicznosci y bytnosci Pańskiey ku postrachu złośnikom, Iako się y na on czas przydało gdy Zakon podan był ludowi.

    Kapituła 6.
    ¶ 3. Salomon błogosławi ludowi. 4. Chwali Pana. 14. Czyniąc do niego modlitwę za onymi ktorzyby się napotym modlili w kosciele onym.

  1. * Potym tak rzekł Salomon, Pan powiedział iż mieszkać miał w obłoku.
      * 1.Krol.8.v.12.

  2. A iam mu zbudował Dom ku mieszkaniu, y mieysce gdzieby miał mieszkać na wieki.
  3. A obrociwszy Salomon oblicze swe błogosławił wszytkiemu zgromadzeniu Izraelskiemu, abowiem stało wszytko ono zebranie.
  4. Zatym rzekł, Błogosławiony Pan Bog Izraelski, ktory to co powiedział vsty swemi Dawidowi oycu memu wypełnił A skutkiem, A tak mowił.
      A W Zydowskim stoi wypełnił rękami swemi.

  5. Od onego czasu iakom wywiodł lud moy z źiemie Egiptskiey, nie obrałem sobie miasta żadnego miedzy wszytkiem pokoleniem Izraelskim ku budowaniu Domu gdzieby miało być imię moie, anim obrał męża inego ktoryby miał być sprawcą ludu mego Izraelskiego.
  6. Alem obrał Ieruzalem aby tam było imię moie, obrałem też y Dawida aby był przełożonym nad ludem moim Izraelskim.
  7. Y vmyslił był Dawid ociec moy aby zbudował Dom imieniowi Pana Boga Izraelskiego.
  8. Ale Pan rzekł Dawidowi oycu moiemu, Iżeś to vmyslił abyś budował Koscioł imieniowi moiemu dobrześ vczynił iżeś to vmyslił w sercu swem.
  9. A wszakoż ty nie będziesz budował Domu tego iedno syn twoy ktory wynidzie z biodr twoich onci zbuduie Dom imieniowi memu.
  10. Y vczynił Pan dosyć słowu swemu ktore był powiedział, y powstałem na mieysce oyca mego, a osiadłem stolicę Izraelską iako był powiedział Pan, y zbudowałem Dom imieniowi Pana Boga Izraelskiego.
  11. Tamżem też postawił Skrzynię onę w ktorey iest przymierze Pańskie ktore vczynił z syny Izraelskiemi.
  12. Y stanął v ołtarza Pańskiego przed wszytkim zgromadzeniem rosciągnąwszy ręce swe.
  13. Abowiem był Salomon sprawił stolec miedziany, ktory postawił w posrod Sieni, a ten był wzdłuż na piąci łokiet wszerz też na piąci łokiet a na wzwyż na trzech łokiet, y stanął na nim a poklęknął na kolana swe przed wszytkim zgromadzeniem Izraelskim rosciągnąwszy ręce swe ku niebu.
  14. Y mowił, Panie Boże Izraelski tobie żaden bog rowny nie iest ani na niebie ani na ziemi, ktory strzeżesz przymierza y miłosierdzia służebnikom twoim ktorzy przed tobą chodzą z zupełnym sercem.
  15. Ktoryś zdzierżał Dawidowi słudze twemu oycu moiemu to coś mu był obiecał, powiedziawszy vsty swemi wypełniłeś mocą twą iako się to dziś okazało.
  16. A przetoż teraz o Panie Boże Izraelski zdzierż to Dawidowi oycu moiemu coś mu był obiecał tak mowiąc, Iż nigdy nie będzie odięt potomek z narodu twego od oblicznosci moiey ktory by niemiał osieść stolice Izraelskiey, by iedno strzegli synowie twoi drog swych chodząc w zakonie moim iakoś y ty chodził przede mną.
  17. Teraz tedy Panie Boże Izraelski niech się stanie dosyć słowu twemu ktoreś powiedział Dawidowi słudze twemu.
  18. Y podobnasz to rzecz aby miał mieszkać Bog z ludźmi na ziemi, gdyż niebo y szerokosci niebieskie ciebie ogarnąć nie mogą, tedyć daleko mniey ten dom ktorym ia zbudował.
  19. Weyrzyż teraz na modlitwę sługi twego y na prośbę iego o Panie Boże moy, wysłuchayże wołania y modlitwy ktorą się tobie modli sługa twoy.
  20. Niechayże oczy twe nad domem tym otwarte będą we dnie y w nocy a nad mieyscem kędyś ty obiecał postanowić imię twoie, abyś wysłuchał modlitwy ktorą modlić ci się będzie sługa twoy na mieyscu tym.
  21. Wysłuchayże tedy prośby sługi twego y ludu twego Izraelskiego, ktorąć się modlić będą na mieyscu tym wysłuchayże z mieysca mieszkania twego, to iest z nieba, wysłuchayże a odpuść.
  22. Iesliby kto zgrzeszył przeciw bliźniemu swemu a przywiodłby go na przysięgę tak iżby musiał przysiąc, a przyszłaby przysięga ona przed ołtarz twoy w Domu tym.
  23. Wysłuchayże ty z nieba, a vczyń y rozsądź sługi twe płacąc złosnikowi, a postępek iego obracaiąc na głowę iego a vsprawiedliwiaiąc sprawiedliwego, y nagradzaiąc mu wedle sprawiedliwosci iego.
  24. Gdyby też był porażon lud twoy Izraelski od nieprzyiaciela swego prze grzech ktorym by zgrzeszyli tobie a nawrociwszy się ku tobie wyznaliby imię twoie y modlili się a prosili ciebie w Domu tym.
  25. Tedy ty wysłuchay z nieba, a odpuść grzech ludowi twemu Izraelskiemu, y przyprowadź ie do ziemie ktorąś dał im y oycom ich.
  26. Gdyby też niebo zamknione było, a nie byłoby dżdża przeto iż zgrzeszyli tobie, A oni modliliby się na mieyscu tym wyznawaiąc imię twoie, poniechawszy grzechu swego gdybyś iego trapił.
  27. Tedy ty wysłuchay z nieba, a odpuść grzech służebnikom twoim y ludowi twemu Izraelskiemu, a naucz ie dobrey drogi po ktorey by chodzili, dayże deszcz na ziemię twą ktorąś podał w dziedzictwo ludowi temu.
  28. # Iesliby też głod był na ziemi, abo powietrze, abo susza, abo rdza, abo szarańcze abo chrząszcze, iesliby też nieprzyiaciel ich obległ ie w źiemi ich, abo obległ miasta ich, abo też iakie ine karanie, abo choroba.
      # Niżey.20.v.9.

  29. Tedy tę ich, prośbę, y modlitwę ktorą by vczynił człowiek ktorykolwiek, abo y wszytek lud twoy Izraelski, poznawszy karanie swoie y chorobę swoię gdyby podniosł ręce swe ku Domowi temu.
  30. Wysłuchay z nieba z mieysca mieszkania twego, a odpusć y nagrodź każdemu wedle wszytkich drog iego, gdyż ty znasz serce iego, abowiem ty sam znasz serca synow ludzkich.
  31. Aby się bali ciebie, a iżby chodzili drogami twemi po wszytki dni, iako długo żyć będą na ziemi ktorąś dał oycom ich.
  32. Także y cudzoźiemca ktory nie iest z ludu twego Izraelskiego ktory by przyszedł z źiemie dalekiey dla wielkiego imienia twego, y dla możney ręki twey, a dla wyciągnionego ramienia twego, gdyby przyszedszy modlił się w Domu tym.
  33. Tedy go ty wysłuchay z nieba twego, a z mieysca mieszkania twego, y vczyń to wszytko o co cię wzywać będzie on cudzoźiemiec, aby poznali wszyscy narodowie ziemie imię twoie, a iżby się bali ciebie iako y lud twoy Izraelski, y żeby też wiedzieli iż wzywano iest imię twe nad Domem tym ktorym zbudował.
  34. Iesliby też lud twoy ciągnął na woynę przeciw nieprzyiaciołom swym drogą tą ktorą byś ty ie posłał, y modliliby się na drodze ku Miastu temu ktoreś ty obrał, y ku Domowi ktorym ia zbudował imieniowi twoiemu.
  35. Tedy ty wysłuchay z nieba modlitwy y prośby ich, a B vczyń sąd ich.
      B To iest day im zwycięstwo nad nieprzyiacioły.

  36. o Ieslić by też zgrzeszyli (iakoż nie masz człowieka co by zgrzeszyć nie miał) a rozgniewałbyś się na nie, a podałbyś ie nieprzyiaciołom żeby ie zawiedli w niewolą do ziemie dalekiey abo bliższey.
      o 1.Krol.8.v.46. Ekle.7.v.21. W 1.Ian.1.v.8.

  37. A vpamiętaliby się w źiemi do ktorey są zawiedzieni w niewolą y nawrociwszy się prosili ciebie w źiemi niewolstwa swego tak mowiąc, Zgrzeszylichmy a przewrotnie y niepobożniechmy się sprawowali.
  38. Gdyby się tedy nawrocili ku tobie ze wszytkiego serca, y ze wszytkiey swey dusze w źiemi niewolstwa swego kędy są w więźieniu, a modliliby się ku stronie ziemie swey ktorąś dał oycom ich, y przeciw Miastu ktoreś ty obrał y przeciw Domowi ktorym zbudował imieniowi twemu.
  39. Wysłuchayże z nieba z mieysca mieszkania twego modlitwy y prośby ich, a vczyń im sąd, y odpusć ludowi twemu ktory tobie zgrzeszył.
  40. A tak teraz o Boże moy proszę niechay będą otwarte oczy twe, a vszy twe nakłonione ku modlitwam na mieyscu tym.
  41. Powstańże teraz o Panie Boże ku odpoczynieniu twoiemu, ty y Skrzynia C mocy twoiey: Kapłani też twoi o Panie Boże niechay będą D obleczeni zbawieniem, a swięci twoi niechay się w dobrach rozraduią.
      C To iest, przez ktorąś okazował zacną moc twoię.
      D To iest, broń zawżdy kapłanow twoich.

  42. O Panie Boże nie odwracayże oblicza od pomazańca twego, rospomni na E miłosierdzie Dawida sługi twego.
      E To iest, na obietnice ktoreś z miłosierdzia twego vczynił Dawidowi słudze twemu.

    Kapituła 7.
    ¶ 1. Ogień z nieba popalił ofiary Salomonowe. 2. Chwała Pańska napełniła Koscioł. 12. Pan wysłuchawa modlitwę Salomonowę. 17. Obiecuie wywyższyć stolicę iego iesli mu będzie posłuszen.

  1. A gdy dokończył Salomon modlitwy, tedy ogień zstąpił z nieba y pożarł ofiary palone y ine ofiary, a chwała Pańska napełniła Koscioł.
  2. Y nie mogli Kapłani wnidź do domu Pańskiego, bo chwała Pańska napełniła dom iego.
  3. Y widzieli wszyscy synowie Izraelscy gdy zstępował ogień y chwała Pańska na Dom, y vpadli na oblicza swe na ziemię na pawiment, a kłaniaiąc się chwalili Pana, iż iest dobry, a iż na wieki miłosierdzie iego.
  4. + Ale Krol y ze wszytkim ludem sprawowali ofiary przed Panem.
      + 1.Krol.8.v.63.

  5. Tedy Krol Salomon sprawował ofiarę dwadziescia y dwa tysiąca wołow, a sto y dwadziescia tysięcy owiec: A także Krol ze wszytkiem ludem poświęcili Dom Boży.
  6. A Kapłani byli pilni vrzędow swoich, Lewitowie także z instrumenty Muzyki Pańskiey, ktore był sprawił Dawid Krol ku chwaleniu Pana, iż na wieki miłosierdzie iego, gdy Dawid przez nie chwałę dawał: Kapłani też trąbili przed nimi przy czym stali wszyscy Izraelczycy.
  7. Nad to Salomon poświęcił posrzodek Sieni oney ktora była przed Domem Pańskim: Abowiem tam sprawował palone ofiary, y tłustosci palił spokoynych ofiar, Abowiem Ołtarz miedziany ktory był sprawił Salomon, nie mogł zdzierżeć na sobie ofiar palonych, y sniednych y tłustosci.
  8. Y obchodził Salomon onego czasu swięto przez siedmi dni, a z nim wszytek Izrael w barzo wielkim zgromadzeniu, począwszy od Emat aż do potoka Egiptskiego.
  9. Potym dnia osmego vczynił zbor abowiem poswięcenie Ołtarza sprawowali przez siedmi dni, y obchod swięta też przez siedmi dni.
  10. A dnia dwudziestego y trzeciego Miesiąca siodmego, rospuscił ludzi do namiotow swoich, wesołe y radosnego serca z onego dobrodzieystwa ktore Pan vczynił Dawidowi, Salomonowi, y ludowi swemu Izraelskiemu.
  11. # A tak Salomon dokończył domu Pańskiego y domu Krolewskiego, y wszytkiego co iedno vmyslił w sercu swoim, aby to vczynił w domu Pańskim y w domu swym, w czym się mu szczęsciło.
      # 1.Krol.9.v.1.

  12. Vkazał się potym Pan Salomonowi w nocy, y rzekł do niego, Wysłuchałem modlitwę twoię, o y obrałem miesce to sobie za Dom ku ofiaram.
      o W.5.Mo.12.v.5.

  13. Iesli zamknę niebo żeby dżdża nie było, a iesli roskażę szarańcy aby pożarła ziemię, iesli też przepuszczę powietrze na lud moy.
  14. A iesli się vpokorzy lud moy, ktory się imieniem moim ozywa, y będą prosić y szukać oblicza mego, nawrociwszy się od drog swych złosciwych, tedy ia ie wysłucham z nieba, y odpuszczę grzechy ich, a vzdrowię ziemię ich.
  15. Oczy też moie otworzone będą, a vszy moie przykłonione ku modlitwie mieysca tego.
  16. A A przetoż teraz obrałem y poświęciłem Dom ten, aby tam imię moie było aż na wieki, y będą tam oczy y serce moie po wszytki czasy.
      A Obaczyć mamy iż cokolwiek to o tym domu powiedziano że się to stosuie na Krystusa.

  17. Ty też iesli będziesz chodził przede mną iako chodził Dawid ociec twoy, a będziesz czynił wszytko com roskazał tobie, y będziesz strzegł vstaw y sądow moich.
  18. Tedy vmocnię stolicę Krolestwa twego, iakom vczynił przymierze z Dawidem oycem twem mowiąc, Nie będzie z ciebie odięt mąż panuiący nad Izraelem.
  19. Ale iesli wy się odwrocicie a opuscicie vstawy moie, y roskazania me ktorem ia podał, a odszedszy będziecie służyć bogom cudzym kłaniaiąc się im.
  20. Tedy was wykorzenię z źiemie moiey ktorąm wam dał, a Dom ten ktorym poświęcił imieniowi memu, podam w przypowiesć y w baśń v wszytkich narodow.
  21. Owa ten Dom ktory miał być sławnem v wszytkich przechodzących przezeń, będzie w podziw, a rzeką, Y przeczże tak vczynił Pan ziemi tey y Domowi temu:
  22. Tedy odpowiedzą, Przeto iż opuscili Pana Boga oycow swoich ktory ie wywiodł z źiemię Egiptskiey a chwycili się bogow cudzych a chwalili ie y służyli im, a dla tego przywiodł na nie wszytko to nieszczęscie.

    Kapituła 8.
    ¶ 2. Miasta pobudowane od Salomona. 7. Hołdownicy Salomonowi. 12. Ofiary iego. 17. Szle do Ofir po złoto.

  1. * Stało się potym po dwudziestu leciech przez ktore budował Salomon Dom Pański y dom swoy.
      * 1.Krol.9.v.10.

  2. Iż ty miasta ktore był dał A Hiram Salomonowi pobudował ie Salomon, a dał tam mieszkanie synom Izraelskim.
      A W pierwszych Księgach Krole. Kap.9.v.11. napisano iest, iż Salomon dał był Hiramowi Krolowi Tyrskiemu dwadziescia miast ktore się mu niepodobały, skąd ie nazwał Chabul a z tego miesca rozumiemy iż ty zasie były wrocone Salomonowi ktory ie oprawił, abowiem były na granicach Krolestwa iego.

  3. Ciągnął potym Salomon do Emat Soba, y wźiął ie.
  4. Pobudował też Tadmor na puszczy, y wszytki miasta B obronne ktore pobudował w Emat.
      B Abo miasta kędy chowano spiże y przyprawy woienne.

  5. Nad to zbudował Betoron wyższe y Betoron dolne miasta murowane, z branami y z zaworami.
  6. Balaat też y wszytki miasta mocne ktore iego były, y wszytki miasta kędy były wozy, y miasta gdzie też byli iezdni, y wszytko co się podobało Salomonowi, to pobudował w Ieruzalem y w Libanie, y we wszytkiey ziemi państwa swego.
  7. Wszytek też lud ktory był pozostał z Heteyczykow, Amoreyczykow, Ferezeyczykow, Heweyczykow, y Iebuzeyczykow ktorzy nie byli z Izraela.
  8. Z synow ich ktorzy zostali po nich w źiemi, co ich byli nie wygubili synowie Izraelscy, poczynił Salomon hołdowniki aż y do dnia tego.
  9. Ale z synow Izraelskich nie postanowił Salomon żadnego sługi w robotach swych: Abowiem oni byli mężowie waleczni, y przednieyszy Hetmani iego, y przełożeni nad wozy iego, y nad iezdnemi iego.
  10. A cić są przednieyszy z przełożonych ktorzy byli Krola Salomona, dwiescie y pięćdziesiąt ktorzy rządzili nad ludem.
  11. Zatym Salomon roskazał się wyprowadzić corce Faraonowey z miasta Dawidowego do domu ktory iey zbudował, Abowiem tak mowił, Nie będzie mieszkała żona moia w domu Dawida Krola Izraelskiego, abowiem iest swięty, przeto iż weszła była do niego Skrzynia Pańska.
  12. Ofiarował tedy Salomon ofiary palone Panu na Ołtarzu Pańskim ktory był zbudował przed sienią.
  13. Aby też tak na każdy dzień ofiarowano wedle roskazania Moiżeszowego w Sabaty, w pierwsze dni Miesiąca, y w Swięta vroczyste, trzy kroć do roku, to iest w swięto Przasnikow, w swięto Tegodniow y w swięto Kuczek.
  14. Y postanowił wedle porządku Dawida oyca swego rozdział Kapłanow w posługowaniu ich, y Lewity w vrzędziech ich, aby chwały czynili y służyli przed Kapłany wedle zwyczaiu każdego dnia, Odźwierne też w vrzędziech swych przy każdey branie, Abowiem tak było roskazanie Dawida męża Bożego.
  15. Y nie vchylili się od roskazania Krolewskiego około Kapłanow y Lewitow, we wszytkich rzeczach y strzeżeniu skarbow.
  16. A miał Salomon wszytko gotowo od onego dnia iako założono fundamenty Domu Pańskiego aż do wykonania iego, y także się dokończył Dom Pański.
  17. Tedy Salomon iechał do Asyon Gaber, y do Elot ktore iest nad brzegiem Morza w źiemi Edom.
  18. Wyprawił potym Hiram przez służebniki swe okręty, y żeglarze świadome na Morzu, ktorzy iechali z sługami Salomonowemi do Ofir, y wźięli z tamtąd pułpięta sta talentow złota, a przyniesli ie do Krola Salomona.

    Kapituła 9.
    ¶ 1.y.9. Krolowa Saba nawiedza Salomona Krola z vpominki. 13. Dochody iego. 22. Y dostoieństwo. 30. Czas iego Krolowania. 31. Y smierć iego.

  1. * Tedy Krolowa Saba słysząc sławę Salomonowę, przyiechała do Ieruzalem aby doswiadczała Salomona w gadkach barzo z wielkim pocztem, y z wielbłądy niosącemi rzeczy wonne, złota wiele, y kamieni drogich: A przyszła do Salomona, y mowiła z nim to co była vmysliła na sercu swoim.
      * 1.Krole.10.v.1. Mat.12.v.42. Luk.11.v.31.

  2. A Salomon oznaymił iey wszytki rzeczy, tak iż nic przed nim skryto nie było czego by iey nie oznaymił.
  3. Y widziała Krolowa Saba mądrosć Salomonowę, y Dom ktory był zbudował.
  4. Także potrawy stołu iego, y iako siadali służebnicy iego, przytym stan vrzędnikow iego y szaty ich, podczasze iego y szaty ich, ofiary palone ktore sprawował w domu Pańskim, tak iż się barzo A zumiała.
      A W żydowskim stoi nie zstało w niey dusze.

  5. Y rzekła ku Krolowi, Prawdziweć są słowa ktorem słyszała w źiemi swey o sprawach twych y o mądrosci twey.
  6. A nie wierzyłam słowom ich, ażem sama przyszła, y oglądały oczy moie, a oto y połowicę wielkiey mądrosci twey nieoznaymiono mi, gdyżeś więcey ieszcze przydał ku sławie twey niźlim słyszała.
  7. Błogosławiony iest lud twoy, y ci służebnicy twoi ktorzy zawżdy stoią przed tobą, a słuchaią mądrości twey.
  8. Niechayże będzie Pan Bog twoy błogosławiony, ktory się roskochał w tobie, tak iż cię posadził na stolicy swey Krolem na mieyscu Pana Boga twego, dla tego iż vmiłował Bog twoy Izraelczyki aby ie vmocnił na wieki, y postanowił cię Krolem nad nimi, abyś czynił sąd y sprawiedliwość.
  9. Y oddała Krolowi sto y dwadziescia talentow złota, y barzo wiele rzeczy wonnych, y kamienia drogiego, a nie były potym takowe rzeczy wonne iakie Krolowa Saba dała Krolowi Salomonowi.
  10. Słudzy też Hiramowi y słudzy Salomonowi ktorzy mu byli przyniesli złota z Ofir, przyniesli y drzewa B Algumim, y kamienie drogie.
      B Abo Almugim, O tym patrz w.1.Krol.10.v.11.

  11. Tedy Krol z drzewa Algumim sprawił schody w domu Pańskim y w pałacu Krolewskim, przytym arfy y gęsle śpiewakom, iakich przed tym nie widano w źiemi Iudskiey.
  12. A Krol też Salomon dał Krolowey Sabie wszytko czego iedno żądała, oprocz tego co iey był z chuci swey dał: A potym się wrociła y odeszła do ziemie swey z służebniki swemi.
  13. Y była waga złota ktore przychodziło Salomonowi na każdy rok sześć set szesćdziesiąt y szesć talentow złota.
  14. Oprocz tego co przynosili kupcy y handlownicy, wszyscy też krolowie Arabscy, y wszyscy Książęta onych ziem przynosili złoto y śrebro do Salomona.
  15. Sprawił tedy Krol Salomon dwiescie Tarczy ze złota ciągnionego, a na każdą tarczą wychodziło szesć set pieniędzy złota ciągnionego.
  16. Sprawił też trzy sta Puklerzow ze złota ciągnionego, tak iż na ieden puklerz wychodziło trzy sta pieniędzy złotych, ktore Krol schował w domu ktory był w lesie Libanowym.
  17. Potym Krol sprawił Stolicę wielką z kosci słoniowey, y oprawił ią szczyrym złotem.
  18. A było szesć stopniow v stolice, y podnożek złoty do niego przybity, poręcza też y po tey y po owey stronie kędy siadano, a dwa lwi stali v poręcza.
  19. Stało też dwanascie lwow na szesci stopniach po tey y po owey stronie, tak iż takowey Stolice nie było w żadnym Krolestwie.
  20. Nad to wszytki naczynia z ktorych piiał Krol Salomon były złote, y wszytek sprzęt domu w lesie Libanowem ze złota szczerego, bo za czasu Salomonowego śrebro ni zacz się stało.
  21. Abowiem okręty Krolewskie ktore chodziły do Tarsys z sługami Hiramowemi raz we trzy lata, tyż okręty przychodziły z Tarsys przynosząc złoto y śrebro, kosci słoniowe koczkodany y pawy.
  22. Y był zacnym Krol Salomon nad wszytki Krole ziemskie w bogactwach y w mądrosci.
  23. A wszyscy Krolowie ziemscy pragnęli widzieć Salomona, aby słuchali mądrosci iego ktorą był dał Bog w serce iego.
  24. Y przynosili mu każdy vpominki swoie, klenoty śrebrne, y klenoty złote, szaty, zbroie, y rzeczy wonne, konie y muły na każdy rok.
  25. + A tak miał Salomon cztery tysiące staien koni y wozow, a dwanascie tysięcy iezdnych, ktore położył w miesciech kędy chowano wozy, y przy sobie w Ieruzalem.
      + 1.Krol.4.v.26.

  26. Y panował nad wszytkimi Krolmi od C rzeki aż do ziemie Filistyńskiey, y aż do granicę Egiptskiey.
      C To iest Eufrates.

  27. Tedy rozdawał Krol śrebro iako kamienie, a cedry iako płone figi, ktorych barzo wiele roscie po polach.
  28. Przywodzono też konie do Salomona z Egiptu y ze wszytkich ziem.
  29. Ale ostatek spraw Salomonowych tak pierwszych iako y poslednich, są spisane w Księgach Natana Proroka, y w proroctwie Ahiasza Sylonitskiego, y w widzeniu Iaddo Widzącego ktory Prorokował przeciw Ieroboamowi synowi Nabatowemu.
  30. Y Krolował Salomon w Ieruzalem nad wszytkim Izraelem czterdziesci lat.
  31. # Zasnął potym Salomon z oycy swemi, a pogrzebion iest w mieście Dawida oyca swego, y Krolował po nim Roboam syn iego.
      # 1.Krole.11.v.41.

    Kapituła 10.
    ¶ 4.y.14. Roboam barzo się srogo stawi przeciwko ludowi Izraelskiemu. 16. Odstali od niego dziesięcioro pokolenie.

  1. * Tedy Roboam iechał do Sychem, abowiem się tam zebrał był wszytek Izrael aby go postanowili Krolem.
      * 1.Krole.2.v.1.

  2. To gdy vsłyszał Ieroboam syn Nabatow, ktory był w Egiptcie, kędy był vciekł przed Krolem Salomonem, tedy się wrocił z tamtąd.
  3. A tak posłali y wezwali go, y przyszedł Ieroboam ze wszytkim ludem Izraelskim, a mowili do Roboama tymi słowy.
  4. Ociec twoy kładł na nas iarzmo cięszkie, a przetoż ty teraz vlży nam tey niewoley cięszkiey oyca twego, y tak cięszkiego iarzma ktore na nas kładł, a będziem służyć tobie.
  5. Do ktorych on rzekł, Po trzeciem dniu wrocicie się do mnie, A także lud odszedł.
  6. Y wszedł Krol Roboam w radę z starszemi ktorzy stawali przed Salomonem oycem iego poki ieszcze był żyw tak do nich mowiąc, Coż wy radzicie iakimi słowy mam odpowiedzieć ludowi temu:
  7. A oni mu odpowiedzieli, Iesli się postawisz łaskawie ludowi temu, a spodobasz się im, y dasz im łaskawą odpowiedź, tedyć będą służebniki twemi po wszytki czasy.
  8. Ale on opusciwszy radę starszych ktorą mu radzili, wszedł w radę z młodzieńcy ktorzy z nim wespołek rosli, a ktorzy mu służyli.
  9. Y rzekł do nich, A wy co mi radzicie, iaką odpowiedź mam dać ludowi temu ktory do mnie mowił, Vlży iarzma tego ktore na nas włożył ociec twoy:
  10. Na to mu tak odpowiedzieli młodzieńcy ktorzy z nim rosli, Ludowi ktory mowił do ciebie tymi słowy, Ociec twoy ociążał nas iarzmem ale go ty nam vlży, Takową dasz odpowiedź, To co iest namnieyszego we mnie, mięższe iest niż biodra oyca mego.
  11. Ociec moy kładł na was iarzmo cięszkie, ale ia wam ieszcze przydam cięższe: Ociec moy karał was biczmi, a ia was będę karał A głogiem.
      A Abo biczmi spilczastemi, po żydowsku stoi, Niedźwiatkami.

  12. A tak Ieroboam y wszytek lud przyszli do Roboama dnia trzeciego iako im był roskazał Krol mowiąc, Wroćcie się ku mnie po trzeciem dniu.
  13. Y dał im Krol odpowiedź srogą opusciwszy radę starszych.
  14. A mowił tak do nich wedle rady młodzieńcow, Ociec moy ociążał was iarzmem, ale ia wam przydam tym więcey, Ociec moy karał was biczmi, a ia was będę karał głogiem.
  15. Y nie chciał Krol zezwolić ludowi gdyż się to działo z przyczyny Bożey aby Pan dosyć vczynił słowu swemu ktore powiedział przez Ahiasza Sylonitę do Ieroboama syna Nabatowego.
  16. A widząc wszytek lud Izraelski iż ich Krol nie vsłuchał, odpowiedzieli Krolowi tymi słowy, Coż za dział mamy w Dawidzie: Abo co za dziedzictwo w synu Isaiego: Każdy tedy Izraelczyku idź do namiotu swego, a ty też o Dawidzie opatrz dom swoy: A tak wszytcy Izraelczycy rozeszli się do namiotow swoich.
  17. A tak Roboam Krolował nad Izraelczyki ktorzy mieszkali w miastach Iudskich.
  18. Zatym Krol Roboam posłał Adorama ktory był nad pobory, y vkamionowali go synowie Izraelscy y także vmarł: A Krol Roboam pospieszywszy się wsiadł na woz, y vciekł do Ieruzalem.
  19. Y odstąpili Izraelczycy domu Dawidowego aż y do tego czasu.

    Kapituła 11.
    ¶ 1. Roboam chcąc walczyć z Izraelczyki. 4. Zawsciągnion iest od Pana. 5. Miasta od niego zbudowane. 14. Bałwochwalstwo Ieroboamowe. 17. Krolestwo, żony, y dzieci Roboamowe.

  1. Przyiechał tedy Roboam do Ieruzalem y zebrał wszytek lud z Iuda y z Beniamin, sto y ośmidziesiąt tysięcy ludu przebranego ku boiowi, aby walczył z Izraelczyki, a przywrocił Krolestwo do siebie.
  2. * Y rzekł Pan do Semeiasza męża Bożego tymi słowy.
      * 1.Krol.12.v.22.

  3. Powiedz Roboamowi synowi Salomonowemu Krolowi Iudskiemu, y wszem Izraelczykom z Iudy y z Beniamina tymi słowy.
  4. Tak mowi Pan, Nie ciągnicie ani walczcie przeciw braciey waszey, ale się wroć każdy do domu swego, abowiem ta rzecz ode mnie się stała, y byli posłuszni słowu Pańskiemu, y wrocili się a nie ciągnęli przeciw Ieroboamowi.
  5. A przetoż mieszkał Roboam w Ieruzalem, a pobudował miasta obronne w Iudzie.
  6. Betlehem, Etam y Tekue.
  7. Betsur, Socho, y Odollę.
  8. Ktemu Get, Maresa, y Zyf.
  9. Aduram też, Lachis, y Azeka.
  10. Nad to Saraa, Aialon y Hebron ktore były w Iudzie y w Beniaminie miasta obronne.
  11. A gdy ie obmurował, postawił w nich starosty y szpiklerze na zboża oliwy y wina.
  12. A we wszytkich miesciech tarcze y drzewa, a opatrzył ie barzo mocnie, a opanował Iudę y Beniamina.
  13. Kapłani też y Lewitowie ktorzy byli we wszem Izraelu zebrali się kniemu ze wszytkich granic swych.
  14. A opusciwszy Lewitowie przedmiescia y osiadłosci swoie, szli do Iudy y do Ieruzalem, Abowiem ie był wyrzucił Ieroboam y synowie iego aby nie służyli Panu.
  15. + Y postanowił sobie Kapłany po gorach A dyabelstwom, y cielcom ktore był sprawił.
      A W Zydowskim stoi, Kosmatym, to iest, dyabłom ktorzy się okazowali w postawie ludzi kosmatych.

      + 1.Krol.12.v.31.

  16. A za nimi też ze wszytkiego pokolenia Izraelskiego, ktorzy vdali serca swe ku szukaniu Pana Boga Izraelskiego, przyszli do Ieruzalem sprawować ofiar Panu Bogu oycow swoich.
  17. A tak vmocnili Krolestwo Iudskie, y vtwierdzili Roboama Syna Salomonowego przez trzy lata, abowiem w onych trzech leciech chodzili drogami Dawidowemi y Salomonowemi.
  18. Y poiął sobie Roboam za żonę Mahalat corkę Ierymota syna Dawidowego, y Abihail corkę Eliaba syna Isaiego.
  19. Ktora mu porodziła syny, Ieusa, Somoryasza, y Zooma.
  20. Po niey zasię wźiął sobie Maachę corkę Absalomowę, ktora mu porodziła Abię, Etaia, Zyzę, y Salomita.
  21. Y miłował Roboam Maachę corkę Absalomowę więcey niż wszytki żony y założnice swoie, abowiem był poiął ośminascie żon, a założnic szesćdziesiąt, y miał z nimi ośmi a dwadziescia synow, a szesćdziesiąt corek.
  22. Y postanowił Abie syna Maachy hetmanem y Książęciem miedzy bracią iego, abowiem go chciał postanowić Krolem.
  23. A dał go vczyć rozesławszy wszytki ine syny swe do wszech ziemi Iudskich y Beniaminowych, y do wszytkich miast obronnych opatrzywszy ie dostateczną żywnoscią, a starał się oto aby miał wiele żon.

    Kapituła 12.
    ¶ 1. Roboam iż opuscił Pana vtrapion iest od Sefaka. 5. Sztrofuie go o to Semeiasz, a on się vpokarza. 7. Pan pokorą iego iest vbłagan. 9. Sesak zabrał skarby iego. 13. Czas Krolowania y śmierć iego. 16. Abia po nim został Krolem.

  1. A gdy było vtwierdzone y vmocnione krolestwo Roboamowe, opuscił Zakon Pański, y wszytek lud Izraelski z nim.
  2. A tak roku piątego za Krola Roboama, przyciągnął Sesak Krol Egiptski przeciw Ieruzalem, abowiem byli zgrzeszyli przeciw Panu.
  3. Y miał z sobą tysiąc y dwiescie wozow, y szesćdziesiąt tysiąc iezdnych, a nie było liczby ludzi ktorzy przyciągnęli z nim z Egiptu, to iest Libiyczykow Troglodytow, y Etyopczykow.
  4. A pobrał miasta obronne w Iudzie, y przyciągnął aż ku Ieruzalem.
  5. Przyszedł tedy Semeiasz do Roboama y do wszytkich Książąt Iudskich ktorzy się zebrali byli w Ieruzalem przed Sysakiem, y rzekł do nich, Tak mowi Pan, Iżescie wy mnie opuscili y ia też was opuszczę w ręku Sesakowych.
  6. Ale Książęta Izraelskie y Krol vpokorzyli się y mowili, Sprawiedliwy iest Pan.
  7. A gdy obaczył Pan iż się vpokorzyli, rzekł do Semeiasza tymi słowy, Iż się vpokorzyli nie wytracę ich, ale im dam w krotce wybawienie, a popędliwosć moia nie prziydzie na Ieruzalem przez ręce Sesakowe.
  8. A wszakoż będą sługami iego, aby doświadczyli niewolstwa mego, a niewolstwa Krolow ziemskich.
  9. Przetoż Sesak Krol Egiptski ciągnąwszy ku Ieruzalem zabrał skarby z domu Pańskiego, y skarby z domu Krolewskiego, y wszytko ine, y tarcze złote ktorych był Salomon nasprawował.
  10. Na ktorych mieysce Krol Roboam sprawił miedziane tarcze, y poruczył ie w ręce Rotmistrzom nad służebnemi ktorzy strzegli sieni pałacu Krolewskiego.
  11. A gdy iedno szedł Krol do domu Pańskiego, tedy oni służebni przychodzili y nosili ie, a potym ie odnosili do swego schowania.
  12. Potym gdy się vpokorzył, odwrocił się od niego gniew Pański, iż go do końca nie wytracił, a w Iudzie też dobrze się działo.
  13. * A tak Krol Roboam vmocnion iest w Ieruzalem, y Krolował tam, A na ten czas gdy Krolować począł było mu czterdziesci lat y rok, a siedminascie lat Krolował w Ieruzalem miescie, ktore obrał Pan ze wszytkich miast pokolenia Izraelskiego aby tam postawił imię swoie: A imię matki iego było Naama Ammonitka.
      * 1.Krol.14.v.21.

  14. A tać była złosć ktorey się on dopuscił, iż nie zgotował serca swego aby szukał Pana.
  15. Ale wszytki tedy sprawy Roboamowe tak pierwsze iako y poslednieysze wypisane są w Księgach Semeiasza Proroka, y Addo widzącego, gdzie wypisuią porządek rodzaiow, a były vstawiczne walki miedzy Roboamem a miedzy Ieroboamem.
  16. A tak zasnął Roboam z oycy swemi, y pogrzebion iest w miescie Dawidowym, a po nim Krolował Abia syn iego.

    Kapituła 13.
    ¶ 2. Abia walczy przeciw Ieroboamowi. 4. Niewinnosć swą z zakonu okazuie. 12. A dufaiąc Panu poraźił Ieroboama. 21. Zony y dzieci Abiego.

  1. Roku osmynastego za Ieroboama Krola, Krolował Abia nad Iudą.
  2. A krolował w Ieruzalem przez trzy lata, a imię matki iego było Michaia corka Vryelowa z Gabaa: * Y była walka miedzy Abią y Ieroboamem.
      * 1.Krol.15.v.7.

  3. A tak Abia zszykował woysko ku bitwie, maiąc z sobą cztery kroć sto tysięcy walecznych mężow na wybor: Ieroboam także z szykował woysko swe, maiąc z sobą ośmi kroć sto tysięcy mężow na wybor ludzi mężnych.
  4. Tedy Abia ruszył się na gorę Semeron, ktora była miedzy gorami Efraim, y rzekł, Posłuchay mię Ieroboam y wszytcy Izraelitowie.
  5. Izali nie wam należało wiedzieć iż Pan Bog Izraelski podał Krolestwo Dawidowi nad Izraelem aż na wieki, tak iemu iako y synom iego z przymierzem A mocnem.
      A W Zydowskim stoi, Z przymierzem soli, dla tego iż sol nie dopuszcza żadnego nakażenia, abo iż też do ofiar zawżdy ią przidawano, tak w inych Cerymoniach iako y przy sprawowaniu przymierza. Bo v Zydow ten był zwyczay, iż nigdy żadnych ofiar ani przymierza nie sprawowano przez soli. O czym patrz w księgach. 4.Mo.18.v.19.

  6. + Ale Ieroboam syn Nabatow sługa Salomona syna Dawidowego powstał, a był odpornym przeciw panu swemu.
      + 1.Krol.11.v.26.

  7. Y zebrali się do niego mężowie nikczemni a ludzie niepobożni, y zmocnili się przeciw Roboamowi synowi Salomonowemu: A Roboam był prawie dziecię y lękliwego serca, y niemogł się im oprzeć.
  8. A przetoż wy teraz vmysliliscie się zmocnić przeciw krolestwu Pańskiemu, ktore iest w ręku synow Dawidowych, y iest was barzo wielka liczba, a macie z sobą cielce złote ktore wam sprawił Ieroboam za bogi.
  9. # Izażeście nie wyrzucili synow Aaronowych Kapłanow Pańskich y Lewitow, a poczyniliscie sobie kapłany iako ini narodowie ziemscy: Ktokolwiek przydzie z cielcem aby poświęcił rękę swą a z siedmią skopow, też zostanie Kapłanem tych ktorzy nie są bogowie.
      # 1.Krol.12.v.31.

  10. Ale my iestesmy Pana Boga naszego, y nie opuscilichmy go, A Kapłani synowie Aaronowi służą Panu, y Lewitowie pilnuią vrzędu swego.
  11. Y sprawuią Panu ofiary palone na każdy zaranek y na każdy wieczor, kadząc rzeczami wonnemi, y maiąc pokładne chleby na stole czystym, ku temu Lichtarz złoty y z lampami iego, aby gorzały na każdy wieczor, Abowiem my strzeżemy roskazania Pana Boga naszego ktoregoście wy opuscili.
  12. A zaisteć Bog sam z nami iest Hetmanem naszem, a Kapłani iego y trąby głośne będą brzmiały przeciwko wam, a tak synowie Izraelscy nie walczcie z Panem Bogiem oycow waszych, boć się wam to nie poszczęści.
  13. Ale Ieroboam roskazał hufcom aby im zaciągnęli cicho z tyłu, y obtoczyli Iudę tak wprzod iako y w tył.
  14. A vyzrawszy synowie Iudscy że była walka na nie z przodku y z tyłu, do Pana wołali, a Kapłani trąbili w trąby.
  15. Gdy tedy okrzyk vczynili mężowie Iudscy, w onym ich okrzyku poraźił Bog Ieroboama y wszytki Izraelczyki przed Abią y Iudą.
  16. A tak synowie Izraelscy vciekli przed Iudą, a podał ie Bog w ręce ich.
  17. Y pobił ie Abia z ludem swem porażką wielką, tak iż poległo rannych z Izraela, pięć kroć sto tysięcy mężow na wybor.
  18. A przetoż vskromieni są synowie Izraelscy na ten czas, a zmocnili się synowie Iudscy, gdyż vfali Panu Bogu oycow swoich.
  19. Y gonił Abia Ieroboama, a odiął mu kilka miast, Betel, Iesana, Efron, y ze wsiami ich.
  20. A niemogł przysć potym ku możnosci Ieroboam za czasu Abie, bo go Pan zaraźił, a także vmarł.
  21. Y vmocnion iest Abia, a poiął sobie żon czternascie, z ktorych się mu narodzili dwadziescia y dwa synowie y szesnascie corek.
  22. Ale ostatek spraw Abie, obyczaie y postępki iego, wypisane są w Księgach Proroka Addona.

    Kapituła 14.
    ¶ 1. Aza nastał po Abiem y wyrzucił bałwochwalstwo. 4. Y roskazuie Pana Boga szukać. 6. Będąc w pokoiu buduie miasta. 8. Poczet woyska iego. 11. Wzywaiąc Pana otrzymawa zwyciestwo nad Zarą Krolem Etyopskim.

  1. * Zasnął tedy Abia z oycy swemi, y pogrzebiono go w miescie Dawidowym, a krolował po nim Aza syn iego, za ktorego czasow była ziemia w pokoiu przez dziesięć lat.
      * 1.Krol.15.v.8.

  2. Y zachował się Aza pobożnie y sprawiedliwie przed Panem Bogiem swoim.
  3. Bo ołtarze obcych bogow poborzył y kaplice po gorach pokruszył, y bałwany, y porąbał gaie swięcone.
  4. Y roskazał Iudzie aby szukali Pana Boga oycow swoich, a czynili dosyć zakonowi y roskazaniu iego.
  5. Wyrzucił też ze wszytkich miast Iudskich kaplice y bałwany, a było Krolestwo w pokoiu za niego.
  6. Nad to pobudował miasta obronne w Iudzie, przeto iż był pokoy w źiemi, a iż w onych leciech nie miał żadney woyny przeciw sobie: Bo mu Pan dał był pokoy.
  7. Tedy mowił do Iudy, Pobuduymy ty miasta y obtoczmy ie murem, wieżami, branami, y zaworami, gdy mamy wolną ziemię bowiemechmy szukali Pana Boga naszego, a iżechmy go szukali sprawił nam pokoy zewsząd: A przetoż budowali a szczęsciło się im.
  8. Y miał Aza woysko z Iudy, noszących tarcz y drzewo trzy kroć sto tysięcy, a z Beniamina noszących tarcz y ciągnących łuk dwiescie y ośmidziesiąt tysięcy: A wszytko ludzi mężnych.
  9. Tedy wyciągnął przeciwko nim Zara Etyopczyk maiąc woyska tysiąc tysięcy, a wozow trzy sta y przyciągnął aż do A Maresy.
      A To miasto było w Iudzie skąd był Micheasz Prorok.

  10. Wyciągnął też y Aza przeciw niemu, a zszykował woysko ku potykaniu w dolinie Sefata v Maresy.
  11. Tedy Aza zawołał ku Panu Bogu swemu temi słowy, O Panie + niemaszci v Ciebie roznosci gdy ty chcesz ratować, tak miedzy możnym iako y tym ktory nie ma z to mocy, Ratuyże nas o Panie Boże nasz gdyż w tobie vfamy, a w imię twoie wyslichmy przeciwko wielkosci tey, O Panie tyś iest Bog nasz, niechayże człowiek nie ma mocy przeciw tobie.
      + 1.Samu.14.v.6.

  12. A tak Pan poraźił Etyopczyki przed Azą y przed Iudą, y vciekli.
  13. Ktore gonił Aza y lud ktory z nim był aż do Gerary, y polegli Etyopczycy aż do iednego, a potarci są przed Panem y przed woyskiem iego, ktore nabrało barzo wiele łupow.
  14. Nad to poborzyli wszytki miasta ktore były około Gerary, abowiem strach Pański przyszedł był na nie, y wybrali ony wszytki miasta gdzie było barzo wiele łupow.
  15. Ktemu poborzyli obozy trzod, y zagnali barzo wiele owiec y wielbłądow, a wrocili się do Ieruzalem.

    Kapituła 15.
    ¶ 1. Z napominania Azaryaszowego. 8. Aza iest pocieszon y oczyscia ziemię swą od bałwochwalstwa. 11. Ofiaruie z ludem Panu. 14. Przysięgaią społu stać przy Panie. 16. Asa zrzucił Matkę z państwa prze iey bałwochwalstwo.

  1. Y był nad Azaryaszem synem Obeda Duch Boży.
  2. Ktory wyszedszy przeciw Aźie rzekł ku niemu, Słuchay mię Aza y ty wszytko Iuda y Beniamin, Pan z wami będzie iesliże wy z nim będziecie, a iesli go szukać będziecie naydziecie go, iesliż go też opuscicie y on też was opusci.
  3. Wyszedł czas nie mały że Izrael był przez prawdziwego Boga, przez kapłana nauczyciela, y przez zakonu.
  4. Ale w trapieniu swym nawrocili się ku Panu Bogu Izraelskiemu, y szukali go, a naleźion iest od nich.
  5. Za onych że czasow nie było pokoiu wchodzącemu y wychodzącemu, ale był rozruch miedzy wszytkimi mieszkaiącemi na ziemi.
  6. Y walczył narod przeciwko narodowi, miasto przeciwko miastu, abowiem Bog zatrwożył ie ze wsząd vciśnieniem.
  7. A przetoż wy vmocnicie się, a niechay nie mdleią ręce wasze, abowiem będzie zapłata sprawam waszym.
  8. Gdy tedy vsłyszał Aza słowa ty, y proroctwo Obeda Proroka, vmocnion iest, y wyrzucił z pośrzod wszytkiey ziemie Iudskiey y z Beniamińskiey obrzydłosci, y z miast ktore był pobrał na gorze Efraim, a oprawił Ołtarz Pański ktory był przed Sienią Pańską.
  9. Zebrał potym wszytek lud z Iudy y z Beniamina, y przychodnie ktorzy byli z Efraim, z Manasse, y z Symeon: Abowiem ich było barzo wiele z Izraela vciekło do niego, widząc iż z nim był Pan Bog iego.
  10. Tedy się zebrali do Ieruzalem miesiąca trzeciego roku piętnastego za Krolowania Azy.
  11. Y sprawowali Panu ofiary dnia onego z łupow ktore byli przygnali, wołow siedmiset, a owiec siedmi tysięcy.
  12. Y weszli w przymierze takowe, iż mieli szukać Pana Boga oycow swoich ze wszytkiego serca, y ze wszytkiey dusze swoiey.
  13. A ktory by kolwiek nie szukał Pana Boga Izraelskiego aby był zabit, od namnieyszego aż do nawięczszego, od męża aż do niewiasty.
  14. Y przysięgli Panu głosem wielkim, z krzykiem, z trąbami, y z kornety.
  15. A weselił się wszytek lud Iudski z oney przysięgi, abowiem ze wszytkim sercem swem przysięgali, a ze wszytką wolą swą szukali go y naleźli, y dał im Pan odpoczynienie ze wsząd.
  16. * Nad to Krol Aza Maachę matkę swą złożył z państwa, abowiem była vczyniła bałwana w gaiu, y pokruszył Aza onego iey bałwana, y spalił v potoka Cedron.
      * 1.Krole.15.v.13.

  17. Ale Kaplic nie popsowano w Izraelu, a wszakoż serce Azy było doskonałe po wszytki dni iego.
  18. Wniosł potym do Domu Pańskiego rzeczy poslubione od oyca swego y rzeczy ktore też on sam poslubił, śrebro, złoto, y naczynia.
  19. A nie była walka aż do trzydziestego y piątego roku za krolowania Azy.

    Kapituła 16.
    ¶ 2. Aza iż sobie przyzwał na pomoc Krola Syriyskiego. 7. Winuie go o to Prorok. 12. Rozniemogszy się nadzieię swą pokłada w lekarzach. 13. Smierć iego.

  1. Roku trzydziestego y szostego krolowania Azy ciągnął Baaza Krol Izraelski przeciwko Iudzie, y zbudował Rame, tak iż żadnemu nie dopuscił wnidź ani wynidź do Azy Krola Iudskiego.
  2. Tedy Aza wźiął śrebro y złoto z skarbu Domu Pańskiego, y z domu Krolewskiego, a posłał ie do Benadada Krola Syriyskiego ktory mieszkał w Damaszku opowiedać mu.
  3. Iest przymierze miedzy mną y miedzy tobą, miedzy oycem mym y miedzy oycem twoim, otoć szlę śrebro y złoto, idźże a złami przymierze twe z Baazą Krolem Izraelskim aby odciągnął ode mnie.
  4. Y vsłuchał Benadad Krola Azy, a posłał hetmany swe ktore miał do miast Izraelskich, y poborzył Ahion Dan, Abelmaim, y wszytki miasta obronne w Neftali.
  5. To gdy vsłyszał Baaza przestał budować Ramy y oney swey zaczętey roboty.
  6. Tedy Krol Aza wźiąwszy z sobą wszytek lud Iudski, pobrał kamienie w Ramie, y drzewo ktorym budował Baaza, a pobudował z niego Gabaa y Masfa.
  7. Tamże onego czasu przyszedł Hanani Widzący do Krola Iudskiego a powiedział mu, Iżeś vfał Krolowi Syriyskiemu, a nie vfałeś Panu Bogu twemu, a dla tegoż woysko Krola Syriyskiego nie prziydzie w ręce twoie.
  8. * Izaż Etyopczykow y Libiyczykow nie było więcey, ktorzy z sobą mieli barzo wiele wozow y iezdnych a wżdy kiedyś Panu vfał podał ci ie w ręce twoie.
      * Wyższey.14.v.9.

  9. Abowiem oczy Pańskie przepatruią wszytkę ziemię, aby się okazał być możnym v tych # ktorzy przy nim z prawem sercem zostawaią: Głupieś w tym sobie począł, a przetoż potym prziydą na cię walki.
      # Ian.7.v.38.

  10. Tedy Aza rozgniewał się na widzącego, y dał go do więźienia, bo się był przeciw niemu obruszył o tę rzecz: Tegoż czasu Aza vciskał niektore z ludu.
  11. Ale sprawy pierwsze y poślednieysze Azy, napisane są w Księgach krolow Iudskich y Izraelskich.
  12. Potym roku trzydziestego dziewiątego Krolowania swego rozniemogł się Aza na nogi swoie, a niemoc iego była barzo cięszka, A wszakoż w oney chorobie swey nie szukał Pana ale lekarzow.
  13. A tak zasnął Aza z oycy swemi, a vmarł roku czterdziestego y pierwszego panowania swego.
  14. Y pogrzebion iest w iednym z grobow swych ktore sobie pokopał w miescie Dawidowym: Y położono go na łożu iego, ktore było napełniono rzeczami wonnemi, y rozmaitemi masciami sprawionemi Aptekarską robotą, y spalili go barzo wielkim ogniem.

    Kapituła 17.
    ¶ 1. Iozafat dufaiąc Panu. 5. Rozmnożon iest w bogactwach y w sławie, y w zacnosci. 6. Wyrzuca bałwochwalstwo. 7. Stara się iakoby lud był nauczon zakonu. 11. Bierze hołd od cudzoźiemcow. 13. Miasta iego obronne y rycerstwo.

  1. Po nim tedy Krolował Iozafat syn iego, a zmocnił się przeciw Izraelowi.
  2. Y osadził służebne po wszytkich miastach obronnych Iudskich, osadził też y źiemię Iudską służebnemi, także y miasta Efraimskie ktore pobrał ociec iego.
  3. A był Pan z Iozafatem, przeto iż chodził drogami A pierwszemi Dawida oyca swego, a B nie szukał Baalow.
      A To iest poki się ieszcze nie dopuscił cudzołostwa. B To iest nie szukał wspomożenia v bałwanow.

  4. Ale szukał Pana Boga oycow swoich chodząc w roskazaniu iego, a nie wedle spraw Izraelskich.
  5. Y vtwierdził Pan Krolestwo w ręku iego, a wszyscy z Iudy dawali dary Iozafatowi, tak iż był sławnym w bogactwach y w zacnosci.
  6. Nad to serce iego vtwierdzone iest w drogach Pańskich, y poborzył Kaplice y gaie święcone w Iudzie.
  7. Potym roku trzeciego za Krolowania swego posłał Książęta swoie, Benchaila, Obadyasza, Zacharyasza, Natanaela, y Micheasza, aby vczyli w mieściech Iudskich.
  8. A przy nich Lewity, Semeiasza, Nataniasza, Zabadyasza, ktemu Asaela, Semiramota, Ionatana, Adoniasza, Tobiasza, y Tobadoniasza, a przy nich też Elisama y Iorama Kapłany.
  9. A tak vczyli w Iudzie maiąc z sobą księgi zakonu Pańskiego, obchodząc wszytki miasta Iudskie vczyli lud.
  10. Y dla tego był strach Pański na wszytki Krolestwa ziemie ktore były około Iudy tak iż żaden nie smiał walczyć przeciw Iozafatowi.
  11. A przynosili Filistyni Iozafatowi vpominki y dań śrebra, Arabczycy też dawali mu bydła skopow siedmi tysięcy y siedmi set, a kozłow siedmi tysięcy y siedmi set.
  12. A tak Iozafat tym się więcey wzbiiał ku gorze, a pobudował w Iudzie pałace y miasta obronne.
  13. A wiele pracey podiął około miast Iudskich, maiąc w Ieruzalem wielki poczet ludu rycerskiego.
  14. A tać iest liczba ich wedle domow oycow ich: W Iudzie Hetmani woyska, Adna Książę ktory miewał w swym poruczeństwie trzy kroć sto tysięcy ludu rycerskiego.
  15. Po nim Iohanan Hetman, z ktorym bywało dwiescie y ośmidziesiąt tysięcy.
  16. Po nim Amazyasz syn Zechry, ktory się był dobrowolnie ofiarował Panu, a ten miewał dwa kroć sto tysięcy ludu rycerskiego.
  17. Przytym z synow Beniaminowych człowiek waleczny Eliada, w ktorego poruczeństwie było dwa kroć sto tysięcy ludu zbroynego z łuki y z tarczami.
  18. Po nim Iozabad, z ktorym bywało sto y ośmidziesiąt tysięcy ludu gotowego ku boiowi.
  19. A cić służyli Krolowi oprocz tych ktore był Krol osadził po wszytkich miesciech obronnych Iudskich.

    Kapituła 18.
    ¶ 1. Iozafat spowinowacił się z Achabem. 3. Rada ich o ciągnieniu przeciw Ramot Galaadskiemu. 5. Cztery sta Prorokow fałszywych radzą aby tam ciągnęli. 16. Micheasz sam iedno zbrania tego y opowieda ich nieszczęscie. 23. Wźiął za to policzek od Sedekiasza, y wrzucon iest do ciemnice. 29. Proroctwo się iego spełniło.

  1. Y miał Iozafat dosyć bogactwa y wielką sławę, a spowinowacił się z Achabem.
  2. * Tedy po kilku lat iechał ku Achabowi do Samaryey, a Achab nabił barzo wiele owiec y wołow dla niego, y dla ludu ktory z nim był, y namawiał go aby z nim ciągnął do Ramot Galaadskiego.
      * 1.Krol.22.v.2.

  3. Y rzekł Achab Krol Izraelski do Iozafata Krola Iudskiego, A nie pociągnieżże ze mną do Ramot Galaadskiego: A on mu odpowiedział, Wszakechmy obadwa iako ieden, a lud twoy iako y lud moy z tobą poydziem na woynę.
  4. Ktemu ieszcze rzekł Iozafat Krolowi Izraelskiemu, Proszę radźże się dziś słowa Pańskiego.
  5. A tak Krol Izraelski zebrał czterysta mężow prorokow, y mowił do nich, Y mamyż ciągnąć do Ramot Galaadskiego walczyć czyli niechać: A oni odpowiedzieli, ciągni, Abowiem poda ie Bog w ręce krolewskie.
  6. Rzekł potym Iozafat, Iestli tu ieszcze ktory Prorok Pański abychmy go też spytali:
  7. Tedy rzekł Krol Izraelski do Iozafata, Iestci tu mąż ieden przez ktorego możemy Pana pytać, lecz go ia mam w nienawisci, bo mi nic dobrego nie prorokuie iedno zawżdy wszytko złe: A tenci iest Micheasz syn Iemle: Na to rzekł Iozafat, Nie mowże tak Krolu.
  8. A tak Krol Izraelski przyzwał iednego z komornikow y rzekł mu, Każ rychło przydź Micheaszowi synowi Iemle.
  9. A Krol Izraelski y Iozafat Krol Iudski siedzieli obadwa na stolicach swych obleczeni w szaty: A siedzieli na niektorym placu v brany Samaryey, kędy wszyscy Prorocy prorokowali przed nimi.
  10. Y vczynił był sobie Sedekiasz syn Chanaana rogi żelazne, a mowił, Tak powieda Pan, Tymi będziesz tłukł Syryany aż ie wytracisz.
  11. Toż y ini wszyscy prorocy prorokowali mowiąc, Ciągni do Ramot Galaadzkiego a poszczęscić się, abowiē ie poda Pan w ręce Krolewskie.
  12. Ale poseł ktory był szedł aby przyzwał Micheasza mowił do niego tymi słowy, Oto wszyscy prorocy zgadzaią się na iedno słowo, iednostaynemi vsty winszuiąc szczęscia Krolowi, A przetoż cię proszę abyś się z nimi zgodził na iedno słowo opowiedaiąc mu co dobrego.
  13. Tedy rzekł Micheasz, Swiadkiem mi iest Pan, że cokolwiek mi roskaże Bog moy to mowić będę.
  14. A przetoż gdy przyszedł do Krola, rzekł Krol kniemu, Micheaszu mamyli ciągnąć na walkę do Ramot Galaadskiego czyli niechać: A on odpowiedział, Ciągnicie a poszczęści się wam, y będą wam podani w ręce wasze.
  15. Ale Krol rzekł ku niemu, Azaż ia pierwszy kroć ciebie poprzysięgam abyś mi nie powiedał iedno prawdę w imię Pańskie.
  16. Tedy on odpowiedział, Widziałem wszytki Izraelity rosproszone po gorach iako owce ktore niemaią pasterza: Y rzekł Pan, Niemaią ci panow, niechayże się każdy wroci w pokoiu do domu swego.
  17. Y rzekł Krol Izraelski do Iozafata, Izażemci nie powiedział że mi nic dobrego prorokować nie miał, iedno wszytko złe:
  18. Ale on rzekł powtore, Przetoż słuchaycie słowa Pańskiego, Widziałem Pana siedzącego na stolicy iego, y wszytek zastęp niebieski stoiący po prawey y po lewey stronie iego.
  19. Y rzekł Pan, Kto zwiedzie Achaba Krola Izraelskiego aby ciągnął na swoy vpadek do Ramot Galaadskiego, Tedy ieden mowił tak a drugi inak.
  20. Wyszedł potym duch niektory y stanął przed Panem y rzekł, Ia go zwiodę, A Pan rzekł ku niemu, W czymże:
  21. A on odpowiedział, Poydę y będę kłamliwem duchem w vsciech wszytkich prorokow iego: A tak Pan rzekł, Zwiedziesz y wygrasz, Idźże a vczyń tak.
  22. A przeto oto teraz podał Pan ducha kłamliwego w vsta tych prorokow twoich, a powiedział Pan nieszczęscie twoie.
  23. Zatym Sedekiasz syn Chanaana przystąpiwszy dał Micheaszowi policzek mowiąc, A ktorąż drogą odszedł Duch Pański ode mnie aby mowił z tobą:
  24. Ktoremu odpowiedział Micheasz, Oto ty oglądasz na on czas gdy będziesz kryiąc się vciekał z komory do komory.
  25. A tak Krol Izraelski rzekł, Weźmicie Micheasza a odwiedźcie go do Amona starosty miesckiego, y do Ioasa syna Krolewskiego.
  26. Y powiedzcie, Tak roskazał Krol abyscie tego wsadzili do ciemnice, a karmili go trochą chleba y trochą wody aż się Krol wroci w pokoiu.
  27. Tedy rzekł Micheasz, Iesliże się wrocisz w pokoiu tedyć Pan nie mowił przez mię: A nad to rzekł, Słuchaycież tego wszyscy ludzie.
  28. Ciągnął tedy Krol Izraelski y Iozafat Krol Iudski do Ramot Galaadskiego.
  29. Y rzekł Krol Izraelski ku Iozafatowi, Odmienię się ia y poydę ku bitwie, ale się ty vbierz w szaty swe: Także się odmienił Krol Izraelski y potym zwiedli bitwę.
  30. A Krol Syriyski roskazał był hetmanom swym ktorzy byli nad iezdą tak mowiąc, Nie potykaycie się ani z małym ani wielkim, iedno tylko z Krolem Izraelskim.
  31. Y vyzrawszy oni Hetmani iezdnych Iozafata rzekli, Tenci iest krol Izraelski: Y obrocili się przeciwko niemu aby się z nim potykali, Ale Iozafat zawołał, a Pan go ratował, y odegnał ie Bog od niego.
  32. A obaczywszy hetmani iż nie to był Krol Izraelski, wrocili się od niego.
  33. A niektory człowiek wyciągnąwszy łuk swoy, z trefunku ranił Krola Izraelskiego miedzy nity y pancerz: A on rzekł woźnicy swemu, Nawroć a wywieź mię z woyska bociem iest ranion.
  34. Y była sroga bitwa dnia onego, a Krol Izraelski stał prosto na woźie przeciwko Syryiczykom aż do wieczora, a w ten czas gdy słońce zachodziło vmarł.

    Kapituła 19.
    ¶ 1. Iozafat sfukan od Proroka iż się spowinowacił z Achabem. 4. Przywodzi lud do Pana. 5. Vstawuie Sędzie. 8. Y Lewity. 9. Naucza y napomina ie ku boiaźni Pańskiey.

  1. Tedy Iozafat Krol Iudski wrocił się w pokoiu ku domowi swemu do Ieruzalem.
  2. Przeciwko ktoremu wyszedł Iehu syn Hananiego widzący y rzekł ku niemu, Izaliś miał słusznie pomagać niepobożnemu, a miłować ty ktorzy nienawidzą Pana: a dla tegoż nad tobą iest gniew Pański.
  3. Ale sprawy dobre naleźione są w tobie przeto iżeś porąbał gaie swięcone co były w źiemi, a zgotowałeś serce swe abyś szukał Boga.
  4. A tak Iozafat mieszkał w Ieruzalem, a wrociwszy się szedł w drogę miedzy lud od Berseba aż do gory Efraim, aby ie zasię przywiodł do Pana Boga oycow swoich.
  5. Y postanowił sędzie w źiemi po wszytkich miastach Iudskich obronnych y po inych miasteczkach.
  6. Rzekł potym do sędziow, Baczcież co macie czynić, abowiem nie zasiadacie na sądzie ludzkim, ale na Pańskim, ktory będzie z wami przy sprawach sądu.
  7. A przetoż teraz niechay będzie miedzy wami boiaźń Pańska, strzeżcież tego y tak się sprawuycie, abowiem niemasz złosci w Panu Bogu naszym * ani brakuie osobami, ani bierze darow.
      * W.5.Mo.10.v.17. Iob.34.v.19. Eklezy.35.v.15. Dźiei.10.v.34. Rzym.2.v.11. Gala.2.v.6. Efes.6.v.9. Kolos.3.v.26. 1.Piotr.1.v.17.

  8. Także y w Ieruzalem postanowił Iozafat z Lewitow y z kapłanow, y z przednieyszych domow Izraelskich dla sądow Pańskich, y dla spraw iego: A tak się wrocili do Ieruzalem.
  9. Tedy im roskazał mowiąc, Także się sprawuycie z boiaźnią Pańską w wierze y w doskonałym sercu.
  10. A wszytki sprawy ktore przed was przychodzić będą od braciey waszey, ktorzy mieszkaią w miesciech swoich, A tak około morderstwa iako około zakonu y przykazania, y około vstaw y sądow, A będziecie ie napominać aby nie występowali przeciwko Panu, aby nie przyszedł gniew na was y na bracią waszę: Tak tedy czynić będziecie a nie zgrzeszycie.
      A W Zydowskim stoi miedzy krwią y krwią, to iest iesliby się morderstwo stało vmyslnie abo z trefunku.

  11. A oto y Amaryasz nawyższy Kapłan będzie miedzy wami we wszytkich sprawach Pańskich, y Zabadyasz syn Izmaelow, Książę domu Iudskiego we wszech sprawach krolewskich, A Lewitowie też będą przełożonemi miedzy wami: Bądźcie tedy serca dobrego a tak się sprawuycie, a Pan będzie z tym ktory dobrze czynić będzie.

    Kapituła 20.
    ¶ 3. Iozafat boiąc się Ammonitow modli się Panu. 14. Pocieszon iest od proroka. 20. Iozafat vpominaiąc lud ku boiaźni Bożey. 22. Otrzymawa zwycięstwo nad Ammonity y Moabitami ktorzy się sami pobili. 30. Czas przez ktory Krolował y sprawy iego.

  1. Potym Moabitowie y Ammonitowie, a z nimi też niektorzy ozywaiący się Ammonitami ciągnęli przeciw Iozafatowi na woynę.
  2. Y przyszto a opowiedziano Iozafatowi w ty słowa, Bardzo wielkie woysko przyszło przeciw tobie z za morza y z Syryey, a oto się położyli w Hazazontamar, ktore iest w Engaddy.
  3. A Vlękł się tedy Iozafat, a vdał się aby szukał Pana, y zapowiedział post po wszytkim Iudzie.
      A Z tąd się okazuie iaki strach przychodzi na wierne, Abowiem iest im iako pobudka ktorym się pobudzaią a ocucaią ku wzywaniu wspomożenia Bożego, a vdawaią się sami wszyscy z mocnym vfaniem do niego, a zasię takowy strach niewierniki przypądza iż szukaią ratunku w swey mądrosci y dowcipie, abo wpadaią na ostatek w rospacz.

  4. Y zebrali się mężowie Iudscy aby szukali Pana, y ze wszytkich miast Iudskich zeszli się wzywać Pana.
  5. Tedy stanął Iozafat w zgromadzeniu Iudy y Ieruzalem, w domu Pańskim przed nową sienią.
  6. Y mowił, O Panie Boże oycow naszych, izali nie ty iesteś sam Bog na niebie, a panuiesz nad wszemi krolestwy narodow, y w ręku twoich iest moc y możnosć, a nie iest ten coby się mogł tobie sprzeciwić:
  7. Izali nie ty Panie Boże nasz wypędziłeś obywatele tey ziemie przed ludem twym Izraelskim, y podałeś ią potomstwu Abrahama przyiaciela twego na wieki:
  8. A dlategoż mieszkali w niey, y zbudowali tobie w niey Miesce swięte y imieniowi twemu tak mowiąc.
  9. * Iesliby na nas przyszło nieszczęscie miecz pomsty, abo powietrze, abo głod, a staniemy przed Domem tym y przed tobą, gdyż tu iest w nim imię twoie, a zawołamy do ciebie w vtrapieniu naszym, tedy nas wysłuchasz y wybawisz.
      * Wyższey.6.v.28.

  10. Otoż teraz Ammonitowie y Moabitowie y gora Seir + / przez ktoreś ty nie dopuscił przeydź Izraelitom gdy szli z źiemie Egiptskiey, ale ie minęli a nie wytracili ich.
      + W 5.Mo.2.v.9.

  11. Otoż nam to teraz oddawaią, gdyż przyszli aby nas wyrzucili z dziedzictwa twego ktoreś nam dał prawem dziedzicznem.
  12. Boże nasz, izaż ich niebędziesz sądził, abowiem w nas niemasz żadney mocy przeciw takowey wielkosci ktora przyszła przeciwko nam, ani wiemy co czynić mamy, iednoż oczy nasze wznosiemy do ciebie.
  13. A wszytek lud z Iudy stał przed Panem, dziateczki ich żony ich, y synowie ich.
  14. Tedy Iahaźyel syn Zacharyaszow syna Banaie, syna Iahiela, syna Matanie, Lewita z synow Azafatowych, na ktorego przyszedł Duch Pański w pośrod zgromadzenia.
  15. Rzekł, Słuchaycie teraz wszytcy ludzie Iudscy y mieszczanie z Ieruzalem y ty Krolu Iozafacie: Tak wam powieda Pan, Nieboycież się wy ani się lękaycie przed tak wielkiemi woyski bo to nie wasza walka ale Boża.
  16. Iutroż się ruszcie przeciwko nim, boć się będą spuszczać z gory Sys, y naydziecie ie na końcu potoka przeciw puszczy Ieruel.
  17. A nie wy tam będziecie walczyć, ale się zastanowcie y stoycie a vyrzycie wybawienie Pańskie nad wami, O Iuda y Ieruzalem nie boy się ani się lękay, iutroż wyciągnicie przeciwko nim, a Pan będzie z wami.
  18. Tedy się kłaniał Iozafat aż do samey ziemie, a wszytek lud Iudski y mieszczanie z Ieruzalem padali przed Panem chwaląc go.
  19. A wstawszy Lewitowie z synow Kaatowych, y z synow Korego chwalili Pana Boga Izraelskiego głosem wielkim na wysokosci.
  20. Tedy rano wstawszy ciągnęli na puszczą Tekua, a gdy wyciągnęli stanął Iozafat y rzekł, Słuchay mię Iuda y mieszczanie Ierozolimscy, Wierzcie w Pana Boga waszego, a bądźcie serca dobrego, wierzcież prorokom iego, a będzie się wam szczęsciło.
  21. A tak tedy wszedszy w radę z ludem postanowił spiewaki Panu ktorzy go chwalili z ochędostwem swiętym gdy wychodzili przed zbroynemi temi słowy, Chwalcie Pana gdyż iest na wieki miłosierdzie iego.
  22. Na ten czas gdy poczęli z wielkim głosem y z chwałą śpiewać, tedy Pan obrocił iedny przeciw drugim Ammonity, Moabity, y obywatele gory Seir ktorzy ciągnęli przeciw Iudzie że się sami pomordowali.
  23. Abowiem powstali Ammonitowie y Moabitowie przeciwko obywatelom gory Seir, aby ie wytracili y wygładzili, A gdy iuż do końca poraźili ony co mieszkali w Seir, oborzył się ieden przeciw drugiemu, a tak sie społecznie pobili.
  24. A gdy oni z Iudy przyszli do Masfa ktore iest na puszczy, poyrzawszy na onę wielkosć widzieli a ono trupi leżeli po ziemi tak iż żaden nie vszedł.
  25. Przetoż Iozafat przyszedł y lud iego aby pobrali łupy ich, y naleźli barzo wielkie bogactwa przy nich, szaty y kosztowny sprzęt, ktore miedzy się rozebrali, a przez trzy dni ony łupy biorąc wszytkich zanieść nie mogli, abowiem ich było barzo wiele.
  26. Potym czwartego dnia zebrali się w dolinie Beracha, Abowiem iż tam chwalili Pana, dla tego mieyscu onemu dali imię dolina Beracha aż do tego czasu.
  27. Y wrocił się wszytek lud Iudski y z Ieruzalem, y Iozafat przed nimi, a iechali do Ieruzalem z radoscią, abowiem ie był Pan vweselił nad nieprzyiacioły ich.
  28. Tedy wiechali do Ieruzalem z skrzypicami, z harfami y z trąbami do Domu Pańskiego.
  29. Y przyszedł strach Boży na wszytki Krolestwa ziemie, gdy vsłyszeli iż Pan walczył przeciw nieprzyiaciołom Izraelskim.
  30. Zostało tedy w pokoiu Krolestwo Iozafatowe, a dał mu odpoczynienie Bog iego ze wsząd.
  31. A tak Krolował Iozafat nad Iudą, a miał trzydziesci y pięć lat gdy Krolować począł, a przez dwadziescia y pięć lat Krolował w Ieruzalem, A imię matki iego było Azuba corka Selahi.
  32. Y chodził drogą Azy oyca swoiego, nie vchylaiąc się z niey, a czyniąc wszytko co się iedno Panu podobało.
  33. A wszakoż B kaplice nie były poborzone, y ieszcze był lud nie zgotował serca swego ku Bogu oycow swoich.
      B Wyższey. Kapit. 17.v.6. pisze iż Iozafat poborzył kaplice iakoż to była prawda, Ale bałwochwalstwo y chwała zmyslona tak się były w korzeniły miedzy tym ludem iż nie mogł temu dosyć vczynić aby byli ieszcze niektorzy błędzić nie mieli naprawuiąc mieysca poborzone.

  34. Wszytki też ine sprawy Iozafatowe tak pierwsze iako y poslednieysze są wpisane w Księgi Iehu syna Hananiego, o ktorym iest wzminka w Księgach Krolow Izraelskich.
  35. Potym Iozafat Krol Iudski wźiął towarzystwo z Ochozyaszem Krolem Izraelskim, ktorego sprawy były niepobożne.
  36. A dla tego się był z nim stowarzyszył aby zbudował okręty ktore by chodziły do Tarsys, y budowali ony okręty w Asyongaber.
  37. Ale Eliezer syn Dodau z Maresy prorokował przeciw Iozafatowi tak mowiąc, C Iżeś się stowarzyszył z Ochozyaszem, przeto Pan rosypał sprawy twe: Y połamane są okręty, a nie mogły idź do Tarsys.
      C Pan się tym brzydzi w wiernych gdy wchodzą w przymierze y w towarzystwo z bałwochwalcy y z ludźmi niepobożnemi.

    Kapituła 21.
    ¶ 1. Smierć Iozafatowa. 3. Ioram po nim Krolem został. 4. Ktory pozabiiał bracią swą. 6. Y vdał się na bałwochwalstwo. 11. Y lud w nie przywiodł. 16. Skaran za to. 18. Smierć y sromotny pogrzeb iego.

  1. Potym zasnął Iozafat z oycy swemi, a pogrzebion iest z nimi w miescie Dawidowym, y krolował po nim Ioram syn iego.
  2. A miał bracią syny Iozafatowe, Azaryasza, Iahiela, Zacharyasza, Azaryasza, Michaela, y Safatyasza, a cić wszyscy byli synowie Iozafata Krola A Izraelskiego.
      A Niekiedy Izrael rozumie się o wszytkim pokoleniu Izraelskiem, a niekiedy o dziesięciorgu, a niekiedy tylko o dwoygu, a dla tegoż tu Krola Iudskiego nazywa Krolem Izraelskim iż on też był Krolem synow Izraelskich, to iest pokolenia Iudy y Beniamina.

  3. Ktorym był dał ociec ich vpominki wielkie srebra y złota, y rzeczy kosztownych, y z miasty obronnemi w Iudzie, A Krolestwo oddał Ioramowi iako pierworodnemu.
  4. * A tak gdy Ioram nastał na krolestwo po oycu swoim, y gdy się iuż zmocnił pomordował bracią swą, y niektore z przednieyszych w Izraelu.
      * 2.Krol.8.v.16.

  5. Na ten czas Ioram miał trzydziesci y dwie lecie gdy począł krolować, a Krolował ośmi lat w Ieruzalem.
  6. Y chodził drogami Krolow Izraelskich, tak iako się sprawował dom Achabow: Abowiem miał za żonę corkę Achabowę, y dopuszczał się złosci przed Panem.
  7. + Ale Pan niechciał wywrocić domu Dawidowego dla przymierza ktore był z nim vczynił, y iako mu przyrzekł że mu miał dać B swiatłosć y synom iego po wszytki dni.
      B Przez światłość rozumie Krolestwo ktore miało trwać aż do przyscia Pana Krystusowego.

      + 2.Samue.7.v.12.

  8. Za iego czasow odstąpili od niego Edomczycy, niechcąc być poddanemi w Iudzie, a postanowili nad sobą Krola.
  9. Tedy Ioram z Hetmany swemi, y ze wszytką iezdą ruszywszy się w nocy poraźił Edomczyki, ktorzy go byli obtoczyli y z hetmany iezdnych.
  10. A tak Edomczycy odstąpili go, y niebyli pod mocą iego aż y do dnia tego: Tegoż też czasu odstąpiło y Lobna aby nie było pod roskazowaniem iego, przeto iż był opuscił Pana Boga oycow swoich.
  11. A on był pobudował Kaplice na gorach Iudskich, a przywiodł w C cudzołostwo mieszczany Ierozolimskie, y przywiodł Iudę do tego.
      C Tu cudzołoztwem nazywa bałwochwalstwo okazuiąc to iż ono iest we wnętrznym cudzołożeniem od prawdziwey chwały Bożey.

  12. Tedy przyniesiono listy od Eliasza Proroka do niego w ty słowa, Takci powieda Pan Bog Dawida oyca twoiego, przeto iżeś nie chodził drogami Iozafata oyca twoiego, y drogami Azy Krola Iudskiego.
  13. Aleś chodził drogą Krolow Izraelskich, a przywiodłeś ku cudzołostwu Iudę y mieszczany Ierozolimskie, tak iako się cudzołożył y dom Achabow, nad to ieszcze pomordowałeś bracią swą z domu oyca twoiego lepsze niźliś sam.
  14. Otoż Pan dopusci karanie wielkie na lud twoy y na syny twoie, na żony twe, y na wszytkę maiętność twoię.
  15. Na cię też prziydą niemocy rozmaite, a cięszkie bolenie wnętrza, aż przed bolescią będą z ciebie padać trzewa twoie na każdy dzień.
  16. A tak Pan pobudził przeciw Ioramowi serce Filistynow y Arabczykow, ktorzy byli o granicę z Etyopczyki.
  17. Ktorzy ruszywszy się do ziemie Iudskiey wtargnęli w nię, y pobrali wszytki maiętnosci ktore naleźli w domu Krolewskim, ktemu syny iego y żony iego, tak iż nie ostał z synow iego iedno D Ioachaz namnieyszy.
      D Tego Ioachaza troiakim nazywano imieniem, Bo w tym drugim kapitulum w pierwszym wierszu nazywa go pismo Ochozyaszem, a zasię w szostym wierszu tegoż Kapitulum nazywa go Azaryaszem.

  18. A po wszytkim tym zaraźił go Pan niemocą na wnętrzu iego, ktora nie mogła być vleczona.
  19. Potym po niemałym czasie, a zwłaszcza gdy wychodziły ostateczne dwie lecie, wypłynęły z niego wnętrznosci iego z bolescią, y vmarł w niemocach cięszkich, a lud iego nie vczynił mu pogrzebu z spaleniem iako E przodkom iego.
      E To iest iako sprawowali pogrzeb Aźie, O czym patrz wyższey Kap. 16.v.14.

  20. A miał na ten czas gdy Krolować począł trzydziesci y dwie lecie, a ośmi lat krolował w Ieruzalem, a zszedł z tego świata tak iż go nikt nie żałował, y pogrzebion iest w mieście Dawidowym, ale nie w grobiech Krolewskich.

    Kapituła 22.
    ¶ 1. Ochozyasz nastał na Krolestwo po Ioramie. 3. Wzruszył Pana ku gniewu złosciami swemi. 5. Stowarzyszył się z Krolem Izraelskim. 7. A tać była przyczyna zginienia iego. 8. Bo go Iehu zamordował. 10. Atalia posiadła Krolestwo y wszytko potomstwo Krolewskie wytraciła. 11. Oprocz Ioasa ktorego siostra przekryła.

  1. * Tedy mieszczanie Ierozolimscy obrali Krolem Ochozyasza syna iego namnieyszego po nim, abowiem wszytki pierwsze pobiło było woysko ktore przyszło było z Arabczyki do woyska onego, A Krolował Ochozyasz syn Iorama krola Iudskiego.
      * 2.Krol.8.v.24.

  2. A na ten czas było Ochozyaszowi A czterdziesci y dwie lecie gdy począł krolować, a tylko ieden rok krolował w Ieruzalem: A imię matki iego było Atalia corka Amry.
      A Tu iest barzo wielka roznica, abowiem na końcu przeszłego Kapit. pisano, iż Ioramowi gdy Krolować począł było na ten cza trzydziesci y dwie lecie a tylko ośmi lat był na Krolestwie, ktore wszytki lata w iedno zebrawszy nie byłoby iego wieku więcey iedno czterdziesci lat, Tu zasię w tym Kapi. pisze, iż Ochozyaszowi było. 42. lecie gdy krolować począł, A tak zdałoby się to komu iż syn był starszy niż ociec, Gdyż w 2. Księ. Krolew. Kapit. 8.v.26. pisze o nim, iż na ten czas Ochozyaszowi było. 22. lecie gdy Krolować począł a tu zasię 42. Ale co w tych księgach napisano to się ma rozumieć o sprawowaniu Krolestwa ktore był wźiął Ochozyasz po śmierci oycowskiey, To zasię co napisano iest w Księgach Krolewskich, to się ma rozumieć o sprawowaniu krolestwa ktore był wźiął ieszcze za żywota oycowskiego ktore on za iego żywota. 20. lat sprawował y dla tegoż tu na końcu przeszłego Kapitulum napisano iż Ioram był ociec iego zgardzonem człowiekiem ktory 28. lat był Krolem.

  3. Ten też chodził drogami domu Achabowego, abowiem przestawał na radzie matki swey ktora go wiodła ku niepobożnosci.
  4. A tak się złosci dopuszczał przed Panem iako y potomkowie Achabowi, bo miał od nich złą radę po śmierci oyca swego na zginienie swoie.
  5. Gdyż on chodził wedle rady ich, y iechał z Ioramem synem Achabowym Krolem Izraelskim na woynę przeciw Hazaelowi krolowi Syryiskiemu do Ramot Galaadskiego kędy Iorama zranili Syryanie.
  6. A tak się z tamtąd wrocił leczyć do Iezreel, bowiem miał w sobie wiele ran, ktorych dostał w Ramie walcząc z Hazaelem Krolem Syryiskiem, A Azaryasz syn Iorama Krola Iudskiego iechał nawiedzać niemocnego Iorama syna Achabowego do Iezreel.
  7. Abowiem to było zginienie Ochozyaszowi zgotowane od Boga aby iechał do Iorama, a tam będąc wyszedł z nim przeciw Iehu Synowi Namsy ktorego był Pan pomazał aby wytracił dom Achabow.
  8. Gdy sie tedy Iehu mscił nad domem Achabowem, nalazł też tam y książęta Iudskie, y syny bratow Ochozyaszowych ktorzy mu służyli, a pomordował ie.
  9. Szukał też y samego Ochozyasza ktorego poimano gdy się krył w Samaryey, y przywiedziono do Iehu, a on go dał zabić y pogrześć, abowiem mowiono, Synci iest Iozafatow ktory nasladował Pana z całem sercem, y nie było w domu Ochozyaszowym ktory by miał tę możnosć aby otrzymał Krolestwo po nim.
  10. + Co widząc Atalia matka Ochozyaszowa iż vmarł syn iey, powstawszy pomordowała wszytko potomstwo Krolewskie z domu Iuda.
      + 2.Krol.11.v.1.

  11. Ale Iozabet corka Krolewska wźięła Ioasa syna Ochozyaszowego, y przekradła go z synow Krolewskich ktore mordowano, a skryła go z mamką do A gmachu miedzy łoża, a ta Iozabet corka Krola Iorama była żoną Ioiady kapłana, a siostrą Ochozyaszową, A tak go skryła przed Atalią iż nie był zabit.
      A Ten gmach był kędy stały łoża kapłańskie y Lewitow gdzie legali iedni po drugich przez swoy tydzień.

  12. Y kryli go tam miedzy sobą w Domu Bożym przez sześć lat, w ktorych Atalia Krolowała nad ziemią.

    Kapituła 23.
    ¶ 1. Ioiada vczynił Krolem Ioasa. 14. Y roskazał zamordować Atalią. 17. Rozmiotano koscioł Baalow. 18. Ioiada postanowił kapłany y Lewity w Domu Pańskim.

  1. * Siodmego roku Ioiada vczyniwszy sobie dobre serce wźiął z sobą rotmistrze Azaryasza syna Ierohamowego y Izmaela syna Iochanana, ktemu Azaryasza syna Obedowego, Maazyasza syna Adaiaszowego y Elisafata syna Zechry, z ktorymi wszedł w przymierze.
      * 2.Krol.11.v.4.

  2. Ktorzy obchodząc Iudę zebrali Lewity ze wszytkich miast Iudskich, y przednieysze z domow Izraelskich, a przyszli do Ieruzalem.
  3. A tak wszytko zgromadzenie vczynili przymierze z Krolem w domu Bożym, abowiem im był powiedział, Oto syn Krolewski będzie krolował, tak iako powiedział Pan o syniech Dawidowych.
  4. Tak się tedy sprawować macie, Trzecia częsć z was ktorzy przychodzicie na Sabat z Kapłanow y z Lewitow będziecie odźwiernemi.
  5. A trzecia częsć zasię z was będzie w domu Krolewskim, a trzecia część w A branie fundamentu, A wszytek iny lud zostanie w sieniach Domu Pańskiego.
      A O tey branie patrz we. 2.Krol.11.v.6.

  6. A niechay żaden nie wchodzi w Dom Pański, iedno Kapłani a Lewitowie ktorzy służą, ci niechay wychodzą abowiem są poswięceni, Ale wszytek iny lud niechay będzie na B straży Pańskiey.
      B To iest, niechay będą pilni vrzędu swego w Sieni Pańskiey.

  7. Y staną Lewitowie zewsząd około Krola, maiąc każdy broń swą w ręku swych, A kto by kolwiek wszedł w dom niechay będzie zabit, a wy bądźcie przy Krolu kiedy będzie wchodził y wychodził.
  8. A tak Lewitowie y wszytek lud Iudski tak się sprawowali we wszytkim iako im był roskazał Ioiada kapłan, a wźiął każdy z nich lud swoy przychodzący na Sabat y odchodzący z Sabatu, abowiem był Ioiada Kapłan nie rospuscił C pocztow ich.
      C To iest onych ktorzy byli pierwszego tegodnia przyszli ku posłudze.

  9. Y rozdał Ioiada Kapłan rotmistrzom Oszczepy, Tarcze, Puklerze, ktore był Krol Dawid dał do Domu Pańskiego.
  10. Postawił też wszytek lud maiący miecze w ręku swych po prawey y po lewey stronie Domu, podle Ołtarza y podle Domu, y wszędy około Krola.
  11. Zatym wywiedli syna Krolewskiego włożywszy nań Koronę y vbior, a postanowili go Krolem, y pomazał go Ioiada y synowie iego, a mowili, Niechay żywie Krol.
  12. Gdy tedy vsłyszała Atalia huk ludu bieżącego y chwalącego Krola, tedy przybieżała ku ludowi w dom Pański.
  13. Ktora vyzrawszy iż Krol stał v słupa w samem wesciu, a Książęta y trębacze około niego, a iż się lud wszytek ziemski weselił trąbiąc w trąby, śpiewali też z instrumenty Muzyki ćwiczone ku chwaleniu, rozdarła Atalia szaty swe mowiąc, Zdrada, zdrada.
  14. Wywiodł potym Ioiada kapłan rotmistrze y Hetmany mowiąc im, Wywiedźcie ią precz za parkan, a kto by za nią szedł niechay będzie zabit: Abowiem roskazał był Kapłan żeby iey nie zabiiano w Domu Pańskim.
  15. A tak ią oni vchwyciwszy gdy przychodziła ku branie staien przy domu Krolewskim, zabili ią tam.
  16. Potym Ioiada vczynił przymierze miedzy sobą, miedzy wszytkim ludem, y miedzy Krolem, aby byli ludem Pańskim.
  17. A tak wszytek lud szli do domu Baalowego y poborzyli gi, Ołtarze też y bałwany iego połamali, Matana też kapłana Baalowego zamordowali przed ołtarzmi.
  18. Y postanowił Ioiada przełożone w Domu Pańskim pod poruczeństwem kapłanow y Lewitow, ktore był Dawid rozrządził w domu Pańskim, aby sprawowali ofiary palone Panu, iako napisano iest w zakonie Moiżeszowym, z weselem y z pieśniami wedle porządku Dawidowego.
  19. Postawił też y odźwierne v bran Domu Pańskiego, aby tam żaden nie wchodził ktory by był nieczystym w iakieykolwiek rzeczy.
  20. Potym wźiąwszy Rotmistrze y przednieysze, y ty ktorzy panowali nad ludem, ktemu wszytek lud oney ziemie, prowadził Krola z domu Pańskiego, a przyszli przez wyższą branę do domu Krolewskiego, y posadzili Krola na stolicy krolestwa.
  21. A przetoż wszytek lud oney ziemie barzo się weselił, y vspokoiło się miasto: A Atalia zamordowana była mieczem.

    Kapituła 24.
    ¶ 1. Ioas dał oprawić Koscioł. 8. Podatek od ludu na to. 15. Smierć Ioiady. 17. Ioas po iego śmierci się vdał za bałwochwalstwem y roskazał zabić Zacharyasza proroka. 23. Ioas vtrapion od Syryanow. 25. Ioas zabit od sług swoich.

  1. A * był Ioas w siedmi leciech gdy Krolować począł, y krolował w Ieruzalē czterdziesci lat, A imię matki iego Sebia z Bersabee.
      * 2.Krol.12.v.1.

  2. Y sprawował się Ioas pobożnie przed Panem po wszytek czas żywota Ioady Kapłana.
  3. Y dał mu Ioada dwie żenie, a narodziły mu synow y corek.
  4. Potym Ioas myslił oprawować Dom Pański.
  5. A zebrawszy Kapłany y Lewity rzekł do nich, Idźcie do miast Iudskich a wybieraycie od wszytkich Izraelczykow pieniądze ku poprawowaniu Domu Boga waszego na każdy rok, a wy sami pilnie się do tego przyczyńcie: Ale tego Lewitowie pilni nie byli.
  6. A dla tegoż wezwał sobie Ioiady Książęcia y rzekł mu, Przecz się nie starasz aby Lewitowie znosili z Iudy y z Ieruzalem y od zgromadzenia Izraelskiego podatek vstawiony przez Moiżesza sługę Pańskiego, na Przybytek świadectwa:
  7. Bo Atalia niezbożna y synowie iey popsowali Dom Boży a wszytki rzeczy poświęcone z Domu Pańskiego obrocili na bałwany.
  8. Przetoż Krol roskazał aby vczyniono skrzynię iednę, ktorą postawiono przed braną Domu Pańskiego.
  9. Y obwołano w Iudzie y w Ieruzalem aby znoszono Panu podatek + vstawiony od Moiżesza sługi Bożego na Izraelczyki na puszczy.
      + W.2.Moiżeszo.

  10. A byli temu radzi wszyscy przednieyszy y wszytek lud, a przynaszali y kładli do oney Skrzynie, aż się wszytcy obeszli.
  11. Tedy gdy przynosili skrzynię podług poruczenia krolewskiego Lewitowie, a widzieli iż w niey było pełno pieniędzy, przychodził pisarz krolewski y przystaw Kapłana przednieyszego, y wysypowali z niey, a odnosili ią y stawiali na mieysce iey: A tak na każdy dzień czynili, y zebrali pieniędzy barzo wiele.
  12. Ktore oddał Krol y Ioiada przystawom ktorzy pilnowali robot domu Pańskiego, a oni naymowali ciesle y rzemieśniki ku oprawowaniu domu onego, ktemu kowale robiące żelazem y miedzią, aby tym mocniey stał Dom Pański.
  13. A tak robili rzemieśnicy, y oprawili wszytko co było opadło, a pobudowali Dom Boży iako y pierwey, y mocnie go wystawili.
  14. A gdy go dokończyli przyniesli ostatek pieniędzy do Krola y do Ioiady, a posprawowali za nie naczynia w Dom Pański, naczynia ku posługowaniu, moźdzerze y łyszki, y ine naczynia złote y śrebrne: A sprawowali palone ofiary vstawicznie w Domu Pańskim po wszytki czasy za Ioiady.
  15. Zstarzał się potym Ioiada y będąc zeszłym w leciech, vmarł we stu y we trzechdziesiąt lat.
  16. Y pogrzebion iest w miescie Dawidowym miedzy Krolmi, abowiem się dobrze sprawował w Izraelu, przeciw Panu Bogu y przeciw Kosciołowi iego.
  17. A gdy vmarł Ioiada, przyszli przednieyszy z Iuda, y A pokłonili się Krolowi, ktory ich posłuchał.
      A Przyszli do Krola radząc mu aby odmienił chwałę Bożą po śmierci Ioiady kapłana naywyższego, a opusciwszy Koscioł aby żył iakoby mu się zdało, na co im on łacwie pozwolił.

  18. Tedy opusciwszy Pana Boga oycow swoich, służyli po gaioch bałwanom rytym: A dla tegoż gniew Pański przyszedł na Iudę y na Ieruzalem prze on ich występek.
  19. Y słał Pan do nich Proroki żeby ie nawrocili do niego, ktorzy się przeciw nim oswiadczali, ale ich oni słuchać nie chcieli.
  20. Wzbudzony tedy Duchem Bożym Zacharyasz syn Ioiady kapłana stanąwszy przed nimi mowił do nich, Tak powieda Bog: Przecz przestępuiecie roskazanie Pańskie, nie poszczęscić się wam, bo iżescie wy opuscili Pana tedy też y on opusci was.
  21. Ale oni sprzysiągszy się przeciw niemu, vkamionowali go za roskazaniem Krolewskim w Sieni Domu Pańskiego.
  22. Y nie pamiętał Ioas Krol na dobrodzieystwo ktore iemu vczynił Ioiada ociec iego, # B ale zabił syna iego, ktory gdy vmierał mowił, Niechay to Pan obaczy a pomsci się.
      B Tego Zacharyasza nazywa Mateusz. S. Synem Barachiaszowym, ktore imię było idno z onych imion Ioiadowych, bo też tak nazywano Ioiadę oyca iego.

      # Mat.23.v.35.

  23. A gdy rok dochodził, tedy przyciągnęli z woyskiem Syryanie przeciw niemu, a przyszli do Iudy y do Ieruzalem, y pomordowali wszytki przednieysze z ludu, a wszytki ich łupy posłali Krolowi do Damaszku.
  24. Chociaż woyska Syryanow był barzo mały poczet, a wżdy Pan podał barzo wielkie woysko w ręce ich przeto iż opuscili Pana Boga oycow swoich: Y Ioasa też pokarali.
  25. A gdy odciągnęli zostawili go barzo w wielkich bolesciach, Przeciwko ktoremu sprzysięgli się słudzy iego, mszcząc się krwie syna Ioiady Kapłana, y zabili go na łożu iego a tak że vmarł: Y pogrzebiono go w miescie Dawidowym, ale nie był pogrzebion w grobiech Krolewskich.
  26. A cić są ktorzy się byli sprzysięgli przeciwko niemu, Zabad syn Semaaty Ammonitki, y Iozabat syn Semaryty Moabitki.
  27. Ale synowie iego, y wszytek podatek ktory iest zebran za niego na budowanie domu Bożego, są spisane w Księgach Krolewskich, y Krolował po nim Amazyasz syn iego.

    Kapituła 25.
    ¶ 1. Amazyasz Krol pobił morderze oyca swego. 5. Popisuie woysko swe. 6. Za radą niektorego Proroka rospuszcza Izraelczyki. 11. Zwycięża Edomczyki. 14. Zostawa bałwochwalcą. 17. Porażon przeto y poiman od Krola Izraelskiego. 27. Zabit od tych co się nań sprzysięgli.

  1. Y było Amazyaszowi pięć a dwadziescia lat gdy został Krolem, a krolował w Ieruzalem dwadziescia y dziewięć lat, a imię matce iego było Ioadana z Ieruzalem.
  2. Ktory się sprawował pobożnie przed Panem, a wszakoż nie z całem sercem.
  3. A gdy było vtwierdzone Krolestwo iego, pomordował służebniki swe ktorzy byli zabili Krola oyca iego.
  4. Wszakże synow ich zabiiać nie kazał, owszem z nimi postępował iako iest napisano w księgach zakonu Moiżeszowego, kędy roskazał Pan mowiąc, * Nie będą mordowani oycowie za syny, ani synowie za oyce, ale każdy za grzech swoy vmrze.
      * 5.Mo.24.v.16. 2.Krol.14.v.6. Ezech.18.v.20.

  5. Tedy Amazyasz zebrał Iudę, y postanowił wedle ich domow rotmistrze y setniki po wszytkim Iudzie y Beniaminie, y obliczył ie począwszy od dwudziestego roku y daley, a nalazło się miedzy nimi mężow na wybor gotowych ku boiowi trzy kroć sto tysięcy z drzewcy y z tarczami.
  6. Ktemu z Izraela przyiął za pieniądze sto tysięcy ludu rycerskiego za sto tysięcy talentow śrebra.
  7. Przyszedł potym do niego mąż Boży y tak mowił, O Krolu, niechayże woysko Izraelskie z tobą nie chodzi: Abowiemci nie masz Pana z Izraelem y ze wszytkimi syny Efraimowemi.
  8. A iesli mi nie wierzysz, ciągniż a tak vczyń, a zwiedzieszli bitwę poraźi cię przed nieprzyiacioły: Abowiem w mocy Bożey iest ratować y dać vpaść.
  9. Na to rzekł Amazyasz mężowi Bożemu, Ale coż mam czynić z tym stem talentow ktorem dał woysku Izraelskiemu: Odpowiedział mąż Boży, Ma Pan więcey niźli to coć może dać.
  10. A przetoż Amazyasz oddzielił woysko ktore było do niego przyszło z Efraim aby się wrociło do mieysca swego: A oni się oto barzo rozgniewali na Iudę, y wrocili się w popędliwosci do mieysca swego.
  11. Amazyasz potym wźiąwszy posiłek wywiodł lud swoy, y ciągnął na Dolinę Soli, a poraźił ludu z synow Seir dziesięć tysięcy.
  12. Przytym synowie Iudscy poimali dziesięć tysięcy mężow, ktore zawiodszy na wierzch skały pospychali ie na doł, aż się wszyscy porospukali.
  13. Ono zasię woysko ktore rospuścił Amazyasz a nie wźiął go z sobą ku bitwie, wtargnęło do miast Iudskich począwszy od Samaryey aż do Betorom, Y poraźili z nich trzy tysiące ludu, a pobrali wielką korzyść.
  14. Gdy się tedy Amazyasz wrocił poraźiwszy Edomczyki, przyniosł z sobą bogi ludu Seir, a postanowił ie za bogi swoie y kłaniał się przed nimi kadząc im.
  15. A przetoż się Pan rozgniewał na Amazyasza, y posłał do niego Proroka ktory mu tak mowił, Przeczżeś sobie szukał bogow ktorzy ludu swego nie wydarli z rąk twoich:
  16. To gdy on mowił do niego, Krol mu powiedział, Izali cię obrano panem radnym Krolowi: Przestańże by cię snadź nie zabito: A tak go zaniechał prorok mowiąc, Iuż znam że Bog vmyslił iżby cię zatracił, gdy żeś to vczynił niechcąc słuchać rady moiey.
  17. Wszedł potym Amazyasz Krol Iudski w radę, y posłał do Ioasa syna Ioachazowego syna Iehu Krola Izraelskiego z tym poselstwem, Prziydź a vyrzy się ze mną.
  18. A Ioas Krol Izraelski posłał do Amazyasza Krola Iudskiego z takową odpowiedzią, Oset ktory iest w Libanie, posłał do Cedru ktory iest w Libanie z tym poselstwem, Day corkę twą Synowi memu za żonę: Tedy idąc tamtędy bestyie polne ktore były w Libanie podeptały on oset.
  19. Takżeś y ty rzekł, Otom poraźił Edomczyki, y z tąd podniosło się serce twe: Zostańże tedy w domu twym, a przeczże się ty ze mną stoczyć chcesz ku twemu złemu, abyś zginął y sam y Iuda z tobą:
  20. Ale Amazyasz nie przestał na tym bo tak był Pan postanowił że go podać miał w ręce nieprzyiacielskie, przeto że sobie szukał bogow Edomskich.
  21. A przetoż Ioas Krol Izraelski ciągnął, y oglądali się oko na oko z Amazyaszem krolem Iudskim w Betsames ktore iest w Iudzie.
  22. Y porażone iest Iuda przed Izraelem, a zuciekali każdy do namiotu swego.
  23. Y poimał Ioas Krol Izraelski Amazyasza Krola Iudskiego, syna Ioasa syna Ioachazowego w Betsames, y przywiodł go do Ieruzalem, a poborzył mury Ierozolimskie od brany Efraim aż do brany Kątney na cztery sta łokiet.
  24. Potym wszytko złoto y srebro, y wszytki klenoty ktore nalazł w Domu Bożym v A Obededoma y w skarbiech Krolewskich, przytym y dzieci aby były w zakładzie zawiodł do Samaryey.
      A To iest v niektorego z narodu Obededomowego.

  25. Y był żyw Amazyasz syn Ioasow Krol Iudski po śmierci Ioasa syna Ioachazowego Krola Izraelskiego przez piętnascie lat.
  26. Ale ine sprawy Amazyaszowe tak pierwsze iako y poslednie są napisane w Księgach Krolow Iudskich y Izraelskich.
  27. A iako skoro odstał Amazyasz od Pana, sprzysiężono się przeciwko niemu w Ieruzalem tak iż vciekł do Lachis, kędy za nim posłano y zabito gi tam.
  28. A przyniesiono gi na koniach, y pogrzebiono w miescie Iudskiem z oycy iego.

    Kapituła 26.
    ¶ 1. Ozyasz Krol iż był posłuszny Panu. 5. Wszytko mu się szczęsliwie wodzi. 16. Skąd się podniosł w pychę y wźiął na się vrząd kapłański. 19. Dla czego zarażon iest trędem. 20. Y wyrzucon z koscioła y odłączon od ludzi.

  1. * Tedy wszytek lud Iudski wźięli Ozyasza ktory na ten czas był w szesnascie leciech, y postanowili go Krolem na miescu Amazyasza oyca iego.
      * 2.Krol.14.v.21. y 15.v.1.

  2. Ten pobudował Ailatę, a przywrocił ie ku państwu Iudskiemu, gdy zasnął Krol z oycy swemi.
  3. Na ten czas Ozyaszowi było szesnascie lat gdy Krolować począł, a pięćdziesiąt y dwie lecie Krolował w Ieruzalem: A imię matki iego było Iechelia z Ieruzalem.
  4. Ten się pobożnie sprawował przed Panem we wszytkim iako y Amazyasz ociec iego.
  5. Y szukał Boga za czasow Zacharyasza ktory rozumiał widzenia Boże, a po wszytek on czas poki szukał Pana wszytko mu Bog szczęscił.
  6. Abowiem ruszywszy się walczył przeciw Filistynom y poborzył mury Getu, y mury Iabny, y mury Azotu, pobudował też miasteczka w Azocie y w ziemi Filistyńskiey.
  7. Y pomagał mu Bog przeciw Filistynom y przeciw Arabczykom ktore mieszkali w Gurbaalu y przeciw Ammonitom.
  8. Y dawali Ammonitowie dań Ozyaszowi, y było imię iego sławne aż do samego Egiptu, abowiem sie był barzo zmocnił.
  9. Nad to Ozyasz pobudował wieże około Ieruzalem nad braną Kątną, nad braną Doliny, y po inych kąciech y mocnie ie opatrzył.
  10. Pobudował też wieże na puszczy y pokopał wiele studzien, abowiem miał barzo wiele stad tak w polach iako y w rowninach, przytym oracze y winarze po gorach, y w Karmelu, abowiem sie kochał w rolach.
  11. Y miał Ozyasz woysko gotowe ku walce ktore wychadzało na woynę w poczciech swych, wedle popisu iako byli obliczeni przez Iehiela pisarza y Maazyasza Hetmana, z roskazania Ananiasza ktory był ieden z przednieyszych panow Krolewskich.
  12. A wszytka liczba była przednieyszych z domow ludzi rycerskich dwa tysiąca sześć set.
  13. A pod tych roskazowaniem było woysko rycerstwa trzy kroć sto tysięcy y pułosma tysiąca walczących z wielką mocą a pomagaiących krolowi na nieprzyiaciela.
  14. A onemu wszytkiemu woysku dawał Ozyasz tarcze, drzewa, przyłbice, pancerze, łuki y kamienia do proc.
  15. Przytym w Ieruzalem poczynił przyprawy woienne misterną robotą aby były na wieżach y na węgłach ku miotaniu strzał y kamienia wielkiego, y było imię iego sławne daleko przeto że sobie dziwne pomocy czynił, aż się barzo zmocnił.
  16. A gdy się iuż tak zmocnił, wywyższyło sie serce iego ku vpadku iego y wystąpił przeciw Panu Bogu swemu, Abowiem wszedł do koscioła Pańskiego aby palił kadzidła na ołtarzu kadzenia.
  17. Ale za nim wszedł kapłan Azaryasz, a z nim osmidziesiąt Kapłanow Pańskich ludzi zacnych.
  18. Y stanęli przeciw Ozyaszowi krolowi a mowili ku niemu, Nie twoia to rzecz Ozyaszu kadzić Panu ale kapłanow synow Aaronowych ktorzy są poświęceni na to aby kadzili, Wynidźże z Mieysca świętego abowiemeś przestąpił, a niebędzieć to ku czci v Pana Boga.
  19. Tedy się rozgniewał Ozyasz maiąc w ręku kadzidlnicę ku kadzeniu gdy się tak gniewał na kapłany, wystąpił trąd na czoło iego przed kapłany w domu Pańskim v ołtarza kadzenia.
  20. Y weyrzał nań Azaryasz nawyższy kapłan ze wszytkimi kapłany, a oto był trąd na czele iego, y roskazał mu prętko wynidź z tamtąd, Y sam też musiał wynidź gdyż go Pan zaraźił.
  21. + Y był Ozyasz Krol trędowatym aż do dnia onego w ktorym vmarł, a mieszkał w domu wolnym będąc trędowatym, abowiem był wyłączon z domu Pańskiego: A Ioatam syn iego był nad domem Krolewskim sądząc lud w źiemi.
      + 2.Krol.15.v.5.

  22. A ine sprawy Ozyaszowe tak pierwsze iako y poslednieysze wypisał Izaiasz Prorok syn Amosow.
  23. Y zasnął Ozyasz z oycy swemi, a pogrzebion iest miedzy nimi na polu gdzie też ine Krole pogrzebowano, Przeto iż trędowaty był, A Ioatam syn iego Krolował po nim.

    Kapituła 27.
    ¶ 1. Ioatam gdy został Krolem. 5. Zwalczył Ammonity. 8. Czas krolestwa śmierci y potomek iego.

  1. * Na ten czas Ioatamowi było dwadziescia y pięć lat gdy począł Krolować, a Krolował w Ieruzalem szesnascie lat: A imię matki iego było Ierusa corka Sadokowa.
      * 2.Krol.15.v.32.

  2. Y sprawował się pobożnie przed Panem iako y Ozyasz ociec iego, Wszakoż nie wchadzał do koscioła Pańskiego, a lud też był ieszcze złych zwyczaiow.
  3. Ten zbudował branę wysoką domu Pańskiego y na murzech zamkowych wiele pobudował.
  4. Nad to pobudował miasta na gorach Iudskich, a w lesiech pobudował pałace y wieże.
  5. Ten też walczył z Krolem Ammonitow, y zwalczył ie tak iż Ammonitowie dali mu na rok sto talentow srebra, y dziesięć tysięcy korcy pszenice, y dziesięć tysięcy korcy ięczmienia: A dawali mu to Ammonitowie na drugi y na trzeci rok.
  6. A tak wźiął moc Ioatam przeto iż drogi swe pobożnie sprawował przed Panem Bogiem swoim.
  7. Ale ine sprawy Ioatamowe, walki y postępki iego, ty są napisane w księgach Krolow Izraelskich y Iudskich.
  8. A było mu na ten czas pięć a dwadziescia lat gdy Krolować począł, a szesnascie lat Krolował w Ieruzalem.
  9. Potym Ioatam zasnął z oycy swemi y pogrzebiono go w miescie Dawidowym, a po nim Krolował Achaz syn iego.

    Kapituła 28.
    ¶ 1. Achaz bałwochwalca. 5. Podan iest w ręce Syryanow y Krola Izraelskiego. 6. Ktory poraźił Iudę y połupił. 9. Vpomina go prorok z iego okrucieństwa. 17. Lud Iudy vtrapiony od Edomczykow Filistynow y od Assyryanow. 22. Achaz przedsię bałwochwalcą. 26. Smierć y potomek iego.

  1. A * był Achaz we dwudziestu lat gdy Krolować począł, a przez szesnascie lat Krolował w Ieruzalem y niesprawował się pobożnie przed Panem tak iako Dawid ociec iego.
      * 2.Krol.16.v.2.

  2. Ale chodził drogami Krolow Izraelskich, y posprawował słupy bałwanow.
  3. Nad to kadził w dolinie Benhennon y palił syny swe w ogniu według obrzydłosci poganow ktore wygnał Pan przed syny Izraelskimi.
  4. Sprawował też ofiary, y kadził na gorach, y na pagorkach, y pod każdym drzewem zielonym.
  5. A tak go Pan Bog iego podał w ręce Krola Syryiskiego, ktory go poraźił, a nabrawszy wiele łupow od niego odwiozł do Damaszku: Ktemu był podan w ręce Krolowi Izraelskiemu ktory go też poraźił porażką wielką.
  6. Abowiem Faceasz syn Romeliaszow pobił w Iudzie sto y dwadziescia tysięcy dnia iednego wszytko ludu boiowego, przeto iż opuscili Pana Boga oycow swoich.
  7. Nad to Zechry człowiek rycerski z Efraim zabił Maazyasza syna krolewskiego, y Ezrykama ochmistrza domu iego, ktemu Elkanę wtorego po Krolu.
  8. Zabrali też synowie Izraelscy z braciey swey dwa kroć sto tysięcy niewiast, synow y corek, y barzo wiele łupow pobrali od nich, y zagnali do Samaryey.
  9. Tam był niektory Prorok Pański imieniem Oded, ktory zaszedszy przed ono woysko co ciągnęli do Samaryey rzekł do nich, Oto Pan Bog oycow waszych rozgniewawszy się na Iudę podał ie w ręce wasze ktorescie pomordowali w takiey popędliwosci ktora przyszła aż w niebo.
  10. A teraz ieszcze lud z Iudy y z Ieruzalem chcecie mieć za sługi y za służebnice swoie, Izaliscie y wy sami nie zgrzeszyli przeciw Panu Bogu waszemu:
  11. Przetoż mię teraz słuchaycie, a odwiedzcie więźnie ktorescie pobrali z braciey waszey, bo pewnie gniew popędliwosci Pańskiey nad wami iest.
  12. Tedy powstali mężowie przednieyszy z ludu Efraim, Azaryasz syn Iohanana, Barachiasz syn Mosollamota, Ezechiasz syn Selluma y Amaza syn Hadlaiow przeciwko tym ktorzy przyszli z woyny.
  13. Y rzekli do nich, Nie wodźcie tu tych więźniow, abysmy przeciw Panu nie zgrzeszyli: Wyscie vmyslili przydać nad grzechy y nad występki nasze, A wielkić iest grzech wasz, y gniew popędliwosci nad Izraelem.
  14. A przetoż ono woysko rospusciło więźnie y z onemi łupy przed Książęty y przed wszytkim zgromadzeniem.
  15. Y powstawszy mężowie ktorzy byli na to mianowicie obrani wźięli ony więźnie, a wszytki z nich ktorzy byli nadzy przyodziali z łupow, dali im szaty y obow, a nakarmiwszy y napoiwszy ie pomazali ie y odprowadzali na oslech każdego niemocnego, a przyprowadzili do Ierycha miasta palm do braciey ich: A potym się wrocili do Samaryey.
  16. Na ten czas Krol Achaz posłał do Krolow Assyriyskich o ratunek.
  17. Bo też byli ieszcze przyciągnęli Edomczycy y poraźili Iudę, a pobrali więźnie.
  18. Nad to Filistyni położyli się też byli po mieściech w rowninach y na Południe w Iudzie, y wźięli Betsames, Aialon y Gaderot, przytym Socho, Tamnę, y Gamzę z ich wsiami, y tamże mieszkali.
  19. Abowiem był Pan vniżył Iudę dla Achaza Krola Izraelskiego, iż był wyrzucił chwałę Bożą z Iudy, a przewrotnie się sprawował przeciw Panu.
  20. Y przyciągnął Telgatsalnasar krol Assyriyski, ktory mu był ieszcze więcey ciężek, a niźli mu przydał pomocy.
  21. Abowiem Achaz pobrał niemało z domu Pańskiego y z domu Krolewskiego, y od Książąt, a dał Krolowi Assyriyskiemu, ktory go przedsię nie ratował.
  22. A na ten czas gdy był nawięcey vtrapion, tedy ieszcze tym więcey grzeszył przeciw Panu, tenże Krol Achaz.
  23. Abowiem ofiarował bogom z Damaszku od ktorych był porażon, y mowił, Gdyż bogowie Krolow Syriyskich pomagaią im, tedyć ia im też będę ofiarował a ratuią mię: Ale mu oni byli ku vpadkowi y wszytkiemu Izraelowi.
  24. Pobrał też Achaz naczynia Domu Pańskiego y potłukł ie, a zamknął drzwi Domu Pańskiego, y pobudował sobie Ołtarze po wszytkich kąciech w Ieruzalem.
  25. Także y po wszytkich miastach Iudskich pobudował kaplice, aby kadził bogom cudzym, wzruszaiąc ku gniewu Pana Boga oycow swoich.
  26. Ale ine sprawy y wszytki postępki iego tak przednieysze iako y poslednieysze, napisane są w księgach Krolow Iudskich y Izraelskich.
  27. Zasnął potym Achaz z oycy swemi, y pogrzebion iest w miescie Ieruzalem, Ale nie był położon w grobiech Krolow Izraelskich, a po nim Krolował Ezechiasz syn iego.

    Kapituła 29.
    ¶ 1. Ezechiasz Krol poprawuie koscioła, y vkazuie Lewitom iako iest barzo zepsowana chwała Boża. 10. Ktore napomina ku naprawie iey. 12. Lewitowie koscioł oczysciaią. 20. Ezechiasz y z Książęty sprawuie ofiary w kosciele. 25. A tam Lewitowie spiewaią chwaląc Pana. 30. A śpiewaiąc psalmy Dawidowe y Azafowe. 32. Ofiary od ludu.

  1. Y * począł krolować Ezechiasz we dwudziestu y piąci leciech, a krolował dwadziescia dziewięć lat w Ieruzalem: A imię matki iego było Abia corka Zacharyaszowa.
      * 2.Krol.18.v.1.

  2. A sprawował się pobożnie przed Panem we wszytkim iako Dawid ociec iego.
  3. A Ten roku pierwszego Krolowania swego Miesiąca pierwszego, otworzył drzwi domu Pańskiego y oprawił ie.
      A Ten Krol iest nadobnem przykładē a prawie zwierciadłem wszytkim krzesciańskim panom, ktory roku pierwszego panowania swego naprzod począł naprawę około chwały Bożey, A o tym było nawięczsze iego staranie aby Pan Bog był szczyrze a prawdziwie chwalon.

  4. Y roskazał się zeydź Kapłanom y Lewitom, a zebrał ie na vlicy od Wschodu słońca.
  5. Do ktorych rzekł, Słuchaycie mię Lewitowie, Poświęćcież się teraz, y poświęćcie też Koscioł Pana Boga oycow waszych, wyrzućcież plugastwa z miesca świętego.
  6. Abowiem zgrzeszyli oycowie naszy, y czynili złosć przed Panem Bogiem naszym, opuszczaiąc go, y odwracaiąc oblicza swoie od Przybytku Pańskiego, obracaiąc się tyłem do niego.
  7. Y zamknęli drzwi v Sieni, a pogasili Lampy, a nie kadzili ani sprawowali ofiar palonych na Mieyscu Swiętym Bogu Izraelskiemu.
  8. A dla tegoż gniew Pański był nad Iudą y nad Ieruzalē a podał ie w rozruch, w spustoszenie y w pośmiech iako oto widzicie oczyma swemi:
  9. Oto oycowie naszy polegli od miecza, a synowie naszy, corki nasze, y żony nasze zawiedzione są do więźienia dla tego.
  10. A przeto żem teraz vmyslił vczynić przymierze z Panem Bogiem Izraelskim, aby od nas gniew odwrocił popędliwosci swoiey.
  11. Synowie moi nie błądźcież teraz, abowiemci was Pan obrał abyscie stali przed nim, y służyli iako prawi służebnicy iego, a ofiarowali mu kadzidło.
  12. A tak powstali Lewitowie, Mahat syn Amazaiow, y Ioel syn Azaryaszow z synow Kaatowych, a z synow Merary Cys syn Abdy, y Azaryasz syn Ialaleela, a z Gersonitow Ioach syn Zema y Eden syn Ioacha.
  13. Z synow Elizafanowych Samry y Iahiel: A z synow Azafowych, Zacharyasz y Mataniasz.
  14. Przytym z synow Hemanowych, Iahiel y Semei, a z synow Iedytunowych Semeiasz y Ozyel.
  15. Zebrali tedy bracią swą, a poswięciwszy się, weszli według roskazania krolewskiego y roskazania Pańskiego ku oczyscieniu Domu Bożego.
  16. Y weszli Kapłani do Domu Pańskiego aby go oczyscili, y wyniesli z niego wszytki plugastwa ktore byli naleźli w Kosciele y w Sieni przed Domem Pańskim, a zabrawszy to Lewitowie wyniesli precz aż do potoka Cedron.
  17. A poczęli poświęcać pierwszego dnia Miesiąca pierwszego, A potym weszli do Sieni Pańskiey osmego dnia onegoż Miesiąca poswiącaiąc dom Pański przez ośmi dni, a dokończyli szostegonastego dnia Miesiąca pierwszego.
  18. Potym szli do Krola Ezechiasza, y opowiedzieli mu: Oczysciliśmy wszytek Kościoł Pański, y Ołtarz ku paleniu ofiar, y wszytki naczynia iego, y stoł pokładny ze wszem naczyniem iego.
  19. Przytym wszytko naczynie ktore był B zostawił Krol Achaz w Krolestwie swoim kiedy był zgrzeszył, zgotowalismy y poświęcili, a oto są przed Ołtarzem Pańskim.
      B Drudzy wykładaią ktore był splugawił abo zaniedbał y opuscił.

  20. A tak rano wstawszy Ezechiasz Krol zebrał wszytki Książęta z miasta, y szedł do Domu Pańskiego.
  21. Y przywiedziono mu Cielcow siedmi, Skopow siedmi, Baranow siedmi y Kozłow siedmi ku ofierze za grzech, za Krolestwo, za Mieysce Swięte, y za Iudę, A mowił do synow Aaronowych Kapłanow aby to ofiarowali na Ołtarzu Pańskim.
  22. A tak rzezali woły, a wźiąwszy kapłani krewi, kropili ią na Ołtarz, porzezali też skopy a kropili krwią na Ołtarz.
  23. Y przywiedli kozły ku ofierze za grzech przed krolem y wszytkim zgromadzeniē, a włożyli ręce swe na nie.
  24. Y zarznęli ie Kapłani, a krwią ich kropili na Ołtarz ku oczyścieniu wszytkiego ludu Izraelskiego, Abowiem im roskazał Krol za wszytkiego Izraela sprawować ofiarę paloną, y ofiarę za grzech.
  25. Postanowił też Lewity w Domu Pańskim z cymbały, z skrzypicami, y z harfami według roskazania Dawidowego, y Gada widzącego Krolewskiego y Natana proroka, Abowiem to było roskazanie Pańskie przez proroki iego.
  26. A tak oni Lewitowie stanęli z instrumenty Muzyki Dawidowey, y Kapłani z trąbami.
  27. Y roskazał Ezechiasz aby sprawowali ofiarę paloną na Ołtarzu: A skoro by poczęto palenie ofiary, aby też poczęto y pieśń Pańską z trąbami y z instrumenty Muzyki Dawida Krola Izraelskiego.
  28. Tedy wszytko zgromadzenie chwaliło Pana, a Kantorowie śpiewali a trębacze trąbili, co wszytko trwało aż się dokończyła ofiara palona.
  29. A gdy dokończyli ofiar, tedy Krol y wszyscy ktorzy z nim byli, kłaniali się y chwalili Pana.
  30. Potym roskazał Ezechiasz Krol y Książęta Lewitom, aby chwalili Pana słowy Dawidowemi y Azafa widzącego, A tak go chwalili z weselem kłaniaiąc się y klękaiąc.
  31. Nad to rzekł Ezechiasz, Terażescie poswięcili ręce swe Panu, podźcież a przywiedźcie ofiary ku chwale w domu Pańskim, A tak przywiodło ono zgromadzenie ofiary ku chwale, y każdy ktory dobrą wolą miał przywiodł ofiary ku paleniu.
  32. Y była liczba ofiar ktore przywiodło zgromadzenie, Wołow siedmidziesiąt, skopow sto, baranow dwie scie, ku ofierze paloney Panu.
  33. Rzeczy też poświęconych szesć set wołow, y trzy tysiące owiec.
  34. A nie było tak wiele Kapłanow ktorzy by mogli łupić wszytki ofiary ku paleniu: A przetoż im pomagali Lewitowie bracia ich, aż się ona sprawa dokończyła, y aż się też poswięcili drudzy kapłani: Abowiem Lewitowie byli ochotnieyszy ku poświącaniu sami siebie niż kapłani.
  35. Nad to było barzo wiele ofiar palonych z tłustosciami za pokoy, y ofiar mokrych do ofiar palonych, A tak się sprawiło posługowanie Domu Pańskiego.
  36. A tak Ezechiasz weselił się y ze wszytkim ludem, iż Bog taką łaskę okazał ludowi, bo się ta rzecz sprętka była stała.

    Kapituła 30.
    ¶ 1.13. Obchod wielkonocny sprawion z roskazania Ezechiaszowego. 6. Ktory napomina Izraelczyki aby się nawrocili do Pana Boga swego. 18. Modli się za ludem. 24. Ofiara iego y Książąt. 27. Lewitowie błogosławią ludowi.

  1. Rozesłał potym Ezechiasz do wszytkiego Izraela y do Iudy, napisał też listy do Efraim y do Manasse, aby się zeszli do domu Pańskiego w Ieruzalem, żeby obchodzili święto wielkonocne Panu Bogu Izraelskiemu.
  2. Abowiem Krol z Książęty y ze wszytkim zgromadzeniem w Ieruzalem, vradzili byli Wielkąnoc obchodzić Miesiąca A wtorego.
      A Ten obchod Wielkonocny wedle Zakonu miał być Miesiąca pierwszego, ale iż się zabawili około poświącania kapłanow y koscioła, tedy ten obchod był odłożon na inszy czas.

  3. Gdyż nie mogł być czasu swego, bo kapłani nie byli do końca poświęceni, ani lud był zgromadzon do Ieruzalem.
  4. Y podobała się ta rzecz Krolowi y wszytkiemu zgromadzeniu.
  5. Y postanowił aby to było obwołano po wszytkim Izraelu od Bersabee aż do Dan, żeby się zeszli w Ieruzalem ku obchodzeniu wielkiey nocy Panu Bogu Izraelskiemu, Abowiem iuż dawno nieobchodzili wielkiey nocy podług tego iako napisano iest.
  6. A tak bieżeli posłowie od Krola y od książąt iego z listy po wszytkim Izraelu y Iudzie z takowym krolewskim roskazaniem, Synowie Izraelscy nawroćcie się do Pana Boga Abrahamowego, Izaakowego, y Izraelowego, a on się też do tych nawroci ktorzy z was vszli z rąk Krola Assyriyskiego.
  7. Y nie bądźcie iako oycowie y bracia waszy, ktorzy odstąpili od Pana Boga oycow swoich, a przetoż ie on podał w spustoszenie iako oto sami widzicie.
  8. Nie zatwardzaycież teraz karku waszego iako oycowie waszy, ale daycie rękę Panu, a zeydźcie się do mieysca iego swiętego ktore poświęcił na wieki, a służcież Panu Bogu waszemu, a tak odwroci od was gniew popędliwosci iego.
  9. Abowiem iesli się nawrocicie do Pana, tedy bracia y synowie waszy otrzymaią miłosierdzie przed onymi ktorzy ie zawiedli do więźienia, tak iż się wrocą do ziemie tey: Gdyż iest Pan Bog wasz miłosierny y dobrotliwy, a nie odwroci od was oblicza swego, iesliż się wy nawrocicie ku niemu.
  10. A tak posłowie oni chodzili od miasta do miasta w źiemi Efraim y Manasse aż do Zabulon, ale się oni z nich naśmiewali y szydzili.
  11. Wszakże niektorzy ludzie z Asser z Manasse y z Zabulon, podali się w pokorę y przyszli do Ieruzalem.
  12. W Iudzie też iuż była B łaska Boża gdyż im dał C serce iedno ku dosyć czynieniu roskazaniu Krolewskiemu y Książąt według słowa Pańskiego.
      B W żydowskim stoi ręka. C Ci z Iuda służyli Panu, abowiem im był dał takie serce do tego, a przetoż iemu nikt służyć niemoże iedno aż on pierwey da y mysl y wolą tak iako to zawżdy czyni wybranym swoim, ktore odradza y odnawia przez Ducha swego świętego, A iż tego dobrodzieystwa nie okazał nad pokoleniem Efraimowē Manassesowem, tedy v nich była w pośmiech chwała Boża.

  13. Zeszło się tedy do Ieruzalem barzo wiele ludu ku obchodzeniu zacnego święta Przasnikow Miesiąca wtorego, a było ich barzo wielkie zgromadzenie.
  14. Tedy powstawszy popsowali ołtarze ktore były w Ieruzalem, Wszytki też ołtarze na ktorych kadzono sprzewracali, a wmiatali do potoka Cedron.
  15. A dnia czternastego Miesiąca wtorego sprawowali ofiarę Wielkonocną, A kapłani y Lewitowie za wstydem poświącali się, y przywodzili ofiary palone do Domu Pańskiego.
  16. Y stanęli w swym porządku wedle zwyczaiu swego, y wedle zakonu Moiżesza męża Bożego: A Kapłani kropili krwią wźiąwszy ią z rąk Lewitow.
  17. Abowiem ich było wiele w zgromadzeniu ktorzy się byli nie poświęcili, a przetoż Lewitowie odprawowali ofiary wielkonocne za Wszytki ktorzy nie byli czystemi, aby byli poświęceni Panu.
  18. Bo wiele ludu z Efraim, z Manasse, z Izaschar, y z Zabulon, nie byli oczyścieni, a wszakoż vżywali Wielkieynocy nie wedle postanowienia opisanego, A przetoż Ezechiasz modlił się za nie mowiąc, Pan ktory iest dobrotliwy niechay będzie miłosciw każdemu.
  19. Ktory ze wszytkim sercem swym zgotował się aby szukał Boga, Pana Boga oycow swoich, chociaż nie był oczyscion wedle oczyscienia świętego.
  20. Y wysłuchał Pan Ezechiasza, a vzdrowił lud.
  21. A tak synowie Izraelscy ktorzy byli w Ieruzalem, obchodzili święto Przasnikow przez siedmi dni z weselem wielkim, a na każdy dzień Lewitowie y Kapłani chwalili Pana wywyższaiąc go na głosnych instrumenciech.
  22. Potym Ezechiasz mowił słowy wdzięcznemi ku wszytkim Lewitom ktorzy mieli dobre rozumienie o Panu, y iedli przez siedmi dni onych świąt, sprawuiąc ofiary za pokoy, a wysławiaiąc Pana Boga oycow swoich.
  23. Tedy wszytko zgromadzenie weszli w radę, aby toż czynili przez drugie siedmi dni, A tak obchodzili zasię swięto przez siedmi dni z weselem.
  24. Abowiem Ezechiasz Krol Iudski oddał był zgromadzeniu tysiąc cielcow y siedmi tysięcy owiec: A Książęta też tysiąc cielcow y dziesięć tysięcy owiec: A poświęciło się barzo wiele kapłanow.
  25. Y weseliło się wszytko zgromadzenie Iudskie z kapłany y z Lewitami y wszytko zgromadzenie onych ktorzy byli przyszli z Izraela, y z gośćmi ktorzy się zeszli z źiemie Izraelskiey, a mieszkali w Iudzie.
  26. Tak iż było wielkie wesele w Ieruzalem: Bo od czasow Salomona syna Dawidowego Krola Izraelskiego, nigdy nic takiego nie było w Ieruzalem.
  27. Potym powstali Kapłani y Lewitowie, y błogosławili ludowi, a wysłuchan iest głos ich, y przyszła modlitwa ich do mieszkania świątosci iego w niebie.

    Kapituła 31.
    ¶ 1. Lud połamał bałwany. 2. Ezechiasz stanowi Kapłany y Lewity. 4. Dawa im opatrzenie. 12. Z rzeczy pierworodnych, y z dziesięcin. 13. Przednieyszy miedzy nimi y vrzędy ich.

  1. A gdy to wszytko dokończyli, wyszedł wszytek lud Izraelski ktory iedno był w miesciech Iudskich y połamali słupy a porąbali święcone gaie, y poborzyli Kaplice po gorach y ołtarze we wszytkim Iudzie y Beniaminie, w Efraim też y w Manasse, aż wszytko odprawili, A potym się wrocili wszyscy Izraelczycy do maiętnosci swych y do miast swych.
  2. Ale Ezechiasz postanowił porządek Kapłanow y Lewitow wedle rozdziału ich, każdego na vrząd iego, Kapłany y Lewity do ofiar palonych y spokojnych, aby służyli y czynili dzięki, y chwalili Pana w branach obozu Pańskiego.
  3. A był dział Krolewski z maiętności iego ku sprawowaniu palonych ofiar vstawicznie po ranu y w wieczor, y ofiar palonych w Sabaty, y w pierwsze dni Miesiąca, y w ine swięta, iako iest napisano w zakonie Pańskim.
  4. Rozkazał też y ludowi mieszkaiącemu w Ieruzalem iżby dali dział Kapłanom y Lewitom, aby byli vtwierdzeni w zakonie Pańskim.
  5. A gdy się ta rzecz rozgłosiła, tedy synowie Izraelscy barzo wiele zniesli rzeczy pierworodnych, zboż, wina, oliwy, y miodu, y wszytkich dochodow z pol, y barzo wiele dziesięcin ze wszytkiego.
  6. Ktemu synowie Izraelscy y Iudscy ktorzy mieszkali w miesciech Iudskich niesli też dziesięciny od wołow y od owiec, y dziesięciny z rzeczy swiętych ktore były poświęcone Panu Bogu ich a zniozszy ie kładli na A kupy.
      A To iest, na żywność Kapłanom, Lewitom wdowam, sierotom, cudzoźiemcom, y inym ludziom potrzebnym.

  7. A potym Miesiąca trzeciego poczęli zakładać brogi, a dokończyli ich Miesiąca siodmego.
  8. Tedy przyszedszy Ezechiasz z książęty oglądali ony brogi, y błogosławili Panu y ludowi Izraelskiemu.
  9. Zatym Ezechiasz spytał Kapłanow y Lewitow o brogi.
  10. Ktoremu tak odpowiedział Azaryasz kapłan przednieyszy z domu Sadokowego, Od tego czasu iako poczęto znaszać ofiary do Domu Pańskiego, iedlichmy y bylichmy nasyceni, y zostało nam ieszcze barzo wiele, Abowiem Pan błogosławił ludowi swemu, y tey wielkosci ktora tu ieszcze została.
  11. A tak Ezechiasz roskazał aby sprawiono skarbnice w domu Pańskim, Y sprawiono ie.
  12. A zniesiono rzeczy pierworodne, dziesięciny, y rzeczy poświęcone wiernie, a poruczono ie Choneniaszowi Lewicie, y Semeiaszowi bratu iego wtoremu po nim.
  13. Iehiel zasię y Azariasz, Nahat, Azael, y Ierymot, Iozabad, Eliel, y Iesmachiasz, Mahat y Banaiasz, ci byli pod poruczeństwem Choneniasza y Semeiasza brata iego, według roskazania Ezechiasza Krola, y Azaryasza przednieyszego Kapłana w Domu Bożym.
  14. Kore też syn Iemny Lewita był odźwiernym v brany od Wschodu słońca, nad tymi rzeczami ktore dobrowolnie ofiarowano Bogu, aby oddawał rzeczy pierworodne Panu, y rzeczy poświęcone.
  15. A w iego poruczeństwie był Eden y Miniamin, Iezuasz y Semeiasz, Amaryasz y Secheniasz po miesciech kapłańskich, aby tym wiernie szafowali miedzy bracią swą, vdzielaiąc tak wielkiemu iako y małemu.
  16. Wyiąwszy narod ich mężczyński we trzech leciech y daley każdemu ktory wchodził do Domu Pańskiego, według działu na każdy dzień na vrząd ich, na straż, y na dział ich.
  17. Aby to oddawali narodowi Kapłańskiemu wedle domow oycow ich y Lewitom, ode dwudziestu lat y daley, wedle vrzędow y rozdziałow ich.
  18. Y wszytkiemu narodowi dziateczek ich, żonam ich, synom ich, y corkom ich, owa wszytkiemu zgromadzeniu, B ktore było w swiątobliwosci poswięcone w ich poruczeństwie.
      B V żydow stoi, Abowiem w wiernosci ich poświącali się w swiątosci.

  19. Ktemu synom Aaronowym kapłanom ktorzy mieszkali na rolach na przedmiesciach miast swoich w każdym miescie, ci mężowie ktorzy są wyższey namienieni, dawali cząstkę wszytkim mężczyznom z Kapłanow, y wszytkiemu potomstwu Lewitow.
  20. A takci vczynił Ezechiasz po wszytkim Iudzie, y sprawował się pobożnie, cnotliwie, y prawdziwie przed Panem Bogiem swoim.
  21. We wszytkich też sprawach ktore począł około posługowania domu Bożego, w zakonie y w przykazaniu chcąc szukać Pana Boga swego, czynił ze wszytkim sercem, y szczęsciło się iemu.

    Kapituła 32.
    ¶ 1. Sennacheryb oborzył się na Iudę. 7. Vpomina lud aby vfał Panu. 9. Sennacheryb bluźni Boga. 20. Ezechiasz y Ezaiasz modlą się Panu. 21. Anioł poraża Assyryany, a Krol ich zabit iest. 25. Ezechiasz niewdzięczny przeciw Panu. 33. Smierć iego.

  1. * Po onych rzeczach ktore się działy prawdziwie, Sennacheryb Krol Assyriyski ciągnął do Iudy, y obległ miasta obronne tym vmysłem aby ie sobie wźiął.
      * 2.Krol.18.v.13. Ezai.36.v.1. Eklezy.48.v.20.

  2. A widząc Ezechiasz iż przyciągnął Sennacheryb, y chciał walczyć przeciwko Ieruzalem.
  3. Wszedł w radę z Książęty swemi y z rycerstwem swoim, aby zasypali źrodła wod ktore były około miasta, y pomogli mu w tym.
  4. A tak zebrawszy się lud wielki, zasypali wszytki źrzodła y potok ktory wylewał na onę ziemię, przeto aby Krolowie Assyriyscy przyciągnąwszy nie naleźli tey obfitości wod.
  5. A vczyniwszy sobie dobre serce, pobudował wszytki obalony mury, y wieże też oprawił, przytym też drugi mur przed nim oprawił mocnie, y Mello w miescie Dawidowym, a dał poczynić wiele broni y tarczy.
  6. Y postanowił hetmany nad ludem ktore on zebrał do siebie na plac v brany miesckiey, y mowił tak do nich wdzięcznemi słowy.
  7. Bądźcie stałymi y mężnymi, a nie boycie się ani się lękaycie Krola Assyriyskiego, ani wielkosci oney wszytkiey ktora z nim iest, Abowiem daleko więcey ich z nami iest niźli z nimi.
  8. Z nimi iest A ramię cielesne, ale z nami iest Pan Bog nasz aby nas ratował, y sprawował nasze walki: Tedy lud wźiął śmiałosć z onych słow Ezechiasza Krola Iudskiego.
      A To iest moc.

  9. Potym Sennacheryb Krol Assyriyski posłał służebniki swoie do Ieruzalem (gdy ieszcze dobywał Lachis, y miał z sobą wszytek lud krolestwa swego) do Ezechiasza Krola Iudskiego, y do wszytkich z Iudy ktorzy byli w Ieruzalem z tym poselstwē.
  10. Tak mowi Sennacheryb Krol Assyriyski, W czymże wżdy dufacie mieszkaiąc w Ieruzalem w oblężeniu:
  11. Izali was nie zwodzi Ezechiasz aby was pomorzył głodem y pragnieniem mowiąc, Pan Bog nasz wyrwie nas z ręku Krola Assyriyskiego:
  12. Izali nie ten iest Ezechiasz ktory popsował Kaplice y ołtarze B iego: y przykazał Iudzie y mieszczanom Ierozolimskim tymi słowy: Będziecie chwalić Pana tylko przy iednym ołtarzu, y na nim kadzić będziecie.
      B To iest Boga, A to mowi Sennacheryb nieprawdziwie bo ołtarze ony były bałwanow a nie Boga prawdziwego, Iako też y bałwochwalcy czasu tego wymiatuią na oczy wiernym ktorzy chwałę Bożą naprawuią żeby mieli vstawy Boże wyniszczać.

  13. Izali nie wiecie com ia vczynił y oycowie moi wszytkim narodom ziemskiem: Zaż bogowie narodow innych mogli wyrwać ziemię swoię z ręki moiey:
  14. Y ktoryż był ze wszytkich bogow onych narodow ktore oycowie moi poraźili, ktory by mogł wybawić lud swoy z ręki moiey: aby też Bog wasz mogł was z ręki mey wyrwać:
  15. Teraz tedy niech was Ezechiasz nie zwodzi, a niechay was w tym nie oszukawa, ani mu wierzcie: Abowiem iesli żaden bog wszytkich narodow y wszytkich Krolestw nie mogł wybawić ludu swego z ręki moiey, y z ręki oycow moich, daleko więcey Bog wasz nie wiymie was z ręki moiey.
  16. Nad to ieszcze służebnicy iego mowili przeciw Panu Bogu, y przeciwko Ezechiaszowi słudze iego.
  17. Pisał ktemu listy bluźniąc Pana Boga Izraelskiego, a mowiąc przeciwko niemu tymi słowy, Iako bogowie inych narodow ziemskich nie mogli wyrwać ludu swego z ręki moiey, tak Bog Ezechiaszow ludu swego nie wyrwie z ręki moiey.
  18. Y C wołali wielkim głosem po Zydowsku na lud Ierozolimski ktory był na murzech strasząc ie, y trfożąć imi aby tak miasto wźięli.
      C Wołanie ich iakowe było patrzay we wtorych Księ. Krole. Kap.18.

  19. A mowili przeciw Bogu Ierozolimskiemu, iako przeciw bogom narodow ziemskich robocie rąk ludzkich.
  20. Tedy się modlił Ezechiasz Krol y Ezaiasz syn Amosa Proroka dla tego wołaiąc aż do nieba.
  21. Y posłał Pan Anioła ktory wytracił wszytki mocarze w woyszcze y wodza y Hetmana w oboźie Krola Assyriyskiego tak iż się z zawstydzoną twarzą wrocił do ziemie swoiey: Tam gdy wszedł do domu boga swego, ci ktorzy wyszli byli z niego zamordowali go tam mieczem.
  22. A tak Pan wybawił Ezechiasza y mieszczany Ierozolimskie z rąk Sennacheryba Krola Assyriyskiego, y z rąk wszytkich inych, a sprawił im pokoy ze wsząd.
  23. Tedy wiele ich przynosili Panu dary do Ieruzalem, y vpominki kosztowne Ezechiaszowi Krolowi Iudskiemu, A tak potym wywyższon był przed wszytkimi narody.
  24. * W onychże czasiech rozniemogł się Ezechiasz aż na śmierć, y modlił się Panu, a on mowił do niego, a dał mu znak.
      * 2.Krol.20.v.1. Ezaiasz.38.v.1. Ekle.48.v.26.

  25. Ale Ezechiasz nie wdzięczen był dobrodzieystw iego, abowiem serce iego D wyniosło się y wzruszył gniew przeciwko sobie przeciw Iudzie y przeciw Ieruzalem.
      D To się działo gdy vkazał Babilończykom skarby swe. O czym patrz. 2.Krol.20.v.13.

  26. Wszakże się vpokorzył z tego Ezechiasz E że się było wyniosło serce iego, tak on sam iako y mieszczanie Ierozolimscy tak iż na nie nie przyszedł Pański gniew za żywota iego.
      E To iest gdy go Ezaiasz Prorok vpominał y karał słowy z błędu iego.

  27. A miał Ezechiasz barzo wiele bogactw, y był barzo w wielkiey sławie maiąc wielkie skarby, śrebra, złota, y kamieni drogich, rzeczy wonnych, zbroi rozlicznych, y wszytkiego naczynia kosztownego.
  28. Miał też szpiklerze dla pszenice, y piwnice dla win y oliwy, a staynie dla rozmaitych źwierząt, y obory dla bydła.
  29. Ktemu pobudował sobie miasta, y miał barzo wiele owiec y wołow, abowiem mu był Bog dał barzo wiele maiętnosci.
  30. Nad to ten Ezechiasz zasypał źrzodła wod w Gihon wyższym, a przywiodł ie prosto pod Zachod słońca ku miastu Dawidowemu, y szczęsciło się Ezechiaszowi we wszytkich sprawach iego.
  31. A wszakoż dla posłow Książąt Babilońskich ktorzy byli posłani do niego, aby go pytali o cud ktory się był stał w źiemi, opuscił gi Bog aby go kusił, a iżby wiedziano wszytko co było w sercu iego.
  32. Ale wszytki ine sprawy Ezechiasza y pobożnosci iego, ty są napisane w Księgach Ezaiasza syna Amosa Proroka, y w księgach Iudskich y Izraelskich.
  33. Zasnął potym Ezechiasz z oycy swemi, y pogrzebion iest na gorze miedzy groby synow Dawidowych, a wielką mu poczciwosć vczynili wszytcy ludzie Iudscy y mieszczanie Ierozolimscy przy śmierci iego, a po nim Krolował Manasses syn iego.

    Kapituła 33.
    ¶ 1. Manasses bałwochwalca. 9. Zawiodł Iudę w błąd. 11. A dla tegoż był zawiedzion w więźienie do Babilonu. 12. Modli się Panu, ktory go wybawia. 16. Chwałę Bożą przywraca. 20. Smierć iego, po nim nastaie Amon. 24. Ktorego zabili słudzy iego.

  1. Y * było Manassesowi dwanascie lat gdy począł Krolować, a pięćdziesiąt y pięć lat Krolował w Ieruzalem.
      * 2.Krol.21.v.1.

  2. Ten się złości dopuszczał przed Panem, według obrzydłości poganow ktore był Pan wygnał przed syny Izraelskimi.
  3. Bo znowu pobudował kaplice ktore był poborzył Ezechiasz ociec iego, wystawił też y ołtarze bałwanom, a nasadził gaie poswięcone, y chwalił wszytki gwiazdy niebieskie a służył im.
  4. Nad to postawił y ołtarze w Domu Pańskim, o ktorym powiedział Pan iż w Ieruzalem będzie + imię moie na wieki.
      + W.5.Mo.12.v.11. W 1.Krol.8.v.29. Ieremi.32.v.34.

  5. Ktemu pobudował ołtarze wszytkim gwiazdom niebieskim we dwu sieniach Domu Pańskiego.
  6. Y przenosił syny swe przez ogień w dolinie synow Hennon: Przytym czasow przestrzegał bawiąc się praktykarstwem y czary, radził się złych duchow y czarnoksiężnikow: Y wiele złego pobroił przed Panem pobudzaiąc go ku gniewu.
  7. Nad to postanowił bałwana rytego ktorego był sprawił w Domu Bożym, o ktorym był Bog powiedział Dawidowi y Salomonowi synowi iego, iż w Domu tym y w Ieruzalem ktorem obrał miedzy wszytkim pokoleniem Izraelskim zostawię imię moie na wieki.
  8. # A nie ruszę ludu Izraelskiego z źiemie tey ktoram dał oycom ich, a to tym sposobem, iesli się będą zachować wedle wszytkich rzeczy ktorem im roskazał, wedle wszytkiego zakonu, a wedle vstaw y sądow ktorem im roskazał przez Moiżesza.
      # 2.Samu.7.v.10.

  9. Zawiodł tedy Manasses w błąd Iudę y mieszczany Ierozolimskie, tak iż się złosciwiey sprawowali niźli pogani ktore Pan wytracił przed syny Izraelskimi.
  10. Y A mowił Pan do Manassesa y do ludu iego, ale oni nie dbali.
      A To iest przez Proroki.

  11. A przetoż Pan przywiodł na nie hetmany woyska Krola Assyriyskiego, ktorzy poimawszy Manassesa okowali go, y związawszy dwiema łańcuchy zawiedli do Babiloniey.
  12. Gdy tedy tak był vtrapion, B modlił się Panu Bogu swemu, y vpokorzył się barzo przed Bogiem oycow swoich.
      B O tym nic nie wspomina w księ. Krolewskich.

  13. A gdy się tak modlił przyiął go w łaskę, y wysłuchał modlitwę iego, a przywrocił go do Ieruzalem na krolestwo iego, A na ten czas poznał Manasses iż sam Pan iest Bogiem.
  14. Potym zbudował mur przedni miasta Dawidowego od Zachodu w Gihon w dolinie v samey rybney brany, y Ofel obtoczył barzo wysokim murem, a postanowił Rotmistrze we wszytkich miastach obronnych w Iudzie.
  15. Wyrzucił też bogi cudze y bałwana z Domu Pańskiego, y wszytki ołtarze ktore był pobudował na gorze Domu Pańskiego y w Ieruzalem, a wyrzucił ie precz za miasto.
  16. Y oprawił Ołtarz Pański, a sprawował na nim ofiary za pokoy, y czyniąc dzięki, a roskazał Iudzie aby służył Panu Bogu Izraelskiemu.
  17. A wszakoż ieszcze lud ofiarował po gorach, iedno iż swemu Panu Bogu.
  18. Ale ine sprawy Manassesowe, y modlitwa iego do Boga, y słowa widzących ktorzy mowili do niego w imię Pana Boga Izraelskiego, tyć są napisane miedzy inemi sprawami Krolow Izraelskich.
  19. Ktemu modlitwa iego, y iako mu Bog był miłosciw y wszytek grzech y przestępstwo iego, y mieysca gdzie pobudował Kaplice y sadził swięcone gaie, y bałwany, y stawiał przed tym niż się był vpokorzył, to wszytko napisano iest w księgach prorockich.
  20. Zasnął potym Manasses z oycy swemi, y pogrzebion iest w C Domu swym, a po nim Krolował Amon syn iego.
      C Bo iż tak był cięszko zgrzeszył przeciw Bogu, tedy nie był pogrzebion z niemi, ale w niektorym ogrodzie przy domu Krolewskim.

  21. Y był Amon we dwudziestu y dwu leciech gdy Krolować począł, a przez dwie lecie Krolował w Ieruzalem.
  22. Y dopuszczał się złosci przed Panem iako y Manasses ociec iego: Abowiem wszytkim bałwanom ktorych był nasprawował Manasses, ofiarował Amon y służył im.
  23. A nie chciał się vpokorzyć przed Panem iako Manasses ociec iego, owszem się tym więcey dopuszczał złości.
  24. Y sprzysięgli się przeciw niemu słudzy iego, y zabili go w iegoż domu.
  25. Ale lud oney ziemie wszytki ony co się byli sprzysięgli przeciw Amonowi Krolowi pomordowali, y postanowili po nim za Krola Iozyasza syna iego.

    Kapituła 34.
    ¶ 1. Iozyasz Krol bogoboyny. 3. Oczyscia ziemię swą od bałwochwalstwa. 8. Oprawuie koscioł Boży. 14. Księgi zakonu naleźione w kościele. 18. Przyniesione do niego. 21. Radzi się Pana przez Oldę prorokinią. 27. Wysłuchan od Boga. 31. Y czyni z nim przymierze.

  1. * Na ten czas Iozyaszowi było ośmi lat gdy Krolować począł, a trzydziesci y ieden rok krolował w Ieruzalem.
      * 2.Krol.22.v.1.

  2. Ten się sprawował pobożnie przed Panem, y chodził drogami Dawida oyca swego, nie vchylaiąc się ani na prawo ani na lewo.
  3. A będąc ieszcze dziecięciem, w osmym roku Krolestwa swego począł szukać Boga Dawida oyca swego, a we dwunastym roku począł oczysciać Iudę y Ieruzalem, od kaplic, od gaiow swięconych, od bałwanow, y od rytych obrazow.
  4. Y roskazał przed sobą popsować ołtarze bałwańskie y potłuc obrazy ktore na nich stały, gaie też święcone wyrąbał słupy y obrazy ryte połamał, a rozmiatał ie po grobiech onych ktorzy im ofiarowali.
  5. Y popalił kosci kapłanow na ołtarzach ich, y oczyscił Iudę y Ieruzalem.
  6. Także w miesciech w Manasse, Efraim y w Symeon aż do Neftali wszytko potłukł młotem okolicznie.
  7. A tak poborzył ołtarze y gaie swięcone, a pokruszył bałwany, y wszytki obrazy wymiotał po wszytkiey ziemi Izraelskiey, A potym się wrocił do Ieruzalem.
  8. Tedy osmegonastego roku za krolestwa swego gdy oczyscił ziemię y Dom Pański, posłał Safana syna Esaliaszowego, y Maazyasza starostę miesckiego, y Ioacha syna Ioachazowego pisarza, ku oprawowaniu domu Pana Boga swego.
  9. Ktorzy przyszedszy do Helkiasza kapłana nawyższego oddali mu pieniądze ktore zniesiono było do Domu Bożego, ktore wybierali Lewitowie odźwierni od Manassytow, Efraimitow, y od wszytkiego ostatka ludu Izraelskiego, od wszytkiego Iudy y Beniamina, a wrocili się do Ieruzalem.
  10. Y oddali w ręce przystawom ktorzy stali nad robotami Domu Pańskiego, a oni to oddawali rzemieśnikom ktorzy robili w Domu Pańskim oprawuiąc gi.
  11. A dawali to rzemieśnikom y murarzom, aby kupowali kamienie ciosane, y drzewo ku stawianiu a oprawowaniu balkow tych domow ktore byli popsowali krolowie Iudscy.
  12. A oni mężowie tych robot wiernie doglądali, a nad nimi przystawmi byli Iahat y Abdyasz Lewitowie z Merarytow, Zacharyasz y Mosollam z Kaatytow ktorzy pilnowali robot, a z Lewitow każdy co rozumiał około instrumentow muzyki.
  13. Nad tymi też ktorzy nosili brzemiona y pilnowali robotnikow każdey roboty, byli z Lewitow pisarze, przystawowie y odźwierni.
  14. A gdy wynosili pieniądze ktore było złożono do Domu Pańskiego, nalazł Helkiasz Kapłan księgi zakonu Pańskiego podanego przez Moiżesza.
  15. Tedy rzekł Helkiasz do Safana pisarza, Nalazłem księgi zakonu w Domu Pańskim: Y oddał ie Helkiasz Safanowi.
  16. Ktore Safan przyniosł do Krola, oznaymuiąc mu też tę rzecz, a powiedaiąc, Iż temu co poruczył służebnikom swoim, dosyć czynią.
  17. Abowiem śrebro ktore naleźli w Domu Pańskim, zlali ie, y oddali w ręce przystawom y robotnikom.
  18. Nad to oznaymił Safan pisarz Krolowi iż mu oddał Helkiasz Kapłan księgi: Y czytał ie Safan przed Krolem.
  19. A gdy słyszał Krol słowa zakonu, rozdarł szaty swe.
  20. Y roskazał Krol Helkiaszowi y Ahikamowi synowi Safanowemu, y Abdonowi synowi Michasowemu, Safanowi pisarzowi, y Asaiaszowi słudze swemu tymi słowy.
  21. Idźcie a radźcie się Pana o mię y o ostatek ludu w Izraelu y w Iudzie, około słow tych ksiąg ktore są naleźione, Abowiemci iest wielka popędliwosć Pańska ktora przyszła na nas, przeto iż oycowie naszy nie strzegli słowa Pańskiego, aby się byli mieli sprawować wedle wszytkich rzeczy ktore są napisane w tych księgach.
  22. A tak szedł Helkiasz y z inemi posły Krolewskiemi do Oldy prorokiniey żony Selluma syna Tekuata syna Hazry, ktory przyglądał szat, A ona mieszkała w Ieruzalem w szkole, y mowili do niey w onyż słowa.
  23. A ona do nich rzekła, Tak mowi Pan Bog Izraelski, Powiedzcie mężowi ktory was posłał do mnie.
  24. Takci mowi Pan, Oto ia przywiodę nieszczęscie na miesce to, y na mieszczany iego, y wszytki przeklęctwa ktore są napisane w księgach tych co ie czytano przed krolem Iudskim.
  25. A to dla tego iż mię opuscili, y kadzili bogom cudzym, aby mię we wszytkich sprawach swoich wzruszyli ku gniewu, a prziydzie popędliwosć moia na mieysce to, ani będzie zagaszona.
  26. Powiedzcie też tak Krolowi Iudskiemu ktory was posłał o radę do Pana, Takcie powieda Pan Bog Izraelski: Słow tych ktoreś słyszał.
  27. Iże się vlękło serce twe, y vpokorzyłeś się przed Bogiem gdyś słyszał słowa iego przeciw mieyscu temu, y przeciw mieszczanom iego, A tak iżeś się vpokorzył przede mną, a rozdarłeś szaty swe, y płakałeś przede mną, iam też wysłuchał ciebie, mowi Pan.
  28. Abowiem cię wezmę do oycow twoich, a będziesz włożon do grobu twego w pokoiu, y nie oglądaią oczy twoie nieszczęscia żadnego ktore ia przywiodę przeciw mieyscu temu y przeciw mieszczanom iego: + A tak odniesli Krolowi ty słowa.
      + 2.Krol.23.v.1.

  29. Tedy posłał Krol a zebrał wszytki starsze z Iudy y z Ieruzalem.
  30. Y szedł do Domu Pańskiego, wszytek lud Iudski y mieszczanie Ierozolimscy, Kapłani y Lewitowie, y wszytek lud od nawięcszego do namnieyszego, a czytał przed niemi wszytki słowa ksiąg przymierza, ktore było naleźiono w Domu Pańskim.
  31. Potym stanął Krol na mieyscu swym, a vczynił przymierze przed Panem, iż miał chodzić za nim strzegąc roskazania iego, świadectw iego, y vstaw iego ze wszytkiego serca swego, y ze wszytkiey swey dusze, a iż miał dosyć czynić słowam przymierza ktore były napisane w Księgach onych.
  32. Y roskazał też stać przy tym przymierzu wszytkim ktorzy iedno naleźieni byli w Ieruzalem y w Beniaminie y sprawowali się mieszczanie Ierozolimscy wedle przymierza Boga, Boga oycow swoich.
  33. Y wyrzucił Iozyasz wszytki obrzydłosci ze wszech ziemi synow Izraelskich, a przywiodł wszytki do tego ktorzy się iedno naleźli w Izraelu iż służyli Panu Bogu swemu po wszytki dni iego, a nie odstąpili od Pana Boga oycow swoich.

    Kapituła 35.
    ¶ 1. Iozyasz obchodzi Wielkąnoc. 2. Vstawia chwałę Bożą. 20. Ciągnąwszy na woynę przeciw krolowi Egiptskiemu. 23. Zabit iest.

  1. * Ktemu Iozyasz obchodził święto Wielkonocne Panu w Ieruzalem, ktorego ofiarę sprawowano dnia czternastego Miesiąca pirwszego.
      * 2.Krol.23.v.21.

  2. Y postanowił Kapłany na vrzędziech swoich, a potwierdził ie ku posługowaniu w Domu Pańskim.
  3. A rzekł Lewitom ktorzy vczyli wszytkiego Izraela, a ktorzy byli poswięceni Panu, Postawcie Skrzynię na mieyscu świętym w Domu ktory zbudował Salomon syn Dawidow Krol Izraelski, Boć iuż to brzemię nie będzie więcey na ramionach waszych, A przetoż teraz służcie Panu Bogu waszemu, y ludowi iego Izraelskiemu.
  4. Nagotuycież się wedle domow waszych, y wedle porządkow waszych, + tak iako wam rospisał Dawid Krol Izraelski, y iako napisał Salomon syn iego.
      + Wyższey.1.Kron. Kap.23.y.24. y 25.y.26.

  5. Stańcież na mieyscu swiętym według porządku domow braciey waszey ludu pospolitego, y wedle rozdziału domu oycowskiego Lewitow.
  6. Sprawuycież ofiarę wielkąnocną a poświęćcie się, y przygotuycie bracią waszę, a sprawuycie się wedle słowa Pańskiego ktore podał przez Moiżesza.
  7. Tedy Iozyasz dał pospolstwu owce, barany, y koźlęta, y wszytki potrzeby ku ofiaram Wielkonocnym, każdemu ktory iedno iest naleźion w liczbie wszytkiego trzydziesci tysięcy, ktemu trzy tysiące wołow, a to wszytko z maiętnosci samego krola.
  8. Przytym Książęta iego dawali dobrowolnie ludowi, Kapłanom, y Lewitom, A Helkiasz, Zacharyasz y Iehiel Książęta Domu Bożego, oddali Kapłanom ku ofiaram Wielkonocnym dwa tysiąca y sześćdziesiąt owiec, a wołow trzysta.
  9. Ktemu Choneniasz, Semeiasz, y Natanael bracia iego, także Hasabiasz, Iehiel, y Iozabad przednieyszy z Lewitow, oddali inym Lewitom ku ofiaram Wielkonocnym pięć tysięcy owiec, y pięć set wołow.
  10. A tak wszytko zgotowawszy ku posługowaniu, stanęli Kapłani na mieyscach swych, y Lewitowie w porządkoch swoich wedle roskazania Krolewskiego.
  11. Y sprawowali ofiary wielkonocne, a kapłani kropili krwią z rąk ich, a Lewitowie zasię ie łupili.
  12. Tedy A oddzielili od ofiar palonych, aby rozdali pospolstwu wedle rozdziału domow w narodziech aby ofiarowano Panu iako iest napisano w księgach Moiżeszowych, A także też y od wołow.
      A To iest część owiec y baranow y wołow nie paląc wszytkiego onego co był dał Krol y Książęta dla ludu a tak tego część zostawiono było dla pospolstwa.

  13. Y piekli ofiary wielkonocne v ognia wedle zwyczaiu, a rzeczy poświęcone warzyli w garncach w kotlech, y w panwiach, a podawali to rychło wszytkiemu pospolstwu.
  14. Potym też sobie nagotowali y kapłanom: Abowiem kapłani synowie Aaronowi około ofiar palonych, y około tłustosci zabawieni byli aż do nocy: A przetoż Lewitowie gotowali y sami prze się, y prze Kapłany syny Aaronowe.
  15. Nad to spiewacy synowie Azafowi stali też na mieyscach swych według roskazania Dawida, Azafa, Hemana, y Iedytuna widzącego B Krolewskiego, Odźwierni też stali v każdych drzwi, abowiem się im niegodziło odchodzić od posługi ich. A przetoż bracia ich Lewitowie gotowali dla nich.
      B To iest Proroka Krola Dawida.

  16. A tak dnia onego zgotowane iest wszytko posługowanie Pańskie, aby obchodzili Wielką noc, y sprawowali ofiary palone na ołtarzu Pańskim według roskazania Krola Iozyasza.
  17. Tego tedy czasu synowie Izraelscy ktorzy iedno naleźieni byli obchodzili Wielką noc y Swięto przasnikow przez siedmi dni.
  18. Y nie był obchod takowy Wielkiey nocy w Izraelu od czasow Samuela Proroka, ani żaden ze wszytkich Krolow Izraelskich sprawował takową wielką noc iaką sprawił Iozyasz z kapłany, z Lewity, y ze wszytkim Iudą y Izraelem ktory tam był naleźion y z mieszczany Ierozolimskimi.
  19. A ta Wielkanoc była sprawowana osmegonastego roku za Krolestwa Iozyaszowego.
  20. # Potym wszytkim gdy doprawił Iozyasz koscioła, ruszył woysko Necho Krol Egiptski chcąc dobywać C Karchemis nad rzeką Eufrates a Iozyasz też ciągnął przeciwko niemu.
      C To miasto było Krola Assyriyskiego, a leżało nad Eufrates rzeką ktore gdy chciał wźiąć Necho Krol Egiptski, Iozyasz boiąc się aby on nie ciągnął przez ziemię iego posiadać iey, ruszył się też z woyskiem przeciw niemu.

      # 2.Krol.23.v.19.

  21. Ale on posłał do niego posły swe z temi słowy, Azaż ia mam co z tobą czynić krolu Iudski: gdyż ia dziś nie ciągnę przeciwko tobie, ale przeciwko domowi mnie odpornemu, kędy mi Bog roskazał abym się pośpieszył: A tak strzeż się Boga ktory iest ze mną aby cię nie zabił.
  22. Ale Iozyasz nie chciał się wrocić od niego, owszem się gotował z nim potykać, a nie przestał na słowiech Necha ktore wyszły z vst Bożych: o A tak przyciągnąwszy, zwiodł z nim bitwę w polu Mageddo.
      o Zachary.12.v.11.

  23. Y postrzelili strzelcy Krola Iozyasza, a on rzekł do służebnikow swoich, Zniescie mnie, bom iest barzo ranion.
  24. A tak służebnicy iego zniesli go z wozu y włożyli go na drugi woz ktory miał z sobą, a odwieźli go do Ieruzalem, tamże vmarł y pogrzebion w grobiech oycow swoich, a płakał wszytek lud Iudski y Ieruzalem nad Iozyaszem.
  25. Vczynił też y Ieremiasz narzekanie nad Iozyaszem, ktore wszyscy śpiewacy y śpiewaczki w swych lamenciech przypominaią o Iozyaszu y po dzisieyszy dzień, D podawszy y inym ten zwyczay w Izraelu, A ty wszytki rzeczy napisane są w lamenciech.
      D To iest śpiewać piosnki żałosne.

  26. Ale ine wszytki sprawy Iozyaszowe y dobrodzieystwa iego, iako iest napisano w zakonie Pańskim.
  27. Przytym ine iego przednieysze y ostatecznieysze sprawy, tyć są napisane w księgach Krolow Izraelskich y Iudskich.

    Kapituła 36.
    ¶ 1. Ioachaz Krol Iudski. 4. Zawiedzion w więźienie do Egiptu, a Eliakim ktorego też zową Ioakim postanowion iest na mieyscu iego. 6. Ktory też zawiedzion iest w więźienie do Babilonu. 8. Ioachin na mieyscu iego postanowion a ten też zawiedzion do Babilonu, a Sedekiasz obran na mieysce iego. 14. Lud iż wzgardził vpominania Boże. 17. Zagnan iest w niewolą do Babiloniey. 19. Koscioł y miasto Ieruzalem poborzone. 22. Cyrus lud wolno puszcza z wieźienia.

  1. Y * wźiął sobie lud ziemie oney Ioachaza syna Iozyaszowego, a postanowił go sobie za Krola na mieyscu oyca iego w Ieruzalem.
      * 2.Krol.23.v.30.

  2. Ktoremu było dwadziescia y trzy lata gdy Krolować począł, a iedno trzy miesiące Krolował w Ieruzalem.
  3. Bo go wźiął Krol Egiptski z Ieruzalem, y założył podatek na ziemię sto talentow śrebra y talent złota.
  4. Y postanowił Krol Egiptski Eliakima brata iego Krolem nad Iudą y nad Ieruzalem, a odmienił imię iego Ioakim, a wźiąwszy Necho Ioachaza brata iego z sobą, przywiodł go do Egiptu.
  5. Na ten czas Ioakimowi było dwadziescia y pięć lat gdy Krolować począł, a iedennascie lat Krolował w Ieruzalem, dopuszczaiąc się złosci przed Panem Bogiem swoim.
  6. Przeciwko ktoremu ciągnął Nabuchodonozor Krol Babiloński, a związawszy gi dwiema łańcuchy, zawiodł do Babilonu.
  7. Naczynia też Domu Pańskiego Nabuchodonozor krol Babiloński, zawiozł do Babilonu, y postawił ie w kosciele swoim w Babilonie.
  8. Ale ine sprawy Ioakimowe y obrzydłosci ktorych się dopuszczał, y co się nalazło A na nim, tedy to iest napisano w księgach Krolow Izraelskich y Iudskich, a po nim Krolował Ioachin syn iego.
      A To iest cechy na czele iego, ktore był dał wyryć a wypalić ku czci bałwanom swoim ktorym służyli, co też y dziś ieszcze niektorzy żydowie takowe cechy na sobie noszą.

  9. A był na ten czas B Ioachin w ośmi lat gdy Krolować począł, a tylko przez trzy Miesiące y przez dziesięć dni Krolował w Ieruzalem, a dopuszczał się złosci przed Panem.
      B Stoi we wtorych Księ. Krole. kap.24.v.8. iż był w osminascie lat gdy począł Krolować ieszcze za oyca swego, a po śmierci oycowskiey tylko trzy Miesiące Krolował y dziesięć dni, A tak ty ośmi lat ktore się tu przypominaią sciągaią się do onego czasu kiedy począł Krolować za oyca swego, a trzy Miesiące y dziesięc dni do czasu tego kiedy sam Krolował.

  10. Tedy po roku posłał Krol Nabuchodonozor, a roskazał go przywiesć do Babilonu y z naczyniem nakosztownieyszym ktore było w domu Pańskim, a postawił Sedekiasza C brata iego Krolem nad Iudą y nad Ieruzalem.
      C To iest stryia według ięzyka Zydowskiego.

  11. + A było Sedekiaszowi dwadziescia lat y rok gdy Krolować począł, a iedenascie lat Krolował w Ieruzalem.
      + Ieremi.52.v.1. Ieremi.38.v.17.

  12. Y dopuszczał się złosci przed Panem Bogiem swoim, a nie vpokorzył się na napominanie Ieremiasza Proroka ktory do niego mowił od Pana.
  13. Gdyż y przeciwko Krolowi Nabuchodonozorowi był odpornym ktorego on obowiązał przysięgą przez Boga, ale on zatwardził kark swoy, y vparł serce swoie aby się nie nawracał do Pana Boga Izraelskiego.
  14. Wszyscy też przednieyszy kapłani y lud pospolity wielce zgrzeszyli według wszech obrzydłosci pogańskich, a pomazali Koscioł Pański ktory on był sobie poswięcił w Ieruzalem.
  15. A dla tegoż Pan Bog oycow ich słał do nich posły swe D vstawicznie ie vpominaiąc, Abowiem folgował ludowi swemu y mieszkaniu swemu.
      D W żydowskim stoi wstawaiąc rano y sląc.

  16. Ale oni szydzili z posłow Bożych y wzgardzili słowa iego, a nagrawali proroki iego, aż przyszła popędliwosć Pańska na lud iego, tak iż żadnego lekarstwa nie było.
  17. Abowiem Pan ruszył przeciwko nim Krola Chaldeyskiego, ktory pomordował młodzieńce ich mieczem w domu Mieysca ich Swiętego, a nie przepuscił tak dziateczkam iako y panienkam, tak starcom iako y zeszłym w leciech, że więc wszytki podał w ręce iego.
  18. Nad to wszytko naczynie domu Bożego tak wielkie iako y małe, y skarby Domu Pańskiego, y skarby domu krolewskiego, y książąt iego, wszytki zawiozł do Babilonu.
  19. Y spalili Dom Boży, a poborzyli mury Ierozolimskie, y wszytki pałace iego popalili, także wszytki naczynia iego co kosztownieysze popsowali.
  20. A to co od miecza pozostało przeniosł do Babilonu, a służyli mu y synom iego, tak długo aż nastało Krolestwo Perskie.
  21. Aby się wypełniło słowo Pańskie opowiedziane vsty Ieremiaszowemi, a iżby ziemia E odpoczywała sobie, abowiem pokąd była spustoszona odpoczywała aż wyszło siedmidziesiąt lat.
      E W żydowskim stoi iżby obchodziła swoie Sabaty, to iż niemiała być sprawowana przez siedmidziesiąt lat pokiby oni byli w więźieniu.

  22. o Roku tedy pierwszego za Cyrusa Krola Perskiego, aby się wypełniło słowo Pańskie ktore powiedział przez Ieremiasza, wzbudził Pan ducha Cyrusa Krola Perskiego, ktory dał wywołać po wszytkim Krolestwie swoim, y przez listy swe tymi słowy.
      o 1.Ezdr.1.v.1. Ieremi.25.v.12. y 29.v.10.

  23. Toć iest roskazanie Cyrusa Krola Perskiego, Pan Bog niebieski podał mi wszytki krolestwa ziemie, y roskazał mi abych mu budował dom w Ieruzalem ktore iest w Iudzie, Ktożkolwiek iest tedy z was miedzy wszytkim ludem iego z ktorym by był Pan Bog iego, niechayże idzie.
Spis Kapituł, Indeks Ksiąg