Kapituła 1.
    ¶ 1. Napomina ku cierpliwości, wierze, świątobliwości, y miłości. 24. Okazuiąc iż wszytki rzeczy niczemne są oprocz słowa Bożego.

  1. Piotr Apostoł Iezu Krystusow A przychodniom rosproszonym po Poncie, po Galacyey, Kappadocyey, Azyiey, y Bityniiey.
      A To iest, Zydom ktorych Piotr był Apostołem.

  2. Wybranym z przeyrzenia Boga Oyca, ku świątobliwosci ducha przez posłuszeństwo y pokropienie krwie Iezusa Krystusa. Laska niech wam będzie y pokoy rozmnożony.
  3. * Błogosławiony Bog y Ociec Pana naszego Iezu Krysta, ktory z wielkiego miłosierdzia swoiego odrodził nas ku nadziei żywey, przez zmartwychwstanie Iezusa Krystusa.
      * 1.Kor.1.v.3. Efes.1.v.3.

  4. Ku dziedzictwu ktore zginąć niemoże, ani być pomazane, ani zepsowane, a iest nam zachowane na niebie.
  5. Ktorzy iestesmy zachowani mocą Bożą przez wiarę ku zbawieniu, ktore gotowe iest aby było obiawione czasu ostatniego.
  6. W ktorey rzeczy raduiecie się, teraz maluczko zasmuceni rozmaitemi pokusami, iesli potrzeba iest.
  7. Aby doświadczenie wiary waszey daleko drozsze niż doświadczenie złota ktore ginie, a wżdy przez ogień bywa doświadczone, było znaleźione być wam ku czci y chwale, y ku poczciwości, gdy się okaże Iezus Krystus.
  8. Ktorego nie widziawszy miłuiecie, ktorego nie widząc przedsię mu wierzycie, raduiąc się weselem niewymownym y chwalebnym.
  9. Odnosząc zapłatę wiary waszey, to iest, zbawienie dusz.
  10. O ktorym zbawieniu dowiedowali się y badali Prorocy, ktorzy o przyszłey na nas łasce prorokowali.
  11. Pilnie szukaiąc na ktory abo na iaki czas Duch Krystusow w nich wprzod świadcząc, oznaymił vtrapienia ktore miały prziydź na Krystusa, y chwałę ktora po nich prziydź miała.
  12. Ktorym y to było oznaymiono, iż B nie sobie, ale nam tymi rzeczami posługowali, ktore teraz są opowiedziane przez ty ktorzy wam przepowiedali Ewanielią, przez zesłanego z nieba Ducha Swiętego, C na ktore rzeczy żądaią Aniołowie patrzać.
      B Prorocy ktorzy nam Krystusa oznaymili zdaleka Krystusa widzieli a tak posługowanie ich wrzkomo nam było pożytecznieysze niż onym, gdyż iuż otrzymalismy łaskę Krystusowę, a oni ią tylko w nadziei oglądali.
      C To iest, na dokończenie rzeczy obiecanych.

  13. A przetoż + D przepasawszy biodra vmysłu waszego trzeźwością, doskonałą nadzieię mieycie w łasce ktora wam iest przyniesiona, aż się okaże Iezus Krystus.
      D Napomina abychmy precz odzucili wszytko co nam przekaża idź do Boga, a bierze podobieństwo od tych ktorzy się podkasaią, aby tym śpieszniey w drogę szli.

      + Luk.12.v.35.

  14. Iako synowie posłuszni ktorzy się nie przypodobniacie przeszłym pożądliwościam, gdyście byli w nieumieiętności waszey.
  15. Ale iako ten ktory was wezwał, święty iest, abyscie też wy byli świętymi * we wszelakim obcowaniu.
      * Luk.1.v.75.

  16. Dla tego napisano iest, + Bądźcie świętymi, abowiem ia święty iestem.
      + 3.Mo.11.v.44. y 19.v.2. y 20.v.7.

  17. A iesli wy Oycem nazywacie tego ktory przez # braku osob sądzi wedle vczynku każdego, patrzcie abyście w boiaźni chodząc dokonali czasu mieszkania waszego docześnego.
      # 5.Mo.1.v.17. Rzym.2.v.11. Gal.2.v.5.

  18. Wiedząc iż nie skażonymi rzeczami, śrebrem abo złotem iestescie wybawieni od prożnego obcowania waszego, ktoreście podane wźięli od oycow.
  19. o Ale drogą krwią iako baranka niepomazanego y niepokalanego, to iest Krystusa.
      o 1.Kor.6.v.20. y 7.v.23. Zyd.9.v.14. 1.Ian.1.v.7. Ziaw.1.v.6.

  20. * Ktory był przeyźran przed założeniem świata, y był obiawion czasow ostatecznych dla was.
      * Rzym.6.v.25. Efes.3.v.9. Kol.1.v.16. 2.Tym.1.v.10. Tyt.1.v.2.

  21. Ktorzy przezeń wierzycie Bogu, ktory go wzbudził z martwych, y dał mu chwałę, aby wiara y nadzieia wasza w Bogu była.
  22. Oczyściwszy dusze wasze, posłusznymi będąc prawdzie przez ducha, + z miłoscią braterską nie obłudną, z szczyrego serca iedni drugie miłuycie vprzeymie.
      + Wyższey.2.v.17. Rzym.12.v.10. Efes.4.v.2.

  23. Będąc odrodzeni nie z plemienia śmiertelnego, ale z nieśmiertelnego przez słowo Boga żywego y trwaiącego na wieki.
  24. Abowiem # wszelkie ciało iest iako trawa, y wszelka chwała człowiecza iako kwiat z źiela, vschła trawa, a kwiat iey vpadł.
      # Eza.40.v.6. Ekle.14.v.18. Iak.1.v.10.

  25. Ale słowo Boże trwa na wieki, a toć iest słowo ktore iest wam przepowiedane.

    Kapituła 2.
    ¶ 1. Napomina wierne aby złość odrzucili. 9. Y ku owocom odrodzenia ich. 13. Y ku posłuszeństwu przełożonym, y cierpliwości. 21. Iawnie im opisuie Pana Iezusa.

  1. * A przeto złożywszy wszelką złość, y wszelką zdradę, y obłudnosci, y zazdrosci, y wszelakie obmowiska.
      * Rzym.6.v.4. Efes.4.v.28. Kol.3.v.8. Zyd.12.v.2.

  2. Iako dopiero narodzone dzieci szczyrego mleka słowa żądacie, abyście przez nie vrosli.
  3. Iesliście skosztowali iż Pan iest dobrotliwy.
  4. Do ktorego przystępuiąc, ktory iest kamieniem żywym, odrzuconym od ludzi, ale v Boga wybranym y kosztownym.
  5. Abyście y wy iako żywe kamienie byli zbudowani dom duchowny, + kapłaństwo święte ku sprawowaniu duchownych ofiar wdzięcznych Bogu przez Iezusa Krystusa.
      + Ziaw.1.v.6.

  6. Przeto też zamyka się w Piśmie, # Oto kładę w Syonie kamień ktory ma być położon w naprzednieyszym węgle, wybrany y kosztowny, ktoremu kto vwierzy, nie będzie zawstydzon.
      # Eza.28.v.18. Rzym.9.v.33.

  7. Wam tedy iest poczciwoscią ktorzy wierzycie, a nieposłusznym o kamień ktory odrzucili buduiący, ten zstał się przednieyszym v węgłu.
      o Psalm.118.v.22. Mat.25.v.42. Dźiei.4.v.11.

  8. * Y kamieniem obrażenia, y kamieniem zgorszenia, to iest, tym nieposłusznym ktorzy się obrażaią słowem, ku czemu też są postanowieni.
      * Eza.8.v.14. Rzym.9.v.3.

  9. Ale wy iestescie rodzaiem wybranym, + Krolewskiem kapłaństwem, narodem świętym, ludem ktory sobie Bog za własny poczyta, abyście przepowiedali cnoty tego ktory z ciemnosci was wezwał ku dziwney światłosci swoiey.
      + 2.Mo.19.v.6. Ziaw.5.v.10.

  10. # Ktorzyscie niekiedy byli nie ludem, a teraz iestescie ludem Bożym, ktorzyście niekiedy miłosierdzia nie dostąpili, a terażeście miłosierdzie otrzymali.
      # Oze.2.v.23. Rzym.13.v.15. Zyższey.3.v.16.

  11. Namileyszy proszę, iako przychodniowie y cudzoźiemcy o powściągaycie się od pożądliwości cielesnych, ktore walczą przeciwko duszy.
      o Gal.5.v.17. Rzym.3.v.14. Wyższey.3.v.16.

  12. * A niech będzie obcowanie wasze poczciwe miedzy pogany, aby w tym co mowią przeciwko wam iako złoczyńcam ++ z dobrych vczynkow ktore by obaczyli, chwalili Boga w A dzień nawiedzenia swego.
      A To iest, gdy ie Pan Bog nawroci.

      * Niżey.3.
      ++ Mat.5.v.16.

  13. # Bądźcie tedy poddani każdemu vrzędowi ludzkiemu dla Pana, chociaż Krolowi iako przednieyszemu.
      # Rzym.13.v.1.

  14. Choć przełożonym, iako tym ktorzy od niego posłani bywaią, tak na pomstę złoczyńcow, iako ku chwale tych ktorzy dobrze czynią.
  15. Abowiem taka iest wola Boża, abyście dobrze czyniąc zahamowali nieumieiętność szalonych ludzi.
  16. Iako wolni, a nie maiąc wolnosci iako zasłony złosci, ale iako słudzy Boży.
  17. Czcicie wszytki, * braterstwo miłuycie, Boga się boycie, Krola w vczciwosci mieycie.
      * Wyższey.1.v.22. Rzym.12.v.10.

  18. + Słudzy niech będą poddani panom z wszelką boiaźnią, nie tylko dobrym y ludzkim, ale też srogim.
      + Efes.6.v.5. Kol.3.v.22.

  19. # Abowiem to iest rzecz wdzięczna, iesli kto dla B sumnienia Bożego cierpi frasunki, będąc nie słusznie vtrapiony.
      B To iest, Iż się boi aby nieobraźił Boga rozumieiąc iż to nań zwoley iego iest włożono.

      # 2.Kor.7.v.10.

  20. Bo co za chwała iest ieslibyscie cierpieli gdy grzesząc bywacie policzkowani: ale iesli dobrze czyniąc przedsię cięszkosci cierpicie, toć iest wdzięczna rzecz v Boga.
  21. Gdyż na to iestescie wezwani, boć y Krystus cierpiał za nas, zostawuiąc nam naukę abychmy nasladowali stop iego.
  22. o Ktory grzechu nie vczynił, ani iest znaleźiona zdrada w vsciech iego.
      o Eza.53.v.9. 1.Ian.3.v.1.

  23. Ktoremu gdy złorzeczono, nie oddawał złorzeczeństwa, gdy cierpiał, nie groźił, ale poruczył pomstę temu ktory sprawiedliwie sądzi.
  24. * Ktory grzechy nasze nosił w ciele swoim na drzewie, abysmy będąc vmarłymi grzechom, w sprawiedliwosci żyli, ktorego siniałymi razy vzdrowieni iestescie.
      * Eza.53.v.5. Mat.8.v.17.

  25. Abowiemescie byli iako owce błąkaiące się, ale teraz iestescie nawroceni do pasterza y dozorce dusz waszych.

    Kapituła 3.
    ¶ 1. Napomina męże y żony ku powinności ich, y wierne też ku miłości, niewinności, y cierpliwości. 18. Przykładem y dobrodzieystwem Krystusowym.

  1. * Także żony niech będą poddane mężom swoim, aby y ci ktorzy nie są posłuszni słowu, przez obcowanie żon bez słowa byli pozyskani.
      * Kol.3.v.18. Efes.5.v.22.

  2. Gdy vyzrą vczciwe a czyste obcowanie wasze.
  3. + Ktorych ochędostwo niechay nie będzie owo zwierzchowne w splecieniu włosow, z okładką złota, abo w obleczeniu szat.
      + 1.Tym.2.v.9.

  4. Ale ono skryte, to iest człowiek serdeczny w nieskażonym ochędostwie, cichego y spokoynego ducha, ktory iest przed Bogiem kosztowny.
  5. Abowiem tak niekiedy y święte ony niewiasty, maiąc nadzieię w Bogu vbierały się, będąc poddane mężom swoim.
  6. Iako Sara była posłuszna Abrahamowi, # nazywaiąc go panem, ktoreieście się stały corkami, gdy dobrze czynicie, a nie będąc vstraszone żadnym A vlęknieniem.
      A To iest, nie boiąc się aby stan wasz gorszy miał być gdy będziecie poddane mężom swoim.

      # 1.Mo.18.v.12.

  7. o Także mężowie niech z nimi mieszkaią iako należy rozumnym, wyrządzaiąc cześć niewiescie iako naczyniu mdleyszemu, y iako społeczni dziedzicy łaski żywota, aby modlitwy wasze nie były przekażane.
      o 1.Kor.7.v.2.

  8. Na koniec bądźcie wszyscy zgodliwemi, y czuycie doległosci iedni drugich, maiąc w sobie braterską miłość, miłosierni y łaskawi.
  9. * Nie oddawaiąc złem za złe, abo złorzeczeństwa za złorzeczeństwo, y owszem błogosławiąc, wierząc iż iestescie na to wezwani, abyscie błogosławieństwo dziedziczne otrzymali.
      * Przyp.15.v.11. y 20.v.22. Mat.5.v.39. Rzym.12.v.17. 1.Tes.5.v.15.

  10. + Abowiem kto chce żywot miłować, y oglądać dni dobre, niech powsciąga ięzyka swego od złego, y warg swoich aby zdrady nie mowiły.
      + Psalm.33.v.13.

  11. # Niech odstąpi od złego a czyni dobrze, niech szuka pokoiu y nasladuie go.
      # Eza.1.v.16.

  12. Abowiem oczy Pańskie patrzaią na sprawiedliwe, y vszy iego słuchaią prośby ich, a oblicze Pańskie przeciwko tym ktorzy źle czynią.
  13. Y ktoż iest coby miał trapić was ieslibyscie dobroci nasladowcami byli: Ale też ieslibyscie co cierpieli dla sprawiedliwosci, przedsię błogosławieni iestescie.
  14. o A wszakże nie lękaycie się strachu ich, ani trwożcie sobą.
      o Mat.5.v.10.

  15. Ale Pana Boga B poświęćcie w sercach waszych, a bądźcie zawsze gotowi odpowiedź dać każdemu pytaiącemu się o sprawie nadzieie oney ktora w was iest.
      B Bog bywa poświęcon od nas, gdy my zupełnie iemu wierzymy iż nas wybawi z trudnosci naszych y na iego samego się tylko spuszczamy.

  16. * Z pokorą y vczciwoscią, maiąc sumnienie dobre, aby tym co zle mowią przeciwko wam iako złoczyńcam, zawstydzili się ktorzy się targaią na wasze dobre obcowanie w Krystusie.
      * Wyższey.2.v.12.

  17. Abowiem lepiey abyscie dobrze czyniąc, iesliby tak chciała wola Boża, cierpieli, niźli źle czyniąc.
  18. * Bo y Krystus cierpiał raz za grzechy, sprawiedliwy za niesprawiedliwe, aby nas przywiodł do Boga, vmartwionyć ciałem, aleć ożywiony C duchem.
      C To iest, Boską mocą.

      * Rzym.5.v.6. Zyd.9.v.15.

  19. Przez ktorego też D szedszy, przepowiedał duchom ktorzy są w ciemnicy.
      D To iest, Krystus ktory był ożywion mocą swą Boską, iuż za dni Noego zstąpił z nieba niecielesnym obyczaiem ale tąż mocą ktorą potym zmartwych wstał, przepowiedał onym duchom, to iest ludziam ktorzy teraz w ciemnicy za swe nieposłuszeństwa bywaią karani, gdyż niechcieli Noego słuchać ktory ie ku pokucie przywieść chciał z roskazania Pańskiego.

  20. Ktorzy niekiedy nieposłusznymi byli, + gdy raz oczekawała Boża cierpliwość za dni Noego, kiedy Arkę gotowano, w ktorey mało, to iest, ośmi dusz zachowane są na wodzie.
      + 1.Mo.6.v.14. Mat.24.v.38. Luk.17.v.26.

  21. Ktorey teraz krzest rownaiąc się zachowywa nas też, nie zdeymuiąc plugawosci ciała, ale sprawuiąc to, iż dobre sumnienie wzywa Boga przez zmartwychwstanie Iezusa Krystusa.
  22. Ktory iest na prawicy Bożey, szedszy do nieba, ktoremu poddani są sami Aniołowie, y zwierzchności, y mocy.

    Kapituła 4.
    ¶ 1. Napomina ku owocom odrodzenia, y ku cierpliwości.

  1. Gdyż tedy Krystus cierpiał za nas w ciele, wy też tąż myslą bądźcie A vzbroieni, to iest iż ten ktory B cierpiał w ciele, przestał od grzechu.
      A To iest, przyimicie skutek śmierci Krystusowey abyscie byli niezwyciężonemi.
      B To iest, kazdy człowiek ktory zaprzał samego siebie y pożądliwosci swych, iako też Paweł święty powieda, iż stary człowiek bywa w nas vkrzyżowan etc.

  2. Ku temu aby iuż nie pożądliwosciam ludzkim, ale woley Bożey ostatek czasu w C ciele żył.
      C To iest, poki iest na tym świecie.

  3. * Abowiem dosyć nam, iżesmy przeszłego czasu żywota czynili D wolą poganow, chodząc w nieczystosciach, pożądliwosciach, w opilstwach, biesiadach, piiaństwach, y brzydliwych bałwochwalstwach.
      D To iest, żylismy nie pobożnie iako pogani.

      * Efes.4.v.23.

  4. A to się im zda coś obcego, iż wy nie biegacie z nimi ku temuż niemiernemu zbytkowi, y bluźniąc.
  5. Aleć liczbę dadzą temu ktory gotowy iest sądzić żywe y zmarłe.
  6. Bo też dla tego E vmarłym przepowiedana iest Ewanielia, aby F byli osądzeni wedle ludzi w ciele, y żyli duchem wedle Boga.
      E Tu vmarłemi zowie ktorzy przed tym zmarli niż Kristus przyszedł w ciele, tym daiąc znać iż Ewanielia nie iest nowa, y owszem stara nauka, gdyż Krystus oycom pod zakonem był przepowiedan, O czym patrz 1.Kor.10. Zyd.11.
      F O tym czytay do Rzym.8.v.3. y w 1. do Korynt.2.v.5. gdzie Paweł wykłada co ty słowa znamionuią.

  7. Przytym koniec wszytkich rzeczy blisko iest: Bądźcież tedy trzeźwi y czuyni ku modlitwie.
  8. Przed wszytkimi rzeczami mieycie vprzeymą miłosć iedni ku drugim, + abowiem miłość zakryie wielkość grzechow.
      + Przyp.10.v.11.

  9. # Radzi prziymuycie goście społecznie bez szemrania.
      # Rzym.12. Zyd.13.v.2.

  10. o Iako każdy wźiął dar, tak go ieden drugiemu vżyczaiąc, iako dobrzy szafarze rozmaitey łaski Bożey.
      o Rzym.12.v.6. Filip.2.v.14.

  11. Iesli kto mowi, niechay mowi iako G powieści Boże, iesli kto posługuie, niech to czyni iako H z mocy ktorey Bog dodawa aby we wszem był Bog chwalon przez Iezusa Krystusa, ktoremu iest chwała y moc na wieki wiekow, Amen.
      G To iest, zboiaźnią y z vczciwoscią niech mowi o słowie Bożym.
      H To iest, nie przywłaszczaiąc sobie nic gdyż wszytko od Boga mamy.

  12. Namileyszy nie trwożcie sobą dla onego doświadczenia ktore się w was przez ogień dzieie ku doznaniu waszemu, iakoby się wam co dziwnego przydawało.
  13. Owszem w tym iż iestescie vczestniki vciskow Krystusowych, weselcie się, abyscie też gdy się okaże chwała iego vweselili się z radością.
  14. * Iesli bywacie sromoceni w imię Krystusowe, błogosławieni iestescie, abowiem Duch chwały y Boży odpoczywa nad wami, ktory wedle I nich bywa bluznion, ale wedle was iest vwielbion.
      I To iest, niewiernych.

      * Mat.5.v.10.

  15. Zatym niech żaden z was nie cierpi iako mężoboyca abo złodziey, abo złoczyńca, abo iako ten ktory się wtrąca w cudze rzeczy.
  16. Ale iesli iako krześcianin, niech się nie sroma, owszem niech chwali Boga w tey mierze.
  17. Abowiem czas iest + aby się K sąd począł od domu Bożego, a iesli naprzod poczyna się od nas, ktoryz koniec będzie tych co nie są posłusznymi Ewanieliey Bożey:
      K To iest, karanie.

      + Ierem.25.v.29. Luk.23.v.31.

  18. # A iesli sprawiedliwy ledwie bywa L zachowan, niepobożny y grzeszny gdzież się okaże:
      L To się rozumie o teraznieyszym żywocie gdzie synowie Boży karani bywaią.

      # Przyp.2.v.31.

  19. A tak ci ktorzy cierpią wedle woley Bożey, niech dobrze czyniąc iemu poruczą dusze swe, iako stworzycielowi wiernemu.

    Kapituła 5.
    ¶ 1. O powinności starszych. 5. Y młodszych. 8. O mierności y skromności, gdzie też opisuie szatana, y sposob ktorym mu się mamy sprzeciwić. 10. Modlitwa za wierne.

  1. Proszę starszych ktorzy są miedzy wami, ktorym też y ia iestem starszym, y świadkiem vciskow Krystusowych, y vczestnikiem chwały ktora ma być obiawiona.
  2. Paście trzodę ktora przy was iest, maiąc ią na pieczy, nie z przymuszenia ale dobrowolnie, nie sromotnie zysku szukaiąc, ale vprzeymem sercem.
  3. Ani iako panuiąc nad A dziedzictwem Bożym, ale iako będąc przykłady trzodzie.
      A Greckie słowo Cleros, znaczy dziedzictwo, to iest kościoł Boży.

  4. A gdy się okaże ono Książę pasterzow, odniesiecie koronę chwały ktora nie więdnieie.
  5. Także młodszy bądźcie posłuszni starszym, aby wszyscy iedni drugim byli poddani, * pokorą bądźcie we wnątrz ochędożeni, abowiem Bog + pysznym się sprzeciwia, a pokornym dawa łaskę.
      * Rzym.12.v.10. + Iak.4.v.6.

  6. # Bądźcie tedy vpokorzeni pod mocną ręką Bożą, aby was czasu swego wywyzszył.
      # Iak.4.v.10.

  7. o Wszytko staranie wasze nań kładąc, abowiem się on o was stara.
      o Psal.55.v.23. Mat.6.v.25. Luk.12.v.22.

  8. Bądźcie trzeźwi, czuycie, * abowiem przeciwnik wasz dyabeł iako lew rycząc szuka kogoby pożarł.
      * Luk.22.v.31.

  9. Ktoremu się sprzeciwiaycie mocni przez wiarę, B wiedząc iż tyż vciski bywaią wypełnione od braciey waszey ktorzy są na świecie.
      B Nic się nam nie dzieie czegobysmy nie widzieli w inszych Krystusowych członkoch: A tak nie mamy się wyłamować z tego co się braciey naszei przygadza.

  10. Ale Bog wszelakiey łaski, ktory wezwał nas ku wieczney swey chwale w Krystusie Iezusie maluczko vtrapione, ten niech nas vczyni doskonałymi, niech vtwierdza, vmacnia, y vgruntuie.
  11. Iemu chwała y moc na wieki wiekow, Amen.
  12. Pisałem wam na krotce przez Sylwana wiernego brata, iako rozumiem, napominaiąc was y świadcząc, iż ta iest prawdziwa łaska Boża w ktorey stoicie.
  13. Kościoł ktory iest w Babilonie społecznie wybrany z wami pozdrawia was, y Marek syn moy.
  14. + Pozdrawiaycie ieden drugiego z pocałowaniem miłości. Pokoy wam wszytkim ktorzy iesteście w Krystusie Iezusie, Amen.
      + Rzym.16.v.16. 1.Kor.16.v.20. 2.Kor.13.v.12.

Spis Kapituł, Indeks Ksiąg